Poëzie van Pieter Burman Junior (1713-1778).
Ed. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Facsimile bij Ursicula (privébezit). Andere gebruikte exx.: KBH 840 B 2; BSB 4P.o.lat. 138.

Liminaria
Liber primus, p. 1 - 126
Liber secundus, p. 127 - 236
Liber tertius, p. 237 - 356
Liber quartus, p. 357 - 494

Carminum appendix (1779)

Poemata varia

Continue
[p. I]

PETRI BURMANNI

SECUNDI

POËMATUM

LIBRI QUATUOR.

[Vignet door Noach van der Meer junior]

LUGDUNI BATAVORUM,

APUD CORN. VAN HOOGEVEEN, JUNIOREM.

MDCCLXXIV.


[p. II: blanco]
[p. III]

PATRIAE

ET

POSTERITATI.

Qua te laude canam, sanctum & venerabile nomen,
    PATRIA, quo dicam carmine, quave lyra?
PATRIA, qua primi vitales luminis auras
    Amstelii invicta duximus urbe soli:
(5) Cui non obscurae debemus gentis honorem,
    Custodesque domus, numina priva, Lares:
Quod ferar ingenuis doctisque Parentibus ortus,
    Belga quod & liber, muneris omne tui est:
Quodque datum a teneris, soboles ne degener essem,
    (10) Artibus ingenium perpoliisse, tuum est;
Artibus, a vulgo cultorem extollere suetis,
    Quîs tua, quîs populi didita fama tui.
[p. IV]
Accipe, si mereor, nostrae libamina Musae,
    Quas Tibi devotae, PATRIA, mente fero.
(15) Invenies chartis, & forte placebit, in illis,
    Fronte nec aversa non inimica leges.
Quod Batavae inspirat tam Libertatis amorem,
    Quam famuli horrescit vincla pudenda jugi;
Heroasque suo non frandat honora, Tyrannos
    (20) Finibus audaces pellere, Diva, tuis,
Ne tua virginitas peregrino praeda latroni
    Cederet, inpuras jussa subire manus:
Quodque juventuti laudes commendat avitas,
    Suescat ut exemplis facta imitanda sequi,
(25) Hisque animos stimulis acuens gens postera, discat
    Vivere pro Patria, pro Patriaque mori;
Nec gerat incultum Phoebea pectus ab arte,
    Ignoretve tuas, terra Batava, vices,
Indoctave manu moderandas captet habenas,
    (30) Aut sedeat Batava navita puppe rudis;
Unde ratem inprudens scopulis infigat acutis,
    Et tumidis mergat Tiphys ineptus aquis;
Sed rerum eventu, patriis Annalibus hausto,
    Palladium vindex servet in arce vigil.
[p. V]
(35) Ne Diomedeis spolium raptoribus erret,
    Cautus Ulyxeos discutiatque dolos.
Et Tibi, POSTERITAS, nostrae monumenta Camenae,
    Si licet, at timida mente manuque, dico:
Non quia me demens moveat fiducia plausus,
    (40) Aut animum inmeritae laudis adurat amor;
Sed quia nec studiis, odiisve abrepta malignis,
    (Hac hominum secli pectora tabe madent)
Ingeniis tu sola sedes justissima judex,
    Aequaque librata pondera lance geris.
(45) Te veneror, supplexque tuum, Dea, numen adoro,
    Te solam ante oculos scripta vel acta tenent.
Nostra Tibi has chartas, votivae more tabellae,
    Consecrat, inque tua Pieris aede locat.
Auspiciis animosa tuis, se credere luci,
    (50) Et dubiam Famae tentat inire viam.
Ut, si Livor iners infestas cogitet artes,
    (Nam solet Aoniis bella movere choris)
Et si dente fero praesens haec roserit aetas,
    Dulce patrocinium, candia Diva, feras:
(55) Et quodcumque meis detraxerat invida Musis
    Turba, tua quondam restituatur ope:
[p. VI]
Nec mihi sit fraudi, calami quod vindicis ausu
    Saepius invisum dextra peregit opus,
In Patriae Proceres conjecta retundere tela,
    (60) Oraque latrantum stringere nisa canum!
Libertatis amor mihi justa haec induit arma,
    Virtutique suus semper habendus honor.
At Vos, mentitis quibus est fallacia verbis
    Opprobria in magnos fundere scaeva viros;
(65) Quîs labor Heroum manes excire sepulcris,
    Sorde mala cineres & maculare sacros;
Qui benè de Patria meritis non parcitis umbris,
    Nomina si vestro sint odiosa gregi.
Cum libet, illustres animas detruditis Orco,
    (70) Et Stygios terrent fulmina vestra lacus:
Cum libet, inferna revocatis monstra palude,
    Inque domos superas bis remeare datur.
Vosne ego crediderim Batavae bene velle saluti,
    Sacraque purgatis casta piare focis?
(75) Vosne ego crediderim magni praecepta Magistri
    Civibus exemplo rite probare bono.
Erroresque hominum monitu emendare modesto,
    Et vitiis placida ponere voce modum,
[p. VII]
Inque viam recti palantes ducere certam,
    (80) Humanae & studio conditionis agi?
Tunc simul Armenias credam mitescere tigres,
    Lanigerumque lupos pascere posse pecus.
Sed frustra obliquis mecum contenditis armis.
    Non mihi de vili palma pentenda jugo.
(85) Non mihi, ut a domita nomen quaeratur Echidna,
    Guttura Lerneae sunt resecanda ferae.
Exposito vobis campo percurrat arenas,
    Inque magis trito pulvere sudet equus:
Et captate rudis praeconia vana popelli,
    (90) Multus ut indocto de grege plausus eat:
Servitii dociles exemplo adsuescite natos,
    Collaque adulato subdite lenta jugo:
Dum mihi Libertas, dominum quemcumque perosa,
    Sit Dea, cui multa cum prece thura feram.
(95) Hujus amor si crimen erit, me crimine fasso
    Nec lubet absolvi, nec pudet esse reum.
Tergeminaque licet me fauce petiverit ater
    Cerberos, implicitum cui riget angue caput,
Fortiter excipiam linguae maledicta caninae;
    (100) Bruta sed inlaeso pectore tela cadent.
[p. VIII]
Livor atrox, tinctas utinam tibi felle sagittas,
    In me vibratas discutiamque faces!
Innumeris potior surget mihi palma trophaeis.
    Major ab Invidiae dente triumphus erit,
(105) Quam spolia oppresso si victor ab hoste cruenta,
    Raptave ab Hesperio poma dracone feram.
Hic mihi servetur vitae modus! hinc mihi famam
    Concedant Musae carminis ire mei!
Et licet ingenuae non semper amica Camonae
    (110) Tempora sint, justis mollia judiciis,
POSTERITAS tamen, ingeniis haud livida rectis,
    Agnoscet Batavae libera verba lyrae.
Meque, ita sim felix, placuisse tenacibus aequi
    Dicet, & immeritas saepe tulisse notas.


[p. IX]

ODE

AD

PETRUM BURMANNUM
SECUNDUM,

POËMATA SUA LATINA, UNO JAM
VOLUMINE COMPREHENSA,
EDENTEM.

Quo me, Latini pectinis arbiter,
Edoctus artem, quum citharam feris,
    BURMANNE, Musarum sacerdos,
        Attonitum rapis & furentem?

(5) Tecum vagari sub nemorum comis,
Qua nulla ducit semita, & arduum
    Lustrare per montem remotas
        Thespiadum videor latebras.

Certans Pelasgis, auspice Pindaro,
(10) Hic tinnientes pulsat Horatius
    Chordas, ut olim, quum teneret
        Caesareas numerosus aures:

[p. X]
Hic molliores hendecasyllabos
Vatis protervi Lesbia deperit:
    (15) Nasonis hic natum Dione
        Carminibus celebrat Corinna:

Hic saltat inter Delia Gratias,
Jam nuda nudis juncta sororibus,
    Uritque cantantem Tibullum,
        (20) Luminibus jaculata flammas:

Hic plectra sollers dextra Propertii
Romana Grajo pollice temperat:
    Hic Martis incendit calorem
        Grandisoni tuba Mantuani.

(25) Terras relinquo, versus in alitem,
Pennisque adeptis auferor, auferor,
    Sublimis ardentes per auras
        Coeruleo super astra coelo.

Fallor: jacentem me platanus tegit,
(30) Santhorstianis insita saltibus,
    Diffusa quae partes in omnes
        Explicat umbriferos lacertos.

O digna Phoebo, quam digitis lyram,
Tractas, meorum prime sodalium!
    (35) O venae inexhaustae perennes
        Divitiae, geniusque felix!

[p. XI]
Oestro medullas tactus Apollinis,
Ferves potentis carminis artifex:
    Ferves, & immensus profundo,
        (40) Quo raperis, ruis ore vates.

Talis per agros, quum nive turgidus
Crevit soluta, fulminis impetu
    Decurrit, obstantesque ripas
        Egreditur sinuosus amnis.

(45) Te, qua resurgens exserit aureos
Undis capillos sol vagus, & facem
    Qua condit, immersusque ponto,
        Tethyos in gremio quiescit,

Noscet poëtam posteritas memor
(50) Nomenque fastis Mnemosyne tuum
    Inscribet adstrictae catenis
        Invidiae domitrice dextra.

Quo tendis audax? desine, desine,
Pimpleï: parvis attenuas modis
    (55) Majora, BURMANNIque laudes
        Deteris ingenio pusillo.

                                JANUS GROTIUS.


[p. XII]

IN

PETRI BURMANNI
SECUNDI

POËMATA,

AD POSTERITATEM.

ALtisonos cantus, sublimia cepta SECUNDI,
    Suscipe, Posteritas, & venerare mei;
Cui Phoebea chelys, cui se debere fatetur
    Pindus, & Aöniae purior amnis aquae.
(5) Colligit ipse suae tandem monumenta Camenae,
    Nec sinit inviso sparsa jacere situ.
Felix inde labos! illum celebrate, poëtae,
    Numine quos afflant ex Helicone Deae.
Nec mea, si quid id est, non ulla insignis ab arte,
    (10) Desit honoratum cingere Musa caput.
Quo moderante chelyn Libertas aurea dudum
    Belgarum tetigit pectora amore sui;
Jamque ferit nostrum radiis majoribus orbem
    Flexanimi argutis carminis aucta modis.
[p. XIII]
(15) Effera dum vivo depicta colore Tyrannis
    Infremit, horrentes angue revincta comas.
Ast velut uber aquis, decurrens montibus amnis,
    Fervet, & immenso saxa sonore quatit,
Ille canit, magnos ut vis agat enthea vates,
    (20) Et sacer aetheria missus ab arce furor.
Addit & heroum laudes, quos ignea virtus
    Extulit, & patriae nobilitavit amor.
BARNVELDI senis integritas ac dira securis,
    Et BREDERODEAE dos generosa domus.
(25) Quaeque, maris vindex, Celtas acresque Britannos
    Fregit RUTERI vincere nata manus.
WITTORUMQUE genus, lymphatae victima plebi,
    Spirat in aeternis, sed sine labe, notis.
Quosque tulit plures animosa Batavia cives,
    (30) Commoda qui patriae praeposuere suis;
Quo pulchram subiere necem, ne probra tyranni,
    Vincula ne serus fleret inulta nepos.
Primus ut Astraeae meruit qui praemia palmae,
    Exsul at externam quaerere jussus opem,
(35) GROTIUS, incluso cui turris & ardua saxa,
    Robustaque fores, fossaque clausit iter.
Scilicet ut, totum quod collustraverat orbem,
    Ingenium aeterna nocte jaceret iners.
[p. XIV]
At prudens Argi sopivit lumina conjux,
    (40) Diraque perrupit claustra marita fides.
Hos cantare Viros, & Martia tollere gesta,
    Fortia & ingenuae dicere corda togae,
BURMANNAE labor ille lyrae, quaesitaque palma est,
    Hinc voluit famam carminis ire sui.
(45) Nec negat hoc quisquam, nisi, quae servilia captat,
    Virtuti & meritis invidiosa cohors;
Illa poëtarum laudes in crimina vertens
    Obstrepit, & nugas ventilat usque suas:
Nec scit, in obscuris dum clamat rauca tenebris,
    (50) Quam sua pro nihilo vox odiosa volet.
Namque Aquila ingrediens coelestibus aëra pennis,
    Remigio alarum spernere suevit humum;
Et, quid in ignoto, non curat, noctua tigno
    Rictet, ut obscoeno carmine turbet aves.
(55) Cui favet alma Charis, lauri quem Phoebus obumbrat
    Frondibus, hic palmam, quam petit, unus habet.
Quin violas calathis affert ac lilia plenis,
    Et spargi faciles obvia dona rosas.
Haec tibi, POSTERITAS, (sic numquam prisca senescat
    (60) Gloria, sed titulis floreat usque novis!
Quosque probent atavi, Respublica tollat alumnos,
    Nominaque in patriae commoda nata suae.
[p. XV]
Atque ita de luxu quaecumque sinistra canebat,
    Hac sit, ïo, vati parte negata fides!)
(65) Haec tibi sacra fero doctae conamina linguae,
    Quae resides animos in sua vota trahant;
Nobile at ingenium stimulent virtutis amore,
    Quid sit & edoceant libera verba loqui.
Libera verba quidem, sed non inhonora Batavo,
    (70) Unde tibi exemplum postera turba petas.

                            HIERONYMUS DE BOSCH.

[H. de Bosch, Poëmata 1803 p. 153-156]


[p. XVI]

IN

PETRI BURMANNI
SECUNDI

POËTAE EXIMII
CARMINA.

AEmula Moeonio BURMANNI carmina vati
    Patruus Elysiis cum legit usque locis,
Ingenii miratur opus, dubiusque Propertî
    Nasonisve oculos fallat imago suos,
Sic ait: a NOBIS non est haec Musa SECUNDI,
    Cui primas, Phoebo judice, quisque dabit.

                                        HENRICUS VERHEYK.


[p. XVII]

IN LUCEM PRODEUNTIBUS

VIRI CLARISSIMI

PETRI BURMANNI
SECUNDI

CARMINIBUS.

IPse Deus vatum numeros utriusque SECUNDI,
    Amstela cui plaudit; quo sonat Haga suo;
Dum legit, & lectos pleno probat ore, ita fatur:
    ,, Haga, tuo felix; Amstela, vate tuo es:
,, Ille sed in Batavis dicatur, & Ille, SECUNDUS;
    ,, Primus ab ingenio est PETRUS, & arte, mihi.

                                        ANTONIUS DE ROOY.


[p. XVIII]

POËTAE DOCTISSIMO,

PETRO BURMANNO
SECUNDO,

CARMINA SUA EMITTENTI.

VAde bonis avibus, patrias, age, vade per urbes,
    Progenies magno nata Parente, Liber.
Jam nova, qua cupidi large sitientia spargant
    Ora, pater nostro Pegasis unda solo.
(5) Dum, seclo majora suo, BURMANNIA dantur
    Carmina Phoebeïs juncta legenda viris.
En Batavi Nasonis opus, quem mollibus annis
    Formavit Patrui dextra perita sui,
Cui juveni adplausit Pallas, sibi sacra ferenti,
    (10) Aure bibens cultos Franequerana modos.
Cui merito adstupuit dein Amstela & Ya canenti,
    Ingenii admirans alter & alter opes.
Hos quoties numeri fluvios tenuere Poëtae
    Facundi, Orphea ceu remorante chely!
(15) Numine divinos agitante calescere Vates,
    Seu faceret cunctis, entheus ipse, fidem.
Sive pio mores male sanos ore notaret,
    Degener exitium quîs sibi Belga parat.
Seu BREDERODEAE nomen memorabile Gentis
    (20) Diceret, & fortis coepta animosa Ducis.
[p. XIX]
Sive alia hoc cantans conjuncta volumine, corda
    Piëriae dulci flecteret artis ope.
Amstelii, tanto gaudete, o! Cive beati,
    Cui vatem dederunt secula pauca parem.
(25) Ponite BURMANNO monumenta perennia vestro,
    Et meritum Pario marmore surgat opus.
Tu quoque, quae Domino gratos praebere recessus,
    Otiaque aestivo tempore docta soles,
Villa Batesteini fama Santhorstia clari
    (30) Aemula, frondosis sidera tange comis.
Nomen habes, ex quo digna BREDERODIUS in te
    Auctoris dextra nobile crevit opus.
O utinam, longos BURMANNO culta per annos,
    Sis quoque felici rus geniale Seni!
(35) Bisque tribus lustris, quae currere vidit in urbe
    Amstelia, o addat bis tria lustra Deus!
Haec voveo, Vir magne, lubens, dum debita serta
    Turba tibi Vatum, Phoebus & ipse parat.
Perge, decus Patriae, profugas hic sistere Musas,
    (40) Perge tibi Batavos demeruisse tuos.
Artibus ingenuis, quarum est tibi credita cura,
    Te pretium & justus vidice constet honor!
Et Critice, multis mutandi facta libido,
    Obtineat dignum, qua stetit ante, locum!
(45) Sic eat, ut par est, BURMANNI in secula nomen,
    Scriptaque, flagrantes effugitura rogos!

                                            F. ECKOLT.


[p. XX]

VIRO CLARISSIMO

PETRO BURMANNO
SECUNDO,

CARMINA SUA EDENTI

FELICITER!

Sic tandem in nitidam producis carmina lucem,
    BURMANNE! & toto jam sinis orbe legi?
Carmina, quae Charites, quaeque inbuit alma Dione
    Nectare, quae nutu noster Apollo probat.
(5) Scilicet ille Tuae motus dulcedine chordae
    Incolit Amstelias, incolat usque, domos.
Nunc ubi Barbaricae lustrant Helicona choreae,
    Graeciaque in Grajo quaeritur ipsa solo;
Quin, tanti est, jurat, veteres liquisse recessus,
    (10) Juranti Aonides voce manuque favent.
Certa loquor. sit certa fides, sed videris ipse,
    Belga, Tuus vates qua regat arte lyram.
Si referat Numen sacros flammare Poëtas,
    Aetheriae dices sunt sua verba faces.
(15) Senseris augusta pro Libertate tonare,
    Fulmineque Hispanos praecipitante sequi.
Si canat, ut Patriae Luxus Ruditasque ruinam
    Intentent, laeso tela parante Deo:
[p. XXI]
Votaque pro caro si Principe fundat, & ipsum
    (20) Laudat, ubi meritos scandere mandat ebur:
Clamabis, civem sic sic decet esse Batavum!
    Hunc legat in fastis ferus ametque nepos!
Denique, quidquid agat, seu tristia fata suorum
    Lugeat, infausto tritave jura pede;
(25) Qui tumulos movit, qui flumina, culminaque altae
    Pyrenes, te non, Belga! movere putem?
Estque, ubi jam toto diffundit gaudia vultu,
    Inplicitas nitidum fronde decente caput,
Tum Veneris castae laudesque Cupidinis almi,
    (30) Vel tua laetitiae munera, Bacche! canit.
Componit sequiturque Decor quaecumque. SECUNDUS.
    Dum manet, ut fugiat rursus Apollo, parum est?

                JAC. PHILIPP. DE MEDENBACH WAKKER.
                                            JCTUS.


[p. XXII]

AD

VIRUM CLARISSIMUM

PETRUM BURMANNUM
SECUNDUM

SUA CARMINA EDITURUM.

Aurea divinae recitatrix charta Thaliae,
    Quae geris ingenii nobilioris opus.
Tu pede vecta gravi, summis placitura Poëtis,
    Saepius Aönia docta terere manu.
(5) Nunc mihi, grandiloquos quantumvis, Roma Poëtas
    Objice, Piëriis nobilitata Viris.
Belgica BURMANNI tantum devincta Thaliae,
    Quantum, Roma, Tuis, Culte TIBULLE, modis.
Jam tu, Fama, Viri laudem strepitantibus alis
    (10) Perfer ad auricomi Solis utramque domum.
Atque ubi perspicies victricem Tibridos arcem,
    Quae premit astriferas turribus alta domos;
Nomina BURMANNI, nullo moritura sub aevo,
    In septemgeminis fac resonare jugis.
(15) Sic, BURMANNE, Tuo Sublimia sidera pulsans
    Vertice, suppositam despicis altus humum.
Scilicet, ô quoties mortali sede relicta
    Scandis ad aetherii templa corusca Dei.
[p. XXIII]
O quoties, (memini) Tua me dulcedine captum
    (20) Abripuit placidis Musa per astra sonis.
Sive parum comtis procedat moesta capillis!
    Gutta per adtonitas mox fluit uda genas.
Seu pede sollicitos leviori vecta dolores
    Mulceant: ex animo cura repulsa ruit.
(25) Turgida sic rapido sistuntur flumina cursu,
    Versibus aëriae sic retinentur aves.
Traxit ad obsequium sic bruta animalia quondam
    Carmine Threicii Vatis eburna chelys.
Lesbius impositus dorso Delphinis ARION
    (30) Transiit aequoreas sic modulatus aquas.
Sed quid Apollinei memorares nomina Vatis
    Musa, Maroneis illa sonanda tubis.
Praeripit antiquis qui palmam Vatibus. & cui
    Tempora non quemquam nostra dedere parem.
(35) Hausta, precor, toties quae sunt Tibi pocula, Phoebus
    Lauriger Aoniis plena propinet aquis.
Omnia cum pereant, numquam moriere, superstes
    Post tua cum doctis fata futurus Avis.
Desine, Posteritas, haec ferrea dicere secla,
    (40) Aurea quae Tanto sunt decorata Viro.

HENRICUS VERBEEK.
Dabam Dordraci
a.d. XII. Octobris
MDCCLXXI.



[p. XXIV]

VIRO CLARISSIMO

PETRO BURMANNO
SECUNDO,

NOVAM CARMINUM SUORUM EDITIONEM
ADORNANTI.

CUlta diu summis BURMANNIA Musa Poëtis
    Ardet in adplausis laeta redire novos.
Suaviter illa sui ridens fastidia secli
    Inpavidum tollet sidera ad alta caput.
(5) Diversoque prius cultu spectata placebit
    Non minus insigni nunc quoque comta stola.
Audin’ ut illa, modos Phoebo praeeunte canoros,
    Divinam facili temperet arte chelyn.
Ut varia rerum specie formosior orbi
    (10) Ostentet Latio, quas cumulavit, opes.
O Aganippeo deducti flumine rivi!
    O, quibus invideant secula tota, fides!
O numeri priscis similes! ô lauta supellex!
    Quam pleno Charites exhibuere sinu.
(15) O adaperta recens blandi viridaria Pindi!
    O desideriis dona petita meis!
Prae quibus Hesperidum fanus contemserit hortos,
    Quîsve tumet, gazas, India dives opum.
Talia cantabat Delphines inter Arion,
    (20) Effera praedonum flectere corda potens.
[p. XXV]
Tali Thebanam testudine condidit arcem,
    Amphion, animos perpoliitque rudes.
Tali Thrëicium quondam modulamine vatem
    Elicuisse ferunt flumina, saxa, feras.
(25) Ergo ea jure caves ne rodant Carmina blattae
    Forsitan, aut sero sint peritura die;
Sed collecta simul cupis indulgere Nepoti,
    PETRE, perennanti fama superba choro.
Quumque magis redolent violarum & densa rosarum
    (30) Agmina, quam simplex vel rosa vel viola;
Aut veluti e gemmis nitide contexta corona,
    Gemmula lucidius quam micat una, micat:
Non aliter sparsae pridem quoque membra Thaliae
    Jam decus, integro corpore, majus erit.
(35) Pro quibus officiis dignas TIBI dicere laudes
    Vertice ab umbroso Delius ipse velit.
Suspensumque TIBI muto de pariete plectron
    Mnemosyne aeterno dedicet aequa tholo.
Nunc utinam Soboles, tanto formata Parenti,
    (40) Suescat in exemplum fortiter ire TUUM.
Et parili gressu, teneris vel ab unguibus actus,
    Nobile Pieridum flagret adire jugum!
Stemmatis Ille sui praeclaris excitus ausis
    Nitatur partum perpetuare decus!
(45) Major ut invidia BURMANNIA fama superstes
    Non nisi cum mundi mole ruente ruat!

                                D.J. VAN DER TRAPPEN.


[p. XXVI]

IN POËMATA

PATRIS HONORATISSIMI

PETRI BURMANNI
SECUNDI.

Salve dilecti carissima Musa Parentis,
    Musa, Aganippeo grata futura choro.
Quae Patruae jungenda Lyrae, nunc luminis auras
    Adspicis, & cultu splendidiore nites.
(5) Sparsa diu quondam, Batavumque vagata per orbem,
    Nunc tandem juncto fasce legenda pates.
Te laeta excipiet Phoebo sacrata juventus,
    Te cupida volvet nocte dieque manu.
Sed mihi prae reliquis stimulos haec Carmina subdunt,
    (10) Ut valeam Ausonium conbibere aure melos.
Incenduntque animos haec sacra domestica nostros,
    Ut Clariis reddam thura probata focis.
Utque mihi liceat, quae tendit ad ardua Pindi,
    Intactam vulgo, te Duce, inire viam.
(15) Et tecum bifidi viridaria scandere montis;
    Quo mihi jam pandit dextra fidelis iter.
[p. XXVII]
Templaque Doctrinae tua per vestigia lustrans
    Uritur exemplo mens mea mota tuo.
Sed tibi Romuleae quis tradidit orgia Suadae,
    (20) Care Pater, culti vel Ciceronis opes?
Quis te fecundos Arpini duxit in hortos,
    Quis docuit Latio tersius ore loqui?
Nostra licet tenues spirent conamina vires,
    Nec pede firmato carpere detur iter;
(25) Attamen indoctae ne sperne crepundia Musae,
    Quae tibi fert nati dextera grata tui.
Nec castigato deductos pumice versus
    Exige, vel venae fertilioris opus.
Nondum Castalia tetigit me Phoebus in umbra,
    (30) Concessit Clarium nec penetrare nemus:
Nondum Pegaseis admovi fontibus ora,
    Unde Poëtarum turba perita bibit:
Enthea vis quorum calida face corda perurit,
    Contactumque sacro pectus ab igne calet,
(35) Non etenim abjectas animas hic corripit ardor,
    Ictaque mens oestro non nisi grande sonat.
Tali Dousa Pater, tali Broukhusius arte,
    Grotius & tali pectine movet ebur.
Tali te, Genitor, divino ab Apollinis aestu
    (40) Pectora lymphatum percaluisse ferunt;
[p. XXVIII]
Quum patrii ingressus sacraria docta Lycei
    Amsteliis ferres orgia prima choris;
Et caneres Vatum flammari corda furore,
    Qualis ab aetherio concitus axe venit,
(45) Ut noceat Patriae rudis Ignorantia rerum,
    Luxus & Attalicas mergere suetus opes.
Dein Batavae virtutis amor, dein debita civi
    Cura, dedit citharae vimque animosque tuae;
Seu Brederodei cantares fata decoris
    (50) Carmine, materiae conveniente suae:
Wittiadum adsereres calamo seu vindice busta,
    Busta, Suburano non violanda gregi.
Haec si dente fero malesana Calumnia rodat,
    Semper Apollineis insidiosa viris;
(55) Si quis & Invidiae stimulis agitatus iniquis
    Libera non aequa carmina mente legat;
Nil aget: ipsa sacra quem protegit aegide Pallas,
    Illius in scriptis fama perennis erit.

                    FRANCISCUS PETRUS BURMANNUS.
Continue
[p. 1]

PETRI BURMANNI

SECUNDI

POËMATUM

LIBER PRIMUS.


DE
    ENTHUSIASMO POËTICO.

Publice recitatum Amstelaedami d. X. Septemb. MDCCXLII.
quum Historiarum, Eloquentiae, Poëtices, & Lingua-
rum Professionem ordinariam in Illustri
Athenaeo auspicaretur.

Saepe mihi sacrum tentanti adscendere Pindum
    Pieridum & castis orgia ferre choris;
Atque aliquid Musis meditanti & Apolline dignum,
    Si mihi fors grata Numen adesset ope;
[p. 2]
(5) In dubias animum rapuit sententia partes,
    Haesit & ambiguis mens agitata modis;
Insolito an quatiens praecordia fervida tactu
    Corripiat vatum pectora mota Deus:
Fertilis ingenii num dotibus optima fiant
    (10) Carmina, Natura quae stimulante fluunt.
Num potius studio versus limentur & arte,
    Aonius pura quos probet aure chorus.
Sed licet auxilium alterius res altera poscat,
    Mutuaque alternam saepe requirat opem;
(15) Et nihil aut studium prosit sine divite vena,
    Ingenium aut citharae conferat artis inops;
Est tamen, est aliud longe felicius illis,
    Quod supra ingenium surgit, & artis opus.
Est Deus, ille Deus, magnos qui numine vates,
    (20) Missus ab aetheria sede, movere solet.
Namque furore sacro conpulsos corda Poëtas
    Altius humana conditione locat.
Quos rapit in praeceps, & Apollinis excitat oestro,
    Fulmine contactos adtonat ille suo.
(25) Vilia vulgares animas & sordida tangunt,
    Sola sed incendit pectora celsa Deus.
[p. 3]
Eripit abjecto mens hunc divina popello,
    Quisquis perrupta sidera nube petit.
Solus, Pierio qui fervidus igne calescit,
    (30) Transigit expertes funeris ille dies.
Solus, quem plectro Paean percussit eburno,
    In superas scandit carminis arte domos.
O qui me populo secernat, & hoc mihi linguam
    Adflatu moveat nobiliore Deus!
(35) O qui me ducat virides Heliconis ad umbras,
    Meque tuo sistat, Delie Phoebe, jugo!
Tu mihi, namque potes, blanda vi numinis ora
    Solve, vel auratae pectine tange lyrae.
Meque, Pater, lymphae madidum Permissidos haustu,
    (40) Udaque Pegaseo pectora fonte riga.
Te sine nil magnum mens inchoat, ardua tentans,
    Aridaque ingenii te sine vena riget.
Te sine muta lyra est: duc tecum, Helicone relicto,
    Auxiliatrices in mea vota Deas.
(45) Dumque ego divinum meditor celebrare furorem,
    Quo peragunt vates mystica sacra tui;
Entheus hic idem praecordia concitet ardor,
    Inflammetque animos impetus ille meos!
[p. 4]
QUi putat insani ludibria vana cerebri,
    (50) Nec nisi Nugarum templa canora sequi;
Aut commenta sacros tantum delira poëtas
    Fingere, quîs pueri vel capiantur anus;
Sacrave lascivis Cythereïa tradere chartis,
    Et vatum obscoeno pectus ab igne coqui;
(55) Nec studio pietatis agi, sed temnere Divos,
    Carminibus mores vel temerare suis;
Hunc neque Castalides, citharaeve inventor Apollo,
    Nec Pater hunc Superûm Jupiter aequus amet.
Semper & a sacra procul exsulet aede profanus:
    (60) Non Aganippeo proluat ora vado;
Torpeat, & scabra mentem ferrugine stringens
    Urgueat hunc vita semper inerte stupor.
Munere nec curas Lenaeo solvat Jäcchus,
    Dulcis amor vatum, laetitiaeque dator.
(65) Tristis at obscuras infausta nube latebras
    Incolat, & Luctus pallida regna petat.
Namque sacri Divûm creduntur grata poëtae
    Cura, vel humano grandius ore loqui.
Et Superi solis praebent commercia coeli
    (70) Vatibus, adloquio vel propiore beant.
Hinc etenim primo memorant libasse sub aevo
    Nectareas magno cum Jove saepe dapes.
[p. 5]
Ambrosiasque epulas inter primordia mundi
    Abdita coelestes his reserasse Deos.
(75) Orphea sic Divum mensis adcumbere jussum
    Sidereo erudiit Calliopea polo.
Scilicet arcanos Naturae aperire recessus,
    Numina quo populis fas sit honore coli;
Et rerum certas ab origine pandere caussas,
    (80) Pluraque mortali non retegenda manu;
Coelicolae primos soli docuere poëtas,
    Et sacris Vates constituere suis.
Inde novos ritus, & religionis amorem
    Stellifera prudens sede poëta tulit.
(85) Et didicit populis aequas praescribere leges,
    Pacis & hinc belli pandere jura pii.
Ut Numa, Romanam, leges, quîs condidit urbem,
    Egeriae monitu finxit habere Deae:
Ut Jove ab aeterno Minos praecepta petebat,
    (90) Et tripode e Phoebi jura, Lycurge, dabas:
Sic quondam illustres praesentia numina vates
    Fama refert artes edocuisse bonas.
Hinc meritas laudes atque inclyta facta Deorum
    Maeonidae cecinit grande sonantis epos.
(95) Cumque prius rigidae facies incondita vitae,
    Horrida Barbarie sceptra vibrante, foret;
[p. 6]
Versibus incultas potuit componere mentes,
    Carmine mortales & poliisse rudes.
Sed prius Orpheae modulamina dulcia Musae
    (100) Tigride cum saeva silva secuta fuit.
Atque Amphioniâ coierunt saxa Camena:
    (Haec homines duros saxa feraeque notant:)
Ogygioque ardore calens Cadmeïa Manto
    Dicta verenda Deûm vaticinata fuit.
(105) Talia Musaeus primi docuere Linusque,
    Et quosqumque alios charta celebrat anus.
Haec non mortali sapientia debita dono,
    Major at humana spiritus arte fuit.
Spiritus, excelso qui descendebat Olympo,
    (110) Ardua inexperto corda furore movens;
Sublimes animas rapuit per nubila coelo,
    Jussit & audaci tendere in astra via:
Contemtorque animus terrenae faecis, in auras
    Sub pedibus posita se tulit altus humo,
(115) Est tamen illius species non una furoris,
    Qui vatem aëria missus ab arce replet.
Primus, Apollineo quum numine percita Phoebas
    Exuit admisso mentem animumque Deo.
Quum Colophonaeo Clarii de flumine Phoebi
    (120) Ebria fatidicas Pythias hausit aquas,
[p. 7]
Bacchatur vates Paeane animosa recepto,
    Excutit & magnum saucia corde Deum.
Incomptis lymphata comis, & pectore anhelo,
    Spumisero pandens ore futura, sedet;
(125) Venturosque aperit casus, & secla resolvit,
    Praesciaque ambiguo carmine fata canit;
Et freni inpatiens horrenda ambage remugit,
    Inplicat obscuris dictaque vera sonis.
Artis Apollineae prima hinc censetur origo,
    (130) Et fluere ex illo carmina fonte volunt.
Nam dubio versu scripsere oracla poëtae,
    Quae canere ex adytis Pythia vellet anus.
Sic, quam pampinea percussit Thyrsiger hasta,
    Bassaris Edono concita patre furit;
(135) Mysticus Ogygio quum Maenadas urit Jäccho
    Fervor, & indomita concutit ora manu:
Orgiaque insanae referunt trieterica Bacchae,
    Pectora quum sacra nebride cincta gerunt:
Et furiis choreas ducunt Eleleïdes actae,
    (140) Et celebrant vitis dona, Lyaee, tuae.
His Phoebi Bromiique comes calor additur ille,
    Quem Veneris soboles, & Venus ipsa movet.
Praecipuum at sacros inter memorasse furores,
    Materiem & nostri carminis esse juvat,
[p. 8]
(145) Qui numquam ingeniis vulgaribus arma ministrat,
    Sed sacro a Musis ex Helicone venit:
Numinis adtactu qui mentem vatibus aufert,
    Et non mortali concitat ore loqui.
Impetus hic animos coelesti corripit igne,
    (150) Et ferit Aonio pectora plena Deo;
Spumantes calices si potat Hyantide lympha,
    Bellerophontes quam pede fodit equus,
Sive sub umbroso viridantis vertice Pindi
    Laurigero somnos menta poëta capit.
(155) Hic etenim adflatos reddunt insomnia vates,
    Oraque Gorgonico rore Thalia rigat.
Talis ad Orphei recubans monumenta sepulcri
    Castalium pastor sensit adesse Deum.
Excitus e somno vates, & Apolline plenus,
    (160) Et Superûm laudes magnaque facta canit.
Talis &, in gelidis quem finibus edidit Ascra,
    Smyrnaeo tantum vate poëta minor,
Fertur vicina dormisse Heliconis in umbra,
    Dum pecudes pascit pauper agitque suas.
(165) Fusus humi placido dat languida membra sopori,
    Nec mora; mox lateri Musa jacentis adest,
Quae viridis ramum lauri protendit, & udum
    Pegasei pectus fontis inundat aqua.
[p. 9]
Surgit: &, errantes calamo dum convocat agnos,
    (170) Foetaque lanigeros ducit in arva greges;
Dumque agit herbosis in saltibus, inter agendum
    Sponte sua facili carmen ab ore fluit:
Aeternumque Jovem, vastique exordia mundi,
    Et Divûm insolita concinit arte genus.
(175) Talis &, Aonidum viridi dum rupe quiescit,
    Vertice de Grajo serta Latina tulit,
Ingentisque animam migrantem adsumsit Homeri
    Ennius, & bifido colle poëta redit.
Sed, quae caussa sacri, quae detur origo furoris,
    (180) In varias partes scripta docentis eunt.
Seu sequimur magno vestigia pressa Platoni,
    Seu quod Aristotelis pagina docta refert:
Insita Naturae vel vis, Geniusve, Deusve,
    Aoniis inflant pectus & ora viris:
(185) Atque animis vatum sensim inlabuntur, & addunt
    Indomito ardorem mentibus igne novum.
Vana melancholicae tribuit sententia bili,
    Quaeque hominum adspectus colloquiumque fugit.
Scilicet & nigri turgens humore veneni
    (190) Saepius ingenio, nec minus arte, valet.
Utque solent vates, turbam strepitumque relinquit,
    Et loca secessu devia solus amat.
[p. 10]
Inde Syracosii Maraci laudata feruntur,
    Quae caneret tetra carmina bile tumens.
(195) At valeat, vatem qui credit adurere flammis
    Daemonas, & stimulis corda agitare malis.
Ardor enim hic, puri delapsus ab aetheris axe,
    Coelesti incendit pectora plena face.
Abjectaque procul tollit tellure poëtas,
    (200) Excelsoque animos inserit ille polo.
Sunt etiam, morbos qui vim conferre furori,
    Et mentem ereptam sede movere putant.
Abderitanae narratur fabula gentis,
    Si Samosatensis pagina vera senis.
(205) Hi calida quondam correpti corpora febre,
    Atque inopes sanae dum rationis erant,
Post rabiem morbi sacro quatiuntur ab oestro,
    Et, velut aetherius solveret ora furor,
Mox tragicum tota resonabant carmen in urbe,
    (210) Quodque omnes canerent, nil nisi versus erat.
Scita sed Astrologi ridentur inania prisci,
    Et merito dignam non habitura fidem,
Cui genitura parit celebres nocturna poëtas,
    Si Dea Mercurium lumine plena petat.
(215) Sic, nova cum reparat se Luna, calescere vates,
    Fertur apud rigidos obtinuisse Gothos.
[p. 11]
Ite procul nugae, vanique absurda cerebri
    Somnia, quae finxit credulitatis amor.
Quin potius veterum sequimur praescripta Sophorum,
    (220) Quîs ducibus tutum carpere oportet iter.
Aut aliquas partes industria vindicat artis,
    Quae fovet ingenii semina laeta boni:
Sola vel ad citharam praestat Natura movendam:
    Vel potius sacra sorte poëta canit.
(225) Semina fecundae Naturae innata, fatemur,
    Felici ingenium fertilitate juvant.
Si variae accedat doctrinae copia & artis,
    Conceptum & lima perpoliatur opus;
His equidem auspiciis non raro carmina plausu
    (230) Proveniunt, docti dignaque laude chori;
Quae studium & curam sapiunt, redolentque lucernam,
    Et versum multo saepe labore stilum,
Vexatumque caput, rososque inmaniter ungues:
    Nec tamen e vena divite lene fluunt.
(235) At simul aetherius dotes has incitet ardor,
    Entheus & stimulet pectora quassa furor,
Sacraque succendat lymphatos flamma poëtas,
    Verbaque Castalius dictitet ipse Deus;
Sponte sua cedro dignissmia carmina currunt,
    (240) Inserat aeterno qualia Fama peplo.
[p. 12]
Talis Chalcidicus memoratur Tynnichus olim,
    Ante quidem Musis orgia nulla ferens,
Mox tamen Aonio percussus corda furore,
    Expertus faciles esse poëta Deas:
(245) Egregio hinc laudes cantavit Apollinis hymno:
    Munera nam Phoebi carmina dantis erant.
Sic fidibus citharaque potens praeceptor Homeri
    Phemius, atque epulas dignus adire Deum,
Non ope mortali divina excelluit arte,
    (250) Sed feriit, Phoebo plectra movente, lyram.
Hinc, quia, coelesti nisi pectus inhorreat oestro,
    Vatis & adtoniti concitet ora furor,
Vix bene conduntur seclo victura perenni
    Carmina, nec sero digna nepote legi;
(255) Sublimi removet sanos Helicone poëtas
    Democritus, sacra nec dat in aede locum.
Sed quicumque Deo vates agitante calescit,
    Fert bene Castalidum debita sacra choro.
Non tamen hic vires addit furor omnibus aequas,
    (260) Sed varia ingenium sorte animare solet.
Dissimiles confert diversa in pectora dotes,
    Donaque pro genii dat ratione Deus.
Non eadem cunctis tribuunt sua munera Musae,
    Una vel ex parili palma petenda jugo.
[p. 13]
(265) Dura nec exigui teritur bene semita curru,
    Conveniunt cymbae lintea parva levi.
Huic elegos molles tenui deducere filo
    Expedit, huic lyricis barbitos apta modis:
Hic humilem soccum, tragicos legit ille cothurnos:
    (270) Hic canit heroa grandius arma chely.
Hunc rabies audax mordacibus armat ïambis:
    Sarcina namque humeros quae decet, aequa sedet.
Nec licet ad metam ferat impetus unus eamdem,
    Qua valet, hac quisquis dote vel arte placet.
(275) Non facit ad citharam Nasonis amabile carmen,
    Maeonium tetigit nec Venusinus epos.
Grata licet docti spiret Venus ore Catulli,
    Bilbilici tamen hunc non decuere joci.
Delia commendat cultu diversa Tibullum,
    (280) Atque alia vatem Cynthia dote suum.
Scilicet humanae non sunt haec munera dextrae,
    Vatibus auctores sed probat esse Deos:
Singula qui pensant mortali commoda curae
    Dona, sed arbitrio dant renuuntve suo.
(285) Sunt & quae vires acuunt ignemque Camenis,
    Accipit aetherius quîs alimenta furor:
Adflatumque Deum stimulis punguntque juvantque,
    Jucundaque animos utilitate parant.
[p. 14]
Terpsichore blando mulcens modulamine mentes
    (290) Adfectus cithara lene sonante ferit.
Utque Amphioniae pulsantur Apolline chordae,
    Tactus Arionia Phoebus ab arte calet.
Non aliter plectro fidibusque animosus Olympus
    Dicitur altisonos ingeminasse modos.
(295) Et calices faciunt fecundi saepe disertos,
    Potaque non sterili fonte Thalia fluit.
Hinc tibi cum Phoebo Phoebique sororibus, Evan,
    Convenit, atque hederae laurus amica tuae:
Castalis & Bromios bene temperat unda calores:
    (300) Nam latices siccos odit uterque Deus.
Et merito praesens vatum tutela vocaris,
    Pierides per te dulce, Lyaee, canunt.
Vix quae posteritas miretur sera legatque,
    Sobrius eructat carmina potor aquae.
(305) Sed modico adspergit facilem qui rore Camenam,
    Torporem ingenii diluit ille sui.
Talis Lesbiacae consors, Alcaee, puellae
    Uvida Lenaeo nectare plectra moves.
Pectine sic madido citharam, dum pocula siccat,
    (310) Increpat argutis Teïa Musa sonis.
Aeschylus in vinis tragicos sumsisse cothurnos,
    Pulpitaque heroo personuisse pede;
[p. 15]
Fertur & arma canens pater Ennius ora Falerno,
    Maeonides Chio saepe rigasse mero.
(315) Aliger & pharetra si pectora tangat & arcu,
    Inflammetque animos lampadis igne suae;
Saevius a duplici torrentur corda favilla,
    Et gemino crescens ignis ab igne coquit.
Quippe ubi se Veneris jungunt & Apolllnis aestus,
    (320) Tunc pariter vires miscet uterque suas.
Accensus facunda canit tunc carmina vates,
    Praesentemque Deum sentit amore calens.
Pabula nam Musis quoque commodat apta Voluptas,
    Si ferat Idalius gaudia mille puer.
(325) Ingenium, pulchri dum flagrat ab igne Phaonis,
    Molle dat Aeoliae blanda Thalia lyrae.
Simichidae Daphnis numeros flammasque ministrat,
    Simichidae ut tenero carmine regnet Amor.
Tales, vere novo rediens quas fervor adurit,
    (330) Laetius arborea fronde queruntur aves.
Tales, Ceycis quibus ardor inhaeret amati,
    Alcyones memori carmine dulce canunt.
Psittacus & viridis, placito quum turture flagrat,
    Suavius humanos exprimit ore sonos.
(335) Nec minus ingenio turbati pectoris ignis,
    Vatibus & robur sufficit ira suum.
[p. 16]
Archilocho rabies violenta, & liber ïambus
    Tela Lycambeo tincta cruore dabant.
Dictabatque truces justa indignatio versus,
    (340) Quum sua legitimus sumeret arma dolor.
Battiades hostem diris sic devovet Ibin,
    Nasonique animos nobilis ira ferit.
Vulnerat & mentem, lacrimosaque carmina fundit
    Luctus, & in querulos concitat ora modos;
(345) Funere si caro Mors perculit atra poëtam,
    Naenia lugubri Ceïa voce sonat.
Ore Bionaeo raptum deflevit Adonin
    Cypria, & in planctus ingeniosa fuit.
Quo magis ardorem mens saucia sentiat illum,
    (350) Quo bene deductum rite animetur opus;
Atque oblita suis rapiatur, frena recusans,
    Ictaque ab adfectu Musa movente ruat;
Hoc magis ipse sacro Paean agit impete vatem,
    Carminaque aetherei fulminis instar habent.
(355) Saepe etiam, invito si forsan Apolline servet
    Depositae paries pendula plectra lyrae;
Deserat & citharae artificem minus apa movendae
    Dextra, nec adtacto spiret in ore Deus;
Alterius reparant recitata poëmata vires,
    (360) Suscitat & flammas languida Musa suas:
[p. 17]
Inbibit & genium lecti mens mota poëtae,
    Ebriaque adfuso roris ut imbre madet.
Dum calor admissus totum occupat, exserit ausus
    Celsior humana spiritus arte suos.
(365) Visque animi rapitur septis effusa solutis,
    Et stimulis Clarii pellitur acta Dei.
Utque fremit sonipes, pedibusque repagula rumpit,
    Ut tandem Eleo carcere missus eat;
Non aliter spretis effertur liber habenis,
    (370) Cum patet Aonio campus apertus equo.
Et loca divino prosunt deserta furori,
    Multaque, quîs numen concipiatur, habent.
Silva nemusque, sacris gratissima scena Camenis,
    Pieriis praebent otia laeta Viris.
(375) Excipit hic gremio meditantem carmina vatem,
    Et viridi abscondit devia terra sinu:
Sive Hyperionio Sol mane refulgeat ortu,
    Seu caput Hesperiis vespere condat aquis.
Hic Satyri ad citharam surgunt, Faunique bicornes
    (380) Adtonita numeros, dum canit, aure bibunt,
Et tenui doctos imitantur arundine cantus,
    Et Dryadas saltant inter, aguntque choros.
Sive suburbanum dent hortus & umbra recessum,
    Non minus ingenio rus geniale favet.
[p. 18]
(385) Limpidus &, rauco trepidans cum murmure, rivus
    Evocet ad ripas lene sonantis aquae;
Jucundique trahant oculosque animumque susurri
    Fluminis irriguum praetereuntis agrum;
Cuncta parant animum scribentis, & otia praebent,
    (390) Commoda quae vacuis mentibus apta ferunt.
Orsa tamen Musae non semper fausta secundant,
    Dextra sed inceptum saepe moratur iter:
Frigore contractos adflant & iniqua poëtas
    Sidera; non omni tempore Phoebus adest.
(395) Et licet aetherii mens ardeat ignis ab aestu,
    Mox velut irato tacta Tonante stupet.
Qualiter & morbi sacro languore caduci
    Deficiunt subito membra jacentque malo;
Ingenio alternos sic destituente recessus
    (400) Sentit, & invita Pallade tentat opus.
Phoebados hinc ritu, praesens nisi Numen adesset,
    Battiades tacito pectine mutus erat.
Ni calor Aonius laxaret pectora vati,
    Thebaïdos doctum deficiebat epos.
(405) Et Pelusiaco torpebat Musa poëtae,
    Dum Stygios grandi diceret ore toros;
Ni furor humanos sensus de corde fugaret,
    Spirarentque novum viscera mota Deum.
[p. 19]
Nec tantum antiquis amentia vatibus illa
    (410) Ingenii varias fertque refertque vices.
Sic vera Heroum soboles, Regumque propago,
    Carminis alternas sensit adesse moras
Scaliger, & magnis Genios adstare Poëtis
    Credidit; at vires saepe negare suas.
(415) Praecipuos inter quem jactat Gallia vates,
    Franciados clarum carmine nomen habens,
Dicitur had alios insanivisse furores,
    Praesentem expertus difficilemque Deum.
Dimidia marcens anni quod parte solebat
    (420) Fundere, vix versus unus & alter erant.
Languidus & positis latitabat rebus in umbra,
    Invisae abjiciens plectra molesta lyrae.
Sic, obducta situ dum pectora tarda rigarent
    Coelesti Aonides rore, jacebat iners.
(425) At simul ora furor, rediensque inflabat Apollo,
    Ronsardusque novo numine plenus erat;
Extinctasque animo flammas Deus ipse parabat
    Reddere, sopitas & revocare faces;
Mentis inops effusa dabat tunc frena furori,
    (430) Maenas ut Ogygia cuspide laesa ruit.
Versibus & chartas, instar torrentis, inundans
    Quod calamo vellet scribere, carmen erat.
[p. 20]
Arida sed biduo cessabat vena peracto,
    Castialio vatem destituente Deo;
(435) Transfuga Musarum quum desidis otia plebis
    Rursus in ignava lentus agebat humo.
Sentit & insolitos agitato in corpore motus,
    Si quis Apollineo numine tactus eat.
Nec color unus adest, vultus neque permanet idem,
    (440) Et rabido impulsi corda furore fremunt.
Saucius ut Cybeles buxo, dum plangitur Attis,
    Gallus in Idaeo tympana colle quatit;
Aut ut Phoemonoë, dum fata futura recludit,
    Fatidico immensum concipit ore Deum,
(445) Et lymphata furit, sparsis sine lege capillis.
    Non aliter Phoebo concita turba calet.
Namque ubi divino vates stimulatus ab oestro
    Numinis adflatu jam propiore tumet;
Nil mortale sonans, meditatur Apolline dextro
    (450) Carmina, at humano non imitanda sono.
Igne perusta sacro vigiles mens vivida noctes
    Transigit, in duris inrequieta toris;
Et nisu insomni, curisque immanibus acta
    Aestuat, & fetus parturit aegra suos.
(455) Utque repentini perrumpat vincla furoris,
    Excutit admissum corde poëta Deum.
[p. 21]
Seu caput atque aures scalpit, seu conficit ungues,
    Ardentesve oculi sanguine & igne rubent.
Stare loco seu nescit, & huc vagus errat & illuc,
    (460) Mobile vel corpus turbinis instar agit.
Ut Leo, cum fervet, torvo grave murmur hiatu
    Infremit, & rigidas tollit in astra jubas;
Nube supercilii densa sic triste minatur,
    Et caput incomtis jactat & ora comis.
(465) Seu quatit ingenti resonantia tecta susurro,
    Quodque canit, crebra detonat arte melos,
Impatiensque sui terram pede pulsat iniquo:
    Singula non domiti signa furoris habent.
Non alio ardebat, versus dum conderet, aestu
    (470) Naugerius, Venetae clarus honore togae.
Fertur & adsertae doctus Solymaïdos auctor,
    Quum gravis Etruscum dextra feriret ebur;
Aetherio Aonidum flammatus ab igne, furentis
    Insolitas mota mente dedisse notas.
(475) Mittendum Anticyras Tassum jussere medentes,
    Et caput helleboro purgat inepta manus.
Arte mala insanum ventosus reddit Agyrta,
    Pharmaca nam rabidi caussa fuere mali.
Haec melius fatuis detur medicina Vacerris,
    (480) Hac Bavii merita restituantur ope.
[p. 22]
Aut, si Paeoniis gens insanabilis herbis,
    Maeviadum potius concidat omne genus!
Namque alius sacris furor inplet cordia poëtis,
    Et populo ereptos fert super astra viros.
(485) Anser & ut rauco stridet de gutture murmur,
    Sic olor arguto carmine dulce sonat.
At rabies stolidos stimulat male sana magistros,
    Tarda nec immunda corpora tollit humo.
Dira malos furiis vates inpellit Erinnys,
    (490) Semper & anguino verbere tristis agit.
Non etenim his latices Pimplaeos Musa propinat,
    Pectora sed Stygio fonte Megaera rigat.
Nec datur Aoniae vulgo conscendere rupis
    Culmina, ab Arcadico non adeunda grege.
(495) Pierides magnis reserant sua templa poëtis,
    Postque obitum aeterno dant Helicone locum.
Vera loquor: vana non semper imagine ludunt
    Somnia, nec fallit noctis amica quies.
Nam mihi Phoebei cantanti dona furoris
    (500) In medio Somnus carmine sistit iter.
Pluraque tentantem cogit requiscere dextram,
    Et ligat obrepens languida membra sopor.
Visaque mox tremulo pulsu mihi terra moveri,
    Spirabatque sacro sparsus odore locus.
[p. 23]
(505) Signa Deam properare monent, quae luce corusca
    Numinis adventum testificata sui est.
Et quantum e facie mihi constitit, una Sororum
    Pegasidum virgo Calliopea fuit.
Ornatusque Deae lauru e Parnaside serta,
    (510) Castalioque calix flumine plenus erat.
Utque meos viridi circumdans flore capillos
    Permessi inriguo proluit ora vado;
Mox ait: e bifidi descendere vertice Pindi
    Me jubet Aonii praeses Apollo chori.
(515) Ut videas, veris quis agat furor ora poëtis,
    Quae Bavios rabies vexet inepta rudes;
Praemia quae doctis dentur post funera, poenas
    Quasve luat, Phoebo vindice, vulgus iners.
Te nunc laurigero vates Helicone receptos,
    (520) Me duce, non dubio mandat adire gradu;
Illustresque animas aeterna in sede locatas
    Cernere, quae vigilis dona laboris habent.
Sed prius incultos te vult penetrare recessus,
    Et petere horrendi squalida tesqua specus;
(525) Et loca, quae vates celebrent post fata profani,
    Quasque colat latebras densa, videre, cohors.
Dixit: & exiguo comitem me tempore ducit,
    Semita quo spinis obsita tristis agit.
[p. 24]
Avia Cimmeriis per saxa obducta tenebris
    (530) Vepribus obsessum continuamus iter.
Donec inaccessam superata ambage cavernam,
    Antraque in effeto caeca subimus agro.
Stagnum erat, obscurae referens oblivia Lethes,
    Undaque coenoso gurgite tarda fluens.
(535) In sterili campo, salientibus undique picis,
    Noctua cum foedo vulture triste gemunt.
Et lacerant aures strepitu stridente cicadae,
    Raucaque limosis rana coaxat aquis.
Non radiis Titan loca lustrat opaca serenis,
    (540) Veste sed obscura nox tegit atra solum.
Non hederae laurusque virent, neque vitibus ulmus
    Connubio virides nectit amica manus.
Ses lolium, & steriles passim grassantur avenae,
    Asper & arenti carduus horret humo.
(545) Vilibus hic tardi urticis vescuntur aselli,
    His dat enim solis pascua nudus ager.
Creditur infelix regio contermina Pindo
    Montis ad Aonii laeva jacere pedes.
Parte jugi dextra nam surgit Apollinis aedes
    (550) Delphica, qua vates sorte futura canunt.
Huc pede sacrilego Cirrhaeos scandere colles,
    Doctaque de Clario carpere serta jugo,
[p. 25]
Gargilios ausos summo de culmine furcis
    Cernere erat Musas praecipitare suis;
(555) Qualis coelipetas quondam Jovis ira Gigantes
    Egit in Aetnaeos fulminis igne specus.
Hic habitant turpi calonum cum grege lixae,
    Quos abigit castris Phoebus ab ipse suis.
Incolit has sedes rapto plebs vivere sueta,
    (560) Atque operata sacris turba, Laverna, tuis.
Utque favos apibus, distentis nectare cellis,
    Surripit ignavo crimine fucus iners:
Sic fuit adtexto miserum centone poëma,
    Abducitque aliis, se quibus ornet, opes.
(565) Hos Dea ab annosae suspensos stipite quercus,
    Ut Satyrum, abrepta pelle, videre dedit.
Ad latus his sociata sedet ventosa caterva,
    Agmine quae spisso carceris antra replet;
Difficiles nugas & somnia vendere sollers,
    (570) Quae tamen Arcadica Choerilus aure probet;
Texere Acrostichides, longoque Anagrammatis orsu
    Inplicitis nomen condere docta notis.
Sive, recurrentes ut fulcos ducit arator,
    Sotadico numeros more redire jubet.
(575) Aut versum absolvunt duo sesquipedalia verba,
    Syllabave elumbi sufficit una gradu.
[p. 26]
Carmina vel rhythmum faciunt absurda sonantem,
    Qua monachis numquam gratior esca fuit.
Litera vel socias major supereminet, anni
    (580) Tempus & obscura quae notet arte diem.
Aut vocem ingeminans reddit resonabilis Echo,
    Aut placet e lingua mixtus utraque sonus.
Aut propria Hebraeo deducit nomina fonte,
    Sed metricis infert vulnera crebra modis.
(585) His pecus auritum, quod inerti reptat in agro,
    Imperat atque olidos ducere Diva capros;
Serpere humi, & tenui stipula vel pascere foeno,
    Inmundasque inter vivere glande sues.
Tertia famosis nomen captare libellis
    (590) Natio, & illustres rodere nisa viros;
Cerbereoque umbras Heroum invadere rictu,
    Inpiaque in magnos stringere tela Deos;
Ante fores cubat hic, formam sortita caninam,
    Inque meam vomitat sordida, probra Ducem.
(595) Calliope aeternis sed monstra impura catenis,
    Et caveis claudit corpora foeda suis.
Jejuni occurrunt mox, turba famelica, vates,
    Gutture quae mensas semper hiante petit.
Versibus haec epulas sectari & munera Bacchi,
    (600) Aeraque carminibus sueta merere malis.
[p. 27]
Unus, ut esuriens ad nos properaverat, offam
    Flagitat, & promto garrulus ore canit.
Diva sed in nigram corvi jubet ire figuram,
    Ut sua mendica praemia voce ferat;
(605) Unguibus & rostro furtiva ut pabula quaerat,
    Abjectaque petat vile cadaver humo.
Denique & obscoeni claudunt postrema poëtae
    Agmina, Lampsacii curaque amorque Dei:
Improba qui Veneris denudant furta pudendae,
    (610) Carminaque infami fornice digna canunt.
Ut ruit e turba sociorum audacior unus,
    Patrantique Deam lumine & ore notat;
Factus Epops turpis, spurcam repetitque cavernam,
    Sordibus & maculat seque suumque gregem.
(615) Ne tamen infaustae laedant contagia terrae,
    Noxia nec tetro sit mora longa loco;
Horrendo, ducente Dea, discedimus agro,
    Foedaque festino linquimus arva pede.
Flectimus ad dextram, Zephyroque tepentia rura,
    (620) Et vario viridem flore subimus humum.
Hic nardum, & casiam, croceique hic gramen acanthi
    Sudat odorifero terra beata sinu.
Cinnama, & Assyrii spirant hic munera amomi,
    Balsamaque, & pingui cortice myrrha fluunt.
[p. 28]
(625) Hac violas tellure novas, myrtumque rosasque,
    Euphrosyne, Veneri grata ministra, legit.
Dumque canunt volucres densis sub frondibus, aures
    Detinet argutis hic Philomela sonis.
Hic saliunt latices Aganippidos Hippocrenes,
    (630) Albus & in vitreo flumine cantat olor:
Per loca nativo sic luxuriantia cultu,
    Plenaque deliciis tendimus arva suis.
Donec, Apollinei superato culmine Pindi,
    Sisteret in bifidi me Dea colle jugi.
(635) Hic choreas ducunt, Phoebo praeeunte, Camenae,
    Otiaque aeterno vere beata colunt.
Carmine vel Patrem laudant hominumque Deûmque,
    Quidquid & aetherii regnat in arce poli.
Hic sedet, & priscis praescribit jura Poëtis,
    (640) Et rigat Aonii fontis Homerus aqua.
Proxima, quae celebrat genus inmortale Deorum,
    Huic Ascraea tegit nobile Musa latus.
Quorum magna pari sequitur vestigia passu,
    Nec grandi Andinus carmine cedit olor.
(645) Quique Deûm Argolica natos in Phasida pinu
    Duxerat, Euganei gloria Flaccus agri.
Hic lyra, Melpomene Calabris quam finxit in arvis,
    Pindaricis resonat par Venusina modis.
[p. 29]
Lesbiaque hic docto cantatur amata Catullo,
    (650) Hic Elegis vivit, Naso, Corinna tuis.
Carminaque haec terso loca dant habitanda Tibullo,
    Quemque oculis cepit Cynthia prima suis.
Quotquot & ereptos populo tulit alta vetustas,
    Sedibus his vitae secla perennis agunt.
(655) Nec minus haec umbras conplectitur ora recentes,
    Vatibus hospitium datque Thalia novis:
Qui veterum a puro ducentes flumine rivos
    Versibus hic dignum promeruere locum.
Hic Batavae quondam praelustria nomina gentis,
    (660) Sidera ceu coelo splendidiora, micant.
Nobilis his Dousae ducit domus agmina lucis,
    Exserit hic citharae Grotius arte caput.
Juliaque hic teneri numeris celebrata Secundi
    Vatis amatoris basia ab ore legit.
(665) Perpetuo gaudet felix Kinschotius aevo,
    Heinsius hic laetos ducit uterque choros.
Baudius hic doctis Musas delectat ïambis,
    Et lepido adtonitas detinet ore Deas.
Vossius, Aoniam scriptis dum praecipit artem,
    (670) Hic quoque Barlaeo jungitur usque suo:
Et laetantur adhuc, fortis post fata novercae,
    Amsteliae famam conciliasse Scholae.
[p. 30]
Quîs Batavus juxta nectit Vondelia laurus,
    Sublimenque sonans Hooftia Musa chelyn.
(675) Additur his, patriam qui primus duxit in urbem
    Francius Ausonios carminis arte modos.
Broukhusioque suo comes Hoogstratanus adhaeret,
    Otiaque a pingui plebe remotus agit.
Felices! quibus hos licuit penetrare recessus,
    (680) Et colere Aonii celsa vireta jugi.
Quos meritis quaesitus Honos in rura beata
    Vexit, & in summo vertice Fama locat.
Vivite, & intactis hederae vos cingite sertis,
    Et virides lauru semper habete comas!
(685) At mihi, dum vates observo Helicone repostos,
    Perque sacrum ducit Calliopea nemus;
Haesit in obtutu subiti mens territa visi,
    Obviaque adtonitum peculit umbra recens.
Adstitit en Patrui, sed nota major, imago,
    (690) Et nihil humanae conditionis habens;
Tota sed albenti candore simillima cycno,
    Nunc posita Invidiae dente vel ungue procul.
Utque animus rediit, sic carum adfatus alumnum est:
    Dum licet, haec memori pectore & aure bibas,
(695) PETRE, mea formate manu, mihi nominis heres,
    Atque utinam famae par tua fama meae!
[p. 31]
Non nisi per magnos datur inmortale labores
    Nomen, & aeterna vivere in aede licet.
Ad sua Phoebus iter vigili sacraria sternit,
    (700) Vulgus at a templi limine pellit iners.
Quare age, ad aërii fastigia tendere Pindi,
    Corycium meritis si penetrare nemus;
Si cupis hac mecum post funera sede locari,
    Laurifera & Patrui claudere rupe latus;
(705) Me sequere, &, quam fida manus tbi nostra solebat
    Pandere, Virtutis tramite carpe viam.
Castaliumque sacris operatus lege severa,
    Fac suus Aonisin, Petre perennet honos.
Fac decus Amstelii felix tueare Lycei,
    (710) Et patriae crescat, te duce, fama Scholae.
Dixit: &, amplexu veneror dum colla Magistri,
    Me fugit, & mediis deserit umbra sonis.
Quo ruis? exclamo, quid falsa in imagine ludis,
    Patrue, discipulum destituisque tuum?
(715) Siste gradum, vel saepe redi: nam tu mihi semper
    Phoebus, honoratum tu mihi nomen eris.
Dum loquor, insolito quatiuntur frigore membra:
    Excitor, & gelido corpore Somnus abit.
Continue
[p. 32]

DE

ERUDITIONIS NEGLECTU,

ET LUXU,

REI PUBLICAE PERNICIOSIS.

Dictum publice in Illustri Amstelaedamensium Athenaeo,
        Ipsis Kalendis Aprilis MDCCLXV.
MUsae, noster amor, dilectae ante omnia Musae,
    Culta mihi puero Numina, culta viro!
Ingredior vestrae si non novus incola Cirrhae
    Laurifera adsuetos ferre per arva pedes;
(5) Si non averso pulsamus Apolline chordas,
    Nec damus Aoniis irrita thura focis;
Dicor & ingenuos non degenerasse parentes,
    Stemmate ab indocto nec mihi ducta domus;
Adsitis Divae! neque jam de paupere vena
    (10) Carmina, sed Clario tincta liquore, fluant.
[p. 33]
Vester honos agitur: vestrum, me vindice, Musae,
    Jam decus in titulos ibit eatque suos.
Phoebe, fave! tibi surgit opus, tibi sacra parantur,
    Sacra sed a nutu rite probanda tuo.
(15) Et vos, qui Musas colitis, date laeta canenti
    Omina, & inceptis plaudite turba meis.
Et Patriae quotquot semper studuistis & Urbi,
    Addite nunc stimulos ore favente novos.
Ut quodcumque mihi Phoebea robur in arte
    (20) Detur, id Amsteliis serviat omne meis.
Sed procul hinc jubeo, procul hinc exire profanum
    Vulgus, & a templi limine ferre gradum.
Maeviadumque genus nostris discedat ab aris,
    Antraque Cimmeria condita nube petat.
(25) Ite, animae viles, quos desidis otia vitae
    Lenta sequi, pecudum more peracta, juvat.
Ite, pigri ventres, & inania pondera terrae,
    Agminaque Arcadici pascite tarda gregis.
Segnitiem Musae namque aversantur, & ipsae
    (30) Gaudia perpetui vera laboris agunt.
Inque Helicone sacro Superos patremque Deorum
    Semper inexhausta carminis arte colunt.
Vos quoque, Pierides quîs nomina vana videntur,
    Ite, nec innocuas contemerate Deas.
[p. 34]
(35) Cura Camenarum cui docta insania fertur,
    Thyrsigero Maenas qua furit icta Deo;
Et qui Palladias fastidit & opprimit artes,
    Hac procul infaustos vertat ab aede pedes.
Non his casta patent Poebi penetralia, non his
    (40) Lauriferi fas est in nemus ire jugi.
Pocula Melpomene non his Agannippide lympha
    Inplet, Hyantaeo nec rigat ora lacu;
Tisiphone anguinis sed frontem torta capillis
    Cymbia Tartareo de Phlegethonte dedit.
(45) His etiam invisos Erato mea fundere questus,
    His amor Aonidum bella movere parat.
Liber in adversos doctrinae spiritus hostes
    Intrepida fervet corripere arma manu.
Quodque ferat Patriae rudis Ignorantia damnum,
    (50) Si fieri possit forte medela, canam.
Ut noceat Batavae lena insidiosa juventae
    Luxuries, vitiis inlaqueetque suis.
Ut novitatis amans, priscique oblita decoris,
    Posteritas magnos degenerarit Avos.
(55) Patria, si quidquam de te bene nostra mereri
    Officio valeat Calliopea pio;
Urbs quoque, qua primum vitales hausimus auras,
    Cui tribuere suas Vesper & Ortus opes;
[p. 35]
Accipite, & signis rata confirmate secundis,
    (60) Vobis devota quae sacra mente fero.
Forte licet nostro non convenientia seclo
    Carmina, nec blandis auribus apta, sonent;
Libera verba tamen, sed felle carentia, candor
    Veridico Belgam concitat ore loqui.
(65) Utque odio nullum, studio neque ductus inani,
    Vellicat, aut partes insidiantis agit;
Sic vestras eadem noxas tam dexta notabit,
    Quam meritis nectet laurea serta viris.
Ergo age, &, ut justo decurrat Musa tenore,
    (70) Auspicium a sanctis inchoet illa choris.
Quis non Sacrificum digno veneretur amore,
    Infula cui castas cingit honora comas?
Sed vitae integrum, prurumque, & labis egentem,
    Cordaque sincera cui pietate calent;
(75) Rerula cui morum probitas, quem candida virtus
    Non sinit obliquo ponere calle pedem;
Quique, sibi ut vere populoque salutifer adsit,
    Et rectum ad coeli limina monstret iter,
Quae solet ipse aliis, sacro velamine tectus,
    (80) Praecipere, exemplo conprobat acta suo;
Nec se, dum linguae vires ostentat inanes,
    Venditat, aut vulgi nititur esse stupor;
[p. 36]
Cui pudor ingenuus, placidumque modestia vultum
    Pingit, & innocuae pacis amica fides;
(85) Ingenium cui mite, & amarae nescia rixae
    Ora, nec anguina viscera tabe madent;
Integritas cui fraude vacans, nullo inlita fuco,
    Sed niveae purus simplicitatis amor;
Quique animi has dotes doctrinae cultibus ornat,
    (90) Nec rude Phoebea pectus ab arte gerit;
Cui studium veteres ut sacra volumina pandat,
    A teneris linguas perdidicisse fuit.
Quam bene cum Musis, & cum Tritonide docta
    Se Pietas sociam, foedere juncta, liget,
(95) Nobile par, sacrae decora haud moritura palaestrae,
    Exemplo ostendant exstimulentque suo,
Prodigium seclique sui Lactantius alter,
    Cui veneres cessit Tullius ipse suas,
Cinctus Palladia Calvinus tempora lauru,
    (100) Nec tu Calvino, Beza diserte, minor;
Atque alii heröes, quibus ista contigit arte
    Aeternum a sera posteritate decus.
Illa sacerdotes conmendat gloria raros.
    Vivite! quîs merito laus ea danda venit.
(105) Hos amat, hos digno semper mactabit honore,
    Pignora qui sanctae religionis amat.
[p. 37]
Horum se pascet solida dape, quisquis inani
    Abjecta fruges glande probare solet.
Qui studiis sacris se devovet, aequore vasto
    (110) Navigat, & dubiis fluctuat actus aquis.
His ducibus sed fretus, & haec si sidera spectet,
    Per vada, per Syrtes, tutus inibit iter.
In tenebris haec astra micant, mostrantque salebras,
    Et rutilas praebent per loca caeca faces.
(115) At cui divinis oracula condita chartis
    Tradere, & inlota thura adolere manu,
Ludus, & ad quaestum merces vulgata videtur,
    Ut tenui saltem luceat igne focus;
Non aeterna patent illi sacraria Famae,
    (120) Nullaque Idumaeo palma petenda jugo.
Sed neque felici scandit sublimia nisu
    Semper in inmunda serpere suetus humo:
Nec medio se cymba mari conmittere debet,
    Quae solet in parvo velificare lacu.
(125) Mascula cui pietas, cui doctae copia mercis,
    Vera vel eloquii flumine suada potens,
Deficit, a primae stadio neglecta juventae,
    Quemque latet magnis semita tria viris;
Feminei saltem plausus captare theatri
    (130) Sperat, & in vetulo regna tenere choro.
[p. 38]
=== Lamentisque piis, atque artifici ululatu
    His superas spondet se referare domos.
Murmure & horrisono templi subsellia frangit,
    Ut dotes aliqua jactet ab arte suas.
(135) Aut tenera ex imo ducit suspiria corde,
    Pectoraque admota plangit anhela manu.
Pallidaque ora gerit, tamquam color iste piorum,
    Et frontem aetherius tabe notaret amor.
Colla recurva humero, fracta ceu fauce, residunt,
    (140) Utque pecus, prono lumine spectat humum.
Contra, quem non culpa jubet pallescere, coelum
    Adspicit, & vultu surgit in astra suo.
Sed trepidant oculos ad magnum tollere Solem,
    Mens quibus admissi conscia flagitii;
(145) Et Curios imitata truces, mentita Catones,
    Tetrica frons, rugis hirtaque crine riget.
Densa supercilii nubes & crimina velat,
    Pluraque, quae tenebris nox tegit atra suis.
Artibus his plebi incutitur reverentia major,
    (150) Ludit at incautum scenica larva genus.
Hi doctos odere viros, odere poëtas,
    Caussa est odii sat manifesta gravis.
Libera verveces vatum gens pungit ineptos,
    Et tela in pharetris fert nocitura suis.
[p. 39]
(155) Lascivoque palam quae scribunt carmine sacra,
    Hi potius Patres clam celebrare solent.
Quo magis alta tument vano praecordia fastu,
    Hoc magis a docta, credite, fruge vacant.
Quo magis ardescit damnandi dira libido,
    (160) Hoc magis est purae mens pietatis iners.
Et nimium blandos sermone cavere memento,
    Qui sapis: insidias subdola verba tegunt.
Odit amor veri mellitae fellea linguae
    Spicula, blanditiis nec suis esse locum.
(165) Sed valeant Musis infesta haec cymbala vulgi,
    Et patriae & sacro noxia turba choro.
Quique tribunisiis popularem vocibus auram
    Captat, & in turbas mobile vulgus agit;
Qui Proceres audet proscindere dente canino,
    (170) Nomina vel falso crimine magna gravat;
Inque Magistratus rabidae convicia linguae
    Evomit, atque urbes seditione replet;
Ut ruptos videat fasces, versasque curules,
    Et premat innocuos saeva procella Patres;
(175) Curiaque, augustis Rectoribus inclyta, sorde
    Squalent obscuri dedecorata gregis;
Qui Batavos ad bella ciet, stimulosque furori
    Addit, & in media classica pae canit;
[p. 40]
Navibus hinc migret, quîs portum vasta Charybdis
    (180) Pandat, & hospitium saeva Malea suum;
Vel Scythicas, feritatis amans, procul incolat oras,
    Inque Lycaoniis sedibus exsul agat.
Erret, ubi Armeniis juga feta leonibus horrent,
    Aut ubi cum Hyrcana tigride bella gerat.
(185) Pacis amans Deus est: Pacem colit ille fovetque,
    Qui patriae librat commoda lance pari.
Quodque aliis dat Martis opus, sapientia Pacis
    Conciliat Belgis perpetuata decus.
Haec ego: sed cytharam increpuit mihi Phoebus, & aurem
    (190) Vellit, & in medio carmine sistit iter.
Atque ait, aurato tangens mea tempora plectro,
    Quid facis inprudens? quo tua Musa ruit?
Si sapis, infestos crabrones tangere noli,
    Voce nec has labes liberiore nota.
(195) Nonne suis fatis exempla domestica terrent?
    Incautum feriant ne fera tela caput.
Dixerat; atque aliam monstrat mihi Cyntius oram,
    Qua strepit ingratis garrula turba sonis.
Qua variis picae saliunt in frondibus atrae,
    (200) Raucaque limosa rana palude natat.
Qua querulae passim rumpunt virgulta cicadae,
    Latratuque repelent compita cuncta canes.
[p. 41]
Induere has formas, & in haec (ita credere par est)
    Corpora mutari post sua fata solet.
(205) Quisquis Castalidum neglectis turpiter aris
    Praetulit urbanae barbara castra togae;
Arte nec ingenua mollitus pectora, vocem
    Maluit insano prostituisse foro.
Qui Baldi glandes, Accursî aut pabula ructat,
    (210) Et rabulae partes litibiosus agit;
Huic acuit rixas, & jurgia dictat Erinnys:
    Hunc avidum lucri fasque nefasque rapit:
Huic auri vesana fames, huic ardor habendi
    Os movet, a rictu semper hiante patens:
(215) Venalisque probrum foeda mercede tuetur,
    Et pretio lites inficiator alit.
Praeda licet Caco fueris, famulove rapaci,
    Villicus aut reditum depupularit agri;
Mox sceleris defensor adest, similisque clienti
    (220) Patronus, caussam qui nebulonis agat.
In partem spoliumque venit, cupidusque rapinae
    Exuvias, vafra nequior arte, refert.
Et segetem ex aliis proprios excantat in agros
    Murmure, ceu magicis Colchica saga sonis.
(225) Sustulit Atriden per inextricabile textum
    Ut manus Aeghisthi nectere docta dolos;
[p. 42]
Litibus inplicitum sic retia fraude ligata,
    Caussidico numis insidiante, premunt.
Quasque bene optarat facundo vindice tutas,
    (230) Vastatas queritur jam male cautus opes.
Non minus Autonoës, silvarum gloria, natus
    Praeda fuit canibus dilacerata suis.
Non minus infestae manibus Stymphalides uncis
    Phineas quondam diripuere dapes.
(235) Haec Themidem e terris gens inportuna fugatam,
    Huc supera redeat ne regione, vetat.
Dedecorat sacros Astraeae turpis epoptas
    Natio, legiferae noxa pudenda Deae.
Illos tangit amor verbosas discere leges,
    (240) Adjuvet ut miseros lingua diserta reos.
Armaque ut oppressae virtuti fida ministrent,
    Mite patrocinium voce manuque ferunt.
Illos norma fori, sancti reverentia juris,
    Vel prece vel pretio non violanda, tenet.
(245) Et, nisi pro caussa stet fas meliore piumque,
    Pro trepido numquam bella cliente gerunt.
Sed tamen ante alios victurae in secula famae,
    Oraque in aeternae posteritatis eunt,
Pallada qui doctam Themidi sociare severae
    (250) Ingenio ducti nobiliore solent.
[p. 43]
Ad veteres quorum confert sollertia leges,
    Graecia quas gremio Romave pandit opes.
Hoc agat ille sacrae princeps Cujacius artis.
    Hoc Italae Alciatus gloria gentis agat.
(255) Hoc agit ille togae laus non moritura Batavae
    Grotius, Astraeae Pieridumque decus.
Regibus hic Belli vel Pacis jura modumque
    Tradat, ab injusta non temeranda manu.
Et patriam exemplo doceat, licet usque novercam,
    (260) Indelibata semper amare fide
Leidanam exornans doctrinae dote Minervam
    Illustret celebrem Noodtia fama scholam.
Deleat annosi sordes Schultingius aevi,
    Prudentum adfundens lumine scita novo.
(265) Vindicet & Latii monumenta perennia juris,
    Seraque quod stupeant secula, condat opus.
Dextera victuris vel Bynkershoekia scriptis
    Barbarie obductam non sinat esse Themin.
Curiaque alta viri merita inmortalia jactet,
    (270) Et laudes magni Praesidis Haga canat.
Sed jam Paeoniae cultores poscimur artis
    Dicere: tu coeptis adnue, Phoebe, meis.
Inventum Medicina tuum est, tu muneris auctor,
    Phoebe, Machaoniae prime repertor opis.
[p. 44]
(275) Depositum tua cura sacrum mortalibus aegris
    Aetheris in nostras detulit arce domos.
Te quicumque Deum veneratur, numine fretus
    Intrepidam miseris porrigit ille manum;
Seminecesque avidi retrahens e faucibus Orci,
    (280) De Styge Tartarea crebra tropaea refert.
Parcarumque colos & stamina nigra revolvit,
    Et Rhadamantei jura severa fori.
Trita frequente manu veterum cui scripta medentum,
    Nunc spreta, & populo vix bene nota rudi,
(285) Sive ea, quae magno dictaverat ante Galeno;
    Mellea vel Coo suada Pelasga seni;
Seu, quo Tulliacae spirat facundia linguae,
    Aeternum Celsi mente volutat opus;
Doctrinaeque decus longo qui firmat ab usu,
    (290) Laudetur medici dos pretiosa chori.
Fontibus his puros didicit diducere rivos,
    Qui pinguem e sterili reddere norit humum.
Fontibus his ingens Boerhavius ora rigatus
    Pectoris exemplum grande capacis erat.
(295) Inde salutifera princeps Podalirius arte
    Adtonuit meritis Solis utramque domum;
Quique premens magni vestigia certa Magistri,
    Royenus lauru cingit utraque comas,
[p. 45]
Et Phoebi cantoris amor, Phoebique medentis,
    (300) Ignotam vulgo suevit inire viam.
Non ita ventosi, medicorum infamia, Agyrtae,
    Humano generi pestis, & ira Deûm.
Doctrinae quîs sordet honor, quos nulla perurit
    Gloria, quîs quaestum formula sola facit.
(305) Quîs veterum lacerant, velut ictu vulneris, aures
    Nomina, inaudito paene tremenda sono.
Quos populi, fallax cui se sollertia jactat,
    Credulus obscuro tollit honore stupor.
Carnificum medico peragunt qui nomine partes,
    (310) Funeribusque augent funera densa novis.
Vel quorum Uranies scrutari vafra recessus
    Fingit, & aetherias fraus numerare faces;
Longaevae cupidis promittens gaudia vitae,
    Fatalem aut miseris vaticinata diem.
(315) Astriferi reserata patent his atria coeli,
    Quae bona nascenti, quae mala stella fuit;
Signave Saturni funesta, & Martis iniqua,
    Ses Jovis aut Paphiae sidera fausta Deae.
Pocula sed nigris horum letalia succis
    (320) Inficit, admiscens tetra venena, manus.
Hos artes Medea suas, Aeaeaque Circe
    Thessalicis docuit toxica cocta focis.
[p. 46]
Canidia his longa aegrotos sopire quiete,
    Murmure & Haemonio dira Locusta dedit.
(325) Horum ope Lethaeae ditatus navita cymbae
    Adsiduo Stygias remige fulcat aquas.
Felicem! has fugiens cujus prudentia clades
    Praecipitem cavit mortis adire viam.
Sed, ne forte meam laedant contagia linguam,
    (330) Pestiferove adflet sidere turba nocens;
Nunc aliis sacrum lustrans Helicona choreis
    Musa magis tuto tramite quaerit iter.
Dum loquor, aërio per nubes lapsa meatu,
    Constitit ante oculos Diva verenda meos;
(335) Candida tota, comas resoluta ligamine nodi,
    Et niveos velans veste fluente pedes.
Ornabat dextram, cui pileus insidet, hasta.
    Virgo erat, incomtum casside tecta caput.
Aegida, qua populos tutatur, laeva tenebat.
    (340) Libertas, Batavis semper amata, fuit;
Propositi constans, diraeque tyrannidis hostis
    Aspera, servitii nescia, fraude carens.
Utque Deam agnovi, nutum dedit, aequa canenti,
    Addidit & stimulos, admonuitque sui.
(345) Atque ait: ,, Aonias quoniam tibi cura puellas,
    Meque etiam a teneris demeruisse fuit:
[p. 47]
Dic age, ut in templo mecum Parnasides uno
    Accipiant junctis munera digna focis.
Utque ferens sociis communia sacra Deabus,
    (350) Me comitem, Musas qui colit, ille colat.
Quique togae Patriam doctrinae aut dotibus ornat,
    Me quoque perpetua norit amare fide.
Ut, licet adversae ludibria Sortis iniqua
    Sentiat, inpavido pectore tela ferat.
(355) Illius merito laus inmortalis honore
    Ardua consumtis surget in astra rogis.
Publica sed privis qui laedit commoda votis,
    Et famulo inflectit libera colla jugo;
Cujus & ingenuas ignavia despicit artes,
    (360) Pieridum & nostri numinis hostis eat.
Quamlibet arbitrio Fortunae tendat in altum,
    Obruta Lethaeis fama premetur aquis.
Vera Deam monuisse patet. Testentur Athenae,
    Harmodiis quondam dum viguere suis.
(365) Quum studium linguae, Demosthenis arma, fovebat
    Graecia, ab imperio tuta, Philippe, tuo.
Magnanimo staret Bruto quum Roma, superbos
    Pellere Tarquinios moenibus ausa suis.
Et Patriae Patrem Ciceronem libera dixit,
    (370) Exstinxit flammas quum, Catilina, tuas.
[p. 48]
Consulis & vigiles tremuisti, Lentule, fasces,
    Et tu flagitii, dire Cethege, comes.
Praeda tribus Dominis sed quum foret Itala tellus,
    Antonî secuit nobile dextra caput.
(375) Mandatum profugis, pulso Nasone, Camenis
    Exsilium, Augusto regna tenente, fuit.
Dicta per inmanem tibi mors, Lucane, Neronem.
    Hoc tibi libertas, hoc tibi Musa dedit.
Fraterna renuens Caracallae caede madentis
    (380) Sanguineum calamo velle probare nefas,
Cervicem linguae tibi pro pietate recidit
    Ferrea carnificis, candida Paulle, manus.
Scilicet haec saevis norma est violenta Tyrannis;
    Hunc populis morem Regia sceptra ferunt;
(385) Opprimat ut claros fati vis dira poëtas,
    Et famam ingenio qui meruere suo;
Quisquis & adsertor patriae vindexque salutis
    Pro conculcatis legibus arma capit,
Virtutis pretium saepe exitiale reportet,
    (390) Et domui exsequias ducat & ipse sibi.
Imperet, & studio populari gaudeat Ancus,
    Asperet & vulgi Drusus amore Patres.
Incitet in turbas ausos ingentia Gracchos,
    Et Marios feritas ambitiosa truces.
[p. 49]
(395) Sed Cincinnatus, castigans voce Tribunos,
    Tarpeji plebem pellat ab arce Jovis.
Pectore & inmoto, rigidi servator honesti,
    Letiferas Domini spernere posse minas,
Et Libertati servam postponere vitam,
    (400) Intrepidus doceat fata subire Cato.
Temporibus bonus esse malis qui sustinet, illum
    Caesaris indomiti fulmet & ira ferit.
Pendet ab arbritio quum Curia tota potenti,
    Justitiaeque locum Carnificina tenet;
(405) Tunc senio confecta Patres dare colla securi,
    In furcam aut vulgi seditione trahi;
Tunc Procerum primos, augusti membra Senatus,
    In rigidi videas carceris antra rapi;
Aut patria ejectos pro Libertatis amore
    (410) Hospitium externo quaerere in orbe novum.
Exsilii pretium meruere Themistoclis arma.
    Justus Aristides Attide pulsus humo.
Scipiades,belli fulmen, Carthaginis horror,
    Linternum e Latiis sponte recessit agris.
(415) Captaque de Gallis referentem signa Camillum
    Ante Tribunitius depulit urbe furor.
Et Coriolanus, Volscorum in rura fugatus,
    Roma, tuis quondam finibus exsul erat.
[p. 50]
Prisca quid enumerem? tuus ille, Batavia, plausus,
    (420) Ille stupor secli prodigiumque sui,
Solis ab occasu fama celebratus ad ortum,
    Ingens Naturae se superantis opus,
Laudis apex summae, genii mensura capacis,
    Unica doctrinae gloria, & orbis amor,
(425) Grotius, a Musis primas formatus ad artes,
    Maximus ille foro, maximus ille lyra;
Praebeat exemplum, canis memorabile seclis,
    Quod legat adtonitus, quod pudeatque, nepos.
Anne ideo tantum peperisti, Patria, civem,
    (430) Ut fieres nato dira noverca tuo?
Esset ut indignis, tamquam rea, stricta catenis,
    Carceris & tenebris jussa latere, manus?
Illa manus, lucem cui debet docta vetustas,
    Aeternum scriptis nobilitata suis!
(435) Illa manus, devota tibi, rebusque probata,
    Quaeque tuum toties adserere ausa decus!
Allia Romuleis non lux magis inpia fastis,
    Quam quae Grotiadae vincula ferre dedit.
Sed tamen hoc melius, quam si servile Batavus
    (440) Ingenium inmiti prostituisset Hero.
Verior hinc, praesens quam forte negaverit aetas,
    Gloria de justa posteritate venit.
[p. 51]
Quid refert, recti si pars studiosa tenaxque,
    Victa licet, caussa pro meliore cadat?
(445) Cum Patria periisse pium est, (haec laurea forti
    Congrua) quum Domino pressa potente jacet.
Casibus adversis constantia sola medetur.
    Aura levem populum turbine versa rapit.
Quique animum servat contra sua tempora rectum,
    (450) Facta nec a Sortis mobilitate regit,
Nec vitiis secli abripitur communibus; effert
    Celsius humana conditione caput.
Qui meritis clarius primorum adscendit honorum
    Culmina, cui summae tradita cura rei est,
(455) Cui Patriae lex una salus, qui publica suevit
    Commoda privatis praeposuisse bonis;
Non illum in praeceps instantis jussa Tyranni,
    Non rabies plebis prava petentis agunt.
Sed Virtus, cui caeca nequit Fortuna nocere,
    (460) Inmota, & certo robore firma, manet.
Et secura sui, nullo concussa tumultu,
    Aspera, quo retrahant, Fata, trahantve, domat.
Sedulus & veterum qui scripta perennia volvit,
    Sive ea quae Latium, docta vel Hellas habet;
(465) Heroum ut stimulis pectus sibi concitet altum,
    Conparet & prudens acta priora novis;
[p. 52]
Illius aeterna cinguntur tempora palma,
    Surgit & invidiae victor, & ipse sui.
Exemplum Lucullus erit grave, prima juventae
    (470) Otia qui luxu deside trivit iners.
Palladis hic nullo aut Martis formatus ab usu,
    Quum patriis hostem pellere jussus agris;
Optima Grajugenûm versans monumenta, subacto
    Aeternum retulit de Mithridate decus.
(475) Cyzicus hinc, Tenedosque, & vasta Propontidis ora,
    Senserunt aquilas, hoc duce, Roma, tuas.
Non haec abjectae speranda est gloria turbae,
    Laureaque incultas non tegit ista comas.
A teneris quorum doctas socordia Musas
    (480) Negligit, & vulgi segne frequentat iter;
Quos sapere aetatis numquam docuere vetustae
    Nomina, nec vitiis exseruisse caput;
Qui Batavûm spernunt, Annalibus eruta fidis
    Noscere, vel gentis fata vicesque suae;
(485) Non priscas poterunt leges, & avita tueri
    Jura, nec in populum commoda ferre bonum,
Nec Libertatis defendere vindice lingua
    Foedera, sacrilega non violanda manu.
Rebus in humanis ludens Fortuna jocatur,
    (490) Collocet hos summo si malesana loco.
[p. 53]
Nam titulos foedant, quîs condecorantur, honorum,
    Nec trabea his humeris, nec toga digna sedet.
Doctrinae nulla cui pectus dote politum est,
    Nec meritis ornat, quod male gestat onus;
(495) Nescia consilii cui mens incerta vacillat,
    Torpet, & ad casus quoslibet haeret iners;
Praesertim Patriae si nubilus incubet aër,
    Publicaquea a motu res graviore labet;
Ille exempla dabit populo damnosa sequaci,
    (500) Artis egens nullam ferre valebit opem.
Voce tribunitia, velut alter Curio, plebem
    Dum rabidae in furias seditionis agit,
Caesaris arbitrio submittit jura Quiritum,
    Et Patribus fasces imperiumque rapit;
(505) Nec memori reputans documenta domestica mente,
    Vilia servitii pondera sponte subit.
Sic solet a prisca Majorum flectere laude
    Degener, & curans commoda priva, Nepos.
Hos fructus neglecta ferunt sacraria Phoebi,
    (510) Quum perit ignavo languida vita situ.
Nec tamen ingenuas fastu contemnere Musas,
    Castraque Segnitiae desidiosa sequi,
Unica communi caussa est manifesta ruinae:
    Altera, quo veniunt tot mala fonte, subest.
[p. 54]
(515) Nec nocitura minus rebus florentibus olim,
    Et Patriae exitio certa parare viam.
Vera loquar: quamvis veracem odisse poëtam
    Insana, & flecti nescia, turba solet.
Jam pudet heu Belgam Proavis frugalibus ortum.
    (520) Jam Batavae sordet simplicitatis amor.
Tecta Patris cum quis fors praeterit, in quibus olim
    Consenuit victu paupere parcus Avus;
Hic ubi sollicitae nutritus ab ubere Matris
    Parvulus in cunis vagiit ipse puer;
(525) Cum lare si vili spatiosa palatia confert,
    Quae colit; has pudor est jam meminisse casas.
Magnificam sed saepe domum tenet incola parvus:
    Occulit & magnum parva taberna virum.
Ingentes Curios modici clausere penates.
    (530) Qui tenui latuit rure Camillus erat.
Et Pyrrhi illecebras, animo quîs major, & aurum
    Sub tugurî sprevit tegmine Fabricius.
Terror erat Gallis, flagrumque rapacibus Anglis,
    Ruterus, vasti Nereos ille tremor;
(535) Non sibi, sed Patriae vincens, non munere sortis,
    Sed proprio meriti pondere factus Eques.
Quem formidatum sub cardine fecit utroque
    Martia de domito palma relata mari.
[p. 55]
Cui Batava virtute parem, probitate secundum,
    (540) Nulla virum tulerunt secula, nulla ferent.
Regius Heroëm tamen hunc Legatus, & aedis
    Exiguae dominum vidit, & obstupuit.
Obstupuitque pia castas cum conjuge natas,
    Curantes prisca sedulitate domum.
(545) Quid Proavûm memorem victu de simplice mensas,
    Nec nisi de facili fercula structa dape?
Prandia quî parvo semper contenta paratu,
    Aemula naturae, nec nisi nata domi;
Corporaque ad solitum defessa novare laborem
    (550) Et tantum a labris pellere sueta famen
Nulla dabant dulci convivia tincta veneno,
    Arte vel externi quae vitiata coqui.
Illis pompa fuit, mensis inferre secundis
    Frugiferas, patrii munera ruris, opes.
(555) Plurima si deerant ab inani splendidaluxu,
    Candida supplebat frons genialis heri.
Nec pretium inmodici addebat vesania sumtus,
    Sed convivarum non simulatus amor.
Prodiga nunc epulis, Romanae atque aemula coenae,
    (560) Luxuria, in clades ambitiosa suas,
Deliciis sollers census tenuare paternos,
    Damnosa innumeras diruit arte domos.
[p. 56]
Vanaque dum pascunt oculos spectacula, ab esca
    Saepe salutisera corpus inane redit.
(565) Dumque gulae ambiguos variant fastidia missus,
    Nulla nisi ad luxum merx peregrina placet.
Et peregrina juvant speciem molimiNasormae,
    Lubrica, & Euripo mobiliora vago.
Totaque odorata facies a pyxide pendet,
    (570) Et speculi arbitrio statve caditve levi.
Mille modos cultus, sola novitate placentes,
    Sed stabiles numquam, dat perigrina Venus.
Non ita Carpathio Neptunius aequore Proteus
    Dissimilis vultus induit arte vafer.
(575) Non ita Vertumnus variatas corpore formas
    Adsciscit, verso notus ab amne, Deus;
Ut structura comae cunctas mutatur in horas,
    Si novus externo flexus ab orbe venit.
Ora vel abscondit velis alisque puella,
    (580) Ut sit in ornatu pars quotacumque sui.
Aedificatve caput, Graecas mentita figuras,
    Cuncta peregrina ludicra voce notans.
Utque recurvatis refluat Maeandros in undis,
    Et fluat, in nugis exprimit arte suis.
(585) Assyrio aut positos perfundit aromate crines,
    Et teneras aures concha Erythraea gravat.
[p. 57]
Corpora vel Tyriae condunt subtemina vestris,
    Aut oculis nudos dat toga Coa sinus.
Andromache Hectoreum tenuit non comta cubile,
    (590) Nec Paridi Oenonen conciliavit acus.
Herculis in thalamos (at quid fuit Hercule majus?)
    Venit inornatis Deïanira comis.
Avertunt animos irritamenta viriles.
    Quae modico colitur fine puella, sapit.
(595) Sed tamen hoc minus est, quum sola placere puellae
    Cura sit, & formae quaerere dote virum.
Femineo at juvenes comuntur more venusti,
    Conponuntque unctas in statione comas.
Et se quisque stupent, puer ut Cephisius olim
    (600) Fallaci speciem vidit in amne suam.
Munditiasque viris indignas molliter addunt,
    Ut dubitet cultus esse puella suos.
Antinoos capiant haec blandimenta salaces.
    Hic Ganymedeo splendeat ore decor.
(605) Sed proprio fuerantquum sat formosa nitore
    Corpora, ab artifici non vitianda dolo,
Perdit adoptivo Naturae dona paratu
    Non contenta suis femina virque bonis.
Forma sine arte potens cunctas supereminet artes,
    (610) Nec lenocinio conciliantis eget.
[p. 58]
Hippolytum, quamvis facie rigidumque ferumque,
    Praeposuit summo Cressa puella Jovi.
Endymion Lunae, Veneri dilectus Adonis,
    Neuter at undantes finxerat arte comas.
(615) Aurorae Cephalum incultis placuisse capillis,
    Nec minus Iäsidi Milaniona ferunt:
Montibus & silvis quamvis erraret uterque,
    Iret ut agrestes illaqueare feras.
Hac juvenes se lege colant, ne mixta puellis
    (620) Turba sit ambiguas exhibitura viros.
Frigora ut adsuescant, nimios vel ferre calores,
    Commoda venatrix Diva theatra dabit.
Per nemora & dumos, & per juga celsa vagentur,
    Magnanimos freno vel moderentur equos.
(625) Quid si mollitos & luxu deside fractos
    Publica res humeris induere arma petat?
Quid si semiviros, Paphiis vix lusibus aptos,
    Bellipotens Mavors in sua castra vocet?
Ne Narcisseas facies, frontemque decoram
    (630) Aeratae feriat cuspidis hasta, trement.
Et pedibus cervos poterunt superare fugaces,
    Et volucres cursu vincere Solis equos.
Tutius his alia titulos ambire palaestra,
    Blandaque in Idaliis aera merere choris;
[p. 59]
(635) Tutius his placitam lecto fovisse puellam,
    Et digito citharas increpuisse levi;
Inque sinu dominae madidos languere Lyaeo,
    Et caput in tenera ponere molle rosa;
Quam manibus gladios clypeumque agitare cruentis,
    (640) Aut galeam hirsutis sustinuisse comis.
Atque utinem externae dudum illa insania mercis
    Publica, non Patriae perniciosa foret!
Scilicet hoc Oriens nobis est fine subactus,
    Armaque in Hesperias Belgica lata domos?
(645) Et tot inaccessos ferro superavimus hostes?
    Ut meriti fieret merx peregrina caput.
Merx peregrina foris, passimque ingesta cathedris,
    Omnia nunc fuco versicolore linit.
Et Batavus, toties peregrino lusus ab astu,
    (650) Illecebris praedam se sinit esse novis.
Sit licet esuriens, vel pannis tectus Agyrtes,
    Longinqua veniat si regione, placet.
Dummodo adulandi lucrosas callidus artes
    Noverit, & caudam rite movere suam,
(655) Et dominis semper palpare potentibus audax,
    Dextraque servili promta sit obsequio;
Hic, numquam patrio speratasub axe referri,
    Praemia, quae Belgis debita, saepe rapit.
[p. 60]
Et dubitamus adhuc, nos aurea vivere secla?
    (660) Omnia Pactoli quum beet arva liquor.
Auro cuncta patent, & cedunt jura pudorque.
    Unicus est auri, non pietatis, honor.
Quid pietatis honor? Saturno sceptra gerente,
    Haec tenuit veteres, rustica corda, patres.
(665) Ista quidem duro sapuit glans querna palato,
    Quum tremeret vanos credula turba Deos.
At postquam ambrosias frugens gens Celtica misit,
    Sub dulci quarum melle venena latent;
Jam magis orbano pietas male convenit aevo,
    (670) Et juveni, & cultis nomen inane viris.
Nomen inane fides, & candor, pectoris index.
    Quaestus amicitias lucraque sola probant.
His melius clausas licet excantare pudicas,
    Thessela quam coelo sidera ducit anus.
(675) Flectitur his custos: his janua mota patescit.
    Auro, non meritis, saepe triumphat amor.
Fit Danaë, Acrisio ringente, hoc imbre rigata,
    Sit licet Evadne, castave Penelope.
Quantum quisque auro, tantum & virtute valemus,
    (680) Victricesque regit diva Moneta manus.
Temperat haec rabidi saevissima praelia Martis,
    Haec populis Pacem fida ministra refert.
[p. 61]
Nil Batavi nunc Belga tenet, nisi nominis umbram,
    Nec pudet antiquum degenerasse decus.
(685) Sanguine de patrio nec libera vena calescit.
    Flexa jugo didicit jam dare colla Nepos.
Nunc ubi Civiles, invictaque dexterna magni
    Armini, atque aminis Cariovalda ferox?
Nunc Wittiadum, vel barnevelnia virtus?
    (690) O decora in fastis inclyta, Belga, tuis!
Arma ubi nunc, populus toties metuenda remotis,
    Partaque tot terra, parta tropaea mari?
Nunc ubi ad Herculeas Heemskerkia palma columnas
    In Calpetano morte relata freto?
(695) Et spolia Heiniaco, vel sanguine clara Galeno?
    Aut ubi nunc Trompiaca rostra perusta manu?
Signa ubi nunc Gallis, trucibusque erepta Britannis?
    Sceptra tua ad nostros fracta, Philippe, pedes?
O utinam lentis post secula bina Batavis
    (700) Torporem excuteret, qua loquor, ipsa dies!
Sacra dies, quondam Brilanae conscia laurus,
    Et meriti testis, magne Lumaee, tui:
Qua Libertati felicia signa renatae
    Audaces tecum prima tulere rates;
(705) Vinculaque Hesperii nos rumpere posse Tyranni
    Augurium, Albano dira fremente, dabas.
[p. 62]
Ah quondam Heroum fueras secunda creatrix
    Belgica! sed fueras: nunc tua fama jacet.
Non ego vel Divos, Casumve in crimina rapto.
    (710) Ista latet proprio condita noxa sinu.
Nec lubet opprobria haec vanis adscribere caussis:
    Quippe mali labem moenia nostra fovent.
Amstelia urbs luxu mollita, opibusque superba,
    Frangitur ipse suis inmoritura bonis.
(715) Depopulante Nepos luxu patrimonia fundit,
    Sobrius ac prudens quae cumularat Avus.
Luxus agros vastat, totas exhaurit & urbes,
    Et Patriae plus quam maxima bella nocet.
Luxa cuncta labant, &, quae modo stare videntur,
    (720) Mox velut a celeri turbine quassa cadunt.
Namque ubi honoratus Procerum & venerabilis ordo
    Intra fortunam se tenet usque suam,
Lucripotente Deo tumidus fert cornua civis,
    Fatorum instabiles nec timet ire vias.
(725) Luculli aut superat villas, epulasve Vitellî
    Nec veli inflatos contrahit ille sinus.
Turgida sed medio dum credit carbasa ponto,
    Ad Stygios portus ventus & unda rapit.
Patris ad exemplum male conformata juventus
    (730) Nequitiae mittit libera frena suae.
[p. 63]
Et vel divitiis, nascendi aut forte tumescens,
    Has sibi blanditias fingit amatque puer.
Res me lauta domi, proprio non parta labore,
    Sed Proavûm adtenta sedulitate, manet;
(735) Atque eadem haec curis aucta est Genitoris avari,
    Unde mihi vere vita beata fluet.
Stultus ego aut roseos chartae impallescere vultus,
    Corporis aut patiar dulce perire decus,
Vernantemque adeo florem marcescere formae,
    (740) Aut frontem rugas induere ante diem,
Tristibus aut studiis flavos albescere crines,
    Ut, juvenis quamvis, ridear esse senex?
Non ego Pegaseis enitar in aëre pennis.
    Ungula Gorgonei non mihi grata pedis;
(745) Sed celeris agili curru frenare jugales;
    Automedontea primus ut arte ferar.
Sic ubi concussi sunt vincula fracta pudoris,
    In sua vesano damna furore ruit.
Pro Phoebo Pylades colitur, mollisve Bathyllus,
    (750) Musarumque vices comica Thaïs agit.
Arma libinidibus praebet crotalistria Phyllis.
    Pro cithara Aonidum cymbala rauca placent.
Penelope dum sola domi plorare jubetur,
    Imperat exhaustis moecha proterva viris.
[p. 64]
(755) Roma olim rerum domina illa, orbisque sequestra,
    Regibus & populis jura verenda dedit:
Curia pellitos caperet quum rustica Patres:
    Horrida quum dumis templa Tonantis erant;
Cogeret & priscos quum rure ad septa Quirites
    (760) Buccina, stramineis eliceretque casis.
Sed quum Tarpeji fieret Jovis aurea sedes,
    Staret Hymettea quum trabe juncta domus;
Atria quum Phrygiis fulgerent nixa columnis,
    Cunctaque munditiis plena, Corinthe, tuis;
(765) Oppia lex, magno nequidquam adserta Catoni,
    Quum matronali sub pede trita fuit,
Ausaniasque nrus tegeret Sidonia palla,
    Improbaque Attalicas Roma teneret opes,
Deliciis consumpta suis, spretisque Deorum
    (770) Castibus, & foedo marcida facta situ,
Motibus Ioniis quum Martia corpora fregit,
    Jam Gaditanis ludere gnara modis;
Jam Decios effeta, & degenereta Metellos,
    Non animos Bruti sumere & ausa mares;
(775) Septenis spectanda jugis, tot clara triumphis,
    Femineas didicit (turpe!) timere minas,
Et tremere ad Pharii crepitantia sistra Canopi,
    Dotalis stupri jam, Cleopatra, tui.
[p. 65]
Mox Dominis passim servire adsueta suberbis,
    (780) Mole sua tandem praecipitata ruit.
Atque utinam hic Patriae numquam sim verus aruspex,
    Sed mea pro nullo pondere verba cadant!
Dicar & Amstelios malus ac temerarius augur
    Criminibus fictis insimulasse meos!
(785) Sed bene habet: superant Heroum vera propago,
    Et Batavo fulgent sidera rara polo.
Excessere adytis non omnia Numina sanctis,
    Nec penitus nostros destituere focos.
Est, quibus in laudes adsurgit pectus honoras:
    (790) Est, quibus in verum gloria nata decus.
Publica consiliis quorum est res salva, vigetque,
    Tradita ut a priscis nunc quoque duret Avis:
Qui propria virtute premunt vestigia Patrum:
    Fama quibus simili ducitur aequa jugo:
(795) Qui vitiis caput extollunt grassantibus altum,
    Venaque quîs Batavo sanguine digna calet:
Tuta quibus stabit, pretioso parta cruore,
    Libertas, domina non violanda manu:
In quos clauda ruens recti Fortuna tenaces
    (800) Imperii vires perdidit iniqua sui.
Nomina quae populis licet ostentare remotis:
    Invidiae per quos inclyta caussa sumus.
[p. 66]
Horum exempla, aevi nimium damnantia luxum,
    Quaeque probent cives, quaeque imitentur, habent.
(805) Amstelia & quorum secura sub aegide Pallas
    Mercurio socias jungit amica manus.
Floreat illa diu, nulli temerata latroni,
    Semper at illaesa virginitate fruens.
Nec male neglectam pellant fastidia Divam,
    (810) Sed grata adsiduas ducat in urbe moras.
Hoc tua promittit, BOUDANI, cura Licaeo,
    Ordinis illustris gloria, civis amor:
Quem trabea insignem laetae agnovere curules
    A meritis fasces condecorare tuis.
(815) Auguriis hilarata novis Te nostra salutat
    Musa, patrocinio facta animosa tuo.
Et vovet, ut salvo Te Consule salva reposcat
    Curia praesentem saepe juvantis opem.
Palladios ut sponte sua gratatur honores,
    (820) Commendat Clarii sic Tibi templa Dei.
Crescat Athenaei Te vindice gloria digno,
    Et studiis adflet mollior aura bonis.
Cumque operae gemino nostris Consorte Camenis
    Exemplo stimulos, quod facis, adde tuo.
(825) Utque olim Alidae Lernaeam fregit Echidnam
    Clava, colubriferum perdomuitque caput;
[p. 67]
Sic quoque secundam contra sua vulner pestem
    Castalidum a sacris perge fugare choris.
Hunc sibi ab eximio quae Maecenate favorem,
    (830) Et genito e docta gente tributa petunt.
Stamina sic longos Lachesis Tibi volvat in annos,
    Deque tuo vertat limine scaeva pedem.
Dî facite, Amsteliae dum moenia cernitis Urbis;
    Dum Batavi superest nominis ullus honor;
(835) Semper ut ingenuae vigeant feliciter artes,
    Et clypeo Musas casta Minerva tegat.
Inpleat innumera mercator & horrea merce,
    Quam maris Oceani litore utroque vehat.
Agricola adsiduo proscindat vomere terram,
    (840) Et distenta ferant ubera lacte boves.
Nec stabula armentis lugens viduata, queratur
    Pestifera ereptos tabe perire greges.
Exsulet a Belgis, peregrino noxia cultu,
    Luxuries, patrias nec populetur opes.
(845) Candida Religio, nullo fucata colore,
    Fulgeat in propriis non maculata bonis.
Veraque Libertas, Paci conjuncta perenni,
    Salva sit, aetheriis pignora lapsa locis.
Dumque Patres Patriae scandent Capitolia saxa,
    (850) Depositum hoc serus servet ametque nepos.
[p. 68]
Ut Proavum cineres bustis laetentur in ipsis
    Progeniem Batavis nunc superesse suam;
Agnoscantque suis prolem virtutibus aequam
    Antiquum meritis perpetuare decus.
(855) Belgia Tarquinios ne postquam ejecit Iberos,
    Colla tribunitio subdat inulta jugo.
Degeneres nec damnet Avos gens postera, & olim
    Servitii heredem deterioris agat.

