Ifigenie in Tauren, treurspel door Joost van den Vondel.
Naar de Ifigeneia van Euripides.
Amsterdam 1666.
Uitgegeven door Madelon Monté.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton092460Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[
fol. *1r]

J. V. VONDELS

IFIGENIE

IN TAUREN.

Uit EURIPIDES.

Hic labor extremus, longarum haec meta viarum.

TREURSPEL.

[Vignet: Elck zyn beurt, putje met emmer rechts].

t’AMSTERDAM,
__________________

Voor de weduwe van Abraham de Wees, op den Middeldam,
    in ’t Nieuwe Testament. ANNO 1666.



[fol. *1v: blanco]
[fol. *2r]

Den weledelen en grootachtbaeren HEERE

JOAN HUIDEKOOPER,

Heere van Maerseveen, Neerdijk &c.
Voorzittend Schepen en Raet t’ Amsterdam.

ARistoteles, de vorst der overoude wijzen, ontvout zijnen leerlingen wat de volkomenheit der dichtkunste, en in haer het treurspel vereischt, gelijk Horatius Flakkus hem hierin beknopt navolght. Onder onsterfelijke heldendichters draven Homeer en Virgilius, d’ een by de Grieken, d’ ander by de Latijnen, gelijk vorsten, vooruit, en zonder wedergade; onder Grieksche tooneeldichters Sofokles en Euripides. De nijdigheit des tijts, ons zoo veele heerlijke tooneelwerken misgunnende, spaerde geene Latijnschen dan alleen het overschot der treurspeelen, in den afgangk der Roomsche taele, by verscheide vernuften gedicht, en op den naem van Seneka den nakomelingen ter hant gekomen. De keurmeesters der tooneelpoëzye strijden onderling of Sofokles of Euripides den prijs in deze renbaene toekomt, en elx deught, van wederzijde, overwogen en aen den toetsteen van hun oordeel getoetst, zoo staenze met onderscheit beide de kroon toe, Sofokles in onnavolghbaere hooghdravenheyt van stijl en woorden, de staetigheit des treurspels wonderbaer passende; Euripides in het beweegen der hartstoghten, [fol. *2v] en veele andere uitsteekentheden, van geene mindere waerdye: en indien men zich houden wil aen d’ uitspraek van Apollo te Delfis, zoo zal Euripides Sofokles in wijsheit overtreffen: by welke uitspraek men moght voegen het oordeel van den doorluchtigen ridder en drost Hooft, na het doorzien en overweegen van dezen dichter, zoo veel hooger steigerende, en hem uitroepende voor den wijsten, die oit pen op papier zette. Het gaet zeker dat het een eige deught des treurspels is hartstoghten te verwekken, en onder de hartstoghten schrik en medelijden (niet tegenstaende de StoÔsche wijzen zich hier vreemt van houden) ook zulx dat by Aristoteles dit deel boven de welspreekenheit (waerin Sofokles hooghste eer bestaet,) gestelt wort. Men houdt Eschylus voor den eersten grontlegger der treurspelen, door Sofokles en Euripides voltrokken. Krantor schat Homeer en Euripides boven alle dichters. Archelaus, koning van Macedonie, en Dionijs, tyran in Sicilie, onthaelden Euripides menighmael ten hove. Alexander de Groote hadde, in het opdaegen der jeught, zijne vaerzen doorgaens in den mont, gelijk ook de gedichten van Homeer, op het aenraeden van Aristoteles, om uit hun den krijgshandel te leeren, en koningkrijken en volken bestieren. Euripides faem was zoo hoogh gestegen, dat de gezanten van Athene quamen zijn lijk verzoeken, om het in zijn vaderlant te laten rusten, doch hun verzoek afgeslagen, zoo wert het te Pella, koning Fillippus geboortestadt, met eene heerlijke lijkstaetsie begraven. Twee doorluchtige Hollanders, een Rotterdammer, en Delvenaer, Desiderius Erasmus, en Hugo de Groot, gezant van Christine, koninginne van Sweden, elk een fenix der welsprekenheit en letterwijsheit hunner eeuwe, rekenden het zich tot eere Euripides Poëzy in Latijn te vertaelen. Erasmus zocht Hekuba en Ifigenie in Aulis uit. De Groot koos, beneffens andere, de Fenisse, als de morgenstar der overgeschote werken van Euripides, die zegenrijk vijfmael den prijs der tooneelspeelen won: want hy leerde de natuurkennis van Anaxagoras, de zedekunst van Sokrates, te Delfis met den titel van den wijsten der Grieken vereert. Deze noemden Euripides den tooneelwijze. Quinctiliaen noemt hem den spreukrijken, en zedemeester, op het spoor van Cicero, die elk tooneelvaers van Euripides voor eene merkwaerdige getuighenisse van wijsheit aenneemt. Zoo gebruiken ook Plato, Aristoteles, Plutarchus, en, onder de heilige outvaders, Klemens Alexandrijner dezen tooneeldichter, om hunne zetrede te bezegelen. Ik, om den Nederduitschen tooneeldichteren met eenigh proefstuk van Euripides te dienen, oordeelde niet ongeraden Ifigenie