Joost van den Vondel: De tranen, Petri ende Pauli, door I. V. Vondel. Op muzyck gebracht, met 2,3,4, en 5, stemmen, en een gemeene-grondtstem, door C.T. Patbrué, jubalist van Haarlem. 1646.
Deel 1 Neurie (de melodie- of tenorstem): p. I-IV en 1-56 (foto 1-60)
Deel 2 Tweede boven-zangh (Rey van gekerstende soldaten),: p. I-XVI (foto 61-76)
Deel 3 Tweede boven-zangh (Traenen Symon Petri),: p. I-VIII (foto 77-84)
Deel 4 Gemeene grondtstem. (foto 85-136)
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton094390 e.v. — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk. Tekst onder genoteerde muziek nemen wij regel voor regel over, aangegeven met donkergroen. Teksten in gotisch schrift geven wij aan met donkerblauw.
Continue
[1. fol. π1r]

DE

TRANEN

PETRI ende PAULI,

Door I.V. VONDEL.

Op Muzyck gebracht, met 2, 3, 4, en 5,
Stemmen, en een Gemeene-GRONDTSTEM,

Door

C.T. PATBRUÉ,
JUBALIST van HAERLEM.

NEURIE.

[Vignet: fleuron met putti]

t’AMSTERDAM,
____________________________________________________

By Paulus Matthysz. inde Stoof-steegh inde Boekdrukkery, ghedruckt. 1646.


[2. fol. π1v: blanco]
[3. fol. π2r]

Opdraght der TRAENEN

SYMON PETRI

En zyn mede-genoot

PAULI.

Aen den E. Heere

SYMON FELT.

WY openen hier voor SYMON FELT, wiens geest nergens liever weydt als in den beemt van Maetspel en zangh, de lieffelycke en heylzame weyde, of het velt van dien grooten Herder Symon Petrus en Paulus, zynen mee genoot, beyde waerdigh tot hun eeuweige gedachtenisse eeuwigh op gezongen te worden, om de Cristenen op te wecken tot navolginge van hunne uytnemende deught en stantvastigheit, gebleken tot voorstant des Cristelycken geloofs; weshalve zy met de heerlycke martel-kroon in ’t eeuwigh leven beloont en gekroont zyn. Onze Neerlantsche Dichter, en zonderlingh begaefde Poët, van de VONDEL had dit zoo beweechlyck en stightelyck op het tooneel gebrocht, dat myn Zang-kunst omvonckt wert, om de reyen op het tooneel aen te voeren, zyn maet en rymen met snaeren en stemmen te volghen, en de kracht en het pit van dien styl naer myn vermogen wat natuerlyck en krachtigh uyt te beelden, zulcks dat myn Nooten, zoo my gezeyt wiert, uwe E. hart raeckten, en bykans tot traenen beweeghde, als uwe lief-hebbende ooren het bitt’re traen geluit van onsen Symon Petrus en zyn mee-gezel Paulus omvingen. Ick sedert van verscheyde lief-hebbers der Muzycke aengeport om dit werck door den druck gemeyn te maecken, vont geraden te schuylen onder de gunstige schaduwe van uwe E. met eenen zonderlingen treck tot deeze Hemelsche kunst ingenomen, en in ’t byzonder tot dezen Apostolycken toon. De kunst-beminders ziende uwen Naem op het voorhooft van dit werck, zullen het met meerder smaeck en graegheyt omhelzen, en helpen bevorderen dat de goddelycke Zangh-kunst door deftige Dichters meer en meer groeye en bloeye, terwyl ick blyve,

                        Myn Heer,

                                                Uwe E. dienstwillige

Te Haerlem, 1646.
den Novemb.		                        CORNELIS TYMONSZ:
PATBRUÉ.


[4. fol. π2v: blanco]
[5. fol. A1r]

    De Heer Huigh de Groot, koninghlijk
        gezant by den Christelycksten Koning, schryft, in zyn
        Byhangsel der uitlegginge over den Antichrist, aldus, uit den
        mont der zalige Vaderen, en de penne der kerckelycke Histo-
        ry-schryveren:

MAer de Christenen, beide mannen en vrouwen, die te Rome waren, vluchtende naer de koningklycke kercken der Apostelen, PETER en PAUWELS; zoo ten tyde van Alarick, als van Theudorick, berghden hun leven, en hare kuischeit, volkomentlyck door een gelycke goddelycke voorzienigheit, waer door, in Hierusalems ondergangk, van Godt wierden behouden, die zyne wet hadden ghehouden.
Noch een luttel verder:
DE Christenen deden ’t geen Godt begeerde. Zy gingen uit Babylon, dat is uit de stat Rome naer de HEILIGE PLAETSEN Die buiten de stat waren; en werden daer, als in gerusten vreede, gheberght; niet zoo zeer door der Gotten ghenade, als door Godts beschuttinghe. Zoo regeerden de MARTELAERS met Christus.
Continue
[6. fol. A1v]

OPDRAGHT

Aen

EUSEBIA.

        EUSEBIA, nu treck, op Godts bazuinen,
            Met my, niet om den Jerichooschen muur,
        Maer om de stadt, die, met haer zeven kruinen,
            De donders tarte, en terghde al blixem-vuur.
        (5) Nu leer met my zacht zinnich oorelogen,
            En Rome zelf bestormen op zyn kracht;
        Niet met gewelt van schildtpadt, ram en bogen,
            Waer me het fel al ’t aertrijck t’onder braght;
        Maer met gebeên, en tranen, en twee tongen,
            (10) En wonderheên, en afgepynight bloet.
        Wat Caesar dwongk heeft Christus dus gedwongen.
            De doornekroon beschaemt den lauwerhoet.
        Omhels dan dit paer helden, echte Vaders
            Der Roomsche Bruit, en Godt verloofde maeght;
        (15) Die, op het bloet van hun doorluchtige aders,
            Meer moedts dan op Anchises afkomst draeght:
        Die afkomst quam den gryzen stroom oproejen,
            En plante daer, door ’t zwaert, vervloeckte Goôn;
        d’ Apostelschap, beknelt in ysre boejen,
            (20) Verhief ’er ’t Kruis, gezegent in Godts zoon.
        Ghy kust en leest de blaen die eeuwigh leven;
            De lelien met roozen overstroit;
        Spierwit satyn met martelinckt beschreven,
            En bloet korael op sneeu, dat niet ontdoit.
        (25) Daer ziet men druck het padt tot blyschap banen.
            Daer puft de stanck des kerckers ’t weeligh hof.
        Daer kiest uw lust geen perlen voor die tranen.
            Daer veeght men kroon en scepter uit, als stof.
        Terwyl de jeught, met ydelheên geladen,
            (30) Den oogenblick des levens wulpsch verquist,
        Leert d’ aen dacht hier de tyranny versmaden,
            En d’ydelheên, noch ydeler dan mist.
[7. fol. A2r]
        Zy leert’er naer Godts strenge Ridders aerden,
        Die ’t hemel padt, op purper niet betreen,
        (35) Maer op de punt van spyckers, sne van zwaerden,
        Gekloncken en geknarst door vleesch en been.
        Wat is ons vleesch, dat toch in ’t graf moet rotten?
        Wat is het lyf, vermast van snoode pracht?
        Der wormen spijze, en voetsel voor de motten;
        (40) Een hindernis van ’t geen Godt dierbaerst acht.
        Dat ’s ’t wezen uit zijn aengezicht gesneden,
        De hemelsche en in klay gevange ziel;
        Die haeckt te spoên, met wyde en wisse schreden,
        Naer ’t zaligh honck, waer op haer liefde viel.
        (45) Geen Labyrinth der weerelt kan verwarren
        Haer opzet, zoo zy volght den marteldraet,
        En ’t licht der beide in bloet vergulde starren;
        Waer voor het kroost van Tyndar onder gaet.
        De Tiber komt ten Apennyn afbruizen,
        (50) En schynt verheught, daer hy hun Graven schuurt;
        Geviert van zoo veel Keizerlycke huizen,
        En Koningen, wier eere als Christus duurt.
        Hoe dus? ick raeck geen aerde: myne veder
        Verruckt den geest naer d’ Apostolische asch.
        (55) EUSEBIA, laet los. ghy treckt my neder,
        Die reede al uit den damp der weerelt was,
        En liet u na myn afscheit, hier geen beter
        Geheughnis, dan SINT PAUWELS en SINT PETER.

[8. fol. A2v]

a 3.

OPDRAGHT

Aen

EUSEBIA.

I.                         NEURIE.
EUSEBIA, nu trek, op Gods bazui-
nen, Met my, niet om den Jerichooschen muur;
Maer om de stadt, die, met haer zeven kruinen, die ://:
De donders tarte, de
://: en terghde al’t blixem vuur.
Nu leer met my zachtzinnigh oorelogen, En Rome zelf bestormen op zyn kraght, be-
[9. fol. A3r]
bestormen op zyn kracht; En Rome zelfs bestormen op zyn kraght; Niet met ge-
welt van schildtpadt, ram en bogen, Waer
me het fel, ://: al ’t aertrijck t’ onder bracht; Niet met gewelt van
schildt-padt, ram en bogen, Waer me het fel, ://: al
’t aertrijck t’onder braght.


[10. fol. A3v]

II.
MAer met gebeên, en tranen, en twee ton-
gen, En wonderheên, en ://:
en afgepynight bloet. Wat Caesar
dwongk heeft Christus dus gedwongen. De doornekroon beschaemt
den lauwerhoet. De doornekroon beschaemt den lauwerhoet.
Omhels dan dit paer helden, echte Vaders Der Roomsche
Bruit, en Godt verloofde maeght; Die, op het bloet van hun doorlucht’ge
aders, Meer moedts ://: dan op Anchises afkomst draegt:

[11. fol. A4r]
Die afkomst quam den gryzen stroom oproejen, En plante daer,
://: door ’t zwaert, vervloeckte Goôn; D’ Apostel-
schap, beknelt in ysre boejen, ://: Verhief ’er ’t kruis, ://:
gezegent in Gods Zoon.

[12. fol. A4v]
III.
GHy kust en leest de blaên die eeuwigh leven; die
://: De lelien met roozen over
stroit; Spierwit satyn met martelinckt beschreven, En bloetko-
rael op sneeu, dat niet ontdoit. Daer ziet men druck het padt tot
blyschap banen, tot ://: tot blyschap ba-
nen, Daer puft de stanck, daar ://: des kerckers ’t weeligh
hof. Daer kiest uw lust geen perlen voor die tranen, geen
perlen voor die tranen, Daer veeght men kroon en scepter uit, als stof.
[13. fol. B1r]
als stof.