Continue
[p. 69]

BREDERODIUS,
SEU
LIBERTATIS BATAVAE
SECULARIA ALTERA,
IN NONAS APRILES ANNI MDCCLXVI.
INCIDENTIA.

Recitatum in Illustri Amstelaedamensium Athenaeo,
d. XX. Octobr. ejusdem anni.

Vertaald door Antoni Hartsen
Visus eram nuper, viridi projectus in herba,
    Otia dum blandi ruris amoena sequor;
Me mea jucundo Santhorstia villa recessu
    Qua fovet, & Musis apta theatra refert;
(5) Flexilis annosas ubi cicrumlabitur aedes
    Rhenus, & irriguis permeat arva vadis;
Languidus in dulcem dissolvi membra quietem,
    Somniferum ad murmur molle fluentis aquae.
[p. 70]
Corniger insolitam Fluvius vel margine vocem
    (10) Edidit, aut cantum Naïas uda levem.
Quum strepitum, lauris veluti crepitantibus, hausi;
    Tinctus & ambrosio totus odore locus.
Divaque me, niveo circumdata nubis amictu,
    Contigit, adventus admonuitque sui.
(15) Nec dubia mentem ludebat imagine somnus:
    Calliope, e facie sat mihi nota, fuit.
Ut facili nutu blandum subriserat, aurem
    Vellit, & hos sacto reddidit ore sonos.
,, Aurea Libertas, Batavis venerabile numen,
    (20) Quaeque tibi cultu semper amata pio est,
Huc me ferre gradus, teque in tua rura remotum,
    Dum procul a populo vivis, adire jubet.
Me tibi vult stimulare novas in carmina vires:
    Materiem numeris nam dabit ipsa tuis.
(25) Cynthius octavum Martis de nomine mensis
    Quum tulit aetherio laetus ab axe diem,
Auriaco oblatos quot non Dea vidit honores?
    Quot data perque vias gaudia, perque domos?
Gaudia, sinceram quae testificantia mentem
    (30) Edita ab auguriis sponte fuere bonis.
Nec male tu numero fueras conspectus in illo,
    Dum Patriae partes fausta voventis agis.
[p. 71]
Ipsa quoque haud dubii demisit signa favoris,
    Publica quis, salvo Principe, salva salus.
(35) Sed dolet Aprilis quintam (pro tempora!) lucem
    Obscuro indictam praeteriisse situ.
Annua post geminum quae fert sollemnia seclum,
    Sacra piis Batavis semper habenda dies;
Sacra dies, fidis signanda Annalibus auro,
    (40) Addita sit festis, Belga beate, tuis.
Qua Patriae coepit, casus miserata nefandos,
    Libertas validam tendere promta manum:
Sera quidem respexit Avos, inmania passos,
    Nec nisi post domini taedia longa jugi,
(45) Respexit tamen, & populi tutela probati
    Mox stabilem Batavo fixit in orbe pedem.
Quid dubitas? qui, Petre, siles? primordia tanti
    Fausta boni muta non reticenda lyra.
Adgredere his patrium celebrare Helicona choreis,
    (50) Et cane, quod quivis Belga probare velit.
Ore tuo ingentem BREDERODUM cana loquatur
    Posteritas, cives demeriture tuos.
Te praeëunte, jubet grati Dea thuris honores
    Amstelios calidis munera ferre focis.
(55) Dumque alios lento cernit torpere veterno,
    Te sacris vatem praeficit ipsa suis.
[p. 72]
Non favor aularum, non limina trita potentum,
    Commoda non privae prospicienda domus;
Lubrica non animant sortis te dona caducae,
    (60) Qualia sectari vulgus inane solet:
Sed Libertatis studium tibi carmina dictat,
    Et Patriae vero tactus amore canis.
Posceris, ut citharam tendas: parere necesse est.
    Nam tibi grata Deae nomine jussa fero.’’
(65) Dixerat, & plectro tangens mihi pectus eburno
    Formosum Pindo retulit illa pedem.
Excitor. Adloquium Musae monitusque revolvens
    Cuncta retractabam pectore verba memor.
Protinus ante oculos Patriae versatur imago,
    (70) Secula quae facies ante iterata fuit.
Et subeunt animum fatorum mille figurae,
    Et mala, quis Proavos pressit iniqua dies.
Ante oculos, Belgis tot detestanda Philippi,
    Crimina, Caucaseae quem genuere ferae.
(75) Tortoresque truces, totque instrumenta furoris;
    Sanguinis ante oculos triste tribunal erat,
Ardentesque rogi, terrumque, crucesque nefandae;
    Tot Procerum inmiti colla resecta manu;
Tot populi clades, & flumina foeda cruoris,
    (80) Quo madida, ut pingui rore, tepebat humus.
[p. 73]
Sed simul occurrunt magnorum exempla virorum
    Fortia, Maeoniae digna sonore tubae.
Illustre ante oculos Heroum constitit agmen,
    Et Batavae primus Nobilitatis honos:
(85) Qui BREDERODEO aequantes vestigia ductu
    Herculea adgressi monstra domare manu,
Inmanemque ausi sunt contra stare Tyrannum,
    Ferreaque Hesperii frangere vincla jugi:
Posteritas famulas ne Belgica ferre catenas
    (90) Suesceret, aut Regum sceptra vel arma pati.
Haec decora, hos quondam Curios, vigilesque Camillos,
    Hos Patriae Decios Scipiadasque meae,
Servando Batavis qui Libertatis avitae
    Praevia Palladio signa dedere suis;
(95) Laudibus hic annus meritis, & pectore grato,
    Si bona noscamus tanta, referre jubet.
Haec decet aeterno Belgas intexere peplo
    Nomina purpureis post duo secla notis.
Hunc Proceres celsos, augustaque membra Senatus
    (100) Amstelii, laetum fas celebrare diem.
Prae reliquis, Musas qui Libertatis amica
    Numina constanti semper honore colunt;
Sacraque, victuro tantum repetenda nepoti,
    Haec peragat, Patriae quisquis amore calet.
[p. 74]
(105) Dicite, Pontifices, quorum venerabilis ordo
    Sponte oculos tacita pellicit arte meos;
Dicite, num vestris non haec quoque commoda rostris
    Materies, sacris & memoranda choris.
Qui Libertatis sollemnia reddidit annus
    (110) Festa, Deo per vos rite dicandus erat.
Ille opifex rerum, qui numine temperat orbem,
    Qui regit imperiis nostraque nosque suis;
Poscit, ut a gratis fumaret odoribus ara,
    Jessaeum & memori voce sonaret ebur.
(115) Votaque ferre monet, divini ut pignus amoris
    Indelibato servet honore nepos.
Scimus ad eloquii quum vos sacer impetus artes
    Adflat, & abreptos entheus ardor agit,
Ut soleat populum dulcedine Suada movere,
    (120) Linguaque Idumaeo nectare tincta fluat.
Quare agite, & cives animet facundia nostros,
    Nec sinite aetherii munere esse rudes.
Intera Aonidum hoc tenuis Phoebique sacerdos,
    Digna licet vestro res foret ore, canat.
(125) Sacra suis numeris in Apollinis aede celebret,
    Praestet & hoc Patriae jam pietatis opus.
[p. 75]
Semina servitii, Batavae male credita terrae,
    CAROLUS in nostris spargere coepit agris.
Semina sed, segetem mox productura virorum,
    (130) Quae patriam effuso sanguine tinxit humum.
Legibus in Belgas ausus saevire cruentis
    Quum daret infandae millia multa neci.
Nec monor his animis, sed Patre ferocior ipso,
    Libera calcavit colla PHILIPPUS atrox.
(135) Quum populo ingereret, Procerum ringente Senatu,
    Scita Tridentini religiosa fori.
Augeretque gregem mitra lituoque verendum,
    Innocua ut rabidis gens foret esca lupis.
Utque hominum mentes rigidis servire lupatis
    (140) Cogeret, invitas duraque frena pati;
Horrendum accessit deformi nomine monstrum,
    Tetraque Avernali feta palude lues;
Invisum Superis, mortalibus exsecrandum
    Prodigium, infernus quod tremat ipse Canis;
(145) Bellua Lernaea magis exitialis Echidna,
    Amphitryoniadae vix subigenda manu;
Vecta cruentato saeva Inquisitio curru,
    Quem juga de duplici bina dracone trahunt.
Caeca Superstitio nigri movet agmina coetus,
    (150) Et Dolus, & nulla cultus ab arte Stupor.
[p. 76]
Sanguineum ad dextram quassat Bellona flagellum,
    Et laevum cingunt Ira Furorque latus.
Insidiae, & lacero comes est Discordia crine,
    Invidia, atque audax in scelus omne Fames,
(155) Et lacrimis pastus Moeror, Luctusque, Timorque,
    Et Curae insomnes, sollicitusque Pavor.
Paupertas sequitur, variis exhausta rapinis,
    Et Mors, Taenaria nube adoperta caput.
Has pestes Erebo genitas GRANVELLUS agebat,
    (160) De Perenottea fama pudenda domo.
Nam, Batavis fausto fluerent quum tempora cursu,
    Cunctaque perpetua plena quiete forent:
Aurea Libertas quum, genti Numen amicum,
    Inmotum placita poneret arce pedem;
(165) Belligero quum Marte procul jam mitis oliva
    Pinguius in laeta luxuriaret humo,
Oppidaque & justis florerent legibus urbes;
    Quum Fidei Pietas jungeret alma manum,
Et fortunatas e divite Copia cornu
    (170) Funderet, optatae munera Pacis, opes;
Dicitur Alecto, successu percita rerum,
    Et tetro Invidiae pectora felle tumens,
Tartareum e nigris ad vota vocasse tribunal
    Sedibus, & rigidum conglomerasse forum;
[p. 77]
(175) Quod mox, unanimi Furiarum murmure, certam
    Belgarum in cladem constituisse ferunt,
GRANVELLUM his terris inmittere, foedius hydris
    Portentum, Stygio de Phlegethonte satum.
Quem genitum de matre suis excepit in ulnis,
    (180) Fovit & informi dira Megaera sinu:
Tigris Achaemenio cui praebuit uber in antro,
    Lacte cruentato guttur & ora rigans;
Tisiphonesque atris dum luderet anguibus infans,
    Versarunt cunas ursa lupusque graves.
(185) Sanguinis hinc innata sitis, praedaeque cupido
    Effera, & in rabido pectore caedis amor.
O utinam, quae te Batavas transvexit in oras,
    Naufraga vesanas prora bibisset aquas!
Quantum saevitiae tecum, truculente, perisset?
    (190) Dempta foret Patriae carnificina meae.
Tu rigidas tollens audaci vertice cristas,
    Et quaecumque libet, cuncta licere putans;
Triste supercilium torva sub fronte gerebas,
    Tarquinium referens ore minace trucem.
(195) Fallere, & astutis animum celare figuris
    Gnarus, Ulyxeos & variare dolos,
Ambitione, parem non admittente, tumebas,
    Suetus & injustas quarerer raptor opes.
[p. 78]
Te scelerum artificem, fabricatoremque malorum,
    (200) Ingenii noscens semina vafra tui,
Eligit, Belgis meditans fatale Philippus
    Excidium, & miseri vincula serva jugi.
Utque humili genitus Burgundae ab origine gentis
    Sacrato tituli clarus honore fores,
(205) Inprobus antistes quamvis, Venerisque sacerdos,
    Ludus erat castos cui temerare toros;
Te rubro, Atrebatum Praesul venerande, galero,
    Purpuera & tectum veste nitere dedit;
Sic furiis socium aptavit, stragisque ministrum,
    (210) Ut Batavûm posset tinguere caede manus:
Imperii quum spe tumidus majoris inani
    Calcaret domino fasque piumque pede;
Classe virisque potens juratas frangere leges
    Certus, & in famulum sceptra vibrare gregem;
(215) Inque bonum populum grassari clade nefanda,
    Quem traheret purae religionis amor.
Sed Procerum aversi vultus, & murmura vulgi,
    Asperaque e querulo verba voluta sinu,
Mox documenta dabant odii crescentia justi,
    (220) Mitrati fastus ferre negantis Heri.
Nan modo damnabant rigidi dictata Tyranni,
    Scita recusantes sanquinolenta sequi.
[p. 79]
Et modo culpabant invisi Praesulis ausa,
    Et Perenottei nominis horror erat.
(225) Omnia non dubios portabant signa timores,
    Hispanum & Belgas nolle subire jugum.
Auriaci donec Gulielmus sanguinis heres,
    Praesago Patriae corde pericla tuens;
Invictique animo Comites, Hornanus, & Heros
    (230) Egmondus, Regi Marte fidele caput,
Cui decus aeternum Quintina dedere tropaea,
    Cinxit victrices & Grevelinga comas;
Bergensique animos socians Montignia virtus,
    Granvelli renuunt ambitione premi.
(235) Regem orant, Batavis hanc pestem avertere terris,
    Munia vel Patriae debita obire negant.
Sed, licet in natale solum, Burgundaque, fingens
    Secessum, invito tenderet arva pede;
Non tamen eduxit nostris Perenottus ab oris
    (240) Exitia, arcanis jam meditata dolis.
Durior at rerum facies te, Belga, manebat,
    Pernicies sobili nec superanda tuae;
Fatalem opposito nisu fulcire ruinam
    Magnanima Heroum ni foret ausa cohors.
(245) Nobilis hos inter BREDERODUS, originis altae
    Conscius, & celsae digna propago domus,
[p. 80]
Jamdudum ingentes ausus sub pectore versans,
    Ferre piam Patriae sponte parabat opem.
Est nemus, irriguis quod praeterlabitur undis
    (250) Lecca, Vianaei lucidus amnis agri:
Fagus ubi intonso se plurima vertice tollit,
    Quercus & annosas pandit opaca comas:
Et volucrum philomela decus, rurisque voluptas
    Aligerum artifici provocat ore gregem:
(255) Hortus ubi Hesperidum superabat amoena vireta,
    Qualis & Alcinoi consita silva manu.
Hic Amelesteina, de Conjuge nomen adepta,
    Dum sibi dilectos incolit arce lares;
Dumque animum curis & sollicitudinis aestu
    (260) Confectum somno, nocte silente, fovet;
De Mausolaei tumolo surexit aviti,
    Quod cineres clarae gentis & ossa tegit;
Et stetit ante torum magni Patris umbra RENALDI,
    Augustum & Virtus est comitata latus:
(265) Qualis Scipiadae visa est, quum Martis Iberi
    Terror in Hasdrubalem tendere certus erat:
Ut Tyrio manes, Patruique Patrisque piaret
    Sanguine, belligeros fortiter ultus Avos.
,,Nate, ait, ô nostrae praelustris originis heres,
    (270) HENRICE, antiquae gloria dosque domus!
[p. 81]
Testor honoratos Comitum longo ordine manes,
    (Stemmatis hinc primos est numerare gradus)
Adsertum & generis Hollando e semine per me,
    Caesare nequidquam jura negante, decus.
(275) Majorum has sedes, & juncta cacumina coelo
    Testor, & haec nemoris frondea tecta sacri.
Si Te Nobilitas, & pristina fama Parentum,
    Si BREDERODEAE gentis adurit honos;
Si Dea, quae nostris semper comes addita factis,
    (280) Seque tuo sistit limine, corda movet;
Surge, age, & Hispanos Batavis inludere terris
    Fac populi vindex me patiare tui.
Tecum jurato coëant in foedera pacto,
    Publica quis Patriae lexque modusque salus.
(285) Sunt socii, verae qui Libertatis amantes
    Dectractent Regis jussa suberba pati.
Qui virtute pares, & nobilitate potentes,
    Servitium Domini turpe subire negent.
Qui Proavûm consulta, & legum sacra tueri,
    (290) Quo decet Heroas robore, jura velint.
Commoda qui populi, nulli violanda tyranno,
    Protegere unanimi mente manuque parent.
Hoc age, nec Batavo sit Iberia laeta triumpho:
    Barbara nec patrias hasta refingat opes:
[p. 82]
(295) Belgicave Hesperio cedat provincia Regi:
    Neve Tagi dominas Rhenus adoptet aquas.
Et tibi sit tanti nostris adjecta tropaeis
    ,,Laurea, nam generi convenit ista tuo.”
His animum stimulis acuent Genitoris, & alto
    (300) Pectore Virtutis jam meditatus iter,
Illustre Herois specimen BREDERODIUS ingens
    Exserit, & sacri Dux cupit esse chori.
Ausus & a sera bene posteritate mereri,
    Excutere a Batavis ardet herile jugum.
(305) Bruxellasque petit, turma comitatus equestri,
    Quaque facit gressus, at pia turba viam.
Et populus, tanto Patriam nunc surgere gaudens
    Vindice, praesentem credit adesse Deum.
Aulam adit, in solio peregrina ubi Femina Belgis,
    (310) Dedecus heu! leges, ceu Cleopatra, dabat.
Atqe ait: ,,O justas si fas audire querelas,
    MARGARI, ne rigida respue mente preces,
Quas Tibi, sic lapsis tandem succurrere rebus
    Ut liceat, fundit foedere juncta manus.
(315) Fortia sed precibus simul addere verba Virorum,
    (Nam Batavi loquimus) libera lingua jubet.
Anne ideo Hesperio te, MARGARI, limite vectam
    Excepit portu Patria nostra suo?
[p. 83]
Et, licet infesta nobis regione venires,
    (320) Ingenua voluit demeruisse fide?
Ut pretium obsequiis reddas crudele ferumque,
    Et Fratri e domita gente tropaea feras?
Liber ut inmanem non passus Belga Tyrannum
    Subderet Asturio colla premenda jugo?
(325) Quae sic ad nostras adpulsa es, MARGARI, terras,
    Non Batavis hospes fida, sed hostis eras.
Aspera si forsan (neque enim dubitamus) & atrox
    Auribus insuetis ista querela venit;
Aspera sit sane, dum non injusta vocetur,
    (330) Nec Patriae dignam ferre negemus opem.
Si quaeras, si sint, media quos conspicis aula,
    Neve tibi his aditum turpe dedisse putes.
Non vili de plebe animae, non mobile vulgus,
    Quos rapiat praeceps seditionis amor:
(335) Munerave aut titulos qui mendicemus honorum,
    Turbave, quae panem voce stipemque petat.
Sed tamen intrepida regi virtute fideles,
    Vel si mendici pera gerenda foret.
Nomina si tangant animum generosa Virorum:
    (340) Nobilium moveat si numerosa chohors:
Ipse ego, Caesareo quondam diademate claris,
    Hollando e Comitum sanguine, natus Avis;
[p. 84]
A Byzantinis materno Regibus ortu,
    Cattorumque trahens nobile stirpe genus;
(345) Nassavio illustrem mecum ducente catervam,
    Agminis eximii glorior esse Ducem.
Nec quia te nostro confidimus ore movere,
    Adloquor, aut Regem flectere posse ferum:
Sed Patriae quid poscat amor, qid fama Batavûm,
    (350) Discat ut exemplo postera turba meo.
Nobilium unaninis viden’ ut concordia Patrum
    Conmittat linguae publica vota meae.
Nos Proavûm leges violatas, laesa ciemus
    Jura: neque haec frustra nomina vana putes.
(355) Nec mihi crimen erit, tam libera verba profari,
    Crimen enim hoc meriti summa futura mei:
Credidimus verbis, quis decipit aula, dolosis:
    Credidimus fidei, pignoribusque datis:
Credidimus Regi: sed retia tendere novit,
    (360) Quis vafer incautos inlaqueare studet.
Polliciti spes lenta fuit: nam fallimus astu,
    Regiaque eventûs pondere dicta carent.
Per Patriae aerumnas, quas Tu potes ipsa levare,
    Per sacra, per Superos, nostraque jura peto:
(365) Solve metu Batavos: non sunt sine vindice forti,
    Vindictaeque graves parturit ira minas.
[p. 85]
Crede mihi, res ipsa fidem dabit, arma Philippus
    Quae parat in Belgas, invidiosa parat.
Quo tandem admisso dici meruere Rebelles?
    (370) Cur Majestatis gens pia facta rea est?
Rex pretiosa odia exercet, populumque lacessit
    Cum Patria certum pro Patriaque mori.
Bella movet, nullos sed bella habitura tiumphos,
    Calcat & inposito libera colla pede.
(375) Constabit magno, Belgis indicere leges,
    Cogere in invitos & dare thura focos.
Perdere quos Regi si res sit digna tropaeis,
    At mihi servatis gloria major erit.
Ante cruentata caput hoc cervice recedet,
    (380) Quam spolium Hispani turpe furoris eant;
Aut, dextrae si non vana est fiducia nostrae,
    De domita Batavûm gente triumphet Iber.
Materia titulos vellem meliore reportet,
    Nomine vel laurus nobiliore gerat!
(385) Quod si tantus amor dominandi & tanta libido est,
    Imperia & nullo limite septa placent;
Barbaricos subigat populos, servire paratos,
    Jussa vel adsuetos asperiora pati.
Mancipiis leges Victor praescribat amaras,
    (390) Quas nullo ingenuus tempore Belga probet.
[p. 86]
Si sedeat regnum violento extendere Marte,
    In quem bella ferox transferat, hostis erit.
Denset lunigeris Othomanica funera campis,
    Vel Tripolitano praeda sit acta mari.
(395) Odysio exuvias Victoria mittat ab Haemo,
    Tethys & aequoreas Balthica fundat opes.
Signa vel auriferos potius convertat ad Indos,
    Euphratae aut rapidis cornua frangat aquis.
Quis furor Hesperias nostro foedare secures
    (400) Sanguine? quis populo nectere vincla truci?
Fluctuat imperium, saevis quod quaeritur armis.
    Leniter est populi conciliandus amor.
Vestrum crimen erit terrae jactura Batavae,
    Fracta vel ad dominos sceptra dolere pedes.
(405) Vestrum crimen erit, si rex pellatur, ut olim
    Tarquinios pepulit Martia Roma suos;
Quamque illi Brutus, Belgis BREDERODUS eamdem,
    Si quid in hoc animi pectore, praestet opem.
Libertatis amor vel sacri pignora cultus
    (410) Quis pia militiae caussa, jugare grave est.
Haec pietas sanctis pro legibus induet erma;
    Arma feret, Patriae vincee docta suae:
Perque acies medias, per fulmina Martis Iberi
    Perrumpet clausas praevia duxque vias.
[p. 87]
(415) Innumera in nostram Rex concitet agmina stragem,
    Et toto vires colligat orbe suas;
Quidquid erit, tentanda via est. Sors ipsa favebit,
    Nec, male si nunc est, tam male semper erit.
Vincit Belga fide, vincit virtute, virisque
    (420) Fortibus inspirat mentem animumque Deus.
Duriter & pressos alto miseratus Olympo
    Pugnantes caussa pro meliore juvat.
Quaeque hanc condiderunt, servabunt Numina gentem,
    Nec Batavas praedo miles habetit opes.
(425) Quod si forte neget rigis desistere jussis,
    Nec tangant aequae ferrea corda preces;
Supplice ne Pacem credat Nos voce rogare,
    Audi Nobilibus congrua verba Viris!
Civilis cineres testor, manesque Batonis,
    (430) Cattorumque umbras, bustaque sacra Patris!
Dum Batavis Virtus animos incendet avitos,
    Nullus, qui Batavos calcat, inultus erit.
Nullus erit, qui nos venerari edicta Philippi
    Cogat, & ad dominos procubuisse pedes.
(435) Civibus ut leges statuantur sanguine scriptae,
    Poena vel innocuos ut premat una viros;
Stat patrias sedes, stat pignora cara tueri,
    Ne sint externo diripienda gregi:
[p. 88]
Virgineusve pudor peregrino praeda latroni
    (440) Cedat, ab obscoena contemeranda manu:
Vel castis Matrona tiros avulsa, nurusque
    Belgica ab Hispano semine mater eat:
Viscera nostra fero patiamur & ense perire,
    Aut patrum ante oculos dilacerata cadant;
(445) Aut fore, qui templis flammam, domibusque ruiman
    Sacrilego raptor barbarus igne ferat:
Vel segetes laetas, & opima novalis miles
    Inprobus admisso depopuletur equo:
Praediaque & villae mox desolentur avitae,
    (450) Versa vel in cineres omppida nostra ruant.
Ante pater Rhenus, mutato fluminis alveo,
    In Tartessiaco proluet ora Tago:
Ante suas Vahalis cum Baetide junget & undas,
    Atque idem populus Cattus & Astur erunt;
(455) Quam tractus, quem fonte rigant, Scaldive pererrant
    Mosave, Cantabrici terminus exstet agri:
Quamque adigat Belgas, juga Regia ferre perosos,
    Indomitum sceptro subdere velle caput.
Perdere vel vitam pro Libertate juvabit.
    (460) Mors ea Nobilibus non inhonora venit.
Est animus nobis contemtor lucis, & illud
    Hoc pretio pignus qui bene credat emi;
[p. 89]
Et tantum dextra, quantum pietate valemus:
    Nam Patriae vires ipse ministrat amor.
(465) Fortiter & ferri cruciatus, fortiter ignes
    Possumus, & lenta vincula ferre manu;
Dummodo Libertas sit dos pretiosa Batavûm,
    Quam capiat serus possideatque nepos.
Sanguinei decreta fori, decreta Tyranni
    (470) Aspera, Sauromatas coge Getasque pati.
Callida pollicitis Belgas nec lude dolosis,
    Sed stabilem dictis, ut decet, adde fidem.
Turbaque Sacrificûm, mitra velata bicorni,
    Finibus e Batavis, grex odiosus, eat.
(475) Non Regi arbitrium nostrae Fortuna salutis,
    Nec Domino vitae jura necisque dedit.
Servitii indociles ut nos genuere Parentes,
    Sic soboles famulum non subitura jugum.
Libera posteritas moriatur, libera vivat,
    (480) Officium verae Nobilitatis erit.
Proderit haec olim pietas nuc praestita Belgis:
    Omina namque suos sunt habitura Deos.
Proderit haec olim gratos meminisse minores,
    Quaeque legent, norit facta imitanda sequi.
(485) Nec mea, nec tantum haec Sociorum verba, sed omnes
    In nostris voces vocibus esse puta.
[p. 90]
Crede mihi, haec populi communia vota Batavi.
    Noblilium fortes disce timere manus!”
Dixerat. Intremuit Tyrio sublimis in ostro
    (490) MARGARIS, utque Jovis fulmine tacta stupet.
Conticuit, gelido dum torpet lingua palato,
    Et velut adstrictae frigore sensus hebet.
Quid faceret? non verba, Viro quae digna reponat,
    Invenit: ambiguum Femina versat iter.
(495) Non aliter, Dominum ferre indignante Senatu,
    Claudius adtonito pectore stabat iners.
Non aliter stupuit Legati septus in orbe
    Antiochus, tumidas deposuitque minas.
Mollia Nobilibus reddit responsa Batavis,
    (500) Quîs animos blanda mulceat arte truces.
Et nimium Fratris lenire adnisa rigorem,
    Polliciti memorem praestitit ipsa fidem.
Non tamen haec duri mentem potuere Philippi,
    Saeva nec Hesperii flectere jussa fori.
(505) Sed BREDERODEI stimulatus foederis ausu,
    Effera, vindicta fervidus, arma parat.
Ingerere invitis decreta inmania Belgis,
    Granvello occultas subjiciente faces,
Stat Regi fixumque manet, populoque cruentis
    (510) Legibus obsequii scribere velle modum.
[p. 91]
Dejerat & totum Batavorum exscindere nomen,
    Sive foret ferri, seu foret ignis opus.
Non sic Hannon atrox, non arma aurata Jugurthae,
    Non Mithridateae Pontica sceptra manus,
(515) Non sic fraude Syphax, non sic tibi, Roma, verendus
    Hannibal, aut belli fulmine Pyrrhus erat;
Nec tantum Gallos sensit Tarpeïa rupes,
    Viribus expulsos, magne Camille, tuis;
Hesperiae quantum Rex inplacabilis orae,
    (520) Eumenidum inflammans aspera corda face,
Indomita et cunctos vincens feritate Tyrannos,
    Saeviit in Batavas Marte furente domos.
Quum pede calcavit rigido fas omne, Deosque,
    Quidquid et in terris jusque piumque jubet,
(525) Inmemor & fidei juratae vincula legum
    Rupit, sacrilega non temeranda manu.
Horrendumque vocans in jussa cruenta ministrum,
    Qui furiis aequas posset obire vices,
Tetrius inmani legit Busiride monstrum,
    (530) Qui Laestrygonio dirior Antiphata,
Barbarie Phalarin superaret, & arte Perillum,
    Nec rabie Armeniis cederet ipse feris.
Albano statuit Batavum praebere cruorem,
    Atque una populum plectere velle nece,
[p. 92]
(535) Quam neque juris amor, pietas nec mitiget ulla,
    Sed quae sanguinei sit rata voce fori.
Fidus Hero famulus damnatam it perdere gentem.
    Dat nullam noxae suppliciisque moram.
Quaeque ruit, trepida terras formidine conplens,
    (540) Saevitiae ponit dira tropaea suae.
Stipatam populi claudunt ergastula turbam,
    Et Procerum valida compede crura sonant.
Sisyphiis varians poenas cruciatibus auctas
    Vix numeros inplet carnificina suos.
(545) Non aliter Marius Romae grassatus, et audax
    Civili infecit sanguine Sylla manus.
Nobilitas cum plebe perit, dum colla securi
    Praebet, inextinctis membra vel usta rogis.
Eruta caesorum curvus vertebat arator
    (550) Corpora, vix terris semisepulta suis.
Oppidaque inmanes longa obsidione ruinas
    Passa, Saguntina vel cruciata fame,
Mox populatrici dantur vastanda catervae,
    Ipsaque in innocuo sanguine templa natant.
(555) Quaque domus steterant, et celsa palatia quondam,
    Falce Ceres latis scissa cadebat agris.
Accipitrum pavidae lacerantur ut ungue columbae,
    Carnivoro ut placidum fit pecus esca lupo;
[p. 93]
Sic teneros fetus, lactantis ab ubere raptos,
    (560) Incassum amplexos matre tegente, necant.
Non tremulus aetate senes, canisque verendos,
    Est pudor in Stygium praecipitasse lacum.
Cogitur et formae vel virginitatis honorem
    Sternere latroni casta puelle fero.
(565) Quo rigidos vocat ira Duces, spoliique cupido,
    Pinguia frugiferis messibus arva terunt.
Atque armenta boum, miseris subducta colonis,
    Ruris opes, Caci more rapacis, agunt.
Agricola exhausti maerens dispendia agelli,
    (570) Praedaque inhumani militi, errat inops.
Et quidquid longi dederat labor irritus anni,
    In cineres uno luget abire die.
Quoque casae ardentis possit restinguere flammas,
    Nil, nisi quas lacrimas fundit, egenus habet.
(575) Quae facies tunc, Belga tibi! quum sola salutis
    Spem fuga, ARAUSIACO jam praeëunte, daret?
Quum Patriae caros, facto velut agmine, fines
    Desereret Procerum vix reditura cohors:
Ut caput at vitam; Regi proscripta severo,
    (580) Auferrent, certae praeriperentque neci.
Tunc quoque magnanimum BERDERODUM Teutone terra
    Mutantem Batavos Amstela vidit agros;
[p. 94]
Eque suo portu, densa comitante caterva
    Nobilium, celeri pandere vela Noto;
(585) Indoluitque Virum discedere, quisquis amabat
    Thurea fictilibus dona negare Deis.
Vindicis inque sui Libertas funere flevit,
    Exsul in externa quum moreretur humo.
Ut solet excusso puppis fluitare magistro
    (590) Sollicita, et mediis aestuat acta vadis;
Sic Ducibus nudata suis res publica labi,
    Hostibus et spolium coeperat ire suis.
Desperare tamen Constantia sola vetabat,
    Propositi semper firma tenaxque boni:
(595) Quae Fati domitrix inmota, adversa lacessit,
    Cladibus et major surgere sueta suis.
Stabat pro Batavis Deus, incoeptisque favebat,
    Arma nec hunc contra movit inultus Iber.
Auriacum cupidis reducem conplectitur ulnis
    (600) Patria, ab auspiciis facta animosa novis.
Spes bona firmabat vires, innataque virtus,
    Servitii insolitas ferre perorsa vices:
Strage nec inmensa, crebris nec fracta ruinis,
    Sustinuit durae rumpere Sortis iter.
(605) Praevia Brilanae navalis adorea pugnae,
    Templaque jam vanis exonerata Deis,
[p. 95]
Oppidaque Heperias mox ejicientia turmas
    Exemplo sociis signa tulere suo.
Et populi in leges jurare negantis iniquas
    (610) Orsa, dabant votis auguriisque fidem.
Et bene successit: classes aciesque Tyranni
    Hausit inexpleto terra vel unda sinu.
Donec functa malis, longoque exercita bello,
    Triverit Attalicas Belgica Regis opes.
(615) Bis septem Hispanos passa & duo lustra furores
    Indomita fregit ferrea sceptra manu.
Et Batavi, quondam gens fastidita Philippo
    Sanguineam Domini pellere nata sitim;
In quos, ceu populum, ferro saevire, rebellem
    (620) Ausus, & ut famulo flagra parare gregi;
Arbitrii jam facta sui, metuenda tyrannis
    Natio, vel Regum terror amorve fuit.
Ipsa quoque insanos damavit Iberia nisus,
    Stultitiae agnoscens poenituisse suae.
(625) Et rabie satiata fera, confusa pudore,
    Libera Belgarum nomina, fassa fuit.
Ultor flagitii Deus at justissimus, irae
    Vindicis exhibuit pignora certa suae.
Nec prius inclementem animam detrusit ad Orcum,
    (630) Intolerabilibus quam cruciata malis,
[p. 96]
Et furiis agatata suis, tot conscia cladum,
    Manibus Heroum victima sacra foret.
Ut, cui non unus vivo suffecerat orbis,
    Lumina sarcophago pasceret aegra levi.
(635) Ut, cui tot hominum injusto dare millia leto
    Ludus erat, funus duceret ipse sibi.
Ut thalamum potuit caesa qui Conjuge, Nati
    Sanguine vel patrias conmaculare manus;
Qui Fratram lento potuit mactare veneno,
    (640) Et capere incesti gaudia foeda tori;
Vermibus exesus praecordia tabida, poenis
    Fecundo hos aleret viscere carnifices.
Exitus hic rigidis datur aequa lege Tyrannis,
    Et populum sceptro qui graviore premunt.
(645) Quisquis & ingenuos pedibus calcare protervis
    Sustineat Batavos, hac nece dignus eat!
Te premit infernae noctis nunc luridus horror,
    Saevitiae merces, dire Philippe, tuae.
Hic tibi sunt comites, ad barbara jussa ministri,
    (650) Albanique ferox claudit imago latus,
Granvellusque caput vulpino tegmine amictus,
    Sanguinei princeps Vagasiusque Fori.
Utque tibi in Batavis infesto Marte domandis
    Nil prosecturi summa laboris erat;
[p. 97]
(655) Inmensi lapidis ruiturum Sisyphus orbem
    Lassus inexhaustum sic tibi tradit opus.
Granvello vacuas concedunt Belides urnas,
    Vargasio Tityus pabula mutat avis:
Ixionque rotas Albano praebet, Erinnys
    (660) Dum fera continuo verbere terga secat.
At tu salve, Heros, gentis praelustre Batavae
    Sidus, & antiquis gloria major Avis!
Qui Libertatis, BREDERODI, pignora nostrae
    Ausus es auspiciis adseruisse tuis!
(665) Sed nunc aeternum, felicibus additus, aevum
    Expers humanae conditioni agis.
Salve anima, Elysia jam dudum valle recepta,
    Laurus ubi augustum cingit odora latus!
Hic ubi nectareos haustus, mensisque Deorum
    (670) Ambrosias Hebe porrigit alma dapes.
Hic ubi nulla trucis terrent edicta Tyranni,
    Scitave Sanguinei non metuenda Fori.
Hic ubi Barbaries placidis non inperat oris,
    Lexve Philippeae, scripta cruore, manus.
(675) Sed procul injustis a Regibus otia liber
    Non interrupta certa quiete colis.
Sedibus his Virtus, & Mens bene conscia, numquam
    Cogitur exsilio vertere dolce solum.
[p. 98]
Magnanimi Heroës sed amoena vireta piorum,
    (680) Et bene de Belgis qui meruere, tenent.
Inter & hos olim notis tibi cernere vultus,
    Virtutique quae pectora fida, datur.
Nobile qïs ducit Gulielmus Arausius agmen,
    Saucia sacrilego vulnere corda gerens.
(685) Egmondo socius stat Monmorancius ingens,
    Pro Patria fato qui periere pari.
Carceris & tenebris Montignius horridus ora
    Hic quoque Bergensi jungitur usque suo:
Saga veneficiis quos sustulit inpia Iberis,
    (690) Dum Batavos linguae vindicis arte juvant.
Aequa Batenburgis Villersia Fratribus umbra
    Hic alacres nectunt fausta per arva manus:
Qui caput Albanae pro Libertate securi,
    Et sua canifici colla dedere truci.
(695) Atque alii hic choreas agitant, tua signa securi,
    Et fortunatos turba pererrat agros.
Nec vacat his veterum casus meminise malorum,
    Sed dant Lethaeis probra abolenda vadis.
Et sacrum Paeana canunt Paeana frequentant,
    (700) Vittaque purpueras inplicat alba comas.
His comes ubra tua est, quae Libertatis amorem
    Spirat adhuc vivis post tua fata notis.
[p. 99]
Elysiamque negat turbari posse quietem,
    Si non servitii pondera Belga ferat.
(705) Sed gentilitii nondum hic oblita decoris
    Pro Batavis Superos supplice voce rogat,
Ne populus, tanti cui Regia rumpere vincla
    Constitit, inmites liber adoret Heros.
Gaude sorte tua! &, si quis te gentis amatae
    (710) Sensus, & adsertae cura salutis agat;
Sit tibi gratus honos, memori quem pectore Belgae
    Manibus offerimus post duo secla tuis.
Et, licet e Patrio sculptum tibi marmore signum
    Amstelia poni dignius Urbe foret;
(715) Non tibi dedecori tamen haec sint dona, Thalia
    Quae mea nunc Patriae fert studiosa suae.
Se tibi Libertas, nostro quae praesidet orbi,
    Debet, &, antiquos dum colit aucta lares,
Muneris esse tui, BREDERODI magne, fatetur,
    (720) Quod juga jam stabili sub pede pressa terat;
Ingenua & famulis quod solverit ora lupatis,
    Crura nec Hesperia compede vinta gerat.
Fac Dea, (si Superûm Batavi mereamur amorem,
    Nec soboles priscos degeneremus Avos)
(725) Ut Patriae Patrum moderemine laeta potenti
    In placito maneas nunc quoque tuta solo!
[p. 100]
Aegide dumque sua te Pallas protegit, Urbis
    Amsteliae Procerum cura perennis eas!
Et quoties rigidi crudelia facta Philippi
    (730) Averso recolit pectore Belga pius;
Libertatis amans, saevaeque tyrannidis hostis
    Regia devoveat sceptra minasque pati!
NASSAVIUSQUE, Deis populo firmantibus omen,
    Impleat aetatis candida fata suae!
(735) Et, si fors Patriam (quod abominor) atra manerent
    Tempora, vel domini vis metuanda jugi;
De BREDERODEA consanguinitate animosum
    Calcar, ut a proavo Pyrrhus Achille, petat!
Et GULIELMEAE virtutis imagine captus
    (740) Ardeat Heroum fortia facta sequi!
Continue
[p. 101]

AD MANES VIOLATOS
JOANNIS WITTII,
LIBERTATIS BATAVAE
VINDICIS QUONDAM
AC VICTIMAE.

WITTIADUM cineres, & BARNEVELDIA busta,
    Busta per inpuras non temeranda manus!
Urnaque ab Heroum misera quae caede superstes,
    Vix tumulata suis sedibus ossa tegis!
(5) Accipite inferias, sacri libaminis instar,
    Quas pietas Vobis oficiosa dicat:
Grataque sit, seram non turbatura quietem,
    Dextera, quae Musae vindicis arma capit.
[p. 102]
Ecquid, honorati Manes, sentitis in umbris,
    (10) Curaque Vos dirae tangit inulta necis?
Ecquid in Elysiis nondum secura viretis
    Otia Vos, functis liberiora, manent?
Invida & vulgi nondum satiata veneno
    Cessat? in insontes semper acerba viros:
(15) Quaeque olim adspersit mentita Calumnia vivis,
    Nunc duplici adcumulat foenore Livor iners?
Partaque deteritur conducto fama libello,
    Nomina qui foeda labe gravanda notet?
Nomina, quae Batavis horrorem Annalibus addunt,
    (20) Et pia quîs Batvo sanguine vena calet.
Nec sat erat, Patriae vitam sacrare labanti,
    Aut jugulam obscoeno tradere carnifici:
Nobile par Fratrum pro Libertatis amore
    Mactare arbitrio prava jubentis Heri:
(25) Membrave plebejo dare diripienda furori,
    Corporaque in furcas dilanianda trahi?
Pro pudor! haec nostro servata infamia seclo?
    Dedecus hoc ferae posteritatis erat?
Ut foret, in bustis laceros qui rederet artus,
    (30) Sacrilegas tumulis injiceretque manus?
Reliquias tenues, & fragmina rara sepulcis
    Velleret, extinctis erueretque rogis?
[p. 103]
Non ita in Absyrti discerpta inmaniter ora
    Saeviit indignis Colchidos ira modis.
(35) Non sic Deiphobum truncarum corpore toto
    Excivit Stygio Thessala saga lacu.
Hectoris Iliacos circum licet effera muros
    Traxerit Aemoniis ter rota corpus equis;
Non ideo exanimem furiis vexavit Erinnys,
    (40) Sedibus aut cineres exuit atra suis.
Bistonii rabidae quamquam ad vada Maenades Hebri
    Orphea sanguinea diripuere manu;
Ossa tamen Musae, canibus ne praeda darentur,
    Condiderunt tutis inviolata locis.
(45) At cur WITTIADAE nocuit civilis Enyo,
    Pressit & integrum saeva procella Virum?
Cur leto occubuit, Fratri comes, ille nefando?
    Victima devotos ut cadit ante focos.
Cur senis innocui diro caput ense recisum
    (50) Longaevi merces terra laboris erat?
An patriam huc auro male delinitus Ibero
    Vendidit, an Gallo prodidit ille suam?
Linquite plebejae convitia foeda Suburae.
    Talia Thersites Aesimidaeque vomant.
(55) Ista tribunitius spargat menacia Calchas,
    Latret & ad populum dicta canina rudem:
[p. 104]
Ut similes forti poenas Palamedis acerbae
    WITTIADAS merita caede subisse ferant.
Choerilus esuriens famosi digna libelli
    (60) Praemia mendico turpiter ore petat.
Hoc decet! ut ferrum prior injecisse cruentum
    Dextera quae geminis Fratribus ausa fuit,
Annua pro scelere inmanis stipendia facti
    Monstroso Domini lauta favore tulit;
(65) Sic Volusi annalis, infulsaque scripta, probantur,
    Mercedemque capit charta pudenda suam:
Ut populo tragicae properent spectacula scenae,
    Et patriae infandis jam renovare vices:
Ut Proceres, servire rudes, rectique tenaces,
    (70) Tempora si turbis seditiosa favent,
Imtereant fato, quum res ita poscit, eodem,
    Nec minor in magnos saeviat ira Viros.
Sed gratare suae, felix pater Amstela, ripae,
    Portentis toties exonerate malis.
(75) Dextera ridiculo quae munere mactat alumnos,
    Plus, quam sperasti, consulit illa tibi.
Hac ope nempe tua sentina hauritur ab Urbe,
    Inficiat cives ne male foeda bonos.
WITTIADAE at vindex, pretio non emptus, honoris,
    (80) Adserit Herois gesta decusque sui.
[p. 105]
Pestiferos rictus Lerneae fortiter Hydrae,
    Tetraque Tartarei conprimit ora canis.
Nam quis vel veri, vel Libertaties amator,
    Historica nescit facta probata fide?
(85) Quod Batavas leges, decreta & avita tueri,
    Servare & populi jura sacrata sui;
Publica sustinuit praeferre & commoda privis,
    Vel bene pro Patria cum Patriaque mori;
Nec Domino fasces submittere velle potenti,
    (90) Nec Belgas nutu cuncta regentis agi.
Regibus invisus cur, Collatine, fuisti?
    Cur Latia pulsus sede Camillus erat?
Quod neque Tarquinii probrum, aut dictata Tribuni
    Pertulerint, fastus nec dominantis Heri.
(95) Roma fui juris felix, ac libera legum,
    Regia devovit jussa minasque sequi.
Tempore quo primum sceptra inperiosa Tyranni
    Mutavit placido Consule, salva fuit.
Caesare Libertas sed quum prostrata jaceret,
    (100) Augustae sensit monstra nefanda domus.
Sic justo patimur Belgae moderamine duci,
    Legitimo Belgae nomine si quis eat.
Libera gens Pharii servilea signa Canopi
    Ridet, & Isacae sitra pudenda Deae.
[p. 106]
(105) Nec didicit noster latrantem Rhenus Anubin
    Ferre, nec ad Nili contremuisse minas.
Nam quid letiferas quondam fregisse secures,
    Quid juvat Asturio colla levasse jugo?
Si mulier patienda foret, quae vincla Batavis
    (110) Necteret, Ausoniis ut Cleopatra viris.
Non dedimus Dominae faciles servire Sabaeos,
    Femineae adsuetos sceptra timere manus;
Aut quos edocuit pharetrata Semiramis olim
    Assyriae in leges ire libenter Herae:
(115) Sed Batavos, qui multa diu rexere, regendos
    Celsorum accepit cura suprema Patrum.
Non iterum Autriaco dotalis Belgica cessit,
    Conjugii pretium facta, Isabella, tui.
Lege sed adstrictam jurisque aequique Ministram
    (120) Praeficit summae Patria nostra rei.
Di facite, auspiciis Proceres felicibus usi
    Belgarum in populos commoda mille ferant!
Mens bona, & unanimes jungat Concordia sensus,
    Et societ nexu proximiore manus!
(125) Sanguine Libertas pretioso ut parta Parentum
    Ad sobolem serae posteriatis eat!
Tu miti, Dea blanda, diu nos respice vultu.
    Una tecum habitet Pax maneatque domo.
[p. 107]
Te Duce nam famulas ansi rupisse catenas,
    (130) Sprevimus Hispani vim furiasque jugi.
Te Duce, post vani ludibria turpia ritus,
    Candida sunt puris tura relata focis.
Praecipue Amsteliis Numen tu semper amicum
    Indomita stabilem figis in Urbe pedem.
(135) Te colimus, tibi, Diva, sacros libamus honores,
    Vindice te, tectos discutimusque dolos.
Auspice te, nulli mens est obnoxia vinclo,
    Cumque pia floret conjuge salva domus.
Sub placido Patriae Patrum moderamine civis
    (140) Nescia servitii tempora liber agit.
Hos, Dea, fac semper praesens tuteris, & Urbi
    Commoda de cornu divite larga refer.
Utque suae virides laurus conjungat olivae,
    Tuta sub hac Pallas aegide semper eat!
(145) Amstelii donec Capitoli inmobile saxum
    Sentiet addictos in sua jura Patres.
Brutus erit, Patriae leges qui vindicet aequas,
    Arceat & famuli pondera dura jugi.

MDCCLVII.
Continue
[p. 108]

CELSISSIMO ARAUSIONENSI
ET NASSAVIO PRINCIPI
GULIELMO V,
FOEDERATORUM BELGARUM
ETHNARCHAE INAUGURATO
D. VIII. MART. A°. MDCCLXVI.

Sublimes, Batavus quos jam tibi tradit, honores
    Adgredere, Auriacae spes, GULIELME, domus!
Cernis ut adsensu Procerum Te vota sequantur;
    Publicus ut populi te comitetur amor;
(5) Omniaque ut rutilent festivis atria flammis,
    Laetaque gratanti compita voce sonent.
Inter & hos plausus aulae penetralia celsae
    Musa, licet cultu simplice tecta, subit.
[p. 109]
Libera fors Batavi non adspernabere civis
    (10) Carmina, si Batavae pignora mentis habent.
Illa magis puro tibi pectore fausta precatur
    Omina, adulanti quam male serva sono.
Nec sua, sed Patriae, sed Principis unica spectat
    Commoda, quae nutu Numina dextra probent!
(15) Se tibi Palladii felix custodia sacri,
    Publica conmittit se tibi nostra Salus:
Se tibi Religio, Majorum adserta cruore,
    Credit, ut in nivea candida veste nitet:
Se tibi Libertas, Dea non temeranda Batavûm,
    (20) Atque olea placidum Pax redimita caput;
Et qui Pace suas Cyllenius explicat alas
    Laetior, & spicis turguet opima Ceres;
Se tibi Martis honos, terraque marique tuendus,
    Foederaque, & sancti jura verenda fori;
(25) Ingenuaeque Artes, & castae templa Minervae
    Commendant: curae pondera quanta tuae!
Quam gravis injicitur tenerisque onerosa lacertis
    Sarcina! sed sensim sit, bene gesta, levis.
Hos patrios venerare Deos, privosque Penates
    (30) Semper in interna providus aede cole.
Quam Mentor tuus ille viam, fidusque Misitheus
    Monstravit, tuto tramite semper eas.
[p. 110]
Utque tuum his terris felix adfulgeat astrum,
    Fac meritis populi rite voceris amor.
(35) Te numquam ambitio, & dominandi dira libido
    Augerat, aut rigidus pectora fastus agat.
Te cibem Patriaeque patrem gere, consule Belgis,
    Nec tibi subjectum cernere crede gregem.
Libera nam Batavûm gens est: moderamine justo
    (40) Ducitus, & flecti se Ratione cupit:
Nec placidis Legum scitis parere recusat:
    Sed Domini horrescit jussa superba pati.
Dulcius est Patriae civem Patremque vocari,
    Quam gerere austera sceptra tremenda manu.
(45) Tullus, Alexander, priscique ferocia secli
    Nomina sint, factis propudiosa suis.
Caesaris ante oculos semper versetur imago,
    Monstra vel Augusate non imitanda domus.
Certius & leges & avita tuebere jura,
    (50) Si prius exemplo sint animata tuo.
Principis arbitrium cunctos laudare necesse est,
    Si, quidquid populo suaserit, ipse subit.
Nec te decipiat vulgi mutabilis aura,
    Quae tantum constans in levitate sua est.
(55) Calchantum insidias, & vafrae callida linguae
    Retia, & artifices in tua damna dolos,
[p. 111]
Sirenum ut scopulos & carmina, cautus Ulyxes
    Effuge, & illius, si sapis, arte cave.
Quique tuo auspicio Patriae turbare quietem
    (60) Nititur, aut urbes seditione premit,
Curia ut obscuri foedata a sorde Tribuni
    Legitimo vacuum Consule ploret ebur:
Turpis adulator teretes seu mulceat aures:
    Sint procul: hos aulae limine pelle tuae,
(65) Ne Labyrintheis claudant te flexibus, unde
    Non nisi Daedalea fas remeare via.
Supremos Patriae Proceres Concordia tecum
    Conjunctos vinclo firma tenace liget.
Horum consiliis socians prudentibus orsa,
    (70) Incipe jam certo ponere calle pedes.
Usibus edoctum longis ubi firmior aetas
    Spectatum Patriae reddet amore Virum;
Salvus eris, si salva tuis Res publica curis
    Externo tutum servet ab hoste caput.
(75) Palladia nam major honos tibi crescet olivâ,
    Quam tibi si crebro Marte triumphus eat,
Eventura reor. justis felicia votis
    Phoebus ab Aonio culmine signa dedit.
Utque suas per te lauris Parnasides optant
    (80) Cultius in Batavo crescere posse solo;
[p. 112]
Sic tibi & aternae spondentes praemia frondis
    Ore canent verum liberiore decus.
Gloria Belgarum non interitura perennem
    Materiam famae conferet aequa tuae.
(85) Patriaque, auguriis nunc exhilarata secundis,
    Mox solidam dextrae nacta fidelis opem,
Tam bene formavit studio qui nobile cauto
    Depositum, manibus perpoliitque suis,
Brunsvici Batavis sanctum & venerablie fastis
    (90) Victuro inscribet nomen honore Ducis.
Principis exemplum diceris amabile cari,
    OPTIMUS & populi laude ferere boni.
Haec meritis dabitur titulorum summa tuorum,
    Quam Titus, & Nervae filius ante tulit:
(95) DELICIUM PATRIAE FUIT HIC, PROCERUMQUE VOLUPTAS,
    Publica vox gratae posteritatis erit.
Continue
[p. 113]

ILLUSTRISSIMO HEROI
PASCALO PAULO,
MAGNO LIBERTATIS
CORSICANAE DEFENSORI,
SACRUM!

Corsica, seu Grajo Cyrnus cupis ore vocari,
    Seu tibi Callistae nomine pulchra places;
Insula par Delo, si non cunabula Phoebo
    Fluctivaga in mediis illa dedisset aquis;
(5) Sec cumulum famae Martis sortita palaestris,
    Saepius & dominum ferre coacta jugum:
Corsica, Phocaeis olim possessa colonis,
    Et Tyrias belli fulmine passa manus:
Nunc Romanorum validis agitata catervis,
    (10) Nunc Gothici infelix scena furoris eras;
Aut Saracenorum miseris vastata ruinis,
    Francorumve armis sive petita dolis:
[p. 114]
Seu tibi tergemino cinctus diademate Praesul,
    Seu Genua, insidiis vafra, timenda foret;
(15) Vel formidatis premeret te Pisa carinis,
    Corsica, ab innumeris sollicitata procis.
Sed tamen intrepida renuens cervice catenas,
    Semper & inlaesae virginitatis amans,
Praeda peregrinis latronibus ire negabas,
    (20) Aspera ut indomitus frena recusat equus.
Nec tibi defuerunt Heroum e stirpe nepotes,
    Vindice Palladium qui tenuere manu.
Et potes indigetes divos jactare Colonnas,
    Et potes Ornanos tollere ad astra tuos.
(25) Gassorium exemplis Romae inmortalibus aequat
    Fama, nec inmersum nocte jacere sinit;
Gassorium, patriae postponere fortiter ausum
    Et thalamum, & thalami pignora cara sui.
Claraque Gasserii, Ceccaldique inclyta virtus,
    (30) Et Rivaroleae splendida facta domus.
Praeradiat PAULUS cunctos, ut sidera Phoebe,
    Et decore obscurat secula tota suo.
Nomina Magna sequi primis edoctus ab annis,
    Quîs Latium, vel quîs Graja superbit humus.
(35) Stemmatis antiqui splendens natalibus, inplet
    Factorum illustrem nobilitate domum.
[p. 115]
Excitat ut stimulis sobolem Genitoris imago,
    Sic veri ad templum pandit Honoris iter.
Heroëm a cunis exempla domestica formant,
    (40) Et Proavûm a meritis degenerasse vetant.
Pyrrhus, Achillea virtute animosus & audens,
    Nec genitore minor, nec Lycomede fuit.
Et pater Aeneas tenero praeluxit Iülo,
    Scipiadae calcar facta Parentis erant.
(45) Contigit hoc, HYACINTHE, tibi, cui gloria in artes
    PASCALIUM patrias erudiise fuit.
Natus ut acceptum tibi Libertatis amorem,
    Quoque salus Patriae more tuenda, refert;
Sic caput & magnis vitam objectare periclis
    (50) Exemplo didicit, te praeëunte, tuo;
Et duce te, doctae sacraria inire Minervae,
    Gradivo Aonias & sociare Deas.
Testis Parthenope, sedes dilecta Camenis,
    Exsilii quondam portus & ara tui:
(55) Linquere quum Corsos, Gallo dominante, coactum
    (Dum licuit, dextrae cura tegentis erant)
Exciperet blandis formosa Neapolis ulnis,
    Fortunae comitem Gasseriumque tuae.
Filius hic tecum, defecti aetate Parentis
    (60) Clauderet ut summo lumina functa die.
[p. 116]
Sed Patriae revocabat amor, laudisque cupido
    Indomita, excelsos sueta animare Viros.
Felicesque vovens HYACINTHUS ut inpleat annos,
    PASCALUS auspiciis ivit in arma suis.
(65) Sed licet heroos ausus, curasque viriles,
    Magnanimum & tacita voce probaret opus;
Solliciti Senis haeret amor, sobolique veretur
    Anxius: in dubio spesque timorque labat:
Coeptaque, successu forsan caritura, volutans
    (70) Amplexu natum deficiente tenet.
Atque ait: o nostrae solamen, PAULE, senectae,
    Spes Patriae, proles digna Parente tuo!
Vade, age, & oppressos Gallorum a milite Corsos
    Eripe servili, qua licet arte, jugo.
(75) Gassoriique vices, Genuensi fraude necati,
    Excipe, sed sati sis memor usque mei;
Junge tibi fidas dilecta e gente phalanges,
    Et socias Fratri, PASCALE, necte manus;
Quod possum, Patriae pro libertate tuaque
    (80) Suscipiam ad magnos vota salute Deos.
Vota sed eventus habitura timebat inanes,
    Flentis & in medio resitit ore sonus.
Et lacrimas inter singultibus intterruptas
    Dicere vix potuit, non rediture Vale?
[p. 117]
(85) Hoc erat, augurii quod mens praesaga sinistri,
    Linguaque grandaevi vaticinata Senis.
Hoc erat, obscura nitidum ferrugine vultum
    Illo cur tegeret Phoebus & ora die;
Et vox Pausilypi de collibus icta rediret,
    (90) Ominaque horrisono murmure laeva daret.
Pulchra sed ambitio, virtutis conscia, PAULE,
    Et Patriae inmensus te rapiebat amor.
Et populi poscentis opem te vota vocabant,
    Ne Liguri au Gallo Corsica praeda foret.
(95) Pressaque Libertas, jam Vindicis indiga, frontem
    Induit ipsa tuam casside & ense manum.
Hinc caussae bonitate tuae confisus & armis
    Spondebas faciles in tua gesta Deos.
Prima Deos habuere suos molimina, & hostes
    (100) Sponte lacessito pellere Marte datum est.
Se tibi Pax Corsis debebat reddita, factis
    Fortibus inplebas Solis utrumque latus.
Ardua mens illas se convertebat ad artes,
    Unica quîs civi concilianda salus;
(105) Sive peregrinis commercia quaerere terris,
    Jugera vel valido sollicitare bove;
Sive salutiferis conponere legibus urbes,
    Et populum Musis erudiisse trucem.
[p. 118]
Cecropiis ut jura Solon lenivit Athenis,
    (110) Quae dederat nimio dura rigore Dracon.
Ut Numa Romanorum firmavit legibus orbem,
    Justitia gentem perpoliitque rudem.
Quod Cretae Minos, & quod tibi, Sparta, Lycurgus,
    Hoc tibi, si nescis, Corsica, PAULUS erat.
(115) Hinc quoque dives opum gustabas munera Pacis,
    Crevit & auspiciis insula laeta Ducis.
Quaque olim indomitos emolliit arte Ruthenos
    Maxima regnantum gloria, primus honos;
PASCALUS hac Corsos, faciles dum rexit habenas,
    (120) Adsidua duxit sedulitate feros.
Per tria lustra fuit rerum haec mensura tuarum,
    Utilior populo, quam tibi, PAULE, tuo.
Nec te lassavit series numerosa laborum,
    Civibus ut posses consuluisse bonis.
(125) Obstitit inceptis belli furialis Enyo,
    Successu curae ne fruerere tuae:
Et conjurati Genuae Gallique furores
    Bis tibi militiae caussa fuere gravis.
Dextra tibi toties meritis decorata tropaeis,
    (130) Et cui tot poenas haec dedit hydra biceps,
Jam populatrices contundere, PASCALE, turmas,
    Illa minor quamquam viribus, ausa fuit.
[p. 119]
Jam Genua, injusto dominatu odiosa, diuque
    Exitium Corsis praemeditata tuis;
(135) Bellonae dudum pertaesa, ingentibus impar
    Stragibus, & caussae non bene fisa suae;
In spolii partem cupidos vocat inproba Gallos,
    Jusque datum sceleri mox sibi Celta rapit.
Perpetuis utinam constans Victoria palmis,
    (140) Praelusit castris ut satis aequa tuis,
Absolvisset opus! Sed proditione tuorum
    Corsica non potuit muneris esse tui.
Nuper enim adtonitas Batavûm percussit ut aures
    Fama gravis, cladis nuntia, PAULE, tuae;
(145) Publica communi Libertas vulnere plangit
    Saucia, & atrata pallida veste sedet.
Ut Numen populis hoc tutelare veretur,
    Sanguine cui Batavo vena animata calet;
Sic mea jam dudum tibi nectere Musa vovebat
    (150) Serta, triumphales inplicitura comas.
Icta repentino sed nunc a fulmine, laurum
    Projicit, & sorti congemit aegra tuae.
Egerimus tecum inmensi pia signa doloris,
    Et querimur rigidos in tua fata Deos;
(155) Temporis illius memores, quo classe virisque
    Saeviit in patriam Marte cruentus Iber.
[p. 120]
Et Belgae quondam dici meruere Rebelles,
    Indociles Regis sceptra subire feri.
Sed tamen indomita famulas virtute catenas
    (160) Fregimus, & furias, dire Philippe, tuas.
Atque utinam haec, ausis si detur adorea magnis,
    Par meritis laurus, PAULE, relata foret!
At licet inviso te jactes, Galle, triumpho,
    Regia jam Corsis nectere vincla parans;
(165) Vincla reluctanti male convenientia genti,
    Nam titulis obstant fasque piumque tuis;
Quid tibi cum Corsis? nisi si te jura sub armis,
    Ut Senones quondam, ferre, proterve, putes;
Nil agis: aeterno PAULUM decorabit honore
    (170) Fama, per insultus non violanda tuos.
Te diris odiisque premet gens cuncta pudendis,
    Libera sub gemino cardine si qua viget.
Nam Libertatem PAULI est virtute tueri,
    Perfidia & turmis vincere, Galle, tuum.
(175) Deficiens quamvis, animo non agmine major,
    Nunc spolium foedae proditionis eat;
Innumero potior tu tantum milite, Galle,
    Innumeri PAULUS militis instar erat.
Armis lenta licet tibi Corsica cedat iniquis,
    (180) Colla invita tuo dat superata jugo.
[p. 121]
Non tibi castaneas molles, neque dulcia poma
    Proseret e facili terra benigna sinu;*
Non tibi mella thymo, croceave educta rubenti,
    Condet odoratis fertilis ora favis.
(185) Sed quae de buxis & amaris edita taxis
    Stipant Cyrneae munera mellis apes.
Tinctaque de succis, quos dant Medeïdes herbae,
    Sanguineam sistent pocula tetra sitim.
Neve levis cineri incumbat sine pondere tellus,
    (190) Molliter aut tenuis contegat ossa lapis;
Corsica, praeruptis inmanis & aspera saxis,
    Dura tibi e silicum monte sepulcra dabit.
Et ne postgeniti sileant tua probra nepotes,
    Serave ne tollant hanc tibi secla notam;
(195) Dux quoties, numero paucas sternente cohortes,
    Fortibus haud gestis, victor ab hoste redit;
Venalesque animas corrumpens, oppida numis
    Emerit, infami proditione fruens;
Celtica de Corsis victoria parta feretur,
    (200) Aequaque virtuti, Galle, tropaea tuae.
Invidiam facti Mavors vix sustinet ipse,
    Dicitur & palmas erubuisse tuas.
Flagitium hic justis non est abolere triumphis,
    Aeternum in fastis Corsica crimen erit.
[p. 122]
(205) Dedecus hoc nullo tibi Sequana diluet aevo,
    Nec Rhodanus rapidis in mare volvet aquis.
At Vos, magnanimi quos signa revellere PAULI,
    Nec puduit fortem deseruisse Ducem;
Dum Patriae vindex, successu animosus ab ipso,
    (210) Arma pius caussa pro meliore gerit,
Exhibet & tutum se Libertatis asylum,
    Letiferum Gallis jam meditatus iter;
Turpiter officii inmemores, statione relicta,
    Tam bene susceptum distituistis opus.
(215) Regalique jugo famularia colla dedistis,
    Colla securigeram digna subire manum.
Quis furor est, spreta pro libertate catenas
    Induere, & domini jussa minasque pati?
Quis furor, ingenuae servam praeponere sortem,
    (220) Velle nec arbitrii vivere jure sui?
Quin potius pereant Reges, Regumque manipli,
    Quam rigidos liver civis adoret Heros!
Et pereant Aulae ludibria vana potentis,
    Quam gemat ob duras gens miseranda vices!
(225) Ite animae viles, cervicibus indite vincla,
    Gypsatosque liget Galla catasta pedes!
Belligeras acies, & linquite castra virorum,
    Oppidaque inbelli prodite sponte fuga!
[p. 123]
Semiviris Cybeles potius vos jungite Gallis,
    (230) Et Corybanteis agmina secta choris!
Classica non vos stare decet praetoria cornu,
    Cymbala sed Phrygiae tundite rauca Deae.
Plangatur vobis molli Berecyntius Attis
    Carmine, & a fletu Dindyma tacta sonent!
(235) Fulmina foedifragas sed deletura catervas
    Ultor siderea mittat ab arce Tonans.
Vel, quia nunc spolium Celtis ignobile facta est,
    Per vos transfugii dedecorata nota,
Vindicibus sidens vobiscum Corsica stagnis
    (240) Praeda tridentifero cedat optima Deo!
Quo feror? infestos melius convertat in hostes
    Jupiter augurii vota sinistra mali.
Libera quin potius, nulli subjecta tyranno,
    Et juris semper, Corsica, surge tui!
(245) Tempos erit, quando graviori strage repulsis
    Prodita nunc Gallis signa recepta feres.
Victorem victo succumbere laeta videbis,
    Splendidior damnis & recidiva tuis.
PAULUS inaccessis latitans jam montibus, ultor
    (250) Inferias sociis Manibus ense parat.
Deplorata salus non est tua, Corsica, clade
    Aucta lacessitas exseret ira manus.
[p. 124]
Arma recollectis si viribus induet, acer
    Hostibus incumbet, Marte favente, suis.
(255) Pestifera Gallis quum labe excanduit aestas,
    Et gravis infectos Sirius ussit agros:
Funera funeribus, si debellare jubentur,
    Aëre mortifero tunc cumulabit hiems;
Et seges uberior letalibus occidet arvis,
    (260) Quam Cereris messis falce resecta cadit.
Fertilis hinc pingues producet campus aristas,
    Sanguine quum Gallo luxuriarit humus.
Tu modo, qui seris Annalibus inclyta vives
    Gloria, grandiloquo digne Marone cani,
(265) Vive! malis nec cede tuis, sed pectore forti
    Exemplum Herois nobile, PAULE, refer.
Jamque parem factis animum gere, conscie laudis
    Exsere te, Fato celsior ipse tuo.
Hostibus haud domitum, sed proditione relictum
    (270) Te nunc Fortunam vincere posse decet.
Te Socii, quotquot constantia castra secuti,
    Sacrilego quamvis marte subacta, colunt.
Dumque ingesta dolent sibi Regia sceptra, fatentur
    Ista tuas potius sceptra merere manus.
(275) Perpetuus turpes sed perjurosque Sinones,
    Admonito PAULI nomine, terror aget.
[p. 125]
Libertatis amans Batavus, pugnaxque Britannus
    Exemplo exacuent fortia corda tuo.
PASCALE, ut injustis horror flagrumque tyrannis,
    (280) Vindicibus patriae lex eris una suae.
Et, si forte tibi renuat Bellona tiumphum,
    A memori laurum posteritate feres.
Nomina si veterum Stygiis revocentur ab umbris,
    Elysium & possint linquere, PAULE, nemus;
(285) Invictus Gallos pro libertate Camillus
    Tarpeja tecum pellere rupe velit.
Ejicere aut Reges, dirum aut mactare Tyrannum,
    Gauderent socia Brutus uterque manu.
Et Cato communi tecum nece mallet obire,
    (290) Quam dominos volvi Caesaris ante pedes.
Si Superûm patuere fores Heroïbus olim,
    Et licuit magnis Numen habere viris;
Martigenam coelo posuit si Roma Quirinum,
    Graeciave Alciden vexit in astra suum;
(295) Si fuerit Phorcus, Corsorum regna potitus,
    A Libyco quamquam victus Atlante, Deus;
Immortalis eris: nullo est delebilis aevo,
    Quaequmque ex meritis gloria parta venit.
Numen eris populis: nam Libertatis amorem
    (300) Postera sub PAULI nomine secla colent.
Continue
[p. 126]

IN EFFIGIEM
PASCALI PAULI,
SUPREMI CORSORUM
GUBERNATORIS.

Sorte sua major, sic vivida PASCALUS ora,
    Sic habitum artifici PAULUS in aere gerit.
Spirat in heroo Virtus sibi conscia vultu,
    Et Libertatis, Corsica, cura tuae.
(5) Horret ad intuitum tabulae confusa tyrannis,
    Quam pudet a tanto ferre tropaea Viro.
Exemplum hoc populis ostende, Batavia, nostris,
    Quod stupeat Patriae quodque imitetur Amor.

MDCCLXIX.
Continue
[p. 127]

PETRI BURMANNI
SECUNDI

POËMATUM

LIBER SECUNDUS.

________________________________

AD MANES
PETRI LOTICHII
SECUNDI.