IV.
TErwyl de jeught, met ydelheên geladen,
Den oogenblick des levens wulpsch verquist, Leert d’ aendacht hier de tyranny ver-
smaden, En d’ydelheên, noch ydeler dan mist.
Zy leert’er naer Godts strenge Ridders aerden, Zy leert ’er
naer Godts strenge Ridders aerden, Die ’t hemel padt, die
://: Op purper niet betreên, niet ://: Maer op de punt ://: Van spyckers,
sne van zwaerden, Gekloncken en geknarst door vleesch en been, door ://:


[14. fol. B1v]

V.
WAt is ons vleesch, dat toch in ’t graf moet rotten? Wat is het lyf,
Vermast van snoode pracht? Der wormen spijs’, ://:
en voetsel voor de motten; Een hindernis van ’t geen
Godt dierbaerst acht.
[15. fol. B2r]
VI.
DAt ’s ’t wezen uit zijn aenge-
zicht gesneden, De Hemels en in klay
gevange ziel; Die haeckt te spoen,
met wyde en wisse schreden. Naer ’t zaligh honck, ://: waer op haer
liefde viel. Geen Labyrinth, geen ://: der weerelt kan verwarren geen
Haer opzet, zoo zy volght, zoo ://: den Marteldraet, En ’t licht der beid’ in bloet vergulde starren, der
beyd’ in bloet vergulde starren; Waer voor het kroost van Tyndar onder gaet.


[16. fol. B2v]
VII.
DE Tiber komt ten Apennyn afbruysen, En
schynt verheught, daer hy hun Graven schuurt; Geviert van
zoo veel Keizerlycke huyzen, Geviert van zoo veel Keiser-
lycke huyzen, En Koningen, wier eer’ als Christus duurt.


[17. fol. B3r]

VIII.
NEURIE, Alleen tot het streepje, of met dryen.
HOe dus? ick raeck geen aerde, ://:
myne veder Verruckt den geest naer d’Apostolische asch. EU-
SEBIA, laet los, ://: ghy treckt my neder. Die
reede al uyt den damp der weerelt was, der weerelt was, En liet u na myn
afscheit, hier geen beter geheughnis, geen beter ge-
heughnis, dan SINT PAUWELS en SINT PETER. Dan SINT PAU-
WELS en SINT PETER.


[18. fol. B3v]

TRANEN,

PETRI ende PAULI.

        O Wackerste van alle voghelen,
        Die my uit ’s misdaets dootslaep kraeit,
        En dryft, door ’t klappen uwer vlogelen,
        De zon aen, die zich oostwaert draeit,
        (5) En langkzaem naer de kim komt ryden;
        Terwylze alree bekommert is,
        Om d’ysre tralien te myden
        Der Mamertynsche vangkenis;
        Die vasthoudt, in haer holle kaken,
        (10) Den weiflaer, dien ’t van ’t harte kon,
        Al willends wetends te verzaken
        Den glans der onderdruckte zon;
        Een zon, die aller blinden ooghen
        Genezen quam: getrouwe haen,
        (15) Ghy kraeit, eer nogh dees doeck kan droogen,
        Alweêr op elcke wang een traen.
        Ghy morgenwecker, leert my schreien
        Geduurigh, eer de morgenstar
        De scheemring, voor dien glans, gaet spreien,
        (20) Waer teghens ick niet opzien dar;
        Waer teghens ick niet op kan beuren
        Dit rompligh schrompligh aengezicht;
        d’Ooghappels, weeck en blint van treuren;
        Bezwalckt, beschaemt, en schuw van ’t licht.
        (25) Heb ick hun noch niet uitgekreten,
        Die waert zyn Godt noch zon te zien?
        Heb ick myn tongh niet afgebeten?
        Die, om gevaer en smaet t’ontvliên,
        Verlochende den rechten hoeder;
        (30) Verzwoer het al t’onnozel lam;
        Dat smetteloos van zyne moeder
        Ter weerelt, al de weerelt quam
[19. fol. B4r]
        In bloet en hartewater baden:
        Zigh offeren op ’t kruis altaer.
        (35) O Paeschlam, ick holp u verraden,
        In ’t onweêr van die wreede schaer.
        De kusser van ’s verzoeners wangen
        Verriet maer eens der menschen zoen:
        Myn mont, na dat hy was gevangen,
        (40) Verriet, helaes! hem driemael; toen
        Hy vast bespot wiert, en bespoghen.
        Erbarm u myner: zie om laegh:
        Alziende Waerheit, straf myn loghen:
        Verzwaer de ketens, die ick draegh.
        (45) Wat woorden liet ick my ontslippen!
        Verzaeckte ick zoo myn’ Godt, myn’ Heer!
        Wat lastren schonden deze lippen!
        Ick nock, ick berst, ick kan niet meer.
        Myn geest bezwyckt. ick zygh ter neêr.
        (50) Och och och och och och och och.


[20. fol. B4v]

TRANEN,

PETRI ende PAULI.

NEURIE.
IX.
Petrus: O Wackerste van alle voghelen, Die my uit ’s misdaets
dootslaep kraeyt, En dryft, en dryft, door ’t
klappen uwer vloghelen, De zon aen, die zich oostwaert draeyt, En
langkzaem naer de kim komt ryden, Terwylze alree bekom-
mert is, Om d’ysre tralien te myden Der Mamertynsche
vanckenis; Die vast houdt, in haer holle kaken, Den
[21. fol. C1r]
weyflaer die ’t van ’t harte kon, Al willends wetends te verzaeken Den glans
den glans der onderdruckte zon; Een zon, die aller blinden
oogen Genezen quam, genezen quam: ge-
trouwe haen, Ghy kraeit, eer noch dees doeck kan drooghen, Al-
weer op elcke wangh een traen. op ://:
[22. fol. C1v]
X.
GHy morgen wecker, leert my schreyen, leert my schrey-
en Geduurigh, eer de morgen-
star de scheemringh, voor dien glans, gaet spraeyen, Waer
tegens ick niet opzien dar, waer teghens ick niet op kan beuren,
Dit rompligh schrompligh aenghezicht; d’Ooghappels, weeck en blint van
treuren; Bezwalckt, beschaemt, en schuw van ’t licht.
XI.
Heb ick hun noch niet uitgekreten, Die waert zyn God noch zon te
zien? Die ://: Heb ick myn tongh niet afgebeten? Die om gevaer, ://:
[23. fol. C2r]
XI.
en smaet t’ontvliên, Verlochende den rechten hoeder; Ver-
zwoer het al t’onnozel lam; Dat smetteloos dat ://:
van zyne moeder Ter weerelt, al de weerelt quam In bloet en harte wa-
ter baden, In ://: Zich offe-
ren op ’t kruys altaer, op ’t kruys altaer O Paeschlam, ick holp
u verraden, ick ://: In ’t onweer van die wreede schaer,
In ’t ://: van die wreede schaer.
[24. fol. C2v]
XII.
Dit kan alleen gezonghen werden.
ofte a 3.
DE kusser van ’s verzoeners wangen Ver-
riet maer eens der menschen zoen: Myn mont, na dat hy
was gevangen, Verriet, helaes! helaes! verriet helaes! Hem driemael; toen Hy
vast bepot wiert, en bespogen. Erbarm u myner,
Erbarm u myner zie om laegh, ://: Al ziende waerheyt, straf myn
loogen, straf myn loogen: Verzwaer de ketens die ick draegh.
die ick draegh. Wat woorden liet ick my ontslippen! ://:
Verzaeck ’t ick zoo myn Godt, myn Heer! ://:
[25. fol. C3r]
Wat lastren schonden deze lippen! ://:
Ick nock, ick berst, ick kan niet meer, ick ://: ick
kan niet meer. Myn geest bezwyckt Ick zygh ter neer. ://:
Och och och, ://: och och och och.


[26. fol. C3v]

Vervolgh van de

TRANEN

PETRI ende PAULI.

XIII. NEURIE.

PAULUS. AY megevangen, ://: staeck dit nocken,
staeck dit steenen, En laet my sluimeren. Of zult ghy eeuwigh weenen,
Om ’t struikelen der tonge? Om zoo een woort, dat stil De lippen
los ontglipte, uit swackheyt, niet met wil? uit swackheit, niet met wil?
Wat anders heeft de mont, wat anders ’t hart gesproken. Ghy ziet, van harte-
wee, verkniest, verout, gebroken. Dit kermen, nacht op nacht, ://:
[27. fol. C4r]
verswackt den ouderdom, Versteurt den slaep, of maeckt myn nacht
gebeden stom. Ick schouw (want tranen uit berouw tot zuivringh strecken
Van een bevleckt gemoet) u rein van deze vlecken.


[28. fol. C4v]
XIV.
Alleen, of met drien.
PETRUS. MYn amptgenoot, ick weet, ick reck u taey gedult Te lang,
door ’t moejelyck vernieuwen van myn schult; Zoo meenighmael den
haen. Zoo ://: aen ’t sluimrigh hart komt klop-
pen. Wat raet ://: wat raet? myn hartaêr berst, ://:
in ’t eerst allengs by droppen, Dan korter, drop op drop; dan gietze beecken
uit: En schrey ick niet, zoo is ’t alleens, ://: of ’t hart my sluit.
Ay medebroeder, ://: Laet myn tranen ruim gaet weien. Laet my
myn doot vergryp op halen. Laet my schreien.


[29. fol. D1r]
XV. a 2.*
PAULUS. ZOo klagen ’t hart verlicht, vaer voort met uwe
klaght. ://: PETRUS. De nacht vermaent my weêr aen ’s Heilants jongste
nacht; Waer in d’Aertspriesters zelfs, schynheilighe Ouderlin-
gen, En Schriftgeleerden hem, met stael en stocken, vingen, Door
d’opgheruide schaer, en dien Ischarioth; Verkoopend’ om wat gelts
zyn meester, en zyn Godt.


[30. fol. D1v]
XVI.
ICk trof in ’t hondert, met den korten krommen
degen, Maer als vergeefs, ://: elck vloot
elck vloot, en SIMON stont verlegen, en SIMON stont verlegen,
Verlaten, en most zien ://: tot stervens toe bedruckt, Hoe
deerlyck JESUS daer zyn oogen wert ontruckt, En stewaert in ge-
sleept. ’k zagh om: elck was geweken. ://: ’k Had nu
door meesters last den houwer opgesteken; En twyflend’ of myn
trouw hier mede moght volstaen, Volghde al beducht de torts en
[31. fol. D2r]
nacht roep achter aen Gelyck een dwalend lam al blatende den harder, En
’t siddrend voor den wolf, dan dichter, dan wat verder. Helaes!
://: zy sleurden ’t Lam in ’t Priesterlycke hof. Ick zagh dit, en verdroegh ’t.
vergreep ick my niet grof? Och och och och.


[32. fol. D2v]
XVII. a 2.
PAULUS. GHy had u vroom gequeten. PETRUS. Ick stygh de trappen
op ://: daer ’t hof, op Godt ghebeten, Krioelt, ://: en
woelt, en galmt, en lastert zoo versteurt, En Kaïphas quan-
suis de kled’ren ryt, en scheurt, ryt, en scheurt.


[33. fol. D3r]
XVIII. a 2.
’K Hoor spuwen in ’t gezicht, en klincken voor de wangen,
waer aen zy ’t dootzweet zien, by roode drupplen, han-
gen. Nu Christus, propheteer: ://: wie klopt u voor den mont?
://: Een meisken, ://: dat my, in de voorzael
zitten vont, Stoof op, ://: stof op: dit ’s oock van ’t
slagh ://: die twist en oproer zoecken. Ick schrick,
verzaeck myn’ Heer, verdoem myn ziel met vloeken, ://: Noch
eenmael, en noch eens; en daetlyck kraeit de haen, en daetlyck kraeit de
[34. fol. D3v]
XVIII.
haen; En JESUS ziet my styf met straffende oogen
aen, Die dringen in de ziel. waer was ://: ick toe gekomen! waer
://: Het hart wou op de tongh, die liet zich naulix
toomen, Wee my, ellendigh man! erbarm u myns! o Heer, ://:
Och och och och. ://: PAU. Myn broeder, schrey niet
meer, schrey niet meer.


[35. fol. D4r]
XIX.
PETRUS. O Haen! de dagh wou op: my
docht myn hart wou sluiten. Ick gingk beklemt om ’t hart,
ten hove uit, recht naer buiten, Myn stille schuylspelonck ontvou-
wen myn verdriet, In ’t eerst met stom misbaer: geluit slaen
kon ick niet. Ick sloegh voor deeze borst; begon het hair te rocken, Ick
sloegh voor deeze borst; begon het hair te rocken, uit mynen visschers
baert; verzucht’en raeckt’ aen ’t nocken, Aen ’t roepen op het lest;
lagh plat op ’t aenzicht neer Zoo koudt, gelyck een visch, langs ’t Galileesche
[36. fol. D4v]
XIX.
meer, Noch zieltooght op den kant des oevers, voor zyn sterven;
Als die zyn element, het water, niet kan derven. Als
die zyn element, het water niet kan derven.


[37. fol. E1r]
XX.
ICk schreeuwde: o waterbron des levens! help my doch Aen
water, help myn oogh aen tranen; is ’er noch
Wat hoops, wat levens, voor myn ziel, in zilte plassen.
Maer neen, ://:die vloeck vleck is met tranen niet te wassen.
die vloeck vleck is met tranen niet te wassen, te wassen. O myn, o myn vermetel-
heit! wat heb ick my beroemt, wat heb ick my beroemt Van voorstant!
heilge disch, en spys, die my verdoemt. O bloet, o dranck, o kelck!
[38. fol. E1v]
XX.
hy spelde ’t al te veuren. ://: al te veuren. O sleu-
tels, wat portier, wat ://: vertroutmen ’s Hemels deuren! wat ://:
’s Hemels deuren! Genae, genae, genae. toen schreid’ ick, vlaegh op
vlaegh, Myn oogen root en dick; en harde ’t schreyen staegh, ://:


[39. fol. E2r]
XXI. a 3.
LAet tuigen van myn’ rouw; om myn’ bezweken yver
Die Starrebron, by ’t hol; die zuivre en klare vyver.
O PETER, ://: was dat pal, ://: gelyck een pyler staen! En kon een
maeghdeken een man in ’t velt verslaen? ’t Viel mackelycker ’t lyf, verkleumt
van kou te warmen, Dan, met gevaer ://: van ’t lyf, dan ://:
uw’ Meester te beschermen. Och och och och, ://: och
och och och. wat kan een ydle schrick! ://:


[40. fol. E2v]
XXII. a 3.
PAULUS. GHy zyt, op verre na, zoo schuldigh niet als ick, Die zelfs
de kleederen des steenigers bewaerde; Daer Steven storte met een hagelbuy ter aer-
de, Daer ://: Daer Steven storte met een
hagelbuy ter aerde, En, van Godtvruchtigh bloet, besprengkelt,
paers en root, My lachen sagh, wee my! ://:
wee my! in zyn’ onnoosle doot; Daer ’t lyck, half levend, daer ’t
://: lagh geplet van harde kajen. harde kajen.


[41. fol. E3r]
XXIII. a 3.
LAet SIMON swygen: laet de bittre SAUWELS
schreien, ://: Wien Christus uit de lucht die
gruwelen verwyt. O hooft van ’t lichaem zelf, waer in ghy sterft,
waer ://: en lydt! O glans, had ghy een strael,
had ghy een strael in myn gezicht geslagen, Eer bey deeze oogen
noch dien martler storten zagen. storten zagen. Die heyligh badt voor ons, en
steegh de wolcken deur. De steenen werden root,
myn wreetheit hiel haer kleur, myn ://: Myn handen, hebt ghy oock
[42. fol. E3v]
XXIII.
doornagelt den gekruisten? Wee my, wee my, ://: wie klinckt my
daer met vuisten Zoo fel, zoo fel in ’t aengezicht? O nachtgeest, zyt ghy
dat? Slae toe, slae toe, ’k verdien noch meer. Ick zit van bloet bekladt
ick ://: Verneder dezen worm, ://: eer hy zich verhoo-
vaerdigh. ://: eer hy zich verhoovaerdigh. verhoovaerdigh.
’k Vernoegh aen die gena, ben ick haer anders waerdigh. Och och och
och ://:och och och och.


[43. fol. E4r]
XXIV. a 5.REY.

Van gekerstende Soldaten.

NEURIE.

VOor Jesus naem, en Caesars Ryck, Het zy in ster-
ven, of in leven, Staen wy gereet, een
yegelyck Zyn eer en eigen Recht te geven, Door schuldigh onderdanigheit.
Gelyck wy Gode en Caesar zwoeren; en ://: En,
met een wettigh onderscheit, Ons tweederhande wapens voe-
ren; voeren; d’Onzichtbaere om de blinde maght
[44. fol. E4v]
XXIV.
Des afgronts Christelyck te keeren; De zichtbaere, om gewelt,
met kracht, Der armen, met ://: van ’s Ryx hals te wee-
ren; Van ’t Capitool, en al den Raet. Dit past een Chri-
stensch Rooms soldaet. Dit past, dit past een Christens Roomsch soldaet.


[45. fol. F1r]
XXV. a 5.
DIe zelve Caesar zal wel haest Ons nieuwe Ridderschap be-
stooken; bestooken; Op datze, van de doot ver-
baest, Jupyn met wierroock gae beroocken, Ju-
pyn ://: En den gekruisten Vorst ver-
zweer; En den gekruisten Vorst verzweer; Haer hoop, en zekerste betrou-
wen; Haer ://: betrouwen; Den Vorst, die d’afgoôn
preeckt ter neer; Den ://: En tempels leert van harten
bouwen, En ://: Waer in hy leeft
[46. fol. F1v]
XXV.
door zynen Geest; Veel min gedient met goudt, en marmer, Dan met een ziel,
die zucht, en vreest En keert den levenden beschermer haer aenschyn toe, haer’
rugh Jupyn. Waer zal dan Christus Ridder zyn? Christus Ridder zyn?


[47. fol. F2r]
XXVI.
AL stonden wy, met heele benden, Geker-
stent, blanck in ’t harrenas, En dat ’er slechts een schreede was In ’t
midden, tusschen moortellenden, En ’t heidensch offren, naer den
sleur; wy kooren Christus voor de keur: Wy lieten zygen weer en
wapen; weer ://: weer en wapen; De py-
len speeren, De pylen speeren swaerden slapen, En offerden, als tamme
schapen, Ons willigh op ://: aen ’t weerloos Lam, Dat
stom van zelf ten outer quam, Dat ://:


[48. fol. F2v]
XXVII. a 3.
AGRIPPA. NA dien dit paer om stryt, om stryt, ’s gekruistens aenhangh
styft; Al ’t Ryck in oproer houdt; zyn razernyen
dryft; Verbastert Stadts gewoonte, en Numaes oude zeden; Veroorzaeckt Symons
val, door schendighe gebeden; Ons Joffers tot vervloeckte* en blinde Hymens
raet. En sleept in ’t vloeck verbont den Amptheer, en soldaet, En wat het
listigh kan betovren, en beleezen; Zoo wort het bey ter doot,
in ’s Vorsten naem, verwezen. De Bethsaïder sterve, als slaef, aen ’t kruys gehecht.
Den Tharser gun men ’t zwaert, uit kracht van ’t Burgerrecht. uit ://:


[49. fol. F3r]
XXVIII. a 2.
PETRUS. HOe lieflyck klinckt die stem! Van waer komt my die
zegen? ://: De neer gedaelde is, langhs die ladder, opge-
stegen, Door alle Heemlen heen, ten Hemel. O myn Godt! ://:
Van waer, van waer komt my dit goet, dit onverdiende lot? O sleutel van het
kruis, ontsluit my ’s Hemels deuren. Wien van ons twaleftal moght zulck een
eer, moght ://: gebeuren. Ick kus die schoone doot. Hoe maecktze
my gelyck Den Koningh, die dat langhs zich zette in ’t hooghste Ryck.


[50. fol. F3v]
XXIX. a 3.
ZOo wort, ter goeder uur, de moede ziel ontbonden
Van ’t sterfelycke pack; en vaert, door lieve wonden, haer’ oirsprongh te ge-
moet, ://: gelyck een Hemelvlam. De heiligh-
ste, die oit van vrouw ter weerelt quam, En d’allergrootste ziel,
en zuiverst’ in Godts oogen Is ’s lichaems kercker zoo, ter hals air uit, ontvlo-
gen, En liet den bloenden romp in zyn gevanckenis, En ’t bleecke hooft de wraeck ver-
zaen, op ’s Konings disch.


[51. fol. F4r]

XXX.
ZOo tradt Sint Jacop voor. hy
moedight my, in ’t knielen, ://:
Soldaten, helpt my strax
by ’t zaligh tal der zielen. En ruckt de sabel vry kloeckmoe-
digh uit de schee.


[52. fol. F4v]

XXXI. a 3.
PETRUS. ’K Verzoek slechs op August een vriende-
lycke bee. En wenschte met meer smaet, en smert en pyn, te sterven.


a 2. XXXII.                Swyght.
AGRIPPA. LAet hooren, leit het zoo, dat kant ghy licht verwerven.


a 3. XXXIII.
PETRUS. ’K Heb myn gekruisten Vorst verlochent,
in zyn noot, My zelf onwaert gemaeckt aen d’ eere zyner doot.


[53. fol. G1r]

XXXIV.
HEt triomfeerend Kruis; en wensch die schuld, en ://: te
boeten. Men hangh my dan om hoogh ten hemel, by de voeten.
En met dit schuldigh hooft, dien Godt vergeten mond, ://:
Die driewerf God verswoer, beneden, na den grond; Als een die wel verdien ten
afgront neer te daelen, Versteken van den glans,
der zaligende stralen. Versteken van den glans der
zaligende stralen.