LOTICHII Manes, Phoebei candida cycni
    Umbra, per Elysium ludere sueta nemus;
Hic ubi te sacro Peneïa tegmine obumbrat
    Laurus, & Idaliae myrtus amica Deae;
(5) Qua tua te pascit succis dulcissima lotos,
    Ruta vel intonsas cingit odora comas;
Qua violis tellus passim vestita rosisque
    Florida perpetui gaudia veris habet;
[p. 128]
Qua Pandionia resonant ab aëdone silvae,
    (10) Et Zephyrus vento temperat arva levi;
Qua citharae vocesque canunt, manesque piorum
    Aonios celebrant ad tua plectra choros.
Si nemus aeternum fortunatosque recessus
    Linquere, & humano sistere calle pedem;
(15) Mortalesque licet post fata revisere coetus,
    Huc ades, & gressus ad tua sacra refer.
Fas mihi sit castae celebrata volumina Musae,
    Ditiaque ingenii tot monumenta tui;
Carminaque antiqui genium referentia secli,
    (20) Qua datur, ante tuas ponere, PETRE, pedes.
Cernis, ut ornatu jam splendidiore nitescant,
    Si modo quis nostra splendor ab arte venit;
Nec vaga, vel lacera divulsa a corpore oberrent
    Membra, sed in partes sint revocata suas.
(25) Non tua Calliope foedata squalida veste,
    Sorde nec ad dominum dedecarata redit;
Sed nitida, & naevos maculasque exsuta priores,
    Utque decet, pura conspicienda stola.
Jamque mea sic comta manu, sic arte polita,
    (30) Tendit in amplexus en recidiva tuos.
Seque videns hac dote nova formaque probari,
    Me simul agnoscit non meruisse nihil.
[p. 129]
Et tibi commendat Batavum studiosa poëtam,
    Dum partes pro me conciliantis agit.
(35) Quodque suum sit nacta decus, se sponte fatetur
    Acceptum curae, PETRE, referre meae.
Pro quibus officiis, si fas, mea Musa precatur,
    Ut tuus incendat pectora nostra calor.
Utque meae veniat non invida fama Camenae,
    (40) A Genio spiret rite animata tuo.
Dic, age, quo licuit carmen tenuare sub antro,
    Quo pede Phocaïci culmen adire jugi?
Quae nea Castalii sacras tibi fluminis undas
    Tradidit, & puris ora rigavit aquis?
(45) Si bene quid de te merui; cultissima si quid
    Debeat & studiis forte Thalia meis;
Tu mihi Pimplaeo latices de fonte perennes
    Suffice, vena paupere Musa fluat.
Et quoties citharam libeat tractare sonoram,
    (50) Tacta tuo toties pectine dulce canat!
Sic tua te luco teneat formosa beato
    Claudia, nec sensus ludat imago tuos!
Sic uta Callirhoë niveas tibi porrigat uInas,
    Dum choreis junctum fert tunicata pedem!
(55) Mutua sic Panaris semper tibi gaudia praestet,
    Osculaque ambrosio Phyllidis ore feras!
[p. 130]
Felices! quibus Elysas tecum ire per aras,
    Et licet aeternum sic habitare nemus!
Felices! quarum lateri sic proxima adhaeret
    (60) Nunc quoque Nasoni juncta Corinna suo:
Pulchra quibus Nemesis, culto comitata Tibullo,
    Adsidet, & docti Lesbia vatis amor:
Cynthia quis teneris blandum subridet ocellis,
    Dum stupet ad numeros, terse SECUNDE, tuas.
(65) Nempe apud has docti veteres Heroïdas aevi
    Tu quoque jam nitido carmine nomen habes.
Teque tuosque canunt inter sua gaudia versus;
    Adtonitae citharam depereuntque tuam.
Fallor, an ad purae conspecta volumina Musae,
    (70) Certatim ut manibus subripuere tuis;
Quaeque sui censent se carmina nota Poëtae,
    Et tereti solitos conbibere aure modos?
His etenim aequalis crevit tibi gloria, & omnis
    Aonius similem te probat arte chorus.
(75) Nec negat hoc Naso, blandique Propertius oris;
    Teque parem cultu, PETRE, Tibullus amat.
Ipse quoque Andinus formosam Amaryllida pastor
    Hic calamis cantat laeta per arva tuis.
Nec pudet hos citharae Germana ad plectra canorae,
    (80) Te duce, Romanam sollicitare chelyn.
[p. 131]
Et tua conjungunt Latiis modulamina chordis,
    Quis fortunati personat ora soli.
Nec tantum antiquis comitem te Vatibus addis,
    Multa sed hic secli te colit umbra tui.
Hic tibi sunt socii, qui Martia signa secuti
    De gemina tecum Pallade serta gerunt.
Pannonius, patrium Musas qui duxit ad Istrum,
    Ausonia & steriles messe beavit agros.
Cui par Hungaricum Sommeria suada rigorem
    Dulcisonae mollit laude probata lyrae.
Temperat emeritum blanda testudine Martern
    Huttenus, celebri stemmate notus Eques.
Discipulo plaudit divina Melanchthonis umbra,
    Aoniique faves dux, Joachime, chori;
Et tibi laurigeri qui primus ad ardua Pindi
    Culmina monstravit, PETRE, Micyllus iter.
Adderis hic citharae felix, Eobane, Sabino.
    Carminis & Latii dote, Melisse, potens.
Militiae comites adsunt Zobellus, & Altus,
    Hagius & vitae conputat acta tuae.
Quos juvat exhaustos Martis meminisse labores,
    Castraque Pieriis non inhonora viris.
Hic agit Ausonias Pontano juncta choreas
    Gloria Parthenopes Actia Musa suae.
[p. 132]
Hippolyten celebrat hic Castilionus, & infert
    Dorica Romanis sacra Marullus agris.
Hic latus Etruscae claudunt tibi cetera gentis
    Lumina, olivifero germine cincta caput.
Hos tua, dum niveo percurrit pollice chordas,
    Calliope adtonitos ad nova plectra tenet.
Jamque inmortalcs tecum modulantur olores
    Carmina, at humano non imitanda sono.
Felicesque animas inter jam laetior errans
    Ostendis sociis haec monumenta tuis.
Forsitan adsurgens vatum tibi turba piorum
    Laudat in Elysiis & mea dona choris.
Tuque meae spondens non omina laeva Camenae
    Nescio quid grato murmure dulce sonas.
Haec rata sint, & quae tibi numina dextra fuerunt,
    Fac veniant votis saepe benigna meis.
Sic tibi nectareos latices, epulasque Deorum
    Tradat inexhausta pulchra Juventa manu!
Sic ver perpetuum tibi culta vireta perennent,
    Mulcet ubi Idalias mitior aura rosis!
Utque novo aeternis exsultas munere in hortis,
    Excipis, & plausus aure probante meos;
Sed mihi, Castalii nemoris secreta petenti,
ab Elysia valle, SECUNDE, fave.
MDCCLIV.

Continue
[p. 133]

IN
JACOBI PHILIPPI D’ORVILLII
SICULA.

Rudera Parthenopes, & busta Aetnaeidos orae,
    Templaque Triacrio sermisepulta solo;
Quaeque Peloriades, Lilybaeaque, perque Pachynon
    Sparsa dies foedo pressit iniqua situ;
(5) Tristes reliquiae! steterant ubi maxima quondam
    Oppida, in aetherias scandere jussa domos:
Tot statuae, tot signa Deûm referentia formas,
    Obductos tenebris quos seges alta tegit:
Artificumque manus testantia marmora doctas,
    (10) Regiaque Eleum tecta imitata Jovem:
Clara tot Heroum, sacris ornata tropaeis;
    Atria, magnorum tot monumenta virum:
Imaque demersae terrarum in viscera moles,
    Et sculpta Argivis saxea frusta notis:
[p. 134]
(15) Et picturatis suffulta theatra columnis,
    Tauromenitano conspicienda jugo:
Tuque olim validae gymnastica lucta palaestrae,
    Quadrupedumque levi meta terenda pede:
Pluraque quae Verris dextram perpessa rapacem,
    (20) Vel Saracenorum diruta Marte fero:
Surgite de vastis jam nunc recidiva sepulcris,
    Et capita ambustis pressa levate rogis!
Temporis annosi positis squaloribus, ora
    Exserite in superas splendidiora plagas!
(25) Jamque nova fulgens in luce, renascere tellus
    Trinacri, ruderibus celsio ips tuis!
Non inhonora manus, detersis sordibus aevi,
    Restituit privum, quod fuit ante, decus,
Et loca Cimeriis dudum obscurata tenebris
    (30) Redderet ut tandem lumine clara suo,
Tolleret & vani deliria ludicra vulgi;
    Palladiae inmensas addidit artis opes.
Si quaeras, quo tanta tibi nunc gloria crescat
    Vindice, & intonsis integra constet avis;
(35) Quisve tuis hospes quondam successerit oris,
    Qui nunc, indigenas quae latere, docet;
Qui tot ab interitu servatas vindicat urbes,
    Et tot numinibus templa reposta suis;
[p. 135]
Tot vero revocata situ tibi flumina reddit,
    (40) Et majestatis tot documenta tuae;
Nec terrae miracla premi, nec lucida gentis
    Sidera tartaria condita nocte sinit:
Ecquid Belgarum memores revocatur ad aures,
    Notaque Sicaniis fama perennat agris?
(45) Ecquid ab admonitu praeclari nominis haeret
    Nunc quoque D’ORVILII pectore imago mei?
Cui sua Graja Venus mysteria credidit, & quem
    Cortinae vatem legit Apollo suae.
Forte nec exciderit, patrio procul orbe remotus
    (50) Viserit ut regni rara beata tui:
Carmina ut, Argolicis aptaverit Itala chordis,
    Junxerit aut Latiis Dorica plectra choris;
Cumque sacros vellet nemorum penetrare recessus,
    In sua palantes duxerit antra Deas:
(55) Ut, Siculas docta dum mulcet arundine Nymphas,
    Simichidae agnorint personuisse modos:
Daphnidis infaustos seu deploraret amores,
    Seu Stygios magno diceret ore toros:
Ut decora antiqui lustrarit ditia secli,
    (60) Frugiferae peragrans arva dicata Deae.
Nec dubia errorum vestigia, nulla laboris
    Taedia, & incertae eaeca pericla viae;
[p. 136]
Nec rigidae cautes, exesave saxa Pachyni,
    Mobilis haud fatis vel Camarina palus;
(65) Arduus aut Acragas, Erycisque cacumina celsi,
    Terruerint navum, quo properabat, iter;
Nec freta, nec Syrtes, infestave flumina torto
    Vortice praecipitis vix adeunda Gelae;
Nec quas Scylla minax, aut quas Zanclaea Charybdis
    (70) Ex imo barathri gurgite sorbet aquas.
Sed neque fumosis quae nocte dieque cavernis
    Aestuat, & piceo turbine saxa rotat,
Opposuit coepto crepitantes Aetna favillas,
    Naturae horrendum quin superaret opus;
(75) Igneus aut torrens, patula quem fauce Vesevi
    Egerit exundans sulfure vallus apex;
Insulave Aeolidum Lipare, pinguissima quondam,
    Fervida Cyclopum Mulciberique domus:
Qua duplici eructat Vulcania vertice flammas,
    (80) Et gemino Didyme surgit in astra jugo.
Nimirum tantos pensant redimuntque labores
    Praemia, sedulitas quae studiosa refert.
Gloria, thesauris pretiosior omnibus, una
    Adcumulat meritum non peritura decus:
(85) Cultoresque suos fragilis non munere Sortis
    Ditat, at aeternis intemeranda bonis.
[p. 137]
Testor, tot gazas, peregrinis eruta terris
    Tot spolia, erroris pignora rara sui:
Quae mens ad Batavos, Musarum tractus amore,
    (90) D’ORVILIUS Siculo detulit ante solo.
Sive viro portum, pandens secunda Panormos
    Divite de gremio deproperaret opes;
Aut quae Stesichori jactant cunabula Thermae,
    Et famam cithara grande sonante ferunt:
(95) Montibus Heraeis ubi labitur Himera duplex,
    Dulcibus aut falsis nobile flumen aquis.
Seu pelago incumbens Messana Peloridos orae
    Trans juga monstraret nubibus aequa situm:
Aut Acragantinae latissima viseret urbis
    (100) Moenia, quae Poeno milite versa jacent;
Amphitryoniadae delubraque, diruta belli
    Strage, & Olympiaco templa dicata Jovi;
Quaeque, fero Hannibali nimium concussa, Selinus
    Luget adhuc cladis tristia damna suae.
(105) Seu, pius Aeneas ubi patrem flevit ademtum
    Incultis Drepani deveheretur agris:
In quibus Alciden caestuque lacessere, & olim
    Ausus erat contra stare superbus Eryx.
Sive sagittiferae sacraria casta Dianae
    (110) Cerneret, & Veneris fana, Segesta, tuae;
[p. 138]
Tyndarin aut gemina Ledae de prole vocatam,
    Quaeque jacet Bromio Naxos amata Deo.
Sive Leontinos cuperet percurrere campos,
    Quîs decus & nomen fertilis Hybla dedit;
(115) Sive Syracosiae mirari rudera terrae,
    Metirique oculis oppida vasta suis:
Quae, licet ingenio quondam defensa sagaci,
    Tutaque sollertis dexteritate Senis;
Marcelli superata tamen victricibus armis,
    (120) Tandem Romano succubuere, jugo.
Quot non deliciis animum hic saturavit honestum!
    Praebuit ut gratas quaelibet ora dapes!
Fercula quae, docto tantum gustanda palato,
    Uvida Cecropio nectare labra probent.
(125) Quot veterum invisis monumenta erepta latebris
    Adseruit, curis perpolienda suis!
Conditaque eversis quot rara Numismata glebis
    Detulit, & Calabro marmora vecta freto!
Tauromenitani vel saxa athletica ludi
    (130) In tabulas vigiii duxit ab arte manus.
Tantae molis erat Siculas reparare ruinas,
    Inque nova veterem quaerere Trinacriam!
Tanti erat arcanas naturae expendere leges.
    Et Polyphemaei murmura rauca jugi!
[p. 139]
(135) Cum Catana, Encelado nimium vicina tonanti,
    Fratribus & quondam nobilitata Piis;
Per tot inaccessos pendenti pumice clivos,
    Per nemora, humano vix subeunda pede,
Per scopulos, tenebris & fumi nube tremendos,
    (140) Saxaque per gelidae frigore adusta nivis,
Montis ad Aetnaei, flagrantia sulfure & igne,
    Panderet audacem culmina celsa viam:
Cujus ab ardenti tria promontoria rupe,
    Et Sicula adspectu rura stupente patent.
(145) Horrida sed visu mentem percussit imago,
    Rudera tot, terrae semisepulta sinu,
Et tot Sicanii celebratas nominis urbes,
    Vel vaga quas tantum fama fuisse refert:
De quibus heu veteris superant vix signa decoris,
    (150) Aut avulsa suis fragmina trunca locis.
Et querimur stulti mortalia funere solvi
    Corpora, & in cineres ire caduca leves!
Cum tot in aërias olim surgentia sedes
    Oppida, ab annorum pondere vista, cadant:
(155) Spartaque, & Inachiae bubus dent prata Mycenae,
    Trojaque in Argolico vix manifesta rogo:
Et nunc Cecropiae nil sint, nisi nomen, Athenae,
    Et jaceat Regum nobile Memphis opus.
[p. 140]
Ardua Pyramidum cum nec fastigia certi
    (160) Interitus misera, conditione vacent:
Tot solida Heroum simulacra Deûmque fatiscant:
    Templa tot, e Pario marmore structa, ruant:
Tot Mausoleis priscos evertat honores,
    Eripiatque suum flamma vel unda decus.
(165) Ingenio sed nulla dies, nec secla nocebunt,
    Solaque doctrinae gloria morte caret.
Non his tempus edax, non his longaeva vetustas.
    Sera nec exitii damna ruina dabit.
Tota licet pereat, subitaque voragine mersa
    (170) In barathrum Oceani Sicelis ora cadat;
Et licet, Inarimes ut vasta mole Typhoeus
    Conditur, Aetnaeis sidat onusta globis;
D’ORVILII tamen aeterno celebrata labore,
    Et sibi jam cultu reddita paene novo,
(175) Stabit, & in toto semper memorabitur orbe,
    Dum favor ingenuis artibus ullus erit.
At vos Trinacriae docti regionis alumni,
    Quorum Phoebeus corda perurit amor;
Ponite D’ORVILIO statuam, (sic namque meretur,)
    (180) Et Batavus Siculis conspiciatur agris.
Discite Sicanio vivos de marmore vultus,
    Posteritas gratum quod veneretur opus.
[p. 141]
Adsurgent prope stagna Dei jurata Palici,
    Spicatumque Ceres efferet alma caput.
(185) Nec jam Persephonen, inplens ululatibus orbem,
    Quaeret, ab Ogygio Maenas ut icta Deo.
Non iterum anguinos frenabit moesta jugales.
    Laetius accensas exseret Henna faces.
Comtior e vitreo tollet se fonte Symaethus,
    (190) Et Cyanae puras junget Anapus aquas.
Flava Arethusa virum Pisaea ornabit oliva,
    Et memor Alphei florea dona feret.
Serta Selinusiae nectent genialia Nymphae,
    Et socias ducent ad sua festa Deas,
(195) Atque apio crines vel palmae fronde revinctos
    Velabunt, alacres instituentque choros.
Ipsa Venus, celsas Erycis quae possidet arces,
    Sedibus hunc addet laeta coletque suis.
Stesichorum juxta statuet, comitemque locabit
    (200) Simichidae, myrtis inplicitura comas.
Adnuet &, Batavo vatum grege cinctus, Apollo,
    Et Clarium grato pollice tanget ebur.


[p. 142]

ILLUSTRI AC NOBILISSIMO COMITI
UNICONI GULIELMO WASSENARIO,
WASSENARIAE, ZUITVICI, TWICKELAE
DYNASTAE, ETC. ETC. ETC.
PRO DONATIS VlRORUM ERUDITORUM
IMAGINIBUS
EUCHARISTICON.

Heroum tabulae, doctaeque perennia famae
    Nomina, Apollinei sidera clara poli.
Gallica seu genuit vos terra, vel Ausonis ora,
    Protulit aut culto Belgica nostra sinu.
(5) Linquite Zuitvicos, Domino mittente, penates,
    Santhorstique lares condecorate mei.
Vos mihi munifici Comitis generosa voluntas
    Largitur, Musis officiosa meis.
Nomine nam venerer licet acceptissima vestro.
    (10) Et placeant propriis conspicienda bonis;
Quae pretiosa tarnen facit auctor munera, semper
    Grata magis gemina dote venire solent.
[p. 143]
Illustres animae, seclique exempla prioris
    Rara, sub hospitium laeta venite novum
(15) Salvete, Indigetes Divi, quos nostra salutat
    Jam tutelares Bibliotheca Deos.
Vos ego Musei ponam laquearibus altis,
    Atque inter libros, Pieridasque meas.
Vos ego, vos aliis socios Heroibus addam,
    (20) Quos Pindi admiror numina certa mei.
Ut juvat insignes vultus, atque ora tueri,
    Aemula Parrhasia quae dedit arte manus!
Ut vos, SCALIGERI, Divûm coelestis origo,
    Adspicio, adtonitum SALMASIUSQUE tenet!
(25) Utque Casauboni defixum advertit imago!
    LIPSIUS ut vultus adlicit usque meos!
VULCANÎque caput quam me venerabile ducit,
    Cumque GOTHOFREDIS, magne THUANE, rapis!
Quam placet in dextrâ teneri formosa SECUNDI
    (30) Julia, amatoris basia ut ore legat!
Rursus ut Ausoniae capiunt me lumina gentis,
    Et decora Etrusci non moritura soli!
Aemula Tulliacae felix facundia linguae
    Effigiem inflammat, docte MURETE, tuam.
(35) Cui comes eloquio, cultique MANUTIUS oris:
    Et Critici princeps, POLITIANE, chori.
[p. 144]
ARRETINE, tuos cingit Daphneïa crines
    Laurus, & intonsas, magne PETRARCHA, comas.
Doctorum meritas sollers conscribere laudes,
    (40) Nave JOVI, hos inter conspiciendus ades.
Libertatis amans, flagrumque inmite tyranni,
    Spernis adhuc famulum, MACHIAVELLE, jugum.
Atque alii, quorum titulos & nomina sanctis
    Mnemosynae tabulis Fama secunda dedit.
(45) Vivite, jam nostra genialiter aede locati,
    Ingeniumque acuat gloria parta meum.
Inter & o vestri monumenta aeterna laboris
    Adsitis studiis numina dextra meis.
Et quoties aliquid meditabor Apolline dignum,
    (50) Auxiliaturas vos mihi ferte manus.
Et facite, ut memori ac grato mihi pectore semper
    Nobilis egregii muneris auctor eat.
Nec* dedignetur donis non aequa reponi
    Carmina, sed mentis pignora certa bonae.
(55) Postmodo WASNARIAE decora inmortalia gentis,
    Magnaque pro Patriae facta salute canam:
Quae cithara ut quondam felix graviore celebrem,
    Sufficite o Musis otia laeta meis!


[p. 145]

DEDICATIO POËMATUM

PETRI BURMANNI,

EDITORUM A°. MDCCXLV.

AMPLISSIMO ET EXIMIO VIRO

GERARDO ARNOLDO HASSELAER,

CIVITATIS AMSTELAEDAMENSIS TUNC
JUDICI, AC SENATORI, DEIN CON-
SULI, ETC. ETC.

Si vacet, Amstelii laus rara, GERARDE, Senatus,
    Et patriae columen grande decusque tuae,
Nec pigeat, positis parvo tibi tempore curis,
    Inspicere haec cultus pignora certa mei;
(5) Pignora sinceram domini testantia mentem,
    Quae tibi fert Musae dextera nota meae;
Excipe non tetrica tristique exilia fronte
    Munera, sed genio conveniente tuo.
[p. 146]
Nec timet admitti vultu, pro more, sereno,
    (10) Laetaque ad inlustres ire Thalia lares.
Nam, licet haud dubitet per se tibi grata placere,
    Liminibus sistit se, Duce freta, tuis:
Quo faciles aditus ad te referante, patebunt
    Atria, Pierii semper aperta viris;
(15) Dum comitata venit Phoebeae munere chartae,
    Et Patruae secum fert monumenta lyrae.
Auribus ista tuis non fastidita sonabunt
    Barbita, morosa nec removenda manu.
Non equidem obscuri media de plebe poëtae
    (20) Carmina judicium sunt subitura tuum.
Sed, pretium ingeniis soleas cum ponere justum,
    Arbiter & doctos aequus amare viros;
Huic celebres inter non dedignabere vates
    Quaesitum meritis adtribuisse locum.
(25) Fallor an è nostra tibi gente videbitur olim
    Carminis haud minimum dote tulisse decus.
Non etenim externis sola haec inscripta tropaeis
    Palma, sed & Batavis ista relata comis.
Nam dederit magnos tellus licet Itala vates,
    (30) Et Latia exhibeat Phocidos instar humus:
Sit, rerum dominae nunc urbis, Roma, cadaver,
    Parthenope & claris dives; alumna viris,
[p. 147]
Tibris Apollineis sit Castalis unda poëtis,
    Arnus & Aoniae par memoretur aquae:
(35) Sit licet Hesperia Naugerius inclytus ora,
    Molsaque, & Etrusci laus Iovianus agri:
Flaminius Bembo nil cedat, & efferat ingens
    Inter Amaltheos Actia Musa caput.
Non tamen ingeniis felicibus una superbit
    (40) Ausonia, aut Clarii fertilitate chori.
Lotichium jactet Germania, jactet & Hessum:
    Miretur numeros, culte Sabine, tuos:
Puraque Bersmanni placeat vel vena Micylli:
    Nam nihil his majus Teutonis ora tulit.
(45) Et titulos memoret nunc prisci effeta decoris
    Gallia, quae doctos degeneravit avos.
Gallia nos crasso sugillet in aëre natos,
    Praemia vel terrae vindicet illa suae,
Sequana fertilior credatur Hyantide lympha,
    (50) Pegaseo potior flumine lentus Arar.
Hac quoque parte caput dudum exseruere poëtae
    Progeniti ad ripas, Rhene Batave, tuas.
Nec minus haec patriae debetur adorea nostrae,
    Laurus & Hollando provenit ista solo.
(55) Gratiaden Batavum Gallo conferre. Thuano
    Quis neget, meritis fraudet utrumque suis?
[p. 148]
Sanmarthana domus censetur laudibus illis:
    Nos quoque Dousiacos fas celebrare lares.
Basia cantentur Bonefonî culta, Secundi
    (60) Ista propinavit Musei Batava prius.
Trigaque Balzacio societ Puteana Petitum,
    Commirio jungat Menagiumque suo:
Heinsiadas solos opponimus, & tua, Baudi,
    Carmina, Hymettei nectare plena savi:
(65) Et quae Pelignum referens dulcedine cycnum
    Francia par venae dote Camena fluit:
Et qui Callimacho par est Broukhusius Umbro,
    Amstelii quondam sidera bina soli.
Nec puto, collata bene carminis arte, negabit
    (70) His quoque Burmannum jungere Livor iners.
Quidquid erit, meritis si detrahet aemula veris
    Invidia, insignes sueta ferire viros;
Judicibus justis Patrui placitura putabo
    Carmina, judicio quum placuere tuo;
(75) Nec titulis vatum celsura, GERARDE, priorum,
    Digna patrocinio si tibi visa tuo.
Si te Burmanno juvit crevisse Magistro;
    Et dare Palladiis, hoc duce, thura socis,
Dum Senis a docti pendebas sedulus ore;
    (80) Non tibi dedecori Musa futura Viri est.
[p. 149]
Utque inhonora tibi non haec ventura Camena,
    Nomine splendorem sic feret illa tuo.
Haec te secessu villae comitata beatae
    Otia in Heemstedio dulcia ducat agro.
(85) Atque animum curis, patriae quas commoda poscunt
    Publica, defessum mulceat ista chelys:
Aut quum diversos Naurae inquirere casus,
    Et lustrare oculis, qua patet, orbis opes;
Vel libuit caussas rerum indagare latentes,
    (90) Seu varias mundi mente notare vices;
Aut circumfuso cur pepdeat aëre tellus;
    Ut peragant leges noxque diesque suas;
Igniferum audaces ad coelum aut tollere vultus,
    Semotique oculis scandere in astra poli.
(95) Inpleat ut curium Sol, Luna recolligat orbes;
    Ut rutilas spargant sidera nocte faces;
Sive Ariadneae, signum spectare Coronae,
    Aut ubi Junonis lactens orbis eat;
Andromedanve, Helicenve, aut Virginis ora tueri;
    (100) Parrhasis ut gelido fulgeat Ursa polo;
Navita ut evitet scopulosi saxa profundi,
    Et certa cursum pyxide cautus agat.
Erectum his animum studiis nam pascis honestis,
    Et tantas magno pectore condis opes.
[p. 150]
(105) Quod si deliciis mentem his saturaveris altam,
    Pieris alternas poscit agatque vices.
Nam tibi Pegasidum levis est haud cura Sororum,
    Artis Apollincae nee tibi sordet honos.
Et saepe hospitio doctas studiosa Camenas
    (110) Excipit, & celso sub lare dextra fovet.
Seu te detineant veterum sublimia vatum
    Carmina, seu secli plectra diserta novi.
Hos inter Burmanna locum sibi Musa precatur,
    Quam tibi devota mente, GERARDE, dico.
(115) Utque meos lusus non despicis aure benigna,
    Obsequii pignus carmina nostra probent.
Sic studiis favor ille meis tuus adsit, & ipse
    Dicar amicitiae pars quotacumque tuae!
Sic domui superesse tuae. tibi detur & urbis
    (120) Amsteliae curam. dextra perita gerat!
Commoda sic Patriae seltx tueare, diuque
    Inter honoratos conspiciare viros!
Debita sic meritis crescat tibi gloria raris!
    Purpura sic humeros cori decoretque tuos!


[p. 151]

DEDICATIO CLAUDIANI.

VIRO AMPLISSIMO, HONORATISSIMO,

JOANNI HUDDE DEDEL,

URBIS HAGANAE CONSULI, ETC.

Reliquias Latiae monumentaque fera Camenae,
    Vatis at Ausonium grande sonantis epos,
Accipe sepositis, quas poscunt publica, curis,
    Commoda, DEDELIAE splendida fama domus:
(5) Hagani communis amor populique Patrumque,
    Et carum Phoebo Pierisinque caput.
Nec dubita egregios inter numerare poëtas,
    Divite quos condit Bibliotheca sinu.
[p. 152]
Hoc Duce Castalios non aversare recessus
    (10) Per toties tritas laetus adire vias:
Et lustrare sacro vestitos gramine campos,
    Laurus ubi ambrosio conplet odore nemus;
Aonidumque choris numeros praeëunte, modosque,
    Mecum conjunctas inplicusse manus.
(15) Si mihi spectato fiducia nisa favore
    Surgit, ab adplausu facta animosa tuo;
Utque soles, nostrae non despicis otia curae,
    Oppositas non est Musa habitura fores;
At, Pelusiaco reserataque limina vati,
    (20) Meque aditus faciles conciliante dabis:
Obsequii ingenuum neque dedignatus honorem
    Nomina concedes hac tua parte legi:
Munere & admisso, digna te frente probabis
    Pignora amicitiae quantulacumque meae.
(25) Non etenim obscurum vili de plebe poëtam
    Ducit ad inlustres dextera nostra lares:
Sed cui Caesareas adrexit Honorius aures:
    Quo Stilichon voluit plectra movente cani:
Cujus Apollinea velavit fronde secures
    (30) Mallius, & sacrum scandit honorus ebur:
Aurea quem fato si dexteriore tulissent
    Secla, Maronea nobilitata tuba;
[p. 153]
Barbara Memphitis si non cunabula tellus,
    Isiacus patriam nec tribuisset ager;
(35) Nec si vidisset septemflua cornua Nili,
    Accola mox ripae, Thybri diserte, tuae;
Hic ubi Romanos pro Graja Aganippide fontes
    Inbibit auspiciis, magne Probine, tuis;
Principibus veteris conponere vatibus aevi
(40)     Ausa, vel Augusto judice, Roma foret.
Materiae respondet opus, neque dignior ulla,
    Nec magis herois aequa vel apta modis.
Seu Stygii raptoris equos, Regisque jugales
    Tartarei cantat Perfephonaeque faces;
(45) Seu Geticas ducit per regna Oenotria turmas,
    Maurave Gildonis devovet arma feri;
Intonat Augustas seu festum hymenaeon ad aras;
    Musa cothurnatos exserit alta pedes.
Nec Clario minus acta calent praecordia Phoebo,
    (50) Sed rapitur tactu nobiliore Dei;
Nomina quum Latios canit inceftantia fastos,
    Romaque ut inlustres degenerarit avos.
Terrarum Dea Roma caput, populisque tremenda,
    Qua Sol Oceano surgit, & ora tegit,
(55) Moribus antiquis, rebusque vigentibus, olim
    Subjecit pedibus regia sceptra suis;
[p. 154]
Quum modico felix, tenuis laris incola magnus,
    Contentus victu simplice Fabricius,
Pyrrhi aequaret opes animo, quas spernere norat,
    (60) Clauderet & Curios parva sine arte casa:
Quum trabeam lictor Serrano offerret aranti,
    Quinctius & rastris sollicitaret humum.
At Bruti virtute, jugum pertaesa tyranni,
    Pellere Tarquinios quae prius ausa fuit;
(65) Quaeque catenatum, Mario ducente, Jugurtham,
    Hannibalem Fabii triverat ante mora;
Quae per Scipiadas, bellatoresque Metellos,
    Imperium in gentes protulit usque novas;
Confiliis poftquam Patrum malesana relictis
    (70) Caesareos nutus & rata jussa subît;
Libera servitio submisit colla pudendo,
    Vinclaque sustinuit, qua tulit arma, manu,
Credita Sejanis res publica, credita monstris,
    Harpyiae Ausonias dum populantur opes.
(75) Urbs Domina abjectis spolium mox facta Cleandris,
    Regnaque Macrones lenta tenere videt:
Majoremque latro praedam, quo nequior, ambit:
    Exuvias Romae par sibi quisque rapit.
Principis induitur perfonam auriga nefandus,
    (80) Caesaris & partes histrio turpis agit:
[p. 155]
Turbaque femivirûm Latiam subrepsit in aulam,
    Et populis famuli jussa dedere greges.
Naturae terraeque pudor, trabeata curules
    Eutropius fellas dedecoravit anus.
(85) Eunuchum ad summos vexere ergastula fasces:
    Curia decrepito foeda spadone fuit.
Turpe licet Medis quondam levibusque Sabaeis
    Regia femineae sceptra subire manus;
Polluit at fastos castrato infamia major
   (90) Consule, & annales, Martia Roma, tuos:
Et, cui venali titulus cervice pependit,
    Gypsatosque dedit serva catasta pedes,
Membra Quirinali velans enervia cinctu
    Hesperiae leges juraque scripsit herus.
(95) Poenituit Romam: & justo confusa pudore
    Semiviri insolitum ferre recusat onus:
Et famulo servire negat, Latioque repellit,
    Sub cujus populi tot gemuere jugo.
Exemplum Rufinus erit memorabile seclis,
    (100) Principis opprobrium perniciesque fui:
Inpius ut primi celsissima scandat honoris
    Culmina, sed lapsu mox graviore ruat.
Dum stolida ambitio, dum vano, turgida fastu
    Pectora, & imperii non satianda sitis,
[p. 156]
(105) Et praedae vesana fames, avidaeque rapinae.
    Dirus in exitium praecipitavit amor.
Huic Stygiam crebro stipasse cadavere cymbam
    Ludus, & innocua tinguere caede manus.
Corde tegens, quidquid scelerum prorumpit Averno,
    (110) Et Furiis sollers suppeditare nefas;
Blanditiis celare, animus quas parturit, iras
    Doctus, & intentas dissimulare minas;
Occultos variare dolos, artemque nocendi.
    Noverat infidiis multiplicare novis,
(115) Conpositoque vafer candorem obtexere vultu,
    Versutaque datam fallere fraude fidem;
Justitiae fictus rigidique exactor honesti,
    Legiferae ridens tela severa Deae;
Mentitus Curios, sed Bacchanalia passim,
    (120) Non uno infamis crimine, fefta colens.
Et licet hesterno venas distentus Iaccho
    Nocturnum halaret foetidus ore merum;
Qui tamen impuras ad sidera tendere palmas,
    Falfsque adoratis tura referre focis;
(125) Aeternique Jovis fupplex procumbere ad aras,
    Infandum & templi poste ferire caput;
Artifici, Rufinus erat, qui voce manuque *
    Auderet pacem poscere opemque Deûm.
[p. 157]
Sed claros probitate viros dum perdere, & aulae
    (130) Ingerere obscuri nomina foeda gregis;
Et sibi cum Arcadio vecors, Stilichone remoto,
    Jam regale tumens, sceptra gerenda parat;
Mox scelerum vindex meritas Rhamnusia poenas
    Exigit, ultoris fida ministra Jovis.
(135) Armati petitur mucronibus undique vulgi,
    Devotum telis obruiturque caput.
Densaque consumunt inviso in corpore pila,
    Sanguineaque cadit turpe cadaver humo.
Pars in frufta fecant, regnoque inhiantia vellunt
    (140) Lumina, & hic humeros amputat, ille pedes.
Hic jecur enfe ferit, hic viscera sedibus imis
    Extrahit, infana dilaniatque manu.
Non aliter quondam Thebanum Penthea dirae
    Maenades Aoniis diripuere jugis.
(145) Numina Rufinos sic plectunt laesa nefandos:
    Talis in Eutropios faeviit ira truces.
Exitus hic fecli maneat portenta recentis,
Dedecora & terrae, Virgo Batava, tuae:
Qui Patriae infamant Patres, par nobile Fratrum,
    (150) Conmeritos simili deperiisse nece.
Quo ferimur? justis probra haec iterare querelis,
Vulneraque admonitu non refricare lubet;:
[p. 158]
Tristia nec rabidae spectacula pandere scenae,
    HUDDENE, aut Hagae facta pudenda tuae.
(155) Quin tenebris propriae condamus crimina gentis.
    Deneget hic fastis postera turba fidem.
Quisquis at haec aevi lustret monumenta vetufti,
    Temporis & prifci conparet acta novis;
Flagitia Arcadiae vel turpia perlegat aulae,
    (160) Subducet famulo feque fuosque jugo.
Servitii indocilis cui mens, cui vena Batavo
    Sanguine, sed fecli libera tabe, calet:
Qui nec inacceffos animo venatus honores
    Indomita praeceps ambitione ruit:
(165) Qui neque inefcatus fulgoribus illicis hami
    Inmoto oblatas lumine spectat opes:
Publica sed privis praeponens commoda, solam
    Qui Patriae curam deficientis agit;
Nec populi dubia gaudet mutabilis aura,
    (170) Flectitur aut nutu summa potentis Heri;
Hic proavûm leges & jura verenda tuetur:
    Inpavida hic dominas excipit aure minas:
Nec metuit fragilem Sortis revolubilis axem,
    Fortuna incedens celfior ipse fua:
(175) Et Regum fastus Reginarumque superbos
    Despicit, & rigidi jussa supercilii.
[p. 159]
Non vulgi hunc rabies, nec seditiosa movebunt
    Agmina de recto vertere calle pedem.
Mancipia aularum, quamvis praelustria, ridet,
    (180) Colla nec aurato compede vincta gerit.
Devovet Eutropios, Rufinaque crimina justus
    Horret, & Augustae turpia monstra domus.
Sorte fua felix_non ambitiosa potentum
    Limina, non altas obfidet ille fores.
(185) Nec titulos captat mendico carmine vanos,
    Principibus famulam proftituitve lyram.
Munera delati virtutibus ornat honoris,
    Reddit & a meritis splendidiora suis.
Et licet aut fumat trabeas, trabeasve reponat,
    (190) Dedecori Aonidum non sibi facra putat.
Otia fecundis Heliconia quaerit in umbris,
    Optima ne vitae pars sibi lenta fluat.
Talis erat, patrio nomen venerabile Phoebo,
    Mallius, Ausoniae famaque dosque togae.
(195) Talem Romuleas decorantem laude fecures
    Exhibuit Latiis Claudia Musa choris.
Egregio cujus cantatos carmine fasces
    Quisquis Apollinea cultus ab arte leget;
Consulis ambivit quae docti laurea crines,
    (200) DEDELIAE, dicet, convenit ista comae.
MDCCLX.


[p. 160]

HONORI ET MERITIS

VIRI AMPLISSIMI

JOANNIS HUDDE DEDEL,

UNDECIMUM URBIS HAGANAE
COSULATUM AUSPLICANTIS
D. XXIV. NOVEMBR. MDCCLVII.

Quem populi pia vota boni, quem justa Senatus
    Omina, & unanimi Curia celsa sono;
Adfertum fellae quem nobilis Haga curuli,
    Urbis & adfuetum frena tenere fuae;
Fascibus insignem, trabeaque ardebat amictum
    Inter honoratos cernere laeta Patres;
(5) Consul ut auspiciis referet felicibus annum,
    DEDELIUS lauru duplice cinctus adest:
[p. 161]
Qui Proavis toties conmissas rite secures
    Sumit, & auguftum condecorabit ebur.
Nam licet ipsa fui pretium fit conscia Virtus,
    Quae nihil externae laudis egena nitet;
Sola nec erigitur plausu, mutabilis aurae
    Turbine de folio dejiciturve fuo:
Et Sortis fecura altos seu dantis honores,
Sive datos titulos eripientis eat;
Invitam tamen ambit Honos, atque obvius ultro,
    Praemia cui meritis debita donet, adit.
Quaerit & in mediis, fasces cui tradat, aratris,
    A Cincinnatis captet ut ipse decus.
Gloria Virtutem vestigat rure remotam
    Sponte, nec obscura nocte latere finit.
Aemula sic quamvis Lucullae Ousthornia villae
    Te viridi tegerent densa vireta sinu;
Hic ubi te Phoebi mysteria cafta colentem,
    Ignoto turbae tramite, raptat iter;
Sacraque Castalidum fectantem nobilis otî,
    Ereptum & vulgo conderet alta quies;
Non tamen emeritumque togae, trabeaeque vacantem,
    Civica te finerent vivere vota tibi:
Sed patriae ad curas & splendida munera natum
    Communis populi te revocaret amor.
[p. 162]
Et tibi nunc, toties Capitolia celfa tenenti,
    Conmittit fasces nobilis Haga fuos.
Curia te rursus notis admittit habenis,
    Induiturque humeros purpura fueta tuos.
Illa tibi patrias aequo moderamine leges,
    Conditaque a Proavis jura tuenda dedit.
Signaque Palladii sperat te vindice tuta,
    Nec Diomedea subripienda manu.
Publica res dubiis ne tamquam puppis in undis
    Acta procellosis fidat hietque vadis,
Sollicito fidum te poscit in aequore Tiphyn,
    Inpavidus toties cui Palinurus eras.
Cernis, ut adsensu refonent tibi compita raro,-
    Nec simulata frequens gaudia civis agat.
DEDELIUM & fausto tollatur murmure nomen,
    Turba quod in plausus officiosa sonat.
Dumque ruunt denfo gratantes agmine, clamant,
    Vivat amor populi deliciaeque fui!
Vicinus placidis Nereus vocem excipit undis,
    Et miti aequoreas cuspide mulcet aquas..
Sylva, domus Dryadum, Dodonidis ardua quercus.
    Brachia, & annosas exserit alta comas.
Ipsa quoque in luco ridet tibi Laurus opaco.
Saepius haec crines cinxit honora tuos.
[p. 163]
Illius in patula te Consule laetior umbra
Virgineo choreas cum grege Phoebus agit.
Nos quoque, si quid id est, quos Mufica facra colentes
    Ingenuo Aonidum foedere jungit amor;
Non premimus tacita communia gaudia mente,
    Sponte sed in feftos solvimus ora modos.
Nam tibi laurigeri levis est haud gloria Pindi,
    Carmina nec fasces dedecorare putas.
Publica te quoties lassavit sarcina rerum,
    Otiaque a vigili parca labore petis;
Pierisis toties cultis operatus in agris
    Niteris a fera posteritate legi.
Sive elegos patrio condis fermone venustos:
    Argutum Famae sive epigramma dicas:
Sive sub umbrosa filvestria Numina fago
    Eliciunt citharam depereuntque tuam;
Et facili agrestem meditaris arundine Musam,
    Quam lepido Daphnis cum Corydone probet:
Sive alio excelfam percuffus Apolline mentem
    Jeffaeum Batavo concinis ore melos.
Et memini tenuis quondam conamine chordae
    Me puerum numeros conmeruisse tuos:
Quis stimulos doctae tentanti Pallados artes
    Heinfiadae exemplo Grotiadaeque dabas.
[p. 164]
Votaque quae tenero cantabas annua nato
    Nuper, amicitiae pignora certa tuae,
Meque meosque tibi nexu propiore ligarunt,
    Mutuaque obsequii reddere signa jubent,
Et bené DEDELIO, bene DEDELIIS QUE precari,
    Amstela quos merito jactat ut Haga fuos.
Dî facite, illustri ferie suffulta nepotum
    Floreat innumero splendida fasce domus!
Patriciumque decus tibi dum praetexta reducit,
    Publica res tanto Consule sospes eat!
Nec nifi longaevae satiatus munére vitae
    Inter honoratos excipiaris Avos.
[p. 165]
VIRO NOBILISSIMO AMICISSIMOQUE,
ISAACO SWEERSIO,
TRIBUNALI JUDICUM AMSTELAEDAMENSIUM, COMMUNI OMNIUM
S1
ADPLAUSU, ADSCRIPTO,
    KALEND. FEBR. CIDIOCCLVIIL
    meritis umquam constet reverentia magnis,
Virtutemque suus si comitetur honos:
Si Proavum famam propriis extendere factis,
    Et generis prifcum continuare decus,
Prosit, & illustres non degenerasse propinquos,
    Quum steterit titulo fulta potente domus;
Atque animum ingenuas altum excoluisse per artes,
    Compita nec turba deside trita fequi:
Incoctumque diu generoso pectus honesto
Praemia si justa lance repensa manent:
Judicis en digno venerandi fulget amictu
    SWEERSIUS, Amsteliae publicus urbis amor,
[p. 166]
Nobile depositum Themidos, virtutis imago,
    Nec minor Aonii curaque dosque chori.
In quo dente nihil quod foeda Calumnia tetro
    Mordeat, aut possit carpere Livor, habet.
Curia juridici cui fan&ta theatra Senatus
    Pandit, & auguftae limina sponte domus.
Unanimi quem voce legunt fuffragia Patrum,
    Mutuus & populi laeta voventis amor.
Ut rara Astraeae exornans probitate tribunal
    Vindicet Amstelii jura facrata fori.
Consulis egregii stimulis animofus amicis
    SWEERSIVS in Patriae commoda jurat opem.
Nec, licet a curis atque ambitione remotus
    Vivat, honoratum ferre recufat onus.
Nam, proprio quamvis virtus privata decore
    Emicet, & pretium fit fatis ipsa fui;
Eft tamen, est aliquid, laudari publica natum
Ad bona, vel cives demeruisse fuos;
Nec titulos bruto tantum obtinuisse favore,
    Sed meritis partam condecorare togam.
Non adeo huic celfae gratamur vestis honores,
    Quae decus a fama Judicis ipsa petit.
Diva sed, Amsteliam justo quae pondere libram
    Exigit, in cultu splendidiore nitet.
[p. 167]
Ponit & in lucro, raris redeunte Kalendis,
    SWEERSIADEN Mys¼tis adferuisse suis.
Illustres licet illa viros, atque inclyta jactet.
    Nomina, legiferae sidera clara Deae;-
Hic tamen, Invidia non adversante fateri,
    SWEERSIUS in primis qui celebretur, hic est.
Non mea Calliope, blandiri nescia, fuco
Oblinit artifices infidiosa fonos.
Sed vitae tenor ille tuae me, candide SwEERSI,
    Inmodicis nimium laudibus esse negat.
A teneris praecox generoso in pectore virtus
    Nil nifi quod celfum, nil triviale, fapit.
Sic tibi jam juveni crevit numerofior annist
    Fama, per ingenii magna minantis opes.
Entheus ad doctas quum se tulit impetus artes,
    Posthabito vulgi tramite, ducta via est.
Eripuit populo te nobilis ardor inerti
    Semper, & inmunda ferpere sprevit humo.
Nec lolio aut dura poteras te pafcere glande;
    Ambrofia fuetus te faturare dape.
Horrida te quamvis legum vepreta tenerent,
    Juraque verbofi litigiosa fori;
Serta Camenarum cultis tibi leta viretis
Florea, & ex horto fertiliore rofae.
[p. 168]
Altius exseruit se mens tua, perque remotas
A Batavis gentes currere, cura fuit;
Et studia, & varios hominum perdifcere mores
    Nec patriis tantum delituisse focis.
Sed loca Martigenis habitata Quiritibus olim,
    Et rerum dominae cernere regna Deae;
Prifca Palatini lustrare volumina Phoebi,
    Et Capitolini tot monumenta Jovis;
Aemula Romuleis Medicaea palatia gazis,
    Atria vel quidquid Parthenopaea tenent;
Vindobonae Augustas librorum evolvere moles,
    Aut quot Apollineas Gallia fervet opes.
Hinc reducem caris te Patria vindicat oris,
    Amstelaque & ripis adferit Ya suis.
Hic tua te probitas, & nectar amabile morum,
    Corda vel intacta candidiora nive;
Et varia ingenium doctrinae dote politum,
    Et Themis, & Themidi Pallas amica tuae;
Et longo rerum follers prudentia ab ufu,
    Sponte tibi oblata mox statione locant.
Urbs patria, Eoi merces qua congerit orbis,
    Memnonio & vectas aequore curat opes;
Quae fuerit culti facundia, praedicat, oris,
    Senfit & inmotam voce vel arte fidem.
[p. 169]
Muneris expertem sed quum praeferre quietem,
Et placuit dominum temporis esse tui; Nulla tamen fegni lentum marcere veterno
Otia viderunt, dissimilemve tui.
Otia Castalidum fectantem, libera curis,
Excipit instructo Bibliotheca sinu.
Aut inter doctos, convictus membra, fodales
    Ducitur haud tetricis vefpera laeta jocis.
Hic mea fe, cupidas numeris dum detinet aures,
    Submisit limae saepe Camena tuae.
Namque ut digna facis Phoebeo carmine, sic tu
    Carmen, & Aonidum facra peritus amas.
Sed licet aequa tuis fuerint tot Numina votis,
    Teque fuum Musae, te Themis alma vocent:
Una sibi nullos adoleri luget odores,
Atque intacta tuo templa fuisse pede.
Sancta Venus, genetrix hominumque Deûmque voluptas,
    Tot steriles queritur praeteriisse dies;
Tot viduas noctes, dum ferveat integer aevi
    Sanguis, inexpertum connubiique torum.
Jufta dolet: praefens in te quae suspicit aetas,
    Per sobolem Amsteliis dona relinque tuis.
Ut patriâ, quae te nunc Judice gaudet, in urbe
    SWEERSIADUM ferus perpetuetur honos.
[p. 170]

VIRO AMPLISSIMO, NOBILISSIMO,
JOANNI SIX,
SEPTUAGESIMUM QUINTUM AETATIS ANNUM,
D. VIII. FEBR. MDCCXLIII.
FELICITER AUSPICANTI.
Dum tua festivis, SIXI venerande, replentur Atria, gratantum murmure laeta, fonis: Curiaque adfurgit tibi, faustae conscia lucis, Inque fui plausus Consulis omnis abit: Feftaque dum recolit follemnibus annua votis,
    Qua patet, Amsteliae publicus urbis amor:
Natalemque facrum blando pater Ya susurro
    Ingeminans vitreis exserit ora vadis:
Consulis ad magni properat dum Musa penates,
    Carmina communes fert comitata preces.
Et bene SIXIADAE natali dicit, ut illo
    Sofpite res longùm publica sospes eat.
[p. 171]
Dumque caput canis & majeftate verendum
    Obsequio tentat demeruisse pio;
Non timet admitti vultu, pro more, fereno,
    Spemque fovet placida fronte probata legi. *
Namque graves inter curas & pondera rerum,
    Quis humeros fasces purpuraque alta premunt,
Non tibi doctarum levis est tutela Sororum,
    Nec minus Aonii provida cura chori.
Amsteliusque tuo surgit moderamine Phoebus,
    Et patria Musas Fautor in urbe tegis.
Quaeque fui auctorem decoris te grata fatetur,
    Praefidio gaudet nostra Camena tuo;
Auspicioque tuo famam proferre Lycei
    Nititur, & Clarias adferuisse Deas.
Inter & haec totum sibi te pater Amstela poscit,
    Et populi credit frena regenda fui.
Per te purpurei majeftas fancta Senatus
    Floret, & auguftum fert super astra caput.
Cumque tot egregiis operum Confortibus, Urbis
    Jura patrocinio sunt animata tuo.
Te Proceres inter, Batavae tutamina terrae,
Vindice Libertas intemerata nitet.
Nec Domini frontem metuit, nec sceptra Tyranni
Patria, nec famuli pondera dura jugi.
[p. 172]
Sed Proavûm gaudet virtute & sanguine partum
Nunc quoque posteritas perpetuare decus. Optat & ad feros hoc pignus ferre nepotes, Si pia vota fuos fint habitura Deos.
Tu modo vive, Senex, factis memorandus & annis,
    Aetherias sedes nec nifi tardus adi.
Excedantque homini positos tua stamìna fines.
    Civibus hoc meruit cura probata tuis.
O utinam Aefonio redeat tibi more juventus,
    Integer & venis sanguis, ut ante, fluat!
Aut quoniam Fati non est revolubile penfum,
    Ultima mortali nec fugienda dies;
Fila tuis annis Deus, arbiter unicus aevi,
    Inclyte Vir, nostris addat ademta colis!
Et thalamo sociata tuo Matrona superfit,
    Et generis crefcat spes recidiva tui!
Qui claros imitetur Avos, & facta Parentis,
    Calcar enim exempli majus habere nequit.
Purpura dumque novis tibi continuata Kalendis,
    Adcumulet meritum cana senecta decus.
Teque diu Patriae Patrem veneremur, & Urbis
    Amsteliae curam SIXIA dextra gerat.
Det Deus, ut rata fint gratantis vota Camenae,
    Quae simul & populi vota precesque tui.
[p. 173]

IN NATALE M
SEPTVAGESIMUM SEXTUM
VIRI ILLVSTRIS ET AMPLISSIMI
JOANNIS SIX,
CELEBRATUM D. VIII. FEBR. CIOCCXLIV.
Di, quibus Amsteliae praefens cuftodia terrae,
    Urbis & auguftae credita cura manet:
Quis Proceres fasces & honorum insignia debent,
    Acceptum & populus commoda cuncta refert:
Stat quorum auspiciis Capitolî inmobile faxum,
    Et non mortali Curia structa manu;
Vaftaque tot Pario de marmore condita tecta,
Templaque in aetherias surgere jussa domos: Et quaecumque ampla merito miramur in urbe, Quae Superûm dexter farta tuetur amor. Luce facra vobis, Dî magni, debita solvo Munera, quae laeta mente manuque fero.
[p. 174]
SIXIADAE rediit natalis, originis altae
    Conscia, quam roseo Lucifer axe vehit:
Fefta dies, notae quae verba precantia Musae
    Elicit, & fausta luce filere vetat;
Consulis & magni quum sera extenditur aetas,
    Concipere ad Patrios annua vota Deos.
Pro capite hoc, Superi, servato turba bonorum
    Thura dat in calidos officiosa focos.
Et bene SIXIADAE linguaque animisque precantes
    Sollemnem hunc celebrant voce favente diem.
Si licet, hos inter mea fit, Vir magne, Camena
    Pars quoque gratantis quantulacumque chori.
Illa tibi vegetam decurrere laeta senectam
    Gaudet, & incolumem Te superesse Tuis;
Quodque tibi thalami consors fanctissima vivat,
    Et generis crefcat spes columenque tui;
Nec populo, nec te patriae subduxerit urbi
    In tot honoratos Parca severa viros.
Vidimus inversos bis terno in funere fasces,
    Criminis indicium, trux Libitina, tui,
Debita sed meritis, S1x1, reverentia fecit,
Demeteret canum ne Tibi falce caput.
Atque utinam longos Lachesis tibi parcat in annos,
    Nec domui infeftos inferat atra pedes!
[p. 175]
Consule Te moderata diu res floreat Urbis,
    Curiaque alta tuam saepe reposcat opem!
Teque fuum Amstelius cuftodem jactet Apollo!:
    Laeta patrocinio fit mea Musa tuo!
Tu modo Natalis, follemnibus adnue facris,
    Grandaevoque redi candida, saepe Viro.
. Nec nifi defectus fenioque & pondere rerum
    Aetheriae repetat regna beata domus.
Haec mea sunt, venerande Senex, haec vota tuorum,
    Haec populus Superos fupplice voce rogat.
Eft tibi, fitque diu, soboles, quae mollibus annis
    Difcat Avum & Patrem laude referre fuum.
Ut per virtutis vestigia tendat avitae,
Quodque aperit meritis Gloria, carpat iter: Quaeque tuos multis humeros decoravit ab annis, Purpura & in nato splendeat alta tuo:

Amstelaque, ex illo quos optat habere, nepotes
    SIXIADVM videat perpetuare decus.
[p. 176]

IN CON SULATdU M
VIRI ILLUSTRIS
CORNELII HOP.
    Salve fefta dies, laetae rediere Kalendae,
    Quas probet adsensu postera Fama fuo.
Fauftior Amsteliis jam surgit clamor ab oris,
    HOPPIADE hic felix Consule ut annus eat:
Publicus in fellam quem plausus ubique curulem
    Ducit, & excelfa laetus in aede locat.
Dum populi pia vota boni comitantur euntem,
    Et fequitur Procerum non simulatus amor.
Auguriis hilarata suis modo Curia, fasces
    Nunc quoque honoratis datque refertque Viris.
Inter & hos scandit Capitoli nobile templum
    HOPPIVS, Amsteliae publicus urbis amor.
Sanguinis illustrem stimulat quem splendor aviti,
    Qui meriti facrum dotibus ornat ebur;
Quem domitrix fati Prudentia cana, Fidesque;
Quem Virtus falso non temerata dolo;
[p. 177]
Quem dubiis Probitas spectata in cafibus ornat,
    Cui rerum longi temporis ufus adest;
Cui Musae comites, & non aversus Apollo
    Laurigerum digno cingit honore caput;
Illius haud humeris onerosa & inepta sedebit
    Purpura: sed proprium conferet ipse decus.
Non ille ad Domini nutum frontemque potentis
    Publica conponet commoda, remque fuam.
At patriae vindex conservatorque falutis

    Fortunam inpavido pectore utramque feret.
Sorte tua felix gaude, pater Amstela: puro
    Exsere conspicuum laetior amne caput.
Donec ab illustri superent tibi gente nepotes,
    Qui meritis prifcum continuare decus:
Qui valeant leges & avorum jura tueri:
    Qui famulo servent libera colla jugo;
Curia, plebejis numquam polluta tributis,
    Principibus pateat femper aperta Viris.
Dedecoret facras nullus tibi Curio fellas,
Glaucia honoratum nec male foedet ebur.
Gloria sed longum simili tibi pristina surgat
    Consule, venturo non maculanda die.
CIDIOCCLIII.
[p. 178]
VIRO AMPLISSIMO
DANIELI DE DIEU,
CIVITATIS AMSTELAEDAMENSIS CONSVLATUM AVSPICANTI
Hoc erat, Amstelli quod provida cura Senatus,
Quod populi optabant publica vota boni:: Quodque mea auguriis animosa Thalia fecundis Sperabat numeris posse referre suis.
Consulis ut magni modo quae celebrabat honorem,
Iret & in titulos officiosa tuos.
Et merito. Quis enim patriae tam degener urbis
    Civis, & infefto fidere natus eat?
Qui tibi non summas conmendet sponte fecures,
    Et trabeae celfum conferat ipse decus?
Hoc tua non uno spectata in tempore Virtus,
Hoc meruit Probitas, nec temerata Fides.
[p. 179]
Incoctumque tibi generoso pectus honefto,
    Et bona Mens vitae normaque duxque tuae.
Propositique tenax animi Constantia recti,
    Et nullo Integritas flexa labansque modo.
Integritas perspecta domi, perspecta forisque,
    Jam tibi dat fellae rite curulis ebur.
Testis Scaldis erit vigilatae in publica curae
    Commoda, qua certam Patria sensit opem.
Nec minus & testes habuit tua gloria Moschos,
    Diditaque ad gelidos fama Borysthenidas.
Bis tua dexteritas aulae laudata Ruthenae
    Enituit, Batavae Consuluitque rei.
Hinc reduci adsurgit laeto tibi Curia vultu,
    Et facra Astraeae jura regenda dedit.
Neve foret studiis odiisve obnoxia pravis,
    Judicis integri cura suprema fuit.
Praeturaeque onerosus honos te vindice fulfit,
    Per quam fecuris non datur esse malis.
Non stetit hoc in fine decus, nec limite in arto
    Ultima splendoris meta erat illa tui.
Purpura reftabat: meritis quae congrua tantis
    Non dominae Sortis mobilitate data est,
Sed tibi quam summi fuffragia justa Senatus,
    Quam populi defert recta voventis amor;
[p. 180]
Quamque tibi Amstelius faustis gratatur Apollo
    Plausibus, e fauru ferta virente ferens.
Nam sibi praefidium spondent de Consule Musae,
    Qui celebri doctos stemmate jactat Avos.
Scilicet ingeniis Procerum si gratia cultis
    Debitus & meritis concilictur honos;
Illa quoque aeternis infcribit nomina peplis,
    Quae videt Aoniis Musa favere choris.
Adnuit augurio Paean pater: & bene, dicit,
    Consuluit studiis Curia celsa bonis.


[p. 181]
VIRO IL L V S TRI
EGBERTO DE VRY TEMMINCK,
BIS SEX TV M. CONSUL. L
Qui modo tot Procerum cumulato funere moestum Amstela turbato condidit amne caput,
Vixque bene emenfo cursu revolubilis anni
    Jam vacuum quinto Consule flevit ebur,
Te sibi fervatum, TEMMINCKI maxime, gaudet,
    Atrapon & scaevas continuisse manus.
Te Patriae superesse tuae, superesse faluti
    Urbis, & Amsteliis vivere posse tuis,
Et vegeta incolumen viridique vigere senecta
    Gestit, &. e puris exserit. ora vadis.
Felicesque vocat cives, dum Curia fasces
    Bissextum curae credidit alta tuae:
Quaeque humeros noto trabeae tibi vestit amicu,
    Sospite te, sperat, res fua sospes eat.
Consonat & Procerum gratanti voce Senatus,
    Adsurgens meritis conscia turba tuis.
Consule te, fausto populus clamore triumphat,
    Expertam toties & bene jactat opem:
[p. 182]
Consule te, cives communia gaudia jungunt,
    Quisquis & Amstelia ponit in Urbe pedem;
Et certamen habent plausus, quo candida mentis
    Pignora festivis dent sociata fonis.
Et Domus, Eois ubi meffibus horrea turguent,
    Illa Domus, dextrae sedula sparta tuae,
Laetior advectas Erythraeo litore merces
    Innumerasque sinu divite condit opes.
Ipsa quoque Amstelio gaudens Zephyritis in Horto
    Flore fuas cingit versicolore comas.
Addit se comitem, doctis stipata Deabus,
    Et focios jungit cafta Minerva choros.
Carminibusque lyram Latius dum mulcet Apollo,
    In laudes magni Consulis ora movet.
Ut Natura parens, faustis natalibus aufpex,
    Ingenii formans femina prima tui,
Ad Patriae curas & ad alta negotia culti
    Pectoris ingenitas adcumularit opes;
Inque fuas Astraea manu te finxerit artes,
    Et vulgo intactas straverit ipsa vias.
Ut jam de teneris dignum tibi vita curuli
    Semper inoffenso calle pararit iter;
Mensque fui constans, dum commoda penfitat Urbis,
Propositi stabilem fuerit habere modum.
[p. 183]
Ut Proavûm leges & non temeranda tueri
    Foedera, fit studii regula certa tui.
Ut gravitas blando venerabilis emicet ore,
    Linguaque Neftorei nectare feta thymi,
Flexanimae Proceres demulceat ubere fuadae,
    Curiaque adrecta conbibat aure fonos:
Dextra catenato sollers instare labori
    Se stimulis femper concitet ipsa suis:
Nec specie adparens, sed rerum major ab actu
    Civibus, invigilet non requieta bonis:
Ut patria Urbs vario te condecorarit honorum.
    Munere, sed meritis fint data cuncta tuis.
Jamque canit, trabeae quum te facra purpura velat,
    Augustumque redis scandere Consul ebur,
Luce nova ut celfi majeftas aucta Senatus.
    Splendeat auspiciis inradiata tuis.
Et vota ad Superos & verba precantia fundunt,
    Consule te nobis profper ut annus eat;
Et quoties fasces tua dextra perita refumet,
    Adferat Amsteliis gaudia vera tuis..
Atque utinam his Divûm se jungere nostra choreis
    Auderet tenui Calliopea fono
Te caneret, priscisque Virûm contexeret actis
Spectatam dubio tempore saepe fidem;
[p. 184]
Patria ut ambiguis toties agitata procellis
    Senferit ingenii tuta fagacis opem;
Excubiis ut tecta tuis stent moenia magnae.
    Urbis, ab occulto non subeunda dolo;
Civibus utque bonis, EGBERTE, falutifer adfis,
    Qualibet accedas in statione vigil;
Dextera ut ingenuas, velut aegide, protegat artes,
    Doctrinaeque fuus, te Duce, constet honos.
Interea, ut Clarias, quae sunt tua cura, Sorores
    Siftis ad Amstelias Fautor amicus aquas;
Sic etiam Musae, te Maecenate beatae,
    Lecta tibi e Pindi vertice ferta ferunt.
Dì faciant! longum te Consule laeta. triumphet
    Curia, quae nunc tot Patribus orba dolet;
Sisque diu nostri cuftos Heliconis, & Urbi
    Et Patriae fulgens fidus amorque tuae!
Auspice te, Batavûm facras defendere leges
    Audeat antiqua religione nepos!
Vindice te, proavo Libertas parta cruore
    Amstelio inlaesum fervet in orbe decus!
Sic domini exofus portenta minacia sceptri
    Se placido duci Consule civis amet!
Et nullis labefacta dolis Concordia Patrum
    Augustum aeterno foedere firmet opus!
CTOIOCCLXVIII.


[p. 185]

VOTA

PRO

FELICITATE PATRIAE,

URBIS ET ATHENAEI AMSTELAEDAMENSIS,

ULTIMO DIE ANNI MDCCLXVII.
SUSCEPTA.

Dicamus bona verba, decet: revolubilis anni
    Ultimus hic poscit prospera vota dies.
Ultimus ille dies grati fit pectoris index,
    Meta quod haec faustis sit superata rotis.
Auspiciisque suis jubeat Deus arbiter aevi,
    Ut Patriae felix hic novus annus eat:
Ut Proceres, tutanda salus quîs publica curae est,
    Et Batavis quisquis fert bene rebus opem;
Urbis ut Amsteliae Patres qui frena gubernant,
    Cara Deo maneant pignora, noster amor.
Ante alios memoris testari gaudia mentis
    Nos decet, & calidis thura cremare focis,
[p. 186]
Quîs duros Proavûm casus, furiasque Philippi,
    Asperaque Albanae crimina saevitiae,
Dum Patriae Annales evolvere Pacis in umbra
    Hic licet, adtenta conbibere aure datur.
Ausus inhumanum quod pellere Belga Tyrannum,
    Et premere inposito sceptra cruenta pede;
Quod dominas Regum non circumferre catenas
    Dicimur, at famulo colla levasse jugo;
Carnificisque manus vim nullam mentibus infert,
    Libera nec dirum gens veneramur Herum;
Sed Procerum justo civis moderamine tutus
    Servitii nullos suevit habere metus;
Haec debentur Avis. Tanti modo grata nepotum
    Posteritas noscat munera rara boni!
Et meritis priscos non degenerasse Parentes,
    Gloria sit Belgis priva, perennis honor!
Et mea, quae puro de pectore candida fundo,
    Vota, suos utinam sint habitura Deos!
Ut quicumque novus Patriae geminabitur annus,
    Adferat innumeris commoda mille modis!
Praeses & Amsteliae custos Caducifer urbis
    Inpleat adgestis horrea densa bonis!
Laetaque cum Musis connubia jungat, amicas
    Mercurio & societ casta Minerva manus!
[p. 187]
Profpera sic nobis faveat Fortuna, nec umquam
    Destituat cultos lubrica Diva lares!

Sed veniant faciles in turgida carbafa venti,
    Nec ratis aequoreis naufraga fidat aquis!
Exornetque genus natorum digna propago,
    Floreat & salva conjuge salva, domus!
Ut bene fit Patriae, patriumque regentibus orbem,
    Quisque fuas partes, qua decet, arte gerat!
Et qui felices nobifcum has incolit oras,
    Publica communi commoda firmet ope!
Religio, adfertae certissima norma falutis,
    In Batavo maneat non violata folo!
Aurea Libertas, terrae venerabile nostrae
    Palladium, & proavo sanguine parta quies,
Pignora fint, Domino quae non temeranda potenti
    Integra poftgenitus fervet ametque nepos!
Atque utinam, haec urbis dum stabunt moenia magnae,
    Pallados Amsteliae stet vigeatque domus!
Nec desolatam lugens cultoribus aedem
    Extincto gelidos deferat igne focos!
Aut meditata fugam, templis adytisque relictis,
    Mercurio vacuum reddat, ut ante, locum!
Atque, ut Athenaei redeat florentis imago,
Amstela Voffiadas Dorviliosque daret!
[p. 188]
His non indignus videar Successor, & olim,
    Qua potui, doctas demeruisse Deas!
Nec ferar ignavo segnis torpere veterno,
    Vitaque socordi marceat acta situ!
Sed Procerum experto Maecenatumque favore
    Viribus ardorem sit stimulare novis!
Exemploque meo docilis formata juventus
    Pergat Apollineis orgia ferre choris!
Si Patriae Musisque dati meruere labores,
    Exhibitum & lustris quinque probatur opus;
Haec voti pars summa mei, laudisque cupido,
    Seu vivam, seu me fata fuisse velint;
Amsteliae ut dicar civis non degener urbis,
    Libera cui Patriae corda movebat amor.
Atque aliquam illustri famam tribuisse Lyceo,
    Judicium a sera posteritate feram.


[p. 189]

AD

AMPLISSIMUM ET EGREGIUM VIRUM

BARTHOLOMAEUM DE MOOR
IMMERZEEL,

ALTERUM URBIS GOUDAE CONSULATUM
FELICITER AUSPICANTEM

IPSIS NONIS JANUAR. MDCCLXVII.

GOUDA fave! sellas repetit tuus ille curules
    MORIUS, ille suae publicus urbis amor:
Quem sibi de teneris Virtus Probitasque dicarunt,
    Et manibus Musae perpoliere suis:
(5) Libertatis amor cui nobile pectus adurit:
    Cui gravius leto est hanc violare nefas:
Sed populi cui norma salus, legumque potestas,
    Et Patriae & civi saepe probata fides:
[p. 190]
Non trabeâ vulgi quem mobilis induit aura,
    (10) Nec Sors ex humili tollit ad alta loco:
Non mendicati fasces, emtaeve secures,
    Et non ambitum, supliiciis instar, ebur;
Sed meritis oblatus honos, Cusule lucem
    Fulgoremque, aliis quem dare suevit habet.
(15) Hae tibi sunt privae, MORI cultissime, dotes,
    Et rarum, Invidia paene fatente, decus.
Talis erat Latiis nomen memorabile fastis
    Mallius, Aonidum gloria, lausque togae.
Te quamvis proprio splendore involvere posses,
    (20) Atque inter Musas tecum habitare tuas;
Et procul a curis ad dulcia murmura Rheni
    Otia in* exculto rure beata sequi:
Est tamen, est aliquid, quas purpura donat, habenas
    Urbis, inoffenso calle, tenere suae;
(25) Integrum & Patriae rectorem audire salutis,
    Civibus & vigilem consuluisse bonis.
Est aliquid dignos virtute resumere honores,
    Mercedem & meritis, hoste fremente, parem.
Ut solet obtusum radiantis imagine Phoebi
    (30) Lumen in obscura claudere talpa domo;
Consule te sic Livor iners praecordia rumpit,
    Obliquumque refert in sua lustra pedem;
[p. 191]
Et quamquam meminit fortunam habuisse nocendi,
    Nunc nihil ex voto posse nocere dolet.
(35) Cui gentilitii praelustria signa decoris
    Defendit clypeo Pallas amica suo,
Et lauri aeternae foliis Parnasides ornant;
    Quamlibet injustas despicit ille manus.
Effer, GOUDA, caput! redimitus arundine frontem
    (40) Isala gratantes exserit amne comas.
Jam rutilas incende faces, jam pompa paretur
    Annua, sollemni conspicienda choro.
Dum tuus incedit, Procerum comitante caterva,
    MORIUS, a fausta compita voce sonent.
(45) Laetitiaeque dator fundat sua dona Lyaeus,
    Dum celebrat festas Curia tota dapes.
Et tibi laudetur mens provida Principis alti,
    Tam bene quae rebus prospicit aequa tuis.
Semper & a simili decorentur Consule fasces,
    (50) Si Patriae & Populi commoda cara, vove.


[p. 192]

HONORI ET MERITIS

VIRI EXIMII

ABRAHAMI CALKOEN,
CORTENHOEVII TOPARCHAE,

SUMMI AMSTELANDIAE PRAETORIS,
ET AGGERUM PRAEFECTI ETC. ETC.

Erige de vitreo laetos, pater Amstela, vultus
    Gurgite, nec nitidas inplicet ulva comas.
Festivos agitare choros, lususque procaces
    Tecum Naïadum turba decora parant.
(5) Pristinus en terris rediit tibi splendor agrisque,
    Quos vagus irriguae flumine lambis aquae.
Quaque suburbanis Cerelia jugera vicis
    Fecunda Amstelii sub ditione tenent;
[p. 193]
Undique gratantum blando CALKOENIUS ore
    (10) Et placida adplausus excipit aure datos.
Gaudia testantes cernit juvenesque senesque.
    Praetori adsurgunt femina virque suo.
Et choreas manibus pubes pastoria junctis
    Ducit, ïo felix, clamat &, annus erit.
(15) Vimineisque ferunt calathis nova serta Napaeae,
    Sparsaque odorato flore renidet humus.
Collaque Vertumni nectens Pomona lacertis
    Fronde ligat festum versicolore caput.
Alma Pales, pecorumque Deus Silvanus agrestum
    (20) Liba, verl e niveo munera lacte capit.
Laetior arva colit, dum versat aratra, colonus,
    Et vario durum carmine mulcet opus.
Tityrus & cupido stringens Amaryllida nexu
    Insolita calamos inflat ab arte leves.
(25) Exhauritque agili dum Thestylis ubera palmâ,
    Pascit saltantes Alphesibaeus oves.
His animum studiis inplens CALKOENIUS altum
    Agnoscit populi candida vota sui:
Gaudiaque illa capit, quae puro vera parantur
    (30) Pectore, si meritis conscia turba refert.
Utque ab honorata deducit origine gentem,
    Sic, proprium spartae quod decus addat, habet.
[p. 194]
A tenero ad doctas formatus Palladis artes,
    Dilectum Phoebeo Pierisinue caput;
(35) Novit & Atraeae quam non violanda severae,
    Quam sint legiferi jura sacrata fori;
Innocuos deceat qua majestate tueri,
    Et, vafra oppressos fraude, juvare bonos.
Quam male securo liceat dormire latroni,
    (40) Qui rabido cultos agmine turbat agros;
Quam vigil audaces CALKOENIA cura tumultus,
    Et promta insanum dissipet arte gregem;
Ilia messorum, quantumlibet aspera, nuper
    Edomita exemplo perdidicere suo.
(45) Amstela, tam navo quid non a Praeside speres!
    Qui dedit auspicii fortia signa boni.

MDCCLXVI.

Continue
[p. 195]

AD

JUDICES THOLOSANOS,

SENIS INNOCUI

JOANNIS CALASI

CARNIFICES.

[Zie ook de uitgave Leiden 1765 met vertaling in het Nederlands]
Vos Erebi pestes, Stygiique ministra Tyranni
    Turba, Acheronteis edita monstra vadis!
Qualia nec generat latebrosis Daunia silvis,
    Nec rabido tellus foeta leone Jubae:
(5) Qualia in Armeniis non rupibus ubere tigris,
    Truxve per Arctoas non alit ursa nives.
Niliaco soboles Busiride saevior, & qui
    Humano indomitos viscere pavit equos!
[p. 196]
Concilium infandum, detestandumque tribunal!
    (10) Pollutum innocuo sanguine, turpe forum!
Aeacus infernae quod judex devovet aulae,
    Horret & Eumenidum quod furibunda cohors.
Foeda Tholosani, populisque invisa, Senatûs
    Opprobria, aeternis dedecorata notis,
(15) Flumina quas numquam sinuosi tota Garumnae,
    Nec Rhodani rapida deleat amnis aqua;
Vel si Tectosagos imitata piamine dextra
    In patrios aurum mergeret omne lacus.
Ecquid adhuc oculos ad Solem tollitis altum,
    (20) Icta nec a radiis lumina vestra cadunt?
Ecquid tellurem pedibus calcare nefandis
    Pergitis, & stabili, qua lubet, ire via?
Nec tremitis, terrae ne vos compage soluta
    Tartarus in coecum devoret ore chaos?
(25) Aut capita in scelerata repens ruat arduus aether?
    Vel Jovis Ultoris fulmina justa petant?
Ecquid adhuc placidae secura per otia noctis
    Inriguo Morpheus corpora rore fovet?
An membra adsiduo potius concussa pavore
    (30) Ponitis in duris inrequieta toris?
Dum lacera, & multa saniet foedata CALASI
    Exanimis somnos excutit umbra leves.
[p. 197]
Umbra Senis sancti, canis veneranda capillis,
    Lurida sed, tabo squalidaque ora gerens:
(35) Supplicio indigno fractis vix ossibus haerens,
    Pro pudor! infami dilaniata rotâ:
Vulneraque ostentans, vestro quae plurima probro
    Intulit inmerita carnificina nece.
Sed negat orbatam, Catilinae more nefandi,
    (40) Sanguine se prolis conscelerasse domum.
Ad latus innocui stat Filius ipse Parentis,
    Criminis inmunem qui probat esse Senem.
Porrigit hic vobis en pocula plena cruoris,
    Sanguineam valeant quae saturare sitim.
(45) Testaturque Deos, & vestrae conscia fraudis
    Numina, sacrilego quae violata foro.
Per Superos, quorum si vos reverentia tangit,
    Et per legiferae jura sacrata Deae;
Per mare, per terras, per, qui videt omnia, Solem,
    Et per Taenarii tristia regna specus;
Per, si qua est umquam positis tellure sub ima,
    (50) Quae jubeat dictis credere, habenda fides;
Per male mactati cineres Genitoris adustos,
    Quos freta, vel celeres diripuere Noti;
Jurat honoratum non in sua viscera Patrem,
    Pro scelus! Aeaeas exseruisse manus.
[p. 198]
(55) Quod vita integrum, diversaque sacra colentem,
    Nec solitum fictis sternere membra Deis,
Judicio informi, diraeque tyrannidis astu,
    Perdere sub falsa proditione Senem,
Nec puduit scenae mentitam obtendere caussam,
    (60) Vindictam Natus, quo decet, ore petit.
Quis licuit vobis insontem extinguere poenis,
    Vertat in auctores has Libitina, vovet.
Spondet & Ultorem, qui dedecus eluat, & qui
    Sulfure Aquitanas lustret & igne domos.
(65) Illa namque die, qua judice tortus iniquo
    Carceris inpuro debilitata situ,
Et serie annorum titubantia menbra CALASUS
    (70) Inposuit rigidae dilaceranda cruci;
Concita spectaculo confinia montibus altis
    Culmina Pyrenes intremuisse ferunt:
Terrificumque cava pendentes rupe Gehennas
    Murmur ab adtonito sponte dedisse jugo.
(75) Non sic Deïphobum trucatum vulnere multo
    Misit ad infernos dira lacaena lacus.
Non ita Dardanios foedavit sanguine muros
    Tractus Achilleis flebilis Hector equis.
Nec sic Absyrti discerptos Phasias artus
    (80) Caede cruentatis effera sparsit agris.
[p. 199]
Pro Superi! tantumne nefas, rabiemque pudendam,
    Vix Laestrygonio facta probanda gregi,
Quae fugiat Steropes, inmansuetusque Pyracmon,
    Ipsa vel Antiphatae regia dira tremat,
(85) Religio tantum potuit suasisse furoris,
    Religio facinus tam perperisse ferox?
Ut probus ille Senex, sub atrocis imagine culpae,
    Sacrilegis caderet victima caesa focis.
Talis in Euboica Grajorum insania quondam:
    (90) Aulide, Ulyxeis exstimulata dolis,
Fraude pia Triviae foedavit turpiter aras,
    Sanguine conspersas, Iphigenia, tuo.
Ah miseri! quorum servili pondere pressa
    Libertas domino sub pede trita jacet.
(95) Ter quater infelix! ferri cui terror et ignis
    Flectit inhumano colla recurva jugo:
Qui famulam ingenio circumfert corpore mentem,
    Cogitur & rigidi jura subire fori;
Cujus ad arbitrium, ritus venerata nefandos,
    (100) Dextra dat invisis thura coacta focis.
[Ed. 1765: Dextra dat invisis non sua tura focis.]
Ingestosque Deos animo licet abnuat, horret
    Carnificum audaces in sua fata minas.
Sed caput et vitam, vel Sortis dona benignae,
    Quidquid et in terris dulce piumque fuit,
[p. 200]
(105) Inpavido constans vultu qui sustinet, ut sit
[Ed. 1765: Objicere inpavido vultu qui sustinet, ut sit]
    Liber, et e puro pectore sacra colat;
Hunc manet heroae virtutis adorea merces,
    Huic patet in superas semita certa domos.
Hac Belgae ratione feri dictata Tyranni
    (110) Sprevimus; hoc proavûm robore fractus Iber:
Bruta Quirinali nec fulmina vertice missa
    Terruerunt populum vincula ferre rudem:
Scita Tridentini neque sanguine scripta senatus
    Mentibus incussit Pontificalis apex.
(115) Serva cruentatis qui vult vincire catenis
    Pectora, et ad nutum ducere vulgus iners;
Subjectosque adigit vanas procumbere ad aras,
    Et dare fictilibus munera jussa Deis,
Imperet Hyrcanis, vel inhospita litora Ponti,
    (120) Et Scythiae gentas sub ditione trahat.
Non animum Batavus ferrata compede necti,
    Aut patitur freno libera colla premi;
Pignoraque haec caro transmittere sacra nepoti,
    Vivat ut in memori posteritate, vovet.
(125) Non fora, non fuso manantia sanguine passim
    Templa, nec esuries aequa, Sagunte, tuae,
Nec laquei, nec ligna rotae, nec stricta securis,
    Albani aut feritas prodigiosa Ducis,
[p. 201]
Indociles servire, jugo submittere Belgas,
    (130) Subdere et imperio non valuere caput.
Audiat hoc, quisquis civi nova retia nostro
    Tendere, vel Batavis regia sceptra parat.
Atque utinam aeternum Patriae dos ista superstes
    Perpetuet privum non violata decus!
(135) Sed macula occisi pro religione CALASI
    Exsulet e fastis saeva Tholosa, tuis.
Ut Phalaris Siculis fuit exsecratus in oris,
    Ut Periandreae vis odiosa manus,
Fama tuis semper diris devota rigoris,
    (140) Nomen et horrori, qua patet orbis, erit.
Foedaque si serae sit posteritatis in ore
    Curia; clamabit, sanguinolenta fuit.
Judicis, et dicet, bonitas erat illa togati,
    In placidas pecudes quae solet esse lupis.
(145) Justitiamque omnes inmiti e corde fugarant,
    Perque nefas tetrum contemerata Themis.
At Vos pro scelere inmani, et crudelibus ausis,
    Digna suo quondam tempore poena manet.
Pasta Meduseae mens conscia felle colubrae
    (150) Flagitii memores sentiet usque vices;
Et furiis vexata suis, formidine pectus
    Adsidua stimulis punget ab ipsa novis.
[p. 202]
In se transfundet miseri tormenta CALASI,
    Et peragent partes noxa furorque suas.
(155) Ora quoque insano gemitu, tristique ululatu,
    Inplebunt vacuas nocte dieque domos.
Et quicumque pedum strepitus penetrabit ad aures,
    Vindictae augurium terga prementis erit.
Et ferro et laqueis animas tentabitis, alto
    (160) Vel saltu in Stygios praecipitare lacus.
Sed frustra: innumeros vitam extendetis in annos,
    Ne sit inexhaustis meta modusve malis.
Fata retardabunt aerumnis ponere finem:
    Optatae veniet serior hora neci.
(165) At quum pallida Mors effoetos solverit artus,
    Et Lachesis lentas ruperit atra colos;
Damnatae tenebras quum jam perrumpere noctis
    Tempus, et ulvosae stagna paludis, erit:
Atque ubi Tartarea Porthmeus Vos subvehet unda,
    (170) Cocytus tumidas gurgite volvet aquas.
Cymbaque in adversae steterit quum margine ripae,
    Noxiaque ad Ditis venerit umbra domos;
Inruet invisos manes, et dente minaci
    Adpetet horrendas janitor ante fores:
(175) Latratusque ciens, scaevum stridente catena,
    Injiciet validos ore vel ungue metus.
[p. 203]
Exitiale dabunt Furiarum sibila murmur,
    Ex Orco accensas concutientque faces.
Persephone ultrices Vobis meditabitur iras,
    (180) Nec satis ad plagas tortor et uncus erunt.
Letiferae visu formae, portenta ferarum,
    Obscura cingent undique valle latus.
Hydrarumque greges aderunt, Scyllaeque bimembres,
    Et patula flammas fauce Chimaera vomens,
(185) Centaurique truces, et Gorgones, Harpyiaeque,
    Quae mox supplicii nuntia signa dabunt.
Hae famulae rapient vos ad Minoïda sellam.
    Justius in Stygia sede tribunal erit.
Hic cum Fratre suo posita si sederit urna
    (190) Aeacus, in poenas promtus et aequus erit.
Mollia non Vobis, sed convenientia factis,
    Jura dabit, rigidas exhibitura vices.
Hic etenim inferni nulla est clementia Regis,
    Hic Rhadamanteae scita severa domus;
(195) Et grave supplicium vindex Rhamnusia poscit,
    Si quis ab injusto Judice caesus erit.
More Perilleo sic Vos cruciatibus illis,
    Quîs libuit miseros ante necare reos,
Quos insons annisque gravis senioque CALASUS
    (200) Debuit ex vestri lege subire fori;
[p. 204]
Numina torqueri laceros Erebea jubebunt;
    Quaelibet in poenas ingeniosa suas.
Oraque percutiet taedis furialibus usta,
    Incoquet et tostas igne Megaera genas.
(205) Tisiphone anguinis scindet latus omne flagellis,
    Alecto et laqueis guttura clausa premet.
Corpora tum ferro contusa Ixionus orbi
    Injicient, celeri diripienda rotâ.
Sed tibi, sancte Senex, sedes habitare piorum,
    (210) Elysio et placida colle quiete frui,
Et purgare datur liquidis jam vulnera lymphis,
    Fractaque Lethaeis membra novare vadis.
Supplicii pretium toleratorumque dolorum
    Hic tibi pro senio pulchra juventa redit.
(215) Hic abigit luctus numquam satiata voluptas:
    Palma tibi huc domita de feritate manet.
Nam solamen habes: duram tua Patria sortem
    Et Rex sanguineum damnat et horret opus.
Ossa tua et gemitu et lacrimis defensa tuorum,
    (220) Vindicat extinctum publica cura rogum.
Haec tibi sit meriti merces extrema triumphi,
    Haec cineri spiret grata medela tuo.
Caussa perorata est: tutamen nobile quaevis
    Suscipit adflictae lingua manusque domus.
[p. 205]
(225) Umbra tua accedit felix Heroibus illis,
    Seu fuerit priscis, seu sociata novis;
Quos male damnatos, et iniquo judice laesos,
    Ante diem saevae Fata dedere neci;
Quorum Naupliades, ficto sub crimine pressus,
    (230) Secretis laetum vallibus agmen agit.
Hic alii, ob purae qui Religionis amorem
    Carnificum tetra disperiere manu,
Te comitem excipiunt alacres, animamque beatis
    Innocuam gaudent inseruisse choris;
(235) Inque nemus ducunt, quod nulla invadit Erinnys,
    Nec Mors atrata condita nube caput.
Hic ubi non saevi metuenda est Judicis ira,
    Tincta nec insonti terra cruore madet.
Ite pii Manes, melioris gaudia vitae
    (240) In fortunatis ducite vera locis.

Zie ook:
Continue
[p. 206]

IN

HERBARIUM AMBOINENSE

GEORGII EVERHARDI RUMPHII,

E TENEBRIS IN PUBLICAM LUCEM VINDICATUM,
ET LATINA CIVITATE DONATUM,

A FRATRE OPTIMO

JOANNE BURMANNO,

MED. DOCT. ET IN HORTO AMSTELAED.
BOTANICES PROFESSORE.