[54. fol. G1v]

XXXV.
Dit’s ’t eenigh dat ick bid: ://:
vergun my die genae. ://:


XXXVI.
Agr. ZY wort u toegestaen. nu voort, en rept u dra. Dit
krijghsvolck wacht, om u naer’t hoogh gerecht te leiden.
Trauwanten, leyt hun wegh, leyt hun wegh ://: men quist slechs
tijt met beiden.


[55. fol. G2r]

XXXVII.
Rey van gekerstende Soldaten.
OCh! och, oft geoorlooft waer, Och, oft geoorlooft
waer, Op ’t Apostolisch spoor, ://: te blussen zijn’ yver
Met Godvruchtigh kussen Der voedstappen van ’t lijdzaem paer,
van’t ://: En elcken voetstap met bedruckte tranen,
te besprengen; Jae tranen met hun bloet te mengen, En uit te storten
ons gebet. Daer dat doorluchtigh root zal vloejen, uit zoo heilige
adren.


[56. fol. G2v]

XXXVIII.
O Stad, heeft een wolvin, heeft ://:uw’ Vad’ren uw’
Vad’ren, gelickt, gezoocht; Waerom verstoot
ghy grimmiger van aert, Dees Vaders? och! waer
sleept ghy heenen, Och! waer ://: De Meesters, die, met eed-
ler steenen, uw’ muuren trecken Hemelwaert, Hemelwaert? Van
waer uw’ Godsdienst, door de wolcken, wort toege-
blazen allen volcken, allen volcken. ://: allen volken.


[57. fol. G3r]

XXXIX. a 5.
HEt Heidensch Rome most van outs, door bloet, zyn
grootheit baren, En oorloogh blazen zoo veel jaren:
Dat heeft van Remus af begost; Van dat de broeder sloegh ter neder zynen
vollen broeder: Gelyck nu lest, ://: de zoon zyn moeder,
Die hem, haer hoop, ter weerelt droegh, En zet ’t in ’t top van ’t ryck.


[58. fol. G3v]

XL.
ZOu die zyn moeder zoo durf loonen,Dan onse Vaders noch ver-
schoonen; Zoo was hy niet zich zelf gelyck. Maer’t Christen Rome moet
Door martelbloet zijn grootheyt baren, En worstelen door
veel gevaren, door ://: door veel gevaren. Ons Vaders
stichten nu in bloet een nieuwe stad, die, door hun lyden, Meer wint, dan d’oude,
door haer stryden.


[59. fol. G4r]

XLI. a 5.                TOEZANGH.
DAt’s meer dan op zyn Persiaens gestreen,
Dat’s meer ://: En
deizende ://: de kans der trotste
moogentheen. Nu neemt uw’ toevlucht niet, In ’t uyterste verdriet, Naer Ca-
pitool, of Jovis voogelen, En goude standert-
goon: Zoeckt heul aen Jesus troon. ://: In schaduw van d’Apost’len,
en hun vlogelen.
FINIS.


[60. fol. G4v]

REGISTER.

I. Eusebia, nu treck. a 3.
II. Maer met gebeen.
III. Ghy kust en leest.
IV. Terwyl de jeught.
V. Wat is ons vleesch?
VI. Dat ’s ’t wesen uit zyn.
VII. De Tiber komt ten.
VIII. Hoe dus?
IX. O wackersten van allen.
X. Ghy morgen wecker,
XI. Heb ick hun noch niet.
XII. De kusser van. alleen of met 3.
XIII. Ay meegevangen.
XIV. Myn amtgenoot. alleen of met 3.
XV. Zoo klagent hart. a 2.
XVI. Ick trof in ’t.
XVII. Ghy had u vroom.
XVIII. ’k Hoor spuwen.
XIX. O haen!
XX. Ick schreeude.
XXI. Laet tuigen. a 3.
XXII. Ghy zijt op verre nae.
XXIII. Laet Simon swygen.
XXIV. Voor Iesus naem. a 5.
XXV. Die zelve Caesar.
XXVI. Al stonden wy.
XXVII. Na dien dit paer.
XXVIII. Hoe lieflyck klinckt. a 2.
XXIX. Zoo wort, ter. a 3.
XXX. Zoo tradt Sint Jacop.
XXXI. ’k Verzoek slechts.
XXXII. Laet hooren. Swyght.
XXXIII. ’k Heb myn gekruisten.
XXXIV. Het triompherend.
XXXV. Dit ’s ’t eenigh dat ick bid.
XXXVI. Zy wort u toegestaen.
XXXVII. Och, oft geoorlooft.
XXXVIII. O Stad heeft een.
XXXIX. Het Heidensch Rome.
XL. Zou die zyn moeder.
XLI. Dat ’s meer dan op.
Continue
[Deel 2]
[61. fol. *1r]

DE

TRANEN

PETRI ende PAULI,

Door I. V. VONDEL.

Op Muzyck gebracht, met 2, 3, 4, en 5,
Stemmen, en een Gemeene GRONDTSTEM,

Door

C.T. PATBRUÉ,
JUBALIST van HAERLEM.

TWEEDE BOVEN-ZANGH.

[Vignet: fleuron met putti]

t’AMSTERDAM,
____________________________________________________
By Paulus Matthysz. inde Stoof-steegh inde Boekdrukkery, gedruckt. 1646.


[62. fol. *1v: blanco]
[63. fol. *2r]

Opdraght der

TRAENEN
SYMON PETRI

En zyn mede-genoot

PAULI.

Aen den E. Heere

SYMON FELT.

WY openen hier voor SYMON FELT, wiens geest nergens liever weydt als in den beemt van Maetspel en zangh, de lieffelycke en heylzame weyde, of het velt van dien grooten Herder Symon Petrus en Paulus, zynen mee genoot, beyde waerdigh tot hun eeuweige gedachtenisse eeuwigh op gezongen te worden, om de Cristenen op te wecken tot navolginge van hunne uytnemende deught en stantvastigheit, gebleken tot voorstant des Cristelycken geloofs; weshalve zy met de heerlycke martelkroon in ’t eeuwigh leven beloont en gekroont zyn. Onze Neerlantsche Dichter, en zonderlingh begaefde Poët, van de VONDEL had dit zoo beweechlyck en stightelyck op het tooneel gebrocht, dat myn Zangkunst omvonckt wert, om de reyen op het tooneel aen te voeren, zyn maet en rymen met snaeren en stemmen te volghen, en de kracht en het pit van dien styl naer myn vermogen wat natuerlyck en krachtigh uyt te beelden, zulcks dat myn Nooten, zoo my gezeyt wiert, uwe E. hart raeckten, en bykans tot traenen beweeghde, als uwe liefhebbende ooren het bitt’re traen geluit van onsen Symon Petrus en zyn meegezel Paulus omvingen. Ick sedert van verscheyde liefhebbers der Muzycke aengeport om dit werck door den druck gemeyn te maecken, vont geraden te schuylen onder de gunstige schaduwe van uwe E. met eenen zonderlingen treck tot deeze Hemelsche kunst ingenomen, en in ’t byzonder tot dezen Apostolycken toon. De kunstbeminders ziende uwen Naem op het voorhooft van dit werck, zullen het met meerder smaeck en graegheyt omhelzen, en helpen bevorderen dat de goddelycke Zanghkunst door deftige Dichters meer en meer groeye en bloeye, terwyl ick blyve,
Myn Heer,
Uwe E. dienstwillige
Te Haerlem, 1646.
den        Novemb.		CORNELIS TYMONSZ:
        PATBRUÉ.


[64. fol. *2v: blanco]
[65. fol. *3r]

Woorden

Voor die niet en singen, om met meerder aendacht te hooren, als mede met wat stemmen yder stuck ghesonghen werdt.

OPDRAGHT

aen

EUSEBIA.

C.T.B.
1. EUSEBIA, nu treck, op Godts Bazuynen,
    Met my, niet om den Jerichooschen muyr,
    Maer om de stadt, die, met haer zeven kruynen,
    De donders tarte, en terghde al ’t blicxem vuyr.
    (5) Nu leert met my zacht-zinnich oorelogen,
    En Rome zelf bestormen op zijn kracht;
    Niet met ghewelt van schildtpadt, ram en bogen,
    Waer mee het fel al’t aerdtrijck t’onder bracht:
2.    Maer met ghebeen, en tranen, en twee tongen,
    (10) En wonderheen, en afgepynicht bloet.
    Wat Caesar dwong, heeft Christus dus gedwonge
    De doornekroon beschaemt den lauwerhoet.
    Omhels dan dit paer helden, echte Vaders
    Der Roomsche Bruyt, en Godt verloofde maegt.
    (15) Die op het bloedt van hun doorluchtige aders,
    Meer moedts dan op Anchises afkomst draeght:
    Die afkomst quam den gryzen stroom oproejen,
    En plante daer, door ’t zwaert, vervloeckte Goon:
    d’Apostelschap, beknelt in ysre boejen,
    (20) Verhief’er ’t kruys, ghezegent in Gods Zoon.
3.    Ghy kust en leest de blaen die eeuwigh leven:
    De Lelien met Roosen overstroyt:
    Spierwit zatijn, met martel-inckt* beschreven,
    En bloet-korael op sneeu, dat niet ontdoyt.
    (25) Daer ziet men druck het padt tot blyschap banen.
    Daer puft de stanck des kerckers ’tweeligh hof.
    Daer kiest uw’ lust geen paerlen voor die tranen.
[66. fol. *3v]
    Daer veeght men kroon en scepter uyt als stof.
4.    Terwijl de jeucht, met ydelheen gheladen,
    (30) Den oogenblick des levens wulpsch verquist,
    Leert d’aendacht hier de tyranny versmaden,
    En d’ydelheen, noch ydeler dan mist.
    Zy leert’er naer Gods strenge Ridders aerden,
    Die ’t Hemel padt, op purper niet betreen,
    (35) Maer op de punt van spijckers, sne van zwaerden
    Gekloncken en geknarst door vleesch en been,
5.    Wat is ons vleesch, dat toch int graf moet rotten?
    Wat is het lijf, vermast van snode pracht?
    Der wormen spijze, en voetsel voor de motten;
    (40) Een hindernis van ’t geen Godt dierbaerst acht.
6.    Dat’s ’twesen uyt zijn aengezicht gesneden,
    De Hemelsche en in klay ghevangen ziel,
    Die haeckt te spoen, met wyde en wisse schreden
    Naer’t zalich honck, waer op haer liefde viel.
    (45) Geen Labirinth der weerelt kan verwarren
    Haer opzet, zo zy volght den martel draet,
    En ’t licht der beyde in bloet vergulde starren;
    Waer door het kroost van Tyndar onder gaet,
7.    De Tyber komt ten Apennijn afbruizen,
    (50) En schijnt verheugt, daer hy hun Graven schuurt
    Geviert van zoo veel Keizerlycke huizen,
    En Koningen, wier eere als Christus duurt.
8.    Hoe dus? Ick raeck geen aerde: myne veder*
    Verruckt den geest naer d’Apostolische asch.
    (55) EUSEBIA, laet los, ghy treckt my neder,
    Die reede al uyt den damp der weerelt was,
    En liet u, na mijn afscheyt, hier geen beter
    Geheugnis, dan Sint PAUWELS en Sint PETER.