RUMPHIADE, Elysiis qui nunc felicia campis
    Otia, curarum pondere liber, agis.
Aeternumque nemus reserato lumine lustras,
    Hic ubi perpetui tempora veris habes:
(5) Spirat ubi tepida geniale Favonius aura,
    Et viridi semper gramine ridet humus.
Hic ubi Bonannos Aldrovandosque salutas
    Et celebri Alpino te sociare datur;
Hic ubi Brinckiadas Pisonesque inter oberras,
    (10) Haerentem his lateri Margraviumque vides;
Aut Swammerdammo comitem te jungere gaudes,
    Teque pio amp!exu Rhedia dextra fovet;
[p. 207]
Heroasque inter similes frondentia Tempe
    Incolis, inlustris non minor umbra chori.
(15) Si qua tamen veteris te conscia gloria laudis,
    Et subeant curae te monumenta tuae;
Si qua catenati testes te scripta laboris,
    Et vigilis moveant pignora docta manus;
Naturae quondam scrutator nave latentis,
    (20) De Stygia tandem tolle palude caput.
Surge age Taenarii recidivus sedibus Orci,
    Atque oculos supero lumine pasce tuos.
Ecce meus Batavis tibi brachia tendit ab oris
    Frater, & hospitii jure fruare rogat.
(25) Oraque ab Eoo tibi Sole perusta levabit,
    Tosta salutifero frigore membra fovens.
Nec tibi, quae Ganges, vel praebuit Indus Hydaspes,
    Turbida ab inmundo flumine pocla dabit;
Amstelides vitreo sed quae de fonte ministrant
    (30) Naïdes, aut puris naviger Ya vadis.
Sed neque BURMANNI penetrale subire recusas,
    Quosque tibi referat, laetus adire lares:
Nec dubito, quin sit pietas accepta futura,
    Quam cineri praestat sedula dextra tuo.
(35) Invenies illum scriptis incumbere totum,
    Grataque reliquiis solvere justa tuis.
[p. 208]
Ossa rogo vix rapta tuo, male condita busto,
    Ne tibi bis misero mors subeunda, legit.
Inscritura situ taboque natantia foedo
    (40) Membra, Machaonia vix reparanda manu,
RUMPHIADAE liceat quo post sua fata renasci,
    Adserit, & vitae restituisse parat.
Scilicet hic herbas solitus miscere salubres,
    Et Medico morbos pellere rore potens;
(45) Ut tibi Lethaeis emergere detur ab undis,
    Pectora Phoebeo numine plenus, adest.
Jamque tot Herculeo congesta volumina nisu,
    A carie & longa paene sepulta mora;
Scriptaque Cimmeriis sine vindice pressa tenebris,
    (50) Et tineis lautam forte datura dapem,
Eruit e latebris in dias luminis oras,
    Exhibet & cultu conspicienda novo:
Nec tantum patrio sermone legentibus offert,
    Sed Latii pariter dat tibi jure frui.
(55) Et laceras operis partes, divulsaque membra
    Digerit, in numeros restituitque suos.
Quique prius senio fractus, vel lumine cassus,
    Obsitus ac longi sordibus ante sitûs;
Et truncata miser, ceu Virbius, ora gerebas,
    (60) De Styge Tartarea jam revocatus ades.
[p. 209]
Namque meus vitam, lucemque, decusque juventae
    Paeonia Frater reddidit arte tibi.
Crura Philoctetae sic vulnere laesa Machaon
    Curavit; Chiron lumina Amyntoridae:
(65) Minoum memorant Glaucum de faucibus Orci
    Sic Polyïdeas eripuisse manus:
Exsere te, RUMPHI redivive, Ereboque relicto
    In superas gaude te remeasse domos,
Reliquiis gratare tuis: Epidaurius heros
    (70) Quam tulit Hippolyto, fert tibi Frater opem.
Per te nunc Oriens nostrum migravit in orbem,
    Et spolium Batavis India cessit agris.
Maeret & a Belgis subductas Africa plantas,
    Quosque fovet frutices ubere silva sinu.
(75) Amstela Memnonio conlectas aequore conchas,
    Eoamque suis Tethyn adoptat aquis.
Per te nunc gazae Nabathaeo e cardine ductae,
    Et maris & terrae viscera nuda patent.
Praesertim Ambonae raros dolet insula fructus,
    (80) Et tot montanis praemia ducta jugis,
Atque orae secreta suae, secreta profundi,
    Vindice te praedas adseruisse manu.
Gramine te campos spoliasse & frugibus arva,
    Arboribus frondes & rapuisse suas;
[p. 210]
(85) Quidquid & eximium celabat inhospita tellus,
    In Batavum per te plorat abîsse solum.
Haec & plura quidem, RUMPHI, debere fatetur,
    Acceptumque tibi Patria nostra refert.
Sed neque consuluit magnis, ut oportuit, ausis,
    (90) Egregium latebris dum male condit opus:
Obscuroque premens neglectas carcere chartas,
    Paene fuit meritis invidiosa tuis.
At bene, quod tristi tot scripta perire ruina
    Non patitur Fratris dextra perita mei!
(95) Sed tenebris sollers tanti monumenta laboris
    Eripit, & luci vindicat illa novae.
Adsertorque venit, carie ne squalida foeda
    Cum domino jaceant tota sepulta suo.
Gratulor hanc meritis tibi, JANE, accedere laudem,
    (100) Carmine, fraternus quod mihi dictat amor.
Post alios fetus, navae molimina dextrae,
    Additur en titulis haec quoque palma tuis.
Et post Taprobanae quas prosert infula plantas,
    Quasque alit in gremio terra Libyssa suo,
(105) Descriptas nitido, quantum datur, ordine, laurus
    Tertia nunc doctis stat tibi parta comis.
Jamque acuunt Auctor tibi materiesque laborem,
    Datque novos stimulos ille vel illa tibi.
[p. 211]
Munere jamque tuo revocatus & excitus umbris
    (110) Incipit a toto RUMPHIUS orbe legi.
Nil ausu potuit fieri praestantius illo,
    JANE, vel ingenio dignius esse tuo.
Sorte tua felix laetare, atque auspice Phoebo
    Utere, nam coeptis adnuit ille tuis.
(115) Cernis ut Amstelio ludens Zephyritis in horto,
    Tot florum externis dotibus aucta sinum,
Comta peregrinis faveat formosa coronis,
    Teque sacris jactet praeposuisse suis.
Jamque alacres certant tibi nectere serta Napaeae,
    (120) Et Dryadum adplaudit culta per arva chorus.
Maenalius pinu praecinctus cornua Faunus,
    Et calami felix Pan Tegeaeus adest.
Silvicolaeque omnes, & agrestia numina, Nymphae
    Dant immortali praemia lecta manu.
(125) Ac vario meritas referunt tibi carmine grates,
    Et celebrant laudes, quo decet, ore tuas.
At Stygio pectus malesanum feta veneno
    Invidia, anguino cinctaque crine caput,
Artibus ingenuis, & honestis livida factis,
    (130) Cedit, & in latebras pallida tota fugit.
Quam comes insequitur, laterique sodalis adhaeret
    Desidia, invisi dum petit antra specus;
[p. 212]
Nil virus nocuisse suum, nil tela, nec ungues,
    Aut meritis quidquam demere fassa tuis.
(135) Et rumpatur iners Livor, tabescat Erinnys,
    Condat & in tenebras Diva profana caput.
Tu modo RUMPHIADAE vigilatas promere curas,
    Turaque Apollineis, JANE, litare focis,
Et bene de Batava sic Chloride perge mercri,
    (140) Aegraque Paeonia membra levare manu:
Amsteliaeque decus longum, te vindice, Florae
    Vernet, & umbrosas exserat alta comas.


PARAPHRASIS LATINA

CARMINIS BELGICI,

QUOD

GEORGIUS EVERHARDUS RUMPHIUS

HEBRARIO SUO AMBONENSI PRAEFIXIT.

AUCTOR LIBRUM ADLOQUITUR.

Vade Liber, Batavas te per mare transfer in oras,
    Ambonae peperit quem mihi pingue solum.
Jamque per Europae populos spatieris, & herbas,
    Quas alit occulto terra benigna sinu,
[p. 213]
Raraque & externis latitantia gramina campis
Detege, & Ambonae quot bona silva ferat.
Sed tamen Invidiae dentes sperare memento,
Telaque, quae quondam sint nocitura mihi.
Ut diversa tibi Lectorum turba manebit,
Judicium de te sic feret illa suum.
Aut tibi nafuti, carpentis fingula, Momi,
Tetrica Censorum vel subeunda nota est.
Atque aliquis vani fetum te forte cerebri
Dictitet, e manibus rejiciatque suis.
Hos igitug scopalos ut tutus vincere possis,
Consilio prudens utere, nate, meC.
Eac tibi ut Amstelia domus alta patescat in urbe,
Cui conmissa tua est, India Eoa, salus.
Et Procerum, quis cura tui, pete limina supplex,
Auspicium tibi dent auxiliumque roga.
Ut tibi tam placido liceat confidere portu,
Post maris & longae taedia lenta viae.
Nam quae Belgarum justo moderaminc tuta est,
Illa tibi vitam patria prima dedit.
Sumtibus illorum, nostraque politus ab arte
Cum venias, faciles dic meruife lares.
Et privata refer quantum tibi commoda, quantum
Debeat officiis publica vita tuis.
[p. 214]
Teque, quis herbarum, monstrare, domesticus usus,
Quaeve fit ad medicas commoda planta manus.’
Fabula quos gentis juvat admiranda remotae,
Ut tibi narretur plurima, muta licet.
Praefertim densis quae mittat aromata silvis
Ambona, & celso gramina monte ferat:
Illa Dei auxiliis Ambona, armisque Virorum
Fortibus, imperio subdita, Belga, tuo!
Non tamen haec propriae tibi sint praeconia laudis,
Ut cedro aut hedera tempora cincta geras.
Nativa si dote places, laudaberis ultro:
Conprobet arbitrio cetera quisque suo.
Lectorem tamen ante roges, ut fronte benigna,
Et mea cum venia volvere scripta velit:
Net notet errores, auctor quia luminis expers
Non oculos potuit, non adhibere manus.
I nunc, & patrios quondam rediture penates:
Ad dominum cultu splendidiore veni.
Sic fenio cani lactentur ut ante capilli,
Detur ad aetherias quam remeare plagas.
LIBER AVCTORI Responder.
I[ie ego, ab ingenii fecundo femine natum
Quem peperit mater charta deditque tibi;
[p. 215]
(Sex tibi lustra mei fastidia longa tulerunt,
Nam totidem fueram cura laborque tuus,
Ante mihi licuit quam formam habitumque parare:
Tunc tibi privato carcere clausus eram.)
Nunc tandem in dias fum luminis editus oras,
Veste licet videar fordidiore tegi.
Sed mihi quid prosit specioso incedere cultu,
Quum non fucata detur ab arte decus?
Cumque ego Naturae miranda arcana recludam,
Ibit in adplausus orbis eatque meos.
Ad Batavüm placitas igitur properabimus oras,
Ambonae ut pateat Flora quid Inda ferat.
Gloria si summi celebretur Numinis inde;
Publica si crescant commoda, lausque tibi;
Despiciam populi ludibria vana maligni,
Et quidquid Livor rodere tentet iners.
Namque ea magnorum merces non rara virorum,
Invidiam factis qui meruere suis.
Et quis cura bonae producere femina mentis,
Aut generi humano Consuluife labor,
Nomen & ad feros scriptis proserre ncpotes;
Hos rabido semper, Zoile, dente petis.
Quos tamen alterius vigiles mordere labores,
Lt famam opprobriis dilacerare juvat,
[p. 216]
Ipsi desidia & turpi marcere veterno,
    Digna nec aeterna promere laude solent.
Quin igitur Momi nigro suffusa veneno
    Lingua nihil scriptis est nocitura tuis.
Nam Maecenatum faveat si gratia, quorum
    In prima titulos pagina fronte gerit;
Invidia obscuris caput occultante tenebris,
    Post tua, crede mihi, fata superstes ero.
Tunc quoque, Teutonici tibi quod tribuere Poëtae,
    Nomine te dignum quisque fuisse feret.
INDICUS in cunctis celebrabere PLINIUS oris,
    Et gens in titulos omnis itura tuos.
Jamque vale: & si quid possint mea vota, precesque,
    Di tibi dent Pylii vivere secla senis.
Aut saltem haec praelo videas data scripta superstes,
    Nec tenebris lateat pars quoque magna mei;
Nee quae plura valens oculis, vel lumine captus,
    (Pro dolor!) in lucem, mittere certus eras.
Sic moerens Europa sibi te flebit ademtum,
    Et cineri lacrimas toti datura tuo.

MDCCXLI.


[p. 217]

IN

TRAJECTUM ERUDITUM

PATRUELIS HONORATISSIMI

CASPARI BURMANNI,

CIVITATIS TRAJECTINAE SENATORIS
AC JUDICIS, ETC.

Salve, quae Batavas inter sublimius urbes,
Inclyta Trajectum, tollis ad astra caput;
Turribus excelsis, augustis ardua templis,
Daedalea ostentans atria structa manu:
Urbs antiqua, potens, & nobilitate vetusti
Sanguinis, & claris conspicienda Viris.
Salve, Caflalidum & Phoebi gratissima sedes,
Utque prius, Musae plaude benigna meae.
Ee Vech
[p. 218]
Vechta pater, puro qui Rheni a flumine curris,
Splendidaque inriguis moenia lambis aquis;
Naiadumque cohors, vitreis quae luditis undis,
Carminibus facilis turba favete meis.
Tuque, tuum quondam neque enim adspernaris alumnum,
Trajectina mihi Pallas amica veni.
Si bene nostra sacris umquam est operata juventus,
Phoebe, tuis, Clarii pars ego si qua chori;. --
Nec pede degeneri tentamus ad ardua Pindi
Culmina, sed vulgo non adeunda, viam: _.
Si mereor laetum praefenti a numine nutum, ’
Nunc quoque cultorem respice, Phoebe, tuum.
Trajecti dulces, viridaria culta, receflus,
Rura suburbani luxuriosa foli:
O quondam nostrae gratissima scena Thaliae!
O loca deliciis conscia saepe meis!
Et vos frondosae secreta silentia silvae,
Salvete, & latebras pandite laeta sacras:
Cedit Aricini nemoris quis gratia, ccdit
Aonio Daphnes terra sacrata Deo,
Qua vos laude canam, vel quo vos carmine dicam >
O Trajectini gaudia mille foli?
Thessala non Tempe mihi jactet Graecia mendax:
Et tu, quae septem collibus alta sedes,
[p. 219]
Desine Campanos mirari, Roma, recefiis,
Nec Calabros faltus, pinguiaque arva refer.
Mitte tuae sedem Tibur sperare senectae,
Flacce, decus Latiae famaque sola lyrae;
Aut Surrentino laudatos palmite colles,
Aut loca Praenestis aemula blanditiis.
Non mihi Paufilypum, non gaudia Mergiflinae
A&tius ut Tempe Parthenopaea colat.
Illa nec ut Clarii nemoris myrteta celebret
Heinsius, & pulchro carmine ad astra ferat.
His etenim cunctis, quas praedicat alta vetustas,
≈ Delicias par est praeposuisse tuas.
Non tamen hac sola, Trajectum, dote superbis,
Mec tantum a genio laus tibi parta loci:
Sed quod posthabitis Parnafi verticis umbris
Hospitium grata Phoebus in urbe tenet:
Et gremio Musas nutris non parca benigno,
Nec tibi doctrinae fordet inane decus.
Sed quod nobilium tibi fit seges ampla Virorum,
Et pretium Aonio ponis amica choro.
Hinc tua longinquas perrupit gloria gentes,
Nec levior clarae fama parata Scholae.
O mihi si vena flueret de divite carmen,
Ingeniique forent fertilioris opes!
[p. 220]
Cincta caput lauru, cultumque induta lecentem,
Musa cothurnato surgeret alta pede.
Te canerem & docti meritis celebrata Lycei
Nomina, postgenito digna nepote legi. ’
Et decora & terrae canerem felicis honores,
Et Trajectino sidera clara polo:
Utque tibi Heroum soboles, & laude parentum
Inclyta fecundo nata propago sinu: r
Ut quondam inlustres Musis patuere penates,
Nec semper tenues incoluere lares:
Ingenuas Proceres ad castae Palladis artes
Exemplo natos ut stimulare suo. ’
Cerne Radelantum doctrina & honoribus auctum,
Aut Rodenburgae stemmata prisca domus.
Cerne Ratalleri Grajas Latiasque Camenas,
Trajectina, tuum, Curia, grande decus.
Consulibus doctis praeclaram respice gentem
Cauchiadum, (Clario gratus uterque Deo.)
Et Canterorum cedro dignissima scripta, ’,
Pluraque victuro nomina danda peplo. ’
O utinam secli redeat fors ista prioris,
Et meritum Musis crescat, ut ante, decus!
Nec tua fertilibus frugum pro messibus umquam
Infelix lolium triste refundat humus!
[p. 221]
Posteritas utinam virtutem imitata Parentum
Insignes multa laude referret Avos!
Nam quid ab inlustri repetitus origine sanguis,
Quid genus a clara ducere stirpe juvat?
Ni Proavüm titulos, & avitae praemia famae
Extendat proprio dignus honore nepos.
Degener at pereat vervecum turba malorum,
At stolidum saturet pectora glande pecus:
Qui nihil ad fasces & summa negotia natos
Palladias artes posse decere putant.:
Aut cultam studiis mentem exornare severis,
Indignum excelso dedecus ’esse viro.
Non ea barbaries nostris Majoribus, & quìs?
Incaluit Batavo sanguine vena, fuit......
Tum pudor ignavo lentum marcere veterno,
Turpis & in, vita deside torpor erat.
Publica sed vigiles conferre ad commoda curas,
Et Patriae & gentis noscere fata suae;
Ingenii aut varias adjungere dotibus artes,
Gloria principibus lausque erat una viris.
Hac, CASPARE, via generoso tendere paffu
Ad decus & Famae limina, cura fuit.
Hac tibi jam puero formata est lege juventa.
Haec placuit vitae norma modusque tuae.
[p. 222]
Eripuit vulgo te nobilis ardor inerti,
Patria nec civi favit iniqua suo.
Praemia sed meritis dispensans debita raris,
Inter honoratos legit amica Patres.
Et tibi consortes inter fociosque laborum
Credidit imperii publica frena fui.
Tn pariter Patriae famam proserre, tuisque
Civibus aeternum conciliare decus;
Natalisque foli splendentia lumina quondam
Niteris aetheria tollere in astra via.
Ut bona, posteritas veteris vestigia laudis,
Factaque Majorum discat honora sequi.
Macte tua virtute, sacras & Apollinis artes,
Ut facis, exemplo perge fovere tuo.
Elyfiis magnae adfurgunt tibi sedibus umbrae,
Vita tua rediit quis recidiva manu.
Officium illustres agnoscunt nobile Manes,
Et grata adplaudunt pro pietate tibi.
Felicesque animas inter tibi Graevius ingens,
Graevius Aonidum gloria prima, favet.
Doctorumque tuo celebrata volumine turba
Adcinit, & grates officiosa refert:
Egregio & statuens pretium non vile labori,
Apta parat capiti laurea ferta tuo.
[p. 223]
Tu modo, Trajectum, si doctis juta reponis
Praemia; BURMANNIS si quid, ut ante, studes;
Si bene quid de te quondam meruisse feratur,
Atque aliquod dederit gens tibi nostra decus;
Et domita Invidiae rabie, (licet audiat) atrae
Aucta fit a Patruo si tibi fama meo;
Accipe grata tuae monumenta perennia laudis,
Quae tibi CASPARI sedula dextra dicat.
Nec tibi, quae placitae crevit sub Palladis umbra,
Sit mea dedecori Calliopea, precor. `
Maximaque a Musis quoniam tibi gloria parta est,
Adnue Pierio, sic decet, aequa choro.
Eft tibi, & o multos fit DRAKENBURCHIUS annos,
Qui patria profugas detinet urbe Deas.
Sunt alii, quorum auspiciis res laeta vigebit,
Qui studiis dignum conciliare decus,
Et valeant priscas servare fideliter artes.
His laurum e Pindi vertice Fama ferat!,
Hospitium sacris blandum concede Camenis,
Pelle sed a Phoebi limine vulgus iners.
Nec vano inflatus fattu peregrinus Agyrta
Indigenas habitu versìcolore premat:
Aut fatua ignaram distendens glande juventam
Palladios cultu depopuletur agros.
[p. 224]
Sed studiis formata bonis te plurima pubes
Incolat, in Patriae commoda nata suae!
Innumerus claram sic advena tendat in urbem,
Et tua natali praeferat arva solo!
Sic segetes crescant, crescant feliciter umbrae,
Perpetui & felix tempora veris agas!
Sic numquam arboribus desit tibi suavis aëdon,
Inque tuo multus flumine cantet olor!
Capripedum sic turba levis, Faunique bicornes,
Formosas saltent inter Hamadryadas!
Semper & annoso spument tibi pocula Baccho,
Et satur Autumno divite abundet ager!
Crescite Trajecti viridaria, crescite lauri,
Crescite Apollineo grata latebra Deo.
Semper & o sacris dilectam vatibus umbram
Sufficite, & doctis otia laeta Viris.
MDCCXXXVIII.


[p. 225]

IN DESCRIPTIONEM
URBIS LEIDAE
A VIRO EGREGIO
FRANCISCO MIERIS
ADORNATAM,
ET INSIGNI ACCESSIONE
A VIRO AMPLISSIMO
DANIELE VAN ALPHEN
URBI EIDEM A TABULIS, LOCUPLETATAM.
LEIDA, Camenarum nutrix domus, hospita Phoebi,
    Aeternum a gemina Pallade nacta decus:
LEIDA, Saguntinas quae forti pectore clades
    Passa, jugum renuens ferre prementis Heri,
[p. 226]
Ausa repercussum Bellonae fulmen Iberae
’ ’ Frangere, quum Batavas ureret igne domos:
Nobile at indomitae pretium virtutis adepta
    Palladium, Clario templa dicata Deo.
Unde per Eoos, Nabathaeaque regna, vagata est
    Fama, nec Hesperio limite clausa fuit.
Qualis in his chartis, cedroque & murice dignis,
    Conspiceris, cultu splendida tota novo!
Quas Tibi pervigili MIERISIA cura labore
    Vovit, & ALPHENI sedula dextra mei:
Quem Batavi candoris amor, quem nescia fuci
    Simplicitas, Proavùm gloria priva, probant,
Et pudor, & mores, generosi exemplar honesti;
    Tempore & in dubio non temerata fides:
Cui Themidos studiis & Apollinis arte politum
    Ingenium vulgi spernere jussit iter:
’ Quem, licet ad lati splendorem adfurgere clavi
’ Posset,’& ad domui munera nota suae; ’
Angutos intra nativa modetia fines
Continet, & modici litoris aura juvat.
Debeat Astraeae cui tantum, LEIDA, tribunal,
Inter honoratos conscia quaere viros:
Qui valeat tabulis fenium detergere priscis,
Quas neque Cimmeria nocte latere finit:.
Scri
[p. 227]
Scriptaque tot veteris cujus tibi promere secli
Par sit inexhausto bibliotheca sinu.
Fallor, an Hannibalis Consul propulsor Iberi,
Corporis atque animae prodigus ille piae,
Carne sua efuriem, populi sedare paratus
Wervivs, ut per se libera. Le oa foret,
Wervivs, Herois specimen praelustre Batavi,
Et Decios superans, Martia Roma, tuos;
Moenia Baldaei furiis adferta cruenti
Nunc quoque virtutis pignora stare suae,
Pectore inoblito supera de sede triumphat, i
Urbis & adplausu tot monumenta probat?
Dovz a pater, lauru Parnafide tempora cinctus,
Accinit, & cithara dulce fonante favet.
Gaudet & Ha vt EN 1 recidivum laudibus esse, ar
ALPHENIUMi Leidae retitusse fui.


[p. 228]

vino ReverENpo, apriNI
LVCAE CONYNENBERG,
PROPTER Eutartam sacrar swross Ï´
LITIAM, ET QUINQUAGESIMUM NO.
NVM AETATIS NATALEM
GRATULATIO.
Qaisi Ithmiaco spectatus pulvere victor,
Cui resonant plausu tota theatra suo,
-?
Post repetita sacrae felix luctamina pugnae,
Ad patrios ponit laurea serta focos,
Talis maturo CONVNENBERGIVS aevo,
Ultima dum longi meta laboris adest,
Praemia decurfae, virtute relata, palaestrae,
Sed spatia emenfus nobiliora, capit.
Gaudet Idumaeis & cingere tempora palmis,
Et lectam e Libani vertice ferre cedrum.
Sat cathedrae, vir fancte, datum est: mysteria Verbi
Ore salutiferi fat referata tuo,
[p. 229]
Sat tua sedulitas servavit cvilia Christi,
A stabulis rapidos inpediitque lupos.
Non negat hoc, quamvis te nunc sibi luget ademtum,
Zaandamum, & curae credita turba tuae.
Sed tibi trans fluctus gratantia mittit Yaeos
Vota, per adplausus continuata novos.
Nam recolit, quoties sacro velatus ami&u
Contuleris populo commoda mille suo.
Grata recordatur tot rari pignora amoris,
Largaque munificae tot documenta manus:
Castus ut interpres sacrarum oracula legum
Flexanima nosses pandere voce piis;
Et monstrare viam, qua celsi ad tecta Tonantis
Lucida contemta scandere detur humo.
Candida dumque subit verae pietatis imago,
Utque Deum pura religione colas;
Firmius illam animos virtutem intrare fatetur,
Doctor ab exemplo quam probat ipse suo.
Hinc cari studiosa gregis te verba sequuntur,
Quaque feras greffus, te comitatur amor.
Et vovet, ut dulcem, quam donant fata, quietem
Pacato vitae tramite sospes agas.
Otiaque Amstelia ducas tranquillus in umbra,
Dum grave, deposito munere, ceffat opus:
[p. 230]
Otia sed vigiles non degenerantia curas,
Nec vulgi ignavo marcida facta situ.
Qualia Pergameis fapienti peêtore gazis
Dicitur A&aeus praeposuisse Senex.
Nunc tibi praefertim nova quisquis. gaudia prodit,
Natalique tuo femina virque favet.
Proque salute tua supremum Numen adorans
Cum prece in accensos dat pia tura focos.
Utque tibi bene fit, sua paffim ad fercula clamat,
Et memori abfentis nomen in ore gerit.
Ad lit se sociam turbae mea Musa precanti,
Jungit & Aonios ad tua festa sonos.
Ingenui accedens verissima pectoris index
Ad natalitias fert sua vota dapes,
Carmine, sinceri quo dat tibi candida cultus
1’ignora, virtutes prosequiturque tuas.
OPtat &, ut, mites tibi dum produ&a Sorores
Non interrupto stamine fila trahunt,
Hanc quoties Phoebi renovaverit orbita lucem,
In niveis toties ip(e vehatur cquis;
Excelsoque animo Fortunae munera vincens
Felici vitam forte beatus agas:
Natalemque tuum feros celebremus in annos
Inter amicitiae dulcia membra tuae,
8. Decembr. cloiocclxii. I


[p. 231]

IN EURIPIDIS

HIPPOLYTUM

A

LUD. CASP. VALCKENARIO

ILLUSTRATUM.

Accipe Cecropiae monumenta perennia scenae,
Ingenuo Musas quisquis amore colis.
His fera Thesidae, tragico cantata cothurno,
Fata, novercali crimine structa, leges.
Suetus ut innuptae studia exercere Dianae,
Et juga venantes ferre per alta pedes,
Non minor Hippolytus Cephalo, Cinyraque creato,
Saltibus hirfutas exagitare feras;
Quem malus ille Puer nullo percusserat arcu,
Furta sed ad Veneris cui rude pectus erat;
[p. 232]
Castus & infandos horrens Minoïdos aestus
Abnuerit patrios contemerare toros.
Gnosias ut rigidae furiis agitata repulsae
Privigno fuerit dira noverca suo.
Pittheam, Aegidae jussu, Troezena fugatus
Filius a pavidis ut traheretur equis.
Phaedra se inceti sceleris turbata pudore
Ausa fit elisfa fauce piare nefas.
Utque Coronides, Dictynnae munere, vitam
Jufus Amazonio restituisse viso.
Divaque Aricino dederit latitare rece?su,
Hippolytum & Virbi nomine rite coli.
Nempe Deis ut casta placent, sic turpia claudo
Deferuit numquam crimine poena pede.
I nunc, in sacros convicia funde Poëtas, ¼
Qui Clarios fingis foeda docere viros.
Biblidos, & Canaces, ut Phaedrae, probra leguntur
Aeternis vatum dedecorata notis.
Casta fonant Tragici: Tragicis innixa cothurnis
Melpomene tribuit praemia justa piis:
Quaque viam carpit, sceleratis flagra minatur,
Dum longo pallae fyrmate verrit humum.
Haec probat Argolicis Euripidis acta theatris,
Et Senecae Latiis fabula plausa choris.
[p. 233]
Exsere Aricinae latebris, quis conderis, umbrae,
Hippolyte, innocuum, jam recidive, caput,
Thefea poeniteat jam credulitatis iniquae:
Tuque novercales desine, Phaedra, dolos,
Namque Machaoniis ut vitam Epidauria fuccis
Reddidit ars juveni, Dite dolente, pio;, --,
Divulfos lacerosque suis sic sedibus artus
Nunc VALCKENARI dextra perita refert.
Spiffaque quum Grajam turparent menda Camenam,
Quae dedit indoctae crebra litura manus;
Plaga vel, annorum quam tabidus intulit i&us,
Ulcere grandifonum conmacularet epos;
Hanc faniem Criticae sollers Podalirius artis
Eluit, & medica vulnera curat ope:
In sua quem, pedibus sed non penetranda profanis,
Admisit totum templa Pelasga Venus;
Et, mirata novos sibi quos incendit odores,
Deperit ingenii nobilioris opus.
Et fovet has gremio chartas, quibus oscula figit,
Qualia dat magnis, nec nisi rara, viris.
Atque inter doctas suspendit in aede tabellas,
Quas adyti aeterno collocat ipsa tholo.


[p. 234]

VIRO CELEBERRIMO, ERUDITISSIMO,

CAROLO ANDREAE DUKERO

S. P.

DUKERE, Ausonio cui Phoebus corda lepore
    Pavit, & Argivo nectare Graja Venus,
Qui Trajectinae perfun&us honore cathedrae,
Crevit ubi auspiciis nostra Thalia tuis;
Nunc tranquilla, fenex agis otia margine Leccae,
Qua Brederodaeam praefluit amne domum:
Huc quondam posito longarum errore viarum
Heinsius, Aonii cura stuporque chori,
Transtulit e sacro doctas Helicone puellas,
Inque Vianensem cedere jussit agrum.
Quam tua me gratis permulfit Epistola verbis,
Quae genium spirat yiva refertque tuum!
O quam sinceri pignus mihi praebet amici
Litera tam doctis tota referta notis!
Qua tu primitias operis percurrere nostri,
Adtcnta & chartas volvere mente meas,
[p. 235]
Dignatusque malis limam conferre lituris,
Et maculas certa tollere fidus ope;
Nec moritura meae spondes conamina Musae,
Discipuli quondam tactus amore tui.
Namque his incendi stimulis juvenilia nosti
Pectora, laudatis quum placuere viris.
Quidquid id est, tanto si sudice nostra probentur,
Spernimus invidiae, Zoile, tela tuae.
Interea Patriae dum nubila tempora nostrae
Turbarunt studiis otia grata meis;
Amsteliae strepitum motusque reliquimus urbis,
Et tacito vitam rure beatus ago.
In Berghufanum, DUKE RE, receflimus agrum
Villaque me viridi condit amoena sinu.
Unde ego vicinae contemplor moenia Nardae,
Moenia quae validum munit & ambit opus.
Hic ubi mactatis ad fanctas civibus aras
Saeviit innumera caede cruentus Iber.
Et quae Gallorum quondam expugnata furori
Ceflit, at Auriaca Narda recepta manu.
Atque utinam rursus non debellata Tyranno
Accedat spoliis, Galle superbe, tuis!
Hic mihi silvarum latebrae, nemorisque recessus
Sufficiunt citharae laeta theatra meae.
Hic me Nasonis vel puri Musa Tibulli,
Grande Maroneum vel comitatur epos.
Aut mihi Flaminius, vel culto carmine Bembus,
Aëtius aut numeris Naugeriusque placent.
[p. 236]
Lactea Lotichii legitur, nostrique Secundi,
Heinsiaque & quidquid Grotia Suada canit.
Aut aliquid taciti nemoris meditamur in umbra,
Quod probet Aonii turba perita chori.
Mille avium cantus vacuas dum personat aures,
Et focium gemitu turtur amica vocat.’ ’
Plurimaque arboreis in frondibus abdita dulci
Daulias Ismarium gutture deflet Ityn.
Hic ubi per virides faltus collesque vagamur,
Seu pede seu rheda mobile fiat iter.
Retia nunc pisces vel fallax decipit hamus,
Nunc alia placitos ducimus arte dies.
Et modo me fessum teneris amplectitur ulnis
In casto conjux blanda fovetque toro.
Perpetuent utinam Superi haec mihi gaudia vitae,
Otiaque haec curis libera saepe teram!
Sed revocat patrio me debita cura Lyceo,
Cogit ad urbanos jamque redire lares.
Dilatum interea responfum Musa rependens
Pieria lentas corrigit arte moras.
Quaeque tuum primis venerata est nomen ab annis,
Pro tibi constanti vota salute facit. - -
Ut tibi dent hilarem Superi vegetamque senectam,
Mensque sit in sano corpore sana diu.
Serus &, annosae satiatus munere vitae,
Nectar & ambrosias cum Jove carpe dapes.

MDCCXLVII.
Continue
[p. 237]

PETRI BURMANNI
SECUNDI
POËMATUM
LIBER TERTIUS.
––––––––––––––––
IN NUPTIAS
GENEROSISSIMI COMITIS
OTHONIS FRIDERICI LYNDENII,
ET
NOBILISSIMAE VIRGINIS
FRIDERICAE LOÏSAE DOUSIAE
A NOORDWYCK,
CELEBRATAS D. XI. JUNII MDCCLIV.

NORDVICI colles, & collibus addita silva,
    Silva Camenarum Naïadumque domus:
Cui Venus Idalios non praeferat aurea lucos:
    Hospitium blandus quam sibi poscat Amor:
[p. 238]
(5) Quo vocet haud tetricos Erato festiva Poëtas,
    Major ut adflato personet ore Deus:
Qua virides hederas, myrtumque, & laurea serta,
    Euphrosyne castis vatibus ipsa legat.
Et vos illustres, DOUSARUM tecta, penates,
    (10) Atria Pierio nobilitata choro;
Qua tripodes Phoebi quondam responsa dederunt,
    Cortinaeque sacram personuere domum,
Quae Patris effigiem, sobolemque in imagine doctam
    Indigetes media servat in arce Deos.
(15) Ecquid adhuc veteres Genius natalis amores
    Sentit, & Aonii numinis igne calet?
Ecquid adhuc Musis Venerem conjungere gaudet,
    Quae nemoris latebras incolit, umbra Senis?
Ecquid inextinctos formosa resuscitat ignes,
    (20) Delicias vati nec negat IDA suo?
IDA clim lepidis DOUSAE celebrata Camenis,
    Dulcisono aeternum carmine nacta decus.
JANE pater, si te generis nova gaudia clari,
    Tangit & antiquae nobilitatis honos:
(25) IDA, Cupidineae superest si cura favillae,
    Priscus & in tenero pectore regnat amor:
Si castas revocant flammas Nordvicia Tempe,
    Et sacer a DOUSA si locus iste calet:
[p. 239]
Huc agite, & veniat cupidas Hymenaeus ad aures,
    (30) Et citharam plectro percute, JANE, meam!
Ipse Amor, ad festas dum Sponsum ducimus aras,
    A vestro accensas ventilet igne faces.
Ipsa torum sternat genialem blanda Dione,
    Et Sponsam cesto tangat amica suo.
(35) Quaeque juventutis formam & decus addidit Hebe,
    Hunc violis lectum laeta rofisque tegat.
Et thalamum laurus fuffsmine lustret adustae,
    Quae Sponso ingenium, pulchra Thalia, dedit.
Nam cui DOUSIACA natam de gente puellam
    (40) Connubio parili jungeret alma Venus,
Unus erat, tantae dignatus munere Sponsae,
    LYNDENIUS, doctae nobilitatis amor.
Cujus Avos, Proavosque, & bello & pace celebres,
    Gelria, praeclaro sanguine fulta, dedit.
(45) Magnaque Mnemofynes inscripsit nomina fastis,
    In decus ut ferae posteritatis eant.
Et Patrem, egregiae stimulantem pectora prolis,
    Gaudet ad haec Nati vivere festa fui:
Quem Superùm menfis adhibere optaret Apollo,
    (50) Et non una sacro Nympha fovere toro.
Illum Castalides, illum Dryadesque puellae,
    Arderent molli detinuisse sinu.
[p. 240]
Semper enim doctis fuit unica cura Deabus,
    Cessit & huic calamos Pan pater ipse suos.
(55) Tradidit & citharam Paean, artemque canendi,
    Sertaque honoratas inplicitura comas.
Sed nihil hunc calami, nihil hunc jam carmina tangunt,
    Sertave Parnasi vertice lecta movent.
Et nunc Castalidas omnes, Dryadasque puellas
    (60) Postponit formae, Dovs I A blanda, tuae.
Nam te dum cupidis gaudet retinere lacertis,
    Et gerere in focio regna venusta toro;
Dum datur aptatis connectere mutua labris
    Ofcula, Acidalias quis imitetur aves;
(65) Non cupit Aethiopum gazas, non regna, nec auri
    Pondera, nec rubro dona petita mari.
Thuris odoratas nec quas Panchaia mefíes
    Colligit, aut ripas, aurifer Herme, tuas.
Sed dominae mentem formosis pascere ocellis
    (70) Dum licet, & placita conjuge pofTe frui;
Nectareos latices epulis gustare Deorum,
    Et Jovis ambrosias spernit adire dapes.
Et tamen haec inter genialis gaudia lecti,
    Inter & amplexus, pulchra Lö 1 s A, tuos,
(75) Numquam Pieridum dulcem deponet amorem,
    Transfuga nec Phoebi desidiofus erit.
[p. 241]
Sed pariter Pindum, pariter colet ille Cythera;
    Nunc Paphos, & curae candida Delos erit.
Calliopen Veneremoue una sociabit in aede,
    (80) Et feret haec noctes, dum feret illa dies,
Et carum myrto caput, & Peneide lauru,
    Cinget in alternas utraque Diva vices.
Ut domus haec, digno cumulata nepote, Parentes
    Innumera possit prole referre suos:
(85) Stemmata nec tantum, titulosque oftentet avitos,
    Sed meritis partus perpetuetur honos.
Eventura reor: tacitum mihi signa canenti
    Murmur ab Elyfia prospera valle tulit.
Et Proavi his laeti thalamis plausere, voventque
    (90) Nobile cum docta posteritate genus.
Fertile connubium rata firmet ut omina, Sponsum
    Adflat honoratum numine Dousa suo.
Basiolum Sponsae ter libat & IDA venutae,
    Quale ferunt vati saepe dedisse suo.
(95) Adnuit & nivea incedens Concordia palla,
    Atque olea placidas Pax redimita comas.
LYNDENIUMQUE decus DOUSARUM ut gloria firmet,
    Fecundam spondet casta Diana domum.
Fatidicam laurum vates conmovit Apollo,
    (100) Et certam augurio jussit inesse fidem.


[p. 242]

LIVIO GEELVINCK

ET

CATHARINAE ELISABETHAE
HASSELAER,

SPONSIS ILLUSTRIBUS,

FELICITER!

Alma Venus, cui jura tori genialia curae,
    Unica legitimi Mater amoris, ades!
Seu tua te Cypros, teneant sive alta Cythera,
    Seu Paphos, aut sacra sede superbus Enyx:
(5) Huc ades! &, niveos agitante Cupidine cycnos,
    Lenis ad illustres, Diva, vehare lares.
Te Jocus, & gemina cingat comitata sorore
    Euphrosyne, jussis blanda ministra tuis.
[p. 243]
Myrtea ut insigni connectat munera Sponsae,
    (10) Sertaque ab Idalio vertice lecta ferat.
Cernis, ut Amstelias inter dos rara puellas
    Thura Dionaeis ingerat ipsa focis.
Dumque operata sacris castas accedit ad aras,
    Gratia pone subit subsequiturque decor.
(15) Scilicet ut teneris a te nutrita sub annis,
    Sic forma & vultu par, Cytherea, tibi est.
Qualis eras, pulchris quum pulchrior una Deabus
    Victorem coelo visa referre pedem:
Qualis, lunatis Dea quum pharetrata lacertis
    (20) Fovit in Oetaeis Endymiona jugis:
Talis femineae praefulgens laude catervae
    Virginei princeps est Catharina chori.
Nec solum Sponsae Charites tribuere leporem,
    Quo placet, & cultus mille decenter habet.
(25) Nec modo frontis honos, Pario vel marmore pectus
    Purius, aut roseis lilia sparsa genis.
Nec tantum geminis radiantia sidera ocellis,
    Unde Amor accensas vibrat alitque faces.
Adde tot eximias animi, decora inclyta, dotes,
    (30) Et placidos mores, ingeniumque sagax.
Nobilis & fervens intra praecordia sanguis
    Nativa egregiae pignora gentis habet.
[p. 244]
Nube supercilii nec inani turgida fastu
    Blanda serenata gratia fronte sedet;
(35) Et pudor ingenuus, vel quidquid amabile Sponsae
    Munifica Divae contribuere manu.
Quem non felicem thalami taedaeque jugalis
    Legitimo reddat foedere sponsor Hymen!
Quem Venus, & Juno, tanto dignata cubili,
    (40) Ante alios unum legit amica procos.
Dignus erat talem nutrire in pectore flammam
    Sponsus, honoratae spes recidiva domus.
Par bene conjunctum! cui provida cura Deorum
    Munera de cornu divite tanta tulit.
(45) Ut juvenum meritis est laudatissimus alter,
    Altera laudato mutua fama viro.
Utraque Consulibus soboles clarisima magnis,
    Utraque Patricio stemmate nacta decus.
Quae non de thalamo spondet sibi Patria tanto?
    (50) Publica si Superi vota valere jubent.
Seria communi testantur gaudia voce
    Amstelii patres, Amsteliaeque nurus.
Omnibus est eadem fausti concordia plausus,
    Et favor in tota reperit urbe locum.
(55) Ipse etiam latas volvens spatiosius undas
    Gratanti adurgit naviger Ya sono.
[p. 245]
Curia, quae gemina titulis de gente superbit,
    Optat honorato prospera mille toro.
Germinaque illustri fecunda a stirpe precatur,
    (60) Ut patriam laeta fronde perumbret humum.
Neve peregrinae fruticem infitionis adoptans
    « Moereat effetis arbor inepta comis.
Sed lolium & steriles passim evertantur avenae,
    Per segetem pingui ne dominentur agro.
(65) Hoc curae jam, Sponse, tuae: calor ille juventae
    Militiae poscit fervidioris opus
Bella, sed altern‹, committite, rupta quiete,
    Quis aderit, pacis norma, sequester Hymen.
Jungite felices amplexus, unde vetusti
    (70) Sanguinis eximius continuetur honos.
Et date progeniem Patriae, ferosque nepotes,
    In quibus illustres exhibeantur Avi.
Eventura cano: jam fixis ardet ocellis
    re sub amplexus dulcis Eli s A tuos.
(75) Ingenui cui lucta fuit diuturna pudoris,
    Mox posita felix virgine Mater erit.
Augurio Venus ipsa favet: namque oscula Sponsae,
    Ominis in laeti pignora, trina dedit.
Et Puer ille leves plausit genialiter alas,
    (80) Adnuit & votis Pronuba Diva piis.


[p. 246]

VIRO CELEBERRIMO

JACOBO PHILIPPO D’ORVILLE,

LECTISSIMAM VIRGINEM

ELISABETHAM MARIAM VAN RYN,

DOMUM DUCENTI

S.P.

Quam legis, Amsteliae laus non moritura Minervae,
    Raraque Pierii fama, JACOBE, chori:
Ecquid, ut acceptae solvisti vincula chartae,
    Indicio est notae litera grata manus?
(5) Perlege, sed facilis blando, mea carmina, vultu,
    Quae tibi gratanti mente manuque fero.
Sed tamen ingenii desiste requirere cultum:
    Exige non artis, sed pietatis opus.
[p. 247]
Nam (pudet, & fateor) numeris non condita doctis
    (10) Cernis ut e vena paupere verba fluant.
Hactenus Aonidum a puero mihi sacra placebant,
    Nec Deus aversa respuit aure preces.
Musarum me dulcis amor, Charitumque voluptas
    Traxit, & argutae Pieris arte lyrae.
(15) Provida mens alio me nunc (ignoscite Divae)
    Avocat, & proprium vindicat alma Themis.
Et male Castalidum desultor amata relinquo
    Castra, nec Aoniae tangor amore lyrae.
Phoebe vale, si parca tuos Fortuna Poëtas
    (20) Respicit, hac nolim lege litare tibi.
Stultus, ut esuriam, Musarum sacra secutus,
    Essem jejuni pars quotacumque chori?
Altera jam quaerenda Dea est, quae divite cornu
    In loculis addat, quae numerentur, opes.
(25) Et tamen ad Phoebum, contentus paupere cultu,
    Neglectum redeo, Pieridasque meas.
Et citharae modo damnatae nunc plectra resumo,
    Et prius ejectas stat revocare Deas.
Praesertim hoc tacuisse die, quo sedula vatum,
    (30) Sponse, pio plaudunt carmine turba tibi;
Nec thalamo dulces geniali condere versus,
    Me vetat officii conscia Musa sui.
[p. 248]
=== Me vetat & pietas, tibi nomine debita multo,
    Obscuro solum delituisse loco.
(35) Ergo, praeda Dei nunc tandem facte potentis,
    Infixum toto pectore vulnus alis?
Sic est. Haesuros animo tibi concipis ignes,
    Teque paras blando dedere servitio.
Sat Phoebo studiisque datum, quibus otia suadet,
    (40) Temporis & partem blandus adoptat Amor:
Proque catenatis sine fine laboribus offert.
    Delicias, vitae quae melioris opes.
Quin age, de manibus doctos nunc projice libros,
    Et Veneri cedat Musa severa, jube.
(45) Dulcius est tereti Dominae circumdare collo
    Brachia, & arcanis luxuriare jocis.
Cujus ut infusus gremio, quot basia sumes!
    Gaudia, Dî Superi! qualia praestat amor!
More columbarum quum nectitis oscula, lingua
    (50) Ambobus placitum saepius ibit iter.
Junctaque sic tenero mordebis dente labella,
    Arguto ut possis murmure multa loqui.
Tunc Dominam fovisse sinu, pressisse lacertis
    Pectus, & in gremio ponere segne caput:
(55) Et prensare manus, roseisque inhiare papillis;
    Cuncta utrique novi caussa feroris erunt.
[p. 249]
Cetera, quae melius perages, quam dicere possum,
    Conjuge cum dulci noxque Venusque dabunt.
Tunc, Superi, dices, coelestia templa tenete.
    (60) Regna libens linquo, Jupiter, ampla tibi.
Cedite nunc, dices, cruciantes corpora, curae,
    Pectora vexantes anxia mille modis.
Dummodo te cupidis amplecti, vita, lacertis,
    Detur, & in gremio deficere, alma, tuo,
(65) Invideo nullis, si possint, esse beatis, -
    O animae dulces, mitis ELISA, dapes.
Ter quater o felix! cui dulcia carpere vitae
    Commoda, & in dominae vivere posse sinu,
Cui liceat Musis Venerem sociare severis,
    (70) Alterna in Pindum vel Paphon ire via!
Cur mihi non Parcae properantes stamina densant,
    Ut simili possim prosperitate frui?
O ita Phoebe velis, rapidis inveéìe quadrigis!
    Interea celeres tu stimulabis equos.
(75) At tibi, D’ORVILLI, quot non nova gaudia spondet
    Cypria, quot lusus, quot tibi Sponsa jocos?
Qualia non, thalamum frustra visura maritum,
    Sensit in Aemonio Laodamia viro.
Qualia, ab Aegide deserta in litore Gnosis
    (80) Non habuit, viduo sola relicta toro.
[p. 250]
Denique, concordes animae, quîs junxit amore
    Mutua tam puro pectora blandus Hymen;
Ne mea sit vobis, jam noctem optantibus istam,
    Intempestivis Musa mlesta sonis;
(85) Ludite, dum vires, & dum fecunda juventus
    In viridi thalamo bella movere jubet.
Ludite, & e clara producite stirpe nepotes,
    Germina D’ORVILLAE stemmate digna domus.
Evenient. dedit ipsa soror mihi fausta Tonantis
    (90) Omina, & adrisit cum Genetrice Puer.
Auspicium dominae de fertilitate secundum
    Virginei tulerint gaudia prima tori.

MDCCXXXII.


[p. 251]

VIRO CELEBERRIMO

JOANNI OOSTERDYCK
SCHACHT,

MEDICINAE PROFESSORI IN ACADEMIA
ULTRAJECTINA, ETC.

ELEGANTISSIMAM VIRGINEM

JOANNAM ALETHEAM
MOLLIAM

FAUSTIS AUSPICIIS DOMUM DUCENTI,

S. P.

Quae legis, o clari verissima Patris imago,
    Atque idem Phoebi Castalidumque decus!
Accipe frondentis vernante sub arboris umbra,
    Silvicolas inter carmina nata Deas:
[p. 252]
(5) Carmina, quae placida dictant in valle Camenae,
    Mittimus en, thalamis debita, Sponse, tuis.
Scilicet, a curis ac sollicitudine liber
    Dum mihi jucundae tempora lucis ago;
Dumque tero dulci laetus tranquilla recessu
    (10) Otia, quae Musis dant alimenta meis,
Me procul a populi turba strepituque remotum
    Vicini recreant murmura rauca maris,
Clausaque arenosis jam molibus ostia Rheni,
    Et tenues rivi deficientis aquae. ’
(15) Interea lentis te MOLLIA perdit in ulnis,
    In gremio cujus sarcina grata sedes.
Et vacui tandem pertaesus taedia lecti
    Nunc Veneri Dominae ferre tributa paras.
Omina sunt aliquid vatum, praesaga futuri,
    (20) JANE, nec in ventos semper abire solent.
Nam modo dicebam te non sine Conpare vitam
    Longius in viduo ducere posse toro,
Et fore quae sterilis pensaret taedia lecti,
    Ne juvenile tibi tempus abiret iners,
(25) Sed tibi vanus eram, tantumque jocosa putabas
    Dicta, nec augurio pondus inesse meo.
Et, tamquam solido de marmore pectus haberes,
    Ridebas volucris tela proterva Dei.
[p. 253]
Dic ubi jam tumidae ventosa superbia linguae?
    (30) Ille supercilii dic ubi, JANE, rigor?
Decidit, & fastus te jam, puto, poenitet alti,
    Dum victor de te, Sponse, triumphat Amor.
I nunc, atque ipso Jove fortior esse videri
    Perge, nec ultorem disce timere Deum.
(35) Scilicet hanc Superi legem subiere, facesque
    Senserunt omnes, parve Cupido, tuas.
Jupiter o quoties insano tactus ab igne
    Arsit, & ardori defuit ipse suo?
Seu vafer aurifero Danaën corrupit in imbre;
    (40) Seu specie tauri lusit Agenoriden.
Deperiit Daphnen Peneïda flavus Apollo,
    Cunctaque noverunt Numina, quid sit Amor.
Tune, quod in Divos habuit Cythereïus olim,
    Hoc quoque non in te juris habere putas?
(45) Est etiam commune aliquid cum Cypride Phoebo,
    Et calor Aonia major ab arte venit.
Utraque vis conjungit opes, sociataque crescit,
    Igne velut gemino surgere flamma solet.
Adde quod & prosit veteres habuisse Magistros,
    (50) Ut parili juvenis discat amare fide:
Qualiter Ars blando Nasonis carmine vatem
    Instruat, auctori perniciosa suo.
[p. 254]
Quid doceat teneri cultissima Musa Properti;
    Quid numeri dictent, terse Tibulle, tui:
(55) Utque Bion tenerum cantu deploret Adonin,
    Quaeque canat lepidi Teïa Musa senis.
Ferreus est, quisquis lectis non ardeat illis,
    Obductum rigido corque adamante gerit.
Ferreus est, quisquis Batti vel Daphnidis ignes
    (60) Noverit, & flammas, Tityre lente, tuas;
Et, tamquam tetricum rigida gravitate Catonem
    Vincat, inexperti cesset amoris iners.
Non ita SCHACHTIADES, quem quondam e matre cedentem
    Foverunt Charitum turba venusta trium:
(65) Quem lepidos docuere modos ad Phocidos undas
    Castalides, blandas & resonare fides:
Uritur, ’& flammas admittit corde Poëta,
    Sentit & Aonias in sua, vota Deas.
Sentit opem Phoebi, cui maxima cura, medentis,
    (70) Flexanimasque audit MOLLIA victa preces.
Eloquio lenita tuo, numerisque diserti
    Carminis, in thalamos non negat ire tuos.
O si constantes quam sint in amore Poëtae,
    Quam soleat stabilis vatibus esse fides,
(75) Ingenuae scirent nostra de gente puellae!
    Cui jungi optarent sponte, Poëta foret,
[p. 255]
Solus amor Vatis Stygium perrumpit Avernum,
    Qualis in Eurydice Thrax citharaedus erat.
Salve igitur tali dignissime Sponse puella,
    (80) Salve tam fido digna puella viro!
Inter & amplexus atque oscula mille, beatos
    Ducite cum multa fertilitate dies.
Di facite, ut viridis sint inconsumta juventae
    Gaudia, quae dextro numine spondet Amor.
(85) Et faveas thalamis Juno tutela maritis:
    Nam meruit domus haec muneris esse tui.

MDCCCXXXIII.


[p. 256]

IN NUPTIAS

JACOBI FABRICII BURMANNI,

CURIAE BRABANTICAE, QUAE HAGAE
EST, SENATORIS, ETC.

Felix, cui Superùm constanti gratia vultu
    Ridet, & inceptis adnuit aequa suis:
Qui Nemesin votis facilem, precibusque faventem,
    Et meruit laetos semper habere Deos:
(5) Et, quascumque sacris prudens operatur ad aras,
    Semper in ardentes fert sua thura focos:
Qui teneris fisus non uno numine ab annis
    In famam & plausus ire per ora virum,
Et potuit Veneris nutum, studiumque benignae
    (10) Palladis, & doctas demeruisse Deas!
Dardaniae fertur nemorosis vallibus Idae,
    Quâ Cybeles Phrygiae Dindyma voce sonant,
Laomedonteus formae certamina pastor
    Inter rixantes conposuisse Deas.
(15) Pallas, Erechthonias linquens, quîs praesidet, arces,
    Venit inaurata casside operta caput,
[p. 257]
Ingenium Paridi, & virtutis praemia spondens,
    Cingeret ut palmae fronde probata comas.
=== Altera sed regnum Saturnia jactat opesque,
    (20) Victorem ut coelo redderet illa pedem.
Tertia dulce Venus ridens adcedit, & offert
    Priamidae thalamos, Tyndari nympha, tuos.
Donaque fatalis haec conprobat unica judex,
    Ac Veneri formae praemia sola dedit.
(25) Palladis & spretos simul & Junonis honores
    Maluit Oebalidos postposuisse toris.
Ulta sed Idaeam cum Pallade Juno repulsam,
    Unaque Dardanidae favit amica Venus.
Poenituit Trojam Paridi risisse Dionem,
    (30) Sensit & infestas Ilios usta Deas.
At tu, quem juvenem primis haec Numina ab annis
    Certatim in partes adlicuere suas,
Judice Trojano longe prudentior, unam
    Non tibi contentus conciliasse Deam,
(35) Omnibus adsurgens, feliciter ire per artes
    Ingenuas, Clariis invigilare choris;
Inbuere & docta Tritonide pectus amasti,
    Legiferam Musis & sociare Themin.
Nec male cessit iter: meritae nec fronde coronae
    (40) Fraudarunt crines Numina dextra tuos.
[p. 258]
Quae Paridi regnum, celsi tibi nuper honoris.
    Praemia, virtuti congrua, diva dedit.
Jamque Venus raram legit Cythereïa Sponsam,
    Quae tibi delicias mille, JACOBE, ferat.
(45) Et pleno adfulget dives tibi copia cornu,
    Commoda quo vitae fertiliora fluant.
Sic, bene quos tenero coluisti navus ab aevo,
    Te Superi donis demeruere suis.
Tuque adeo exsultans faustae tibi munere lucis
    (50) Connubii auspicium laetus inire para.
Accipe, quae Divûm cumulat tibi provida cura,
    Quaeque ferunt larga gaudia, Sponse, manu.
Cernis, ut adspirent nutu tibi dextra secundo,
    Et precibus cedant Numina cuncta tuis.
(55) Pluraque speratis majoraque tempore in uno
    In gremium effundant dona, beate, tuum.
Sancta fave Cytherea, tuas adcedit ad aras
    Sponsus, & Idaliis fert nova thura focis.
Foedere qui castos aeterno jungis amantes,
    (60) Uraniae soboles huc, Hymenaëe, veni.
Quique toros sacra geniales lampade lustras,
    Alme puer, myrto tempora cinctus, ades:
Perque leves auras Erycis de vertice celsi
    Labere, maternis vecte Cupido rotis.
[p. 259]
(65) Ecce meus Paphio correptus ab igne JACOBUS,
    Praeda recens, leges & tua jura subit.
Nec valet, in placitae conplexu virginis haerens,
    Amplius ardorem dissimulare suum.
Hoc erat, ad nostri cur te socialia voti
    (70) Duceret augurio foedera laetus Amor:
Et cur follemnes caneres Hymenaeon ad aras:
    Taeda ministraret quo tibi nostra faces.
Hoc erat, Aligeri cur nondum laesa sagittis
    Se quoque virgineo jungeret ANNA choro:
(75) Ah fati male certa sui, male gnara futuri,
    Atque inlibata virginitate tumens!
Hic primum teneris flammas sentire medullis
    Coepit, & hic didicit conscia, quid sit Amor.
Et bene: non ideo primae tibi verna juventae
    (80) Gratia, purpurei nec decus oris inest:
Cessit Acidalium tibi nec Venus aurea ceston,
    ANNA, vel ambrosio tinxit odore caput:
Pectore non ideo in niveo, roseisque papillis
    Trina Jovis soboles Eurynomaeque sedent:
(85) Ut gelido velles torpescere sola cubili,
    Sacraque legitimi spernere jura tori.
Non ita: nec renuis matri parere Dionae,
    Et formosa novo nupta venire viro.
[p. 260]
Nec dubitas jam Sponsa domum ducenda maritam.
    (90) Ire sub amplexus te cupientis heri.
Quin age, virgineum properes pertaefa pudorem
    Deliciis casti te satiare tori.
Blanditiasque inter calidae festiva juventae
    Bella, sed alterna pace, movere juvet;
(95) Qualiaque Idaliae jungunt inserta columbae,
    Oscula conmixtis nectere fixa labris.
Ter quater ô felix Sponsorum lectule salve,
    Quanta voluptatis stat tibi parta seges!
Cui thyma, cui violas Hebe Junonia molles,
    (100) Lilia cui Paphius spargit odora Puer:
Quem Charitum Assyria perfundit dextera nardo,
    Sternit & è myrto blanda rosisque Venus.
Sed quia deliciis inhias jam, Sponse, petitis,
    Jamque tibi admissis Hesperus instat equis;
(105) Musa timet, nimio si carmine vota moretur,
    Intempestivis ne sit inepta sonis.
Quare age, fecunda dum stat tibi messis in herba,
    Incipe lascivo luxuriare toro.
Utque sinu pleno fructus cum foenore reddat,
    (110) Fertilis & foetu fit genitalis ager;
Ludite, & ò viridis dum gaudia sumitis aevi,
    Verna Dionaeis carpite ferta jugis.

MDCCXL.


[p. 261]

FRATRI CONJUNCTISSIMO

JOANNI BURMANNO,

VIGESIMUM SEXTUM CONJUGII ANNUM

CUM UXORE OPTIMA

ADRIANA VAN BUEREN

AUSPICANTI.

Vade salutatum geniali carmine Fratrem,
    Verbaque sollemni dic bona, Musa, die.
Nec pia gratantem plausu testantia mentem
    Differ amicorum jungere dona choro.
(5) Quisquis ades, votis faveas! Tuque, alma Dione,
    Hanc tibi devinctam dextra revise domum.
Quos bene junxisti juvenes florentibus annis,
    Hos quoque nunc fausta respice luce, Venus.
Huc redeas, Hymenaee, novis redimite coronis,
    (10) Sacraque inextinctas incitet aura faces.
Cernis, ut optati, sexto redeuntia lustro,
    Nunc celebret Frater foedera pacta tori.
Debita adoratis ut munera ponat in aris,
    Et referat Paphiis thura iterata focis.
[p. 262]
(15) Ut recolat viridis ver illud amabile vitae,
    Festaque connubii nunc nova sospes agat:
Totque hilares repetat blanda cum Conjuge noctes,
    Gaudia tot casti deliciasque tori;
Tot vacuos rixis, vacuosque doloribus annos,
    (20) Indelibata praeteriisse fide:
Ut thalami Consors, lustrat dum sedulus herbas,
    Curarit sollers remque domumque viri:
Ut Soboles, caros venerari edocta Parentes,
    Floreat, & lecti damna priora levet:
(25) Filius in patrias ut crescat naviter artes,
    Nataque virginei dos dit amorque chori.
Haec tibi, diva Venus, sacris praefecta maritis,
    Acceptum grata mente manuque refert:
Et pia vota facit, dextro quae numine firmes,
    (30) Laetaque conjugii vincla perennet Amor!
Fac rata sint semper, dum rugis corpora laxans
    Inficiat canas tarda senecta comas.
Fallor, an adridet placido Cythereïa nutu,
    Concutit & taedas connubialis Hymen?
(35) Ille iterum Idalia velat tibi tempora myrto,
    Cui laurum Paean inserit ipse suam.
Et, tibi tot curas quae se debere fatetur,
    Amsteliae vernas Chloridos addit opes.
Cujus honor seris, te Vindice, floreat annis,
    (40) Ad patrios ferimus candida vota Deos.

MDCCLVI.


[p. 263]

VIRO EXIMIO

JOSUAE VAN DER POORTEN,

QUINTUM CONJUGII LUSTRUM

CUM UXORE AMATISSIMA

HILLEGONDA JOSINA VAN EIK

D. XXIX. NOVEMBR. MDCCLXV.

CELEBRANTI.

Sancta Venus, casti blandissima Mater amoris,
    Diva, pharetratis cincta Cupidinibus:
Seu Cytherea magis dici, seu pulchra Dione,
    Seu Paphie, aut placito nomine Cypris amas:
(5) Alma fave, caramque Gnidon, Golgosque relinquens,
    POORTENII thalamos fausta revise mei.
Tecum, connubii qui foedere pectora jurigit,
    Adsit inextincta cum face laetus Hymen.
Adsit & in nivea splendens Concordia palla,
    (10) Copiaque e cornu divite dona ferat.
Et comites Phoebus ducens Helicone Sorores,
    Auguriis firmet festa probetque suis,
[p. 264]
Ille, Dionaea redimitus tempora myrto,
    Et lauri doctum cinctus honore caput,
(15) Sacra facit, purasque tibi, Venus aurea, grates
    Sospite POORTENIUS Conjuge sospes agit.
Felix conjugii, quod lustris quinque peractis
    Turbavit nullo rixa dolorque die,
Pignoribusque tori salvis, tibi, pronuba Juno,
    (20) Solvit Acidaliis debita dona focis.
Lauta domus plaudente sono dum gaudia miscent,
    Et consanguinei dulcia membra chori,
Nectareos latices Hebe recidiva ministrat,
    Ponit & ambrosias, fercula sacra, dapes.
(25) Has inter Clario veniens de colle susurrus
    Auribus inspiret carmina nostra tuis.
Musaque gratantis cultum testetur amici,
    Laetitiae consors obsequiosa tuae.
Illa tibi e silva mittit Parnaside frondes,
    (30) Sertaque festivas inplicitura comas.
Et merito: quis enim nunc, te felicius aequo
    Majugenae Aonias jungit amore Deas?
Amstela quem duplici tecum contendere palma,
    Quemve tibi gemina jactat ab arte parem?
(35) Namque tibi aligero Cyllenius adnuit ore,
    Melpomene & citharam contulit ipsa suam:
[p. 265]
Et varia pectus doctrinae fruge refertum
    Sollicita poliit casta Minerva manu.
Et Virtus, nostroque Fides rarissima seclo,
    (40) Et Probitas, vitae normaque duxque tuae;
Candor, & Integritas, nullo circumlita fuco,
    Ingenii cumulant fertilioris opes.
Haec merita, Invidiae non atro dente terenda,
    Amsteliae agnoscit publicus Urbis amor.
(45) Conscia praeclaras agnoscit & EIKIA dotes,
    Virtutesque sui ponderat aequa Viri.
Conjugis haec Matrisque exemplar amabile fidae
    Laetior hinc thalami festa novata colit.
Felicemque domum fortunatosque penates
    (50) Condecorans animi cultibus ipsa sui,
Et propriis sobolem stimulis, stimulisque Mariti
    Excitat ad verae nobile laudis iter.
Progenies stabili pro prosperitate Parentum
    Debita dat patriis thura merumque Deis.
(55) Optat &, ut, lento remorantibus ordine Fatis,
    Conprimat his oculos non nisi sera manus.
Quae rata sint! sed dum sincera haec verba tuorum
    Percipis, ac placida conbibis aure Pater;
Non minus haec turbae communia vota sodalis,
    (60) Et simul ista meas crede referre preces.


[p. 266]

IN VIGESIMUM QUINTUM CONJUGII
NATALEM,

A

VIRO AMPLISSIMO, AMICISSIMOQUE

DANIELE VAN ALPHEN,

REIPUBLICAE LEIDENSIA TABULIS, ETC. ETC.

CUM UXORE OPTIMA

ELEONORA BONENFANT,

CELEBRATUM LEIDAE D. XIX. NOVEMBR.
MDCCLXVII.

=== Haec tibi, diva Venus, rerum fecunda creatrix,
Leidani A LP H E N vs normaque voxque fori,
AL P H E N y s, Batavae vera integritatis imago,
Ponit ad Idalios munera grata focos...
Dedicat & geminas ad castum altare columbas,
Quae superant penna candidiore nives.
Incenditque sacros’ myrti crepitantis odores,
Mixtaque dat puro thurea dona mero;
[p. 267]
Ut, memor officii, lustris. jam quinque peractis,
Cum placita grates Conjuge sospes agat:
Conjuge, quae, raris fanctissima moribus, olim
ALPHENI meruit casta subire torum;
Postque tot exactos vacuosque doloribus annos
Dilectum claudit nunc quoque cara latus.
Ut fuit hac vitae socia non dignior alter,
Sic haec non alii nubere digna Viro.
Frater, honoratis decoratus fascibus, addit
Laetitiae Uxoris gaudia juncta suae.
Et fefla exhilarant plausu convivia, quorum
Delicias condit non simulatus amor.
Innocuos rifus & apertae candida mentis
Pignora suppeditat tincta lepore Charis.
Et comites Musae Pimplaeo e vertice lecta
Serta ferunt, doctas inplicitura comas.
Gaude forte bona felix ALPHENE, nec umquam
Conjugium turbet tristior hora tuum.
Sed stabili annosam firmet Concordia vitam
Foedere, quod rumpat non nisi fera dies.
Splendidiorque tuo quae surgit Leida labore,
Grata fit, & meritis adnuat aequa tuis.


[p. 268]

GENETHLIACON

FILIOLO EXSPECTATISSIMO

FRANCISCO PETRO BURMANNO,
FELICI PUERPERIO

CONJUGIS CARISSIMAE

DOROTHEAE ALBERTINAE SIX,

IN LUCEM EDITO D. XXIII. JUNII MDCCLVI.
O faustum mihi mane! & o ferenam
Eoo referens ab axe lucem,
Aurora, in roseis micans quadrigis
Quae tot gaudia, tot beatitates,
Quae tot laetitias, jocosque dulces,
Quae vitamque novam, novam juventam,
Quae tandem mihi masculam benigna
Prolem, partem animae alteram, tulisti!
Quo te carmine, qua lyra salutem?
Quas pro munere gratias rependam?
[p. 269]
Commendo tibi me, meumque P ET Rv M.
Cónferves puerum, & dies reducens,
Crescentem bona saepius revifas!
Fac felix adolescat, & veterno
Numquam deside torpeat, vigilque
Musas, te veniente, lucis ortu
Semper strenuus ut colat faventcs!
Sicte, Diva, canam, tuosque amores,
Tithonumque tuum, tuumque natum
Dicam Memnona molliore versu.
Quae foves gravidas benigna matres »
Maturos aperire promta partus,
Ilithya, tibi tuasque ad aras
Mecum debita vota solvit Uxor.
Costum molle damus, merumque purum,
Cum nardo, Genetylli fancta, odorum
Cinnamon serimus, levemoue myrrham.
Tu, Lucina, preces vocata nostras
Audisti facilis, ratasque firmas.
Tu, custos genialis alma lecti,
Maternique uteri levans dolores,
Huic lucem puero bonam tulisti.
Et tu conjugii torique cati
Consors optima, blanda, mollicella,
[p. 270]
Tota dulcis, amabilis, venusta,
Salve SIXIA cara: vive felix,
Vive perpetua fruens juventa.
Fer jam munera Sospitae Dionae,
Hoc puerperio tuo beata.
Per numen Veneris, tuamque formam,
Et per pignora te tenella lecti
Testor, perque tuos, decora, ocellos;
Ni te plus oculis meis amarim,
Ni te dispeream, osculerque totam:
Quod tu fidere nunc venufliorem,
Mellitum, lepidumque, & elegantem,
Tam bellum, tenerumque Pufionem,
Fecundo e gremio mihi dedisti. ’
Exspectate diu puer Parenti,
Et castis toties cupite votis,
Coeli depositum faventioris,
Matris delicium, Patris voluptas,
Pignus conjugii, tenelle, salve!
Salve, spes mea, ter quaterque salve!
Vive, melque meum, mei lepores,
Festiva Charitum manu polite,
Crece, Pieridum novelle pulle!.
Quam te nunc hilari tenere dextra.
[p. 271]
Tecum ludere, te sinu fovere,
Amplecti & patriis juvat lacertis!
Istas purpureas genas, decorum
Osculum, violis rosisque sparsum,
Adfectu tenero fuäviari!
Et, Lallo praeèunte cantilenas,
Somnum turgidulis ferente ocellis,
Almae progeniem levem Diones
Cunas vertere dulce vagienti!
Matris delicium, Patris voluptas,
Quam juvat niveis videre mammis
Haerentem Genetricis usque & usque!
Qua te lacteolis alente fuccis,
Sub noctis dubia silentis umbra
Sensi Melpomenen, tacente gressu,
Ad dextram thalami venire spondam;;
Et clam Castalii liquore fontis
Humectare inhians tibi labellum:
Et jam nunc tenerae e virente lauru:
Et ferta ex hederis parare fronti.
Matris delicium, Patris voluptas!
Infans parvule, quem recens sub auras
Dias luminis editum benigna
Respexit Placido Camena nutu,
   
[p. 272]
Felix augurio diem secundo
Primum ordire tuae, venuste, vitae.
Gaude hoc omine, blanduloque rifu
Jam cognoscere, parve, disce Matrem,
Quae te sollicitis fovet sub ulnis.
1llam mollibus osculare labris,
Illi brachia tende delicata:
Tutus in gremio illius quiesce,
Matris delicium, Patris voluptas!
Dum te, Pegafeo rigate rore,
Matris ubera nutriunt tenellum,
Cresces in mea vota, spemque gentis.
At quum te juvenem atque adulta quondam
Aetas jam dederit virum, memento,
Quorum a nomine fis vocatus infans.
Te FRAN c1sc vs uterque, te meique
Excitet Patrui relata PETRI
Fama: per titulos decusque avitum
Aedem fac meritis petas Honoris.
Nil, quos malueris sequi, morabor.
6mnes exprime, posterisque redde,
Matris delicium, Patris voluptas!
Di mores docili probos piosque,
Custodem & Genium per omne vitae
[p. 273]
Aevum si dederint, pede irreflexo
Ad virtutem iter arduum capefTes.
Felix si ingenium, fagaxque pectus,
Non Natura benignior negarit,
Doctis adnumeraberis Poetis.
Ipse, si valeam, comes fidelis
Ad celsi juga laureata Pindi
Te ducam, Aonidum & sacros recessus;
Quaque ad Thespiacos odora lucos
Tendat semita, PETRE, te docebo;
Ut possis-tremulam, rudemque cultus,
Admovere lyrae manum Latinae,
Et chordas facili ferire plectro,
Matris delicium, Patris voluptas!
Tunc tu Virgilii stupere Musam;
Nasonis teneros amare versus!
Disces: te rapiet venus Properti,
Et parco locuples foco Tibullus.
Mox cultae Critices subire templa,
Per vestigia principum virorum,
Monstrabunt studiis tuis dicata
Tot volumina, nunc premenda in usus
Et tot scripta tuos, labore privo,
Vel congesta aliis, Sed heus cavebis,
[p. 274]
Ne tot, adsiduis parata curis,
Auctorum monumenta cultiorum,
Graja quos dedit aut Latina suada,
Notras delicias, opesque notras,
Indigno facias perire fato;
Nec libros Patrui manu notatos,
Heinsi scriptave terfa, Scriverique,
Graevi, Broukhusiique, Franciique,
Et chartas hominum venustiorum,
Turpis Autolycus, vafra aut Laverna,
Umquam auferre vel invidere possit.
Matris delicum, Patris voluptas!
Crescas interea?, tenelle, crescas,
Musarum vigeas alumne dulcis!
Non nutrix tibi cantiunculis, nec
Vulgi de trivio modis petitis,
Obtundet teretes anilis aures:
Sed lyra placidos Horatiana
Ipse, aut hendecasyllabo Catulli,
Somnos conciliare sic studebo,
Illos ut numeros, melosque doçium,
Infans jam tenero inbibas ab ungue,
Matris delicium, Patris voluptas!
Utque de strepitu remotus urbis
Adsuescas habitare rure mecum,
[p. 275]
(Nam rus laurigeris placet Camenis,)
Jam Santhorstia villa, quid moramur?
Te mecum vocat en, tuamque Matrem,
Tuas blandidulas vocat Sorores.
Huc mecum properate, quid moramur?
Jam te Daulias hic avis salutat,
Volucrum stupor, integratque cantus,
Te laeto gremio, rosas refundens,
Tellus excipit, atque odora vestem
Pandit Flora tibi sinu rubente,
Matris delicium, Patris voluptas!
Hic dum lanigeras vigil bidentes
Pascit Alphesiboeus, increpatque
Ad mulctram stimulo boves vagantes,
Inflabit calamos leves Amyntas;
Cantabunt Corydon tenerque Thyrfis,
Ambo carmine mutuo periti.
Hic ferent calathis tibi repletis
Nymphae lilia, vel venusta Nais
Pallentes violas, olens anethum,
Et suavem casiam leget. crocumque,
Flore ut versicolore ferta nectant.
Hic mecum, puer o beate, vive,
Matris delicium, Patris voluptas!
[p. 276]
SPONSIS ILLUSTRIBUS
JOANNI BERNARDO BICKERO,
ç â Ï Í Ú Ò ´ Ö Ú ü Ô Ó,
ET
CATHARINAE SIXIAE,
FELICITER!
Haec tibi, casta Venus, hominum tutela salusque,
Et thalami sponsor connubialis Hymen,
Gratus honoratae BICKERUS gloria gentis
Suspendit Paphio munera vota tholo.
Munera, fervati donis cumulata Parentis,
De D E l II Clio quae comitatur Avi.
Namque minax nuper Nato Libitina Patrique,
Letifera tetrum nube adoperta caput,
Dum furit Amsteliam dira contage per urbem,
Et juvenes saeva falce virosque metit;
[p. 277]
Vifa fuit thalamo funestas spargere taedas,
Jamque ictu gemino velle ferire domum:
Quum Genetrix dubio suspensa timore duorum
Saucia de duplici vulnere paene fuit.
Orba fere Nato, & caro viduata Marito,
Anxia tam Conjux, quam pia Mater erat.
Inpavidum opponens tamen ad discrimina pectus
Sustinuit luctu fortior esse suo.
Tota domus, confusa metu, plangore sonabat:
Sollicita moeror publicus urbe fuit.
Sed rigidi leges inflectere certus Averni
Adplicuit medica Cynthius arte manum. w
Et Paphie, lacrimas gemitumque miserta venustae
SIXIADOS, ceston cui dedit ipsa suum,
Excutiens Morti tela intentata, coegit
Productas Lachesin continuare colos.
Laeta Parens igitur, salvo jam Conjuge felix,
Gaudia jam Nato sospite vera fove.
Ille domus columen, praeclari norma mariti,
Nunc iterum lateri redditur ecce tuo.
Redditur & soboles, exemplar amabile morum,
Et Sophiae & doctae cura probata Deae.
Faucibus indomiti praereptus hiantibus Orci
Filius en, generis spes recidiva fui,
[p. 278]
Vivit, & ut longos vivat diuturnus in annos,
Publica sunt populi vota precesque boni.
Dumque Cytheriacae fert vectigalia Divae,
Cinctus Acidaliae frondis honore comas;
Ardet BICKERAE frutices extendere tirpis»
Stemmatis & priscum perpetuare decus.
SIXIA, quae pulchris fama invidiosa puellis,
Virginei nuper gloria prima chori,
Ne rubeas, formosa, genas fuffufa pudore,
Ter tria post Lunae cornua, Mater eris.
Mater eris; niveo pendebit ab ubere natus,
Amstelidas inter conspicienda nurus.
Patria, quos fructus, & quanta propaginis altae
Germina, connubii pignora, spondet Hymen!
Dum fata DEDEL I o BICKERIA femine proles
SIXIA augebit posteritate domum.
Fallor, an augurio dextra Ilithya secundo
Adnuit hanc gentem muneris esse fui:
Quae sobole, &. dignis fecunda nepotibus olim
Amsteliis magnos inclyta reddet Avos.
MDCCLXIX.

[p. 279]

VOTIS
INCOLUMITATE FILIOLI
SUAVISSIMI
FRANCISCI PETRI BURMANNI,
INTER EPULAS IN SANTHORSTIANO
CELEBRATAS SECUNDO EIUS NATALI
Id. xxIII. JV N II cI2I2ccLvII. SUSCEPTIS,
EUCHARISTICON.

I, Batavûm fastis fidus praclustre, DEDEL I,
Inter honoratos gloria rara Patres:
Cui comites jungit Pallas Leidana Camenas,
OUDENDORPIACO carmine vota ferens:
Et Themidis doctae, G Ro r I praeclare, voluptas,
Augurium cujus nobile nomen habet: ’.
Cura salutiferi, MAIR I carissime, Phoebi,
Et Clariis, Hic T 1, fama probata choris:
[p. 280]
Salvete Aonii, dulcissima turba, Sodales,
Quorum Castalio pectora rore madent.
Vobis Pierio pro nectare parvulus infans
Voce mea grates officiofus agit.
Seque Patremque suum vestro commendat amori,
Quem sibi Musarum conciliavit honos.
Quantus enim a primis Vobis fit debitor annis,
Jam blando adridens adnuit ore puer.
Et tenero gestu gratum se sponte fatetur,
Ludere dum vestros nititur ante pedes.
Ofculaque infigit docötis infantia labris,
Ut bibat Aonii dulcia mella thymi.
Ut valeat, matura virum si fecerit aetas,
Officio fungi non rudis ipse suo;
Carmine vel culto vestrum meruisse favorem,
Ingenii & quondam dote placere boni;
Tactus & a sacro, Musis plaudentibus, oestro
Inter Apollineos se quoque ferre viros.
Interea carae dum pendet ab ubere Matris,
Sarcinaque in gremio non onerosa sedet;
Di, superet! Di, falwus agat! date numine dextro
In generis crescat spemque decusque fui!
Sed Charites quamvis te forment, PETRE, venustae,
Aut opibus cumulet te Jovis alma soror,
[p. 281]
Vel faveat thalamis olim Cytherea pudicis,
Muneribusque beent numina blanda suis;
Sint tamen o semper dulces ante omnia Musae!
Indole fac superes vota precesque tuà!
Ut, quoniam ingenii decus inmortale perennat,
De Styge Tartarea parta tropaea feras.
Praecipue at Patriae tangat te cura salutis,
Care puer, famulum spernere disce jugum.
Libertatis amans, Batavi fis nomine dignus,
Degener & numquam civis adultus eas.
Eventura reor: nam, quae vovistis, Amici,
Et Charis, & Phoebus, Pieridesque probant,
[p. 282]
V. I. R. I
I L L P S T R IS E t M O B I L I S S I Ly«f I
W I L H E L M I
BARONIS A LYERE,
vTRIUSQUE CATVICI TOPARCHAE, CIVITATIS
SCHOONHOVIENSIS CONSULIS AC SYNDI.
≈ CI, DELEGATIS ORDINVM HOLLAN
DIAE ADSCRIPTI, ETc. ETc.
FAVTORIS SVI OPTIMI, DESIDERATISSIMI.
DEFUNCTI A. D. xiii. Novemb.
ë I D I é C, C x x x v.
Haau, ingenuas, si qua est ea gloria, Musas
Innocuis juvit demeruisse modis.
Et mea, si quid id est, Phoebi studiofa, juventus,
Jucundos placita duxit in arte dies.
Nunc citharam averso non sponte refumere vultu,
Et querulum invitâ carmen hiare lyra,
Cogor, &. adtonitus tam celsi funeris ictu,
Triste reluctanti solvere voce melos.
[p. 283]
Nam quid dissimulo luctum male durus, & udis
Quis pudor in tanto vulnere flere genis?
Sustineam, erepto mihi Maecenate, dolori
Parcere, vel lacrimis ponere velle modum?
Non mihi Caucafeis prognato rupibus Urfa,
Uberave Hyrcana caute Leaena dedit:
Tigris Hyperboreo nec me nutrivit in antro,
Nec mihi de duro marmore corda rigent:
Ut valeam ficco fletum conpescere vultu,
Musaque utin tanto fittacitura malo.
Auferor, indomiti quo me rapit ille doloris
Impetus, & fati de gravitate queror.
Fertur in exsequias C ATvIcIvs: ite Camenae,
Ad tumulum eximii solvite justa viri.
Tune per invidiam crudelis ad omnia Parcae,
Nunc nisi conspicui Nominis umbra, jaces?
Nec licet annosae tibi tempora ducere vitae
Magne vir, innumeros digne videre dies?
Non tua te virtus, non mens excelsior, Orco
Eximit, integro non tua corde fides?
Non Stygias candor rarissimus ille Sorores
Effugit, & cunctis obsequiofus amor?
Sic solet. ignavum qui perdit desidis oti
Tempus, & in nulla marcidus arte terit,
[p. 284]
Quique sibi tantum foli prodesse laborat,
Serius, & longum fata moratus, obit.
Scd qui sollicitis gravibusque laboribus annos
Conficit, & multis utilis esse studet;
Opprimit hunc leti vis praecipitata rapacis,
Et subito cunctis flebilis ille cadit.
I nunc, & validis firmati viribus aevi
Fide, vel in longos protrahe vota dies.
At mihi, de Batavo quum litore tristis abirem,
Cogerer & Patriae linquere dulce solum,
Iftane, Catvico carisque avulfus: amicis,
Omina sperabam funeris esse tui?
Ultimaque amplexus inter fore verba putabat
Nescia tam subiti mens nec opina mali?
Jamque ego fum terras ideo rediturus in i!!as,
Ut videam tumulum, Vir generose, tuum?
Et prote cineres, & inania marmora cernam,
Et gelidum lapidem, qui tegit offa, teram?
Frisia, da veniam, quo tempore stamina vitae
Inlußtri fecuit trux Libitina viro;
Qua fugientem animam traxit CATUICIUS hora,
Poenitet in terra me latuisse tua.
Quod non lapsa sinu moribundi membra fovere,
Nec potui ad moestum pervigil esse torum;
[p. 285]
Nec mea fingultus inter lacrimasque refistens
- Lingua valedixit, Frisia, culpa tua est.
Lumina vicina quod non languentia morte
Fida manus clausit, Frisia, culpa tua est.
Defuit officio pietas si nostra supremo,
Invida lex fati, non ego, caussa fuit.
At tibi quid superesse animi sensüsque putabo,
Catvicum, Batavi pars memoranda foli?
Orba tuo Custode decus jam perdis, honorque
Conditur hoc tumulo, quo jacet ille, tuus.
Ne dubita laceros confusa resolvere crines,
Et tibi sacratum fle, miseranda, caput.
Posthabito cultu ferales indue vestes,
Et lacrimae rivi more fluentis eant.
Atria, quae nuper myrto, lauruque recenti,
Ornabas laeta, sedula turba, manu,
Squalida funerea tibi nunc cingenda cupressu,
Taxus & infaustas moereat ante fores.
Cernere nam videor deferta colentibus arva,
’ Pascuaque armentis nuda jacere suis.
Rusticus, angusto ducens suspiria tecto,
Languidus adfuetum vix bene tractat opus.
Tityrus & lepido dum cantat Phyllida lufu,
Et calamis aptat carmen agreste novis,
[p. 286]
Morte repentina concuflus scindit avenas,
Et vocat errantes in sua septa greges.
Faunus & abjecta mox fistit arundine cantum,
Condit & obscuro se Satyrosque specu.
Cumque maris Domino glaucis Nereides antris
Caerula nunc falsis fluctibus ora tegunt.
Ipse pater Rhenus, cursum qui fluminis illic
Terminat, & tristem labitur ante domum,
Projicit adtonitus, digitis quam sustinet, urnam,
Et lento annosum celat in amne caput.
Vos quoque Catviaci, qui nunc superestis, Amici,
Tuque animae, Frater, portio magna meae,
Turba pio planctu pompam comitata feretri;
Vos ego non aliter posse dolere reor.
Funeris o utinam pars quantulacumque venirem!
Vinceret haud luctus ulla querela meos.
Vobiscum fletùs certamen inire juvaret,
Aemula de justo pugna dolore foret.
Quod mihi dum Fortuna negat, jam Musa rependit,
Incufans querulis fata maligna fonis,
Quod licet, hunc Nerei trans stagna liquentia 1efTum
Mittit ad exsequias, Vir generose, tuas;
Conscia quid studio, quo me conplexus, amico
íDebeat, officio fungitur aequa suo.
[p. 287]
Munus honorati parvum ne spernite Manes,
Et mea fit vobis rite probata fides.
Mox aestate nova flores ad busta recentes,
Ossaque & in cineres dulcia mella feram.
Tunc ferta, & violas, lacrimarum rore madentes,
Gestiet ad tumulum spargere grata manus.
Interea humanas jam despicientia curas
Otia in aetheria sede beatus agas.
Hic ubi ab Invidiae mordaci dente remotus
Sub pedibus nubes sideraque alta teris.
Maximaque inlustris solamina percipit Umbra,
Te bene de Patria promeruisse tua.
Virtutique tuae non ipsa Calumnia laudes,
Incolumes quamquam laedere fueta, negat..
Et raras animi praeclaro in pectore dotes
Agmen amicorum post tua fata colit,
[p. 288]

HONORATIS MANIBUS
VIRI AMPLISSIMI
JOANNIS SIXII,
TO PARCHAE IN HILLEGO M, VROMADE ET c.
VR BIS AMSTE LA E DA MENSIS CON SV
LATV SAEPIUS PERF VNCTI,
SACRUM.
Qui legis illustri positum sub marmore corpus,
Et non plebejo reddita justa rogo;
S 1 x 1 A cos cineres isto venerabere busto,
Exuvias magni continet urna Senis..’
Amstela cui toties patriae conmisit habenas
Urbis, & antiquum Curia nota decus.
Quique bis ostono perfunctus fasce, curule
Acceptum a Proavis condecoravit ebur.
[p. 289]
Quemque tenor recti longo formavit ab ufu,
Et Batavae priscus simplicitatis amor.
Aoniae tutela domus, quo Praefide ad Yam
Pierides laetos esse, ituere choros.
Dotibus his titulos & avitae nomina famae
Sustinuit Patriae saepe probata fides.
Non hoc Livor iners, nigroque Calumnia dente
Eripiet, populo prava jubente, decus:
Auferet aut partas umquam post funera laudes,
Laeferit ut canum dira procella caput.
Haec magnis stant fata Viris, ubi temporis aura:
Fortunae esse, abiles versat agitque rotas,
Haec Cincinnatis, haec quondam ingrata Camillis
Praemia pro meritis Roma pudenda dedit,
Aequior at rarae Virtuti justa rependit
Poßeritas, fero non violanda die.
Patria nam foedo quamvis concussa tumultu,
Plebis & infano turbine quafTa ruat;
Totaque ad arbitrium Domini male ferva potentis
Surgat, in illustres facta noverca lares;
Cui supra fortunam animus, ludibria Sortis
Ridet, & inmoto pectore utramque capit.
1nvidiae victrix Prudentia, conscia rectti
Cui bona Mens, fato celsior ipsa suo,
[p. 290]
Inpavido sumit vultu ponitque secures,
Nec proprium a titulis perdit habetve decus.
Haud fecus annorum fatur & jam plenus honorum,
Consulis ut vacuum sponte reliquit ebur,
SIxivs, Invidia major, vulgique veneno,
Quam tenet, aetheria sede locandus erat.
Hic ubi fallacis nugas & inania secli
Spernit, & humanas despicit umbra vices.
Fata domans Virtus cineres venerabitur ipsos,
Caraque fervabit nobilis offâ Viri.
Ad tumulum custos Pietas non ficta sedebit,
Et Patriae constans nec temeratus Amor.
[p. 291]

D. M.

VIRI ET POËTAE EXIMII
PETRI D’ORVILLE,

S.

Candide D’ORVILLI, si quid tua sentiat umbra,
    Umbra per Elysium nunc spatiata nemus,
Ecquid, Persephones postquam te duxit in aulam
    Injiciens avidas Mors necopina manus,
(5) Et fortunatis postquam novus incola campis,
    Qua pia formosam turba pererrat humum,
Inlustres inter vatum comes additus umbras
    Inmortale sacro concinis ore melos:
Ulla tamen cari superest tibi cura Sodalis,
    (10) Nec meus ex toto nunc quoque fluxit amor?
Ecquid adhuc nostrae non despicis otia Musae,
    Et facili versus excipis aure meos?
[p. 292]
Non ingrata tibi pietas tunc nostra futura est,
    Quaequc fero invita dona suprema manu.
(15) Quidquid id est, tenuis non adspernabere dextrae
    Munera, nec calami languidioris opus.
At tibi quam mallem viventi nectere laurum,
    Atque hederae cultas cingere fronde comas!
Aut, aestate nova Batavas delatus in oras,
    (20) Laetus in amplexus tendere, PETRE, tuos!
’ Aut tecum Amstelia spatiari lentus in umbra,
    Et, duce te, Latiae plectra movere lyrae!
Aut illic genium dulci curare Lyaeo,
    Inter convictus pectora docta tui!
(25) Fluminis ut noti viridante crepidine tecum,
    Amstela sive tuo, seu pater Ya tuo,
Ingenuos inter lususque jocosque juvaret
    Non tetrica serum condere fronte diem!
Vana sed haec frustra fingentem gaudia, mortis.
    (30) Nuntia turbavit litera nigra tuae:
Quae mihi confusam sic perculit aspera mentem,
    Ut Jovis infesto tactus ab igne stupet.
Nam procul a caris pelago disjunctus amicis,
    Nescius heu fati dumque ago, PETRE, tui:
(35) Mors tua me gravius, quia ferior accidit aures,
    Conficit, & luctum praegravat atra meum.
[p. 293]
Et quia non gelido mandata cadentis ab ore
    Excipere, amplexu deficiente, datum est;
Aut oculos saltem letali rore madentes
    (40) Claudere, & extrema dicere voce, Vale;
Nec mea quod pietas pompam comitata feretri est,
    Hoc magis infelix invida fata queror.
Per mare, quod spatiis Patria me distinet amplis,
    Regna per aequorei mota tridente Dei,
(45) Nereïdumque domos, & glauca cubilia, testor,
    Per rapidos, sed qui vota tulere, Notos;
Quum fugientem animam vicina morte trahebas,
    Franequera invitos me posuisse pedes.
O qui me Amsteliam flentem deducat in urbem,
    (50) Sistat & ad tumuli marmora, PETRE, tui!
Quam mea profufos manarent lumina fluctus?
    Quot lacrimas plangens ad tua busta darem?
Tunc gemitu luctuque amens, tristique ululatu,
    Clamaret manes vox miseranda tuos.
(55) Nec tamen haesurum premimus nunc pectore vulnus,
    Sed procul in querulos solvimus ora modos.
Qua licct esse pio, pullata sordida veste
    Inferias pro me Musa datura tibi est.
Nam neque Orontea tumulum conspergere myrrha,
    (60) Nec pretiosa tuo mittere vina rogo,
[p. 294]
Nec dare Panchaei mens est mihi thuris honores,
    Aut Arabum cineri fiet odore tuo.
Ultima sed veri statuam monumenta doloris
    Carmina, inexhaustis fletibus ora rigans:
(65) Quae tibi sinceri cultum testentur amici,
    Et memori nomen vivere corde tuum.
Et tibi Pegasides Divae Peneïda frondem,
    Lectaque de Pindi vertice dona, ferent:
Ossibus infundent latices Permessidos undae.
    (70) Hinc tumulo surget populus alba tuo:
Quae sociam lauro crescenti misceat umbram,
    Et viridi sacram tegmine cingat humum.
Ipsa Venus myrtos, Paetanaque serta rosarum,
    Albaque cum violis lilia sparget Amor.
(75) At Critice, egregio quae decantata libello
    Diva tibi cultu semper amata pio est;
Maeviadum insulfos numeros & frigida scripta,
    Conditaque Arcadico carmina mille sono;
Cuncta simul tradet flammis abolenda supremis,
    (80) Non alio poterit solvere justa modo.
Sic Bembum Hispani narrant epigrammata vatis
    Misisse inferias, docte Catulle, tibi.
Sed tua, Phoebe, sacri quid vates cura vocamur,
    Dextera cultores ni tegat alma tuos?
[p. 295]
(85) Dic ubi eras? quum D’ORVILIO depasceret artus,
Aegraque fatalis clauderet ora sitis.
Num forte Aemonii ludens in vertice Pindi
    Laurigeri errabas per loca culta jugi?
An potius cantu defessus inertia somno
    (90) Membra dabas, sacrae qua fluit humor aquae?
Debueras certe venienti occurrere Leto,
    Demeteret carum ne tibi falce caput;
Tela sed in densos doctrinae verteret hostes.
    Deque rudi ferret juta tropaea grege.
(95) Phoebe vale: egregios rapiant si fata Poëtas,
    Heu nimium Batavi nomina rara soli!
Spissa Vacerrarum duret si turba malorum,
    Nec pereat rauco murmure rupta cohors;
Anseribus longae si dentur praemia vitae,
    (100) Funere praecipiti dum cadit albus olor;
Da veniam fasso, nam quid pius esse laborem?
    Numinis Aonii nomen inane puto.
Frustra noster amor, Pimpleïdes ite Camenae,
    Orgia nequidquam cur ego vana sequar?
(105) Vestrum erat inmanes cantu exorare Sorores,
    Flectere vel blanda numina dura prece.
Stamina D’ORVILIO nentes fatalia Parcae
    Duxissent versa fila relecta colo.
[p. 296]
Taenarias certe non tam cito raptus ad oras
    (110) Nunc Phlegethonteum cerneret umbra lacum.
Tu quoque, cui doctas, rara virtute, solebat
    Sincero semper jungere amore Deas;
Eloquii lucrique potens, Cyllenia proles,
    D’ORVILIUM Stygiis nunc prohibere vadis,
(115) Juraque Minoae debebas frangere legis,
    Flexanima aut Ditem voce movere trucem.
Nunc erat o fidibus mulcere Acheronta canoris,
    Ac fera tergemini conprimere ora canis.
Vana queror: neque enim Fati revolubile stamen,
    (120) Ultima quum furvo venerit hora pede.
Regna Deae inmitis non exoranda querelis:
    Auribus aversis respuit illa preces.
Namque animas justo si fas pensare dolore,
    Aut aliena foret si redimenda salus:
(125) Tu certe alterna Fratrem tibi morte redemtum
    Tyndaridae velles restituisse modo;
Optaresque tuis Lachesis quae demeret annis,
    Redderet haec PETRO fila, JACOBE, tuo.
Qua licet, ille tamen per te, mihi crede, reduci,
    (130) Et quam concedunt Fata, redire viam,
Tartarei poterit fauces perrumpere Averni,
    Postque obitum docti vivere in ore chori.
[p. 297]
Collige tersa tui limata Fratris ab arte
    Carmina, quae variis luserat ille modis.
(135) Cuncta simul Famae quam primum expone theatro:*
    Hoc te Castalidum publica vota rogant.
Non alia exposcunt pietatis munera Manes:
    Non aliam Frater flagitat ipse manum.
Plaudet ab Elysiis Broukhusia Musa viretis,
    (140) Franciaque officio Calliopea tuo.
Hoogstratana chelyn demirans umbra sonoram
    Discipulo lauri cinget honore caput.
Ingenio adfurgens cari Vlamingus amici,
    Secreti nemoris laetior antra colet.
(145) Nos quoque, qui sacras veneramur Apollinis artes,
    Dicemus laudes, quo decet, ore tuas.
Fac nobis igitur redivivum cernere Fratrem,
    Detur & a docto, qua patet, orbe legi.

MDCCXXXIX.


[p. 298]

LESSUS

IN OBITUM

VIRI CELEBERRIMI

JACOBI PHILIPPI D’ORVILLE,

DEFUNCTI INTER D. XIII. & XIV. SEPTEMBR.
MDCCLI.

Publice recitatus ex majore Templi Novi suggestu,
d. 22. Oct. ejusdem anni.

Visa diu magnos felix jactare Poëtas
    Amstelia Aoniis urbs decorata viris;
Quaeque peregrinis opponere gentibus ausa es
    Nomina, non fero deperitura die:
(5) Seu Latii adtonitam te carminis arte tenerent,
    Mulceretve aures Belgica chorda tuas:
Quae, modo Vondelium, vel grandia plectra moventem
    Hooftiaden, bifidi numina bina jugi,
[p. 299]
Indigetes Phoebos, & Pindi dona vocabas,
    (10) Ad patrios Superùm munere missa choros:
Quae modo Franciaden seclo oflentare solebas,
    Broukhusio & celsum tollere ad astra caput;’
D’ORVILIISQUE tuis veteris praeconia famae,
    Et poteras partum continuare decus:
(15) Funera post PETRI, sacris infesta Deabus,
    Dimidium questa es laudis abesse tuae.
Jam tua dos splendorque perit, moriente PHILIPPO,
    Jam tuus hoc tituli nomine fordet honos.
Amstela, praecipiti concuffum funeris ictu
    (20) In vada coenofi gurgitis abde caput!
Semper Apollineos (fuit haec tua gloria) cycnos
    Fluminis in placido fuete fovere sinu;
D’ORVILI cithara toties stupefacte canora,
    Flecte alio, curfss nunc, miserande, tuos:
(25) Jamque paludosa frontem male confite ab ulva
    Volvere de lacrimis turgide facte tuis.
Quin potius fractis confusas lentior undas
    Cornibus atrato margine maestus age?
Gaudia vana tibi, quamvis speranda, fovebas,
    (30) Define Daphnea cingere fronde comas;
Pro viridi myrto ripas invisa cupressus,
    Tristis & obductas taxus opacet aquas.
[p. 300]
Ille tuus vates, & clari fama Lycei,
    Jam cinis, & magni nominis umbra, jacet,
(35) D’ORVILIUS, patriae reduces qui reddidit urbi
    Laurigero doctas ex Helicone Deas.
Nam licet hoc titulo se Francius efferat unus,
    Francius, argutae nobilis arte lyrae;
Primus ad Amstelios quod ducens Tibride Musas.
    (40) Vexerit e Latiis sacra Latina jugis:
D’ORVILIUS gemina redimitus fronde Sacerdos.
    Restituit nostris orgia bina choris:
Nam simul Argivas, simul Ausoniasque Camemas,
    Palladiumque duplex ad tua templa tulit.
(45) Nec tamen hic solum te contigit, Amstela, luctus,
    Hic tibi nec privus, naviger Ya, dolor.
Conmovet at varias jactura haec publica gentes,
    Nec cohibet fletus quaelibet ora suos.
Et quotcumque colunt populi Phoebeia sacra,
    (50) Debita D’ORVILIO solvere juta parant;
Notus enim Hesperiis & fama notus Eöis,
    Laudibus inplevit Solis utramque domum.
Ipse pater tanto Tiberinus furere maerens
    Cornigerum curvo celat in amne caput.
(55) Morte Viri adtonitae quatiuntur motibus Alpes,
    Horret & in septem Martia Roma jugis.
[p. 301]
Crebra Palatinus suspiria fundit Apollo,
    Obferat & templi limina doç¸a fui.
Sicelis obscuris inmersa Arethusa cavernis:
    (60) Vixque Symethaeas aequor adoptat aquas.
Turbidus Hadriacis luget Neptunus in undis,
    Eridanus lacrimis crescit ab ipsè suis.
Exsequias ducit demissis cornibus Arnus,
    Et vada Sebethi Parthenopea latent.
(65) Et Panarus, veteri Scultennae nomine gaudens,
    Obvia turbato praenatat arva pede.
Nec fremitus tenuit Benacus murmura rauci,
    Tardus & obliquo Mincius amne fuit.
Pausilypus riguit, & squalida Mergilline,
    (70) A&tiaque in tumulo palluit umbra suo.
Flevit. Arar, Rhodanusque, & trunca fronte Garumna,
    Sequanaque, & lentas Matrona junxit aquas.
Et nostro Oceanus qui distinet orbe Britannos,
    Dicitur ad planctus ingemuisse novos.
(75) Gallia non quoties Batavi mirata Camenam!
    Fama per Albionum litora sparsa fuit.
Nomine D’ORVILIUS Siculas inplevit & urbes,
    Obstupuit cultis Ausonis ora modis.
Sedulus hic aevi lustrans vestigia prisci
    (80) Doctrinae innumeras adcumulavit opes,
[p. 302]
Hellados hic gazas, & magnae ditia Romae
    Inviso eripuit tot monumenta situ.
Sive sepulcrales tellure educeret urnas,
    Caefa vel antiquis marmora docta notis;
(85) Seu, quae femirutis inscripta Epigrammata bustis,
    Colligeret, Geticae fracta furore manus;
Emtave tot veteris pretiosa volumina secli
    Conderet in proprios Bibliotheca finus;
Seu lapides raros, quos Dorica Suada polivit,
    (90) Funderet e gremio Sieelis Henna suo;
Signave, & effossas cinere occultante columnas,
    Numorum aut cumulos versa aperiret humus;
(Quo non ingenii penetrat vis enthea magni,
    Quo non Musarum fert studiosus amor!
(95) Quos meritis quaesitus honos, & gloria tangit,
    Gloria Lethaeos effugitura lacus;
Nobile ut egregiis pofIint extendere factis
    Nomen, & a fera posteritate coli;
Hos neque navifragae deterrent saxa Maleae,
    (100) Non Scylla, aut rapidis torta Charybdis aquis:
Non hos sulfureis abigit fornacibus Aetna,
    Non hos ignivomi flamma Veseva jugi;
Nec Libycae Syrtes, nec feta cubilia monstris,
    Nec mala, nec dubiae mille pericla viae.
[p. 303]
(105) His petitur Latium Trojani litus Jüli:
    His rerum dominae regna videnda Deae:
Parthenope magno petitur calcata Maroni,
    Umbriaque Ausonii patria Callimachi:
Tufcula lustratur Ciceronis villa diserti,
    (110) Aut quae Nasonis limina trita pede.
Carpit enim fruges, plebeja glande relicta,
    Qui fapit, & cultas exstruit inde, dapes.
Deliciis animus nempe inmortalibus altus
    Usque peregrinas pascitur inter opes.
(115) Sed quid Phocbeas pectus poliisse per artes,
    Quid famam ingenii quaerere dote fui,
Visere & Hesperios ab Eoo limite tractus,
    Et maris & terrae taedia longa pati?
Docta quid a populis spolia exportare remotis,
    (120) Quid juvat externo ponere in orbe pedem?
Templa quid Aonidum partis ditare tropaeis,
    Et lauru ornatas quid redimire comas?
Si tot inexhaustos pracceps Libitina labores
    Rumpit, & insestas injicit atra manus,
(125) Et media abscindens vigilis molimina dextrae
    Auctorem a libris in fera busta trahit.
Quo magis egregios rapiunt mala fata Poëtas,
    Et pereunt magni, nomina rara, Viri::
[p. 304]
Quo magis infulfi vivunt superantque Vacerrae,
    (130) Densaque Maeviadum crescit inepta cohors:
Hoc magis ah Batavo fugient de litore Musae,
    Et tua fors nobis, Patria, flenda venit.
Tu tamen ante alios fluviorum gloria, Rhene,
    Rhene pater, nostris labere, tristis agris.
(135) Siste, precor, flexo finuofos gurgite cursus,
    Verfaque ab Hollandis moenibus unda fluat.
Et vos Rhenanae, genialia numina, Nymphae,
    Tempora mufcosis condite maesta vadis.
Inclyta Lugdunum, Batavae penetrale Minervae,
    (140) Hospitium Phoebi, Pieridumque domus;
Et Trajectinae plorant haec funera Musae.
    Publicus agnoscit publica damna dolor;
Et mihi primus amor quondam juvenique voluptas
    Confundit lacrimas Franeca docta suas:
(145) LJt socias jungant ad frigida busta querelas,
    Manibus inferias & sua dona ferant.
Dicite D’ORVI L II (fas est meminiffe) fodales,
    Quis stabili nuper jun&us amore fuit; t
¿Pervigil externas dum lustrat dextera gazas,
    (150) Et procul a patriis sedibus hofpes agit;
In partem Criticae quoties non venerit artis,
    Miserit & larga dona petita manu!
[p. 305]
Auxilioque levans Musarum in commoda curas
    Munificus varias deproperarit opes.
(155) Fallimur? an nutu mea dicta Probatis amico,
    Qui deleta animis haec benefacta negat?
Nos quoque, si quid id est, gratae tibi Pignora mentis.
    Oferimus memori, magne PHILIP pe, manu.
Nos meritis non pauca tuis debere fatetur
    (160) In cineres pietas officiosa tuos.
Sed quid conmemorem cineres? quid vana sepulcri
    Nomina? quid Stygios te subiisse lacus »
Non tu Taenarias penetrasti totus ad umbras,
    Famave cum vili condita plebe fatet.
(165) Tnvideat Lethea palus, rumpatur Avernus,
    Pars melior de te nempe superftes agit.
Doctrinae monumenta tuae post funera durant:
    Quae tecum invifos non subitura rogos.
Tu veterum scriptis tot vulnera, totque lituras
    (170) Delesti Criticae sedulus artis ope.
Per te, quam Gyaro Phoebus Myconoque revinxit,
    Notior Aegeis candida Delos aquis.
Fratris ab interitu per te revocata leguntur
    Carmina, & ornatu splendidiore nitent.
(175) Per te Callirhoës Chariton narrator amorum /
    Adtulit Aonio munera grata gregi.
[p. 306]
Et simul agnorunt Manethonis sidera lucem,
    Et medicam sensit Heliodorus opem.
Plura tamen Famae restant fistenda theatro,
    (180) Quae dedit ingenii lima polita tui..
Dextera Apollineo numquam lassata labore,
    Edere congestas nava parabat opes.
Per te Graecorum collecta Epigrammata vatum;
    Sperabat cupida Musica turba manu. ’
(185) Bucolicum Sicula modulatus arundine carmen;
    Simichides, curae debitus ille tuae,
Jam calamos infiare novos, purasque cicutas
    Optabat, veros te praéeunte modos.
Quaeve vetustatis monumenta, obducta rüinis, -,
    (190) Trinacriae occultis delituere jugis;
Tot spólia, errorum tot rara tropaea tuorum,
    Castalides tenebris intcritura vetent
Et quae tot genio veterum certántia vatum
    Victuris cecinit carmina Musa modis,
(195) Aemula Nasonis, numerosque imitata Properti.
    Adtonitae maneat posteritatis honos!...
Claraque Erechtheis intexens nomina peplis
    Mnemofyne aeterna semper in aede colat!
Perque quot ivisti Batavo procul orbe repotos,
    (200) Tot tua per populos fama perennis eat!
[p. 307]
Haec tibi Mygdonio longe potiora metallo,
    Vel si de Pario marmore saxa forent.
Quo feror? hoc cari supremum munus amici
    Accipe, non artis, sed pietatis opus.
(205) Nec virides hederas, neque laurea despice serta,
    Serta, tuas toties cingere sueta comas.
Et mea, quà cineres sacrata hac sede quiescunt,
    In tumulo versus dextera grata notet:
D’ORVILII LATIAE LUGENT AD BUSTA CAMENAE;
    (210) LUGET ET ORBA SUO VINDICE GRAIA VENUS.


[p. 308]

EPICEDIUM

IN FUNERE INMATURO

CLARISSIMI ET EGREGII VIRI,

COLLEGAE DESIDERATISSIMI,

GEORGII D’ARNAUD,

IN ACADEMIA FRANEQUERANA
JURIS ANTECESSORIS,

IPSIS KALENDIS JUNIIS DEFUNCTI
A. MDCCXL.

Tene ego, de teneris mihi quem sociaverat annis.
    Non interrupto foedere certa fides;
Tene ego, quem studii communis vincula & aevi,
    Et bene Castalidum junxerat unus amor;
(5) Muneris & carum consortem, ARNALDE, silerem,
    Aut tacito efferri funere Musa sinat?
Non ferat hoc pietas, cineri quoque grata supremo,
    Indictum ut patiar mutus abire mihi.
Sed queror ante diem lenta te tabe peresum,
    (10) Atque inmatura linquere morte tuos.
[p. 309]
Ante diem inmiti Parcarum numine raptus
    Conderis aeterna flebilis umbra domo.
Namque cadis primo vernantis flore juventae,
    Et, qui dignus eras vincere Fata, jaces.
(15) Nec licet in titulos crescentis surgere laudis
    AItius, aut famae jam superesse tuae.
Sed nimium praeceps Letheo mergeris amne,
    Spesque tuas tecum, non rediture, rapis.
Sic est. haesurum, docti jactura sodalis
    (20) Quo mihi percussit pectora, vulnus erit.
Nec lubet indomito solatia vana dolori
    Quaerere, sed quo me fert meus ardor, agor.
Sustineam nigro lentus comes ire feretro,
    Carmina de lacrimis nec madefacta dabo?
(25) Sustineam positum te crimine Sortis acerbae
    Cernere, nec meritis invida Fata querar?
Et spolium a foedo te vespillone videbo
    In tumuli, ingesto pulvere, claustra trahi?
Pro Superi! busto bona quot tumulantur in uno!
    (30) Quot secum dotes supprimit una dies!
Dicite, num navo merces venit ista labori,
    Et pretium ingenio mors properata manet?
An, quia Pieridum ARNALDUS gratissima cura
    A teneris didicit spernere vulgus iners,
[p. 310]
(35) Et puerum cultas sacer impetus egit ad artes,
    Graecia quis ferum Romaque nomen habent,
Heroo aut populis ereptus culmina gressu
    Cirrhaei valuit scandere summa jugi,
Et famam factis, victuram extendere, Morti
    (40) Praeda miser meruit praecipitata dari?
Indoctam potius, Parcae, subducite plebem,
    Quorum pressa gravi pondere terra gemit.
Glande mala pastam Baviorum sternite turbam,
    Agminaque Arcadici desidiosa gregis.
(45) Segnitie pingues & obesos tollite ventres,
    Otia quis pecudum more peracta fluunt.
Fertilis a fatuis veniet nam pompa Vacerris,
    Amplus ab invisa gente triumphus erit.
Quid querimur? neque enim doctrinae gloria flectit
    (50) Non exorati jura severa fori.
Nec minus, insignes animas, quam vulgus inane,
    Obserat inferni janua furva Dei.
Scilicet hac Fati mortales lege tenemur,
    Hac miseri Sortis conditione sumus;
(55) Proserat ut seros, lento cui tracta veterno,
    Marcet in ignava vita quiete, dies.
At, vigili aetatem ii conficit arte, laborem
    Atropos, huic rupta pensat iniqua colu.
[p. 311]
Quîs placido natis riserunt ore Camenae,
    (60) Quas gremio Pallas nutriit alma suo;
Et jam laurigero juvenes Helicone locavit,
    Injicit his scaevas Mors necopina manus.
Sic viridi extinctus dotes, ARNALDE, juventa
    Cogeris Elysia condere valle tuas.
(65) Nec te jam, castae vitam sacrasse Minervae,
    Non Aganippeo fonte levasse sitim;
Nil Latium & doctas novisse juvabit Athenas,
    Aoniis Themidem vel sociasse choris.
Hei mihi! quae summos gratari optarat honores,
    (70) In cathedram faustis te comitata sonis,
Et tibi laeta caput Peneïde cingere lauru;
    Tristia de taxo serta Thalia dabit.
Dextera, quae socium te conplexura Senatus,
    Ornatum merito munere, nuper erat,
(75) Jam tua ferali decorabit busta cupresso,
    Et feret exsequiis dona suprema tuis.
Sic velanda sacris fuerat quae victima vittis,
    Sanguine mox aras inbuit icta suo.
Ut rosa, veris honos, aurorae tincta rubore,
    (80) Floret in Idaliis roscida mane jugis;
Sole sed occiduo, terrae fervore perusta
    Languet, &, irata Cypride, tota jacet:
[p. 312]
Aut ut Adoneo fragans hyacinthus in horto,
    Delicium quondam, Phoebe, dolorque tuus,
(85) Mox Zephyri infesto discussus flamine pallet,
    Atque inclinato vertice torpet humi:
Sic tu Pieridum cultis flos verne viretis,
    Falce metit Stygia quem Libitina, cadis.
Sed bene habet. totus numquam moriere, GEORGI,
    (90) Nec Phlegethonteis praeda futurus aquis.
Vivis enim in chartis, quas te mirabitur aetas
    Postera tam juveni perpoliisse manu:
Quae decus & titulos, & iturum in fecula nomen
    (Juris in hoc Lachesis nil habitura) dabunt.
(95) Ossa rogo jam lecta tuo: tua scripta probantur:
    Totque manus doctae pignora Fata domant.
Non his sors adversa cadit Minoïdos, urnae;
    Temporis eludunt haec monumenta situm.
Eumenis anguino non his metuenda flagello,
    (100) Irave tergemini non nocitura canis.
At tu, si quis adhuc restet post funera sensus,
    Curaque Burmanni si super ulla tui;
Accipe pro festo lugubrem carmine lessum,
    Manibus haec pietas sitque probata tuis.
(105) Despice nec cari tibi quondam, ARNALDE, sodalis
    Dona, sed invita quae tibi missa manu.


[p. 313]

IN OBITUM

PATRUI DESIDERATISSIMI

PETRI BURMANNI,
DEFUNCTI LEIDAE D. XXXI. MARTII
MDCCXLI.<

Tempus ad hoc vernos Musis sacravimus annos,
    Et dedimus Clariis otia laeta choris.
Atque alacres sacri tentavimus ardua Pindi,
    Laurus ubi umbrosum plurima reddit iter:
(5) Et mihi nescio quid promittens lumine blando
    Arcitenens nutu signa fecunda tulit:
Aonidesque ipsae nitentem scandere visae
    Auxilio blanda saepe levare manu.
At mihi jam nullus stimulat praecordia Paean;
    (10) Nullus agit flatu pectora mota Deus.
Mens hebet, & percussa ingenti funeris ictu,
    Si qua fuit, solitum deserit artis opus,
[p. 314]
Lingua riget, cui nulla sitis Permessidos undae,
    Et stupet in tanto vulnere pectus iners.
(15) Da veniam, quisquis miraris, carmine nullo
    Conscia me fletus signa dedisse pii;
Cumque tot officium praestent ferale Poëtae,
    Me solum ad Patrui busta tacere mei.
Indomito, fateor, succumbit Musa dolori,
    (20) Mutaque, dum manes tentat adire, silet.
Saucia in extremo quaerit solámina luctu,
    Quodque canat, nullis invenit aegra modis.
Reprimit & questus, confusaque verba loquentem
    Deficiunt: vocem strangulat ipse dolor.
(25) Talis narratur quondam Pataraeus Apollo
    Ad tumulum Inachii conticuisse Lini.
Orphea sic positis fine cantu ad Strymona plectris,
    Funere in Eurydices obstupuisse ferunt.
Tuque adeo ignoscas, esse, ar mihi numinis umbra,
    (30) Si quid adhuc PETRI fas meminisse tui;
Manibus inferias quod tarda Thalia rependit
    Missa quidem fero munera, missa tamen.
Officii si lenta, sui celavit, & udo.
    A lacrimis lessu non comitata rogum est;
(35) Parce, precor, tacitis quod adhuc sine teste querelis
    Solaque deflevit propria damna sibi.
[p. 315]
Parce, precor, pietas non desuit: ora recenti,
    (Di mihi sint testes!) vulnere presa silent.
Pieridas testor nequidquam in vota vocatas.
    (40) Te moriente, meos deseruere lares.
Ter mihi fumta chelys, digitis ter sumta relapsa est:
    Dextra ter invitum sollicitavit ebur.
Te sine Corycii Penetralia clausa recessus:
    Orgia Phoebei te sine muta chori:
(45) Te sine dedidici placitam mihi carminis artem:
    Potus Hyanteae te sine sordet aquae.
Ah Patrue! ah nostrae praesens modo cura juventae;
    Hactenus & studiis Dux mihi certus, ubi es?
Quid mihi nunc animi, (sed sensum animumque dolenti
    (50) Eripuit fati vis) superesse putas?
Ex oculis cogor mea cernere gaudia, & omne
    Praesidium Musis, quod fuit ante, rapi.
Quodque mihi jam te viduato secula reddent
    Nulla, decus misero sustulit una dies. -
(55) Quo fugis ah carum me, fide Magister, alumnum?
    Destituis PETRUM non rediture tuum?
Quemque manu a tenero formasti sedulus ungue,
    Discipulo folitam ferre negabis opem?
Tu puerum, primis mihi quum Pater optimus annis
    (60) Intempestivo funere ademtus erat;
[p. 316]
Quum rude praeclaras esset mihi pectus ad artes;
    Dignatus tectis adferuisse tuis.
Primus inexperto docuisti tramite gressum,
    Suspensumque sacro ponere calle pedem,
(65) Et tremulis citharam digitis pulsare sonoram,
    Armaque inadsueta sumere docta manu,
Teque modum praebente, leves deducere versus,
    Fingere & Ausonios, te praesunte, modos.
Tu juvenem ad Clariae duxisti Phocidos antrum,
    (70) Et quo tu solitus fonte bibisse, dabas.
Auspiciis animosa tuis, fidentior ire
    Coepit, & Aonium vifere Musa nemus.
Per te vervecum nugas ridere canoras,
    Et trugem abjecta glande probare bonam;
(75) Per te divinos mirari edocta Poëtas,
    Anseris & rauci spernere murmur iners;
Et cupidas niveis aures adsuescere Cycnis,
    Quale canunt ripis, unda Caystra, tuis.
Tu mihi, limosa quid Rana palude coaxet,
    (80) tridulaque ingrata voce Cicada strepat,
Dirus ab arguta quid distet aëdone bubo,
    Firmasti exemplo, magne Poëta, tuo.
Tu Latiae Pithus mihi pectora rore rigasti,
    Oraque Cecropii nestare feta thymi.
[p. 317]
(85) Quid variae gentis, genuinis eruta chartis,
    Temporis & prisci noscere fata juvet;
Tu mihi veridica monstrasti pandere lingua,
    Historicam Patriae nec violare fidem.
Mox etiam Critices referasti templa sagacis,
    (90) Templa sed a vulgo non temeranda rudi.
Quamque viam Heinsiades Gronoviadesque secuti;
    Hanc tibi reclusit Graevia dextra prius;
Semitaque, Heroum qua tendere sucta propago,
    Ducat ut ad verae regia laudis iter;
(95) Devia sed fatuis solida de plebe magitris
    Tesqua parum fausto quae celebrata gradu;
Te memini ignarum monitu docuisse severo,
    Et juveni cauta saepe notasse manu.
Si quid in his igitur prosecimus, aut mihi fama
    (100) Carminibus veniet quantulacumque, tuum est.
Haec grata debere tibi nos mente fatemur,
    Et curae acceptum, PETRE, referre tuae.
Nec memorem illorum tangent oblivia sensum,
    Vel si Lethaeum cogar adire lacum.
(105) Sed mihi quid posthac te, Patrue, fiet ademto?
    Quis mihi, fortunam qui tueatur, erit?
Tene mihi aeternum, ten’, Patrue magne, carendum est,
    Nec dabitur ductu consiliisque frui?
[p. 318]
Quanta parum validis incumbet sarcina nervis!
    (110) Res mihi jam proprio Marte gerenda venit.
Quisve animos addet Patrui nunc morte labantes?
    Luctuat in caeco nostra carina vado.
Tiphy, quid in medio jactatum flumine linquis?
    Deferis infirmam quid, Palinure, ratem?
(115) Aequore cui semper dubio Cynosura fuisti,
    Praecipiti nescit credere vela Noto.
Sola sed a vigili jam nunc Rectore relicta
    In tumido errabit, turbine quassa, mari.
Sed bene! quod totum te non mihi, Patrue, raptum
    (120) Abstulerint meritis Fata maligna tuis.
Ingenii monumenta tui post funera durant,
    Scripta nec aeterna Taenara nocte premunt.
Vivis enim his fero post fata superstes in aevo:
    Styx nihil in chartas invida juris habet.
(125) Quod licet, haec pro te venerabimur: haec mihi semper
    Exemplo subdent calcar ad alta tuo.
Phoebe pater, si quid tua postmodo cura feremur,
    Da mihi ad hanc cursum posse tenere Pharon.
Da precor, ut claro Patrui sim nomine dignus,
    (130) Et sequar egregii facta imitanda viri.
Dum stupet innumeros pubes studiosa labores,
    Seraque posteritas carmina culta legit,
[p. 319]
Fac similes numquam cenent, Latoie, myflae
    Bellerophontei pandere sacra jugi;
(135) Sed procul a Pindo Baviorum crassa propago
    Exfulet, & templis turba profana tuis.
Quòd superest, quarta colai te, Patrue, vivum,
    Filius ut Patrem debet amare, fide:
Semper honoratum memori flc pectore nomen,
    (140) Inter mortales dum numerabor, erit.
Nec patiar caecis damnari scripta tenebris.
    Jam bene de domini funere rapta sui.
Poscit opem medicam divinae Aeneidos auctor:
    Nam labor hic dextrae deficientis erat.
(145) Poscit opem, placida cui favit Honorius aure,
    Ille Paraetonii fama Poëta soli.
Musa tua, ingeniis non inficianda vetustis,
    Gestit & in lucem cultior ire novam.
Haec & plura manu vigilaci condita chartis,
    (150) Si faveat votis aequus Apollo meis,
Colligere, & Fama sacrare adnitar » & ißas
    Naufragii tabulas adseruisse tui.
Quidquid at eximiis semper comes aemula factis
    Invidia obscoeno rodere dente velit;
(155) Manibus a sacris liventia tela retundam,
    Tela tuum quondam fueta ferire caput.
[p. 320]
Ut pecus Arcadicum exanimem calcare Leonem,
    Quem metuit vivum laedere posse, solet;
Lucifugae erumpent tectis sic forte latebris,
    (160) Atque umbram infesto dente vel ungue petent.
Sed quicumque tuis insultet Manibus hostis,
    Sive quis occultus, seu quis apertus erit;
Arma ministrabit Pietas justissima vindex,
    Inproba quis valeam conprimere ora canum.
(165) Graculus & si quis, Pavonis nomine turguens,
    Sorde sua cineres foedet & ossa tuos;
Sentiet ultrices in tergum flagra Camenas
    Sponte lacessita mille parare manu.


[p. 321]

IN

ACERBISSIMUM OBITUM

OPTIMAE ET CARISSIMAE

CONJUGIS PRIMAE

MARIAE ELISABETHAE
STRENGIAE,

INFELICI PUERPERIO DEFUNCTAE

d. VIII. MARTII MDCCLV.
ANNO AETATIS XXII.

Tene ego, ten’ thalami nuper suavissima Consors,
    Tene ego, pars animae, dulcis ELISA, meae;
Conjugis exemplum blandae, specimenque pudicae,
    Cui Pietas mores Integritasque dabant;
(5) Candida cui Virtus raras in pectore dotes,
    Corporis & formam finxerat alma Charis;
Unica curarum requies, & sola voluptas,
    Solaque lux vitae deliciumque meae;
[p. 322]
Bis duo concordi cum qua vix acta per annos
    (10) Foedere, & inlaesa pace juventa fuit;
Obsequio placitum quae devincire maritum,
    Et stabili noras semper amare fide;
Tene, meis oculis & lumine gratior ipso,
    Nunc desiderium, cara, dolorque Viri,
(15) Cogor inexhaustis raptam deflere querelis,
    Et gelida heu lacrimis busta rigare piis?
Rcliquiasque tuas invita condere dextra,
    Aversaque rogo subdere fronte facem?
Conpositaeque melos funestum fundere, quale
    (20) Dulcis olor lingua destituente canit?
Quam fati male certa fui, fortisque futurae
    Nescia mens hominum gaudia vana fovet!
Q/tiam brevis ah ludit mortalia vota voluptas,
    Spesque repentino fracta dolore jacet!
(25) Frustra visus eram dulci modo compare felix,
    Et, thalami socia sospite, sospes eram.
Ipsaque, fecundas audit quae Diva vocantes,
    Atque uteri solvit parturientis onus,
Promta videbatur nutu Lucina juvare,
    (30) Conjugis & precibus dextra favere piis.
Post tolerata novem gravidae fastidia menfes
    Jam tenero Matri riferat ore puer;
[p. 323]
Qui tria conjugii reddebat pignora rapta
    Solus, & orbati damna priora tori;
(35) Quique Patrem studiis, Matrem virtute referre
    Disceret, ah laetae spes recidiva domus!
Vidit, & indoluit vultu furialis iniquo
    Tisiphone, & votis pondus inesse vetat.
Justaque ut eludat scelerato gaudia nisu
    (40) Exstimulat Famulas in mala jussa suas.
Excitat inferno surgentem è limine Febrim,
    Ipsaque, qua noceat, monstrat acerba viam.
Hanc Macies tremulo comitatur pallida gressu,
    Et Pavor infomni corpora nocte terens,
(45) Et quatiens mentem repetitis ictibus Angor,
    Curaque sollicito pectore triste furens,
Terribilesque oculis formae, Terrorque, Tremorque;
    Morsque tenebrosa condita nube caput.
Sic ubi se scaevo muniverat agmine, dextram
    (50) Funerea armavit lampade dira manum.
Instruit & nigra laevam mox pyxide, tetrum
    Virus Avernalis quae capiebat aquae.
Seque tegens Stygio bis tincta in flumine palla,
    Tendit ad infaustae limina laeta domus.
(55) Vix ea contigerat pedibus, tremuisse feruntur
    Adtoniti postes, & patuisse fores.
[p. 324]
Tartareamque facem dum quafîät terque quaterque
    Effera, letali complet odore locum.
Nec mora: firidentes ferpentum intentat hiatus,
    (60) Tetraque ab exserto crine venena fluunt.
Sed jubet, antc Pater cunas ut ploret inanes,
Quam doleat vidui tristia fata tori:
Nam puerum in cunis blandiri, & myrtea forte
    Cum foliis lauri ferta tenere videns,
(65) Letifera e taxi supponit fronde corollae
    Munera, & adridens exitiale favet.
Stcrnuit, & teneros, dum nicötat, claudit oce1íos
    Parvulus, & subito funere membra rigent.
Non aliter, surgente, rofam, quae vernat Eöo,
    (70) Hesperus abrupto caule jacere dolet.
Turbine sic venti, glaciali aut grandine laesa,
    Concidit in primo spicea flore seges,
Jnterea Matris concussit debile corpus
    Frigus: anhela quatit fervidus ora calor.
(75) Aridaque çxefas populatur flamma medullas,
    Et juvenile decus, quod fuit ante, perit.
Sidereusque oculos languentes deferit ignis.
    Purpureus linquit pallida labra color.
Concretoque cadunt liventes sanguine malie.
    (80) Omnis ab exhausto corporé forma fugit.
[p. 325]
Noxque tenebrarum terrore horrenda quietem
    Languida mulcentem carpere membra negat.
Auxilium jussae sperare Machaonis artes
    `Praefentem renuunt ferre medentis opem.
(85) Conjugis haud miseri lacrimae valuere precesve,
    Irrita nec magnum flectere vota Deum.
Vana nec optatos praebent medicamina somnos.
    Difficilis nulla redditur arte fopor.
Sed tristes agitant mentem formidine Curae,
    (90) Mota nec officio fungitur illa suo.
Quae tamen ut rediit: mortis vestigia sentit
    Proxima, ncc vitae spem superefíe suae.
Tunc animum » infirmo languentem in corpore, totum,
    Erigit, & spreta surgere jussit humo.
(95) Dumque aliquid spectare potest, morientia pascit
    Lumina ab adspectu, quo licet, usque Viri.
Ofcula dat maesto, sed non repetenda, marito,
    Amplexumque manu deficiente tenet.
Atque ait: É mea lux, ô vitae sola voluptas,
    (100) Dum fueram lateri consociata tuo;
Abstrahor a thalamo, suavissime PETRE, sgli»
    Funere conturbans teque tuamque domum:
Me Pater ille vocat: nimiis sed parce querelis... ¼.
    Arguere inmensi jussa verenda Dei.
[p. 326]
(105) Hunc testor! te, PETRE, tori fidissima consors
    Obsequio studui demeruisse pio.
Corporis exuvias nunc ponimus ecce caduci,
    Sed meliore mei parte superftes agam.
Conjuge te quamquam dulcis mihi vita futura,
    (110) Tuque etiam de me nil, nisi morte, doles,
Aetherias animus jam purior ire sub auras
    Ardet, & aeterna, P ET RE, salute frui.
Hanc meritis mihi nulla meis fiducia spondet,
    Sola Redemtoris sed mihi pacta nece.
(115) Hic mihi Sponsus erit: mens vinclo juncta perenni
    Flagrat in amplexus illius ire novos.
Ille salutiferam promittit tendere dextram,
    Ducat ut ad celsi regna beata poli.
Quem peperi puerum (puerum superesse putabat)
    (120) Ut thalami pignus respice, P ET RE, mei.
Et, licet in primo me mors tibi subtrahat aevo,
    In memori semper pectore vivat amor.
Deque tuae capias solamina funere E l 1 s AE,
    Vera quod in supera fit mihi vita domo.
(125) ɪe tibi, teque mihi coelestia gaudia reddant!
    P ET R E vale: haec MARIAE vota suprema tuae.
Dixit: & hinc vultu moritur fecura quieto,
    Exorans pacem supplice voce Dei,
[p. 327]
Clementique animam per verba precantia Patri
    (130) Conmittens lingua deficiente, cadit.
Et mox in tenues exccdens spiritus auras
    Aetheriae sedis limina pura petit.
Tune igitur nostris Conjux avulfa lacertis,
    Tam cito pro miserum linquis, amata, Virum?
(135) Nec satis infantum per funera crebra tuorum
    Atratam toties ingemuisse domum?
Nec faturata fuit natis bis terra duobus?
    Heu uteri quondam pondera grata tui!
Ni imul & Matrem buto demergeret uno,
    (140) Et tibi Perfephone scinderet atra comam?
Cur cineres non illa meos simul urna recepit?
    Mixtaque non fuerunt offibus offâ tuis?
Nec, quia nos Hymen taeda sociarat eadem,
    Incendit junctos fax geminata rogos?
(145) Ut, qui conjugii vinclo religarat utrumque,
    Nunc quoque communi morte perennet amor.
Hoc jubeat Lacheis, faveatque Proserpina voto l
    Namque mihi, erepta Conjuge, dulce mori.
«O si Threiciae vires testudinis Orpheus
    (150) Jam daret, & querulae murmura maesta lyrae!
Qua tenebras Erebi penetrare, & regna filentum;
    Qua liceat manes vifere, E L Is A, tuos.
[p. 328]
Te certe in dias revocarem luminis oras,
    Et manibus Leto subriperere meis.
(155) Nec minor Admeti pietas mea Conjuge, fatum
    Vinceret, atque obitu sic redimenda fores:
Me Stygio faltem, flecti si numina nollent,
    Obrueret pro te mors properata lacu.
Vana queror: neque enim sedes tua fanctior umbra
    (160) Has colit, aut nigri pallida regna Dei.
Non tu Taenarias subiisti tristior undas,
    Non Acherontei flumine vecta vadi.
Luridus haud metuendus erat tibi portitor Orci,
    Nec tibi tergemini lingua timenda Canis.
(165) Nam tua te virtus tenebras non nosse silentum
    Jussit; at Elysias incoluisse domos.
Scd quid ego Elysias, mendacia nomina, valles,
    Somnia quid caecae gentis inepta loquor?
Tu fortunata coeli regione recepta
    (170) Sub pedibus nubes fideraque ipsa teris.
Aethere in excelso penetralia summa Tonantis,
    Templaque terrigenis non referata, colis.
Aligeros inter coctus, & pignora lecti,
    Numine nunc frueris proximiore Dci.
(175) Illius in laudes, choreis comitata piorum,
    Aetcrnum lacto concinis ore melos.
[p. 329]
Muneraque hic terrae fordent tibi fluxa reli&ae.
    Despicis humanas aethere dives opes.
Hic bona per Christi pretiofum parta cruorem
    (180) (Sola tibi haec semper vota fuere) tenes.
Sacra pio quondam tibi pectore credita, demtis
    Hic tenebris claro lumine aperta vides.
Et procul a curis ac sollicitudinis aestu
    Gaudia jam vitae vera perennis agis:
(185) Caudia, inutilibus non conturbanda querelis,
    Sed magis adsiduo digna labore peti.
ó Domus! ò animis statio tutissima ’ fessis!
    ô Patria! ô cupidis meta terenda rotis!
Excipe me portu, quum corpore solvar, eodem:
    (190) Sic iterum natis conjugioque fruar.
Hanc utinam inmerito liceat sperare salutem,
    Ultima quum fati venerit hora mei!


FILLIOLAE NATU MAJORIS
EPITAPHIUM.

Prima Patris spes laeta mei, Matrisque voluptas,
    Prima, sed heu voti spes fugitiva levis!
Augurium lecti de fertilitate jugalis,
    Faustaque conjugii Filia signa dabam:
(5) Ni vitae properata breves duxisset in horas
    Stamina de fragili Parca maligna colo.


[p. 330]

DULCISSIMAE FILIOLAE

JOANNAE ELISABETHAE

MANIBUS

S.

Rapta sinu carae necopino funere Matris,
    Atque avulsa tuo, blanda JOANNA, Patri,
Deseris ante diem miseros, velut umbra, Parentes,
    Utque Jovis rapido fulmine tacta, ruis.
(5) Deliciaeque omnes, & spes, & inania vota,
    Conduntur tumulo, dulcis ELISA, tuo.
Quosque dabas lusus, & gaudia mille, jocosque,
    In desolata quaerimus ecce domo.
Non violae, non serta tuo fragrantia busto,
    (10) Tura nec aeterni pignus amoris erunt:
Sed Pater, ille Pater, summa quem voce vocabas,
    His cineres lacrimis maestus & ossa rigat.


[p. 331]

FILIAE SCITISSIMAE

MARIAE,

ET

FILIOLI VENUSTISSIMI

MARTINI PETRI,

EPITAPHIUM.

Haec quoque materno de nomine dicta, Sororum
    Funera praecipiti morte secuta, jacet.
Ut vacuas olim genetrix Sipyleïa cunas
    Flevit, & e gremio pignora rapta suo;
(5) Reddere nec sobolem sibi fata maligna videret,
    Facta lapis, cumulat funere damna suo.
Sic quoque praelusit Fato, praesaga futuri,
    Mater, & ad prolem morte redire parat.
Sed puero carum prius exhilarare Maritum,
    (10) Et voluit casti pignus habere tori.
Quem pia quum Genetrix peperisset, linquere Patri
    Gestit, & ad natas mox remeare suas.
Dumque fugit, coelum ingreditur, sobolisque quadrigam
    Invenit, & pueris obvia facta suis:
(15) Aligeris stringunt qui Matris colla lacertis,
    Optatum circa luxuriantque latus.
Salvete insontes animae, aeternumque valete,
    Dum fuerit vobis redditus ipse Pater.
Gaudia quum terrae, sed inania, Fata negarint,
    (20) In fortunatis ducite vera locis.


[p. 332]

PIAE MEMORIAE.

UXORIS DESIDERATISSIMAE

SACRUM.

Tu quoque Natorum post continuata tuorum
    Funera, fatali rapta puerperio,
Occidis heu viridis, Conjux, in flore juventae,
    Innumeros mecum vivere digna dies.
(5) Anne ideo nos junxit Hymen vix quatuor annis,
    Et totidem thalami pignora grata dabas?
Ut totidem thalami quum pignora rapta dolerem,
    Divulsa amplexu subtraherere meo?
Teque simul, sobolemque tuam tumularet eodem
    (10) Marmore, praecipiti trux Libitina manu?
Ah fato fecunda tuo castissima Mater,
    Ah MARIA, ah vidui longa querela viri!’
Quid superest, properata meo nisi funere Fata;
    Me tibi restituant, te referantque mihi?
(15) Interea, donec sic jusserit unicus aevi
    Arbiter, aetheria vive beata domo.
Quodque tibi posui monumentum & pignus amoris,
    Accipe: si PETRI fas meminisse tui.


[p. 333]

EPICEDIUM

IN FUNERE ACERBO ET INMATURO
CONJUGIS OPTIMAE AC DESI-
DERATISSIMAE

ANNAE KNUYSIAE,

INFAUSTO PUERPERIO MIHI EREPTAE
D. XIII OCTOB. MDCCXVII.
ANNO AETATIS XX.

Ergo ego tristitiae numeros inplere perennis
    Cogor, & heu lacrimas conbibere usque meas?
Et peragens scaevum Fortuna inimica tenorem
    Funeribus cumulat funera densa novis?
(5) Ut miseranda domus, numerosae conscia cladis,
    Persephonae toties atra tributa ferat.
Vix bene lenito solamina facta dolori,
    Saucia quum planctu mox graviore sonat.
Nam quid dissimulem justos effundere questus,
    (10) Dum Sors infaustum versat iniqua caput?
[p. 334]
Quid premimus diras male forti pectore curas,
    Maesta nec in querulos solvimus ora modos?
Lamentis, luctuque pio, tristique ululatu
    Anxius egeritur, qui vorat ossa, dolor.
(15) Da veniam adsiduae, Lachesis scelerata, querelae,
    Quae toties miserum vexat, acerba venit.
Tantum juris enim tibi cum, saevissima, sumis,
    Fas mihi sit vitae damna iterata queri!
Vix bene natus eram, vix de genetrice cadenti
    (20) Luminis adspectu Fata dedere frui;
Ubera vix teneris praebens siccanda labellis
    Me gremio Mater dulce fovebat onus;
Quum mox dilectum necopina morte Maritum
    Linquit, & orbati pignora cara tori.
(25) Sex modo natales ierant, quum dura paterni
    Funeris exsequias ducere Parca jubet.
Nec tantum primis puerum Pater optimus annis
    Deseruit, tristem destituitque domum.
Cladibus accessit juveni mihi raptus amaris
    (30) Patruus, heu studiis norma modusque meis!
His utinam contenta malis Libitina fuisset,
    Metaque jacturis ista suprema meis!
Nec Veneri saltem castae importuna minaxque,
    Aut Lachesis thalamis invidiosa foret!
[p. 335]
(35) Debuerant certe Divam exorasse cruentam
    Pierides, puero numina culta mihi;
Jamque lyra, fortem infandam miseratus, Apollo
    Flectere Tartarei jura severa Dei.
Quid mihi nunc prosunt, fallacia Numina, Musae,
    (40) Quidve salutiferae, Phoebe, repertor opis?
Ite procul vanae Pimpleïdes, ite, Sorores,
    Nil sacra, sed sero, nunc ego vestra moror.
Pro citharae dulcis cantu, pro carmine blando
    Naenia lugubri semper in ore sonet.
(45) Qualis enim socia viduatus compare turtur
    Luget, & aerumnas devorat usque suas:
Qualis & ereptos maeret tristissima fetus,
    Consortisque necem flet Philomela sui:
Talis inexpletis fata incusare querelis
    (50) Cogor, & infausti damna dolere tori.
Quo mihi jam laurum? myrtique hederaeque valete,
    Temporibus taxus convenit atra meis.
Maereat ante domum lugubrem invisa cupressus,
    Et desolatas excubet ante fores.
(55) Rurfus ad exsequias & raptae flebile bustum
    Conjugis heu thalamis Parca maligna vocat.
Vix mihi laetus Hymen festivos ventilat ignes,
    Letalem incendit mox Libitina facem.
[p. 336]
Connubii vix blandus Amor mihi vincula nectit,
    (60) Quum mox praecipiti morte soluta cadunt.
Ah pater, ah viridi glaucum caput obsite canna,
    Amstela, qui vitreas flumine volvis aquas!
Ah pater Ya, pater, vos & fluvialia Nymphae
    Numina, quae sacro ducitis amne choros!
(65) Anne ideo vestae non degener incola ripae
    Aonidum cara castra secutus humo?
Ut quoties liquidas cithara modulamur ad undas,
    Flebilibus toties personet icta modis?
Anne ideo in magnam laeti migravimus urbem,
    (70) Ut veniant vitae taedia mille meae?
An volui, patrii pellectus amore Lycei,
    Orgia ad Amstelios Musica ferre choros,
Funera conjugii lustro geminata sub uno
    Ut videam, sobolis spemque perire meae?
(75) Vix MARIAM tumuli positam fera janua clausit,
    Et duo bis lecto pignora rapta meo;
Manibus inferias tulimus vix munera lessus,
    Vix data ferali justa suprema rogo;
Alter habendus amor restabat, & altera conjux,
    (80) Dandaque, sed leto praepete rupta, fides.
Ah thalami vidui solamen, amabilis ANNA,
    Unica funestae spes recidiva domus!
[p. 337]
Quam mihi conjunxit castissima Mater Amoris,
    Tolleret ut vacui taedia lenta tori:
(85) Sorte mea laetus fortunatusque ferebar,
    Teque iterum felix Conjuge visus eram.
Sospite te vultu risit Fortuna benigno,
    Haerebas lateri dum sociata meo.
Sospite te vitam reddebant mille beatam
    (90) Gaudia, legitimi deliciaeque tori.
Inque tuo amplexu, luctus abigente priores,
    Hei mihi! dum licuit! vivere dulce fuit.
Connubii testor concordia foedera, & illam,
    Quam laesit nullo rixa dolore, fidem.
(95) Taedia tu studiis contracta levare severis,
    Et poteras curas exhilarare meas.
Dulcibus officiis tibi devincire parentes,
    Et consanguinei vincula grata chori;
Obsequiis carum tibi demeruisse maritum,
    (100) Conjugii fuerant normaque lexque tui.
Prima tibi virtus, fucatae nescia fraudis,
    In Superos pietas intemerata fuit.
Integritasque, Pudorque, & nectar amabile morum,
    Et nivea pectus simplicitate placens.
(105) Innocuus candor, blandique modestia vultus,
    Atque animi probitas semper aperta tui,
[p. 338]
Cunctorum poterant tibi conciliare favorem,
    Ut de te doleant nil, nisi morte tua.
Non tibi tranquillae turbabant gaudia vitae,
    (110) Aspera quos fixae bella movere juvat.
Nec versuta vafri fallacia pectoris umquam,
    Aut nocuit fuco subdola lingua suo:
Pacis amans tua mens clamosae jurgia litis.
    Oderat, & laribus jussit abesse meis.
(115) Femineae ridens nugacia ludicra turbae
    Curabas nava sedulitate domum:
Unica spes fuerat tibi, laetum prole maritum,
    Cernere, & optati pignora: connubii.
Nam desolatos te secundare penates
    (120) Spondebant uteri pondera prima tui.
Vota fefellerunt, nimis irrita, tanta foventem,
    Gaudia, quaeque suos non habuere Deos.
Et castas Lucina preces aversa repellens
    Ferre laboranti surda negavit opem.
(125) Ipse tamen vacuas cunas plorasse Cupido:
    Dicitur, orbatos, & Cytherea toros.
Unius ah conjux mihi tam cito flebilis anni,
    Tu quoque Mater eras, si peperisse sat est.
Scilicet illud erat, quod, cum tibi vincula partus
    (130) Ilithya gravi solveret, ANNA, manu
[p. 339]
Ingrueret tecto, feralia lumina quassans,
    Tisiphone, anguino crine, revincta caput;
Diraque funereum, venturi nuncia fati,
    Praecineret querulo murmure carmen avis.
(135) Nec satis heu tenerum pro viva prole cadaver
    Edere, primitias fertilitatis, erat:
Ni simul & natam Mater comitata, maritum
    Linqueret. ah caro constitit esse Patrem!
Siccine Lucinae primos perpessa dolores,
    (140) Ut mox natali subriperere meo?
Quaeque mihi primam vitae lux contulit horam,
    Illa eadem summam clauderet, ANNA, tibi?
Natalis funeste, malis obducte tenebris,
    Et merito nigros inter habende dies!
(145) Te neque puniceo splendens Tithonia cultu
    Adtulit, aut roseis Lucifer ortus equis.
Tunc neque laeta Venus, nec fidere Jupiter aequo
    Fulsit, at irato stella maligna polo.
Martis & adversum Saturni adparuit astrum,
    (150) Candida nascenti nec mihi Parca fuit.
Hanccine, quam dulces mihi spes erat inter amicos
    Atque hilari tecum ducere fronte diem;
Rapta mihi verno primaevae flore juventae
    Debueras leto polluere, ANNA, tuo?
[p. 340]
(155) Deficit admonitu casus mea Musa nefandi.
    Strangulat inmensus nam mea verba dolor.
Hic mihi nec solitae spirant in carmina vires.
    Haeret in obtutu mens stupefacta mali.
Et confecta simul crudeli vulneris ictu
    (160) Funere de tanto contumulata jacet.
Nam crebris concussa malis, & clade recenti
    Saucia, jacturis incubat aegra suis.
Artis & ingenii frangunt mala densa vigorem,
    Venaque curarum pondere torpet iners.
(165) Justa reluctantes peragunt funesta Camenae.
    Flebilis invitum Musa recusat epos.
Nec tamen hoc pietatis opus tibi, cara, negavit,
    Sera sed officio fungitur illa suo.
Da veniam, quod tarda tuam procedat ad urnam,
    (170) Manibus inferias nec nisi lenta ferat.
Ter conatus eram ingrato dare dona sepulcro
    Ultima, at offensum ter pede limen erat.
Ter mihi tacta chelys, digitis ter muta relapsa est:
    Ter manus invisum sollicitavit ebur.
(175) Non aliter gelidum projecto ad Strymona plectro.
    Eurydices Orpheus funere conticuit,
Et lacrimas sine voce dedit, sine carmine planctus,
    Nec valuit positae tangere fila lyrae.
[p. 341]
At postquam angusto vox interelusa meatu
    (180) Per gemitus factam reperit arta viam,
Odrysiam increpuit citharam, si forte siceret
    Flectere carminibus numina dura piis,
Eurydicenque suam superas educere ad auras,
    Et Stygio manes eripuisse lacu.
(185) Mox ad pallentes Erebi se contulit aedes,
    Et tenebris Orci squalida regna petit.
Abstulit at vanam nequidquam conjugis umbram.
    Eurydice infernis non remeavit aquis.’
Si nequiit Orpheus, si nec testudine Phoebus
    (190) Inachii quondam vertere fata Lini;
Aut Niobe amissos fetus Sipyleia mater
    Non potuit lacrimis si revocare suis:
Quid queror. infelix? Nulla est revolubilis arte,
    Si Lacheis curtam ruperit atra colum.
(195) Sed neque felicis vitae statione relicta
    Mortales velles, ANNA, redire vias.
Non etenim sedes penetrasti infausta silentum,
    Sed colis Elysium purior umbra nemus.
Et cum prole tua laetas agitante choreas
    (200) Ludis, & ad natae stat Pater usque latus.
Hic olim carumque Virum, Matremque videbis.
    Hic iterum amplexu perfruar ipse tuo.
[p. 342]
ANNA vale, & veri ne despice pignus amoris,
    Ultima quod pietas consecrat: ANNA vale.
(205) At tu, qui magnum nutu moderaris Olympum,
    Et regis arbitrio nostraque nosque tuo:
Quo me cumque vocant tandem tua jussa, sequamur,
    Tristia sive mihi, seu modo laeta paras.
Ne tamen haec cumulo accedat sors dira malorum,
    (210) Ut Patriae videam fata suprema meae.
Dum furit, & ferro Gallus grassatur & igne,
    Et Batavam multo funere foedat humum;
Hanc utinam numquam contingat cernere stragem.
    Ossibus eveniat sed magis ista feris!
(215) Ante vel indoleam Libertatemque perire,
    Sacra peregrinis & temerata focis,
Da patria meliore frui, vitaeque perennis
    Gaudia in aetheriis ducere vera locis.
Meque tot exhaustum mortalis casibus aevi
    (220) Redde, precor, soboli conjugibusque meis.


[p. 343]

MANIBUS AUGUSTIS

LAUDATISSIMAE PRINCIPIS

MARIAE LUDOVICAE

VIDUAE AURIACAE,

ETC.  ETC.  ETC.

A VIRO CLARISSIMO

JOANNE SCHRADERO

HEROICO CARMINE CELEBRATIS.

[Poematia in obitum celsissimae et
serenissimae Mariae Ludovicae.
Franeker (G. Coulon) 1765]
Illustres MARIAE exuvias, fragilesque ruinas,
    Marmore sub Pario grata recondit humus.
Quidquid & egregia cari de Principe restat,
    Servat honorato Frisia maesta sinu.
(5) Luget in obtutu memorandi funeris haerens
    Religio, adtonitas dilacerata comas.
Adsidet & lapidi custos Probitasque, Fidesque,
    Et lacrimis Virtus irrigat ossa piis.
[p. 344]
Sed Mausoleis potiori laude superbit,
    (10) Pectoribus populi contumulata sui.
Non cineres, LUDOVICA, tuos, manesque verendos
    Deturpant Latiae barbara probra lyrae:
Bustave ferali bubones murmure vexant:
    Anseris aut rauco rumpitur ore quies.
(15) Sed non fucatae praeconia debita famae
    Nobile SCHRADERI pingit & ornat epos.
Eximias cantat facundia mascula dotes,
    Nec sinit obscura nomina nocte premi.
Et laurum aeternam, nullo quae marceat aevo,
    (20) Conferit ad tumulum dextra perita tuum.
Quae Clarios, felix quos nutrit Frisia, vates
    Perpetuae semper frondis honore tegat.
Musica, praeclari manibus formata Magistri,
    Monstrato sequitur tramite turba Ducem.
(25) Et virides spargunt ad saxa augusta corollas,
    Lectaque de Pindi vertice serta ferunt.
Fallor, an e sacro, pietate hac laeta, sepulcro
    Tam bene laudatae Principis umbra favet?


[p. 345]

IN FUNERE

VIRI DOCTISSIMI, POËTAE EXIMII,

PETRI VLAMINGII,

AD

VIRUM CELEBERRIMUM

JACOBUM PHILIPPUM D’ORVILLE.

Quae mihi lugubrem VLAMINGÎ litera mortem
    Adtulit, a lacrimis humida facta meis,
Funestos properare modos, & carmine tristi
    Me jubet atratae plectra movere lyrae.
(5) Hortatu pietas isto non indiget, ultro
    Ploranti comites addimur ecce choro.
Et mea se, passos solvens miseranda capillos
    Adjungit querulo Musa, JACOBE, tibi.
Ut sociam viduus suspirat turtur ademtam,
    (10) Integrat & moestos ut Philomela sonos:
Aut velut albus olor, defectus morte propinquâ,
    Concinit ad ripas, unda Caystra, tuas:
[p. 346]
Sic nos extinctum pariter deflemus amicum,
    Rhenus & a lacrimis crescit & Ya piis.
(15) Amstela, VLAMINGUM toties mirate canentem,
    Fallor an adtonitas turbine sistis aquas.
Scilicet ille tuae modo maxima gloria ripae,
    Amstela, praecipiti funere raptus obit.
Nec tibi tristis obit soli: tutela decusque
    (20) Non leve Thespiadum, dum cadit ille, cadit.
Pieridum VLAMINGUS amor, Phoebique voluptas
    Et clarum Aonia nomen in arte jacet.
Hei mihi cur gravius magnis offensa pöetis
    Bella geris Clario, Parca profana, choro?
(25) Cur non insulsos, & monstra pudenda, Vacerras
    Tollis Avernali, trux Libitina, manu?
Quin potius pereant animae, sine nomine, viles,
    Et Bavii, quorum spissa caterva, rudes.
Creber ab indocta veniet tibi plebe triumphus;
    (30) Si libeat vates tollere, rarus erit.
Ipsa sub hoc tumuli saxo divina Poësis,
    Et Venus, & Charitum triga sepulta jacent.
Plangite VLAMINGUM sociata voce sodales,
    Turpe foret mutam nunc tacuisse chelyn;
(35) Plangite, & alternis fletus confundite vestros,
    Ultimaque in cineres munera ferte sacros.
[p. 347]
Forsitan Elysiis dignissimus incola campis
    Laetetur memores nos superesse sui.
Hic cum BROUKHUSIO conjunctas FRANCIUS ulnas
    (40) Tendit in amplexus, optime PETRE, tuos:
Atque HOOGSTRATANUS, (trinis par cura Poetis)
    Obvius, at subito funere moestus, adest.
Salve igitur, quamvis te non mortalia tangant
    Amplius, in placidis umbra recepta locis.
(45) Orphea si quondam plorarunt Numina, certe
    Ad tumulum flebunt Dique Deaeque tuum.
His ego, si Superis liceat comes ire Poëtae,
    Addar, honoratis dona feramque rogis.
Nunc tantum lacrimas & flebile carmen amici
    (50) Accipe, quae focii signa dolentis erunt.
Mox quum vere novo, canas pertaesa pruinas,
    Pinguis odorato flore nitebit humus;
Tunc violis myrtoque tuum decorare sepulcrum,
    Et dabitur genio fundere thura tuo.
(55) Interea Elysios felix spatiare per hortos,
    Otiaque a curis libera laetus age.
Inter & illustres animas nova gaudia vitae
    In fortunata sede perennis habe.

MDCCXXXIII.


[p. 348]

AETERNAE MEMORIAE

VIRI AMPLISSIMI

JOANNIS VAN DE POLL,

URBIS AMSTELAED. XVIII. CONSULIS,

DEFUNCTI D. XV. OCTOBR. MDCCXLV .

ET UXORIS

MARGARETHAE RENDORP,

DEFUNCTA D. III. SEPT. MDCCXXX.

SEPULCRO INSCULPTUM.

Bis novies patriae decoratus fascibus Urbis
    POLLIUS hac, juncta Conjuge, condor humo.
Me tamen e tumulo surgens, velut altera Phoenix,
    Amsteliis reddit stirps recidiva meis.


[p. 349]

EPITAPHIUM

SENIS OPTIMI ET VENERANDI

JACOBI CONYNENBERG,

DEFUNCTI D. VI. DECEMBR. MDCCLVI.
AET. LXXXI.

Sincerae probitatis amor, virtutis imago,
    Candidus, antiqua simplicitate, Senex;
Functus & annoso CONYNENBERGIUS aevo,
    Conditur hac, placida norte solutus, humo.
(5) Mens pia, corporeae vinclis jam libera molis,
    Aetheriae felix incola sedis agit.
Nobile par Fratrum, Themidisque Deique Sacerdos,
    Hos lacrimis cineres Patris & ossa rigant.


[p. 350]

EPITAPHIUM

JACOBI FABRICII BURMANNI, JCTI,

CURIAE BRABANTICAE APUD HAGANOS
QUONDAM SENATORIS.

Multas per gentes, variasque vagate per urbes,
    Vix repetens patriae rura relicta tuae;
Hic procul a sobole, lacrimis deflete Tuorum,
    Morte repentina rapte, JACOBE, jaces.


ANGELINAE BURMANNAE,

VIVIS EREPTAE D. IX. NOV. A. MDCCLXVII.
ANNO AETATIS XLI.

Conjugis exemplum rara virtute probatae,
    Sedula Burmannae curaque amorque domus,
ANGELA, Sendenium properata morte relinquens,
    Et Matrem, & casti pignora trina tori,
(5) Parte sui meliore petens coelestia templa,
    Hic posuit tenues corporis exuvias.


[p. 351]

D. M.

JANI BROUKHUSII,

DEFUNCTI ANNO MDCCLXVII.

Sparge sacrum lauru, myrtoque, hederisque sepulcrum,
    Pieridas quisquis, Pallada quisquis amas.
Callimachum numeris referens BROUKHUSIUS Umbram*
    Hic Amstelvenia conditus aede jacet.
(5) Ut, post Gradivi partas in pulvere palmas
    Otia qua coluit docta, quiescat humo.
Laude sua pietas, cineri nunc praestita, gratae
    Nobile in exemplum posteritatis eat:
Quae male neglectis & honore carentibus umbris
    (10) Lustra suum reddit post duodena decus:
Sint licet ingenii monumenta perennia tanti,
    Bustaque, de Pario marmore caesa, ruant.

INSCULPTUM. MONUMENTO SEPULCRALI,
IN AEDE AMSTELVENIA ERECTO
A¼. MDCCLXVII.*



[p. 352]

D. M.

NOBILISSIMI JUVENIS

GERARDI HOOFT, JUNIORIS,

URBI AMSTELAEDAMENSI A SECRETIS,
DEFUNCTI D.  XVIII. DECEMBR. MDCCLXVIII. AN. AET. XIX.

Quo jacet ante diem, Parca properante, peremtus
    HOOFTIADES, Patriae fama futura suae:
Illo Castalides lacrimas fudisse sepulcro,
    Et gemitus visae non tenuisse graves:
(5) Sed luctu adtonitae, sparsisque per ora capillis,
    Inferias, lauri dona hederasque, ferunt.
Delius ipse, Lini ceu quondam in funere, moeret,
    Adstat & inversa cum face tristis Amor.
Euphrosyne cari cineres conponit alumni.
    (10) Depositi custos adsidet alma Venus.
Julia, festivo nuper cantata libello,
    Vatis amatoris carmine nacta decus,
[p. 353]
Pro thalamo juvenis tumulum dum conspicit, horret,
    Clamat & inmites in sua fata Deos.
(15) Pro myrto invisam confert ad busta cupressum,
    Proque rosa aut violis taxea serta gerit:
Lamentis replet coelum, queruloque ululatu,
    HOOFTIADEN vellet perque Acheronta sequi.
At Pater obriguit, veluti Sipyleïa mater,
    (20) Natorum denso funere facta silex.
Hujus inexhaustum depingere rite dolorem
    Posse Timanthea se negat arte manus:
Sed faciem pullo obducit velamine, ad aram
    Ut stetit Atrides, Iphianassa, tuam.


[p. 354]

IN EIUSDEM
CARMINA JVVENILIA,
COLLECTA ET POSTERITATI VINDICATA.
HIERONYMO DE BOSCH,
uem viridi nuper raptum flevere juventa,
(Quotquot Castalidum sacra-chorosque colunt;
Jam Stygio levat amne caput, lucemque revifit
Ho of TIA prs, Phocbi non moriturus hoaor!
Et citharae monumenta suae, nitidasque tabellas,
Quas Paphie, gremio quas Charis, ipsa fovet,
Carmina que, ad culti genium formata Tibulli,
Gaudet ab exsequiis tam bene rapta suis.
BOSCHIADAEgefit cura studioque sodalis,
Quem ßbi Musarum junxerat acer amor;
[p. 355]
Quod teneros lusus, & pignora docta juventae,
Nec finat ingenii dona perire fui.
Interitura leves animas & inania tentant
Gaudia, vel dubiae munera fluxa Deae:
Marmore de Pario sed structa palatia nutant,
Et Mausoleis tempora fera nocent.
Luxuries, nostri vitium & contagio secli,
Adterit Attalicas & male frangit opes.
Nobilitas foedata jacet, si facta Parentum
Inclyta, & inlustres dedecorarit Avos.’
Et genus antiquum, numerofaque originis altae
Stemmata in obscuro saepe nepote cadunt.
Ambitione tumens titulos dum captat ineptos,
Ridiculum indigni reddit honoris apex.
Divitias jactet, celsaeque insignia gentis,
Et cumulet clarae nomina magna domus,
Et Proavùm seriem, 8 Lamias crepet ordine longo;
Qui proprium meritis nescit habere decus;
Artibus aut doctis nugas praeponat aniles,
Cum domino & quidquid condere busta solent:
Sed cui Palladiis sunt Patrum ornata tropaeis-
Atria; nec pigro marceat ipse situ;
Et virtute sua laudes extendit avitas,
Hnlustrat titulo splendidiore genus.
[p. 356]
Sola perennantem doctrinae gloria famam,
Funere praecipiti non ruitura, parat.
Atque inmortalem post invida fata triumphum.
Tartarei tcnebris de Phlegethontis agit.
Hoc probet Amsteliae exemplo (timulante juventae
HooFr A de bifido palma relata jugo.
Continue
[p. 357]

PETRI BURMANNI

SECUNDI

POËMATUM

LIBER QUARTUS.
_______________

IN SECULARIA

ILLUSTRIS AMSTELAEDAMENSIUM

ATHENAEI SACRA,

CELEBRATA D. VIII. JANUAR. MDCCXXXII.

Fausta dies, totoque semel sollemnis in aevo,
    Nata salutifero sidere, fausta dies,
Festivis celebranda sonis, celebranda faventum
    Plausibus, Eoo cardine laeta venis:
[p. 358]
(5) Amsteliis optata diu, quae prisca Lycei
    Dum decora extollis, gaudia quanta refers!
Ausispiciis nos alma bonis, avibusque secundis
    Ad sacra, sed nulli forte iteranda, vocas.
Phoebe pater, quo tuta domus stat Praeside, votis,
    (10) Quae tibi quisque parat solvere rite, fave.
Vos quoque, Pierides, quae verba precantia vates
    Concipimus, facili reddite grata sono.
Adnue Parnasi de vertice, ut ante, Poësis,
    Blandaque cultores respice, Diva, tuos.
(15) Surgite de glaucis & plaudite, Naïdes, undis,
    Yaque, caeruleo flumine surge, pater.
Bacche, racemiseris frontem redimite corymbis,
    Laetus ad haec agili fer pede festa gradum.
Cornua sic adsis plenis circumdatus uvis,
    (20) Dulcia ut e Chio palmite dona fluant.
Nam quid flore tui pudeat fervere Falerni?
    Quid vetet annoso eonmaduisse mero?
Quam bene! Musarum quod sobria sacra rependit
    D’ORVILLE, lauta mensa referta dape,
(25) Dum socios, largo curas solvente Lyaeo,
    Exhilarat blandi frons genialis Heri!
Tuque etiam, Batavas inter sublimius urbes
    Sueta super nubes tollere & astra caput,
[p. 359]
Unica quae terrae felix florentis imago,
    (30) Amstela, laetitiae conscia plaude tuae.
Cernis ut, insolita resonant dum voce theatra,
    Gaudeat optato femina virque die;
Arva per & campos, juveni conmixta frequenti,
    Virgineos agitet culta puella choros;
(35) Ducat & ad numerum pedibus revoluta coactis
    Agmina, per latas luxurietque vias;
Atque hedera cingat comtos lauruque capillos,
    Delius haec doctae praemia frontis amat.
Undarum dominae custos Caducifer urbis,
    Otia mercator, te duce, fessus agat.
Prodigat e variis quaefitum mercibus aurum.
    Nec male congestas jam bene perdat opes.
Utque diu Phoebea domus stet salva, Potentum.
    Grata cadat memori victima caefa manu.
(45) Ingerat, e viridi ponens altaria pauper
    Cespite, in ornatos thurea dona focos..
Denique, quisquis adest sacris, felicia verba
    Dicat io, faustas concipiatque preces.
Tuque adeo, Amsteliae pubes operata Minervae:
    (50) Laetitiae caussss mille recentis habes.
Te sibi festa dies, sibi te solemnia poscunt,
    Prospera pro Musis concipe vota tuis.
[p. 360]
D’ORVILIUSque praeit, reserati fama Lycei,
Principium secli concelebrare novi.
Templaque, quae magni quondam manus enthea Vos s;
Omine felici rite dicavit, adit.
Hic tibi doctrinae veram dux fidus ad arcem,
Montis & Aonii culmina pandet iter.
Hoc duce Pierios fas est lustrare recessus;
Corycii latebras & penetrare jugi:
Quasque Dei sedes teneant, hisque addita Famae
Limina, laurigeris undique cincta viis.
Hellados haec gazas, & ditibus eruta venis
Doctrinae Latiae, dextra, metalla dabit.
Quas variis sollers quondam congeflit in oris,
Largiter abstrusas ille recludet opes.!
Quin etiam lymphae dulces Aganippidos haustus,
Plenaque Hyanteis pocula tradet aquis.
VJualis enim rapidum vates Rhodopeius Hebrum
Dicitur arte suae detinuisse lyrae;
11le tuis quoties modulatur carmina ripis,
Taliter adtonitas, Amstela, fistit aquas.
Et quoties aliquid, testudine grandius Orphei,
Vicino relevans litore membra, sonat;
3psa Thetis, numeros citharae mirata canoros,
Marmora caeruleis summa peragrat equis.
[p. 361]
Ille Deas reduces donec retinebit ad Yam,
Stabit Athenaei splendor honorque tui.
Illius auspiciis, comitatu cincta pudendo,
Barbaries, nullas ducet in urbe moras.
Sed Menti sociata bonae, stipata Camenis,
Mercurio junget docta Minerva manus.
Amstela, fis tanto Musarum vindice felix!
Dum pretium raro ponis amica viro.
(85) Interea, patriae quam tot nova gaudia terrae
Gratamur larga nunc retulisse manu,
Illustri quoties oreris lux fausta Lyceo,
Laetior ö toties candidiorque redi.


[p. 362]

VIRO

CLARISSIMO ET ERUDITISSIMO

JAC. PHIL. D’ORVILLE,

ORATIONE DE FELICI MERCURII CUM MUSIS
CONTUBERNIO HABITA, PROFESSIONEM
ORDINARIAM HISTORIAR. ELOQ. ET
LINGUAR. IN ATHENAEO AMSTE-
LAEDAMENSI AUSPICANTI.

Altius, o Batavae sidus spectabile terrae,
    Amsteli Nympha, tuum tolle superba caput.
En quoque, tantarum post tot miracula rerum,
    Nunc aliquid majus, quo celebreris, habes.
(5) Utque prius, dederat quia par tibi nobile vatum
    FRANCIUS aeternum BROUKHUSIUSQUE decus,
Lugebas gemino raptas in funere dotes,
    Tristitiam querulo fassa dolore gravem:
Sic tandem reparet qui solus flebile damnum,
    (10) Quique tua profugas sistat in urbe Deas,
Solus adest, studiis per quem tutamen honestis,
    Et redeat Musis, qui fuit ante, vigor:
Per quem, crede mihi, celeri tua gloria gressu
    Ibitad Eoas Heperiasque plagas.
[p. 363]*
(15) Purpureas igitur pro nigris indue vestes,
    Pro passis comtas necte decora comas.
Tu quoque, D’ORVILLI, quem Pallas gaudet habere
    Grande sacris columen praesidiumque suis,
Exsere te, meritos & suscipe laetus honores,
    (20) Praemia quae Clariae dant tibi digna Deae.
Erige Apollinei labentia culmina templi,
    Pristina Palladiae gloria stetque domus.
Turba juventutis repetat sacraria Phoebi,
    Quod regat ambiguas, sidere certa, vias.
(25) Illa tuo auspicio fidens, ductuque secundo
    Aonium gaudet rursus inire nemus.
Quin age, nota tibi, tibi trita est femita, quamquam
    Horrida praeruptis, totaque dura rubis.
Quin age, & ad docti salebrosa cacumina Pindi
    (30) Nunc aditu planum, te duce, fiat iter.
Nec minus & multa congestos arte labores,
    Pignoraque ingenii prome diserta tui.
Incipe jam maculas veterum detergere scriptis,
    Et tenebras fida pellere Castor ope.
(35) Incipe reliquias & prisci fragmina secli,
    Te fine squalenti deperitura situ,
Publica jam luci donare, orbisque theatro,
    Nec patere obscuro carcere clausa premi.
Sic te Fama feret victuris aurea pennis
    (40) Latius, Amsteliae quam patet urbis honor.


[p. 364]

PATRI OPTIMO

FRANCISCO BURMANNO,

SACRUM MINISTERIUM APUD CATTOS
AD RHENUM AUSPICANTI,

FELICITER!

Est Dea, quae nutu moderatur cuncta potenti,
    Et curam humanae conditionis agit;
Oceano generata patri de Nocte silenti,
    Quae spes inmodicas, votaque summa premit.
(5) Haec niveum nimbo latus it succincta, togamque
    Candida, purpureas & radiata comas.
Provida consilii mortales temperat actus,
    Et regit arbitrio nostraque nosque suo.
Frena manu laeva tenet imperiosa, superbas
    (10) Quîs hominum mentes, altaque corda domat.
Justa Deae lancem gerit aequo pondere dextra,
    Qua meritis, plaudens congrua dona refert.
Viderat haec, cursu studiorum rite peracto.
    Non te spes nimias corde fovere tuo.
(15) Viderat exactos a prima aetate labores,
    Nec male consumtos, noverat isse dies.
[p. 365]
Utque piis semper precibus favet aequa, Penates,
    Frater, ab astrifera respicit arce tuos.
Munera nec differt tibi debita longius, augens,
    (20) Ut solet, eventu vota modesta bono.
Hunc tibi, Idumaea quo nectis fronde capillos,
    Gratatur laeto carmine Musa diem.
Se fraterna choro, qui concipit omine fausto
    Gaudia, disparibus jungit avena modis.
(25) Forfitan haec agnoscat Avus post funera felix,
    Optimus & supera sentiat aede Pater.
O bene, quod navas conpensant praemia curas,
    Virtutemque suus sic comitatur honos!
O bene, quod pulchra tandem statione locatum
    (30) Te mihi, tam festa cernere luce datur!
Fortunate animi Frater, quem munere coeli
    Eligit a sacris CATTICA turba suis:
Et cui, sollertis merces jam digna juventae,
    Obtigit hic Batavi flos & ocellus agri.
(35) Hic tribuet dulcem meditanti sacra recessum,
    Otiaque a populo docta remotus ages.
Angulus hic referet tibi Parthenopeïa Tempe,
    Ruraque Pausilypi vallibus aequa dabit.
CATVICI colles, & jugera grata Camenis,
    (40) Salvete, o Musis blanda latebra meis.
[p. 366]
Salvete, & saltus mihi nunc aperite silentes:
    Arva per & tacitum me sinite ire nemus.
Me juvet in gremio curas deponere vestro,
    Taediaque in viridi longa levare sinu.
(45) Hic tecum arboreis dabitur, FRANCISCE, sub umbris
    Errare, aëriae dum modulentur aves.
Hic tenui gratum deducet arundine carmen
    Tecum Pierio Musa agitata Deo.
Silvicolasque inter Nymphas, Faunosque bicornes,
    (50) Gestiet ad Latios plectra movere modos.
Numina sed maajora vocant te, Frater, & alti
    Ceperunt animum sacra verenda Dei:
Cujus praeficeris populo Dux fidus & auspex,
    Dextra salutiferum cui tua monstret iter.
(55) Hoc age, nec monitus dubitabit turba piorum
    Sectari, exemplo te praeëunte, tuos.
Jamque gregi, ad sedes quae dirigat una beatas,
    Et veram ad coeli limina pande viam.
Non referam ingenii dotes, mentisque vigorem,
    (60) Quîs juvenis tantum ferre valebis onus.
Dignius haec alius laudet, cantuque celebret,
    Fortiter ut gressus Patris Avique legas.
Praedicet inpensas in sacra volumina noctes,
    Quae pia sollicito versat amore manus.
[p. 367]
(65) Nec tamen has solas, quamvis Deus altius ire
    Te jubet, ingenuo pectore condis opes:
Utile jucundo miscens, & dulce severo,
    Aonidum & castae Palladis arma capis.
Nec minus ad doctas, quas vulgus negligit, artes
    (70) Se tua constanti cura labore dedit.
Hoc etiam valido mecum te foedere stringit,
    Vincula meque jugant hinc magis arta tibi.
Firmius hoc animas concordes nectit, uterque
    Nam sumus ejusdem cultor amansque sacri.
(75) Haurimus sociam Clariis de fontibus undam:
    Nos eadem, Frater, numina, care, trahunt.
Nostra manus quoties unam libavit ad aram,
    Munera juncta pari religione ferens!
O quoties citharae versantes plectra sonorae
    (80) Lusimus ad ripas, Rhene Batave, tuas!
Seu nos exciperent viridanti margine fessos.
    Flumina, frondosis undique cincta comis.
Seu patulis juvit lentos recitasse sub umbris
    Carmina, formosas inter Hamadryadas.
(85) Hic aut Virgilii Musam, & Nasonis amores,
    Legimus, & numeros, culte Tibulle, tuos.
Aut tecum Heinsiadum stupui cantusque, modosque,
    Sive tuos, Groti, sive, Secunde, tuos.
[p. 368]
Hic saepe, exacta repetitis arte lituris,
    (90) Alter in alterius carmina censor erat.
Saepius hic, memini, (& semper meminisse juvabit)
    Subdita judicio nostra Camera tuo est.
Cujus ab admonitu toties maculasque, notasque,
    Abstersit rudibus lima: polita modis.
(95) Haec transacta mihi tecum, FRANCISCE, recordor,
    Innocuos inter, gaudia vera, jocos.
Nec tantum ob dulcem studii communis amorem,
    Vel sola ingenii dote probatus eras.
Usus amicitiae, quae tam bene mutua vincit
    (100) Pectora, & ingenua simplicitate ligat,
Et niveus candor, neque turpis conscia fraudis,
    Sit licet heu Fratrum gratia rara, fides,
Te mihi perpetuo sociatum foedere jungit,
    Atque individuos mens habet una duos.
(105) Thesea Perithous non tam constanter amavit,
    Nec, puto, Tyndaridas certior ussit amor;
Unus in amborum quam spirat pectore sensus,
    O animae major pars meliorque meae!
Qui, vel quum summa claudentur lumina nocte,
    (110) Duret, & aeterna lege perennis eat.
Et faveat votis, cujus sumus omnia, Numen,
    Ut liceat longum te mihi, care, frui.

MDCCXXXII.


[p. 369]

VIRO CLARISSIMO

JOANNI OOSTERDYCK SCHACHT,

ELEGANTISSIMA ORATIONE, DE VI MORBO-
RUM MEDICATA, ACADEMICOS FASCES
SOLLEMNITER PONENTI.

Et merito doctas deducere carmen ad aures,
    Plectraque ad Aonios laeta movere modos,
Me jubet en sincerus amor; me debita poscit
    Non uno pietas nomine, Jane, tibi.
(5) Nam, licet a dulci Musarum & Apollinis aestu
    Vis animi ingrato torpida facta situ,
Castalii nemoris desuescat inire latebras,
    Nec Clariam digitis verset, ut ante, fidem.
Me tamen ad veterem studii communis amorem
    (10) Excitat eloquii dosque vigorque tui.
Et, quamqnam cultu non conspicienda, retractat*
    Abjectam manibus nostra Thalia lyram.
Si meruit quondam studiosa voce probari,
    Nunc quoque nec sordet Pieris ista tibi;
[p. 370]
(15) Si numeros legisse rudes, sterilemque Camenam,
    Jacturam exigui temporis esse putas;
Accipe, quodcumque est, cultoris carmen amici,
    Et subeat faciles, ut solet ille, lares.
Nec vereor, si me non aversetur Apollo,
    (20) Ut tibi sit dextrae munus inane, meae.
Nam bene Thespiaci primis tibi Phoebus ab annis
    Fontis inexhaustas, Jane, ministrat aquas.
Et vigili Aonidum cura formata juventus
    Ausoniae didicit tangere fila lyrae.
(25) Dum pede felici superati culmina Pindi,
    Et vulgo ignotum, culte Poëta, jugum.
Testis erit, patriam qui praeterlabitur urbem,
    Rhenus, & inriguos flumine findit agros.
Ad numeros hic sponte tuos, citharamque canoram,
    (30) Lentius adtonitas ire jubebat aquas.
Quin & Apollinea dulcedine percita Tethys
    Ingenii stupuit nobilioris opus.
Naïs & umbrosae ludens in margine ripae
    Molliter in liquidas transiliebat aquas,
(35) O mihi de vena si divite tersa venirent
    Carmina, vel meriti laudibus aequa tui!
Te canerem, praesens virtutis imago paternae,
    Et quidquid Medica doctus in arte tenes,
[p. 371]
Nec, mihi quas licuit nuper stupuisse, tacerem
    (40) Eloquii vires, Jane diserte, tui.
Inclyta Trajectum, sedes dilecta Camenis,
    Quae cineres servas Patris Avique mei:
Non ego tam veneror sublimia testa potentum,
    Non adeo turres, urbs spatiosa, tuas,
(45) Sed quod nobilium sis laude superba virorum,
    Doctrinaeque decus non tibi vile putes.
Sis precor o longum felix hac dote, meumque,
    SCHACHTIADEN placido perge fovere sinu.
Interea, vatis si quid praesagia possunt,
    (50) Candida nec vanum si dedit omen avis;
Auguror en, (nam, Jane, aderit tibi Mater Amorum,)
    Tempora mox Paphia fronde revinctus eris.
Cypria jam nodos nectit, dum lampada quassat
    Aliger, & thalamos jam tibi pandit Hymen,
(55) Eloquii lepor ille tui, mihi crede, puellam
    Franget, & in ventos non sinet ire preces.
Et, cui forte prius, dum lecto aegrota jaceret,
    Paeonias licuit adplicuisse manus,
Tunc alio fervore calens, pertaesa pudoris,
    (60) Tradet amatori brachia victa suo.
Fac thalamis igitur carmen geniale canamus,
    Detur & ad teneros orgia ferre choros.


[p. 372]

AD
SODALEM,
JCTORUM ORDIN I SOLLEMNITER IN-
SERENDUM.
?; quis amicorum, cui carmine fausta precari
Omina, votivos & properare modos;
Cui cultus dare signa fui, cui pignus amoris
Ferre cupit promta nostra Camena manu:.
Tu certe ante alios merito celebrabere versu,
`Crescct & in laudes Musa superba tuas.
Si qua dies umquam coeli de cardine fulfit,
Quae potuit numeros sollicitare meos:
Haec mihi prae reliquis follemnior una diebus,
Officii inmemorem non finit esse pii.
Ifla fides, stabili quae mutua foedere nobis.
Pectora fraterno more modoque ligat;.
Ille tenor nostri non intcrruptus amoris,
Carminibus vires addit, ut ante, meis.
Te juvenem colui teneris constanter ab annis,
Et tibi paene puer jam sociatus, eram.
[p. 373]
Dumque Camenarum nos dulcia sacra tenebant,
Certus eras studii duxque comesque mei.
Tecum ego jucundae tranfegi prima juventae
Tempora, nec laesit rixa dolorque fidem.
Seria tu mecum lufusque jocosque solebas
Dividere, 8 lepida fallere voce diem.
Saepe meae censor castigatorqué Thaliae,
Emendatricem ferre paratus opem, -
Tergebas variis maculasque notasque lituris,
Fidaque inornatum lima polivit opus.
Nam te Castalides bifido docuere sub antro
Carmina, quae Clario numine plena canis.
Montis ad Aonii tibi culmina dexter Apollo,
Monstravit, populo non adeunda, viam.
Mox aevi monumenta tibi lustrare vetusti,
Itala quae gremio divite terra tenet,
Contigit, & doctos, quis Gallia jure superbit,
Vifere, quosque sinu Teutonis ora fovet.
Testis Arar, Rhodanusque, & Sequana, quique sonoro,
Albula Romuleam flumine lambit humum.
Hi numeros stupuere tuos, & Doride natae
Caeruleas undis exseruere comas.
Ad citharae quoties modulamina conftitit Acis
Adtonitus, cursus detinuitque suos!
[p. 374]
Belgica praefertim, cantus mirata politos,
Adtonita Musas deperit aure tuas.
Hinc quoque te lauru dudum decoravit Apollo,
Et meritum cinxit fronde virente caput.
Nec tantum Aonia tibi quaerere nomen ab arte,
Sed Themidem Phoebo jungere cura fuit.
Haec Dea tranfactae rara tibi laude juventae
Conscia, & ignavos non abiisse dies,
Vidit ut ad metam te nunc properare laboris,
Extremam & studiis addere velle manum;
Muneribus Phoebi sua munera jungit, alumno
Praemia nec differt debita rite suo.
Quin etiam Divae focium se fistit Apollo,
Et pariter donis certat uterque suis.
Quippe tibi obstringis docöto duo Numina libro,
Numina, quae simili religione colis.
Quam bene, si Themidi fuerit conjuncta Poëfis,
Altera in alterius commoda portet opem,
Quanta apud antiquos juris legumque peritos
Phoebeis fuerit fama decusque viris,
Jam tua, judicium vulgi praegreffa, docebit
Pagina, sed doctis grata futura viris.
I nunc, qui Phoebum modo nomen inutile censes,
Pieriae fordet cui facer artis honor:
[p. 375]
Et nihil his Grajos studiis prodesse magistros
    ’Finge, vel Ausonio cultius ore loqui.
Projiciant veteres, & Baldi aenigmata versent
    Causidici, aut glossas, Bartole dure, tuas.
Verbaque, doctrina defectus & arte loquendi,
    Garrula clamoso latret agyrta foro.
Et fatuis aures turba inconsulta Magistris
    Praebeat, aut Musas numina vana putet.
Transiliens libros picarum more per omnes
    Dux levis his signum tollat & agmen agat.
Nec nisi furtivo cultu se inglorius ornans
    Inflatus tumido ventre superbus eat.
Jactet & ad patriae curas & publica natos
    Munia nil artes posse juvare bonas.
Tu melius Phoebo Musisque faventibus usus
    Doctrinae veram carpere perge viam.
Et Themidi socians carmen geniale severae
    Incipe jam Famae pandere vela tuae.