[67. fol. *4r]

PETRI ende PAULI.

TRANEN

9.             O Wackerste van alle vogelen,
C.T.B.        Die my uyt ’smisdaet dootslaep krayt,
                En drijft, door ’t clappen uwer vlogelen
                De Son aen, die zich oostwaert drayt,
                (5) En langhzaem naer de kim komt rijden;
                Terwijlze alree bekommert is,
                Om d’ysre Tralien te mijden
                Der Mamertynsche vanghkenis;
                Die vast hout, in haer holle kaken,
                (10) Den weiflaer, dien ’t van ’t harte kon,
                Al willends wetends te verzaken
                Den glans der onderdruckte Zon:
                Een Zon, die aller blinden ooghen
                Genezen quam: ghetrouwe haen;
                (15) Ghy kraeyt, eer noch dees doeck can drogen,
                Alweer op elcke wangh een traen.
10.               Ghy morgenwecker, leert my schreyen,
                Geduyrigh eer de morgenstar
                De scheemring, voor dien glans, gaet spreyen
                (20) Waer teghens* ick niet opzien dar;
                Waer teghens ick niet op kan beuren
                Dit rompligh, schrompligh aengezicht;
                d’Ooghappels, weeck en blint van treuren,
                Bezwalckt, beschaemt, en schuw vant licht.
[68. fol. *4v]
  11.             (25) Heb ick hun noch niet uitgekreten,
C.T.B.       Die waert zijn Godt, noch zon te zien?
                Heb ick myn tongh niet afgebeten?
                Die, om gevaer en smaet ’t ontvlien.
                Verlochende den rechten hoeder;
                (30) Verzwoer het al t’onnozel lam;
                Dat smetteloos van zyne moeder
                Ter weerelt, al de weerelt quam,
                In bloedt en harte water baden:
                Zigh offeren op’t kruis altaer.
                (35) O Paeschlam, ick holp u verraden,
                In ’t onweer van die wreede schaer,
  12.              De kusser van ‘s verzoeners wangen
à 1. oft à 3   Verriet, maer eens der menschen zoen;
  T.T.B.       Mijn mont, na dat hy was ghevangen,
staende ach- (40) Verriet, helaes! hem driemael; toen
ter de hoog-  Hy vast bespot wiert, en bespogen,
stem, ende    Erbarm u myner: zie om laegh:
Grontstem.   Alziende Waerheit, straf myn logen,
                Verzwaer de ketens, die ick draegh.
                (45) Wat woorden liet ick my ontslippen!
                verzaeckte ick so myn God, myn Heer!
                wat last’ren schonden deze lippen!
                Ick nock, ick berst, ick kan niet meer.
                Myn geest bezwijckt, ick zijghter neer.
                (50) Och, och, och, och, och, och, och, och.


[69. fol. *5r]

Vervolgh van de

TRANEN

PETRI ende PAULI.

  13       AY megevangen, staeck dit nocken, staeck dit steenen,
Pau       En laet my sluymeren. of zult ghy eeuwich weenen,
T.T.       Om ’t struykelen der tonge? om zoo een woort, dat stil
            De lippen los ontglipte, uyt zwackheyt, niet met wil
            (5) Wat anders heeft de mont, wat anders ’t hart ghesproken.
            Ghy ziet, van harte wee, verkniest, verrout, ghebroken
            Dit kermen, nacht op nacht, verzwackt den ouderdom,
            Versteurt den slaep, of maeckt myn nacht gebeden stom.
            Ick schou (want tranen uyt berou tot zuyvring strecken
            (10) Van een bevleckt gemoet) u reyn van deze vlecken.
14         Pe.   Myn amtgenoot, ick weet, ick reck u taey ghedult
T.T.       Te langh, door ’t moeyelyck vernieuwen van myn schult;
 B.        Zo menichmael de haen aent sluymrigh hart komt kloppen.
            Wat raet? myn hartaer berst, int eerst allengs by droppen,
            (15) Dan korter drop op drop: dan gietze beecken uyt:
            En schrey ick niet, zoo ist alleens of ’t hart my sluyt.
            Ay medebroeder, laet myn tranen ruym gaen weyen.
            Laet my myn dootvergrijp ophalen, laet my schreyen.
15           Pau. Zoo klagen ’thart verlicht, vaer voort met uwe klaght.
            Pe. (20) De nacht vermaent my weer aen ’sHeylants jongste nacht,
            Waer in d’Aerspriesters zelfs, schijnheylige Ouderlingen,
            En Schriftgeleerden hem, met stael en stocken, vingen,
            Door d’opgeruyde schaer, en dien Iscarioth:
            Verkoopende, om wat gelts, zijn’ meester, en zijn’ Godt.
16          (25) Ick trof in ’t hondert, met den korten krommen degen,
T.B.       Maer als vergeefs: elck vloot, en Symon stont verlegen,
            Verlaten, en most zien, tot stervens toe bedruckt.
[70. fol. *5v]
            Hoe deerlyck Jesus daer zijn oogen wert ontruckt.
            En stewaert in ghesleept. ’kzagh om: elck was gheweken.
            (30) ’k Had nu door Meesters last, den houwer opghesteken:
            En twijflende of myn trouw hier mede mocht volstaen,
            Volgende al beducht de torts en nachtroep achter aen,
            Ghelyck een dwalend Lam al blatende den Harder,
            En ’t ziddrende voor den Wolf: dan dichter, dan wat verder.
            (35) Helaes, zy sleurden ’t Lam in ’t Priesterlycke hof.
            Ick zach dit, en verdroeght, vergreep ick myn niet grof?
            Och och och och och och.
            Pa. Ghy had u vroom gequeten.
            17.
            Pet. Ick stijgh de trappen op, daer ’t Hoff op Godt gebeten,
            Krioelt, en woelt, en galmt, en lastert, zoo versteurt:
            (40) En Cayphas quasuys de kleed’ren rijt, en scheurt.
            18.
            ’k Hoor spuwen in ’t ghezicht, en klincken voor die wanghen,
            Waer aen zy’t dootzweet zien, by ronde drupp’len hangen.
            Nu Christus, Propheteert: wie klopt u voor den mont?
            Een Meysken, dat my, inde voorzael, zitten vont,
            (45) Stoof op: dits oock van’t slagh, die twist en oproer soecken.
            Ick schrick, verzaeck myn Heer, verdoem myn ziel met vloeken
            Noch eenmael, en noch eens; en daetlyck krayt de haen:
            En Jesus ziet my stijf met straffende ooghen aen,
            Die dringen in de ziel. Waer was ick toe ghekomen!
            (50) Het hert wou op de tongh, die liet zich nauwlicx toomen,
            Wee my, ellendigh man! erbarm u myns, o Heer!
            Och, och, och, och, och, och. Pa. Mijn broeder schrey niet meer.
            19.
            T.B.
            Pet. O haen! de dag wou op: my docht myn hart wou sluyten
            Ick ginck beklemt om’t hart, ten hove uyt, recht naer buyten,
            (55) Myn stille schuyl spelonck ontvouwen myn verdriet,
            Int eerst met stom misbaer: gheluyt slaen kon ick niet.
            Ick sloegh voor dese borst; begon het hair te rocken
            Wt mynen Visschers baert: versuchte, raeckte aen ’t nocken.
            Aen ’t roepen op het lest; lagh plat op’t aenzicht neer,
            (60) Zo koudt ghelyck een visch, langs ’tGalileesche Meer,
            Noch zieltooght op den kant des Oevers, voor syn sterven
            Als die zijn Element, het water, niet kan derven.
            20.
            T.B.
            Ick schreeuwde: o waterbron des levens, help my doch!
            Aen water, help myn Oogh aen tranen; is’er noch
            (65) Wat hoops, wat levens voor myn ziel, in zilte plassen.
            Maer neen, die vloeckvleck, is met tranen niet te wassen.
            [71. fol. *6r]
            O myn vermetelheyt! wat heb ick my beroemt
            Van voorstant? heylge disch, en spijs, die my verdoemt.
            O bloet, o dranck, o Kelck! hy spelde ’t al te veuren
            (70) O sleutels, wat Poortier vertrout men ’s Hemels deuren?
            Gena, ghena toen schreyde ick, vlaegh op vlaegh,
            Myn oogen root en dick: en harde ’t schreyen staegh.
            21.
            C.T.B.
            Laet tuygen van myn’ rou, om myn besweken yver,
            Die starrebron, by ’t hol, die zuyvre en klare Vyver.
            (75) O Peter, was dat pal ghelyck een Pylaer staen?
            En kon een Maeghdeken een man int veldt verslaen?
            ’t Viel mackelycker ’tlijf, verkleumt van kou te warmen,
            Dan, met ghevaer van ’t lijf, uw’ Meester te beschermen.
            Och, och, och, och, och, och. wat kan een ydele schrick?
            22.
            Pau. (80) Ghy zijt op verre na, so schuldich niet als ick,
            Die zelfs de klederen des steenigers bewaerde:
            Daer steven storte met een hagelbuy ter aerde,
            En, van Godtvruchtigh bloet, besprengkelt paers aen root
            My lachen zach, wee my! in syne onnoosle doodt:
            (85) Daer ’tlijck, half levend, lagh geplet van harte keyen.
            23.
            C.T.B.
            Laet Symon swijgen: laet de bittre Sauwels schreyen,
            Wien Christus uyt de Lucht die grouwelen verwijt.
            O hooft van’t Lichaem zelf, waer in ghy sterft, en lijdt!
            O glans, had ghy een strael in myn ghezicht gheslagen,
            (90) Eer bey dese oogen noch dien Martler storten sagen.
            Die heyligh badt voor ons, en steegh de wolcken deur.
            De steenen werden root, myn wreetheyt hiel haer kleur.
            Myn handen, hebt ghy oock doornagelt den gekruysten?
            Wee my, wee my, wee my! wie klinct my daer met vuysten
            (95) Zo fel int aengezicht? o Nachtgeest, zijt ghy dat?
            Slae toe, ’kverdien noch meer. Ick zit van bloet beklat.
            Vernedert desen worm, eer hy zich verhoovaerdigh,
            ’kVernoegh aen die gena; ben ick haer anders waerdigh.
            Och, och, och, och, och, och, och, och, och, och, och, och.