MDCCXXXY.


[p. 376]

VIRO CLARISSIMO

GOTHOFRIDO DU BOIS,

MEDICINAE, ANATOMES, ET PHILOSOPHIAE
PROFESSORI, COLLEGAE SUO,

S.

Haec tuus infesto BURMANNUS in aequore scribit
    Vix tremula, ut cernis, carmina ducta manu.
Inter & adtoniti furibundam Nereos iram
    Testatur memorem se tamen esse tui.
(5) Vix etenim e portu, vento satis usa ferente,
    Qua vehor aequorei victima facta Dei,
Explorare Thetin fuerat satis ausa minacem,
    Me nimium infido credideratque mari;
Quum subito inluxit fatalis sideris astrum,
    (10) Constanter nostrum quod comitatur iter.
Me miserum! inmani ventorum turbine dirus
    Aeolus indomitos carcere misit equos.
Nubibus induitur nigris domus alta Tonantis.
    Laeta prius Phoebus tristior ora tegit.
(15) Et nunc illa, tuus cui se conmisit amicus,
    Astra Giganteo summa furore petit;
[p. 377]
Nunc rabie foedae puppis quassata procellae
    Antra parat Stygiae tetra subire domus.
Quid, mihi tunc cordis sensusque fuisse putabis.
    (20) O animae melior pars, GOTHOFRIDE, meae?
Ante oculos mortem mihi quaelibet hora ferebat,
    Regnaque Tartarei mox adeunda Dei.
Namque ita commotum tumuit mare, ut ultima vitae
    Adfuerit misero linea paene mihi;
(25) Et caput aequoreis hoc piscibus esca nataret,
    Salsaque funestum sterneret alga torum.
Dumque per iratas jactor vehementius undas,
    Nauta locum, statio qui bene tuta, legit.
Tandem ubi Wieringae tetigit navalia, dixit,
    (30) In fundo haerentes, ancora, fige pedes.
Hîc ego, nunc metuens esse, antis fata pericli,
    Bacchantisve horrens murmura dira Noti;
Nunc stultae incusans temeraria facta juventae,
    Irritaque ardoris vota futura mei:
(35) Talia sollicito de corde precantia verba
    Ad superos fudi supplice voce Deos.
Dî, maris & coeli quibus est suprema potestas,
    Vos sinite o patria sospes ut urbe fruar.
Aeole, ventorum rabiem conpesce minasque,
    (40) Et maris insani concidat ira, jube.
Undarum Neptune potens, pelagique furentis,
    Oceano vastum gurgite conde caput.
[p. 378]
Surgite vos potius vitreis Nereïdes antris,
    Nympharum & facilem pandite turba viam.
(45) Dicite, quid saevo miserum me mergere ponto,
    Ut peream monstris esca futura, juvat?
An merui, ut rapiar primis inglorius annis?
    Ante diem obscuris sic tumulatus aquis.
Vel jaceam externa ceu vile cadaver arena,
    (50) Nota nec ejectum litore terra tegat?
Ergo fatorum lex tam mihi dura manebit,
    Non mea natali dentur ut ossa solo?
Nec busto infelix juvenis conponar Avito,
    Aut cineri patrio miscear ipse cinis?
(55) Nec poterunt Fratres, Patruusque, & sanguine juncti
    Ultima in exsequias munera ferre meas?
Nec confusa sedens, passisque incomta capillis
    Flebit ad ardentem cara Neaera rogum?
Haec mihi si saltem fierent solamina rapto,
    (60) Non quererer diros in mea fata Deos.
Tendere pallentes non aversarer ad umbras,
    Squalidaque infernae visere regna domûs.
At quoniam tumido submersus in aequore condar,
    Jam mihi bis misero mors subeunda venit.
(65) Talia, vel multum non his diversa, dolebam,
    Cum placidi staret mitior unda freti.
Namque ubi post noctis tenebras a Sole fugatas
    Atherio emicuit laetior axe dies;
[p. 379]
Ventorum furor ille cadit, maris ira quiescit,
    (70) Et radiis Titan purior ora levat.
Dî voto favere meo, sociisque pericli,
    Et facili audierunt supplicis aure preces.
Doride cum glauca stratas jam lenius undas
    Caeruleis Triton sponte pererrat equis.
(75) Nosque iterum vento tranquillius aequor agenti
    Turgida felici sidere vela damus.
Optata donec salvos statione recepit
    Enchusa, & portum pandit amica suum.
Hoc tibi, sollicitas ut possis ponere curas,
    (80) Nunciat en nota fida Thalia manu.
Carmina sint medio raptim licet edita ponto,
    Non tamen illa minus grata futura reor.
Usus amicitiae, qui pectora nostra ligavit,
    Id jubet, & recto corde probata fides.
(85) Quae tibi, securis dum stat mihi puppis in undis,
    Dumque oculi insomni nocte quiete carent,
Scribimus: officii inmemores ne jure queraris,
    Interea & nostri vive valeque memor.

MDCCXXXVIII.


[p. 380]

ELEGIA

IN

MORBO SCRIPTA.

Dira Febris, Stygio quam surgere jussit Averno
Eumenidum tortis turba profana comis:
Agmine Tartareo quae circumcincta dolorum,
Inque hominum clades ingeniofa, furis:
Cui tremulae parent Macies Pallorque ministrae,
Et vigiles tendunt ad mala jussa manus:
Quo tandem, scelerata, ruis? quid acerbius in me
Vim facis, infestis & furis acta modis?
Sat tibi poenarum videar, male fana, dedisse,
Ut jacui invifo pondus inane thoro.
.Quot non infomnes tranfegimus, efera, noctes,
Dum licuit nulla posse quiete frui.
Quam non infirmos furor hic mihi reddidit artus,
Oraque inexhausta torfit anhela fiti.
Me nimium indomitis tuus impetus ignibus ussit,
Et mala confecit debile flamma latus,
[p. 381]
Quid, furibunda, meae vires fregisse juventae,
Et miserum lenta tabe perire juvat?
An procul a patria, carisque avulfus amicis,
Inque peregrina contegar exsul humo?
Abfit! & ò nostros potius convertat in hoftes
Jupiter auguri signa finifra mali!
Tu modo, languentes si rite salutifer audis,
Et tua mortales servat, Apollo, manus;
Si subjecta, pater, tibi graminis herba potentis,
Gloriaque inventi si Medicina tui;
Adfer opem, & lapsas mihi redde in pristina vires,
Pt confumta novo membra calore fove.
Phoebe veni, virtute tui medicaminis aegrum
Me propera vitae reddere, namque potes:
Et bonus ante tui projectum Inuminis aras
Respice, & ÉÂ placido lumine dexter ades.
Sit fatis infestis arcum intendisse fagittis:
Quin potius cithara lenis, ut ante, fave.
Ecquid ego, infelix primae si flore juventae
Tartareos subeam flebilis umbra lacus;
Ecquid apud Manes, & lurida regna filentum,
Phoebe, tuis potero sacra referre choris?
An Stygiis dabitur Musas coluisse sub umbris,
Stamina si Lachesi rumpere nostra sedet?
[p. 382]
Di melius! vitae mihi fit pars optima sospes!
Nostra nec ante diem Portitor aera ferat!
Artibus ingenuis sed famam extendere detur,
Muneris & partes sustinuisse mei!
Sic liceat placida Musarum sede locato
Aonios inter nomen habere viros.
Strenuus ut studiis prodesse, & publica possim
Commoda privatis praeposuisse bonis.
Sic vultu adspiret mitis Fortuna benigno,
Et facilem {ternat Fama fecunda viam!
At valeas, nimium conatibus invide nostris,
Moribus & famae, Zoile, inique meae.
Scilicet Invidiam primis meruisse sub annis
Glorior, & morfus, turba maligna, tuos.
Quisquis es, aut blandum si te mihi fingis amicum,
Seu potius foedo Livor in ore sedet;
Seu maledicendi turpis furor arma ministrat,
Atque acuit dentes in mea damna tuos;
Sive alia vanos moliris ab arte triumphos,
Et tibi de ficta clade tropaea struis;
Opprobriis gaude linguae, inportune, procacis,
Et rabida in nostrum spicula mitte caput;
Nil agis: ista sacro Musarum umbone retufa
Irrita in auctores sunt reditura suos,
[p. 383]
Quod mea perpetua nequiit se laude probare
Sedulitas, lenti languida tabe mali:
Defidiae licet inde pares mihi fingere crimen,
Objice & ignavae tempora tarda morae.
Quod mihi non tetricum sollers simulare Catonem
Sit facies, tristi torva supercilio.
Aut Tatios imitata truces, durosve Sabinos,
Conposita rigeat frons gravitate minax.
Nec mihi fucatis fit callida ludere verbis
Lingua, sub occulto melle venena tegens.
O pereat blandi fallacia subdola vultus,
Et quicumque vafri pectoris esse potest!
Denique quod positis libeat post feria libris
Tempora festivis ducere grata jocis;
Aut modici curas depellere flore Lyaei,
Moribus invidiam fac, malesane, meis.
Tu si perpetua mentis ferrugine gaudes,
Et procul a rifu laetitiaque fugis;
Sorte diu hac felix & vitae nube fruaris,
Nulla nec eveniat blandior hora tibi.
1Non tamen hoc nostrae turbari gaudia vitae,
Adducta aut Musis fronte vacare jubet.
Morofi procul ite Sophi, gens dira Poëtis»
Austerum a sacris arcet Apollo suis.
[p. 384]
Sit quoque, qui juvenes esse, ar mihi criminis annos
Exprobret, & vitii culpet habere notam.
Et fateor, primae me jam lanuginis aetas
Inpulit Aonias demeruisse Deas.
Scilicet hirfuto nisi cui coma plurima mento,
Nec nisi barbato fit toga danda Seni.
O utinam, aetatem praeter, nil carpere Livor
Posit, & admissi summa sit ista mei!
At valeant, quicumque meum profcindere nomen,
Et famam infesto rodere dente solent.
Nil mihi vobiscum est, quis pro Permessidos undis
Pocula de Stygio fonte Megaera tulit.
Sed, vulgo ereptus, stolidi maledicta popelli
Despiciam, & morfus, invida turba, tuos.
Dummodo non turpis mens fit mihi conscia facti,
Vita nec indigna labe notanda fluat.
Nam quid erit studiis animum formare severis,
Aut lustrare hortos, magne Epicure, tuos?
Quidve Academei silvas penetrare Lycei,
Si Cynicos reddant dogmata vana Sophos?
Socraticae pereant chartae, & doctrina Platonis,
Si non in mores tranfeat illa bonos.
Me dulces coluisse juvat sine crimine Musas,
Palladis haud tetricae doctaque castra sequi;
[p. 385]
Et, mihi si fano valeant in corpore vires,
Pierisis dignum conciliasse decus.
Artibus ut doctis, me vindice, gloria conftet,
Si mea vota suos sint habitura Deos.
Tu modo, quae reliquas inter caput exseris urbes;
Franeca, Frisiaci flos & ocelle foli,
Me placidis foveas, Phoebo dilecta, latebris,
Nec Famae adversum pande benigna sinum.
Et, tibi quum sola de Pallade gloria parta est,
Palladiis pretium ponere perge viris:
Quodque tuum externis notum fit nomen in oris,
Acceptum Musis, Franeca, grata refer.


[p. 386]

JUVENI EGREGIO

JOANNI SCHRADERO,

ERUDITIS IN MUSAEUM ANIMADVERSIO-
NIBUS FAMAM AUSPICANTI.

Flos. & honor doctae, sollers SCHRADERE, juventae,
    Delicium Phoebi, Pieridumque decus.
Cui sua Graja Charis nudavit pectora: sacro
    Quem puerum pavit lacte Latina Venus.
(5) Qui nihil abjectum tenero meditatus ab ungue,
    Regia qua ducit te via, carpis iter.
Et procul a secli sectantis vilia peste,
    Ignoto populis tramite, summa petis.
Exsere te (docti nam ne meruere labores)
    (10) Dignaque virtutis praemia tolle tuae.
Praemia laurigeri quae collibus edita Pindi
    Melpomene aeterna texuit ipsa manu.
Et quae Pimplaeo rorantia flumine serta
    Aptantur meritis, Pallade dante, comis.
[p. 387]
(15) Illa tibi spondent, quod vix de millibus uni,
    Vivere jam verno flore per ora virum.
Quodque aliis aetas longo confecta labore,
    Id tibi nunc ultro prima juventa parat.
Te, duce Naturae genio, teque, auspice Phoebo,
    (20) Fervidus Aonidum raptat in antra calor.
Et Latias Grajis felix conjungere Musas
    Tendis, quo veri ducit Honoris iter.
Agrestesque animis linquens vulgaribus escas
    Tu folo veterum nectare corda replés.
(25) Gurgite coenofo. quum pectora vulgus inundet,
    Permessi liquido proluis ora vado.
Nostraque futilibus tumeant quum fecula scriptis,
    Quae mox cum domino sint periturâ fito:
Nil aliud condis, nisi pura quod adprobet auris,
    (30) Et ferat a docta posteritate decus.
Testis, Abydeni juvenis quae cantat amores,
    Pagina, quae flammas, Sesti puella, tuas.
Hanc dudum foeda obductam rubigine secli,
    Carminaque inmundo squalida facta situ,
(35) Vidit & indoluit blandi Dea Mater amoris,
    Dumque Machaoniam sedula quaerit opem,
Hnvenit geminos Juvenes, quis pectora Paean
    Numinis adtactu nobiliore movet.
[p. 388]
Doctaque MUSAEO succurrit cura Röver 1,
    (40) Qui nitido adfectum pumice limat opus.
Navaque SCHRADERI fuccedit dextera, vitam
    Qui medica sollers dat reparatque manu.
Dumque suo reddit lucemque decusque Poëtae,
    Ingenii varias divitis addit opes.
(45) Quam bene maturos verno jam tempore fructus
    Prosert fecunda messe beatus ager!
Haec sunt septenae vixdum trieteridos orfa,
    Quae nil protritum, nil puerile fonant.
Hac arte Heinsiades famae proludere coepit;;
    (50) Hac inmortalis Grotius ante viâ.
Perge, decus nostrum: tibi sic Helicona colenti;
    Castalidum sacros. detur adire choros!
Exemploque tuo doctam firmare juventam,
    Atque aliis genio perge praeire tuo.
(55) Vindice te, Phoebi mysteria rite colantur.
    Stet suus Aonisin, te stimulante, decor.
At fera Barbaries, invisaque nomina Musis,
    Incipiant vires aegra timere tuas.
Tempus erit, raro quae nunc adplaudit alumno,
    (60) Quo merita cinget FRANECA fronde caput.


[p. 389]

FRATRI CONJUNCTISSIMO

FRANCISCO BURMANNO,

SACRAE THEOLOGIAE PROFESSIONEM OR-
DINARIAM, HABITA ORATIONE DE
THEOLOGI DOCENTIS OFFICIO, IN
ACADEMIA ULTRAJECTHNA SOL-
LEMNITER AUSPICANTI.

A. D. XXIII. SEPT. MDCCXLIII.

Candida, divini venerabile pignus amoris,
    Religio, artifici non fabricata manu.
Depositum coeli, mortalibus ara salutis
    Unica, & ad superas semita certa domos:
(5) Quam domitrix Fati Virtus comitatur euntem:
    Cui bona Mens dextrum cingit ubique latus:
Te colimus, tibi, Diva, pios adolemus honores,
    Et ferimus castis debita dona focis.
[p. 390]
Te, Dea, Te pura veneramur veste nitentem,
    (10) Exuit ut fictam credula Lena togam.
Perte mortales, posita feritate, supremum
    Novimus aetheria vivere sede Deum.
Utque suo totum nutu moderetur Olympum,
    Et regat arbitrio nostraque nosque suo.
(15) Ut coelum, terramque, ut vasti caerula ponti,
    Ex nihilo aeterna struxerit ipse manu.
Utque opifex rerum supremus & arbiter aevi
    Omnia sub leges jusserit ire suas;
Et tenui humanos de limo finxerit artus,
    (20) Membraque de facili ducta crearit humo.
Utque animae partem arcanae de fomite sacro
    In bene formati fuderit ora viri;
Qua duce facta regat, justumque sequatur & aequum,
    Et vera auctorem religione colat;
(25) Omniadue integra dederit sub imagine, magnum
    Artificem spirent quae referantque suum;
Dona sed haec mortale genus coelestia, recti
    Inmemor, in proprium vertere cuncta scelus,
Et culpam in sobolem transmittere coëperit, omne
    (30) Degeneri miscens fasque nefasque probro.
At postquam astriferam nutu qui concutit arcem,
    Viderat humanum degenerare genus;
[p. 391]
Terrigenam casti leges violare pudoris,
    Et cumulare novis crimina criminibus;
(35) Nec, quamquam ultrices olim jam senserat undas,
    Innumero sceleri ponere velle modum;
Indoluit, fortemque ultro miseratus iniquam,
    Lenis ad errantem respicit ipse gregem.
Et bonus e celso prolem demisit Olympo,
    (40) Humanaque Deum conditione tegit.
Victima qui noxae pro sontibus inbuat aras,
    Et fuso ad coelum sanguine pandat iter.
Aetheris haec secreta, & summi arcana Tonantis,
    Religio, e sacro fonte petita, docet.
(45) Haec aperit, coelo delapsum ancile benigno,
    Pagina, ab inmunda non temeranda manu.
Hinc Pietas, hinc cana Fides, hinc conscia recti
    Simplicitas, & Mens candida, labe carens;
Integritas, Virtusque, & honesti jura Pudoris,
    (50) Et niveus verae Religionis amor;
Omnia se magno debent adserta Magistro,
    Quae supera in terras detulit ipse domo.
Atque utinam haec omni mansissent casta sub aevo,
    Nec violata forent sacra verenda Dei!
(55) Nulla vel arsisset peregrinis ignibus ara,
    Falsa nec inpuris thura relata focis!
[p. 392]
Ast Erebo infaustum virus produxit Erinnys,
    Inpia cum celso bella Tonante gerens:
Humanisque dolos fatales tendere rebus
    (60) Docta, quibus prensos in sua jura trahat.
Caeca Superstitio mentes infecit inertes,
    Illita de fuco versicolore genas.
Utque rudem populum caperet magis illice forma,
    Regibus inposuit subdola Moecha jugum.
(65) Pellicit & Meretrix obscoenum in retia Clerum,
    Turpiaque incestum templa lupanar habent.
Tunc Pietas, Virtutis amor, Candorque, Fidesque,
    Terga repentinae versa dedere fugae.
Hinc vanos mentita Deos, & inania sacra,
    (70) Credulitas populos sub ditione tenet.
Obtruditque animis ficti ludibria cultus,
    Ingerit & patriis non sua thura focis.
Inque reluctantes ferro grassatur & igne,
    Saevitiae sistit nec furibunda modum.
(75) Sed scelerata refert, pressa Virtute, tropaea,
    Figit & infandis sanguinolenta tholis:
Quoque magis valida folium sibi sede locaret,
    Regna nec exiguo limite septa forent;
Se comitem lateri rudis Ignorantia jungit,
    (80) Et Monachos sacris praeficit illa suis.
[p. 393]
Qua Duce, Barbaries, rapidas agitante quadrigas,
    Cincta triumphali palmite, ovavit iners.
Inque fugam doctas cum verteret inproba Musas,
    In septemgeminis est dominata jugis.
(85) Culta Camenarum tunc vepribus arva rigebant,
    Et lolium effetam dedecorabat humum.
Tunc palea auritis foenumque agreste magistris,
    Glansque saginatis ventribus esca fuit.
Proque salutiferis melioris frugibus aevi,
    (90) Quas sacer haud sterili messe ministrat ager;
Vana cucullatis placuerunt somnia Mystis,
    Cimmeria ritus nocte tegente pios.
Sed tenebris postquam pulsis lux alma refulsit,
    Et studiis flavit mollior aura bonis;
(95) Doctrinaeque decus tandem victricibus armis
    Egit in antiquos monstra subacta specus;
Tunc iterum auspiciis coelestibus usa, triumphum
    Religio a domita purior hoste tulit:
Et tumulis recidiva, quibus male tecta jacebat,
    (100) Laeta resurrexit splendidiorque suis.
Felices animae! quorum inmortalibus ausis
    Et forti occubuit bellua dira manu!
Felices! quorum Herculeo victoria nisu,
    Laudis in aeternae praemia, parta fuit!
[p. 394]
(105) Vobis post densae tenebras caliginis altas
    Lumine debetur candidiore dies.
Per vos, obscuri detersis sordibus aevi,
    Religio in niveo tegmine casta nitet.
Vos famuli servile jugi dissolvere pondus,
    (110) Mentis & infandum sustinuistis onus.
Vincula quaeque animis vim ferre negantibus olim
    Inpius injecit non toleranda furor;
Excutere e collis vos liberioribus ausi,
    Frenaque non pavida rumpere dura manu.
(115) Per vos Barbaries, turpisque inscitia veri
    Exsulat a sacrae limine abacta domus.
Haec debentur Avis: caput hac virtute Parentum
    Extulit adsertae Religionis honos.
Pro quibus officiis victurae munera laurus
    (120) Suspendit gratus posteritatis amor.
Majorumque piis praeclara nepotibus acta
    Conmendat titulis condecoranda novis.
Hac quicumque via priscae vestigia laudis,
    Posthabito vulgi tramite, certa premit,
(125) Inlibata refert meritae praeconia famae,
    Dum spoliis ornat parta tropaea suis.
Et bene! quod nostro soboles non deficit aevo,
    Quae Proavûm haud patitur degenerare decus.
[p. 395]
Haec quoque summa tuae, Frater carissime, curae:
    (130) Militiae similis palma petenda tibi est.
Hic labor, hoc studium te nunc sibi vindicat omnem,
    Sarcinaque haec humeris insidet apta tuis,
Non ignota tibi stationis munia tantae
    Adtonito ostendit lingua diserta choro.
(135) Et stimulos addunt exempla domestica veros,
    A quorum auspiciis nomen & omen habes.


[p. 396]

VIRO

CELEBERRIMO, AMICISSIMOQUE,

ADRIANO VAN ROYEN,

ELEGANTISSIMO CARMINE ORDINARIAM
BOTANICES PROFESSIONEM IN ACA-
DEMIA LUGDUNO BATAVA
SOLLEMNITER DEPONENTI.

Salve, Pierio ROYENI tincta lepore,
    Melpomenes culta charta polita manu.
Aemula Nasoni, nec terso indigna, Tibullo,
    Exsere te docto Musa probata choro.
(5) Nam quibus Aonio stimulatus numine mentem
    Adtonuit nuper pulpita quaflà sonis;
Credibile est ipsum, dictantem carmina, Phoebum;,
    Et comites vati praecinuisse Deas. -
Chloridos ut Batavae referavit templa Sacerdos,
    (10) Pinguia Apollineo rore vireta rigans;
Primus inaccesso fixit quum, tramite gressus,
    Semita qua nullo trita erat ante pede,
[p. 397]
Et culto Herbarum celebravit carmine Amores,
    Quod Venus, & nutu conprobet alma Charis.
(15) Sic gemina adsiduo post lustra bis acta labore,
    Quem patriae exhibuit sedula dextra Scholae;
Nunc Phoebi cantoris, amor, Phoebique medentis.
    Gloria, fert Florae dona suprema suae.
Neve peregrinis marcescat laurea ramis,
    (20) Surculus agnato surgit alumnus agro:
Leidanum ut simili de stirpe vireta Lyceum.
    Gaudeat umbrosas perpetuare comas.
Talis in Herculea quondam cervice reposta.
    Siderea emerito sedit Atlante domus.
(25) Talis Olympiacae defunctus laude palaestrae,
    Pulvere in Eleo notus ab arte pugil,
Spectatum multi quem lassavere tiiumphi,
    Quum nil, quod meritis gloria jungat, habet,
Post repetita manu palmae victrice relatae
    (30) Praemia, & adfertum facta per alta decus,
Ipse triumphali cimgit sibi tempora lauru,
    Ponit. & ad patrios parta tropaea Lares.


[p. 398]

VIRO CLARISSIMO,

COLLEGAE EXOPTATISSIMO,

PETRO CURTENIO,

S. THEOLOGIAE DOCTORI, EJUSDEMQUE ORDINARIAM PRO-
FESSIONEM ORATIONE EGREGIA DE SACRO CODICE,
UNICO VERAE SAPIENTIAE FONTE, IN ILLU-
STRI AMSTELAEDAMENSIUM ATHE-
NAEO FELICITER AUSPICANTI.

O quae depulsa caligine noctis opacae
    Religio; in nivea fulgida veste nites;
Quaeque serenatum, fatis melioribus usa,
    Adspicis a radio splendidiore diem:
(5) Exsere te, novus en referat tua templa Sacerdos,
    Et sacrae ingreditur limina casta domus.
Dum tibi collapsas, post lustra tot, erigit aras,
    Et praefert laeta sulfur & ova manu:
Huc ades, & comtos vittis praecincta capillos,
    (10) Quo decet, ornatu simplice, Diva, veni.
Vera recomposito tecum Sapientia cultu
    Huc veniat, nulla nube adoperta caput:
Non qualem rigidi lingua imperiosa Magistri,
    Aut Schola barbati litigiosa Sophi:
(15) Non qualem peragens rabidi decreta Tyranni
    Te ferro & flammis Carnificina facit:
[p. 399]
Cuive Superstitio, fucato obdu&a veneno,
    Circumdans ferto versicolore comas,
Simplicibus fumos dum subdola vendit inanes,
    (20) Inponit famulum calida Moecha jugum:
Nec qualem adsiduo comes Ignorantia nexu
    Discipulos falsa credulitate docet;
Aut vulgi pius esse stupor te somniat, aut quam
    Incautus juvenis, potave fingit anus:
(25) Nec qualem multo madidus propugnat Iäccho,
    Dum pietas plenos siccat inepta cados:
Sed qualem e supero delapsum pignus Olympo,
    Depositum coeli, pagina sacra refert:
Pagina, divini venerandum ancile favoris,
    (30) Misit ab aetheria quod Deus ipse domo;
Nuntiaque humanae fidissima sola salutis,
    Totaque Hymettaei nectare feta favi.
Per te coelesti pascuntur pectora rore,
    Mensque salutiferas gustat amatque dapes.
(35) Per te supremum terraeque polique Parentem
    ’ Novimus excelsa vivere sede Deum:
Primaque ut omnipotens cunctarum exordia rerum
    Jusserit in leges sponte venire suas:
Utque hominem integra formarit imagine rectum,
    (40) Atque animae dederit nobilioris opes,
[p. 400]
Consiliis ut facta regens, justique tenore
    Artificem possit rite referre suum:
Virtutisque viam vitae monstraverit auctor,
    Jussa voluntatis nec temeranda suae,
(45) Ut coleret sera cum posteritate nepotum
    Numen adorandi ductus amore Dei:
Sed mortale genus, spreto pietatis honore,
    Flexerit a recto tramite sponte viam;
Et contra obnitens, pedibusque repagula rumpens,
    (50) Miscuerit turpi fasque nefasque modo:
Crimina criminibus noxae ut cumulaverit heres
    Degeneri soboles terrea pejor avo.
Hos tamen e tetris ereptos faucibus Orci
    Posset ut aetheriis restituisse choris;
(55) Et Sator ille hominum patrio revocaret Olympo,
    Januaque his coeli rursus aperta foret;
Ipsa Dei proles e casta Virginis alvo
    Humanae consors conditionis adest.
Utque ferens pacem aeternam, & nova gaudia vitae,
    (60) Duceret errantes in sua septa greges;
Victima pro miseris tinxit mortalibus aram,
    Sceptraque Tartarei lurida fregit heri.
Atque in olivifero delevit colle Redemtor
    Infandi generis sanguine probra suo.
[p. 401]
(65) Moxque Erebi victor, reserato cardine busti,
    In superas retulit parta tropaea domos:
Sontibus ut vindex bonus, adsertorque salutis
    Solus, inexhaustas conciliaret opes:
Et merita vitam pro morte, undaeque perennis
    (70) Pocula, coelesti nectare plena, daret.
Ne tamen ad priscas sordes gens inmemor aequi,
    Aut vetitum rueret mox malesana scelus;
Atque oblita sui raperetur, & impete coeco
    Palanti peteret devia tesqua pede;
(75) Mentitos amplexa deos, sibi numina fingens,
    Thura peregrinis ingereretve focis;
Ipse novos ritus, & jura verenda magister .
    Scripsit, ab astrifera quae regione tulit.
Foederis & sacri leges dictavit, amoris
    (80) Quae teneant homines vincula, quaeque Deum.
Intemerata Fides, & honesti norma Pudoris
    Intituit castas, hoc monitore, vias.
Candor & ingenuus, neque fallere callida Virtus,
    Et Probitas, & Mens integra, fraude carens,
(85) Cordaque qui recti constans mortalia Cultus
    Mitigat, & purae Religionis amor,
Hoc Doctore sua Pietas in luce refulfit,
    Venaque ab hoc fluxit fonte falubris aquae.
[p. 402]
Sed vetuit fectis aures praebere malignas,
    (90) Vel turbare novas seditione scholas.
Discipulos niveae ne simplicitatis amantes
    Inficeret fuco gens Pharifaea suo;
Falsave mendaci pigmento induceret ora,
    Aut populum vana luderet arte probum;
(95) Scenica virtutis fictae simulacra cavere,
    Pectore sed puro juflit amare Deum,
Illo mortales Sapientia vera revifit
    Tempore, ab inmunda non maculanda manu.
I nunc, conposita morum tibi, subdole, larva
    (100) Rite pii nomen sacra colentis habe.
I nunc, infani deliria vana cerebri,
    Somniaque arcana prodita nocte refer,
Et secreta poli fallax oracula jacta,
    Spiritus e supera quae tibi sede tulit.
(105) Mysticaque obscuris aenigmata condita technis,
    Aut Chrysqippeis vincula nexa modis;
Verbaque nodosis include Sophistica nugis,
    Quale Sibyllinae non fuit artis opus.
Et tacitos monitus, & tot commercia coeli
    (110) Finge, vel indomito pectora mota Deo:
Entheus infueto, quassans tibi corpus ab oestro
    Fervor, & admisso corda furore replens,
[p. 403]
Adtonitam eripiat terris super aethera mentem,
    Et non mortali cogat ab ore loqui.
(115) Non aliter, quam si Phoebeis ebria lymphis
    Pythia fatidico numine fertur anus. ’
Orgiaque Ogygii celebrans trieterica Bacchi,
    Thyrfigero Maenas concita patre, ruit.
Vel quem capripedes tactum formidine, Fauni,
    (120) Aut visu Dryades obstupuere suo.;..
Vulgus abi: timidos fictae tibi fabula fraudis
    Decipiat pueros, decipiatque fenes.
Femineae eliciat gemitus plan&usque catervae,
    Et tremula ad mimum corripiatur anus.
(125) Ite animae viles, ingloria cymbala plebis,
    Et rabida insulsos voce movete choros.
Glande mala populi distendite pectus hiantis,
    Et sterili indoctum vepre replete gregem.
Ora paludoso foedate madentia limo..
    (130) Nos aqua de puro fonte petita juvet!
Vobis coenófo de gurgite rana coaxet.
    In vitreo nobis flumine cantet olor.
Pro lolii agrestis stipula, fragilique myrica,
    Aut effeta quibus sentibus arva rigent,
(135) Gramina nos melioris agri vernantia pascant,
    Laetaque quae viridi nascitur herba jugo.
[p. 404]
Et seges uberior plena augeat horrea meffe,
    Plurima quae sacra luxuriatur humo.
Qualem prudentum virtus congeflit Avorum,
    (140) Serior ut fructus colligat inde nepos.
Qualem de teneris sollers CURTENIUS annis
    Carpsit, & exstructas adcumulavit opes:
Dum Sophiae riguis verae nutritus in hortis
    Semotum a vulgi tramite legit iter.
(145) Qualem discipulo monstravit HONERT1A cura,
    Exhibet & docta pagina scripta manu.
Spirat in egregiis dicendi copia chartis,
    Auctoremque probat suada diserta suum.
Ut nos flexanimae movit facundia vocis,
    (150) Nobilis & caussa pro meliore calor!
Ut tua ab eloquio resonabant pulpita raro,
    Mascula ut adtonitus haefit ad orsa chorus!
Hoc erat aeterni numquam violabile verbi
    Adferere intrepido fortiter ore decus.
(155) Hoc erat adversas lingua propellere partes
    Vindice, & aetherio numine digna loqui.
Quis dubitet sacra tibi tempora cingere lauru?
    Cui victas Livor porrigit ipse manus.


[p. 405]

IN PINACOTHECAM
VIRORUM ERUDITIONE ET MERITIS
IN PATRIAM ILLUSTRIUM,
A VIRO AMPLISSIMO
GERARDO VAN PAPENBROUCK,
JUDICUM QUONDAM PRAESIDE etc. etc. ATHENAEO
AMSTELAEDAMENSI DONATAM.
uisquis ad Amistelii penetralia docta Lycei
Confluis, & sacra fistis in aede gradum,
Et venerabundus tot secli exempla prioris
Cernis, Erechtheo nomina scripta peplo;
Dic bene Musarum Custodibus, inclyta quorum
Barbariem patria pellit ab urbe manus.
Et refer: Ingenuae decora haec imitanda juventae
Larga PAPENBROUCKI dextra videre dedit:
Degeneres doleat ne nobilis Ya nepotes,
At soboles magnos postuma vincat Avos.


[p. 406]

IN BELGICA
VIRI EGREGII
FRANCISCI HAASII
SACRA.
Ske casta pii facundaque Musa Poëtae,
Et domino Famae limina pande tuo;
Cui, citharam, docto dum pulsat pectine sacram,
Entheus inflammat pectora tacta furor.
Nam neque Apollineo cantat perculfus ab oestro,
Orave Pimplaeo fonte rigata sonant.
Sea meliore Dei vatem de numine Plenum
Spiritus aetheria mifTus ab aede movet.
HAAsivs, egregiae non incola degener urbis,
Rottera quam purae flumine lambit aquae,
Ingenii has dotes, & divitis ubera venae
Carmina, quis sacrum sollicitavit ebur,
Augurio secli conmendat, ut auspice Fama
Ad genium ferae posteritatis eant.

MDCCXLV.


[p. 407]

MARS VIGILA.
Moenn Tornaci dum Gällicus obfidet ardor,
Fulminaque infana vibrat & arma manu;
Civibus exitium Ludovico triste minante,
Inque urbem inpavidam dum catapulta tonat;
Ivit in adversum Dux CvM BERL A N D I v s agmen,
Aggere inaccesso castraque cincta petit:
Martia W A L D E c 1 1 jungens se dextera, in hoftem
Tertur, & innumera strage animosa ruit:
Sentit & audaces acies inimica Britannos,
Et Flandram multo sanguine foedat humum:
Nec Batavüm virtus deerat spectata fidesque,
At sociae in partem laudis amica venit.
Haefit in ancipiti nutans Victoria pafu,
Et dubia librat lance tropaea diu.
Jam prope Liligeri Regis de gente superba
Abstulerat palmam foedere juncia cohors.
Sed ducibus justis turmae parere negantes
Inbelli focios deferuere manu.
Tutius his signum qui praetulit Appius auspex,
Servetur pedibus vita falusque, monet:
[p. 408]

Appius, a cujus via nomine nomen habebit
Appia, quâ celeri sunt data terga fugae.
Sanguine lustrandum Mars dedecus expiet Ultor!
Degener & maneat poena parata caput!
Femina nec vir fit, quondam ut Berecynthius Attys,
Proque tubis, Cybeles tympana mollis amet!
Inbellem Oenides qua caede Dolona peremit,
Arboreo vinctus flipite probra luat!
Vel qua femineus periit nece Sardanapalus,
Ipse det accemfae membra cremanda pyrae
At vos, insignes animae, quos mortis honorae
Funcre pro Pauia Mars tulit ante diem:
Claffica cantabunt laudes follemnia vestras,
Manibus & focii debita justa ferent.
Cingat iö tumulos laurus superaddita vestros,
Quae viridi semper marmora fronde tegat!
Quaque pio nuper tinxistis sanguine terram,
Surgat & è sacro crescat oliva loco!
’ Interea exstimulet conjunctas vestra cohortes
Fama, nec a signis hoftis inultus eat!
MAR s v 1 G 1 L A: & Patriae pro Libertate peremtis
Gallus in inferias detur, ut ante, cruor.
MDCCXLV.


[p. 409]

MISOCOLAX PARRHESIASTES
PETRO BuRMANNO
SECUNDO.
C. tibi tam subito tacuit WA ld E c 1 v s heros,
Materies Musae nobilis illa tuae?
Cur, prope Tornacum tentato fortiter hofte,
Hoc celebras unum carmine, P ET RE, decus?
Et quae facta dein gefTit vel strenuus armis,
Vel quae confiliis providus, illa taces?
Si nihil e tantis ac tot virtutibus ullas
Evaluit laudes elicuisse tibi;
Debuerat certe nuperrima pugna Leodi
Servilem vatis sollicitasse lyram.
I, celebra objectam numeroso fortiter hofti
Exiguam fine spe confilioque manum.
Carmine digna tuo est memorandi audacia facti,
Versa fit in trepidam mox licet illa fugam.
[p. 410]
I, celebra obtritos Gallorum Marte Batavos,
Tristiaque Heroi pone tropaea tuo.
Quid dubitas? magnos res est habitura Patronos,
Principibus poteris sic placuisse viris.
Incipe, quid renuis? quae infueti caussâ pudoris,
Quid cohibet tardam, dic mihi, Pe r R e, manum?
Numquid adulatrix mentiri dextra veretur,
Aret & in turpi carmine vena tibi?
Si non invenias optatum forte colorem,
Crimina flagitii quo bene tanta tegas;
APP I A D A s mod? finge novos, culpamque malorum
In timidam pubem conjice, stulte, sat est.


[p. 411]

MISOCOLACI PARRHESIASTAE
PETRUS BURMANNUS
SECUNDUS.
uod prope Tornacum cantatam carmine pugnam,
Nunc subito taceam W A L D Ec I v M Q y E, notas.
Militiaeque suo meruit quas tempore laudes,
Servili insimulas me celebrasse lyra:
Nil animum movet haec injuria, dummodo dicas
Libera jam Musae verba fuisse meae.
En mihi W A L D E c I v s reticebitur! A P P Iv s ut fit
Materies Musae turpis, inepte, tuae.
I, celebra ignavo quot sint data vulnera tergo,
PEt refer Herois facta fugamque tui.
Quod si forte color mentito in carmine defit,
Quo male flagitii crimina, flulte, tegas;
Fac, quo Maeonidae titulo celebratur Achilles,
Dicatur pedibus, cervus ut, ille celer.
[p. 412]
Civica vel potius, lauru comitata, corona
Servatos memoret illius arte Viros.
Nec pudeat Dominos, secli pro more, potentes
Ludere, vel blandis demeruisse fonis.
Sic nec adulatrix mentiri lingua timebit,
Famofoque tibi carmine vena fluet.
Incipe, quid dubitas? memorandi audacia facti
Virtuti referet praemia justa tuae.
APPIADAE chartis tua carmina juncta cacatis
Carnificis poterunt usta subire manus.


[p. 413]

VINDICIAE CARMINIS
AD MANES VIOLATOS
JOANNIS WITTII
DIALOGISTAM
AULUM NAEVOLUM.
ɱɫ, cui de Cynica Philalethes, Av l e, caterva
Dicitur, & rabidi pars malesana gregis,
Obvia cui nullo petitur discrimine turba,
Vapulat & populi praetereuntis honor;
W1TTIADUM cineres calamo quod vindice laesos,
Bustaque sacrilega contemerata manu,
Ausus ab inpuro nebulonis dente nefandi
Adferere, & meritum restituisse decus;
Corpora quod Fratrum plebi objecisse cruentae,
Aut caput innocui dissecuisse Senis;
Et Proceres tetro damnatos carcere rectos,
Aeternum Patriae dedecus esse notet;
Dic, age, dic Cynico violatas carmine leges,
Jamque reus linguae turbidioris eat.
Quis tulerit Gracchi verba infidiosa rebellis,
Deque nova Drufum seditione queri?
Editi supra Lib. I. p. Iol. & scqq.
[p. 414]
Pacis amans moveat tua dextera triste bidental,
Fulmine ne tactis Manibus ulla quies.
Judice te, meritis, clamet, pro crimine poenis
Credula plebs, fontes occubuisse Patres.
Carnifices Procerum justos refer esse Quirites,
Nec populum a vulgi divide faece bonum.
Jam tibi civili Patriam turbare tumultu,
Jamque faces furiis subdere, tempus adest.
Incipe sanguinei funesta aulaea theatri
Pandere, & in Patres arma movere pios.
Si Superos nequeas, horrendum Acheronta cieto:
Annua fac Stygio vota precesque Jovi:
Ut tibi victuro lentum modo proroget aevum
Dis pater, & scenae te superesse velit,
Sic poteris turbae quondam Dux ire furenti,
Et vafer infano tollere signa choro.
Interea Proceres mordaci adrodere lingua,
Et bene pro Patria carpere gesta decet.
Av le, tribunitiis plebem fermonibus urgue,
Mobi!e & adloquiis flectere perge pecus.
Omnibus & blandus, sed nulli verus amicus,
Livida sub dulci sparge venena favo.
Vcrbere nec caudae dominos mulcente potentes
Differ adulanti conciliare sono:
Artibus his Aulam si vis palpare faventem,
Te Cynicum nemo dicet, at esse Canem.
MDCC L W II.
[p. 415]

IN AUCTOREM
APOLOGETICI FAMOSI,
CARNIFICIS MANU
PUBLICE CONBUSTI.
??. qui famosis Aulae servire libellis
Niteris, & plausum ferre potentis Herae:
Cui, Gracchis male fifa suis, civilis Erinnys,
Quum rabies vulgi seditiosa ruit,
Infestam exhilarat vesano in pectore mentem,
Atque oculis praebet laeta theatra feris:
Quique Suburanae turbas & crimina plebis
Mentiris populi jura suprema boni;
Falfaque sacrilega fundis convicia lingua,
Inque Patres Patriae probra nefanda jacis:
Ut vix conpositam rursus turbare quietem,
Et valeas dira bella fovere manu:
Macte tuis aufis, positaque, vaferrime, larva
Exsere de tencbris, jam manifeste, caput.
[p. 416]
Quid latitas? quid tuta times? mercede laborem
Promerita fas est condecorare pium.
Praemia sed vivo si forfan justa negentur,
Post obitum voti fit rata summa tui!
Ut cupis, exemplo scelerum Hortatoris, ad Orcum
Carnificis niveo membra vehantur equo.
Hic tibi dilectis quondam comes additus umbris
Dulce patrocinium voce manuque feres.
Molliet inferni leges & jura Tyranni
Eumenidum Stygio lingua probata foro:
Neve luant dignas monstra exitialia poenas »
Non Erebo durus tu Rhadamantus eris.
MDCC L I W.
[p. 417]

BERGA OBSESSA.
Iii, ego, quae toties vel vi tentata dolisve,
- Succubui nulli BER G A subacta jugo,
Sim licet infano Lv Dov I c I inpulsa furore,
Sentit’ inadfuetas nunc tamen ille moras.
A v R I A c1 auspiciis animofa, & Numine dextro,
Oppono invictum, perfide Galle, caput.
Neve tua in Belgas producas arma, tropaeis
Hic erit & spoliis meta modusque tuis.
Quacque tot infidiis fum sollicitata procorum,
Indelibata virginitate fruar.
Perge, L ow EN D A LI, de me sperare triumphum,
Sat tibi dedecoris nostra repulsa dabit.
Quum tot inexpleto jam millia miseris Orco,
Anne putas fufi sanguinis esse parum?’
Frange domos vel templa, & moenia dirue frustra:
Inconcussa viróm pectora murus erunt.
Sic ego: sic mecum, qui Libertatis amore
Reddebant Patriis publica vota Deis.
Sed fato, aut Superüm arbitriis, vel turbine secli,
Sponte patens Galli praeda latronis eram.
CISIOCCXLV1I,
[p. 418]

IN TROCHAICUM

ERNESTI GULIELMI HIGTII

DE

REDITUVERIS.
Prodi, Musa mei suävis HIGTÎ,
Musa dulcis, amabilis, diserta,
Tota mellea, tota delicata,
Romani falis, Attici faporis,
Spirans lautitias prioris aevi,
Veris delicias canens amoeni,
Cura Castalidum venusta, prodi!
Ut te exosculor, ut Catulliano,
Aemulos genio juvat lepores.
Haurire adtonita libenter aure,
Et plus versibus hos probare versus.
Illis, qui tenerique, blandulique,
Scripti & tempore quamlibet vetusto,
Cantant Pervigilis sacrum Diones!
[p. 419]

Te, dum rure meo tepentis anni
Gusto primitias, foluta curis
Liber otia transigens, apricis
Dum ver dulce refert novata campis
Gramina, arboribusque reddit umbras,
Dum culto vagor ’ambulans in horto,
Evitans strepitum potentis Urbis,
Et quaerens Heliconios recessus,
Adfumo comitem, sinuque gestans
íå circumfero: mox virente ripa,
Limphae praetereuntis ad susurros,
Molliter recubans, patente tectus
Annosae tiliae coma, Favoni
Inter leniter adstrepentis auras,
Te lego, relegoque, & invidendas
Admiror veneresque, gratiasque,
Et dulces numeros sonosque chordae,
Quam nec suavius aut Pelasga Siren,
Plectro mulceat, aut Latina Clio.
Hic jam gaudia mille dum beati
Veris, laetitiasque mille canto,
Te praebente modos, silent volucres,
Quaecumque ilice vel latent opaca,
Aut in populea queruntur umbra:
[p. 420]
Una sed nemoris decus propinqul
Accinit Philomela, & obstupescens
Ad sonum modulaminis diserti,
Tot discrimina vocis elaborat,
Tot flexus varia reflectit arte,
Ut pares numeros, paresque cantus,
Echo ceu resonabilis, remittat.
Hic & tot Bavios, tot & Vacerras,
Pindi dedecora, anferum nepotes,
Meros Fufidios, merasque vappas,
Nostri opprobria tot pudenda secli,
Altis rideo saepius cachinnis:
Et tot Maeviadasque, Marsyasque,
Indignor toties febriculofae
r Mentis somnia vana, ineptiasgue,
Et deliria putidi cerebri,
Non tam carmina, quam cacationes,
Anitergia, futilesque nugas,
Perdendis male scriptitare chartis:
Aut quis efuriens miser Coroebus
Aulam quisquiliis inops adulat.
Tales Hungarus oris inficcti
Naenias Gothica canit loquela,
Ructans carmina pestilentiora,
[p. 421]
Quam contagia Thessali veneni;
Stridens murmura dira inoctuarum,
Bubonum exitiabiles querelas:
Quales vix miserabili boatu:
Scytha, aut Sarmata, barbarusve Dacus,
Rauco aut gutture Thrax, Getesve, fundat,
Vel quisquis gelidos colit Triones.
    At quae non animo redit voluptas,
Quot non agmina blanda gaudiorum,
Quot non laetitiae jocique mentem
Pertentant hilarem, tenentque vinctam,
suum me carmine dulci, & erudito, ’
Et gravi simul, & simul Wenusto, ,
Mulcet artificis chelys periti? ....
Quum me barbitos, adnuente Phoebo
Tacta, pellicit, eripitque totum?
Tunc myrteta meare per Diones,
Et molles videor rofas, odoras
Legisse & violas, amaracosque:
IMella Hymettia tunc, sacrumque nectar,
Sedant Pegafei fitim liquoris,
Ft pasci ambrosia datur Deorum.
Talis pectine perfonante chordas,
Priscos provocat HIGTII Camena,
[p. 422]
SCHRADERIque mei, meique GROTI,
Aut HELVER1A fulminans & alto
Nixa Melpomene gravis cothurno;
Quaeque inter Batavae choros juventae
Succrescit soboles alumna Phoebi,
Dulci docta lyram ferire plectro,
Musisque omina laeta dat Latinis.
    O si ad culmina laureata Pindi
Qualicumque meo praeire ductu,
Exemplo & stimulos dediíTe vobis
Possim! sic Patriae nec indecorum
Dicet postera me fuisse fama.
Quare Pieridum sacros tueri.
Castus pergite, ne Batava laurus
Emarcescat, & ut tropaea Avorum
Per vos perpetuentur: hinc futuri
Pendet nam nova spes honosque secli.
Sic vobis vegetae diu juventae
Hebe munera verna largiatur!
Sic in carmina semper advocatae ’ ’
Adfint Thespiades, paterque Paean!
Sic crines hedera virente Bacchus,
Lauru Melpomene induat perenni!


[p. 423]

AD PHILOMELAM.

Verni nuntia temporis diserta,
Silvarum incola blanda, quae volucres
Cunctas flexanimae sonore vocis
Per discrimina tanta, tot figuras
Gutturis varii vicesque vincis,
Ut sis non imitabilis canendo:
Sive tu Philomela, sive aédon,
Seu luscinia, Daulias vel ales,
Seu quo nomine gaudeas vocari.
Tu me, dudum hiemis moras & Urbis
Exosus strepitum laboriosae,
Dum cursu celerique & incitato
Villae delicias meae reviso,
Divinis reducem modis, salutans,
Adventum officiosa gratularis,
Formans carmina mille, mille linguae
Suavis murmura flexibus sonisque
Innarrabilibus nec aemulandis:
[p. 424]
Meque, seu genialibus vagantem
Hortis, sive vireta permeantem,
Sive per nemoris recens comantis
Gratos vatibus & tibi recessus
Errantem, comitaris huc & illuc.
Quumque artus requie fovere lassos:
Suadent sidera prona, vel quadrigis
Invectus roseis diem reducit
Phoebus, tu modulatibus, susurris,
Tinnitu levis, aut sonora cantu,
Sive garrula copules loquelas,
Lugenti aut similis tacere fingas,
Docta praecipites rotare rhythmos,
Nunc vocem premere, aut vibrare sollers,
Clamorem & valida ciere fauce,
Indefessa canis, placesque semper.
’ Ergo vive diu, precor, voluptas
Silvarum cptima, vive, sisque nostri
Constans ruris amor, diuque cantes,
Regina & decus unicum vclucrum!
Sic tu perpetui fruare veris
Laeta deliciis, vigens juventa!
Anferem strepitu melos canori
Ut turbare nefas fremente cycni;
[p. 425]
Sic numquam tua vcl cicada stridens
Rumpat carmina, rana vel coaxans!
Sic pullos tibi nec fritinnientes
Vultur dilaniet, nec ova cornix
Sinistra eripiat, malusve bubo!
Quaeque olim querulo scelus nefandum
Fletu Tereos, aut refecta linguae
Damna, sive Itylum gemens peremtum
Desolata parens dolere vifa es,
Pothae legitimi toro mariti
Fecundo sociata, muta numquam,
Festivis, Hymenaee, Hymen, sub umbris
Cantes, innumera beata prole.
Et quot jam frutices, quot arboreta
Nostrâ confita dexterâ recepit
Santhorstum, gremio simul virente
Nutritas tot aëdonas (tupescat!
Utque me numeros modosque dulces^
Mirari adtonita juvabat aure,
Sic mei (Superúm favor fecundet
Vota si pia) & audiat canentes
Per R1 posteritas tuos nepotes.


[p. 426]

PUERO NOBILI,
ET SUPRA AETATEM INGENIOSO,
DUCONI AB HAEREN.
Spes generis praeclara tui, puer unice, salve,
Delicium HaReN 1ae dulce stuporque domus:
Cui modo nascenti Charitum pulcherrima rifit,
Pectoris & dotes culta Minerva dedit.
Vive diu, in doctas crescens feliciter artes,
Exsere & ingenii dona beata tui.
Quanta olim plenis constabit messis aristis,
Quum tales fructus fert tibi prima seges!
Si quando adversos virtus tua tendat in hostes,
Et tua belligeram Patria poscat opem,
Indue pugnacis sacrum thoraca Minervae,
Partaque in aeterno fige tropaea tholo.
Ipsa Medusaea te proteget aegide Pallas,
Ut sibi sacratum servet amica caput.
Mnemofyne, quae larga suas tibi contulit artes,
Scribet Erechtheo facta decusque peplo..
Nam geminae virtus & gloria Palladis haec est,
Ingenio & forti nomen habere manu.
[p. 427]

VIRIS CELEBERRIMIS
ANDREAE WEISIO,
ET
ADRIANO van ROYEN,
CELSISSIMO PRINCIPI
AURIACO ET NASSAVIO
GULIELMO V
INTROITUM IN
ACADEMIAM LEIDENSEM
GRATULANTIBUS.
ualis Olympiacae spectatum laude palaestrae
Discipulum palmae doctor honore beat,
Pulveris Elei metam quem duxit ad ipsam,
Dimitium & ludojam rude donat ovans:
Hhh 2. Festis
[p. 428]
Festivo adplaundunt laeti dum carmine vates,
Sertaque laurifero culmine lecta ferunt:
Talis ARAus 1 AcuM, doctas quem finxit ad artes,
Palladia Batavis W E I sius aede, dicat:
Talis Apollineae Clio Roy e N 1 A laurus
Inplicat augustum fronde virente caput.
Non alio formandus eras, GULIELME, magistro:
Hic Te non alio par erat ore cani.
Quid non a tali sperent sibi Principe Belgae,
Quem cura erudiit W E I s IA dextra sua?
Peliden Chiron quum perfecisset Achillem,
Aetherium meruit fidus adire polum:
Pelidae laudes & qui cantavit Homerus,
Bellerophontei scandit in alta jugi.


[p. 429]

HENRICO VERHEYKIO,
GYMNASII AMSTELAEDAMENSIS
MODERATORI INAUGURATO,
Quem placido adspexit nascentem lumine Phoebus,
VERHEYKI, Aonidum gloria, noster amor,
Adgredere Amsteliae moderamina docta juventas,
Provida conmisit quae tibi cura Patrum:
Et, tua quem meruit virtus, cape laetus honorem:
I, quo Fama novum sponte sequatur iter.
Te duce, discipulo fit trita frequente palaestra,
Gymnasioque suus stet recidivus honor.
Utque Camenarum fecundos frugis acervos
Proserat, & larga mefe redundet ager,
Inriguus semper madeat PermefIide lympha:
Clamet, io! pubes, fertilis annus erit.
Sed quoniam efuriens avidorum turba luporum
Incauto infidias tendat ubique gregi;
Raptorum noxam teneris ab ovilibus arce,
Et vigil a stabulis damna repelle tuis.
[p. 430]
Sulfure purgentur fac septa, & fronde Sabina,
Laurus Apollineis dum crepet usta focis:
Detur ut innumeros fetus lustràre quotannis,
Et Clarias crebro thure piare Deas.
Evenient: fert signa mihi Phoebeius ales
Prospera, 8 augurio Delius ipse favet.
Muneris auspicium firmavit & omina laetum,
Rostraque flexanimis perfonuere modis.
Nos tua facundos Ciceronis suada per hortos
Duxit, ab Arpini nectare feta thymi.
Vindice dumque tui decus ordinis adferis ore,
Abdidit invisum Livor in antra caput.
Ne trepida adversos Musarum tendere in hoftes,
lnque rudes Bavios usque animofus eas.
Et mecum, (Invidiae sic pergas tela mereri!)
Murmura latrantum spernere disce Canum.
[p. 431]
MEDICO ET VIRO OPTIMO.
uem, duce BOERHAVIO, didicisse Machaonis artes,
Et vulgo intactas novit inisse vias,
Leida, olim caro dum praebuit uber alumno,
Ingenii & nutrix fida fagacis erat;
Reddidit & patriae do&um Podalirion Urbi,
Ut certa aegrotos dextra levaret ope;
How 1 Ade, has puro meritas Tibi pectore grates
- Obstricta haud uno nomine Musa refert;
Conscia ut officii, memoris det pignora mentis,
Qui Tibi devinctum meque meosque tenes;
Expertam & medici toties agnoscit amici,
Auxilium peteret quum domus aegra, manum.
Nuper adhuc, placiti media inter pensa laboris,
Sacratum Patriae quem sibi poscit amor,
Cogeret invisi quum vis incommoda morbi
Otia torpentem desidiosa sequi;
Atque invita locum, libris chartisque relictis,
Cederet ignavo, Bibliotheca toro;
[p. 432]
Ars tua, quae toties aegros subduxit Averno,
Quam mihi praefentem promta paravit opem!
Quam tempestivum languenti saepe levamen
Seria nativis mixta dedere jocis!
Tu, post solliciti fatidia lenta doloris,
Me mihi restituis, Pierisisque meis.
Per te, dum redeunt recidivae in pristina vires,
Integra sunt vitae fila refufa meae.
Vive diu, Amsteliis ut saepe salutifer adfis,
Et debellatas det tibi Parca manus.
Regibus innumera petitur de strage triumphus,
Sed Tu de domita morte tropaea refers.
[p. 433]

LUSTRO DECIMO

SODALITII SATURNALIS

INSIGNIUM XIV VIRORUM,

QUORUM PLERIQUE INTER MAGISTRATUS AMSTELAED.
EMINENT, SPLENDIDISSIMIS EPULIS CELEBRATO,
ET EGREGIO NUMISMATE DECORATO,

AMSTELAED. D. XX. FEBR. MDCCLXVIII.

Felices epulas! & opimae splendida mensae
    Fercula, quae dulci rore, Lyaëe, rigas!
His renovant, post lustra decem, sollemnia festa
    Nobilia insignis membra sodalitii.
(5) Membra sodalii, sincero foedere nexa,
    His sacra, quae Patribus culta fuere, colunt:
Sacra, quibus nullis Concordia fracta querelis
    Praesidet, & puro corde probata Fides.
Hae frontes animant hilares: hae gaudia reddunt
    (10) Vera, per innocuos intemerata jocos.
[p. 434]
Hoc sale magnificae conditur gratia mensae,
    Cui Charites adsunt, Laetitiaeque dator.
Ipse mihi videor lectis adcumbere Divûm,
    Coelicolûm ambrosias & celebrare dapes:
(15) Oceano quales diffusus ab hospite vultum
    Cum Superûm peragit Jupiter ipse choro.
Bacche Pater, curis qui pectora solvis amaris,
    Jungere cui socias gaudet Apollo manus;
Si tua non tetrici ferimur tutela Poëtae,
    (20) Hunc tibi festiva dedico fronte scyphum.
Hunc ego, ceu mensis positam genialibus aram,
    Quaeque tui, Nyseu, fulminis igne calet;
Hunc digitis tango, dum verba precantia fundens
    Pro Convivarum vota salute fero:
(25) Ut decora Amsteliae maneant praelustria terrae,
    Et Batavum inradient sidera certa polum:
Tuta quibus Patriae Libertas publica, numquam
    Naufragii tabulas ploret inulta sui!
Majugenae auspiciis de divite Copia cornu
    (30) Fundat in augustas commoda mille domos!
Spectata Proavûm digni virtute Nepotes
    Hunc quoque secla colant post iterata diem!


[p. 435]

ANNIVERSARIUM

JOANNIS OLDENBARNEVELDII

PATRIAE PATRIS,

PRO BATAVA LIBERTATE MACTATI

D. XIII. MAJI MDCXIX.

EX VONDELIO ADUMBRATUM.

Annua funestae renovat spectacula scenae
    In Batavûm Fastis scripta cruore dies:
Qua, velut orba parens, vel desolata marito
    Maeret, & aerumnis incubat aegra suis.
(5) Vindice sic viduata sedens Hollandica Virgo
    Ad cineres Patriae luxit & ossa Patris.
Jam sacer ediderat decreta invisa Senatus,
    Fulmina in adversos mittere saeva parans:
Certus inauditos animo damnare feroci,
    (10) Jurgiaque arbitrio tollere sancta truci:
In Proceres rectos strueret quid turpe tribunal
    Conscius, haud sociam ferre negavit opem.
[p. 436]
Flagitiumque Dei callens praetexere caussa,
    Dum mimum adsertae Religionis agit.
(15) Dogmata praescripsit, sed Principis ense probanda,
    Sanguine ut insontis pasceret ora Senis.
Electo Auriacas qui Judice tractus ad aras
    Lustralis Patriae victima jussa mori.
Ad vultum instantis non horruit ille Tyranni,
    (20) Sed posito constans fata timore tulit.
Securusque sui, titubantia membra bacillo
    Fulsit, ut infandae mortis adiret iter.
Intemerata Viri, neque turpi obnoxia culpae,
    Nudato patuit pectore pura fides.
(25) Corque pari motum pulsu, (nam conscia recti
    Mens erat) adtoniti nec micuere sinus.
Jamque genu flexo procumbit, & invocat ore
    Virtutis testem deficiente Deum:
Collaque Mauritiae praebens annosa securi,
    (30) Purpureo impavidus rore cruentat humum.
Ah Patria! ah quantis tua cymba agitata procellis
    In brevia & syrtes haeret adacta vadis!
Pro pudor! ipse necem spectaret ut efferus Auctor,
    Exacta ante oculos carnificina fuit.
[p. 437]
(35) Horruit illustri Germania percita casu:
    Europa hoc casu territa contremuit:
Europa hunc sensit, luctuque inpalluit, ictum,
    Abscissum diro dum cadit ense caput.
Hoc caput, hoc sanctum caput, & venerabile canis,
    (40) Gloria Nassaviae quo fuit aucta domus;
Hoc caput, Asturii terror flagrumque Tyranni,
    Exuit Hesperio colla Batava jugo.
Ast anima, aetherias ubi libera venit in auras,
    Corporea coelum mole soluta petit.
(45) Utque necis dirae furias, letique theatrum,
    Sanguine se cives & maculare videt,
Corporis exuvias in praedam cedimus, inquit:
    Hoc agite! in supera sede quiete fruor.
Mi sat erit, Belgis stabili si Pace batis
    (50) Publica res nostrae praemia mortis habet.
Dixerat, aeternumque pia prece Numen adorans,
    Pro Patriae supplex vota salute facit.
At nos, invitis oculis qui Vindice nullo
    Cogimur horrendum ferre patique nefas,
(55) Cum capite hoc querimur Libertatemqe perisse,
    Cumque anima Hollando jura fugata foro.


Originele tekst van Vondel: Jaergetyde van wylen Heer Joan van
Oldenbarneveld, Vader des Vaderlands.


[p. 438]

IN BACULUM
EJUSDEM PATRIAE PATRIS.
EX VONDELIO.

Sis felix, nulla exesus putredine secli,
    BARNEVELDIACAE fide bacile manus!
Grandaevi columenque Viri, fulcrumque senectae,
    Augebas geminos tertius ipse pedes:
(5) Quum titubans aevo, vel rerum pondere pressus,
    Tutamen Patriae deficientis erat:
Quumque gradus Nestor Batavus raptabat in altos,
    Aulaque & adsiduam Curia sensit opem.
Mole quis annorum curvatus corpore, semper
    (10) Ivit tam certo tramite rectus iter?
Tu tremulos artus, gressu nutante, levabas,
    Perpetuus, domino vel moriente, comes:
Quum Senecae exemplo damnatus voce Neronis,
    Et male conducti Judicis ore reus,
(15) Scanderet horrendum, sed constans mente, theatrum,
    Et caderet Batavis victima vota focis:
Sanguineamque sitim mallet sedare Tyranni,
    Calcantis domino juraque fasque pede.
Et gladio praebere caput, quia bella vetabat,
    (20) Quam Patriae turpis proditor esse suae.
Tu necis inmeritae testis, quam secla loquentur,
    Nunc quoque das Musae vimque animumque meae.


Originele tekst van Vondel: Het stockske van Oldenbarnevelt (1657).


[p. 439]

IN IMAGINES
DUORUM FRATRUM ILLUSTIUM
JOANNIS ET CORNELII WITTIORUM.

Horret ad intuitum geminorum Belgica Mater
    WITTIADUM, quis tam dira noverca fuit;
Et veniam culpae (Domini fuit ista potentis)
    A non degeneri posterirate petit.

IN STATUAS MARMOREAS
FRATRUM CELEBRIUM
CONSULUM AMSTELAEDAMENSIUM,
ANDREAE ET CORNELII BICKERORUM.

Heroum statuas, ductosque e marmore vultus,
    Amstelia quisquis hospes in urbe vides,
BICKEROS referunt: meritis par nobile Fratrum,
    Nomina Arausiaco cerne odiosa Duci:
(5) Quem patriis ausi depellere moenibus hostem
    Civibus intrepido pectore murus erant.
Maluerant altum trabeae deponere honorem,
    Quam male sub leges ire prementis Heri.


[p. 440]

FILIO CARISSIMO

FRANCISCO PETRO BURMANNO,

MUSARUM SACRIS OPERANTI.

Sie te Phoebus amet! tibi sic suavissima Musae
    Et Charites roseis oscula dent labiis!
Ut tua Lotichii mutantia carmina lusus
    Exhilarant animum, PETRE, moventque meum:
(5) Vel quae Nasonis Flaccive e fontibus hausta
    Diversa in rivos ducis ab arte tuos:
Carmina quae facilem fecundo in pectore venam,
    Et genii spondent uberioris opes.
Talis Sicanio ludens in litore Iülus
    (10) Adtulit Aeneae gaudia vera puer.
Hoc age, solliciti nec spem frustrare Parentis,
    Nec gressum a recto tramite flecte tuum.
Vanaque delirae ludibria sperne juventae,
    Frugibus abjecta vescere glande bonis.
(15) Niteris utque novos imitari, PETRE, Poëtas,
    Sic veterum adsidua perlege scripta manu.
Quodque tibi monstrat DAUSAEI dextra fidelis,
p. 369 quamqnam er staat: quamqnam
p. 440 Dousaei er staat: Dausaei
    Hoc Duce, fac certum, care, sequaris iter.
Nec via, laurigeri quae tendit ad ardua Pindi,
    (20) Terreat: intrepido vincitur illa pede.
Sic, nisi fallaci me ludant omina voto,
    Tu quoque Pierii fama futura chori.

MDCCLXXI.


[p. 441]

AD

BELGAS.

PARODIA HORATIANA,

ex Lib. III. Od. VI.

Delicta secli sic meritus lues,
Batave, donec facta imitaberis
    Augusta Majorum, & sepulta
        Inmemori pia gesta nocte.

His te minorem quod geris, occides:
Hinc omne principium, huc refer exitum.
    Deique neglecti severa
        Degeneres premet ira Belgas.

Jam nostra soIlers otia mercibus
Vicinus omnis sublegit, horreis
    Suisque transscripsisse aviti
        Jactat opes pretium laboris.
[p. 442]
Paene occupatas seditionibus
Delevit urbes Francus & Albio,
    Hic classe formidatus, ille
        Fulmineo metuendus ense.

Fecunda luxus, qua patet, exteri
Dudum inquinarunt fecula Belgium:
Hoc fonte derivata labes
In Proceres populumque fluxit.
Motu choreas ducere Gallico
Edoëta virgo, fingitur artubus »
Criffansque furtivos amores
A teneris meditatur annis.
Mox puberes venatur adulteros
Inter mariti pocula marcidi,
Nec curat, inconceffa donet
Gaudia cui, tenebris operta.
Vifo sed ardens, conjuge conscio»
Lenone surgit, seu vocat institor,
Seu Celticae mercis propola »
Seu scelerum recutitus au&ior.
[p. 443]
Non his juventus orta Parentibus
Infecit aequor zanguine Iberico,
    Aut fregit Albani furorem,
        Cantabrici & rabiem Tyranni.

Sed digna Patrum mascula militum
Proles, Britannas vindicibus rates
Puppesque Gallorum peruflit
Ignibus, Oceanoque mersit.
Nimirum Avorum praevius his vigor,
Non luxu inerti fraaus & otio,
Lauru perennantes honores
Afturio retulit triumpho,
Damnosa quid non conmaculat dies!
Aetas Parentum ut pejor Avis fuit,
Sic nostra Patrum; mox datura
Heu sobolem vitiosiorem!


[p. 444]

AMPLIssIMO er EXIMIo VIRo
P E T R. O. D E L A RUE,
PRO DONATIS SCRIPTIS IN LVCEM AB EO EDITIS.
I? monumenta, tui, navique laboris - -
Pignora, seu Musae dulce canentis opus,
Seu quis Mattiacae praelustria nomina terrae,
Longaevo tecum non peritura die;
Et Patriae decora altâ tuae, qui fortibus armis.
Vel calamo, exemplum posteritatis erunt,
Et merita Heroum, numquam obscuranda tenebris,
Non finis annorum. delituisse situ:.
Quae mihi, quum Valacros excurrere detur in agross,
Adcumulas larga, docte Ruace, Inaslu,
Muneris esse, ar erunt pretiofi, & grata supellex».
Signaque amicitiae. semper honor. tuae..
MD C CLxX..
[p. 445]

IN EFFIGIEM
JACOBI PHILIPPI D’ORVILII,
post v Mo srcvLof¼v M opERI PRAEFixAM.
D’ORVILII agnoscens, Siculas decorantia chartas,
Ora, sibi quondam culta, Pelasga Venus,
Artificis veneratur opus, Peneîde lauru
NMixta screns caris myrtea ferta comis.
Adplaudens Batavis gestit Trinacria curis.
Hesperiae avulfum nectere, ut ante, latus..
Dulcibus exsultat formosior Himera limphis,
Atque apio cingit purior Hypsa caput.
Et tabulae huic vario redolentes flore coro!!as
Sicelides Nymphae, munera grata, legunt,
MD C C LXIV.
[p. 446]

AMPLISSIMO CONSULI HAGANO
JO. HUDDE DEDEL,
S.
M... de tofto tibi nomen habentia vina,
De D E 1. 1, Huddeae maxime gentis honos,
En tuus Amstelia mittit Burmannus ab urbe,
Officii ne fit non memor ille fui.
Haec, ubi reddideris jam tertia ferela culinae,
Dum Pomona tuas instruit alma dapes;
Post varios fructus autumno tempore fumtos,
Frigore si stomacho visceribusque nocent;
Exhilarent sano mentem corpusque calore,
Et recreent mensae dulcia membra tuae!
Si merear, calices inter, fecundaque Jäcchi
Munera, quaeque abaco divite larga fluunt,
Abfentis meminisse tui digneris amici,
Qui justo obsequio teque tuosque colit,


[p. 447]

AD EFFIGIEM
DANTIS ALIGHERII,
A CE LEBE R RIMO AMICISSIMOQUE
GULIELMO RO È L L I O
Ualis Apollinei spirabas numinis oestro
Èercitus, Etrufcae gloria rara lyrae:
Talis Apellea, DANTE s, redivivus ab arte,
Enthea in his tabulis ora habitumque geris
Dextera te munus concessit amica Ro Ellî,
Inque nova sedem jussit habere domo.
Nec renuis gratos invitus adire penates»
Museique locum condecorare mei.
Junctus Ar er 1 No vel conspiciere PETRARCHAE,
Inter & Ausonii lumina prima foli.
Sic quoties oculos tua pascet imago, Ro£L Li
Me memorem toties admonitura mei.
Q U 1 N
[p. 448]

QUINTO NUPTIARUM LUSTRO
FRANCISCI LESTEVENON,
C O N S. A M S T E L.....
VIRI AMPLISSIMI
ET
ELISABETHAE ALEWYN,
D. x1. MART. c1oro cc LXIII. CELEBRAT G.
NUMMO INSCULPTUM.
uos felix conjunxit Hymen florentibus annis,
Foedera nunc, lustris quinque beata, novant.
Gaudia tam laetae festum exhilarantia lucis
Pignora condecorant cara utriusque tori.
Et, totidem post lustra, vovent, viridante senecta.
His quoque inextinctam lampada quasset Amor.
[p. 449]

INSCULPTUM POCULO
SODALITATIS AMSTELAEDAMENSIS.
Muam quos tangit honos; quos candida virtus
Conprobat, & Patriae non temeratus amor;
Majugenae quos dona beant, artesve togatae
Urbis honoratis inferuere viris;
Luce sacra Veneri, per sex jam lustra sodales,
Foedera amicitiae non violata colunt.
Testis erit cyathus, quem, postera norit ut aetas,
Sacramus genio, Bacche jocose, tuo.
MDCCLXIV.
[p. 450]

PETRO BURMANNO SECUNDO,
SPONTSO.
Q. levibus quondam doctrinae certa canebas.
Munera divitiis anteferenda puer:
Et modo qui juvenem, sperabas, pasceret una,
Pasceret & doctum Bibliotheca fenem:
Jam tibi Knuyfeniam sociali foedere jungens
Pallada non solam posse placere viro;
Et nimium steriles, quos fert Academia, fructus
Aurati, ut fapiant, imbris egere, doces.
Nec fatis est vati libris instructa supellex,
Turgeat at plenis cella referta cadis.
1 dubita, Superüm magis an Regina, Venusve
Paverit, an Petro doçia Minerva suo.
JOANNES OOSTERDYCK Schacur.
[p. 451]

RESPONSIO
AD
SUPERIUS CARMEN.
Musas Phoebique perennia fluxis
Munera divitiis anteferenda puer:
Utque bonis libris, optabam, instructa supellex
Me, fateor, juvenem pasceret atque Senem.
Sed si Pieridum seges infecunda colenti,
Et celebret steriles Musica turba choros,
Cantabunt ficco jejuni gutture vates,
Arescent lauri, marcide Phoebe, tuae.
Quod si divitias dederit artemque fruendi
.Aurea, quae thalamis praesidet alma, Venus;
Tunc cumulata novis adcrescent scrinia libris,
Turgebit plenis cella referta cadis.
Sic faveat semper docta cum Pallade Juno,
Sic faveat Petro Cypria blanda suo!
MD C C XL W II.
[p. 452]

I N A I, B V M A M I C O R V M
J v v E N I S E G R E G II
L A V R E N T I I S A N T E N II.
Q¼m Charis, & castae manibus finxere Sorores,
SANt EN Iws, juvenum gloria, noster amor;
Qui Themidi ingenuas conjungit Apollinis artes,
Laurigerum a teneris jam meditatus iter;
En nitidas doctis tabulas conmendat amicis,
Aonio tinctas nam petit amne manus.
Et mea, quo bifidas duce scandere nititur arces,
In prima voluit nomina fronte legi;
Ut quicumque sacro pectus stimulantur ab igne,
Pignora dent dextrae, me praeëunte, suae.
MD C C LXV I..
[p. 453]

VIRTVTIGRMERITIS
S A LO M O N I S D E D E L I I,
JUNIORIS.
O. am tumidas fulcans DEDELIVS undas,
Mercibus adfertor, sedule Belga, tuis,
Anglorum numero, sed non virtute, repulsus,
Dum sibi conmissas rite tuetur opes,
Fortis honorato mutilari vulnere frontem
Maluit, Herois, quam temerare decus...
Perge mari vafto cupidas agitare rapinas,
Et Cilicas praedis vince, Britanne, feros.
Quld non, De DELI o Duce, gens infesta, timendum?’
Si justa tecum claffe. Batavus agat.
MD CC LX II,
[p. 454]

IN EFFIGIEM
VIRI CELEBERRIMI
JOANNIS OOSTERDYCK SCHACHT,
ME DICINAE PROFESSORIS VLTRAJECTINI.
Vivida Mentorea quum primum Hygiea tabella
- Laeta Sacerdotis cerneret ora fui,
Effigiem conplexa viri, mille oscula caro
OOSTERDYCKI Ad Ae figere visa fuit:
Atque ait, artifici pars tantum hic ducitur aere,
Sed totum in nostro pectore sculpsit amor.
Et Charites, Phoebusque pater, Romanaque Pitho
Dilectum hoc Musis perpoliere caput.
MD C C L I I I.
I N IMAGINE M FR. ATR IS
FRANCISCI B U R MAN N I,
S. THEOL PROFESS. IN ACAD. VLTRA J.
Nenen Avi celebris referens, doctique Parentis,
Et Trajectinae laus recidiva Scholae,
Talis doctrinae atque heres virtutis avitae
Ora meus vivo Frater in aere gerit,
[p. 455]

FILIO
CARISSIMO
FRANCISCO PETRO BURMANNO,
QUINTUMDECIMUM AETATIS ANNUM.
FELICITER AUSPICANTI.
P,, meis oculis & vita carior ipsa,
O generis quondam spes recidiva mei,
A cunis dilecte Patri, pia cura Sororum,
Maternaeque tener sedulitatis amor:
Dum tibi terna tuae jam lustra peracta juventae,
Et Lachefì ductam Prosperiore colum,
Gratulor, ut mentem pertentant vera paternam
Gaudia! ut in nostra laetior aede fonus!
En natalitium celebrantia carmina sacrum
Musa dat, optatis sponte benigna tuis.
Nec dubito placitura tuo libamina festo,
Arripis & patriae munera grata lyrae.
Hunc epulis hilarare diem, dulcique Lyaeo,
Et juvat absentis me meminisse tui.
Et bene fit P E T R. o! Pylii fenis inpleat annos!
Et superet gentis votaque spemque suae!
Vivat! in ingenuas adolescat naviter artes!
Ad sua clamabit pocula, quisquis adest.
Quisquis adest, mecum festa non luce pudebit
Rore Mosellani conmaduisse meri
[p. 456]
Tempus io! Musis quo confirmantibus omen
Jam prope Goudanae meta terenda scholae.
Non operae pretium continget vile probatae,
Laurus at emeritas inplicitura comas.
Jamque tibi Amstelii sacraria docta Lycei,
Me duce, sollerti sunt subeunda pede.
Hoc erat, a Superis toties quod supplice voto
Optabam nati tactus amore Pater;
Et monstrare viam, qua Tempe Heliconia surgunt,
Teque mea totum fingere posse manu.
Interea aestatis placito mecum otia rure,
Otia sed grato mixta labore, teras.
Jam te Santhorftum notis desiderat umbris
Excipere & viridi jam tua silva sinu.
Hic dabitur nobis per amoena vireta Vagari,
Accinit artifici dum Philomela fono.
Facundi comitem se sistet Musa Tibulli:
Naso vel ingenii te trahet arte fui:
Vel cupidas numeris mulcebit Horatius aures:
Adtonitum aut rapiet grande Maronis epos,
Nec minor antiquis aderit Lotichia Clio,
Grotiaque Heinsiacae juncta Thalia lyrae.
Horum sub platano geniali lecta, vel ulmo,
Scripta dabunt Musae vimque animosque tuae.
[p. 457]
Adgredere his Ducibus manfurae exordia famae,
Et bene susceptum perpetuetur iter.
Auspice Naturae genio feliciter uti
Perge, nec Aonidum define castra sequi.
Fac studii calor ille tui, fervorque juventae,
Quo juga Parnafi scandere celsa cupis,
Obducto numquam torpescat frigore, secli
Desidis aut lento corripiare situ.
Sperne voluptates, namque exitiosa voluptas,
Fucata illecebris, emta dolore nocet.
Carmina Sirenum, focios imitatus Ulyxis,
Ceratà prudens, si fapis, aure cave.
Sola Camenarum sed sacra, & Apollinis artes
Gaudia dent animo non peritura tuo.
Eripiat populo te nobilis ardor inerti,
Quaque patet meritis Gloria, carpe viam.
Sic Patriae prodesse tuae, clarumque licebit
Nomen honoratis adsociare viris.
Sic mihi venturae solamen dulce senectae,
Si faveat precibus Jupiter aequus, eris.
Et poteris nostrae laudes extendere gentis,
PE r R e, nec a Proavis degenerare tuis.
[p. 458]

PHALEUCUS IN FEBRIM.
Febris pallida, dira, inauspicata,
Obrepens tacito dolosa pa?su,
Certave ictibus inruens apertis,
Inconstans, variabili figura
Vertumno similis, molesta semper,
Semper noxia, ter nefanda Febris,
Vitae pernicies, ruina mentis,
Horror corporis infidens medullis,
Fauces arìda quae fiti peruris,
Artus quae gelido quatis tremore,
Aestusve inmodici calore solvis,
Vires debilitas, pedesque firmos
IncefTu dubio facis labantes;
Monstrum flammivomum, furens Chimaera,
Divùm pestis & ira faevientum,
Neffaeo mage luridum veneno
Virus, letiferae lues Echidnae,
Tabes Thessala, abominanda Sagae
Nata Colchidos & propago Averni:
[p. 459]
Quid me, gaudia ruris otiofi
Sectantem simul & simul Camenas
Colentem, placido tenore vitae,
Inportuna, tuo furore vexans,
Ignavo miserum adligans cubili»
Museo prohibes meisque amicis?
Quidve Ousthornia me videre Tempe
Arces, De de L 1 1 merumque odorum
Nectaris, vario innatante fructus
Delibare capaciore lance,
Sicco at gutture me perire cogis?
Quid me QU AR l E s I Ique, Sweers 11que,
MEERM A N N Ique, hilarisque & eruditi,
frontis non tetricae trium Virorum,
Festivas epulas, jocis refertas,
Convivis genialibus facetas,
Nec supercilii Catoniani,
Rore Castalio sed inrigatis,
Et Bacchi Cererisque plena opimis
Ferela muneribus, vetas adire;.
Invitumque adigis sedere lentum,
Marcidum, invalidumque, torpidumque,
Inter membra domus amata nostrae,
Ad mensam &, dape nec falerno inanem,
[p. 460]
Jejunum, stomacho cibum negante,
esse, ar Tantalei doloris, aegrum
Esurire, sitimque sustinere,
Aut truncum in thalamo jacere inertem?
Non hoc, inproba, non feres inultum!
Insultu at quoties, scelesta, saevo
Audes me cruciare & enecare,
Non herbis, medicae nec artis haustu,
Te, sed hendecasyllabis trecentis,
Ad modum citharae Catullianae,
(Non haec arma tuis minus nocebunt)
Inpugnare simulque devovere
Non cessabo, piaculare monstrum l
Et, ne limina nostra dein revifas,
Ad cotem haud hebetem vigil subactis
Stabit Terpsichore parata telis.
Sed factum bene! nam, juvante Phoebo,
Ad lyrae medium fonantis i&um
Senfi jam rabiem tuam jacere,
Hygeiamque bonis favere signis.
MDcc LXXI.


[p. 461]

FRED. GUL. WESTHOVIUM,

῎Ονον Λuρίζοντα

Sordida WESTHOVÎ, ferulam defessa tenendo,
    Pulsabat duro pectine dextra lyram.
Raucus & ingrato ructabat murmure versus,
    Gestit in Arcadiis quos didicisse jugis.
(5) Nec scelus esse putat, Grajas calcare Camenas,
    Inpius Ausonias vel temerare Deas.
Illius ad cantum salientes undique picae
    Mox pereunt stolidi garrulitate ducis.
Dirus inaudito percussus carmine bubo
    (10) Procidit, infulsos dum rudit ille modos.
Ad Bavii numeros rumpuntur mille cicadae,
    Stridulus & tumidis mergitur anser aquis.
Dumque ita Pieriae pudor ultimus artis & horror
    Agresti incultos murmurat ore sonos,
(15) Et miser invito dum mugit Apolline carmen,
    Pro Superi! lepidum se putat esse caput.
Et volucres credit se vincere posse canendo,
    Quae campos habitant, unda Caystra, tuos.
Quin etiam Phoebum numeris ac voce lacessens
    (20) Posse videbatur jam superare Deum.
[p. 462]
Sed dignas animi poenas temerarius alti,
    Quas fatuus fertur Phryx subiisse, tulit.
Et merito: quis enim Parnasi verticis umquam
    Laurigerum credat te penetrasse jugum?
(25) Non ita. divinis tantum patet ille Poëtis.
    Haec loca non turpi sunt adeunda pede.
Et quisquam, Latiae scabies teterrima linguae,
    Stridorem citharae ferret, inepte, tuae?
Quis tibi cum Grajis aliquid commune Camenis
    (30) Crederet, Ausonii fama pudenda chori?
Hellespontiacis custos rubicundus in hortis
    Infestas melius voce fugabis aves.
Vel, qui nunc ferula suetus multare juventam,
    Porcorum posthac pascere disce greges.
(35) At tu, praesidium violatis, Phoebe, Camenis
    Adfer, & Aoniae cura sit artis honos.
O pereat vatum stolidissima turba malorum,
    Ultricique cadant monstra subacta manu!
Degeneres animas, vervecum ignobile vulgus,
    (40) A male tentati vertice pelle jugi.
Inque Aganippeae nitentes culmina rupis
    Exige, nec sacro des Helicone locum.
Ut meritae tandem confusa pudore repulsae
    Ad proprium redeat plebs malesana gregem.

MDCCXXXIII.


[p. 463]

HERCU LESLYSIPPEUS.
ex Lib. IV. Antholog. Graec Cap. 8. Ep. 17.
Heu ubi clava tua, Alcide, Nemeaeaque pellis?
Et pharetra ex humero sueta sonare? jacent.
Quo fastus animique? humilem quis finxit in aere?
Lvs I p pvs; luctum sentit & auget opus.
Praeripuit, quae fracta doles, Deus aliger arma.
Quem potuit nemo vincere, vicit Amor.
EX CATONE ADDISSONII.
Pã valet una dies, quae libera ducitur, acta
Quam male sub domino fecula mille jugo.
[p. 464]

DUORUM MARITORUM
SORS DIVERSA.
Hic Libertatem male perdidit, ille recepit,
Conjugis a thalamo, Conjugis a tumulo.’
LUSUS POÉTICUS
IN FEMINAS.
Uxores properata bonas cur Fata maritis
Eripiunt, faustos detituuntque toros?
Cornicum aetatem cur pefTima Femina vincit?
Et rugosa Hecubes fecula vivit anus?
Optima praecipiti Conjux super astra volatu
Fertur, ut aligeros augeat ipsa choros.
Addere sed Furiis Furias Rex horret Averni,
Monstra quod haec Stygio fat numerosa Deo.


[p. 465]

AEDIUM MORIANARUM
AD RHENUM
PROPE ALPHENAM
PRIMA AUSPICIA,
GENIALIBUS EPULIS CELEBRATA
D. ix. AuG.. MDCCLXVIII.
Haec tibi nectarei libamina grata Lyaei
Fundimus ad vitreas, Rhene bicornis, aquas.
MoRius has blanda cum Conjuge ut incolat aedes..P
Sofpes, honoratae gloria rara togae,
Nec magis illarum fundamina lapsa queratur,
Quam Libertatis subruta templa cadant;
Ipse diu solidum columen sed utrisque supersit,
Consona amicorum pocula festa vovent.
Et bene dum villae genio, Dominoque precamur,
Ad Bromii dicit munera, quisquis adest:
Moo Rivs hic curas, premitur quis fella curulis,
Ad placidas Rheni ponere gaudet aquas.


[p. 466]

MANIBUS
HERMANNI NOORDKERKII,
JURISCONSULTORUM PRINCIPIS,
S.
Harlemia quisquis subfistis in aede, Viator,
Qui Sophiam, & Phoebum, qui sacra jura colis.
Quamlibet exigui lapidem venerare sepulcri,
Nam cineres magni servat & ossa Viri. ’
Astraeae praelustre jubar, Virtutis imago,
Candoris Batavi dos, pietatis honor:
Amstelii vox prima fori, qua publica legum
Cura, patrocinio vindice, tuta fuit:
Invidiam a teneris sperans, bene conscius, annis,
Invidiam a teneris spernere doctus erat:
Sed pudor, & modico contemta modestia fine
Inflati vetuit pectoris esse, reum:
Pacis amans, rigidi constans servator honesti:
Communis Patriae, nec minus Vrbis, amor:
[p. 467]
Doctrinae exemplum, scriptisque perennibus aevi
’ Fama sui, hac tumuli condita sede jacent.
Qui decus, & plausus, & iturum in secula nomen,
    Quae peperit, meritis debuit ipse suis:
Mellea Nestoreae cujus facundia Suadae
Tot mala rixantum jurgia conposuit,
Praelia quot rabidae captantque foventque palaestrae,
Lingua quibus quaestum litigiosa facit.
At Libertatis, stupefacto Judice, caussam
Intrepida audivit voce tribunal agi;
Mascula in adtonitos quum fulmina mitteret hoftes,
Non animis hominum vincla paranda ferens.
His meritis, hac arte caput NOORDKERKIUS ingens
Extulit, & Themidos prima tropaea tulit.
Haec decora, & raras mecum, advena, suspice dotes,
Et cineri muto dic bene, quisquis ades.
Sed procul hinc animae viles, servire paratae,
Si quis & incultum Pallade pectus habes;
Sed procul hinc Rabulae, procul hinc discedite Picae,
Cymbala clamofi, barbara turba, fori.
Vulgus abi: sacro praestanda filentia busto,
Manibus ut conftet non violata quies,


[p. 468]

VIRI ILLUSTRIS
RADBODI HERMANNI SCHELII,
VENEBRUGGAEETWELBERGIITOPARCHAE,
ISELMUDANISALANIAEAGRI OLIM
PRAESIDIS ETC. ETC.
Adspice, Belga, Virum, qui sanguine nobilis alto
Exseruit celsum Palladis arte caput.
Justus Aristides, & par virtute Catoni
ScíåiËÎó s, hac tabula jam redivivus adest.
Quem nulla ambitio, neque temporis aura coëgit,
Priva nec esse, abilem commoda ferre pedem.
Sed recto inmotum consistere tramite jussit
Verus amor Patriae, nec temerata fides.
hujus ad intuitum tibi Libertatis avitae
De Batavo numquam pectore cura cadat.
[p. 469]

DEDICATIO VOLUMINIS
SECUNDI
ANTHOLOGIAE LATINAE,
NOBILITATE et ERVDITIONE
E X C E L L E N T I V I R O
o T H o NI FR IDE RICO
COMITI DE LYNDEN,
VOORSTAE ET INFERIORIS HEMERTI
TO PA R C H A E, ET c. Etc.
Si genus, & celsa deductus origine sanguis,
Stemmataque antiquae conspicienda domus;
Si merita, & virtus, & mores labe carentes,
Et probitas, fuci non vitiata notis»
[p. 470]
Partaque ab insigni Musarum laurea cultu,
Laurea nobilibus non aliena comis;
Si Patriam multo sibi devincire labore,
Mortalem aetherio tramite tollit humo.
Tu certe ante alios, populi dos rara Batavi,
Rarior at doctae Nobilitatis honos,
Cujus amicitiam multis venerabar ab annis,
Materiem numeris das, FRIDERICE, meis.
Tu titulos, sola Proavùm de stirpe petitos,
Non tua, sed Proavùm priva tropaea vocas.
Et propriis fultam meritis extendere famam,
Vnde sibi exemplum fecula cana petant;
Ingenii vel laude decus proserre Parentum,
Indicium excelsi pectoris esse probas.
Nam licet in Batavùm priscis splendentia Fastis
Nomina Ly N DEN A E gentis honora micent;
Lumina praelustris Tu clara propaginis augens
Praeradias altos nobile sidus Avos.
Et tibi, quae ceras foliorum tegmine obumbrat,
Atria Daphnea fronde decora virent.
Hinc tua dant aditus Musis penetralia gratos,
Et domus Aoniis semper aperta viris.
Talis Tyrrhenis de Regibus orta propago
Cilnius, Augusti dextra comesque fui;
[p. 471]
Talis ab Ambracia, domitaque Aetolide gente,
Pierisis posita Fulvius aede, redux,
Qui Grajos fama celebres, comitatus amato
Agmine, in Ausonios Hellade duxit agros;
Talis & Hesperiae decus indelebile terrae,
Pollio, facundo vix Cicerone minor,
Quo duce Libertas, doctis instru&a libellis
Atria Avemtino colle reclufa dedit;
Talis, ab eversa magnum Carthagine nomen,
Scipio Romulidis Aemilianus erat.
Talis erat Medicea domus, qua sospite felix
Arnus ab irriguis ora levavit aquis:
Illa domus fecunda Ducum, telluris Etrufcae
Gloria, & Attalicis aemula divitiis,
Cujus ab auspiciis Florentia, Martis alumna,
Non minus ingeniis extulit alta caput,
Quaque patet Latium, doctrinis Itala Pallas
Feta, patrocinio tuta potente fuit.
Talis Celtigenas inter Colbertia virtus,
Artibus antiquum reddere promta decus,
Regia Castalifin Phoeboque palatia pandens,
Barbariem patriis cedere jussit agris,
Ut Ludoviceae, Martis potiora tropaeis,
Neóteret e Pindi vertice ferta comae.
[p. 472]
Hinc Montozeriis & nobilitata Thuanis
Hospitium Musis Gallia lauta dedit.
Talis & e Belgis, laus prima fagique togaeque,
Doufa pater, palma duplice clarus erat,
Palladia non arte minus quam sanguine Doufa
Nobilis, Hollandi lucida gemma fori,
Vindex, Leida, tuus, dein tutor Apollinis acer, ’
Milite quum premeret moenia dirus Iber:
Nortvicoque suo statuens Heliconia Tempe
Adferuit Batavis sacra Latina focis.
Inde domus gemina velatur Doufica fronde,
Innuba quam laurus, quernaque ferta tegunt:
Tam quia pro Patria rebus fuit inclyta gestis,
’ Quam quia Castalio semper amica Deo.
Doufa pater, doctae sobolis fator ille, vetustam
Progenie ornavit splendidiore domum:
Quae genus Aoniis illustratura choreis
Orgia per Belgas continuata tulit.
Hinc & purpureo Doufarum nomina peplo
Mnemofyne aeternis scripsit honora notis.
Nec magno Genitore minor victura propago est,
Dum Batavus liquidas Rhenus habebit aquas:
Conjugis ille Tuae proavum decus, unde jugali
Tam bene LYNDENO DOUSIA juncta toro.
[p. 473]
DOUSIA, praeclaro dignissima stemmate proles,
Indolis hinc duxit femina rara suae.
Vanaque feminei surgens super otia fexus,
Artibus ingenuis corda polita gerit.
Doctrinamque fui venerari fueta Mariti
Pierios Tecum ponderat aequa viros.
Phocidos hinc esse, ar sacros Voorstana recessus,
Regifico fumtu condita, villa refert:
Testis Araufiaci quae quondam opulenta favoris
Inclyta Keppelias amplificavit opes.
Mobilis at rabiem furiasque experta popelli
Tristia nudato damna decore tulit.
Postmodo L y N D E N o sed possessore beata
Splendidius tollit jam recidiva caput:
Et domino exsultat, meritis cui congrua magnis
Nobilitas, celsos quae bene jactet Avos.
Nec tamen hunc clari dos unica sanguinis ornat,
Pallade sed titulos nobiliore petit.
Sive per Historiae campos spatietur apertos,
Et veteris secli gesta novique legat:
Sive animum pascant monumenta Pelasgidos orae,,
Romula quaeve sinu divite rura tegunt.
Vel Latia guondam vifae tellure ruinae, --
Et rerum dominae rudera prisca Deae: .....
[p. 474]
Sive Italûm evolvat crebris commercial chartis,
Orbe quid a docto nuntia fama ferat:
Seu comites ducat per prata virentia Musas,
Adtonitum & rapiat grande Maronis epos::
Aut mentem exhilarent festivo carmine vates,
Mireturque, tuam, terfe Tibulle, chelyn:
Ingenium aut stupeat Nasonis amabile, vel cui
Dictavit numeros Cynthia, forma potens:.
Aonidumve sacris excultos mensa fodales.
Eligat, & recreet frons genialis heri.
Hinc nemora, & faltus, tacitique filentia ruris,
Quercus & annosis luxuriosa comis,
Aequa vel, Hesperidum pomaria laudibus horti,
Et par Alcinoi fructibus uber agri,
Porticus aut Phariis spatio, distincta columnis,
Et quae Daedalea mole operosa domus,
Quaeque animum invitant Voorftanae plurima villae,
Gaudia, sed domini tincta lepore fui,
Non tetricis praebent jucunda, theatra Poëtis,
Carminibus vires sufficiuntgue novas.
Ut juvat exactas aestivi temporis horas
Rure tuo, laetos & meminisse dies!
Gelrica quum cupido peragrarem praedia visu,
Arvaque spiciferae mefie: beata Deae;
[p. 475]
Praedia Thessalicos cultur referentia lucos,
Et Luculleis invida culminibus.
Comiter hic mecum tecto sociatus amico,
Acceptusque Tibi filius hofpes erat,
Hunc quia gaudebas jam verna aetate choreis
Castalidum teneras inplicuisse manus.
Saepe recordant1 quauu uuu iuilli Llanda voluptas,
Otia Voorftanus quot bona ferret ager!
> Aut dum silva daret densam spatiantibus umbram,
Aut oculos traherent lata vireta meos,
Museive tui caperet me culta supellex,
Nobilium oftentat quam hifi rara domus.
Quot non colloquiis Tecum, numerosa libellis,
Materiem doctis Bibliotheca dabat!
Hic aliquem, L y N D E N E, aevi conjuncta prioris
Vatibus, obtineant haec monumenta locum:
Temporis antiqui monumenta perennia, bustis
Eruta, & obdu&o marcida facta situ:
Naufragio lacerae, fenii vel labe, tabellae,
Frustaque, ceu tumulis ossa relecta suis:
Aut quae marmoribus caelata Epigrammata priscis,
Inscriptasque tenent casca sepulcra notas: -.
Sive Poëtarum ignotis latitantia libris
Carmina, vél Latiae fragmina trunca lyrae:
ÊOe- é Ó Ó 2. Vel
[p. 476]
Vel quas inmundo vitiatas pulvere secli,
Et carie adrofas blatta terebat opes:
Seu quas thefauris Musea referta vetustis
Ausonia, & gremio Romula terra fovet:
Sive Palatini custodit Apollinis aedes,
Atria vel forulis quas Medicea premunt:
Gallia membranis vel quas opulenta ministrat,
Belgica vel Patriae scrinia docta meae:
Pluraque, privatos inter ferwata penates,
Heinsia congefTit VofTia quaeve manus:
Vel quae Salmasi de codice ducta supellex
Liligeri exornat nunc quoque Regis opes.
Haec varia, invifis tamquam praeclufa catenis,
Condebat pluteis Bibliotheca suis:
Et longa annorum feries spoliarat honorem,
Tabidaque intulerat vulnera squalor iners.
Jamque videbantur, tinearum dente perefa,
Vermibus indignam forte datura dapem.
Vindice sed cura, vigilique adferta labore,
Eripui tenebris interitura suis:
Pofceret & Criticam quum plurima plaga medelam,
Suppetias aegris, qua licet, arte tuli:
Ut maculis terfis, emendatisque lituris,
E tencbris possent salva videre diem,
[p. 477]
Auspiciis animata tuis, LYNDENE, resurgunt,
Et, velut e claustri fordibus, ora levant.
Cernis ut ornatu jam splendidiore polita
Hospitio sistant se recreanda tuo.
Sic Operis grata dignans primordia fronte
Adplausu stimulos Hopp Iv s ante dedit,
H o p P 1 vs, heu! Patriae nuper dos maxima nostrae,
Praefidium. rebus, Belgica, grande tuis,
Aonidum numen quem tutelare suarum
Legerat illustri Leida superba Viro;
Cujus ab interitu sed vota caduca Lycei»
Spemque repentina luget abisse fuga.
Hanc tamen a digno nunc Successore resumit,
HUGENIOQUE. novum gaudet habere decus;
HUGENIO, sellam meritis ornante curulem,
Amstela cui vitreis surgit & Ya vadis.
Adde quod & nostro MEERMANNI a cura labori
Auxiliaturam conciliavit opem:
Museique fui referans sacraria, doctas
Contulit hinc gazas officiosa manus:
Et sua, ni Lachesis votis adversa fuisset,
Optavit prima nomina fronte legi.
His tamen infesto doctrinae funere raptis
Quem mea pensaret Pieris, unus eras,
[p. 478]
Unus eras, sacra nexas cui fronde corollas,
Floreaque e Cyrrhae culmine ferta daret.
Nec timet admitti, morofae infueta repulsae, D
Sed faciles aditus, me comitante, feret.
Judicium docti Comitis subitura papyrus
Laetior, arbitrii definit esse fui:
Cujus ab adsensu, ceu Gorgonis aegide tutus,
Despiciam Bavios Carviliosque rudes.
Et quae Livor atrox, & felle Calumnia pasta,
Jam toties scriptis infidiata meis,
Maeviadumque insana cohors, turpesque Vacerrae,
Thespiacis semper turba maligna choris,
Tincta Meduseae conjectent tabe colubrae
Tela, patrocinio sunt ruitura tuo.


[p. 479]

IANO GROTIO,

JURISCONSULTO ET POÉTAE EXIMIO,

AMICO CANDIDISSIMO.

Me tenet umbrifero Santhorstia villa recessu,
    Pieris in*Tempe Thessala, JANE, meis.
Hic me post gelidae fastidia languida brumae
    Aestatis refovet blandior aura novae,
(5) Debitaque Amstelio post pensa peracta Lyceo
    Me recreat proprii ruris amoena quies.
Hic cum dilecta sobole, & cum Conjuge laetum
    Excipit hospitio me spatiosa domus:
Prisca domus, patriis celebrata Annalibus olim,
    (10) Jam tria bis numerans secula, prisca domus;
Wasnariae prima possessa ab origine genti,
    Nomina cui, villae nomine ducta, dedit;
Alberti Comitis vim quondam passa cruentam,
    Quum premeret Batavos tristis Erinnys agros,
(15) Et furiis agitata suis civilis Enyo
    Nobilium excidio praedia celsa daret,
[p. 480]
Clade sed a dira floremque habitumque resumens.
    Exseruit cultu splendidiore caput.
Hinc dominos vario sortita, est stemmate claros,
    (20) Et longo insignes ordine nacta viros:
Donec, rem Batavam multo quassante tumultu,
    Elicuit Musas in sua tecta meas:
Tranquilloque situ, lustris jam quinque peractis,
    Praebuit optatum grata latebra larem.
(25) Hic procul urbano strepitu populoque remotus
    Otia formosi ruris amica colo:
Otia, quae Phoebo placitisque dicata Camenis
    Erudiunt animum, JANE, tenentque meum.
Qualia Bandusiae ad fontes in valle Sabina
    (30) Romanae fidicen Flaccus honorque lyrae,
Et Tiburtino peragebat rure Catullus,
    Dum canit ad ripas, lympha Aniena, tuas.
Talis delicias vitae gustabat agrestis
    Adsidui locuples Albius igne foci.
(35) Talem, dum Sophiae spatiatur Tullius hortis,
    Secessum studiis Tuscula villa dabat.
Quam juvat hic veterum monumenta, educta tenebris,
    In lucem Critices arte referre novam,
Interitum & priscis avertere, JANE, Poëtis,
    (40) Fragminaque a foedo reddere tersa situ!
[p. 481]
Sive suo auxilium deposcat Cynthia vati,
    Ausonio felix Cynthia Callimacho,
Quae citharam digitis dum percurrebat eburnis,
    Ipse Phileteis ora rigabat aquis:
(45) Sed queritur misero laceratos turpiter artus,
    Vulneraque ad fanum non coiisse dolet:
Delia sive suum commendat amica Tibullum,
    Et gratam adfectis versibus optet opem.
Quam juvat hic Grajae collecta Numismata terrae,
    (50) Aerave, Trinacrio quae latuere solo,
Romulidumve oculis, doctam lustrare monetam,
    Et lapidum obscuras pandere posse notas,
Seu, quum Phoebeo mens icta calescit ab oestro,
    Ad placidas Rheni condere carmen aquas,
(55) Et pulsare chelyn, Musis in vota vocatis,
    Quam Tu, quam pura quilibet aure probet!
Sive fidem historicam veraci lege secutum
    Me rapiunt Patriae fata vicesque meae:
Et lubet Herqum laudes & scribere facta,
    (60) Aemula quos Romae Belgica nostra dedit;
Quorum ope sacrilegi fastus, & vincula Regum,
    Sceptraque concordi fracta fuere manu;
Ingentesque ausus, & parta cruore tropaea
    Dicere, ab aeterno digna Marone cani:
[p. 482]
(65) Ut possim, Autumnus quum Libram aequaverit, Urbi
    Redditus, Amsteliis ista referre meis:
Postera ut exemplis soboles animata parentum
    Palladium Batavae vindicet aequa rei.
Quam mihi jucundas praebent haec otia luces!
    (70) Longa dies gyro quam breviore fugit!
Felix, qui requiem geniali rure secutus
    Temporis adsuevit juris & esse sui!
Felix, qui privos inter Rex ipse penates
    Non patitur domini pondera vimque jugi;
(75) Sed liber, rectique tenax, servator honesti
    Sollicitus, gestis exigit aequa suis,
Inque Bonae Mentis se docta sacraria condens,
    Ingenium haud secli tabe jacere sinit!
Felix, qui titulis Musas praeponere vanis,
    (80) Et vulgo ignotam sustinet ire viam!
Non levis ambitio, curarum mole gravata,
    Hunc premit, arbitrio nescia stare suo:
Sed modico contentus, agros, sua regna, pererrans
    Inmensas animo divite vincit opes:
(85) Dumque boves numerat, populum numerare videtur,
    Lanigero & censum de grege laetus agit.
Sorte sua felix, contemnit inania luxus
    Gaudia, regales vertere nata domos,
[p. 483]
Et tamen haud spernit Fortunae dona secundae,
    (90) Quaeque dedit vitae commoda, grata capit.
Sed vigili prudens alternat blanda labore
    Otia, nec lecto deside torpet iners.
Aut inter doctos, tetricae neque frontis, amicos,
    Aut inter thalami pignora spesque sui,
(95) Cum sobole, & casla cuIm conjuge, cumque sodali
    Curarum expertes ducit amatque dies.
Arbiter & mensae, frugali merce refertae,
    Tristia Lenaeo nectare verba fugat.
Quam volupe hic tecum festivas condere luces,
    (100) Mixta jocis inter seria, saepe fuit!
Inter & aestatis nova gaudia, candide GROTI,
    Hospite te quoties est hilarata domus!
Saepe diem sermone brevem dum reddimus, umbras
    Hesperus occiduo sole reduxit agris.
(105) Per nemorum ambages, per culta vireta vagari,
    Pinguia vel lentos ferre per arva pedes,
Aut agilem tecum remis propellere cymbam,
    Mobile vel curru ducere juvit iter;
Aut laqueos turdo flexos disponere hianti,
    (110) Letiferum edaci qui petat ore dolum;
Nubiwagisque avibus fatalia pandere lina,
    Aut piscem hamati fallere fraude cibi:
[p. 484]
Unde dapes ponant non sordida fercula inemtas:
    Hisque suas addunt arbor & hortus opes.
(115) Simplice sic veteres peragebant tempora seclo:
    Sic mihi quam Tecum vivere dulce fuit!
Inter & haec comites, communia Numina, Musae
    Saepe suis tulerunt munera juncta focis.
Dum platani tegimur scnialia fronde, vel ulmi,
    (120) Alter in alterius carmina censor erat.
Utque meas numeris tenuit tua barbitos aures,
    Judicio placuit nostra Thalia tuo:
Sed tamen ut lima, factisque polita lituris,
    Induerit faciem cultior inde novam,
(125) Nec rigidi timeat ferulamve notasve magistri,
    Si fuit adsensu, JANE, probata tuo.
Sic lyra Nasonem dum mulcet Horatia chordis,
    Emendatricem sollicitabat opem.
Et Macer huic volucres & bella legebat & herbas,
    (130) Cantabatdue suum Thesea & astra Pedo.
Hujus ad arbitrium Bassus formabat iambos,
    Jussit & heroos Ponticus ire pedes.
Hoc monitore suam mundabat Phyllida Tuscus,
    Comtior & Marsi fusca Mlaenis erat.
(135) Huic solitus teneros recitare Propertius ignes,
    Ut nitido cxactum cote novaret opus.
[p. 485]
Ah pereat, fastu quicumque inflatus inani
    Vaniloquus proprias deperit unus opes,
Aut, capiti nectens aeternae frondis honorem,
    (140) Inmeritum Phoebi poscit in aede locum,
Et sua, despectis, quos effert fama, poëtis,
    Ipse sibi plaudens, carmina solus amat.
Acide posthabito sie lusea fronte movere
    Credidit Aetnaeus te, Galatea, Cyclops.
(145) Talis Thersites, faciem dum spectat in undis,
    Judice se, pulcher visus Adonis erat.
Sed queror heu! nec falsa queror: Santhorstia dudum
    Praedia tam raro sunt tibi tacta pede.
Post tot prostratos Libitinae falce sodales,
    (150) Foedere amicitiae quis ego junctus eram,
Orbatum viduos inter cantare penates,
    Et sine te solum rure latere finis.
Ante diem Helvetius mihi funere raptus acerbo
    Innumeras dotes in sua busta tulit:
(155) Non aures Latiique tenent Grajique lepores,
    Et lyra Lesboo pectine pulía filet.
Nec mihi Meermanni convictu pascere mentem,
    Hoppiadae docta ncc gravitate licet.
Aonios inter socios mihi nempe supersles
    (160) Vivis, ut illorum manibus umbra comes.
[p. 486]
Lentus abes, nimiumque mei, nimiumque meorum
    Inmemor, & fidei pondere verba catent:
Lentus abes, nec tota mihi te reddidit aestas,
    Charta licet tardas increpet usque moras.
(165) Sed retinent captum Themidos te vincla severae,
    Adstrictumque suo vindicat Haga foro.
Ubere te quaestu placitum jubet illa tribunal
    Pieridum sterili praeposuisIe choro:
Teque catenatis sine fine laboribus urguet,
    (170) Voce tua causas quisquis agentis eget.
Eloquio tutanda tuo te turba clientum,
    Proque reis miseris arma ferenda vocant.
Ingenio vim, JANE, facis: quid pinguia demens
    Semina non fulcis obruis aequa suis?
(175) Ditia Naturae corrumpis dona benignae,
    Nec sequeris, quo vis insita ducit, iter.
Fama tibi non est isla speranda palaestra.
    Nomen Apollinea Grotius arte petat.
Ne lasset calamos scripto deducta forensi
    (180) Formula, nec charta supplice perde dies.
Quo tibi contractus, ceraeque inpressa figiHa?
    Quo tabula heredi laeta, vel atra notis?
Non tua conveniunt verbosis pectora rixis:
    Jurgia legicrepis aspera linque choris,
[p. 487]
(185) Nec tibi de domitis tituli quaerantur Agyrtis,
    Fauce canum pressa neve tropaea struas,
Quis labor, indocti nodosa aenigmata Baldi
    Solvere, vel gloffas; Bartole crude, tuas.
Desine cum rabulis contendere velle protervis,
    (190) Desine, & ad placidos ora resolve modos.
Non tua conmotis agitetur puppis in undis:
    Tranquillo tutus flumine linter eat.
Rejice Romani digesta volumina Juris,
    Codicis & gemini scita valere jube.
(195) Tu fatius citharam manibus tractare peritis
    Perge: magis dextrae convenit illa tuae.
Ne tibi sit tanti legum inpallescere curis,
    Verbaque clamosi barbara nosse fori.
Quid Te cancellis claudi, quid voce tribunal,
    (200) Fulmine vel linguae septa ferire juvat?
Liber in Aoniis spatietur spiritus hortis,
    Et stadio palman nobiliore refer.
Finge tibi haec Batavi Musam exprobrare SECUNDI,
    Dum queritur pactam Julia abesse fidem.
(205) Munere nempe tuo, cultu speraverat aucto
    Pulchrior in nitidum, JANE, redire diem.
CRIPIUS en justo tua percutit ora rubore,
    Hagani quondam famaque dosque fori.
[p. 488]
Ille licet Patris monitu conpulsus avari
    (210) Invitos Themidis poneret aede pedes,
Castalidum a teneris: tamen innutritus amori,
    Phoebeum & certo calle secutus iter,
Consortem patriae post fata perire poëtam,
    Aut tenebris mersam noluit esse lyram:
(215) Et, gelidis enata rosis dum Basia servat,
    Julia Cripiadae basia grata dedit.
Hoc age, collatum sociemus uterque laborem,
    Sentiat & junctam, JANE, Secundus opem.
Linque forum, & taciti te confer in otia ruris:
    (220) Tam bona quid difers gaudia? linque forum.
Hic mecum Latiae monumenta perennia linguae,
    Aureaque Augusto judice scripta teras:
Et Flacci, & teneri Nasonis amabile carmen,
    Virgiliique animum nobile pascat epos.
(225) Detque locum Musis Astraea severa relictis,
    Inque meas silvas, in mea tecta redi.


[p. 489]

PRO
SODALITIO
INLIBATI IUVENTUTIS AMSTELIAE
FLORIS,
PATRIAE ET MUSIS
Dia, juventutis custos, Iunonia proles,
Quae Superis, Hebe, porrigis ambrosiam,
Haec tibi in Amstelio vernantia germina Pindo,
Digna patrocinii, Diva, favore tui,
Hos tibi commendo juvenes, quis pectus & ora,
Musarum & Patriae solvit & urit amor.
Quorum animus, stimulis generosi incensus honesti,
Posthabitis populi sordibus, alta petit:
Quis colitur, Belgis numquam violabile Numen,
Aegide Libertas tuta, Minerva, tuâ.
Haec solidi studiosa cohors, virtutis avitae
Aemula, nil tritum, nil juvenile sapit.
[p. 490]
Namque hos, digna viris, ad verae conscia laudis
Praemia mens oestro nobiliore rapit:
Dum Patriae sacrata fùae nunc festa celebrant
Annua, dum Musis thure meroque litant,
Urbis & Amsteliae Genio felicia promtnt ...
Omina, quae ferus sentiat aucta nepos:
Festa, quibus Charites, citharaque decorüs Apollo.
Et non subducta fronte Thalia favent;
Ipsaque Libertas, dum percipit aure benigna
Carmina, & ingenii magna minantis opes,
Adnuit, & primas fegetis miratur aristas,
Unde sibi fructus terra Batava ferat.
Pergite fic, Patriae & Musis devota juventus,
Musarum & Patriae nomine noster amor.
Pergite, nec recto positos in tramite gre?sus
Avertat secli propudiosa kues.
Sed mecum Invidiam, comitem virtutis honorae,
Excipite, ut magnos aequiparetis Avos. ’
Suescite & his animis vulgique ignobile murmur,
Et rabidos rictus spernere posse canum.


[p. 491]

JULIAE
PUELLAE FORMOSISSIMAE
EPITAPHIUM.

Anstelias. inter Veneri par forma puellas;,
HOOFTIADAE culto carmine natta decus,
JULIA, virgineae dos invidiosa coronae,
Artifici Euphrosynes JULIA ficta manu;
Laudibus Antiopae famam Nycteïdos aequans, ’;
- Et facie aeternos urere nata Deos;.
Julia cui teneri cedat collata, Secvndi,
Mallet & his vates bafia lecta genis; ’
Corporis exuvias posuit qua sede venusti, - -
Hac Paphie, & Charitum condita triga jacent..
Crimine Parcarum caro viduata GERA ado,
Digna erat eximii Consulis illa toro;
Rapta sed e terris, summo accnbirura Tonanti,
Jam pedibus nubes sideraque alta premit.
Nam sponsam humanis majorem amplexibus ardens
Adferuit thalamis Jupiter ipse suis:;
Sedibus ut Superüm, menfisque recepta Dearum,
Nectareos latices pascat, & ambrosiam.


[p. 492]

DE EADEM,

GERARDO HOOFTIO, JUNIORI,

REIP. AMSTEL. A SECRETIS,

DESPONSATA.

Venit ad Elysias quum formosissima sedes
    JULIA, mystiferum jam subitura nemus;
Illius amplexus cupidi petit umbra SECUNDI,
    Carptaque Hymetteo basia, ab ore tulit.
(5) Sed forma & simili deceptum nomine ridens
    HOOFTIUS, haec, inquit, JULIA noster amor:
Injecitque manus: tuque, o carissima, salve,
    Dixit, & his mecum vive beata locis.
Ante diem misero quem flesti funere raptum,
    (10) JULIA, ad hunc, parili morte secuta, redis!
Pictaque, quae vivi faciem referebat amantis,
    Indeleta animo mansit imago tuo:
Ne foret in terris nostro fucceffor amori,
    Cui cedant thalamis foedera pacta meis.
(15) Haec est virginei laus intemerata pudoris,
    Extinctoque fides non violata rogo.
Jamque inconsumtae peragamus longa juventae
    Non interrupto gaudia conjugio.


[p. 493]

ECPHRASIS TITULI ANTIKLOTZIO
PRAEFIXI.

KLOTZIUS, Arcadico Sileni vectus Asello
Ardua Parnafi culmina verpus adit.
Dumque male infando Musarum prurit amore,
Nititur intactas conmaculare Deas..
Calliope at furca rigidam tentigine caudam,
Sacrilegum capri dedecus ulta, petit.
Territus¼ille metu, ruit alto e vertice praeceps,
Nec mora: fit, Phoebo windice, spurcus Epops.
55 555 ¼ 555555555 SSSSSSSSSS??
KLoTZIUS ALTER SCIOPPIvs.
Tahrdan Cynica qui quondam nomen ab arte
Retulit, invisum Dîs hominique caput.
Musarumi. opprobrium, Pindi pudor ultimus, aevi
Dedecus & montrum prodigiale fui.
Invidiae exemplum, Virtutis maximus hoftis,
Et meritae laudis rofor, & atra lues.
Inprobus Heroum canis oblatrator, & audax
Evomere in magnos tetra venena viros.
Nunc Acheronteo Klotz I sub nomine ab Orco
In superas rediit Sc of P 1 vs iste domos.
[p. 494]

ALBO MICORUM
HIERONYMI BOSCHII
INSCRIPTUM.
Q. Patriac sincerus aiuor, quos Delius oestro,
Non folitus populi corda ferire, movet;
Quisquis amicitiae nexus, & fancta veretur
Foedera, nec fidei nomen inane putat;
BOSCHIA o AE chartis, aurato tegmine cultis,
Nomina dent, carae pignora certa manus.
Sed procul his dextram teneant calamumque tabellis,
Quos Phoebi aut Patriae languidus ardor agit.
Namque ut vulgus iners vatum pater arceat, ipse
Aeternae dominum frondis honore tegit.
Continue
[p. 495]

EMENDANDA.

Pag, 3. v. 18. Auxiliatrices in mea
vota Deas. 3 _lege, Auxilio promtas
in mea votÇ D.
P. 4. v. 13. Mentem ferrugine strin
gens] scribe, turbans, vel, foedans.
P. 5. v. 13. Et didicit populis aequas]
Corrige, Gentibus & justas didicit.
P. 9. v. 2. Foetaque] /crib. Fetaque.
P. io. v. 5. Ardor enim hic, puri de
lapsus) dele 7 hic, 83° lege, Ardor
` enim, puri &c.
P. I 1. v. 19. At {imul aetherius dotes
has incitetardor] scribe incitat. S in
_seqq. stimulat, succendit, & dictitat.
P. 16. v. 6. Animos nobilis ira ferit]
lege facit. -..
Ibid. v. 13. Mens saucia sentiat il
... lum] cörrige, percipit. ö°. v. 15.
Atque obliía fui rapitur, sed frena
-, recusans. &# v. 14.. ruit......"
P. 18. v. 13. emenda, Jucundique au
res mulcént capiuntque fufurti.
P. 23. v. 2o. £t peteré horrendi squa
” li‹á tesqua speçus lege, Antraque
inaccefi tetra subire specus.
P. 25. v. 3. scribe Gigantas & v. 19.
Acrostichidas.
P. 32. v. 1. Ingredior, lege Adgredior.
ê. 57. v. 2. Aut oculis nudos dat toga
Côa finus. j substitue, Aut eculis
nudant lucida Coa finus.
P. 64. v. 12. sub pede trita fuit] scri
be foret.
P. 69, in titulo ANNI ciciccCLxvI. c0r
rige clo13ccLxvi-.
P. 76. Y. 8. Taenana nube] lege Tar
tarÇa.
P. 83. v. 6. Subderet Afturio] Corri
ge, Afturio subdat.
P. 38. v. 7. templis flammam] scribe
flam mas.
P. 39. v. 4. Possumus, & lenta] aut
lenta.
P. 9o. v. 3. Intremuit Tyrio sublimis
jn?? emenda, Affy(vanaf:) o pallet sub
... limis in ostro,
P. or. v. 7. Nec tantum Gallos fen
fit Tarpéfa rupes] repone: Nec tan
... tum arx Gallos sensit Tarpeja feroccs.
P. 96, v. 5. Ut, cui tot hominum,]
lege, tot Batavûm. & in fine hujits
paginae, Utque tibi in Belgis infesto
Märte domandis, subftitüe pro in
Batavis.
P. Ic5. v. 15. Ñ ac libera legum
Regia devovit jussa minasque sequi]
corrige ac libera Regum De
vovit domini jussa m. f. _.
P. 1 1 3. v. 1 I. "miseris vaftata ruinis]
lege rapinis. -
P. i i4. v. 2o. obscurar] scrib. obscu
rat. - - -
P. 1 19. v. 14. & atrata] corrige, &
in nigra... - e
P. 12 i.Tv. 3. emendandum, Nulla thy
mo vel ducta croco tibi mella ru
- benti.
P. J23. v. 2. Et Corybanteis agmina
fecta choris] lege, agmina Yferte
choris.
P. 125. v. 19. Si fuerit Phorcus] scri
be. Si fuit & Phorcus. -
P. 134. v. 3. gymnastica lucta ] lege
pugna.
P. I 47. v. 23. Gratiaden, ferib. Gro
tiaden.
P. 174. v. 6. Concipere ad Patrios an
nua vota Dcos] corrige, Ferre ju
bet Patriis annua vota Deis.
P. 177. v. 17. numquam polluta tri
butis] corrige- tribünis. |.;.
P. 18 1. v. 9. iiicolumen, scrib. incolu
ÉAeÉ≈C1Tm.
P. 194. v. I I. Ilia meforum ] lege
- fofforum.
P. 2oi. v. 15. Curia; clamabit, fan
uinolenta fuit. Judicis, & dicet,
onitas &c.] reponi poljet,
Curia; clamabit, sanguinolenta fuit:
Sanguinolenta fuit: bonitasque crat illa
togati
Judicis, in pecudes &c..
P. 219.
[p. 496]
P. 219. v. 19. Sed quod nobilium tibi
fit seges ampla virorum] lege, Sed
quod nobilium seges est tibi laeta vi
TOI’llIll.
P. 239. in fronte, LIB. II. corrige
LI©­, llI. s¼
Ibid. v. 17. inscripsit nomina fastisj
lege inscribit.
P. 245. v. 19. Ingenui cui lucta fuit]
l. pugna fuit.
P. 247. v. 14. Essem jejuni] Dicar je
?Il1,
p’. v. 13. Cui liceat Musis Vcnc
refim sociate severis J repone, Cui
datur aut Musis &c... T.
P. 254. v. 1 1. e matre cedentem ]
corrige cadentem..
P. 274. v. 12. delicum] scrib. deliciufn.
P. 287. v. 14.. quanquam laedere fue
" ta] roderë fuëta. ’ ’ -
P.293. v. 12. Franequera] Franequerae.
P. 291. v. 7. Et tibi Pegáfides I)ivae]
Jubjlitue, Interea tibi Pcgafides Pe
- neïda frondem.
P. 300. v. 21. furere) strib, funere.
P. 318. v. 12. Abstulerint] Abstule
runt. & v. 14. Tartara nbcte pre
INUI1T...... "
P. 319. v. g Fama sacrare] lege Famae.
P. 335. v.?. Quidve falùtiferae] Tu
que salutifer‹e., - -
.336. v. 7. corrige, Ambe ideo vestrae
non degener accola ripae.
P. 342. v. 13. Ante vel indoleam] le
ge, Quam prius indoleam. ’
P. 355. v. 7. Luxuries, nostri vitium
& contagio secli] fuhfiitue, Luxu
ries, populo peflis funesta ßatavo.
Ibid. v. 22. marceat ipse situ J leg. mar
... cet ab ipse situ....
P. 339:. jii fronte, LIB. III.] corrige
LiB. IV....
Ibid. v. 2. conscia plaude]: conscie.
P. 393. v. 18. Saëvitiae"fistit] lege
pon1t.
P. 406. v. 5. perculfusj percuffus. "
P. 407. v, i3. Haefit in’añcipiti] lege
Haeret......
P. 408. v. 7. Inbellem Oenides] Igna
V??-
P. 440. v. 16. perleg« scripta manu]
repone, scripta revòlve manu.
Ibid. v. 19. tendit] lege ducit.
P. 443. v. I 1. Lauùru `perennantes ho
nores] lege Lauru decoratos honores.


[p. 497]

INDEX

POËMATUM.

LIB I.
De Enthusiasmo Poëtico.Pag. 1—31
De Eruditionis Neglectu & Luxu, Reipublicae perniciosis.32-68
Brederodius, seu Libertatis Batavae Secularia altera,
    in Nonas Apriles anni 1766, incidentia.		69-100
[p. 503 - 504: blanco]
Continue

ORATIO IN OBITUM J.P. D’ORVILLE

Visa diu magnos felix jactare Poëtas
    Amstelia Aoniis urbs decurata viris,
Quaeque peregrinis opponere gentibus ausa es
    Nomina, non sero deperitura die;
kte - UBL 428 A 8
Continue
[p. I]

BREDERODE:
OF
HET TWEEDE EEUWGETYDE
DER
NEDERLANDSCHE VRYHEID,
VERSCHENEN DEN VYFDEN VAN APRIL MDCCLXVI,
IN DE DOORLUCHTIGE SCHOOLE TE AMSTERDAM
DEN 20sten OCTOBER DESZELFDEN JAARS
MET EEN FEESTZANG GEVIERD
DOOR DEN WELËDELEN HOOGGELEERDEN HEERE
MR. PIETER BURMAN;
NAAR DESZELFS LATYN GEVOLGD DOOR
ANTONI HARTSEN.

[Vignet: munt met wapen van Brederode door N. v.d. Meer]

Te AMSTERDAM,
By de Wed: ANTONI WALDORP, Boekverkoopster, op ’t Rokkin.
MDCCLXVII.

KBH 762 D 22 : 3, 766 A 8.

DEN WELEDELEN
GROOTÄCHTBAAREN HEEREN
BURGEMEESTEREN
DER STAD AMSTERDAM,
BESTIERDEREN
DER DOORLUCHTIGE SCHOOLE ALDAAR,
VOORSTANDEREN
DER VRYHEID EN GELEERDHEID,
WORD DE FEESTZANG
BREDEROD ]
MET VERSCHULDIGDEN EERBIED
OPGEDRAAGEN DOOR
PIETER BURMAN.


(1)
AAN DEN
REDELYKEN:
LEEZER.
Lie bier
die hier mynen Latynschen BREDERODE, door
den Heer ANTONI HARTSEN in een Nederlandsch
gewaad kunstig uitgedost.
Waarom ik den edelsten der Hollanderen, HENRIK
VAN BREDERODE, volgens de regels der
Poëzy en waarheid der geschiedenis heb moeten neemen
tot den Held van dit Dichtstuk, is aan Vaderlandlievende
, kundige, en onpartydige Leezeren, voor
welke alleen ik schryf, in myne maatelooze voorafspraak
genoegzaam betoogd.
*
(2)
Bewustheidvan een onberispelyk voorneemen, welmeenende
zucht voor het lieve Vaderland en deszelfs onwaardeerlyke
Vryheid, die, geheel afgescheiden van een
laag oogmerk om aan de waare verdiensten van andere
Helden te kort te doen, myne gedachten en pen beftierd
hebben, dekken my overvloedig tegen laster en
afgunst, welke ik my lang gewend heb te verächten,
en my geenszins in te laaten met armhartige en kreupele
Lierzangeren.
Vaarwel, lees en oordeel met onzydigheid.
P. BURMAN.
Op den Huize van Santhorst,
den 23 Juny, 1767.
AAN
(3)
AAN DEN
WELËDELEN HOOGGELEERDEN HEERE,
MR. PIETER BURMAN.
T
oen Pallas Zaal aan ’t Y weêrgalmde van uw toonen,
Waartoe gy ryke stof in BREDERODE vond,
Verbaasde my uw zang, ô Eer van Febus Zoonen!
Daar ik door dat muzyk verrukt en roerloos stond.
’k Vernam fints dat ge in my ’t vermogen onderstelde
Van aan ons Land uw kunst te toonen in haar kracht:
En, toen gy- zelfmy dit, geleerde BURMAN! meldde,
Besloot ik al haar schoon te schetsen naar myn magt.
De Vryheid, ook by my bemind en aangebeden,
Heeft my nogtans genoopt en door haar raad verpligt
Niet al te flaafsch den voet te zetten in uw schreden:
Dus volgde ik, slechts van verre, uw kunstrykFeestgedicht.
[p. 4]
Het deftig Roomsch gewaad, waarmeêge uw’ Held deedpronken,
Was met vereischten zwier om zyne leên geplooid;
Maar ’k heb, om Batoos Kroost ind’ouden moed te ontvonken,
Hem echter naar ’s Lands wyze op uw verzoek getooid.
Bekommerd hoe dit kleed den grooten Man zou voegen,
Vertoonde ik hem aan U, en wachtte uw oordeel af:
Ge erkende uw’ BREDERODE, en zaagt hem met genoegen,
Waarvan uw vriendlykheid terstond my blyken gaf.
Durft nu ’t vooroordeel ofde laster my belaagen,
Bescherm dan ook myn kunst: zy word u opgedraagen.
Amsterdam, den 26
Juny, 1767.
ANTONI HARTSEN.
RECHT(
RECHTSCHAPENE NEDERLANDERS, EN GY ALLEN,
DIE HIER IN ZO GROOT EENE MENIGTE ZYT
VERGADERD, OM MET MY OP HEDEN DIT TWEEDE
EEUWFEEST ONZER VRYHEID TE VIEREN, ’T
WELK IK OOTMOEDIG UIT GROND MYNER ZIELE
DEN ALGOEDEN EN ALMAGTIGEN GOD, DIE
HAAR AAN ONS GESCHONKEN EN TOT NOG TOE
VOOR ONS BEWAARD HEEFT, SMEEK DAT DEEZE
STAD, DERZELVER DOORLUCHTIGE SCHOOLE
, U ALLEN EN MY TOT HEIL GEDYE!
S
choon ik meermaalen dit gestoelte uit eigene beweeging
beklommenheb om voor eene vergadering
in ’t openbaar te spreeken, nooit echter gevoelde
ik my door sterker begeerte en grooter
vreugd daartoe aangeprikkeld dan op deezen dag; want ik
bemerk, Toehoorders! dat ik aangedreven en ontvonkt worde
door dien gloed, die eenen iegelyken welmeenenden eni
vrygeborenen Burger moet aanmoedigen en opwekken om
iets lofwaardigs te verrichten, te weeten, doorde liefde voor
het Vaderland en de Vryheid: en, gelyk ik, van myne vroege
jeugd af, altyd een groote yveraar voor haar geweest
ben, zo konde mynen dichtlust nooit een gepaster en aangenaamer
voorwerp aan de hand gegeeven worden, dan ’t
geen my boven alles dit gedenkwaardig jaar verschaft.
Ik dank zelfs den onsterfelyken God, dat hy myn leven
tot hier toe heeft verlengd, en het my, als denTolk myner
medevaderlanderen, gebeuren mag te roemen dat de eerste
gronden der Nederlandsche Vryheid, onder den voorgang
en het bestier van dien doorluchtigen en aller Batavieren
edelsten Held, HENRIK VAN BREDERODE, voor
tweehonderd jaaren grootmoedig gelegd, en, schoon meermaalen
of door geweld geschokt, of door ondermyning
A 3 aan
*
(6)
aan ’twaggelen gebragt zynde, echter tot op heden nog niet
omgekeerd of vernield, maar vast en onbeweeglyk gebleven
zyn; zodat ik ons Vaderland daarmede geluk wenschen,
deswegens begroeten, en de gedachtenis des onsterfelyken
Mans, hoewelgenoeg schitterendedoor haaren eigenen luister
, met zo veel kunst als het my mogelyk is, den nakomelingen
kan aanbeveelen.
Doch, hoe gaarne zou ik dit tweede Eeuwfeest vieren,
zonder onze Landsgenooten eenigzins te berispen, waartoe
my nochtans, schoon tegen wil en dank, de openbaare
laauwheid dringt! Want zodanig is de zwakheid of laagheid
des menschelyken verstands, dat wy, of het tegenwoordige
alleenlyk gewoon zyn te verheffen en hoog te schatten, of
flechts acht te flaan op allerleie gunstige en groote uitzichten
wegens het aanstaande; naar maate wy door drift of
belang ons leiden laaten.
Doorgaands is mengenegen in vadzige luiheidde kostelykste
goederen, schoon door onze eigene deugd ofvlyt geenzins
verkregen of ons eigen geworden, tot wellust te misbruiken;
doch zelden ofbyna nooit wenden wy met behoorlyke
dankbaarheid onze gedachten tot hen, die, voornamentlyk
met hun eigen groot gevaar en tot hunnen eigenen ondergang,
de eerste handhavers van ons geluk zyn geweest: en
inzonderheid allerminst tot den voornaamsten en eenigen
Geever en Bewerker van onzen welstand.
Ten deezen aanzien beschaamen ons de Romeinen, die
Heidenen, die zo yverig in hun bygeloof hunne Afgoden
aanbaden; die geene eeuw voorby lieten gaan, dat zy den
Hemel voor de behoudenis van ’tGemeenebest en die hunner
Vryheid, naar het bevel hunnerBestierderen of Overhe
den,
(7)
den, geen’ plegtigendank beweezen in hunne Eeuwspelen;
of de beste Dichters, als gewyde Priesters, niet aanspoorden
, om door plegtige eeuwgedichten en heilwenschen het
geluk des Vaderlands en Volks tot de volgende eeuwen in
stand te doen blyven. Die zelfde Romeinen gebooden dat
de gewyde Schilden, wier oorsprongkelyk zyden Volke verzekerden
dat uit den Hemel gevallen, en tevens dat aan ’t
zelve het heil van het Gemeenebest en het lot van deszelfs
gebied verknocht was, jaarlyks door de Salische Priesteren,
al danssende, moesten omgedraagen worden, terwyl men den
lof van Mamurius, derzelver kunstigen maaker, opentlyk
in gezangen verbreidde.
Wy Nederlanders, in beter plegtigheden opgevoed en
den waaren en hen onbekenden God eerende, hebben ons,
zelfs in deeze eeuw, aan eene dubbelde loomheid en nalaatigheid
, om rechtüt te spreeken en geen scherper uitdrukking
te gebruiken, schuldig gemaakt.
Hoe zeer wy ook overtuigd zyn uit welke geringe beginselen
ons Gemeenebest het hoofd heeft opgeheven; hoe
het door den arbeid en de vlyt zyner oude inwoonderen een’
ongelooflyken en overgrooten aanwas gekregen heeft; hoe
die zeven Nederlandsche Gewesten, door den naauwsten
band verëenigd, alleen door de dapperheid en standvastigheid
der Voorvaderen het onverdraaglyk juk van den magtigsten
Koning en tevens ontmenschten Tiran, die voorhad
gantsch Europa zyn wet voor te schryven, moedig afgeschud
hebben; hoe zy eindelyk den wreevligsten Heerscher,
die de Nederlanders te vooren als muiters ter dood had veroordeeld
, en met éénen flag, gelyk Caligula, zo al het Volk
maar éénen nek gehad hadde, gedreigd te onthalzen, nochtans
(8)
1
tans daarna gedwongen hebben dit zelfde Volk vry te verklaaren
, en ook om krygs- en hulpbenden tegen anderen te
fmeeken: Hoe zeer wy ook van dit alles overtuigd zyn,
hebben wy echter van de Munstersche Vrede, waardoor
de geweldige oorlog, die nooit zyns geweld gelyken gehad heeft,
en dien men geheele tachtig jaaren kloekmoedig had uitgehouden
, ten laatsten geëindigd is, verzuimd een plegtig
verzuimd
Eeuwfeest, ’ t welk wy gewenscht hadden dat door ’t gezag
van ’ s Lands hooge Magten aangekondigd waare geworden,
in ’t acht- en-veertigste jaar deezer eeuwe te vieren, en God
in ’t openbaar demoedig te smeeken, dat het Hem behaagen
mogte het heil der Vrede en Vryheid langduurig en bestendig
ons te doen byblyven. Doch dat was het jaar acht-enveertig
; en verre zy het van ons de vreugd van deezen dag
door de herdenking van hetzelve te verminderen. Maar in
het tegenwoordige jaar, ’t welk de tweede eeuw onzer herstelde
Vryheid voltooit, hebben wy, door logheid en een
onbedacht verzuim, den 5den April stilzwygend laaten voorbygaan
, dien gedenkwaardigen dag, dien dag, dien wy onder
onze grootste Feestdagen hadden behooren te vieren;
op welken, voor twee eeuwen, een uitmuntende schaare
van Bataafsche Edelen het juk der tiranny, ’t welk toen ons
Vaderland tot hun onlydelyk verdriet wierd opgelegd, van
de vrye halzen der Nederlanderen, onder het geleide van
den grooten BREDERODE, bestaan heeft af te rukken,
en, uit zorg voor de nakomelingschap, den eersten stap te
waagen tot bevestiging van onze Vryheid en onzen Godsdienst
, om alzo deeze heiligste panden, als schilden, van
den Hemel ons toegezonden, moediglyk te bewaaren en tot
de laate nakomelingschap over te brengen; aan welke nooit
genoeg
(9)
genoeg geroemde heldendaad wy het eeniglyk hebben toe
te schryven, ’t en zy wy voor ondankbaare en ontäarte nakomelingen
willen te boek staan, dat die Spaansche Diomedes
, van meer dan éénen Ulysses vergezeld, vruchteloos
getracht heeft dat onschendbaar Palladium den Nederlanderen
te ontrooven.
Maar my dunkt van sommigen, en mogelyk zelfs van die
hier tegenwoordig zyn, my te hooren tegenwerpen, waarom
ik in myne vaerzen BREDERODE, als den voornaamsten
Grondlegger der Nederlandsche Vryheid, tot mynen
Held heb verkooren; en men zal my als iemand, die tyden
noch omstandigheden weet in acht te neemen, beschuldigen,
dat ik niet liever, den titel WILLEM voor myne vaerzen
schryvende, ter verheffing van den grooten WILLEM
DEN EERSTEN, die, om de Vryheid van ons Vaderland
te staaven, langduuriger arbeid en grooter gevaaren dan hy
ondergaan en doorgeworsteld heeft, de gelegenheid waarneem
, om langs deezen weg de gunst der Grooten te zoeken
en gemakkelyker te verkrygen. Maar nadien van dat
onderwerp zo wel door begaafde Dichters als door armhartige
Vaerzenmaakers reeds zo dikwils gezongen is, lustte het.
my niet gedaan werk te herhaalen, en eenen meermaalen
betreeden weg op nieuw te bewandelen; maar ik heb uit
het overgroot getal van meer andere Helden, van welker
verdienste zich ons Vaderland met niet minder recht kan beroemen
, BREDERODE verkooren, aan wien inzonderheid
ik oordeel dat ons Vaderland de glori zyner verkregene
Vryheid verschuldigd is, als den Geleider en Spreeker van
de t’zaamverbondene Bataafsche Edelen, die dat beroemde
smeekschrift, ter afwending van het juk der slavernye, Margareta
B
7
(10)
!
L
gareta van Parma, opden vyfden van April in denjaare 1566,
hebben aangeboden, onder welke het bekend is, volgens
onze Jaarboeken, dat WILLEM DE EERSTE, wiens
hoogstloffelyke verdiensten, daar het te pas komt, door my
met stilzwygendheid niet zullen worden voorbygegaan, niet
geweest is, schoon hy hunne raadslagen hebbe goedgekeurd
en begunstigd: om nu niet te zeggen, dat ook BREDERODE
, voor zo verre ik weet, van geenen Dichter tot nu
toe in eenigen zang geroemd is, uitgezonderd van eenen
Nederduitschen, maarlaffen, droogen, en onbekenden Vaerzenmaaker
, zekeren, ik weet niet welken, Pieter van den
Broek, die, Paulus Voet in zyne geschiedkundige beschryvinge
van het doorluchtig geflacht van BREDERODE in
alles gevolgd hebbende, een zeer beuzelächtig en plat gedicht
daarüit zo te zaamen geflanst heeft, dat ik zeer gaarne
bekenne, dat elk, die daarvan een bladzyde met eenig genoegen
kan leezen, my wel verre in zonderling geduld te
boven gaat.
Laat ons nochtans erkennen, dat BREDERODE weinig
afgedaan, niet terstond het geweld der naderende tiranny
beteugeld, en, niet lang na den moedigen toeleg ter bewaaring
der Vryheid, zich in gewillige ballingschap begeeven
heeft, om, naar het voorbeeld van WILLEM DEN
EERSTEN zelf, zich der wreedheid van Flips te onttrekken
en voor gunstiger omstandigheden te bewaaren; en de
overgroote goederen, die hy hier bezat, en Landeryen, die
in zyn afwezen verwoest zyn, achterlaatende, en zwervende
buiten het Vaderland, op uitheemschen grond, naauwlyks
twee jaaren daarna, door een’ ontydigen dood den Nederlanderen
is ontrukt geworden, en derhalven niet zelf de
! vrucht
(II)
vrucht geplukt heeft van zyne aangewende vlyt en arbeid;
maar dat de Prins van Oranje, die hem zestien jaaren overleefde
, naderhand de moeijelykste rampen des Spaanschen
oorlogs doorgeworsteld, en met de overige niet weinige
voorstanderen onzes Vaderlands, op wier dapperheid en
standvastigheid toen eeniglyk deszelfs heil rustte, de zaak,
door BREDERODE ondernomen, met heter gevolg voortgezet
heeft. Doch, zal daaröm de lof dier onderneeming
aan onzen Held door onpartydige oordeelaaren geweigerd
worden? verre zy van ons eene zo haatelyke onrechtvaardigheid
! Hoe menigvuldige voorbeelden vind men in oude
en laatere geschiedenissen, waarüit blykt dat het meermaalen
der groote Mannen deel en lot is, dat zy hunne heldhaftige
onderneemingen niet lang overleeven, of zelfs ontzet
worden van den dankbaaren en welverdienden loon hunner
dapperheid en moeite, schoon zy liever hun eigen belang
en dierbaarste panden zelfs voor ’t heil van Volk en Land
hebben willen afstaan, dan het algemeen welzyn van Kerk
enStaat aan hunne eigenbaat opöfferen, of, met uitzicht op
byzonder voordeel, aan de gretige heerschzucht eens magtigen
Heers aanbieden. Onder ontelbaare anderen strekke
ons alleen ten voorbeelde Lucius Junius Brutus, die schrik
en verdryver der Koningklyke Tiranny, die, toen Tarquinius
met zyn geflacht naauwlyks uit Rome verjaagd was,
veel liever de Vryheid, zelfs met het bloed zyner Zoonen,
die geheel andere ontwerpen smeedden, bevestigen wilde,
dan de overheersching en trotsheid der Koningen dulden,
maar zelf kort daarna met Aruns, den Zoon van Tarquinius
, geraakte in een byzonder tweegevecht, waarin zy beiden
sneuvelden; welke Brutus, schoon zyn heldendeugd
niet
B 2

(12)
niet lang overleefd hebbende, echter door zyn grootmoedig
voorbeeld de Scevolaas en Postumiussen aangespoord
heeft om den Koningen het wederkeeren in de Stad te beletten
, en de Coriolanen en Cincinnaten, om de onbescheidene
drift der Gemeentsmannen, die zich te veel gezags
aanmaatigden, te bedwingen. Ook doet de gewaande schandelykheid
der ballingschap noch de kort daarop gevolgde
dood eenig nadeel aan de verdiensten van BREDERODE:
hierïn was hy gelyk aan Themistocles en Aristides, uit het
GemeenebestvanAthenen, en aan Camillus, Scipio, Cicero,
en andere zeer groote mannen uit dat van Rome, die, alleen
het welzyn des Vaderlands en der nakomelingschap
beoogende en alles daarvoor ter zyde zettende, het onbillyk
en ondankbaar lot van ballingschap ofhet onrechtvaardig
loon van een’ verhaasten dood zich niet bekreund hebben;
gantsch anders dan die laage en verachtelyke zielen, die,
alleen haar eigen en haarer nabeftaanden voordeelen en eerampten
bedoelende, opdat het haar en haar geflacht, zo
lang zy leeven, welgaa, het Vaderland en de nakomelingschap
aan hun noodlot overlaaten.
Hoe gaarne wilde ik hier uitweiden in den lofder Helden
, die, onder de Ouden, onzen BREDERODE gelyk
waaren, en U Dion en Timoleon, de dapperste Verdedigers
der Syracusaansche Vryheid, na dat de Tiran Dionyfius
verdreven was, onder het ooge brengen! Hoe aangenaam
zou ’t my zyn Ude dapperheid van Thrasybulus af
te maalen, die de overheersching der dertig Tirannen te
Athenen bestreed en vernietigde! Hoe verrukkelyk zou het
voor my zyn hier uit laater eeuw (schoon de voorbeelden
zelfs in ons Gemeenebest menigvuldig genoeg zyn) gewag
te
(13)
te maaken van Guilelmus Tellius en de drie Zwitschersche
Helden, zyne tydgenooten, die moedig het trotsche juk
van den Huize van Oostenryk hebben afgeschud! en dan
zou ik dien grooten Andreas Doria, den uitmuntenden voorstander
der door dwinglandy verdrukte Genueezen, van den
Raad zelfs geëerd met den eernaam van Vader des Vaderlands
en met een standbeeld, ’t welk in ’t Raadhuis ten toon
staat; noch Joannes Prochytas, de Vryheid van Sicilien op
dien bloedigen Vesper door de groote slagting der Franschen
bevestigende, voorbygaan; waarby ik Gustavus
Wasa, Zoon van Erik, onder de Zweeden, die, met het
zelfde inzicht ter verdediging der Vryheid tegen Christiërn
den Tweeden, Koning van Denemarken, eenen onsterfelyken
roem by zyn Vaderland verdiend heeft, zou voegen;
alsmede Nicolaas Rentius onder de Romeinen; en onder
de Milaneezen Joannes Andreas Lamponianus en Hieronymus
Olgiati, die, gelyk welëer Brutus en Caffius de dwinglandy
van Cefar, de tiranny van Galeazzo Sfortia, ten
koste van hun leven, gewroken hebben; en eindelyk
zou ik aan Franciscus Dandulus onder de Venetiaanen, en
aan Marcus Foscarini, die, nog niet zeer veele jaaren geleeden
, de Vryheidvan datGemeenebest tegen de rockelooze
en heerschzuchtige drift der Raadsheeren, door onbedachte
jeugd vervoerd, manhaftig verdedigde, den verdienden
lof niet onthouden, indien het kort bestek des tyds my
zulks toeliet.
Hy daarënboven, die het eerst door het geeven van eenig
uitmuntend bewys van dapperheid of verstand en vlyt
jegens het Vaderland en menschdom zich treffelyk, in wat
zaak het ook zyn mooge, kwyt, en het ys voor anderen
[p. ]
breekt, door hetwelk, ééns geopend zynde, zy, al wor
stelende, het hoofd verder mogen opbeuren, verdient met
de treffelykste glorikroon te pronken: gelyk welëer hy, die
het eerst de vyandlyke vesten moedig beklommen, en den
arendstandaard daaröp geplant had, met de muurkroon behad.
giftigd wierd, schoon de foldaaten, die hem volgden, de
stad- zelve bemagtigden en innamen.

Wie zal aan Christoffel Columbus den lof van het opzoeken
en ontdekken der nieuwe waereld weigeren, schoon
Vincentius Pinsonus, Americus Vesputius en anderen
zyne voetstappen gevolgd hebbende, meer landen, voorheen
onbekend en ontoegangkelyk, en meer schatten uit
hunne schuilplaatsen hebben aan het licht gebragt? En Columbus
zelf heeft dit loon voor alle zyne gevaaren weggedraagen
, dat hy zonder eenig blyk van erkentenis voor zyne
diensten te erlangen, door den laster der roofzuchtige
hovelingen berooid en in den kerker geworpen is geweest,
waarüit hy daarna ter naauwernood losgelaaten, doch behoeftig
gestorven is. Wie zal heden den lauwer der herstelling
en opdelving der Beschaafde Letteren, van uit de
grafspelonken der Gottische onweetendheid, aan Franciscus
Petrarcha durven benyden, schoon zy naderhand door anderen
in schooner dag gesteld zyn? Wie eindelyk zal durven
zeggen, dat men aan de verdiensten der andere Geleerden
te kort doe, zo wy Joseph Scaliger als den grondlegger
der verbeterde tydrekeninge aanmerken, en staande
houden, dat hy het eerst de dwaalwegen der Tydrekenaaren
, even als Hercules het Ciminisch en door zyne donkerheid
ontoegangkelyk woud, ondernam dóór te worste-.
len, en voor Petavius, zynen nydigen tegenstreever, enr
[p. 15]
anderen den fakkel ontstoken heeft om deeze duisternissen
te verdryven? maar ’t is onnoodig meer hierby te voegen.
Dat dan de roem der gehandhaafde en herstelde Nederlandsche
Vryheid onverkort en onverkleend BREDERODE
byblyve! En hierïn volge men myn oordeel niet, waarvan
ik de zwakheid erken, maar weete, dat hetzelve door geen
grooter gezag kan bevestigd worden dan door dat van de
Edele Grootmogende Heeren Staaten van Holland, namentlyk
, in hunne keure op den 4den December des jaars 1652,
waarin zy, onzen HENRIK aldus als met den vinger aanwyzende
, verklaaren: dat de illustre Vooröuders van zyn
Excell: JOHAN WOLPHAERT VAN BREDERODE
van de voornaamste fundateurs van de Vryheid dezer Landen
zyn geweest: en de Heeren Staaten van Zeeland roemen
met geene mindere lofspraak in September des jaars
1655 de meriten en getrouwe diensten van zyn Exell: Heeren
Praedecesseurs, die, in ’t begin van de troublen in deze
Landen, particulierlyk hebben gearbeid en geleden voor derzelver
Vryheid en privilegien.
Laat ons dan de traagheid en vadzigheid deezer eeuwe
van ons werpen, en, terwyl andere zwygen, met die oprechtheid
als Batavieren betaamt, en, met de bereidwilligheid
van een dankbaar gemoed den Goddelyken zegen
herdenkende, blyde en vrolyk dit tweede Eeuwfeest van
onze Vryheid vieren. Het zou waarlyk voor ons, Amsterdammers
, die alöm voor beminnaars der Vryheid bekend
staan, ongevoeglyk zyn, en wy zouden het ons moeten
schaamen, dat de gedachtenis van zo heerlyk een zaak,
die zo heilzaam is voor het gantsche Vaderland, van ons
(16)
door eene loome en ondankbaare stilzwygendheid in vergetelheid
wierd gesteld, daar wy zelfs andere plegtige Eeuwgetyden
, schoon op onze Stad alléén betrekkelyk, uit eigene
beweeging en met genoegen niet ongerept noch ongevierd
hebben zien voorbygaan.
Dit Gebouw zelf, aan de Geleerdheid en braave Kunsten
toegewyd, hebben wy door de stem van mynen zeer
beroemden en hooggeleerden Voorzaat, Jacob Filip d’Orville
, hooren wedergalmen, wanneer hy in den jaare 1731
over het gelukkig verschenen Eeuwgetyde van deeze Doorluchtige
Schoole en derzelver by ons bewaarden luister,
plegtiglyk, met eenpaarige toejuiching van allen, degantsche
Regeering en Burgery deezer Stad begroette. Ook
zouden onze Heeren Burgemeesteren en Schepenen met
den vollen Raad het Eeuwfeest van den Amsterdamschen
Schouwburg, door hun gezag bevestigd en zo nuttig tot
onderstand voor het Oudemannen- en Burgerweezen- Huis,
in den jaare 1738 met hunne aanzienlyke en achtbaare tegenwoordigheid
niet verëerd hebben, zo zy denzelven niet
als een kweekschool der wysheid erkend hadden, alwaar de
beschaaving onzer taal best bevorderd is, en degebreken en
dwaasheden der menschen op de allerbekwaamste wyze gegispt
en verbeterd worden. Eindelyk is het U bekend, dat
onlangs het Eeuwfeest van het Aalmoesseniershuis, ’t welk
gefticht is om het Kroost der Armen te onderschraagen
uit de algemeene milddadigheid, in welke byzondere deugd
men als uit éénen monde moet toestemmen dat de Amsterdammers
anderen te boven gaan, met loffelyke plegtigheid
is gevierd.
Met geen minder reden meen ik het plegtig Eeuwgetyde
(17)
de der Nederlandsche Vryheid, waarvoor, Toehoorders!
ik vertrouw dat gy allen geen minder eerbied en liefde
gevoelt dan ik, te mogen vieren, en tevens den lofvan
derzelver grootmoedigen Voorstander HENRIK VAN
BREDERODE, wien, toen hy zich van zynVaderland stond
te verwyderen, deeze zelfde Stad eenigentyd in haaren schoot
gekoesterd, en, hoeweltegendank, uitgeleide gedaanheeft,
toenhy meteenen aanzienlyken stoet uit haarehaven vertrok,
van deezen kansel op te zingen; zynde dit myn voorneemen
gunstig goedgekeurd en ik zelfs daartoe aangemoedigd door
het gezag der Wel Ed. Grootächtb: Heeren Burgemeesteren
van onze Stad, Opzienderen deezer Doorluchtige
Schoole, op welke ik myne oogen niet kan vestigen, zonder
my te erïnneren, dat ik aan mynen pligt niet voldoen zou,
Wel Ed. en uitmuntende GERRIT HOOFT! zo ik U
by uwe eerste intrede in dit gewyd gebouw niet van gantscher
harte verwelkoomde, en niet in ’t openbaar beleed
dat wy, neerslagtig door het droevig overlyden van den
grootächtbaaren en voortreffelyken Burgemeester GERARD
AARNOUD HASSELAAR, ons in U, zynen Opvolger,
verheugen, voornaamentlyk op deezen dag, die Udaaröm,
(waarvan ik my verzekerd houde) des te aangenaamer zyn
zal, omdat Gy in deeze Doorluchtige Schoole, als derzelver
nieuwe Opziender, naauwlyks uwe voeten zet, of Gy
ziet daar met genoegen offerhanden doen zo wel aan de
Vryheid als aan de Zanggodinnen, alzo niemand ontkennen
zal, dat beiderdienst altoos aan uw geflacht welgevallig
en als eigen geweest is, zo hy zich die twee flonkerstarren
vanhetzelve erinnert, en vooräl dien grooten en nooit volprezenen
Burgemeester, CORNELIS PIETERS ZOON HOOFT,
wiens
C

(18)
wiens Patriottische Redenvoering (om van andere te zwygen)
ter bevestiging onzer Vryheid, omtrent zestien jaaren
na derzelver eerste grondlegging door BREDERODE,
met eenen yver, die aan eenen Burgemeester deezer Stad
zo wel betaamde, in den Raad te Amsterdam gehouden,
tot nog toe uit het geheugen en de harten onzer Burgeren
niet is uitgewischt, die nooit zullen nalaaten de uitneemende
deugden van dien rechtschapenen Hollander, en, onder
dezelve, de zachtheid en bedaardheid zyns gemoeds en te
gelyk deszelfs standvastigheid en kloekmoedigheid, in de
vaderlandsche en kerkelyke zaaken door zyne burgemeesterlyke
magt te bevorderen, naar zyne verdiensten te verbreiden
, welke in deezen Cato zyns tyds zo zeer hebben
uitgeblonken, dat hy om haar van den doortrapten en te
gelyk wreeden Leicester verdiend heeft gesteld te worden
op die zwarte, doch voor hen allen roemryke, lyst van
groote mannen en doorluchtige Beschermeren der Neder-
Landsche Vryheid, welke hy veröordeeld had om door beuls
handen te sterven, hoedanig een lot meermaalen den zulken
te beurt valt, die zich heerlyk voor het Vaderland gekweten
hebben, maar aan Overheerscheren lastig en haatelyk
zyn. Doch onze Amsterdammers en zelfs alle Nederlanders
erkennen aan deezen Man ook eene zeer groote verpligting
te hebben, omdat hy dien onvergelykelyken Drost
van Muiden, den Ridder PIETER CORNELIS ZOON HOOFT,
geteeld heeft, die door zyne Nederlandsche Historien en andere
onsterfelyke Werken, niet ligt in mannelyke welspreekendheid
door iemand na te volgen, meer lofs by de Bataafsche
Nakomelingschap verdiend heeft, dan men kan uitdrukken
; de eeuwige Eer der Zanggodinnen, of wel veeleer
(19)
eer den Prins van onze Hollandsche Poëzy, omdat hy, boven
anderen, deNederduitsche Dichtkunst verrykt heeft met
de vindingen en bevalligheden der Ouden; eenen Man, de
gedachtenisse aller eeuwen overwaardig. Deeze doorluchtige
sieraaden van uw Geslacht, die Gy zelf door uwe eigene
verdiensten en deugden luister byzet, doen ons met alle
reden hoopen dat Gy, erfgenaam zynde van zulke aanzienlyke
naamen, de heiligste panden van de Vryheiden Geleerdheid
, wier beveiliging U te gelyk met uwe grootächtbaare
Amptgenooten is toevertrouwd, altyd met eene meer dan
gemeene bescherming zult verwaardigen, en de zucht voor
die Panden in uwen uitmuntenden en eenigen Zoon, den
voornaamsten Voedsterling onzer Zanggodinnen, tot algemeen
heil van deeze Stad en den roem zyns naams, vervolgens
zult zien aanwassen en U daarïn verblyden, waartoe
ik nooit zal nalaaten hem, die reeds dien loopbaan betreed
, met de sterkste spooren, (want ik weet dat zulks
hem zeer aangenaam is,) aan te moedigen.
Maar ’t word tyd dat wy nu ter zaake koomen. Leent
my gunstige ooren en weest getuigen van myn goed
oogmerk.

C2
(20)
LA
EN
TOV
IDELLES
AV.ROY
.
AR
AP
IVS
QVES
ORTE
¥LA
BESACE
.
W
I.v. Sf.t
Wanneer ik onlangs, in het groen ter neêr gelegen,
    Daar my op ’t stille land de zachte rust belonkt;
Daar Santhorst my een wyk verstrekt, en allerwegen
    Tooneelen vormt, wier schoon den zanglust steeds ontvonkt;
(5) Daar ’t oude Slot den Rhyn rondöm zich heen ziet vlieten,
    Die, bogtig in zyn’ loop, de welige akkers kuscht;
Myn zinnen ’t streelend zoet der sluimring deed genieten,
    Door ’t lief geruisch allengs als in den slaap gesust;
Scheen ’t dat de Stroomgod my iet ongewoons deed hooren
    (10) Of een van zyn Najaên, terwyl ten zelfden stond
Een zacht gekraak, als dat van lauwerblaên myne ooren,
    En fluks een hemelgeur de lucht vervulde in ’t rond.
’k Zag toen een fiere Nimf, met heldren glans omtoogen:
    Zy wenkte my en kwam tot by myn legersteê.
(15) ’k Wierd door geen’ ydlen droom, of harssenschim, bedrogen:
    Ik ken haar al te wel: zy was Calliope.
Haar vriendlyk wezen deed myne aandacht straks herleeven,
    Terwyl dees reden vloeide uit haar’ gewyden mond:
,, De gouden’ Vryheid, die Godin van Batoos Neeven,
    (20) ,, In wier verheffing gy altoos uw blydschap vond,
,, Gebood my deezen togt naar u, die in dees streeken,
    ,, ’t Gewoel der Stad ontwykt. Ik kom, haar ten geval,
,, Om door hernieuwde hulp uw’ dichtlust aan te kweeken,
    ,, Terwyl zyzelve uw’ zang ter stoff’ verstrekken zal.
(25) ,, Wat zag ze Oranjes Telg begroet met eerbewyzen,
    ,, Wanneer de gulden’ zon aan ’s hemels heldren trans
,, Den agtsten dag der maand, naar Mars genoemd, deed ryzen!
    ,, Hoe schitterde die nacht! Wat huis was zonder glans!
,, Hoe ging dat vreugdbewys, ’t werk, niemand opgedrongen,
    (30) ,, Uit heilverwachting sproot, van bly gejuich verzeld!
,, Toen immers hebt gyzelf een feestgezang gezongen,
    ,, En, als de mond des Volks, den Lande Heil voorspeld.
,, Doch ’t smart de Vryheid, door wier gunst toen is gebleken
    ,, Hoe ’s Prinsen heil zich paart met dat van ’t algemeen,
(35) ,, Dat zy, wat achtloosheid, geen’ fakkel aan zag steeken,
    ,, Wanneer de vyfde dag der Grasmaand ons verscheen.
,, Die dag, die, jaar op jaar, ’s Volks eerbied op moest wekken,
    ,, Maar na twee eeuwen nog een plegtig feest ontbeert,
,, Zy, heilryk Nederland! geprent, met gouden’ trekken,
    (40) ,, In uw gedenkboek, by de dagen, die gy eert.
,, Die dag, toen zy, bezorgd voor haare lievelingen,
    ,, Der Braaven moed ontvonkte en hen in ’t harnas joeg;
,, Op de algemeene elende en wreede folteringen
    ,, Wel laat, maar evenwel meêdogende oogen sloeg;
(45) ,, En, ziende ’t Volk vermast van ’t prangend juk te draagen,
    ,, Haar zetel vestte by d’oprechte Batavier;
,, (Wat zwygt, wat aarzelt gy?) die heugchlykste aller dagen
    ,, Eischt, Burman, voor het minst, den feestklank uwer lier.
,, Dat dan uw voorgang naar den Pindus andren noode.
    (50) ,, Zo juiche al ’t Land met u! zo blyv’, door uw gedicht,
By ’t laate Nageslacht de groote BREDERODE
    ,, Altoos geëerd, en thans elk burger u verpligt!
,, De Vryheid wil dat gy de nyvere Amstelaaren
    ,, Met hunnen wierook naar haar tempelchoor geleid.
(55) ,, Zy schenkt u ’t Priesterämpt by haar gewyde altaaren,
    ,, Daar ze andren kwynen ziet door logge vadzigheid.
,, Gy loopt geen dorpels af noch zoekt de gunst der hoven:
    ,, Gy, die naar hooger staat noch wankle schatten haakt,
,, Waaräan men ’t wuft gemeen ziet eere en trouw verlooven:
    (60) ,, Gy, die door reine drist voor de eedle Vryheid blaakt;
,, Gy, door haar’ invloed-zelv’ tot dichtlust aangedreven,
    ,, Gy zingt, ontvonkt door ’t vuur der Vaderlandsche min.
,, Gy moet den cither slaan: hier baat geen tegenstreeven.
    ,, Dit is het hoog bevel der Vyrheid, ’s Lands Godin.’’
(65) Hier zweeg zy, raakte met haar lier myn borst en handen,
    En vloog naar Pindus top. ’k Ontwaakte, zo het scheen.
’k Rees op. Haare aanspraak deed myn hart van yver branden,
    En straks herriep voor my ’t geheugen all’ haar reên.
Terstond kwam my de staat des Vaderlands voor oogen,
    (70) En hoe ’t in Neêrland voor twee eeuwen was gesteld.
Ik zag all’ de yslykheên, de elende en ’t onvermogen,
    Waarmeê die wreede tyd onze ouders hield bekneld.
’k Zag Batoos zaad verdrukt en op het snoodst vertreeden
Door Flips, zo woest van aart als Scythisch berggebroed.
Ik zag den Bloedraad weêr met zyn gevloekte Leden;
De beulen; ’t foltertuig, waarmee hy heeft gewoed;
Houtmyten; galg en rad; de aanzienelykste Grooten
Gevlugt, of hunnen hals voor ’t moordzwaard uitgeftrekt;
’t Gemeene volk geslagt en stroomen bloeds vergooten,
Wiens rook, gelyk een daauw, ’s Lands grond had overdekt:
Maar tevens dacht ik aan dier Braaven dappre daaden,
Wier lof door geen’ Homeer naar eisch kan zyn verbreid;
Aan de eedle Riddrenschaar’, die, met de praalsieraaden
Van ’t gulden’ vlies bekleed, grootmoedig, en geleid
Door BREDERODE, hem verzelde, om, onbezweken
Als Hercules, ’t geweld te temmen door haar kracht,
En de yzren banden van ’t Hesperisch juk te breeken
Ondanks hun lyfsgevaar en ’s Dwinglands overmagt,
Opdat men hier zich mogt den scepterdwang ontwennen
En ’t juk der slaverny verbryzlen voor altoos.
’t Voegt ons den bystand dier Camillen nog te erkennen,
Die Deciussen, die Bataafsche Scipioos,
[p. 25]
Die, om ’t Palladium te bergen, hunne zoonen
Vóórgingen tot behoud van Neêrlands vrijen staat,
Nog in dit heugchlyk jaar oprechten dank te toonen,
Indien zo groot een heil ons recht ter harte gaat.
’t Is billyk dat men, na twee eeuwen zelfs, nog heden
Met hunn’ doorluchten naam eene eeuwige eerzuil sier’;
Dat, met de Vadren van het Land en de achtbre Leden
Des Raads, onze Amstelstad deez’ blyden hoogtyd vier’;
Dat elk, die ’t Negental, Godessen en Vriendinnen
Der Vryheid, eert, zyn’ pligt op ’t plegtig Feest betracht’
Met hen, die ongeveinsd het Vaderland beminnen:
Een Feest, niet weêr te zien dan door ons Nageslacht.
Zegt, Priesters, die vanzelf door uwe eerwaardige orde
My, ’k weet niet hoe, verrukt! eischt niet zo ryk een stof
Dat zy in ’t openbaar door u verkondigd worde?
Verdient zy niet met recht uwe aandacht, uwen lof?
’t Jaar, dat het Eeuwgety’ der Vryheid weêr doet daagen,
Moest plegtig door uw’ mond de Godheid zyn gewyd.
Die alles vormde, ’t all’ bestiert naar zyn behaagen,
En ’t onze en ons regeert alöm en t’allen tyd’,
[p. 26]
Wil dat zyn outer rook’ van geurige offerhanden,
En ’t Volk, daar de orgelklank zich met den harpzang paart,
Hem smeeke dat dit schoonst van ’ s Hemels liefdepanden
In ongeschondene eer door ’t Nakroost blyv’ bewaard.
Men weet dat, als het vuur der Godheid u doet blaaken
En uw’ verlichten geest in heilge drift ontsteekt,
Zich de Overreding, om het volk te doen ontwaaken,
Bedient van uwe tong, in honig als doorweekt.
Laat uw welspreekendheid hen dan tot eerbied dringen.
Leert hen de Vryheid recht waardeeren bovenäl;
Gunt my intusschen van die Hemelgaav’ te zingen,
My, slechts een’ Priester van Apol en ’t Negental:
Ja duld, al is die schoone uw grootste lofspraak waardig,
Dat ik in ’t hooge Choor, aan Febus toegewyd,
Haar Feest met myn gezang verbreide! ziet my vaardig,
En hoort hoe ’k van myn’ pligt aan ’t Vaderland my kwyt’!
[p. 27]
Het zaad der slaverny, by ons niet ligt te zaaijen,
Begon Vorst Karel hier te strooijen in den grond;
Maar zaad, dat ras een’ oogst van mannen zou doen maaijen,
Die ’t Land van hun geboorte op bloed en traanen stond.
Toen hy het Volk, ondanks de Staaten, stout bepaalde
Aan Trentes Kerkbesluit, en, onder vroomen schyn,
De Schaar’ vergrootte, die met staf en myter praalde,
All’ Wolven, tot wier prooi ’t onschuldig Volk zou zyn,
Opdat, door zelfs de ziel tot slaverny te doemen,
Hy ’t vrije ligchaam des te strenger kluistren kon;
Verscheen een Wangedrocht, nooit dan met schrik te noemen,
Een Pest, gestegen uit den poel van d’Acheron;
Een Monster, naauwlyks door Alcides hand te dooden,
Dat, van den Helhond- zelv gevreesd om zynen dwang,
Gevloekt by ’t menschdom, en gehaat by all’ de goden,
Verderffelyker is dan Lernaas Waterslang;
Wreede Inquifitie, met vier draaken toegeschoten
Voor haaren wagenäs, waar ’t bloed van droop op ’t veld.
De drieste Domheid word, aan ’t hoofd der togtgenooten,
Van ’t blinde Bygeloof en ’t schalk Bedrog verzeld.
[p. 28]
Aan de eene zyde stapt Bellone, aan de andre paaren
DeWoede enToorn haar schreên. De List, die ’t lichtontvlied;
De Nyd en Tweedragt, met verwarde slangenhairen;
De Honger, die in nood geen gruwlen zich ontziet;
’t Misbaar; de Vrees; een drom van slaapelooze Zorgen;
Benaauwde Schrik; de Rouw, die zich met traanen voed;
De kwynende Armoê volgt; en, met het hoofd verborgen
In treurig floers, befluit de Dood dien naaren stoet.
Granvelle, uit Perenot, zyn’ stam ten hoon, gesproten,
Voerde all’ deez monsters aan, in’s afgronds nacht geteeld:
Want, toen de Batavier zyn welvaart zag vergrooten,
En door een zachte rust bestendig wierd gestreeld;
Toen Vryheid, ’s Lands Godin, door liefde aan ons verbonden,
Dit Oord, haar schoonst verblyf, met vollen glans bescheen;
Toen, vry van d’Oorlogsstorm, in deeze vette gronden
De Olyfboom weelig groeide, en groote en kleine Steên
Haar welvaart door ’t gezag der wetten zagen staaven;
Toen Deugd de Goedetrouw den sterksten bystand bood,
En de Overvloed zyn vrucht en schat, de ryke gaaven
Der Vrede, uit zynen hoorn uitstortte in onzen schoot;
[p. 29]
Toen riep Alecto, van verwoeden nyd ontstoken,
En raazende om ons heil, met heesch en schor geluid,
Uit hun gedoemd verblyfeen talloos heir van Spooken
Ter vierschaar, daar men stemde in ’t eensgezind besluit
Der Dochtren van den Nacht, die onzen val bezwooren;
En zond, al vloekend’, straks Granvelle in Batoos Erf:
Geen Hydra, boozer dan dat snood Gedrocht, geboren
Aan de oevers van den Styx tot Nederlands verderf.
Kwam pas te voorschyn, of Megeer, die ’t sints bewaakte,
Nam ’t op haar’ zwarten schoot; en’t wierd, toen’t zich, nog teêr,
Met kronklende adders van Tisifone vermaakte,
Wanneer de vaak ’t bekroop, gewiegd van wolf en beer,
En, de uijers drukkend van een woeste tygerinne,
In ’t aakligst hol, gelaafd met melk, gemengd met bloed.
Sints heeft de bloeddorst, door geboorte of ’ t zog dier minne,
Met roof- en moordzucht, in de borst des kinds gewoed.
Och! Wreedäart! ware uw kiel nooit aan ons strand vernomen!
Waar’zy verzwolgen door den woênden oceaan!
Wat bloedvergieting ware ons Vaderland ontkoomen!
Wat slagting, wat geweld waar’ dan met u vergaan!
[p. 30]
Gy staakt de hoornen op, baldadig en vermetel,
Als waar’ den Volke uw wil een wet, uw eisch een pligt;
Gy, elk, gelyk Tarquyn, begraauwende uit uw’ zetel,
Waart nors van omgang, stuursch en wreevlig van gezicht:
Gy, dien de gouddorst elk zyn schatten deed benyên,
Zwolt op van heerschzucht, die uw ziel geheel bezat,
Waart op bedrog gespitst, op schyndeugd, veinzeryen
En duizend treken, als Laërtes Zoon, gevat.
Flips kende uw listig hart, en toen der Batavieren
Verderfof flaverny bestemd was in zyn’ Raad,
ô Gruwlensmeeder! liet hy ons door u bestieren,
Ten wissen ondergang van Neêrlands Volk en Staat.
Opdat gy, in Bourgonje uit laag geflacht geboren,
Op een’ gewyden naam uw’ roem beklyven deed’,
ô Atrechts Bisschop! heeft u Flips den glans beschooren
Van Romes rooden hoed en purpren staatsiekleed:
Doch, snoode Kerkvoogd, die Dione een’ priester strekte,
De kuischheid geil ontëerde en lachtte om echt en trouw!
’t Geschiedde, opdat hy, die zyn’ aart in u ontdekte,
In onzer Vadren bloed zyn handen wasschen zou;
[p. 31]
> Toen hy, verblind door drift om meer gezags te voeren,
Door heir en vloot gesterkt, het recht te onteeren dacht,
De wet te schenden, die zyn lippen korts bezwoeren;
Het Volk tot flaverny te dwingen door zyn magt;
En af te foltren, door gevloekte tirannije,
Al wie op reiner wyz’ de Godheid viel te voet.
Der Staaten wederstand, ’t gemor der Burgerije,
De schampre taal, een blyk van ’s Volks geprangd gemoed,
Deed elk in d’afschrik van Granvelles hardheid deelen,
En klaar den aangroei zien van welgegronden haat;
Want daadlyk doemden zy des Konings dwangbevelen,
En weigerden gehoor aan keuze en bloedplakaat.
Granvelle zag zich straks beticht van stoute treken:
Zyn naam wierd zelfs een vloek. Men vreesde, aan allen kant,
Dat Neêrland trachten zou ’t Asturisch juk te breeken;
Totdat Hy, die den nood voorzag van ’t Vaderland,
Prins WILLEM, de erfgenaam en luister van Oranje;
Met Hoorne ’s dappren Graaf; en Egmond, d’eedlen Held,
Dat trouw en moedig Hoofd der Legermagt van Spanje,
Die in het sint Quintynsche en Greevlingsche oorlogsveld
[p. 32]
> In zege op zege zich zag kroonen met laurieren;
De braave Montigny, het veinzen ongewoon;
En Bergens Markgraaf, om de elend’ der Batavieren,
De heerschzucht van Granvelle in ’t einde weêrstand boon.
Zy fineekten Flips die Pest van hunnen grond te weeren,
Of hen van ’t ampt te ontslaan, tot nog door hen bekleed.
Maar, schoon Granvelle naar Bourgonje scheen te keeren
Uit eigen keus, doch zulks niet dan met weêrzin deed,
Hy heeft ons evenwel niet van ’t verderf ontslagen,

Door zyn verborgen list reeds lang voor ons bereid.
’s Volks droeve staat wierd zelfs nog erger in die dagen,
En hoop van redding u, myn Vaderland! ontzeid
Zo niet de heldenmoed van uw doorluchte Grooten
Gewaagd had uwen val te stutten door zyn kracht;
Waarönder BREDERODE, uit hoogen stam gesproten,
Door ’t voorbeeld aangespoord van zyn aelöud Geflacht,
En waardig d’eedlen naam van zyn beroemde Vadren,
Reeds groote ontwerpen smeedde om ’t dierbaar Vaderland,
Welks ramphemgriefde en ’t bloedhemkookendeed in de aadren,
Getrouw te redden uit den hagchelyksten stand.
Naby
(33)
Naby Vianen ruischt een bosch, ’t welk in de stroomen
Der Lek zich spiegelt, waar, slechts door natuur geleid,
Een menigte oude beuke- en denne- en eikeboomen
Zyn schaduwryke kruin en takken wyd verspreid;
Waar Filomeel’, wier zang ’t gevederd choor doet zwichten
Door toonverändering, een orgel strekt in ’t groen:
Daar rees, in schooner Hofdan dien van Atlas Nichten,
Een grootscher boomgaard dan Alcinoüs plantsoen;
Waar BREDERODE op ’t Slot, naar zyne Gaê geheeten,
Op Amelyestein zyn haard- en huisgoôn bragt.
Hy, door de zorg voor ’t Land in ’t hart vanéén gereten,
Geraakte een poos tot rust in ’t holste van den nacht,
Toen uit de tombe, daar, sints schierönheugbren tyde,
Het koud gebeente zyns Geflachts een rustplaats vond,
Zyns Vaders geest verrees, en, aan zyn rechtezyde
Door Heldendeugd verzeld, voor zyne sponde stond:
Gelyk aan Scipio, die ’s Ibers Mars deed beeven,
Wanneer hy Hasdrubal besloot het hoofd te biên,
Om, ’ s Oomsen’s Vaders geest tenzoen, naar wraak te streeven,
Hun beider schimmen voor zyn koets zich lieten zien.
E

’k Be(
34)
’k Bezweer u, Erfgenaam en Luister aller braavern
Van ons aelöud Geflacht!" [zegt Reinoud tot den Held,]
,, By de eedle schimmen van den breeden rei der Graaven,
Waarvan men, waarde Zoon! myn’ eersten oorfprong telt;
, By de eer, die ’k onzen Stam uit Hollandsch zaad verwekte,

Schoon Karel zulks betwistte; en by dit heilig woud,
’t Welk lang ten landverblyf voor onze Vadren strekte,
En, hemelhoog vankruin, meteerbied word aanschouwd!
Indien ge u door den roem der Oudren nog laat raaden,
Gy nog op ’t aadlyk spoor der BREDERODEN streeft;
En dees Heldin, welëer de Leidsvrouw onzer daaden,
Die thans my hier verzelt, op u nog invloed heeft,
ã Op! op dan, Henrik! vlieg ter weering onzer schande,
Eer ’t Spaanschgeweldden voet op Neêrlands gorgel zett!
ã Verëenig u terstond met de Eedlen van den Lande,
Aanwien ’t gemeen belang ten regel strekt en wet.
Dees zyn ’t, die op ’t bezit der waare Vryheid doelen,

Niet onder ’ t trotsch bevel des Konings willen staan,
Maar, onderling in moed en adel en gevoelen
Gelyk, van ’t flaafsche juk des Dwinglands zich ontslaan;,
3

En
(35)
4
En, ter bescherming van het heilig recht der wetten,
Naar ’t voorbeeld huns Geflachts, gelyk het helden past,
Gereed zyn goed en bloed eenpaarig op te zetten;


Want onze Landäart duld geens Heerschers overlast.
,, Vlieg heen! dat Flips hier nooit zyn zegezuilen veste;
Noch onze schat ten roofdes vreemden krygsknechts zy;
Noch Neêrland aan den Vorst verstrekk’ ten wingeweste;


Noch de oude Rhynstroom buig’ voor zyne heerschappy!
Zo voeg’ de lauwerkrans, door zege en trouw te gader
Verworven, u niet min dan uw beroemd Geflacht"!
De groote BREDERODE, aldus door zynen Vader
Genoopt en op het spoor der Dapperheid gebragt,
Poogt straks een heerlyk blyk zyns heldenmoeds te geeven,
En wenscht het eedgespan als Leidsman vóór te gaan.
Hy, yvrig voor ’ t ontwerp tot heil der laate Neeven,
Brand om den Batavier van ’s Dwinglands juk te ontslaan,
En reist naar Brussel, aan het hoofd der Ridderbende.
Het Volk maakt overal ruimbaan voor zyne schreên,
Terwyl ’ t in Hem, die ’t poogt te redden uit de elende,
Een Godheid waant te zien, die tot hun hulp verscheen.
[p. 36]
Hy streeft naar’t Hof, daar, op den troon, een vreemde Vrouwe,
Den Batavier ten schand, geboden gaf; en spreekt:


Mevrouw! duld dat men u’s Lands nood naar eisch ontvouwe,
En hoor ons gunstig aan, daar ’t Bondgenootschap smeekt
Dat ge eindlyk meer bedaard de hulk der Staats wilt stieren,
Eer zy ten gronde gaa door onbedacht bevel.