            [72. fol. *6v]
            REY
            Van ghekerstende Soldaten.
            Zangh.
            24
            C.C.A.T.B.
            VOor IESUS naem, en Caesars Rijck,
            Het sy in sterven, of in leven,
            Staen wy ghereet, een yegelijck
            Zijn eer en eygen Recht te geven,
            (5) Door schuldige onderdanicheyt;
            Gelijck wy Gode en Caesar swoeren:
            En, met een wettigh onderscheit,
            Ons twederhande wapens voeren;
            d’Onzichtbare, om de blinde maght
            (10) Des afgronts Christelyck te keeren;
            De zichtbaere, om gewelt, met kracht
            Der armen, van ’s Rijcx hals te weeren,
            Vant Capitool, en al den Raet.
            dit past een Christensch Roomsch soldaet.
            Tegensangh.
            25
            (15) De zelve Caesar zal wel haest
            Ons nieuwe Ridderschap bestoken;
            Op datze, van de doot verbaest
            [73. fol. *7r]
            Iupijn met wieroock ga beroocken,
            En den gekruisten Vorst verzweer;
            (20) Haer hoop, en zekerste betrouwen;
            den Vorst die d’ Afgoon preeckt ter neer;
            En Tempels leert van harten bouwen,
            Waer in hy leeft door zynen Geest;
            Veel min gedient met goudt, en marmer,
            (25) Dan met een ziel, die zucht, en vreest;
            En keert den levenden beschermer
            Haer aenschijn toe, haer rugh Iupijn.
            Waer zal dan Christus Ridder zyn?
            Toesangh.
            Al stonden wy, met heele benden,
            (30) Gekerstent blanck int harrenas,
            En datter slechts een schrede was,
            Int midden tusschen moortellenden.
            Ent Heidensch offren, naer den sleur;
            Wy koren Christus voor den keur:
            (35) Wy lieten zygen weer en wapen:
            De pylen, speeren, zwaerden slapen,
            En offerden, als tamme schapen,
            Ons willigh op, an’t wereloos Lam;
            Dat stom van zelf ten Outer quam.
            (40) AGRIPPA, PETER, PAUWELS.
            27.
            T.T.B.
            NA dien dit Paer om strijt ’s Gekruysten aenhang stijft
            Al’t Rijck in oproer houdt: zyn razernyen drijft:
            Verbastert Stads gewoonte, en Numaes oude zeden,
            [74. fol. *7v]
            Veroorsaeckt Symons val, door schendighe gebeden:
            (45) Ons Joffers tot vervloeckte en blinde Hymens raet:
            En sleept int vloeck verbondt den Amptheer, en soldaet.
            En wat het listich kan betovren, en belezen,
            Soo wert het bey ter doodt, in’s Vorsten naem, verwezen
            De Bethsayder sterve, als slaef, aen’t kruys gehecht.
            (50) Den Tharsar gun men ’t zwaert uyt kragt vant burgerrecht.
            28. Pe.
            T.T.
            Hoe lieflyck klinckt die stem! van waer comt my die zegen
            De neergedaelde is, langs die ladder, opgestegen,
            Door alle Heemlen heen, ten Hemel. O myn Godt!
            Van waer komt my dit goet, dit onverdiende lot?
            O sleutel van het kruys, ontsluyt my’s Hemels deuren.
            Wien van ons twaleftal mocht sulck een eer ghebeuren.
            Ick kus die schoone doot. hoe maecktze my ghelyck
            Den Coninck, die dat langs zich zette in’t hooghste Rijck.
            29.
            Pau.
            Zo wort ter goeder uur, de moede ziel ontbonden,
            Vant sterfelycke pack, en vaert, door lieve Wonden
            Haer oorspronck te gemoet, ghelyck een Hemel vlam.
            Die heyligste, die oyt van vrouw ter weerelt quam,
            En d’allergrootste ziel, en zuyverste in Gods Oogen
            Is’s lichaems Kercker zoo, ter halsaer uyt, ontvlogen,
            En liet den bloenden romp in syn ghevanghenis.
            En’t bleecke hooft de wraeck verzaen, op ’s Conings disch
            30.
            Zo trat Sint Jacob voort. hy moedicht my, int knielen:
            Soldatten, helpt my stracx by’t zalich tal der zielen.
            En ruckt de sabel* vry kloeckmoedigh uit de schee.
            31.
            Pet.
            ’kversoeck slechts op August een vriendelycke bee,
            En wenschte, met meer smaet, en smert, en pijn te sterven.
            32.
            T.B.
            Agr.*
            Laet horen, leyt het zo, dat kunt ghy licht verwerven
            33.
            T.T.B.
            Pet.
            ’kHeb myn gekruysten Vorst verlochent, in syn noot.
            My zelf onwaert ghemaeckt aen d’eere syner doodt.
            34.
            Het triomfeerend Kruys, en wensch die schult te boeten
            Men hangh my dan omhoog ten Hemel, by de voeten:
            En met dit schuldigh hooft, dien Godt vergeten Mont,
            Die drie werf Godt verzwoer. beneden, naer den gront,
            Als een die wel verdien, ten afgront neer te dalen;
            Versteken vande glans, der zaligende stralen.
            35.
            Dit’s eenigh dat ick bid: vergun my die ghena.
            36.
            Agr.*
            Zy wort u toegestaen. Nu voort en rept u dra
            Dit krijgsvolck wacht, om u naer’t hoog gerecht te leiden.
            Trauwanten, leyt hem weg. men quist slechts tijt met beiden.
            [75. fol. *8r]
            REY vande ghekerstende Soldaten.
            Zangh:
            37.
            C. T. B.
            OCh, of’t geoorlooft waer,
            Op’t Apostolisch spoor, te blusschen
            Zyn’ yver met Godtvruchtigh kusschen,
            Der voetstappen van’t lijdzaem paer;
            En elcken voetstap, met
            Bedruckte tranen, te besprengen;
            Ia tranen met hun bloedt te mengen,
            En uyt te storten ons ghebet:
            Daer dat doorluchtigh root.
            Zal vloeyen, uyt zoo heylige aderen.
            38 a 2.
            O stadt, heeft een wolvin uw vaderen
            Gelickt, gezooght; waerom verstoot
            Ghy, grimmiger van aert,
            Dees Vaders? och! waer sleept ghy heenen
            De Meesters, die, met eed’ler steenen,
            Uw muuren trecken Hemelvaert?
            Van waer uw Godtsdienst, door de wolken,
            Wort toegeblazen allen volcken.
            Teghenzangh.
            39.
            C.C.A.T.B
            Het heydensch Rome most
            Van outs door bloet sijn grootheyt baren
            En oorloogh blasen zoo veel jaren:
            Dat heeft van Remus af begost,
            Van dat de broeder sloegh,
            Ter neder zynen vollen broeder,
            Gelyck nu lest de zoon zyn moeder,
            Die hem, haer hoop, ter weerelt droegh,
            [76. fol. *8v]
            En zette in top van ’t Rijck.
            40.
            Zou die zyn moeder zoo durf loonen,
            Dan onze Vaders noch verschoonen;
            Zoo was hy niet zich zelfs ghelyck:
            Maer’t Christensch Roome moet
            Door martelbloet zyn grootheyt baren,
            En worstelen door veel ghevaren.
            Ons Vaders stichten nu in bloet
            Een nieuwe stadt, die, door hun lyden,
            Meer wint, dan d’oude, door haer stryden
            Toesangh.
            41.
            Dat’s meer, dan op zijn Persiaens gestreên
            En deizende de kans
            Een onverwelckbren krans;
            Geruckt vant hooft der trotsse mogentheên.
            Nu neemt uw toevlucht niet,
            Int uytterste verdriet,
            Naer Capitool, of Iovis vogelen,
            En goude standertgoôn:
            Zoeckt heul aen Iesus Throon,
            In schaduw van d’ Apostlen, en hun vlogelen.
Continue
[Deel 3]
[77. fol. A1r]
DE
TRANEN,
PETRI ende PAULI,
&c.
Door I. V. VONDEL.
Op Muzyck gebracht, met 2, 3, 4, en 5,
Stemmen, en een GemeeneGRONDTSTEM.
Door
C.T. PADBRUE.
TWEEDE BOVENZANGH.
[Vignet: fleuron met putti]
t’AMSTERDAM,
____________________________________________________
By Paulus Matthysz. inde Stoofsteegh inde Boekdrukkery, gedruckt. 1646.
[78. fol. A1v]
REY
Van gekerstende Soldaten.
XXIV. a 5.
VOor Jesus naem, en Caesars Ryck,
Het zy in sterven, of in leven,
Staen wy gereet, een yegelyck Zyn
eer en eigen Recht te geven, Door schuldighe onderdanigheit; Gelyck wy
Gode en Caesar zwoeren; En, met een wettigh onder-
scheit, Ons tweederhande wapens voeren; d’Onzichtbaer’ om de
[79. fol. A2r]
XXIV. a 5.
blinde maght Des afgronts Christelyck, Christelyk te kee-
ren; De zichtbaere, om gewelt, met kracht Der armen, met ://:
van ’s Ryx hals te weeren; Van ’t Capitool, en al den Raet. en ://:
Dit past een Christensch Roomsch soldaet. Dit ://:
[80. fol. A2v]
XXV.
DIe zelve Caesar: Ons nieuwe Ridderschap bestoken;
Op datse, van de doot verbaest, op ://:
Jupyn met wierroock ga beroocken, En den gekrui-
sten Vorst verzweer; ://: Haer hoop en zekerste betrou-
wen haer ://: Den Vorst, die d’afgoôn preeckt ter neêr, En
tempels leert van harten bouwen, van ://: Waer in hy
leeft, ://: door zynen Geest; ://: Veel min ge-
[81. fol. A3r]
XXV.
dient met goud, en marmer, Dan met een ziel, die zucht, en vreest; En keert
den levende beschermer haer aenschyn toe, haer’ rugh Jupyn. Waer zal dan
Christus ridder zyn.
XXVI.
AL stonden wy, met heele benden, Gekerstent blank in ’t harrenas, En
dat ’er slechts een schrede was, In ’t midden, tusschen moortellenden, En
Keerom.
[82. fol. A3v]
XXVI.
’t Heidensch offren naer den sleur; Wy koren Christus voor de keur:
Wy lieten zygen weer en wapen, weer en wapen; De pylen, de
pylen speeren, zwaerden slapen, En offerden, als tamme schapen,
als ://: Ons willigh op aen ’t weerloos Lam. Dat stom van zelf ten
outer quam. Dat ://:
Deze swygen.
XXVII. Na dien dit paer. a 3.
XXVIII. Hoe lieflyck. a 2.
XXIX. Zoo wort ter. a 3.
XXX. Zoo tradt Sint Jacop.
XXXI. ’k Verzoeck slechts op.
XXXII. Laet hooren, leyt.
XXXIII. ’k Heb myn gekr.
XXXIV. Het triompherend.
XXXV. Dit ’s ’t eenigh dat.
XXXVI. Zy wort u toegest.
XXXVII. Och, oft geoorlooft.
XXXVIII. O Stad, heeft een.
a 5.
XXXIX.
HEt Heidensch: Zyn grootheit baren, En oorloog blasen zoo veel ja-
ren, zoo veel jaren: Dat heeft van Remus af begost; Van dat de broeder
[83. fol. A4r]
sloegh Ter neder zynen vollen broeder: zynen ://: Gelyck nu lest de zoon zyn
moeder, En zette in top van ’t Rijck.
XL.
ZOu die zyn moeder zoo durf lonen, Dan onze Vaders noch verschoo-
nen; Zoo waer hy niet zich zelf gelyck. Maer: zyn grootheyt baren, en worstelen, En
worstelen door veel gevaren. door ://: door veel geva-
ren. Ons Vaders stichten nu in bloet, Een nieuwe stad, die, door hun lyden,
Meer wint dan d’oude, door haer stryden.
[84. fol. A4v]
XLI.
DAt’s meer dan op zyn Persiaens gestreen, ://:
En deizende de kans En onverwelckbren
krans geruckt van ’t hooft der trotste mogentheen. Nu neemt uw’ toevlucht niet,
In ’t uiterste verdriet, Naer Capitool, of Jovis vogelen, En goude standertgoôn:
Zoeckt heul aen Iesus troon, In schaduw van d’Apostlen ://:
en hun vlogelen, en hun vlogelen.
REGISTER.
XXIV. Voor Iesus naem. a 5.
XXV. Die zelve Caesar.
XXVI. Al stonden wy.
XXVII. Na dien dit paer. a 3. )
XXVIII. Hoe lieflyck klinckt. a 2. )
XXIX. Zoo wort, ter goeder. a 3. )Swygen.
XXX. Zoo tradt Sint Jacop. )
XXXI. ’k Verzoek slechts.)
XXXII. Laet hooren leit het zoo. )
XXXIII. ’k Heb myn gekruisten.)
XXXIV. Het triompherend. )
XXXV. Dit ’s ’t eenigh dat ick. ) Swygen.
XXXVI. Zy wort u toegestaen. )
XXXVII. Och, oft geoorlooft. )
XXXVIII. O Stad heeft een.)
XXXIX. Het Heidensch Rome.a 5.
XL. Zou die zyn moeder.
XLI. Dat ’s meer dan op. a 5.
Continue
[Deel 4]
[85. fol. *1r]
DE
TRANEN
PETRI ende PAULI,
Door I. V. VONDEL.
Op Muzyck gebracht, met 2, 3, 4, en 5,
Stemmen, en een GemeeneGRONDTSTEM,
Door
C.T. PATBRUÉ,
JUBALIST van HAERLEM.
GEMEENE GRONDTSTEM.
[Vignet: fleuron met putti]
t’AMSTERDAM,
____________________________________________________
By Paulus Matthysz. inde Stoofsteegh inde Boekdrukkery, gedruckt. 1646.
[86. fol. *1v: blanco]
[87. fol. *2r]
Opdraght der TRAENEN
SYMON PETRI
En zyn medegenoot
PAULI.
Aen den E. Heere
SYMON FELT.
WY openen hier voor SYMON FELT, wiens geest nergens liever weydt als in den beemt van Maetspel en zangh, de lieffelycke en heylzame weyde, of het velt van dien grooten Herder Symon Petrus en Paulus, zynen mee genoot, beyde waerdigh tot hun eeuweige gedachtenisse eeuwigh op gezongen te worden, om de Cristenen op te wecken tot navolginge van hunne uytnemende deught en stantvastigheit, gebleken tot voorstant des Cristelycken geloofs; weshalve zy met de heerlycke martelkroon in ’t eeuwigh leven beloont en gekroont zyn. Onze Neerlantsche Dichter, en zonderlingh begaefde Poët, van de VONDEL had dit zoo beweechlyck en stightelyck op het tooneel gebrocht, dat myn Zangkunst omvonckt wert, om de reyen op het tooneel aen te voeren, zyn maet en rymen met snaeren en stemmen te volghen, en de kracht en het pit van dien styl naer myn vermogen wat natuerlyck en krachtigh uyt te beelden, zulcks dat myn Nooten, zoo my gezeyt wiert, uwe E. hart raeckten, en bykans tot traenen beweeghde, als uwe liefhebbende ooren het bitt’re traen geluyt van onsen Symon Petrus en zyn meegezel Paulus omvingen. Ick sedert van verscheyde liefhebbers der Muzycke aengeport om dit werck door den druck gemeyn te maecken, vont geraden te schuylen onder de gunstige schaduwe van uwe E. met eenen zonderlingen treck tot deeze Hemelsche kunst ingenomen, en in ’t byzonder tot dezen Apostolycken toon. De kunstbeminders ziende uwen Naem op het voorhooft van dit werck, zullen het met meerder smaeck en graegheyt omhelzen, en helpen bevorderen dat de goddelycke Zanghkunst door deftige Dichters meer en meer groeye en bloeye, terwyl ick blyve,
Myn Heer,
Uwe E. dienstwillige
Te Haerlem, 1646.
den Novemb.
CORNELIS TYMONSZ:
PATBRUÉ.
[88. fol. *2v: blanco]
[89. fol. A1r]
De Heer Huigh de Groot, koninghlijk
gezant by den Christelycksten Koning, schryft, in zyn
Byhangsel der uitlegginge over den Antichrist, aldus, uit den
mont der zalige Vaderen, en de penne der kerckelycke Histo-
ryschryveren:
MAer de Christenen, beide mannen en vrouwen, die te Rome waren, vluchtende naer de koningklycke kercken der Apostelen, PETER en PAUWELS; zoo ten tyde van Alarick, als van Theudorick, berghden hun leven, en hare kuischeit, volkomentlyck door een gelycke goddelycke voorzienigheit, waer door, in Hierusalems ondergangk, van Godt wierden behouden, die zyne wet hadden ghehouden.
Noch een luttel verder:
DE Christenen deden ’t geen Godt begeerde. Zy gingen uit Babylon, dat is uit de stat Rome naer de HEILIGE PLAETSEN Die buiten de stat waren; en werden daer, als in gerusten vreede, gheberght; niet zoo zeer door der Gotten ghenade, als door Godts beschuttinghe. Zoo regeerden de MARTELAERS met Christus.
[90. fol. A1v]
OPDRAGHT
Aen
EUSEBIA.
EUSEBIA, nu treck, op Godts bazuinen,
Met my, niet om den Jerichooschen muur,
Maer om de stadt, die, met haer zeven kruinen,
De donders tarte, en terghde al blixemvuur.
Nu leer met my zacht zinnich oorelogen,
En Rome zelf bestormen op zyn kracht;
Niet met gewelt van schildtpadt, ram en bogen,
Waer me het fel al ’t aertryck t’ onder braght:
Maer met gebeên, en tranen, en twee tongen,
En wonderheên, en afgepynight bloet.
Wat Caesar dwongk heeft Christus dus gedwongen.
De doornekroon beschaemt den lauwerhoet.
Omhels dan dit paer helden, echte Vaders
Der Roomsche Bruit, en Godt verloofde maeght;
Die, op het bloet van hun doorluchtige aders,
Meer moedts dan op Anchises af komst draeght:
Die af komst quam den gryzen stroom oproejen,
En plante daer, door ’t zwaert, vervloeckte Goôn:
d’Apostelschap, beknelt in ysre boejen,
Verhief’er ’t Kruis, gezegent in Godts zoon.
Ghy kust en leest de blaen die eeuwigh leven:
De lelien met roozen overstroit;
Spierwit satyn met martelinckt beschreven,
En bloet korael op sneeu, dat niet ontdoit.
Daer ziet men druck het padt tot blyschap banen.
Daer puft de stanck des kerckers ’t weeligh hof.
Daer kiest uw lust geen perlen voor die tranen.
Daer veeght men kroon en scepter uit, als stof.
Terwyl de jeught, met ydelheên geladen,
Den oogenblick des levens wulpsch verquist,
Leert d’ aen dacht hier de tyranny versmaden,
En d’ ydelheên, noch ydeler dan mist.
[91. fol. A2r]
Zy leert’er naer Godts strenge Ridders aerden,
Die ’t hemel padt, op purper niet betreen,
Maer op de punt van spyckers, sne van zwaerden,
Gekloncken en geknarst door vleesch en been.
Wat is ons vleesch, dat toch in ’t graf moet rotten?
Wat is het lyf, vermast van snoode pracht?
Der wormen spyze, en voetsel voor de motten;
Een hindernis van ’t geen Godt dierbaerst acht.
Dat ’s ’t wezen uit zyn aengezicht gesneden,
De hemelsche en in klay gevange ziel;
Die haeckt te spoên, met wyde en wisse schreden,
Naer ’t zaligh honck, waer op haer liefde viel.
Geen Labyrinth der weerelt kan verwarren
Haer opzet, zoo zy volght den marteldraet,
En ’t licht der beide in bloet vergulde starren;
Waer voor het kroost van Tyndar onder gaet
De Tyber komt ten Apennyn afbruizen,
En schynt verheught, daer hy hun Graven schuurt;
Geviert van zoo veel Keizerlycke huizen,