Maar onze Vryheid wil (men spreekt als Batavieren)
Dat kracht van mannentaal ons smeeken vergezell’.
Heeft dan dit braave Volk, sints gy van Spanjes stranden
Den steven herwaarts wendde, u juichende opgewacht,
Vandaar men ’t heil benyd der vrije Nederlanden;
En heeft het naar uw gunst met zo veel ernst getracht,
Opdat gy onze trouw zo avrechts zoud beloonen,
Voor uwen Broeder ’t Volk zoud kluistren in hunn’ druk,
En Batoos Kroost, steeds wars van dwinglandy en kroonen,
De schouders overlaên door uw Asturisch juk?
Kwaamt gy met zulk een last, dan zyt gy niet gekoomen
Als een vriendin; Ô neen; maar als een vyandin.
Ligt dat dees klagt voor hard en scherp worde opgenomen:
Uwe ooren zyn gewis haar niet gewoon, Vorstin!
[p. 37]
Noem haar vry hard en scherp, mits zy maar steune op reden,
En’t ons vergund zy’t Land te redden. Watge ook meent,
ã Zie wie zy zyn, die dit gezantschap hier bekleeden.
20 ’t Is u geen schand, dat hen de toegang is verleend.
ã Geenszins, Margreta! ’t is geen bende van onëedlen;
ãGeen graauw,’t welk, onbedacht, door muitzucht word verhit,
Ofu om ampten smeekt, of titels af komt beedlen;
Geen hongerige hoop, die om een aalmoes bid.
ã Neen,Mannen zyn ’t, wier trouw, waar ’t recht het kan gedoogen,
Zelfs tot den bedelzak, voor Flips haar’ pligt betracht.
Indien by u hun naam en aanzien iets vermogen,
En gy den Adeldom der Batavieren acht,
ã Gy ziet door Riddren van het Gulden Vlies u naadren,
ã Voorlang verheven tot die orde om hunnen moed.
Ik, die zelfs Keizers tel by myn doorluchte Vadren,
Roem, dat ik, van hun zyde uit Hollands Graaflyk bloed,
Door myne Moeder uit Byzances Vorstenlooten
Envan denhoogen Stam der Catten afgedaald,
Aan ’t hoofd der Eedlen hier myn’ luister zie vergrooten,
Daar Nassaus Lodewyk aan myne zyde praalt.
[p. 38]
Myn aanspraak zal veelligt tot rede uw’ geest niet buigen
Noch ’s Konings belgziek hart, tot heden nooit vernoegd;
Maar ’k moet het Nakroost door myn voorbeeld overtuigen
Wat hen voor ’t Vaderland en Neêrlands glori voegt.
Gy ziet den Adeldom eendragtig t’zaam verbonden.
" Ik spreek uit aller naam. ’t Zyn zaaken van gewigt.
Men heeft ons recht vertreên, der Vadren wet geschonden;
Hiervan beklaagen we ons: dit eischt onze eer en pligt:
En, zo ’t een misdaad zy by u vryuit te klaagen,

Dan is ’t een misdaad, die myn’ roem nog meer verbreid.
Wy hebben aan beloste alszins geloof geflagen;
Men heeft de taal geloofd, waarmeê de loosheid vleit,
,, En’s Konings woord betrouwd, schoonhydoor snoode treken
Dit Volk, van argwaan vry, in zyne strikken bragt.
De hoop bleef duurzaam, maar zyn list is ons gebleken,
" En ’s Konings zeggen was by de uitkomst zonder kracht.
ã By all’ wat heilig is! laat onze bede gelden!
,, ’ k Bezweer u by ’s Lands nood, dien gy verzachten kunt,
,, Stel Batoos kroost gerust. ’t Ontbreekt ons niet aan helden.
,, Men heeft by’t morrend Volk’t reeds op de wraak gemunt.
[p. 39]
’t Is zeker; Flips zal ons tot haat en wanhoop dwingen
Door zulke wapens, als hy tegen ons bereid.
Wat misdaad maakt het Volk by hem tot muitelingen?
Waarïn is ’t schuldig aan gekwetste majesteit?
Hy haat ons tot zyn schade en dreigt een Volk verbolgen,
’t Welk voor of met zyn Land kloekmoedig wil vergaan.
,, Hy trekt ten kryg, daar hem geen zegepraal zal volgen,


Entreed ons op den nek. ’t Komt ligt hem duur te staan,
Dat hy aan de uitspraak van zyn wet ons wil bepaalen,
Entegen wil en dank doen knielen voor ’t altaar.
Acht Flips het zich tot eer op ons te zegepraalen,
’t Zal my meer glori zyn, zo ik dit Volk bewaar’.
,, Eer zal, zo we onzen moed betoonen als voordeezen,
Dit hoofdmyvanden rompdoor ’tzwaardgescheidenzyn,
Dandat ons Kroost ten roofvan ’tSpaansch geweld zal weezen,
Of de Iber zegeviere op d’overheerden Rhyn.
Laat vry de Vorst naar eere op beter wyze dingen,

En met meer billykheid naar schooner lauwerhoed!
Dat hy, indien zo sterk hem heersch- en staatzucht dringen
,, En’t onbepaald gezag-alléén zyn’ lust voldoet,
[p. 40]
Barbaaren te onderbrenge, en hen, geboren flaaven,
Aan harden last gewoon, of zyn’ verwonneling,
Naar ’t haatlyk oorlogsrecht, leere op zyn wenken draaven,
Maar nooit dit vrye Volk door wreede wetten dwing’!
,, Beoogt hy door den kryg ’t vermeerdren zyner Ryken,
Hem zal geen vyand, dien hy stout het lemmer biê,
Ontbreeken. Dat hy vry met Ottomansche lyken
Het veld vervulle; roove en stroope op Tripoli;
Den Thraciër bestooke, op ’t zwaaijen zyner vaanen
De Beltsche Thetis hem haar’ zeeschat offren doe;
Ofliefst zyn standers plant’ by goudryke Indiaanen;



Ofwel d’Euphrates dreige en treff met de oorlogsroé!
Wat dolheid is ’t, zyn’ byl voor onzen nek te scherpen,:
Door woeste wreedäarts ons te kluistren of vertreên!



Een volk, door kryg verneerd, zal ras den toom verwerpen.
” Zachtmoedigheid verwekt de liefde van ’t gemeen.
Zo Flips zyn’ scepter hier in stukken ziet geslagen,

En deezen grond verliest, zal’t u te wyten zyn.
’t Zal u te wyten zyn, gy zult het u beklagen,

Indien men hem verdryft, als Rome eertyds Tarquyn;

[p. 41]
En BREDERODE nu, als Brutus in die tyden,



Zyn Land beschermt, zolang hem ’t leven niet begeeft.
Niet ligt verwint men hen, dievoor hunn’ Godsdienst stryden,
Noch hen, die Vryheidsmin ten kryg geharnasd heeft.
Die zuivre liefde zal zich waapnen voor de wetten,
En zwaaijen voor haar Land het onverwinlyk staal.
ã Slagörden zullen ons den doortogt niet beletten,

Door Spaansche bliksems heen, ter blyde zegepraal.
De Vorst moog’ tegen ons met al zyn heirkracht woeden;


Hy schenn’ van allen kant op ons zyn benden aan;
Hoe ’ t zy, wy waagen ’t all’. De Hemel zal ons hoeden.
’t Zal ons, gelyk tot nu, niet altyd kwalyk gaan.


Dit Volk verwint door trouw, verwint doordeugd. DeKoning
Des Hemels kweekt in ons den moed en ’t kloek beleid,


En schenkt, uit deernis met verdrukten, gunstbetooning
Hem die de goede zaak met speer en zwaard bepleit.


Dit Volk, door Hem verhoogd, zal Hy ten schild verstrekken;
,, Geen vreemd foldaat ’s Lands schat vervoeren als een’ buit.
Zo Flips zyn wreede wet mogt weigren in te trekken,
Zo hy zyn staalen hart voor onze beden sluit,
[p. 42]
Hoor dan de reednen aan, die ons, als Eedlen, passen,
Enwaan niet dat men hem om vreê deemoedig smeek’!
Ik zweer by Batoos geest, ’k zweer by der Catten asschen;


’k Zweer by Civilis schim, wiens sterkte aan Romebleek!
Zolang der Oudren moed deez’ Landäart zal bezielen,
Zal niemand, ongestraft, de Bataviers vertreên,
Zal niemand hen in ’t stof lafhartig neêr zien knielen
Voor ’s Konings willekeur, in spyt van recht en reên.
,, Hy schryv zyn wet met bloed, of, zonder zich teontfermen,
Will’ dat men met één’ flag de onschuldigen verdrukk’:

’t Staat vast; men zal het Land en gade en kroost beschermen,
Opdat geen vreemdeling de Vryheid ons ontrukk’;
De uitheemsche geilheid hier de maagden niet verkrachte;
Geene eedle Vrouw, gerukt van ’t kuische huwlyksbed,
Ontëere; en nooit een telg van ’s Bataviers geflachte
Met Spaanschen zaade door gevloekt geweld besmett’;
Opdat de woede ons kroost niet geev’ ter doodstraffe over;
De moordlust ’t niet verscheur’ voor ’t vaderlyk gezicht;
Geen heiligschendend vuur van een’ ontmenschten roover
De tempels blaak’, den brand in onze huizen sticht’;
[p. 43]
ã Opdat, met lossen toom, geen ruiter de oogsten schende,

Dit vruchtbaar Land ontvolk’, der Oudren hoeve en hof
Verderve, en deelen doe in de algemeene elende,
" Noch onze steden ooit verniel’ tot puin en stof.
Eer zal de Taag zich met zyn stroomkruik herwaards spoeijen,




En ’t aanzicht wasschen in de golven van den Rhyn;
De Baetis met de Waal voor eeuwig t’zaamenvloeijen;
De Cat met d’Asturier eenzelfde Landäart zyn;
Dan dat dit Oord, besproeid door Maas- en Scheldestroomen,
Aan ’ t Castiljaansch gebied een ruimer perk verschaff’;
Of Neêrland, dat het juk des Konings wenscht te ontkoomen,
ã Gedwongen, ’t vrije hoofd zal buigen voor zyn’ staf.
ã Wy Eedlen willen voor de Vryheid liever sterven:
,, ’t Is ons geen schande om haar te sneuvlen door het zwaard.
ã Wy hebben harts genoeg om ’t levenslicht te derven.


’s Volks Vryheid is eenpand, ons zulk een’ prys wel waard’:
En heeft men moed, denk vry dat wy geen magt ontbeeren.
De zucht voor ’t Vaderland versterkt ons zelfs in nood.
ã Wy kunnen foltertuig van staal of vuur trotseeren,
De boeijens dulden en met glori gaan ter dood,
[p. 44]
Indien wy slechts den schat van onzer Oudren tyden,
De Vryheid, erven doen door ’t laate Nageslacht.
Dwing Sauromaat en Geet de tiranny te lyden
En harde keuren van een wreevlige oppermagt.
Vertrek in ’t eind’, Prinses, met alle uwe Asturieren,
Opdat, als ’ t voegt, de trouw van uw beloste blyk’.
Verzend ook elders hen, die zich met myters sieren:
Dat die gehaate schaar’ van Neêrlands bodem wyk’!
Ons heil hing nimmer afvan Vorsten-heerschappije;
Ons dood of leven van geen Koningklyk gebod.
Onze Ouders waren nooit gewoon aan slavernije:
Ons Kroost geniete ook op zyn beurt hetzelfde lot!
De Vryheid blyv’ hen by in leven en in sterven!
Op d’Adel rust de zorg voor zulk een dierbaar Pand.
Onze yver zal dit Land dien heilstaat doen verwerven.
Een goed ontwerp ziet zich gesterkt door ’s Hemels hand.
Onze yver speele altoos den Nazaat in gedachten!
Op ’t leezen onzer daên volg’ hy ons lofflyk spoor!
Dit hebt gy niet alleen de stem des Adels te achten;
Geenszins; de stem des Volks klinkt u door de onze in ’t oor.
[p. 45]
Dit’s aller wensch en de onze; en noem ons niet vermetel,
Maar vrees der Riddrenarm, gesterktdoor’s Landsgezag".
Hy zwygt; en Margarete, op haaren purpren zetel,
Beeft, als verbysterd door een’ harden donderslag.
Zy is verbaasd; de tong blyft aan ’t gehemelt’ kleeven;
’t Verstand staat stil, als ’t nat door felle kou bestreên.
Onzeker wat te doen, wat antwoord best te geeven,
Blyft zy benard. Zo stond, toen Romes Raad voorheen,
Van dwinglandije wars, zich wilde vry verklaaren,
De laffe Claudius verslagen tot den dood.
Zo liet Antiochus zyn dreigementen vaaren,
Toen Romes Afgezant hem in een’ kring befloot.
Zy, om der Eedlen toorn niet langs hoe meer te wetten,
Voegt hen een antwoord toe, dat hunne wenschen vleit;
Belooft haars Broeders drift te zullen nederzetten,
Ja stelt haar trouw ten pand voor haar welmeenendheid.
Maar’s Konings strengheid laat zich buigen noch verzachten.
Flips, de onverzoenbre Flips, vergramd door ’t stout bestaan
Van ’t Eedverwantschap in Held BREDERODES klagten,
Vangt, vlammende op de wraak, verwoed den oorlog aan.
[p. 46]
’t Besluit staat vast, dat hy, gemoedigd door Granvelle
En heimlyk aangehitst, deez’ Landäart, eertyds vry,
Nu, ondanks hun gebeên, met bloedplakaaten kwelle,
En voorschryv’ hoe hy wil dat hy gehoorzaamd zy;
Of anders zweert de Vorst, dat hy den Nederlander
Te vuur en zwaard alöm op ’t strengst vervolgen zal.
Het heir van Mithridaat, ô Rome! Hannons stander,
Jugurthaas goud, niet min gevaarlyk voor uw’ wal,
Noch Syfax trouwloosheid, noch Pyrrhus dapper stryden,
Noch Hannibals geweld stortte u in zo veel weên;
Noch ’t Capitool, wanneer Camillus ’t kwam bevryden,
Had van der Gaulen woede ooit zo veel ramps geleên,
Als Flips, in ’t minst geene acht op onze elende flaande,
Door bittren wrok ontvonkt, en in wreedäartigheid
Al wie een dwingland wierd genoemd te boven gaande,
Den Batavieren door dien oorlog heeft bereid.
Hy koos, terwyl hy ’t Recht, en alles wat op aarde
Gerechtigheid en deugd hem aanprees, stout vertrad,
De aeloude Keuren schond en krachteloos verklaarde,
Wier duurzaamheid hy zelfs naar eisch bezworen had,
[p. 47]
Een’ Dienaar, zo ontäard als hem zyn dristen wenschten,
Die hier zyn bloedgeboôn voldoen zou naar zyn’ wil;
Een Monster, boozer dan Busiris, dien ontmenschten,
Dat, Falaris gelyk, en kloeker dan Peril
Op ’t smeên van foltertuig, door alles om te brengen
In woede Antifates en ’t wreedst gediert verwon.
Flips gaf aan Alva magt om ’t Neêrlandsch bloed te plengen,
Al ’t Volk met éénen flag te vellen, zo hy kon;
Waarin hy billykheid noch deernis mogt betrachten,
Maar ’t yslyk vonnis van den Bloedraad volgen moest.
Dees booze Dienaar gaat terstond aan ’t menschenfslagten,
Volbrengt zyns Heeren last, mishandelt, moord, verwoest,
Doet, waar hy zich vertoont, de vreeze en fiddring waaren,
En plant de tekens van zyn wreedheid, woede en trots.
De kerkers krielen straks van t’zaamgepakte schaaren:
De ketens rammlen om den voet des Patriots:
’t Veelsoortig straffen word verzwaard door helsche pynen:
Men vind aan beulen schier gebrek in Neêrlands Staat.
Dus heeft ook Marius de Tyberstad doen kwynen;
De norsse Sylla zich in ’t burgerbloed gebaad.
[p. 48]
Gemeente en Adel, ’t moet hier all’ voor ’t zwaard bezwyken,
Ofword verfmoord, geworgd, ja zelfs tot asch verbrand.
Men ziet de rottende en pas halfbegraven lyken
Door ’t kouter van den ploeg alöm verspreid op ’t land;
De Steden, door beleg geprangd, vanhoop verlaaten,
Door honger uitgeteerd, door tweedragt omgewroet,
Rampzalig blootgesteld aan ’t plondren der foldaaten.
De kerken dryven zelfs van schuldloos menschenbloed:
En daar men huizen zag of zelfs paleizen stonden,
Is nu een open veld, waar ’ t gras uit de aarde spruit.
Gelyk door ’s haviks klaauw het duifje word versflonden:
Gelyk het weerloos lam den wolf verstrekt ten buit;
Zo ziet de moeder ’t kroost, hoe trouw zy ’t wil bewaaren,
Zich van de borst gescheurd, terwyl haar’t harte zwoegt;
En beevende ouderdom, gekroond met zilvren hairen,
Door ’t onbeschaamd geweld zyn naadrend eind vervroegd.
De schat der kuischheid word de maagden snood ontwrongen;
En, waar de toorn het heir, in roof en moord volleerd,
Doet trekken, rollen ach en wee van alle tongen,
En word het vruchtbaar veld in barre hei verkeerd.
De
(49)
De Huisman ziet zich ’t vee, naar Cacus wyze, onttoogen,
En met zyne ossendrift al zyn geluk metëen.
De Landman, die zyn grondje aanschouwt met schreijende oogen,
Zwerft arm en naakt, ten prooi des legerknaaps, daar heen;
Hy kermt dat alles, wat, sints dertien volle maanen,
Hem de arbeid gaf, door ’t vuur verteerd word in één’ dag;
En heeft, nooddruftig, niets meer ovrig dan zyn traanen,
Waarmeê hy in zyn stulp de vlammen blusschen mag.
Wat bittre tyd, toen ge uw behoud, gelyk Oranje,
ô Bataviers! alleen in ’t vlugten dacht te zien;
En Patriotten, die u sterkten tegen Spanje,
’s Lands grenzen ruimen zaagt, en, als met schaaren, vliên,
Opdat men hen, door Flips ter straf gedoemd, niet doodde.
Ze ontkwamen ’t wis verderfdoor ’t wyken voor een’ poos;
Toen ook voor ’t Duitsch Gewest de groote BREDERODE
’t Bataafsch verwisslen ging: maar ach! ’t was voor altoos.
Aan de Ystad met een’ drom van Eedlen t’scheep getreeden,
Ontzeilde hy het Land; en elk, die van den nek
Het juk der Roomsche Kerk en ydle plegtigheden
Had afgeworpen, treurde en schreide om ’s Mans vertrek,
[p. 50]
Maar Vryheid op zyn lyk, toen hy, haar Welbehagen,
Als balling, buiten ’s Lands ten grave daalde in vreê.
Gelyk een ranke kiel, waar ’t roer is afgeslagen,
Nu tegen klippen stoot, dan dobbert diep in zee;
Zo scheen ’t Gemeenebest in zyn bederf te loopen,
Nu ’t, zonder redders, aan den vyand viel ten buit.
Standvastigheid-alléén gebood ons nog te hoopen,
Die, onverwrikbaar, steeds volhard in ’t goed befluit,
Het Noodlot dikwils dwingt, zyn flagen, hoe zy snerpen,
Braveert, en zich veelal verheft in ’t bitterst leed.
De Hemel stond ons by, begunstigde onze ontwerpen,
En straste d’Iber, die Hem stout in ons bestreed.
Oranje keerde. Elk wierd genoopt om ’t all’ te waagen,
En hy met open’ arm verwelkomd in het veld.
De aelöude dapperheid begon weer op te daagen,
Zolang beneveld door het toomeloos geweld:
Zy, door verwoesting niet verzwakt noch menschenslagting,
Weêrstond het wreevlig lot met onbezweken moed.
De scheepsstryd voor den Briel gafgrooter heilverwachting,
Nadat de beeldenstorm in Neêrland had gewoed.
[p. 51]
> Geen stad ofzy verjoeg de Castiljaansche bende.
De Bondgenoot wierd door dat voorbeeld aangenoopt;
En ’t Volk, ’t welk Flips niet meer als Opperheer erkende,
Kreeg klaarder uitzicht op een heil zo lang gehoopt,
Totdat het, door veel ramps in oorlogskunde ervaren,
De ryke schatkist van den Koning had vergruisd,
En, na een’ fellen kryg van tweemaal veertig jaaren,
Zyn’ yzren’ scepter brak met wapens in de vuist.
Dat Volk, nog onlangs door den Vorst der Asturieren
Als flaaven wreed vertreên, als muiters stout verächt,
Die zo onëedle schaar’ van schaamle Batavieren,
Die hy geboren hield ten speelpop zyner magt,
Wierd onäfhangklyk, en eerlang, van Dwingelanden
Gevreesd, de liefde en schrik der Koningen genoemd:
Zelfs Spanje, ’t welk dit Oord onzinnig aan dorst randen,
Heeft met berouw zyn drift, als onbedacht, gedoemd,
En schaamrood, en vermoeid van ’t woeden, Batoos Zoonen
Ten vrygevochten Volk in ’t openbaar verklaard.
Maar ’s Hemels wraak befloot in Flips ’t heeläl te toonen,
Dat ze, als zy gruwlen straft, zelfs geenen Koning spaart:
[p. 52]
Zy deed zyn wreede ziel niet naar den afgrond streeven,
Voordat ze een offer was, ’t vermoorde Volk ten zoen,
En ’t lyf, door ’t knaagen des gewetens, moest begeeven
Met feller foltring dan hy andren aan kon doen;
Opdat die korts meer dan één waereld scheen te wenschen,
Nu de oogen aan een kist verzaadde, en die den nood
Der onschuld had bespot en zo veel duizend menschen
Deed sneeven, nu zich zag verrotten vóór zyn’ dood;
Opdat hy, met het bloed zyns Zoons aan zyne handen,
Terwyl ’t gewormte hem, al leevende, verslond,
Dees beulen voedde met zyne eigene ingewanden,
Ter straf van dat hy steeds vermaak in ’t straffen vond.
Die dood is ’t rechte loon, een’ Aartstiran beschoren,
Wiens onrechtvaardigheid een Volk stort in ’t verderf.
Dat elk, die Batoos Kroost, zo trouw als vrygeboren,
Den rug zoekt in te treên, op zulk een wyze sterv’!
Nu waart, o wreede Flips! ten loon van ’t menschenslagten,
In d’onderäardschen nacht de Schrik rondöm u heen:
Van Dienaars vergezeld, die uw geboôn volbragten,
Ziet ge Alvaas woeste schim uw zyde aldaar bekleên.
[p. 53]
U volgt zyn Voorzaat, met een vossevel omhangen,
Granvelle, en Vargas, ’t Hoofd des Bloedraads; en nadien
Uw zucht om door uw juk den Batavier te prangen
U in een’ langen kryg geen’ arbeid deed ontzien,
Ziet Sisyphus door u van ’t wentlen zich ontslagen
Des rusteloozen steens, daar uw Gevolg, verrast
Door d’onverzaadbren gier, zich voelt de lever knaagen;
De Danaïden van haar vruchtloos werk ontlast,
En, door het Kroost des Nachts langs de Acheronse velden
Altoos gezweept, op ’t rad Ixions plaats vervult.
Maar, groote Batavier! Doorluchtigste aller Helden,
Die uw Geflacht in roem steeds overleeven zult!
Wy groeten u, wiens schim aan de Elyzeesche blyheid,
In ’tgeurig Lauwrenbosch, voorlang deelächtig wierd:
U, BREDERODE, die de panden onzer Vryheid
Hebt helpen redden, zelfs dat heerlyk werk bestierd;
Doch nu, van’t aardsche ontlast en aan de maatschappyen
Der zaligen verknocht, een eeuwig heil geniet:
Daar Hebe, op ’t eindloos feest, met de eêlste lekkernyen
Van nectar en ambroos der Goden disch voorziet;
[p. 54]
Daar nimmer bloedplakaat eens Dwinglands is te vreezen;
Geen trotsche Flips de wet naar eigen keuze stelt;
Geen haat, geweld of list ooit zal te duchten weezen;
Geen vonnis of besluit eens snooden Bloedraads geld;
Maar, daar gy, verre van heerschzuchtige Tirannen,
Leeft in een vreedzaam oord, in ongestoorde vreugd;
De oprechte Patriot verdrukt word noch verbannen,
En’t waare loon geniet van zyn verheven deugd;
De Heldendrom en wie den lof huns Lands verdienden
Altoos verblyven in der zaalgen lustryk woud;
Alwaar u word vergund de schimmen van die Vrienden
Te ontmoeten, waar ge altoos met recht op hebt betrouwd.
De groote Oranje, eertyds verraaderlyk doorschoten,
Aan ’t hoofd der Eedle Schaar’; de dappre Lamoraal
Met zyn’ Montmorency, doorluchte lotgenooten,
Onthalsd voor ’t Vaderland; en Montigny, de praal
Des Adels, door den stank des kerkers en zyn zorgen
Nog bleek, en listig met vergifgebragt ten val;
De schimmen van Villers en de eedle Batenborgen
Vermaaken hand aan hand zich in het zalig dal.
[p. 55]
’t Gaat alles hier ten rei’, wat in geduchte stryden
Zich tegen Alva kantte, ofdoor zyn snood geweld
Den flag des Spaanschen byls op ’t straftooneel moest lyden:
Die gantsche stoet doorkruist het Elyzeesche veld.
Zy denken thans niet meer aan rampen ofgevaaren.
Dat denkbeeld is hen reeds ontgaan in Lethes bron,
Zy zingen ’t Paean; zy herhaalen ’t; en hun hairen,
Met witte zyde omstrikt, zyn glinstrende als de zon.
By zulken zweeft uw schim, die, in dees blyde streeken,
Nog niets dan Vryheid aêmt, haar nog bemint, en zweert
Dat niets haar rust en vreugd kan stooren of verbreeken,
Zolang de slaverny uit Neêrland blyft geweerd;
Terwyl zy, aan den roem gedachtig haarer maagen,
De Goôn nog needrig smeekt voor ’t vry Bataafsch geflacht,
Opdat, daar ’t alles voor de Vryheid durfde waagen,
’t Nooit aan een’ strengen Heer zich onderworpen acht’.
Verheug u in uw lot, en, blyft ge ons nog beminnen,
Nog zorgen voor ons heil, bewerkt door uwe vlyt,
Verwerp dan d’eerbied niet, door ons met dankbre zinnen,
U, BREDERODE! na twee eeuwen toegewyd.
[p. 56]
Versmaad, schoon de Ystad u eene eerzuil op moest richten
Van Parisch marmer, thans de gaaven echter niet,
Die, uit een Hollandsch hart, myn Nimf in haar gedichten,
Door zuivre zucht voor ’t Land van haar geboorte, u bied.
Door u is ’t dat hier thans de Vryheid, met meer luisters
En roems dan ooit voorheen, haar ouden troon bekleed.
U weet zy ’t dank, ô Held! dat zy tot nog de kluisters
Der felle slaverny met vasten voet vertreed,
En, op uw’ voorgang, dorst den Spaanschendwang weêrstreeven,
Die onverdraagchlyk haar welëer gekneveld hield.
Ach! zo wy nog, Godin! in ’ s Hemels liefde leeven,
En onzer Vadren moed hunne afkomst nog bezielt,
Dat ’s Lands Regeering, dat haar magt u dan beveilig’,
In ongeschondene eere u op den troon bewaar’!
De zorg des Raads aan ’t Y houde eeuwig u voor heilig,
En weere, als met het schild van Pallas, uw gevaar.
Dat elk, zo dikwerfals, vol schriks, dees braave Landäart
De wreede daaden van den trotschen Flips herdenkt,
Elk, die tirannen haat, en zweert by uwen standäart,
Gruuw’ van een’ Opperheer, die uwe rechten krenkt!
[p. 57]
Dat Nassau, daar de Goon ’sVolks hoop naar wensch doen slaagen,
Zyn gantsche leven door, moog’ leeven zonder druk!
Hy volg’, zo Neêrland word gedreigd met donkre dagen,
Of (daar ’k van yze) met eens Heerschers vreeslyk juk,
Als Pyrrhus eer Achill’, met onvermoeide schreden
Zyn’ bloedmaag BREDERODE; en streeve op WILLEMSspoor,
Wiens deugd hem strekk’ ten baak, door loffelyke zeden
En dappre heldendaên naar ’t eeuwig glorichoor!


[p. 58]

OP DE DICHTMATIGE REDEVOERING,
BREDERODE,
TER VIERINGE VAN HET
TWEEDE EEUWFEEST
DER
BATAAFSCHE VRYHEID,
DOOR DEN WELED. HOOGGELEERDEN HEER
M. PIETER BURMAN
uitgesproken den 20 van Wynmaand, 1766, te Amsterdam.

Laat Griekenland Homeer en Rome Maro roemen,
    Daar de eerste zyn’ Achill’ eene eeuwige eerzuil sticht,
Terwyl de tweede een’ krans van onverwelkbre bloemen
    Voor Vorst Eneas vlecht in deftig Heldendicht:
(5) Die roem, ô Puikpoëet! is thans geheel verdwenen,
    Nu uw gewyde lier verheevner toonen slaat.
Bewoog Amfion eer door zyn gezang de steenen;
    Deed Orfeus ’t wild gediert zelfs hooren naar de maat;
[p. 59]
Uw Roomsche Dichtnimf weet, door haar doorluchte zangen,
    (10) Als ge op den kansel praalt aan ’t kunstenkweekend Y,
Geen steen noch reedloos vee, maar ’t eêlst vernuft, te vangen,
    En word van elk geroemd, wat ook haar dichstof zy:
Het zy ze ons leert, als in verrukking opgetogen,
    Hoe min, zo niet een vuur, ten Zangberge afgedaald,
(15) Der Dichtren geest ontvonkt, zy in de kunst vermogen,
    Terwyl hy lieflyk zingt, wien Febus glans bestraalt:
’t Zy zy de deftigheid en loffelyke zeden
    Der oude Bataviers verheft, of weelde en pracht,
Twee pesten deezer eeuw, en de ongebondenheden
    (20) Voor dit Gemeenebest het allerschaadlykst acht:
’t Zy ze ons de Onnozelheid met de allerjuistste trekken,
    Vertoont op ’t moordschavot, van’s Gryzaarts bloed bespat;
De wraak en wreedheid maalt, als onüitwisbre vlekken,
    Waarmee Thoulouze zich voor eeuwig heeft beklad:
(25) ’t Zy ze onzen geest vervoert in schooner lustwaranden,
    Wanneer de Jonge Vorst, elks hoop en toeverlaat,
Het hoog bewint aanvaart der Zeven vrije Landen,
    En Friso’s fiere Zoon prykt aan het roer van Staat:
[p. 60]
’t Zy dat ze een’ eerkrans vlecht voor Neêrlands oudste Helden,
    (30) Die, zonder goed of bloed of overmagt te ontzien,
Met BREDERODE aan ’t hoofd, zich in de bresse stelden
    Om Spanjes tiranny kloekmoedig ’t spits te biên.
Verschyn hier, eedle Schim! Ô achtbaar hoofd der Grooten!
    Kom, zie uws Vaders erf in een’ gewenschter stand:
(35) Nu word geen traanenvloed om drukkend leed vergoten;
    Nu dient geen sterk Verbondvergeefsch bedacht voor’t Land.
Geen fiere Meesteres zal u hier ’t juk doen draagen
    Der wreevle dwinglandy; hier zal Granvelle’s haat,
Hier geen ontzinde Flips, geen Alva u meer plaagen,
    (40) Noch dwingen, dat ge uw Land in ballingschap verlaat.
Neen; hier word u, ô Held! de juiste lof geschonken;
    Hier eert men uwen moed, uw trouw en dapperheid,
Die vóór tweehonderd jaar in vollen luister blonken;
    De groote BURMAN leeft, die nog uw deugd verbreid.
P. A. PLA.

Rotterdam, Anno 1766.

Bladz. 31 Reg. 12 staat keuze moet zyn keure.
33 Reg. 4 staat Zyn moet weezen Hun.
Continue
Petrus Burmannus Secundus: Carminum appendix. Leiden,
Cornelis van Hoogeveen, 1779.
Gebruikte exx.: UBL 575 D 11 : 2 (Ursicula) en 1116 A 17;
                          UBGent (books.google) Belles lettres 5578

[fol. π1r]

PETRI BURMANNI

SECUNDI

CARMINUM

APPENDIX.

[Vignet: vier putti]

LUGDUNI BATAVORUM,
APUD CORN. VAN HOOGEVEEN, JUNIOREM.

MDCCLXXIX.


[fol. π1v: blanco]
[p. 1]

PETRI BURMANNI

SECUNDI

CARMINUM

APPENDIX.
______________

VERI HEROIS

WOLRADI WOLTHEMALII

APOTHEOSIS.

Credite mortales, fastum quîs spirat inanem
    Pectus, & ampullis mens male feta tumet:
Fortia qui Proavûm, titulis inscripta superbis,
    Facta, sed a vestra non imitanda manu,
(5) Et claros jactatis Avos, Lamiasque propinquos:
    (Sed meriti haec vobis summaque dosque levis.)
Qui populum & civem collo spectare recurvo
    Suescitis, ut stolidi nomina serva gregis;
[p. 2]
Et velut abjectam cerdonum temnere faecem,
    (10) Mancipia in vestrum nata ministerium.
Credite, non gazae, non Lydius aurifer amnis,
    Non gemma, aut rubro concha petita mari,
Non genus, aut sceptrum Regale, aut sella curulis,
    Illustrem faciunt, sed benefacta, virum.
(15) Qui putat humanum, communi Matre creatum,
    Ess suum, terrae filius ipse, genus:
Qui populum censet natos, patremque, nepotes,
    Et consanguineae pignora priva domus;
Usque suam, illius tutatur sponte salutem,
    (20) Quaque potest, validam tendit amore manum:
Hic magnos Heroum animos virtutibus aequat,
    Et caput ex humili tollit in aura solo.
Praebeat exemplum nostro WOLTHMALIUS aevo,
    Quod legat adtonitus quod stupeatque nepos:
(25) Quod tumido prensus voveat sibi navita ponto:
    Quod Batavûm in fastis Fama celebret anus.
Iliacis patrem Aeneas portasse ruinis
    Fertur, & elapsos igne tulisse Deos.
Et Catanae Aetnea ductos fornace parentes
    (30) Conmemorant Fratres eripuisse Pios.
[p. 3]
His vitam servasse, quibus vitalia debes
    Lumina, Naturae lex pietasque jubent.
Eurydicen Orpheus infernis traxerit oris,
    Taenarii rumpens ostia surda Dei.
(35) Phylaciden pietate sua precibusque reductum
    Abstulerit Stygia Laodamia domo.
Fulmine percussum Capanea secuta sit uxor
    Iphias, ardentes ausa subire rogos.
Memnoniae flammis dederint ambusta puellae
    (40) Corda, Virûm accensis interitura toris.
His Veneris fidae, quae lurida litora Lethes
    Trajicit, indomitum foedera calcar erant.
Sed solo humani generis stimulatus amore
    Illius aerumnas qui facit ipse suas;
(45) Quosque videt Fati pressos gravitate maligni,
    Subsidii, ignotos quamlibet, arte levat:
Quem nulla ambitio, neque nominis incitat ardor,
    Vana nec ad facinus gloria grande movet;
Sanguinis aut vinclo, lucrive cupidine ductus
    (50) Alterius damno crescere avarus hiat:
Sed memor officii, nullo revocante periclo,
    Sponte salutiferam fert miseratus opem:
[p. 4]
Hic superat veteris fortissima nomina secli,
    Graecia vel quotquot Martia Roma tulit.
(55) Talis erat Nerei terror WOLTHMALIA virtus,
    Herculeae virtus laudibus aequa manus.
Talem vesanis agitatum fluctibus aequor
    Sensit, turbatis obstupuitque vadis.
Naufraga quum, ventis laniata fretique furore,
    (60) Membra videretur solvere hiulca ratis;
Actaque per foedas, Borea bacchante, procellas
    Undarum rabidis obrueretur aquis:
Vectorumque cohors jam conclamata, supremas
    Tolleret in coelum mox moritura manus.
(65) Hippotade horrisono pontum quatiente tumultu
    Fatalem tremeret quum sibi quisque diem:
Et planctu, gemituque gravi, magnoque ululatu,
    Et prece, quae moveat saxa ferasque truces,
Questibus & totum resonaret inanibus aether,
    (70) Quos vix contigui litoris ora capit.
Vidit, & indoluit casum WOLTHMALIUS atrum,
    Auxiliumque, animo magna minante, parat.
Dumque homimun turbam dictis incendit inertem,
    Ut miseris promtam, se Duce, ferret opem;
[p. 5]
(75) Totque animas, pelago praedas, letalibus undis
    Ne, tabulis lacera nave, perire sinat:
Dum socios frustra, securo in litore stantes,
    Admonet, & pavidas increpat usque moras:
Prendit equum, humanae tactum pietatis amore,
    (80) Cujus inaccessas ungula findat aquas:
Qui mediis secum caput objectare periclis
    Audeat Oceani victor, ut ipse sui.
Paret hero sonipes, tergoque, ut Ariona delphin,
    Per vada conmoti vexit & alta maris.
(85) Qua tumidis insultat aquis, glomeratque superbos,
    Accelerans gressu non titubante, pedes;
Naufragio ereptos redimit, dominumque reducit,
    Et cauda haerentes fert geminatque viros:
Bis septem invito nautas WOLTHMALIUS Orco
    (90) Extorquet, patriis restituitque focis:
Quotque homines reddit terrae, retrahitque profundo,
    Quot spolia e Thetidis portat ademta sinu;
Quercea tot capiti servatis sorta meretur
    Civibus, heu vitae prodigus ipse suae!
(95) Nam fati nimium secura, animosa tropaeis
    Corda gerens, dubium rursus iturus iter;
[p. 6]
Ut reliquos Erebo, successu audacior ipso,
    Raptet, & a domita morte triumphus eat;
Et senio gravis, & septeno lassa natatu,
    (100) Nec defecta, animi membra vigore novans,
Scandit equum, repetitque viam fatalibus ausis,
    (Humanae his stimulus cura salutis erat.)
Dumque pium navis Tiphyn jam redderet illis,
    Quos sibi praereptos maluit ipse sequi;
(105) Et jussum interitu par eximit, adsilit alter,
    Dilatae inpatiens ferre pericla morae,
Cornipedemque, tenax freni, sic gurgite pressit,
    Aëre ne posset liberiore frui.
Hinc opifer torta raptus vertigine fluctus,
    (110) Et submersus, equo praecipitante, perit.
Sic equitans terrae patulum flammantis hiatum
    Curtius, infernos insiluitque specus:
Devotumque caput, medios moriturus in hostes
    Admisso Decius proruit acer equo.
(115) Tanti erat his pensare animas, populique salutem,
    Morte lacessita si redimenda foret.
Sed quid ago? haud periit saevis WOLTHMALIUS undis,
    Nec data carnivoris piscibus esca natat.
[p. 7]
Non volucres stabunt super ossa ejecta marinae,
    (120) Nudave discerpet viscera vultur edax:
Non tumulum nautae congesto ex aggere ponent,
    Lumine qui cursum monstret, ut alta Pharos.
Quidquid enim mortale fuit, Nympha abstulit illi
    Leucothëe, aequoreis inseruitque Deis.
(125) Heroëm curru exceptum Neptunus adoptat,
    Et lateris dextri donat habere locum.
Tergeminaque novum maris ornat cuspide Numen,
    Qua pelagi infestum temperat ipse salum.
Quadrupedemue Viri, redimitum frondibus algae,
    (130) Caeruleis socium jungere gaudet equis.
Ut, qui naufragiis luctatur in aequore vasto,
Horret & irati sidere in ima maris,
WOLTHMALUM inplorans, Libitinae praeda negetur,
    Et BONA SPES portum praebeat aequa suum.


[p. 8]

SALUTIFERA VARIOLARUM

INSITIO,

CELEBERRIMO

GUALTHERO A DOEVEREN,

MEDICINAE IN ACADMIA LUGD. BATAVA

PROFESSORI,

DICATA.

Quis stupor obtusos vel quae vecordia Belgas,
    Quis populum infausto sidere torpor agit?
Quae mala mens, lento nimium sopita veterno,
    Errorisque tenax obsita corda premit?
(5) Aut resides animos, tardoque simillima vulgo
    Pectora, in exitium desidiosa, tenet?
Ut sanae rationes iners, studioque sinistrum
    Praeferat arbitrium deteriora sequi:
[p. 9]
Damnatoque diu fallaces tramite gressus
    (10) Ponere, vel certae mortis adire viam.
Quis furor, adversis dare turgida lintea ventis,
    Indomitoque ratem praecipitare mari?
Quae fera durities, inmoto cernere vultu
    Ante diem inferno corpora mersa lacu?
(15) Totque repentino quassas ceu fulminis ictu
    Letifera infectas peste videre domos?
Tot viduet gentes cum trux Libitina, tot urbes,
    Totque viros rapiat lurida, totque nurus;
Tot juvenes, formae tot raras dote puellas,
    (20) Ditis ut in thalamos Persephonesque cadant;
Aut Patri eripiat natum, natove Parentem,
    Alter ut alterius funere moestus eat.
Aut placitam uxorem, aut casti tot pignora lecti,
    In tumulos, Orco nil miserante, trahat.
(25) Jam gemit inposito sub pondere cymba Charontis,
    Nec requiem umbriferae navita lintris habet.
Ipsa tot exuvias Tellus invita repostas,
    Fauce licet pateat semper hiante, capit.
Horrorem incutiunt tot deformata veneno
    (30) Corpora, tam foedi tabe perusta mali.
[p. 10]
Quaque luem exhalant cumulata cadavera tetram,
    In Styga contages obvia quaeque rapit.
Qua ruit, inmissis Mors, parcere nescia, loris
    Fertur, ab Ogygio Maenas ut icta Deo.
(35) Et quascumque petit, latas bacchatur in oras,
    Et face contactas vastat acerba domos.
Ut quos florentes aetate adspexit Eous,
    Quîs rosa purpureas tinxerat ante genas,
Dissimiles formae vultus, depastaque membra
    (40) Funerea busti Vesper in aede locet,
Claudite, mortales, nimis heu patefacta sepulcri
    Ostia, qui tanta strage oneratis humum?
Non sunt priva domus tantum dispendia vestrae,
    Iste dolor secum publica damna trahit.
(45) Fecundo thalami quot gignitis ubere natos,
    Tot Patria ex omni gente tributa petit.
Quaecumque a meritis sit conspicienda propago,
    In sua deposcit commoda, remque suam.
In Patriam peccasse nefas. quid aduritis agros,
    (50) Ne Batavo surgat messis opima solo?
Illa salutiferam jubet inseruisse medelam,
    Et tandem feras poenituise moras.
[p. 11]
Utque diu exemplo Byzantia turba praeivit,
    Auxilia & Rheno Bosporis unda tulit,
(55) Exprobrat haec Belgis, Othomana a gente doceri,
    Quae simul ars miseris vulnus opemque ferat.
Sic quondam Haemonia Pelidae saucius hasta
    Telephus hac ipsa cuspide sanus erat.
Albionum sollers populus, praescripta secutus
    (60) Mox tenuit curae prosperioris iter.
Effeti & paleas arvi projecit inanes,
    Arcadico linquens pabula sueta gregi.
Hinc debellata prope morte insultat Averno,
    Et dudum ex Erebo mille tropaea refert.
(65) Cumque salutares Anglorum adsciverit ausus,
    Hac Medicos tuta conscius ire via,
Gloria Leidani numquam interitura Lycei,
    Boerhavius, secli prodigiumque sui;
Nos dubitamus adhuc communi occurrere cladi?
    (70) Rapta vel e medio praeda Acheronte pudet?
An, quia ventosus non cognita jactat Agyrtes,
    Seque novum inflato venditat ore Sophum,
Et plebi inludens, ampullas spargit inertes,
    Dum fruitur populi credulitate sui,
[p. 12]
(75) Nulla ideo humanae reperit saluberrima genti
        Succedens, proavis quae latuere, nepos?
Artis Apollineae via nondum recta pateret,
    Ni melior Coo semita aperta Seni;
Nulla nec herbarum detecta potentia, nec quae
    (80) Natura abscondit divite feta sinu;
Haec nisi venturo monstrasset Plinius aevo,
    Aut Theophrasteae sedulitatis opus:
Quot, tenebris addicta prius, medicamina? quae nunc
    Certa, manu in lucem vindice ducta, manent.
(85) Pervius Oceanus nondum mortalibus esset,
    Navita magnetis si caruisset ope:
Et sine Vespucio, latebras rumpente Columbo,
    Abdita pars mundi non referata foret.
Sed tamen egregiis semper comes aemulus ausis
    (90) Obstitit antiqui moris ineptus amor.
Et potius chorda resupinus oberrat eadem
    Suetus in obtrita serpere lentus humo.
Invidiamque juvant vesanae murmura plebis,
    Cui maledicendi commodat arma furor.
(95) Munere non alio constant ingentia facta,
    Hoc pretio magnis Fama petenda viris.
[p. 13]
Ingratamque sui mercedem retulit aevi,
    Quisquis inadsueta sustinet ire via.
Post obitum meritis sed numquam adversa rependit
    (100) Praemia sincerus posteritatis honor.
Quo feror? Invidiae domitor, DOVERENE, triumpha:
    Et Bona propositum Mens comitetur iter.
I pede felici! successu animosior ipso
    Perge Tibi humanum demeruisse genus.
(105) Quotque animas furvae Ditis submoveris aulae
    Limine, virtutis sint monumenta tuae.
Ipse salutiferae Phoebus Te praeficit arti,
    Prosperaque adplausu signa Hygïea dedit.
Adspirans votis praecessit Arausius aequis
    (110) Exemplo Batavos extimulare suo:
Et nutu auspiciis Tibi confidente benigno
    Conmisit carae germina spesque domus.
Nec levis hinc Tibi crevit honos: jamque agmine denso
    Paeoniam inplorant femina virque manum.
(115) Quernea servati cives Tibi serta pararunt,
    Quîs decorent postes grata caterva tuos.
Mi liceat laurum, Pindi de vertice lectam,
    Adjicere, & sacra cingere fronde comas.
[p. 14]
At Vos, quîs Patriae moderamina credita nostrae,
    (120) Publica quîs Populi prospicienda salus;
Ista patrocinio firmate reperta potenti,
    Spectatamque favor dexter adoptet opem.
Civibus Hospitii tutum statuatur Asylum,
    Quîs Fortuna suas scaeva negavit opes.
(125) Communique bono (si fas est justa precari)
    Ponatur tenui Portus & Ara gregi.
Regibus adgesti jactantur caedis acervi,
    Palmaque ab innumera strage relata venit;
Hic sibi servato toties de cive tropaea
    (130) Figit in Hollando nobiliora solo.


[p. 15]

ELEGIA

AUCTORIS E MORBO CONVALESCENTIS

AD EUMDEM MEDICUM

GUALTHERUM A DOEVEREN.

Quod vivam, & morbi depulsa nube triumphem,
    Artis Apollineae, fax, DOVERENE, tuum est.
Quod redeant lapsae paullatim in pristina vires,
    Quod gressu incedam non titubante, tuum est.
(5) Inpiger & lecti quod desidis otia linquam,
    Jamque fruar coelo liberiore, tuum est.
Nec dolor excrucians mihi viscera pungat acutus,
    Nausea nec vexet ructibus ora, tuum est.
Haereat aut sitiens in adusto lingua palato,
    (10) Membrave concutiat febris anhela, tuum est.
[p. 16]
Haec curae debere tuae se sponte fatetur
    Musa, nec ingratis officiosa modis.
Sed queror hoc unum, (veniam concede querenti,)
    Atque utinam arbitrio stet mea caussa tuo!
(15) Aspera sunt nimium dictamina, formula victûs
    Quîs me tam stricto limite dura tenet.
Carnea namque cibis abigis mihi fercula, tamquam
    Sanguinea corpus sit temerare dape;
Mollitisque jubes herbis vel frugibus uti,
    (20) Aut niveo tantum lacte piare Palem.
Non mea conveniunt fatuis praecordia mensis.
    Niteris hoc Samium reddere more Sophum.
Pocula quin etiam modici libare Lyaei,
    Sit licet hic vatum cura Deusque, vetas.
(25) Ista bipenniferi scripsere edicta Lycurgi,
    Quum vitem exscidit, Bacche jocose, tuam.
Carmina jejuno quae turba famelica cantat
    Gutture, & eructat potor inertis aquae,
Proveniunt numquam vel Apolline condita dextro,
    (30) Vel Charitum pura quae probet aure chorus.
Murmure & horrisonum stomachus parat ipse tumultum,
    Arma tuis jussis seditiosa movens:
[p. 17]
Frena rebellanti non moriger abjicit ore,
    Et negat inposito succubuisse jugo.
(35) Ut populus liber frangit Regalia sceptra,
    Semper & in leges ire recusat Heri,
Sic rigidis nimium scitis cohibere poëtas
    Difficile est: quamvis imperet ipsa Salus.

      è Santhorstiano
        d. VIII. Junii

    MDCCLXXVI.


[p. 18]

ALASTORIS

METAMORPHOSIS.

Ille tot eximios meritis, doctisque probatos,
    Cerbereo solitus rodere dente viros,
Invisum superis caput, exitiabile terris
    Portentum, sacra crimina veste tegens.
(5) Vertumnus, Proteusque, ex amici nomine falso
    Hostis Arausiacae perniciesque domus.
Vafritiae exemplum, fictae virtutis imago,
    Dedecus & secli noxa pudenda sui.
Saucius Herculeae nuper de stipite clavae,
    (10) Ictibus & certis ilia rupta dolens,
Pestis Echidueae constrictos sensit hiatus,
    Oraque Lernaeo lurida felle stupent.
Dum fremit, & rabida tentat convicia voce,
    Quaque potest, pressa fauce venena jacit;
[p. 19]
(15) Fertur in Aetnaeam mox diriguisse cavernam,
    Murmure Trinacrios & superasse specus.
Gutture & ignivomo flammantia flumina ructans,
    Obvia quaeque suo tracta fruore rapit.
Sic quondam Encelado vastus praeeunte Typhoeus,
    (20) Ausus ab aetheria sede movere Deos;
Cumque Gigantea coelum oppugnare caterva,
    Phlegraeisque Jovi bella parare jugis;
Cum Japeto, Caeoque fero, diroque Mimante,
    Vindicis adtacti fulminis igne, ruunt:
(25) Et, licet Inarimes jaceant sub mole reposti,
    Sulfir adhuc, fumos, saxaque adusta vomunt.


[p. 20]

PARODIAE SPECIMEN

EX

EPISTOLA HYPERMNESTRAE OVIDIANA

Vs. 3. & seqq.

AD

HUGONEM GROTIUM

RELATAE.

Captus in hac teneor, claustrisque coërcitus, Arce:
    Est mihi supplicii caussa, fuisse pium.
Lingua quod haud timuit patriae defendere leges,
    Nec Domino famulam se dare, plector ego.
(5) Sum reus: & summi me raptum e sede Senatus
    (Haec pietas meruit praemia) carcer habet.
Esse reum praestat: quam sic servire Tyranno.
    Non piget inmunes vincula ferre manus.
Carnifici licet hoc jugulum quoque tradat, eodem
    (10) Ut, Patriae cecidit quo Pater, ense cadam;
Non tamen, ut dicam morienti, poenitet, ore,
    Audiet, aut vitam supplice voce rogem.
Poeniteat sceleris Dominum, Dominique Ministros.
    His solet evinctus facta pudenda sequi.


[p. 21]

EPITAPHIUM

GULIELMI KOPSII.

Consiliis & amore hominum tutela, fidelis
    Conjugis exemplum, veraque norma Patris:
Dilectus Phoebo, Musisque faventibus usus,
    Palladis alternans Majugenaeque vices:
(5) Candoris specimen, factis sua dicta rependens,
    Nec fracta victus mente in atroce* malo:
Longinquis agitans commercia ditia terris,
    Civibus & patriae dos columenque suae:
Talis erat, quem nunc omnes lacrimamur ademtum,
    (10) KOPSIUS, Harlemiae publicis urbis amor.

Versum e Belgico
Gul. Barnardi.


[p. 22]

INSCRIPTUM ALBO

PRINCIPIS RUSSIACI

DE YOUSSOUPOFF.

I Felix! quo ducit iter: seu Puppe Britannos
    Visere, vel Latias tendis adire domos;
Seu Te Liligeri tellus Mavortia Regis
    Adlicit, Hesperii vel plaga lata soli;
(5) Musarum te castus amor comitetur euntem,
    Aegide te sacra diva Minerva tegat!
Ignea vis animi, generosum pectus adurens,
    Te vigor ingenii magna minantis agunt.
Queis stimulis motus peregrinis doctus in oris
    (10) Innumeras solida mente videbis opes.
In Patria excipies, reducem quum sistet Apollo,
    Hospitio doctas nobiliore Deas.
Exemploque Tuo, populi laus magna Rutheni
    Ingenuae in cunctos Palladis ibit amor.


[p. 23]

DE

COLUMBO,

ALTERIUS COITUM INPEDIENTE.

Invide, concubitus quid turbas gaudia nostri,
    Quid prohibes dulci conpare posse frui?
Tu facis, ut cupidi nexu solvantur amantes,
    Tu facis heu medium rumpar ut inter opus.
(5) Nam tua quod nobis injuria perdit iniqua,
    Quod perit è generis fonte, columba perit.
Sic foetura gregis si spe frustrata carebit
    Prole, columbarum natio tota ruet.
Nec Cytherea suas, materno jungere curru
    (10) Quas puer Idalius possit, habebit aves.


[p. 24]

IN PUELLAS

NEAPOLITANAS,

FLABELLIS VESEVO

MONTE DEPICTIS

SE REFRIGERANTES.

Parthenopes Nymphae, quîs tanta est gratia formae,
    Dulichium ut raperent in sua vota virum;
Se recreant pictis Vesevo ardente tabellis.
    Torret an has Vesvî*non minor igne calor?


[p. 25]

NICOLAI ASSCHENBERGII

ALBO INSCRIPTUM.

ASSCHENBERGIACIS quisquis sua nomina chartis
    Scribere, amicitiae vel dare signa cupit;
Huic sincera fides, candorque, & amabile morum
    Nectar, inoffensam ducat agatque manum:
(5) Huic Musae faveant, huic carmina dictet Apollo,
    Huic Patriae constans verba ministret amor.
Sed procul his tabulis malesana Calumnia vultum
    Vertat, & invisum condat in antra caput.
Sint procul hinc, taeda quîs pectus adurit Erinnys,
    (10) Poculaque e Stygiis porrigit hausta vadis.
Namque bonos, sacra velut aegide, ut ille tuetur,
    Sic Acherontei conprimit ora Canis.


[p. 26]

ALBO AMICORUM

JUVENIS OPTIMI

W. P. BARNARDI

INSCRIPTUM.

Sorte tua felix si laetae commoda vitae
    Carpere, nec vulgi passibus ire voves;
Virtuti comites semper conjungere Musas,
    Otiaque exculto rure beata sequi;
(5) Et Patriae civis non degener, utilis Urbi,
    Si cupis humanum demeruisse genus;
Patris ad exemplum te nobilis excitet ardor,
    Nam stimulo tangi non propiore potes.


[p. 27]

JOANNI GOUDANO,

MARTINI TOULONII,

CIVITATIS GOUDANAE PRAETORIS,
FILIOLO,

D. XIX. MAJI, MDCCLXXVI.

SACRIS CHRISTIANIS INITIATO.

Quatuor insignes GOUDANAE fascibus Urbis,
    Et meritis famae nomina nota, Patres;
Mentorea hoc dederunt caelatum munus ab arte,
    Suscepti ut pueri non leve pignus eat.
(5) Praeturae trabeaeque argentea vasa loquuntur
    Indelibatae foedus amicitiae.


[p. 28]

IN EFFIGIEM

CELEBRIS AMSTELAEDAMENSIUM CONSULIS

EGBERTI DE VRY TEMMINCK.

Qui Latii veteris claros virtute Metellos,
    Et Fabios aequat, maxima Roma, tuos;
Amstelios inter TEMMINCKIUS inclyta Patres
    Gloria, Apellea sic gerit ora manu.
(5) Ya pater, venerare Virum; quam cernis, imago
    Haec meritis magni Consulis instar habet.


[p. 29]

SUSANNAE REGINAE TITSINGH

VARIOLARUM MORBO

ANTE DIEM VIVIS EREPTAE,

PROSOPOPOEÏA

AD

PATREM MOESTISSIMUM

GULIELMUM TITSINGH.

Desine, care Pater, lacrimis sine fine refusis,
    Et gemitu manes sollicitare meos:
Desine inexhaustis Fata incusare querelis,
    Stamina vel vitae scissa dolere brevis:
(5) Et desiderio raptae tabescere Natae,
    Singultu atratam concutiente domum.
Siste tuos luctus, lamentaque conprime Matris,
    Corda nec obtutu plangere perge mali.
Nec cineri fer dona meo, neque lilia busto
    (10) Sparge, nec a fletu serta rigata tuo:
[p. 30]
Nec mea odoriferis adspersa liquoribus ossa
    Myrrheus Assyrio rore perungat onyx.
Ipsa loquor Tecum; nimio ut fomenta dolori,
    Jam meliore mei parte beata, feram.
(15) Illa ego, quae nuper Tibi cura & summa voluptas,
    Dilectumque tori pignus amorque fui,
Cui mea virgineae spectata modestia frontis,
    Et non fucata simplicitate pudor,
Cui pietas sincera, & fictae nescia scenae
    (20) Integritas, purae mentis amica comes,
Cui nivei semper mores, probitasque placebant,
    Cui numquam, nisi nunc morte, dolenda fui.
Quodque puellaris sprevisse crepundia lusus,
    Ausa super secli surgere desidiam,
(25) Ingenium & Latias potui formasse per artes,
    Nec veterum ignara volvere scripta manu:
Seu me Tulliacae raperet facundia suadae,
    Adtonitam auferret sive Maronis epos:
Castalidumque choris dextram inseruisse juvaret,
    (30) Pollice vel facili fila movere lyrae:
Seu libuit varias Naturae discere leges,
    Quaque Deus mundi struxerit arte domum:
[p. 31]
Noscere & alternos Solis Lunaeque recursus,
    Utque suas peragant sidera cuncta vices:
(35) Utque Syracosiae constet sibi machina sphaerae,
    Sive Euclideae regula certa manus.
Nec tamen hinc vano turgebant pectora fastu,
    Despicerem ut sexum facta superba meum;
Virginis aut doctae nomen mihi Fama pararet,
    (40) Res invisa mihi, res adiosa viris;
Sacra sed haec colui, Naturae concita ductu,
    Contenta ad privos orgia ferre Lares.
His ego deliciis minimum satiare solebam,
    Ne mihi vita levi tramite abiret iners.
(45) Obstitit inceptis docilis Mors atra juventae,
    Et mea consumsit viscera tetra lues;
Tetra lues, dulci viduans quae prole Parentes
    Tot desolatas vastat acerba domos.
Inmatura quidem, Genitor, te, care, reliqui,
    (50) Ut cadit in verno flore resecta seges:
Sed forti gratare meae, neque gandia turba,
    Quae tua in aetheria sede SUSANNA capit.
Hic mihi cunctarum manifesta scientia rerum,
    Quarum homini tenuis cernitur umbra, patet:
[p. 32]
(55) Hic Sophia, obscura quae vobis obsita nube,
    Jam mihi se claro pandit aperta sinu:
Hic docet eloquium, quo Majestatis honore,
    Voce nec inculta fas sit adire Deum.
Sponte sua hunc celebrant Jessaeo condita plectro
    (60) Carmina, mortali non imitanda sono.
Humanis erepta malis, subductra periclis,
    Secula laetitiae plena perennis ago:
Hic vita aerumnis nullisque exercita curis,
    Nec rerum instabiles ferre coacta vices:
(65) Et numquam arbitrio malesanae obnoxia Sortis,
    Aut scaevo Boreae turbine sueta rapi.
O statio! o fractae solidum navale carinae!
    O non abrupto tuta tenore quies!
Hic choreis Tecum coelestibus addita, quondam
    (70) Excipiam in supera Teque Tuosque domo.


[p. 33]

GENETHLIACON

PUELLAE SCITISSIMAE

ELISABETHAE MARIAE ALETTAE
TEMMINCKIAE,

VIRI EXIMII,

MATTHIAE TEMMINCKII

PRIMAE SOBOLIS.

Visa diu genitrix pudibundo Aeneïa vultu,
    Idalias tacito fusa rubore genas,
TEMMINCKÎ thalamo Lucinam questa malignam,
    Polliciti immemores increpuisse moras:
(5) Et male dilato lecti genitalis honore
    Insimulat nulla prole beasse Virum.
Dum clarae delusa domus, frustrata Parentis
    Vota, suos moeret non habuisse Deos.
Depuduit Divam, castis quae pronuba sacris
    (10) Praesidet, & Veneris jussa ministra subit:
[p. 34]
Eque Cytheriacis ducto suffimine myrtis
    Formosae adspergit Conjugis alma sinum.
Illa uterum sensit, crescentem pondere foetus,
    Matris in optato nomine spemque fovet.
(15) Lunaque quum nonos repararat cornibus orbes,
    Exhilarat partu sospite salva Virum:
Et natam e gremio producit laeta venustam,
    Auspicium ut felix fertilitatis eat.
Infantem enixa teneram de matre cadentem
    (20) Subposita Eurynome suscipit ipsa manu:
Demulcetque sinu, propriaque ab imagine formans
    Collocat in partes membra decora suas.
Et, cunas dum versat Amor crepitantibus alis,
    Inbuit ora sui nectaris imbre Venus.
(25) Divaque virgineam sibi vindicat, utraque prolem,
    Certatim donis adcumulantque suis.
Dote vel ingenii vel formae laudibus ornant,
    Ut Charitum trinos augeat ipsa choros.
Phoebus at, haec Clarii nemoris speculatus ab umbra,
    (30) Quamlibet adsensu vota favente probet,
Dixit: amica sacris domus est TEMMINCKIA nostris,
    Eripiet messes nata nec ista meas.
[p. 35]
Postmodo succedet Sexu meliore propago,
    Olim Thespiacis non inhonora jugis;
(35) Me duce laurigeri qui nisus ad ardua Pindi
    In patrias artes perpoliendus erit.
Omine laetatae Phoebo adrisere Sorores;
    Augurio adplausit Rhenus & Ya bono.
Altius, aërias tollunt Swieteria Tempe,
    (40) Quas Zephyri adspirans ventilat aura, comas.


[p. 36]

EPICEDIUM

IN FUNERE

VIRI AMPLISSIMI

JOANNIS HUDDE DEDEL,

EXIMII CONSULIS HAGANI.

O quam funesti letalis nuncia casus
    Percussit sensus adtonuitque meos
Litera! quae nigri circumdata margine limbi
    Invitis oculis adspicienda venit:
(5) Infandique animum telo mihi conficit ictus,
    Aspera DEDELII fata legenda ferens. DEDELII, primis colui quem semper ab annis,
    Quique suo Musas fovit amore meas:
[p. 37]
Quem mihi vix puero stimulos ad Apollinis artes
    (10) Carminibus memini saepe dedisse suis:
Exemploque gravi monstrasse, ad limen Honoris
    Quâ non fallaci tramite tendat iter.
Tene ego, care Senex, obitu infelice perentum*
    Obscuram patiar lentus inire domum?
(15) Ut mea, honoratum procul heu venerata feretrum,
    Tendat ad arsuros muta Thalia rogos?
Nam, licet annosae numerares tempora vitae,
    Et Tibi per longos stamina ducta dies;
Te vegetum, & viridi florentem, HUDDENE, senecta
    (20) Praecipiti raptum funere quisque dolet.
Dumque tuae invisi conduntur sede sepulcri
    Exuviae, populi Te comitatur amor.
Omnis enim queritur communem civis ademtum,
    Nomine quo vivum Te coluere, Patrem.
(25) Et viduata viro, carisque parentibus orbi,
    Et quicumque tuam sollicitabat opem,
In certamen eunt fletus, vel pectora palmis
    Concutiunt, scissos dilacerantque sinus.
Et sua sublato suspirans Consule damna
    (30) Rore pio cineres inrigat Haga tuos.
[p. 38]
Vicini Dryades nemoris tabescere visae,
    Et cava muscosum condere in antra caput.
Deliciaeque tuae quondam, Osthornana vireta
    Squalida contractis diriguere comis.
(35) Quaeque tibi toties trabeam sellamque curulem
    Crediderat, fasces dum licuitque dedit,
Ingemit ad timulum, nec ficto pallida vultu
    Deflet inexhaustis Curia Te lacrimis.
Praeside Te spoliata sedet, curamque fidelem
    (40) Quaerit, at auxilium moeret abesse suum.
Consortesque operum veri dant pignora luctus,
    Adsurgens meritis conscius ordo tuis.
Et Patrem soboles, & Avum Proavumque nepotes,
    Membraque DEDELIAE flent numerosa domus.
(45) Aonides atro obducunt velamine frontem,
    Fautoremque sui plangit Apollo chori.
Officium tristes peragunt ferale Poëtae,
    Plectra tuae toties gens venerata lyrae.
Naenia lugubris letum miserabile plorat,
    (50) Adtonitamque chelyn mors violenta movet.
Non Tu dignus eras tam crudae turbine sortis
    Ante diem abrupta fata subire colu;
[p. 39]
Instar & Hippolyti bijugis excussus & aevo
    A consternatis ut rapereris equis:
(55) Aut velut Eurydamas fractos atrociter artus
    Sensit, Achilleis Priamidesve rotis.
Sed mage Pegaseo ferri super aethera dorso,
    Triptolemi aut curru sidera ad alta vehi.
Haec fati sors dira tui lamenta resolvit
    (60) Publica, & in querulos concitat ora modos.
Te moriente, eadem cunctis concordia flendi,
    Densaque ut ex uno lumine gutta cadit.
Publica si justo pateat jactura dolori,
    Fas mihi sit planctus consociare meos.
(65) Tu requiem vitae placidam, tu dulcia ruris
    Gaudia, quae studiis commodat aptus ager:
Quosque dat optatos Santhorstia villa recessus,
    Convictu toties exhilarata tuo:
Et largita meis nuper gratissima Musis
    (70) Otia, perturbas funere rupta tuo.
Tecum, vitales quum duceret HOPPIUS auras,
    Quo Patria erectum sustulit alta caput:
Et. MEERMANNUS amor Phoebi, fautorque Sororum,
    Membra sodalitii nuper honora forent:
[p. 40]
(75) Quot non jucundas genialiter egimus horas,
    Aestivasque dedit mutua mensa dapes.
Tunc ego rure meo, tantis vicinus amicis,
    Visus eram in media vivere Thessalia.
Et colere Herculei laetissima Tiburis arva,
    (80) Cinctaque Bajanis praedia litoribus:
Aut juga Pausilypi, vel Parthenopaea vireta,
    Quae Mergillines inclyta deliciis.
Nunc desolatus, doctisque sodalibus orbus,
    Maenalia videor degere in Arcadia.
(85) Et rigidae Libyës per inhospita tesqua vagari,
    Aut Garamanteis finibus exsul agi.
Museove latens, nemoris vel conditus umbra,
    Flere tot amissas cogor amicitias.
Atticaque arboreis quoties in frondibus ales
    (90) Ismarium querula voce dolebit Ityn,
Te lyra nostra, tuis Parcarum crimine ademtum,
    Flebilibus toties congemet icta sonis.
Interea, conjuncta animis felicibus umbra,
    Ingrederis vitae dum melioris iter:
(95) Quum male luxatos, HUDDENE, refeceris artus,
Fractaque Lethaeo laveris ossa vado;
[p. 41]
Sedibus Elysiis choreas age, blanda Favonî
    Semper ubi roseum temperat aura nemus.
Et si quis cari restet tibi sensus amici,
    (100) Burmannique tui cura superstes eat;
Haec, quia carmen amas, & carmine digna gerebas,
    In fortunatis accipe dona locis.


[p. 42]

IN NATALEM

QUINQUAGESIMUM SECUNDUM

VIRI EXIMII ET AMICISSIMI

WILHELMI BARNARD,

D. XVII APRILIS MDCCLXXVIII.

CELEBRATUM.

Vix ad ruricolas reducem, BARNARDE, penates
    Santhorsti excepit me genialis ager,
Quum memorem subiere animum tot signa favoris,
    Et non fucatae pignora amicitiae;
(5) Dum calices inter Lenaeo rore madentes,
    Atque inter mensae fercula lauta tuae,
Natalisque tui revocantia pocula festum,
    Explicita licuit ducere fronte diem,
Et Genio sacrata tuo bona dicere verba,
    (10) Verba, suos numquam non habitura Deos:
[p. 43]
Qui Tibi nascenti jusserunt stamina Parcas
    Volvere purpurea continuata Colu.
Mox:puerum placidis Fortuna excepit in ulnis,
    Amplaque de cornu divite dona tulit;
(15) Ut tibi felici semper decursa tenore
    Vita, nec adversa Sorte agitata, foret.
Sed simul his donis longe majora caducis
    Munera non parea contribuere manu.
Nam Bona Mens animum justique aequique tenacem,
    (20) Et Probitas fraudis nescia corda dedit:
Et docuit recto te Virtus tramite gressus
    Figere, nec dubio calle referre pedem.
Pectus & ingenuas Tritonia finxit ad artes,
    Et cultu Aonides erudiere suo.
(25) Dotibus his longo spectatum tempore amicum
    Te mihi conjunxit non dubitata fides.
Natali vetat illa tuo torpescere Musam,
    Nec patitur mutam conticuisse lyram.
Candida sed votis conjungere, vota Tuorum,
    (30) Quae Deus adsensu conprobet acta, jubet.
Vita diu felix, (nam sic, BARNARDE, mereris,)
    Exhilaret cursu perpete laeta domum!
[p. 44]
Et nullis concussa malis, sed libera curis,
    Nube nec aerumnae sollicitata, fluat!
(35) Et praeclara tori consors, tua COPSIA, sospes
    Transigat aetatis fata benigna suae!
Indolis egregiae specimen sic Filius annos
    Inpleat, & generis laus sit honora sui!
Ingenium excultas pergatque polire per artes,
    (40) Et Batavi studeat noscere fata foli!
BARNARDAEque domus seriem producat in aevum!
    Si faveat precibus pronuba Diva piis.
Sic fausta, Natalis, avi (Dî vota secundent!)
BARNARDO redeas prospera saepe meo!
Continue
[p. 45]

CARMINA

IN

OBITUM

PETRI BURMANNI

SECUNDI.



[p. 46: blanco]
[p. 47]

CARMINA
IN
OBITUM
PETRI BURMANNI
SECUNDI.
––––––––––––––––––––––

D. M.
PETRI BURMANNI
SECUNDI.
S.

Hic ubi sponte sua jam surgit Delphica laurus,
    Qualis & Andino nascitur in tumulo,
Pegasidum BURMANNUS amor, Phoebique sacerdos,
    Quem coluit moriens, vernis in ossa jacet.
(5) Subreptum flent Graja Venus, Pithoque Latina:
    Dum tabulas frangit Belgica Mnemosyne.
Consternata gemit, tremebundaque vix tenet hastam
    Asturiae Domitrix, sparsa cruore pio.
Rumpere, livor iners: manes comitata sepultos
(10) Gloria, BURMANNO quae venit, aequa venit.

JANUS GROTIUS.


[p. 48]

IN OBITUM

PETRI BURMANNI
SECUNDI

LITTERATORUM AC POËTARUM
PRINCIPIS.

Si lacrymis quidquam cineres placantur & umbrae,
    Si lacrymae interdum muneris instar habent;
Hic mihi, quando aliud nil moesto fata dederunt,
    Quod manes possit, PETRE, decere tuos,
(5) Hic mihi, vicinis Nereus ubi murmurat undis,
    Dum matutino sole rubescit ager,
Fletibus indulgere lubet, fletusque coörtos
    Manibus inferias mittere, PETRE, tuis.
Tu mecum, miseranda, pios, Elegeïa, planctus
    (10) Ede, tibi veri caussa doloris adest.
Occidit, occidit ille tui BURMANNUS amores,
    Ille, tua a teneris unica cura, fuit.
Quaeque vel Hyrcanas potuisset ducere tygres
    Barbitos, & silicum vincere duritiem,
[p. 49]
(15) Non Parcas potuit, non pallida flectere Leti
    Numina, non Stygii vertere jura fori,
Barbitos Ausonii donum memorabile Phoebi,
    Phoebeisque pares apta referre modos.
Cernis ut adtonitus frondosa cacumina Pindus
    (20) Motet, inauditis fit fragor unde sonis.
Exuat ut viridem laurus Daphnaea coronam,
    Areat ut volucris fons pede factus equi.
Omnia sunt sacris luctu deformia in oris,
    Ipsaque feralis numina squalor habet.
(25) Flent Charites, flet Graja Venus, Pithoque Latina,
    Flet Paphius Paphia cum genetrice puer.
Et Critice, insigni jam nunc viduata patrono,
    Secula Cimmeriae noctis adesse dolet.
Pierides, nivea laetas de fronte corollas
    (30) Vellentes, taxi tempora fronde tegunt.
Quaeque loca & voce & cithara modo dulce sonabant,
    Nunc miseris iterant nil nisi triste modis.
PETRUM convalles iterant, antra avia PETRUM,
    PETRUM iterat nemoris quae quatit aura comas.
(35) Sed quibus aut verbis, qua carminis arte ululatus,
    Aut furias memorem, pulcher Apollo, tuas?
[p. 50]
Non aliter luxisse ferunt te funus alumni,
    Funere in Inachii quam doluisse Lini;
Aut Phaëtonta Jovis flammis ultricibus ictum
    (40) Turbati excepit quum Padus amnis aqua;
Et roseos lacerasse sinus, lacerasse capillos,
    Et fregisse fera plectra fidesque manu:
Et modo Parcarum mutum obstupuisse rigore,
    Et modo sic querulis ingemuisse sonis:
(45) Ah! mystam rapuere meum, rapuere poëtam
    Fata, nimis doctis invidiosa choris.
Quis nunc heroas, quis fortia facta Batavûm
    Maeoniis tollet sidera ad alta tubis?
Quis mea quis posthac populo sacraria pandet?
    (50) Barbariem terris qui fuget, ecquis erit?
Vos, quîs pallentes umbrae, quîs Tartara parent,
    Numina numinibus si quid amica favent,
Reddite, crudeles, Burmannum reddite, Divi,
    Reddite, cum salvo sic ego salvus ero.
(55) Haec Phoebus; precibus sed inexoribilis Orcus
    Verba dedit rapidis depopulanda Notis.
Quod potuit, qua se tollunt Parnasia Tempe,
    Reliquias magni legit & ossa viri;
[p. 51]
Qualiter Odrysii Musae laniata poëtae
    (60) Membra cruentato conposuere solo.
Et tumultum statuit, tumuloque insurgere laurum
    Jussit, & aeternae frondis habere decus.
Inde ter Assyrio cineres lustravit odore,
    Ter sparsit lympha, Castalis unda, tua.
(65) Ter conclamavit queribundo murmure manes,
    Ter dixit, tellus sit tibi, PETRE, levis.
Vive precor tanti monumentum insigne doloris,
    Et tu, Phoebea consita laure manu.
Quam circum veteres (animis post fata beatis
    (70) Si liceat superas ire redire vias.)
Quam circum veteres, quondam tua cura, poëtae,
    PETRE, tuas laudes & benefacta canant.
Et Genium ludis celebrent, & festa quotannis
    Instituant, Pindo lectaque dona ferant.
(75) Certatimque suae det basia quisque puellae,
    Et socias jungant, qua decet arte, manus.
Cynthia Romano quondam celebrata Philetae
    Sola neget laetis ferre pedem choreis.
Cynthia, quae felix per te, si vita fuisset,
    (80) Sperabat cultu posse nitere novo.
[p. 52]
Sed nunc spes tecum clausas dolet esse sepulcro,
    Clamat &, heu! vati qui medeatur ubi est?
Interea, Eysiis placide spatiare viretis,
    Celsior humanis umbra beata malis.
(85) Illic sunt, famâ quos vexit ad aethera virtus,
    Pectoraque in patriae commoda nata suae.
Illic sunt Batavae praelustria nomina gentis,
    Nomina carminibus non peritura tuis.
Dumque tuis aptant merita ornamenta capillis,
    (90) Gestit in amplexus quisque volare tuos.
At fortunatis Livor malus exsulat oris,
    Saepius inmerito suetus obesse tibi.
Quaque jacet Stygii sedes scelerata barathri
    Subplicia infando crimine digna luit.

J. H. HOEUFFT.


[p. 53]

IN OBITUM

PETRI BURMANNI

SECUNDI.

In Batavis latiam quisquis venerare Minervam,
    Liberaque, ut musis corda benigna geris;
Non potes amisso non suspirare SECUNDO,
    Mors non ostensa quem modo falce rapit.
(5) Civis obit, studiique sui vir nomine rarus;
    Belga, videns populum quod fateare tuum.
Talis adhuc Tacitus, talis Juvenalis Aquinas,
    Cum sub Trajano Principe mundus, erant.
Roma brevi posthac, graviores passa catenas,
    (10) Non similes regni vidit in orbe sui.
Sed colere extremos, & amare haud destitit unquam,
    Vel servata virûm quod modo scripta docent.
Res Batavûm Taciti qui libertate docebat,
    Digna Quiritum oculis carmina quique dedit;
[p. 54]
(15) Leida tuas quamquam non extitit inter Abollas,
    Civis & ut scriptor nobile nomen erat,
Et quoque nomen erit, titulo quod utroque colendum,
    Libertas, Musae suspicientque novem.
Libertas Batavis & cultae ut numina Musae
    (20) Non semel a Batavo prorsus abite solo!
Hoc precor, hoc optet, quisquis tua busta SECUNDE!
    Musarum & Patriae civis amator adit.

GER. NIC. HEERKENS.

Groningae die 31 Junii
MDCCLXXVIII.


[p. 55]

MANIBUS

BURMANNIANIS

S.

Flebile Burmanni Bustum, cineresque sacratos
    Qui tegis aeterni Vatis, & ossa, Lapis!
Pro lauro viridi, pro puniceoque amaranto,
    Et molli viola, purpureisque rosis,
(5) Accipe Melpomenes lacrimas, velut imbre, cadentes;
    Accipe & hunc titulum, quem tibi moesta dicat.

,, Quodque Elegis Naso, blandoque Propertius ore,
    ã Carminibus cultis quodque Tibullus erat;
ã Qui jacet hîc, Phoebo Musisque dolentibus, illud
    (10) Unus divina PETRUS in arte fuit.
ANT. DE ROOY.


[p. 56]

EPICEDION

IN

CELEBERRIUM VIRUM

PETRUM BURMANNUM
SECUNDUM

DEFUNCTUM XXIV. JUNII. MDCCLXXVIII.

Abjice, quae crines decorat, Peneïda laurum,
    Sertaque jam cingant taxea, Phoebe, comas.
Flete, piae Musae; laceris lugete capillis:
    Virgineos repleat plurima gutta sinus.
(5) Orbis honor docti, nomen memorabile Belgis,
    Romula quem totum finxerat ipsa Charis,
Cujus ad eloquium toties pater Ya stupebat,
    Gloria, BURMANNUS, vestra decusque, jacet.
Hei mihi! quam subito spem fata inopina recidunt,
    (10) Votaque dant levibus diripienda notis?
Otia decursae vix nactus grata palaestrae
    Ducebas placidos, PETRE beate, dies.
Vix rude donatus, villaeque silentia captans,
    Piërisin laetus tempora cuncta dabas.
[p. 57]
(15) Ecce! voluptates, pacem & ruptura petitam,
    Injicit immites trux Libitina manus.
Tuque, operans Phoebo, media inter gaudia raptus,
    Occidis, Aonii longa querela chori.
Qualis, fulmineo tetigit quem Jupiter igni,
    (20) Immobilis, sensu deficiente, stupet.
Saxea ceu cautes corpusque animusque rigescunt,
    Et color in gelido pallidus ore sedet.
Talis ego horrebam socia cum conjuge, dirae
    Nuntia quum cladis litera lecta fuit.
(25) Terque quaterque udo lustravi lumine chartam,
    Vixque oculis habui, corde gemente, fidem.
Gaude, Parca, tuo, gaude violenta triumpho,
    Et rape cum tanto mimera mille viro.
Nil tamen egisti, mors invida: corpore strato,
    (30) Ausoniae vivent suada leporque lyrae:
Quamque Medusaea vindcx tegit aegide Pallas
    Gloria, Parnassi mole cadente, cadet.

PETRUS DAUSY.


[p. 58]

IN OBITUM

PETRI BURMANNI

SECUNDI.

Sic nos perpetuo mori
    Quamquam densa docent funera, non tamen
Fato cedere, fortiter,
    Si quem diligimus, jam patimur, truces
(5) Parcarum aut ferimus minas.
    Tu, quid terrigenas jugiter occupet,
Per casus varios licet
    Ipse experte diu quam prope sit nihil,
Irridens fatuos probe;
    (10) Dum te Piëriis, PETRE, laboribus
Intentum cita mors rapit,
    Flendi causa quidem pluribus, heu! cadis.
[p. 59]
Nugis plaudit ineptiae
    Hoc aevum, sapiens at nimium sibi:
(15) Jam vecors quoque respuit,
    Clarum Caesareo nomine seculum
Divum munere quae tulit.
    Insulsis criticis Cecropidos nitor
Et Suadae prope Romulae
    (20) Sordet; Barbaries jam reditum parat:
Ast hic, eloquio potens,
    Ullo vix veterum carminibus minor,
Pravi crimina temporis
    Dum doctis, numeris increpat, & suum
(25) Virtuti decus adferit,
    Romanas Veneres fortis ad Amstelam
Et Phoebum profugum stitit.

    Privati duce, nunc, quotquot ad ardua
Pindi scandere culmina
    (30) Conamur, querulis funera naeniis
Dum nos consequimur pii;
    Artes quisque bonas qui colit, atque amor
[p. 60]
Antiquae sapientiae
    Quos tangit, lacrimis ad tumulum litant.

(35) Curis liber inanibus,
    Victuro toties carmine jam sibi
Laudatum ingreditur nemus,
    Felix ipse nimis.   Plausibus excipit
Vatem LOTICHIUS, novam
    (40) Qui laudem Aönisin consuluit suis.
Umber Callimachus, feram
    Expertus Lachesin nunc iterum licet,
Cycnis Elysiis lubens
    Ostentat medicam sic quoque dexteram
(45) Quae se restituit sibi,
    Scriptis inmoriens ante diem suis.
Labris oscula millies
    Agnati geminat, Patruus & chelyn
BURMANNUS ferit auream,
    (50) Tanto discipulo rite superbiens.

Cujus primitiis modo
    Et Musae adnuerunt & Charitum chorus,
[p. 61]
O magni soboles viri!
    Castos docte modos hoc duce & auspice,
(55) Te per sacra precabimur
    Semper Thespiadum; vel, tibi sanctius
Si quid, per cineres Patris,
    Antiquum ut generis perpetues decus.

PETRUS VAN BRAAM.


[p. 62]

IN OBITUM

VIRI CELEBERRIMI

PETRI BURMANNI
SECUNDI
POETAE EXIMII.

Heu! mortale genus nihil est nisi somnia, seu quae
    Proveniunt cornu, sive ea mittit ebur.
Quem modo tollebant expleta quotquot acerra
    Pieriis gaudent munera ferre socis:
(5) Quem Juvenes coluere ducem, coluere patronum,
    Artis Apollineae quos animaret amor:
Amstela quem toties viereis suspensus ab undis
    Laudibus in coelum ut naviger Ya tulit:
Quem desiderium Patrui lenisse diserti
    (10) Pulsantum Latiam vox erat una chelyn:
Ilium praecipiti plorant jam funere mersum,
    Musarumque dolent illo obeunte vices.
[p. 63]
Et merito! Amstellis quod erat Broukhusius ingens,
    Et quod natali Francius ille solo:
(15) Hoc quoque natura perfectus & arte SECUNDUS
    BURMANNUS, vatum fama superba, fuit.
Ille fugam Hollando meditantem a litore Phoebum
    Sistebat Latii carminis arte potens.
Temporaque horrebat se vivo, quae velut augur
    (20) Fatidicis cecinit Francius ante modis:
Tempora, cum vel nullus honos, reverentia nulla
    Carmina scribenti quamlibet apta foret.
Heu! nunc cum Phoebo jubeo plorare Sorores,
    Heu! virides lauri nunc hederaeque jacent.
(25) Inclyta non neget hoc magno perculsa dolore
    Phoebeis dudum Leida superba Cycnis.
Nec quae crescentem suspexit Franeca Vatem,
    Franeca Schradero nunc animosa meo.
Nec quem fraterno BURMANNUS amore colebat,
    (30) Grotius, Ausoniae nobilis arte lyrae.
Quo minus ista negent, tanto magis exedit acer
    Pectora, praeclaro vate silente, dolor.
Aspera me quoque sors luctu conturbat acerbo,
    Cujus erat magno laus placuisse Viro.
[p. 64]*
(35) Ah! quoties stimulis me compellebat amicis
    Ex Aganippeo fonte levare sitim.
Infirmos quoties gressus mihi rexit, & alas
    Addidit, & vilem spernere jussit humum!
Privatis majora tamen sunt publica damna,
    (40) Priscorum subeunt quae monimenta virûm.
Quae subeunt Latiae, BURMANNI cura, Camenae,
    Quas sibi sperata restituisset ope.
Nunc ea spes periit tenuesque receessit in auras,
    Cumque auctore suo publica vota jacent.
(45) Sed desiderium quamvis jam grande reliquit
    Ille sui, famae dote superstes aget.
Fama BURMANNUS majori a funere vivet,
    Quam ferus poterit nunquam abolere dies.
Vivet BURMANNUS, totoque legetur in orbe,
    (50) Qua suus Aonisin contribuatur honos.
Tu, FRANCISCE, cave, fama ilia domestica ne mox
    In Patre subsistat deficiatve tuo.
Tu, sumto ex illis exemplo Heroïbus, aequas
    A docta laudes posteritate refer.

D. J. VANDER TRAPPEN.


[p. 65]

IN

FUNERE ACERBISSIMO

PATRIS HONORATISSIMI

PETRI BURMANNI

SECUNDI.

Ergo erat in fatis defunctum flere Parentem,
    Sortis & heu! tanta de gravitate queri?
Tene, meis oculis & vita carior ipsa,
    Tempus ad hoc Musae duxque comesque meae;
(5) Tene, Pater, moestis raptum lugere querelis
    Cogor, & his lacrymis busta rigare tua?
Ut Te sustinui languentem in limine mortis
Adspicere, & fletus conbibere ipse meos?
Quis mihi tunc sensus (sed sensum animumque gementi
(10) Abstulerat fati vis nec opina) fuit?
Oscula quum gelidis tentabam figere labris,
Pallida jam mulcens membra tremente manu;
Obrigui infelix, & non minus ipse videbar
Funere praecipiti mortis inire viam.
[p. 66]
(15) At tu singultus inter, lamentaque dira,
    Quum summa instaret funeris hora tui,
Oscula jungebas, suprema sed oscula, Nato,
    Adstringens collo brachia fida meo;
Atque ita: Quid ploras? hac omnes lege tenemur.
    (20) Patris ab exemplo, mi Petre, disce mori.
Dixisti, & pietas me lumina claudere jussit:
    Nec mora, carnivoris vermibus esca jaces.
Quo ruis, exclamo, Pater optime? siccine PETRUM,
    Non rediture, tuum deseris ante diem?
(25) Unica tu nostrae tutela decusque juventae
    Siccine in aeternum, magne Magister, abis?
Quod mihi praesidium teneris jam restat in annis?
    Nullus enim, qui me nunc tueatur, erit.
Quo duce nunc Phoebi lustrare sacraria; cujus
    (30) Auspiciis potero tutus, ut ante, regi?
Qui mihi nunc lymphae potandum Aganippidos haustum,
    Castalios latices qui dare possit, ubi est?
O quoties mea non, Te sospite, vota fuerunt,
    (Sed nimium fallax & breve vita bonum est)
(35) Ut possem manibusque tuis & mente sagaci
Formari, ore tuo mellea dicta bibens,
[p. 67]
Et tecum in studiis consumere molliter aevum,
    Doctaque Musarum Te duce castra sequi,
Et sic venturae solamen dulce senectae
    (40) Essem, & spes vitae deliciumque tuae;
Utque foret procul illa dies, quum justa sepulto
    Reddere, & exsequias cogerer ire Tibi!
Haec mihi fingebam demens, sed fata dederunt
    Vota procellosis diripienda notis.
(45) Una dies misero mihi sustulit omnia Tecum!
    O nimis infelix, o nimis atra dies!
Di superi! cur non busto nos clausit in uno,
    Ossibus & mea non miscuit ossa tuis!
Umbriferis nemorosa comis Santhorstia villa
    (50) Villa senectuti grata latebra tuae;
Quae tibi docta prius placiti tot gaudia ruris
    Praebuit, & Musis apta theatra tuis;
Carmina quae toties cantantis Apolline dextro
    Audivit numeros obstupuitque tuos;
(55) Orba suo cultore dolet, sortemque malignam
    Plorat, & aerumnis incubat aegra suis.
Moeret ager, moerent sylvae, nec rustica cantus
    Effundit grato tibia, ut ante, sono.
[p. 68]
Squalet nostra domus, veloque obnupta capillos
    (60) Amissum queritur Mater amata virum.
Et nos, qui cupimus Matris lenire dolorem,
    Rumpimur in lacrymas, dum gemit illa, pias.
Sed me prae reliquis desertum, me spoliatum
    Linquis! & heu, vitae spes mea fracta jacet.
(65) Nam duce destituor tanto, tantoque Magistro,
    Clauditur & studiis portus & ara meis.
At quo me meus ardor agit? mihi grande Parentis
    Exemplum posthac nobile calcar erit.
Phoebe fave, & nostro fac ut sim nomine dignus,
    (70) Ne possim a Proävis degenerare meis;
Gentis & ut nostrae liceat producere laudes,
    Nomen & a docta posteritate seram!

F. P. BURMANNUS. J. U. STUD.
Continue

Tekstkritiek:

p. 279 vs. 135 theatro: er staat: theatro. (P. d’Orville, Poëmata p. 243)
p. 351 vs. 3 Umbram er staat: Umbrum
ibid. subscriptum MDCCLXVII er staat: MICCLXVII
p. 363 heeft als paginacijfer 263
p. 369 quamqnam er staat: quamqnam
p. 479 Pieris in er staat: Pierisin
p. 440 Dousaei er staat: Dausaei
Appendix p. 24 Vesvî cf. P. Burmannus: Anthologia veterum latinorum
      epigrammatum et poëmatum, deel 1 (1759) p. 141.