En Koningen, wier eere als Christus duurt.
Hoe dus? ick raeck geen aerde: myne veder
Verruckt den geest naer d’Apostolische asch.
EUSEBIA, laet los, ghy treckt my neder,
Die reede al uit den damp der weerelt was,
En liet u, na myn afscheit, hier geen beter
Geheughnis, dan SINT PAUWELS en SINT PETER.
[Vignet]
[92. fol. A2v]
a 3.
OPDRAGHT
Aen
EUSEBIA.
I. Gemeene GrondSTEM.
EUSEBIA, nu treck, op Godts Bazuinen,
[93. fol. A3r]
[geen tekst]*
[94. fol. A3v]
II.
Maer met gebeên,
Die afkomst quam den grysen.
[95. fol. A4r]
[96. fol. A4v]
III.
Ghy* kust de blaen.
Daer ziet men.
[97. fol. B1r]
IV.
TErwyl de jeught.
[98. fol. B1v]
V.
WAt is ons vleesch.
[99. fol. B2r]
VI.
DAt ’s ’t wezen uit zyn aengesicht gesneden.
[100. fol. B2v]
VII.
DE Tiber komt ten Appennyn afbruysen,
[101. fol. B3r]
VIII.
HOe dus? ick raeck geen aerde.
[102. fol. B3v]
TRANEN,
PETRI ende PAULI.
O Wackerste van alle voghelen,
Die my uyt ’s misdaets dootslaep kraeit,
En dryft, door ’t klappen uwer vlogelen,
De zon aen, die zich oostwaert draeit,
En langkzaem naer de kim komt ryden;
Terwylze alree bekommert is,
Om d’ysre tralien te myden
Der Mamertynsche vangkenis;
Die vast houdt, in haer holle kaken,
Den weiflaer, dien ’t van ’t harte kon,
Al willends wetends te verzaken
Den glans der onderdruckte zon;
Een zon, die aller blinden ooghen
Genezen quam: getrouwe haen,
Ghy kraeit, eer nogh dees doeck kan droogen,
Alweêr op elcke wangh een traen.
Ghy morgenwecker, leert my schreien
Geduurigh, eer de morgenstar
De scheemring, voor dien glans, gaet spreien,
Waer teghens ick niet opzien dar;
Waer teghens ick niet op kan beuren
Dit rompligh schrompligh aengezicht;
d’Ooghappels, weeck en blint van treuren,
Bezwalckt, beschaemt, en schuw van ’t licht,
Heb ick hun noch niet uitgekreten,
Die waert zyn Godt noch zon te zien?
Heb ick myn tongh niet afgebeten?
Die, om gevaer en smaet ’t ontvliên,
Verlochende den rechten hoeder;
Verzwoer het al ’t onnozel lam;
Dat smetteloos van zyne moeder
Ter weerelt, al de weerelt quam
[103. fol. B4r]
In bloet en hartewater baden:
Zigh offeren op ’t kruis altaer.
O Paeschlam, ick holp u verraden,
In ’t onweêr van die wreede schaer.
De kusser van ’s verzoeners wangen
Verriet maer eens der menschen zoen;
Myn mont, na dat hy was gevangen,
Verriet, helaes! hem driemael; toen
Hy vast bespot wiert, en bespoghen.
Erbarm u myner: zie om laegh:
Alziende Waerheit, straf myn loghen:
Verzwaer de ketens, die ick draegh.
Wat woorden liet ick my ontslippen!
Verzaeckte ick zoo myn’ Godt, myn’ Heer!
Wat lastren schonden deze lippen!
Ick nock, ick berst, ick kan niet meer.
Myn geest bezwyckt. Ick zygh ter neêr.
Och och och och och och och och.
[Vignet.]
[104. fol. B4v]
TRANEN,
PETRI ende PAULI.
Gemeene GRONDSTEM.
IX.
PETRUS. O Wackerste van alle voghelen,
Die vast houdt.
[105. fol. C1r]
IX.
[106. fol. C1v]
X.
GHy morgen wecker,
[107. fol. C2r]
XI.
HEb ick hun noch.
O Paesch Lam.
[108. fol. C2v]
XII.
Met een stem.
DE kusser van ’s verzoeners wangen.
[109. fol. C3r]
XIII.
WAt woorden liet ick myn ontslippen.
[110. fol. C3v]
XIV.
PAULUS. AY megevangen.
[111. fol. C4r]
XV.
PETRUS. MYn amtgenoot.
[112. fol. C4v]
XVI.
PAULUS. ZOo klagen ’t hart verlicht.
PETRUS. De nacht vermaent my weer.
[113. fol. D1r]
XVI.
ICk trof in ’t hondert.
’k Had nu door meesters last.
[114. fol. D1v]
XVI.
[115. fol. D2r]
XVII.
PAULUS. GHy had u vroom gequeten, PETRUS. Ick stygh de trap-
pen op.
[116. fol. D2v]
XVIII.
’K Hoor spuwen in ’t gezicht.
[117. fol. D3r]
XVIII.
PAULUS. Myn broeder, schrei niet meer.
[118. fol. D3v]
XIX.
PETRUS. O Haen! de dagh wou op: my
docht myn hart wou sluiten. Ick gingk beklemt om ’t hart, ten hove uit
recht naer buiten, Myn stille schuilspelonck ontvouwen myn ver-
driet, In ’t eerst met stom misbaer: geluit slaen kon ick niet.
Ick sloegh voor deze borst; begon het hair te rocken; Ick sloegh voor deze borst;
begon ://: uit mynen visschers baert; ver-
zucht’ en raeckt ’t aen ’t nocken, Aen ’t roepen op het lest op het lest;
lagh plat op ’t aenzicht neer, Zoo koudt, gelyck een visch langhs ’t Ga-
[119. fol. D4r]
XIX.
lileesche meer, Noch zieltooght op den
kant des oevers, voor zyn sterven; Als die zyn element, het water,
niet kan derven. Als die zyn element, het water niet kan
derven. het ://:
[120. fol. D4v]
XX.
ICk schreeude, o waterbron des levens! help my
doch ://: Aen water: help help myn oogh aen
tranen, is ’er noch wat hoops, wat levens, voor myn ziel, in zilte
plassen. Maer, maer neen, die vloeckvleck is met tranen niet te wassen.
die vloeckvleck is met tranen niet te wassen, te wassen
O myn, o myn vermetelheit! wat heb ick my be-
roemt, ://: van voorstant! heilghe
disch, en spys, die my verdoemt O bloet, o dranck, o kelck!
[121. fol. E1r]
XX.
hy spelde’t my te veuren. ://: hy spelde ’t my te veu-
ren. O sleutels, wat portier, ://: vertrouwt men ’s Hemels deuren!
wat portier vertrouwt men’s Hemels deuren! Genae, genae, genae. toen
schreid’ ick vlaegh op vlaegh, Myn oogen root en dick; en harde ’t schreien
staegh, en ://:
[122. fol. E1v]
XXI. a 3.
BOVENZANGH.
NEURIE en
GRONDTSTEM.
Laet* tuigen van myn rouw; om myn bezweken yver,
Die Starrebron, by ’t hol; die zuivre en klare Vyver. O Pe-
ter, ://: O Peter, was dat pal, gelyck een pyler, staen! En
kon een maeghdeken een’ man in’t veldt verslaen? ’t Viel
mackelycker ’t lyf, verkleumt van kou te warmen, Dan, met gevaer ://: Dan,
met gevaer van ’t lyf, uw’ meester te beschermen. Och och och och, ://:
och och. wat kan een ydle schrick! een ://:
[123. fol. E2r]
XXII. a 3.
PAULUS. GHy zyt, op verre nae, zoo schuldigh niet als ick.
[124. fol. E2v]
XXIII. a 3.
LAet Simon swygen.
[125. fol. E3r]
XXIII.
[126. fol. E3v]
REY
Van gekerstende Soldaten.
XXIV a 5. Gemeene GRONDTSTEM.
VOor Jesus naem.
Staen wy gereet,
[127. fol. E4r]
XXV.
Die* selve Caesar.
[128. fol. E4v]
XXVI.
AL stonden wy,
[129. fol. F1r]
XXVII. a 3.
AGRIPPA. NAdien dit paer.
Verbastert stads gewoonte,
Veroorsaeckt Simons val,
Ons Joffers tot vervloekt’ En sleept in ’t vloek verbont
En wat het listigh kan,
Soo wort tbey ter doot, De Bethaïder sterf, als slaef
aen ’t kruis gehecht. Den Tharser gun men ’t zwaert, uit kracht van ’t burger-
recht. uit ://:
[130. fol. F1v]
XXVIII. a 2.
PETRUS. HOe lieflyck klinckt.
XXIX. a 3.
PAULUS. Zoo* wort ter goeder.
[131. fol. F2r]
XXIX.
XXX.
SOo tradt Sint IAcop.
XXXI.
PETRUS. ’K Verzoeck slechts.
XXXII.
AGRIPPA.* LAet hooren.
[132. fol. F2v]
XXXIII.
PETRUS. ’K Heb myn gekruisten Vorst.
XXXIV.
HEt triompherend kruis.
en met dit schuldigh hooft
[133. fol. F3r]
XXXV. DIt ’s ’t eenigh dat ick bid.
XXXVI.
AGRIPPA. ZY wort u toegestaen.
Trauwanten, leit hen wegh.
XXXVII.
OCh, oft geoorlooft waer.
[134. fol. F3v]
XXXVIII.
O Stad, heeft een.
[135. fol. F4r]
XXXIX.
HEt Heidensch Rome.
XL.
ZOu die zyn.
[136. fol. F4v]
XLI.
DAt ’s meer dan op zyn Persiaens.
REGISTER.
I. Eusebia, nu treck. a 3.
II. Maer met gebeen.
III. Ghy kust en leest.
IV. Terwyl de jeught.
V. Wat is ons vleesch.
VI. Dat ’s ’t wesen uit zyn.
VII. De Tiber komt ten.
VIII. Hoe dus.
IX. O wackersten van allen.
X. Ghy morgen wecker.
XI. Heb ick hun noch niet.
XII. De kusser van.
XIII. Ay meegevangen.
XIV. Myn amptgenoot.
XV. Zoo klagent hart. a 2.
XVI. Ick trof in ’t.
XVII. Ghy had u vroom.
XVIII. ’k Hoor spuwen.
XIX. O haen!
XX. Ick schreeuwde.
XXI. Laet tuygen.
XXII. Ghy zyt op verre. a 3.
XXIII. Laet Simon swyg. a 3.
XXIV. Voor Jesus naem. a 5.
XXV. Die zelve Caesar.
XXVI. Al stonden wy.
XXVII. Na dien dit paer.
XXVIII. Hoe lieflyk klinkt. a 2.
XXIX. Zoo wort, ter. a 3.
XXX. Zoo tradt Sint.
XXXI. ’k Verzoeck slechts.
XXXII. Laet hooren.
XXXIII. ’k Heb myn gekr.
XXXIV. Het triompherend.
XXXV. Dit ’s ’t eenigh dat.
XXXVI. Zy wort u toe.
XXXVII. Och, oft geoorlooft.
XXXVIII. O Stad heeft een.
XXXIX. Het Heidensch. a 5.
XL. Zou die zyn.
XLI. Dat ’s meer dan op.
Continue

Tekstkritiek:

I.: De Romeinse cijfers hebben betrekking op de muziekstukken.
[29. fol. D1r]: a 2. met in hs.: bas en tenor
[48. fol. F2v]: vervloeckte er staat: vervloeekte
[65. fol. *3r]: martel-inckt er staat: marteli-inckt
[66. fol. *3v]: veder er staat: ve der
[67. fol. *4r]: teghens er staat: teghene
[74. fol. *7v]: de sabel er staat: de de sabel
[ibid.] Agr[ippa] er staat tweemaal: Arg.
[93. fol. A3r en volg.]: De “gemeene grondt-stem” (bas) heeft, in de stukken waar hij instrumentaal gedacht is, weinig tekst, meestal alleen de beginwoorden, onder de noten.
[96.]: Ghy er staat: GGhy
[122.]: Laet er staat: LLaet
[123.]: Die er staat: DDie
[130.]: Zoo er staat: ZZoo
[131.] AGRIPPA er staat: AG IPPA.