in Tauren te verduitschen, een werkstuk niet misdeelt van deughden en cieraden, in een volkomen treurspel vereischt: want schoon de gedachte weledele heer de Groot de Fenissen in top van alle Euripides treurspeelen verheft, noch moet hy zelf belijden, dat d’ onderlinge herkennis van Ifigenie en Orestes, haere kracht barende, aen zijne Fenisse ontbreekt. De heer gezant moght hier niet ongevoeghelijk byvoegen de Catastrophe of uitgang des treurspeels, waeraen d’ ommezwaey van ongeluk tot geluk vast hangt door het verschijnen van Minerve, genoemt Deus é machina, of hemelval. Deze beide hooftcieraden munten hier uit, behalve dat vier zaeken, tot een volkomen treurspel noodigh, hier volstaen, naemelijk, het gebou der verzieringe, de zeden der tooneelisten, de zin der dingen, en uitspraek der woorden, alle vier breeder t’ ontvouwen, indienwe niet liever dit wilden voor bystreven, alleen aentekenende dat, volgens Aristoteles lessen, de treurrol binnen zonneschijn afrolt, het tooneel voor Thoas hof en Dianaes kerke geduurigh onverzet en pal staet, en zoo veel werks kunstigh met acht personaedjen, de reien voor eene enkele gerekent, onverminkt wort uitgevoert.
    Maer Ifigenie, aldus prachtigh ingekleet, koninglijk uitgestreeken, en vaerdigh ten tooneele te treden, hoort men alreede onweetende tooneeldichthaeters mompelen: wat komt men hier weder voor den dagh met Heidensche dromen en gedichtzelen der Poëten? Laet kinders, laet oude wijven zich aen dusdaenige ydelheden vergaepen; wylieden, wijzer, stemmiger, en ingetogen, stichtige oefeningen hanteeren. Laet uwe ooren niet streelen met ratelende rijmen, en kinderachtige beuzelingen van stoffeerende Poëten. Ja zeker. Denken deze wel dat de deftighste kerk- en hofredenaers dank en eer schuldigh zijn aen Homerus, Virgilius, Ovidius, Horatius, Seneka, Terentius, en diergelijken, hunnen eersten en besten leermeesteren? hoordenze den overgeleerden heer Vossius, in zijn onderwijs der dichtkunste, den grootmogenden Heeren Staeten van Hollant opgedraegen, niet ontvouwen hoe d’ oude wijsheit van natuurkennisse, zeden, staetgeleertheit, historien, en andere geheimenissen, onder de bloem van kunstige verzieringen, gescholen leght? Wort Salomons wijsheit niet gestelt boven de wijsheit van Egypte, met de schorsse van aerdige gedachten bekleet? weeten de haeters der dichtkunste wel dat Paulus de kruisgezant, het uitgekoren vat, eenen godtvruchtigen geur ontleent van Aratus, Epimenides, en Menander; en Epikureen, StoÔcijnen, en anderen dwersdrijveren den mont stopt met der dichteren goude spreuken, in zijne gewijde bladen, gelijk perlen en diamanten uitstekende? doch dees ballon vol wint is voorheene meer dan eenwerf met een armstuk van bondige bewijsredenen rustigh afgekaetst.
    Weledele Heer van MAERSEVEEN, ik neeme de vrymoedigheit deze vertaelinge Uwe weled. op te draegen, om onder de schaduwe van Uwen naem de kunstbeminners meer en meer t’ ontsteeken in de liefde der tooneelpoëzye, zoo veele eeuwen in keizerdommen, koningkrijken, en vrye staeten gehanthaeft; wenschende, ter loflijke gedachtenisse van wijlen den Ridder, uwen heer Vader, uit verplichte genegenheit, U iet waerdigers toe te eigenen: ondertusscben hoope ik d’ eer te genieten, dat dit kleene proefstuk uw bescheiden oordeel zal behaegen, en ik blijven,
            Weledele en grootachtbaere Heer,

                        Uwe weled. en grootachtbaerheids

                                    ootmoedige dienaer

                                                J. V. VONDEL.


Continue

INHOUDT van IFIGENIE
in TAUREN.

ORestes, zoon van koning Agamomnon en Klijtemnestre, bezeten van de Razernyen, door Apolloos gebodt in Tauren, een geweste van Scythie, aengekomen, om zich van zijne moederslaght te zuiveren, besluit het beelt van Diane, by de Scythen aengebeden, heimelijk uit de kerke te schaeken, en ter galeie uitgetreden, wort van de lantzaten gezien, en met zijnen bloet- en halsvrient Pylades gevangen: maer ter kerke van Diane gebroght, om als vreemde gasten, naer ’s lants wijze, geslaght te werden, geraekt door onderling gesprek aen kennis van Ifigenie, zijne zuster, nu priesterin van Diane, die t’ Aulis, een hinde in de plaetse stellende, toenze van den vader geoffert zoude worden, haer herwaert voerde. Zy, na gesprek en beraet met Orestes en Pylades, wort, onder schijn van zich te zuiveren, zeewaert geleit, en gescheept om te vlughten, het welk aen koning Thoas verkuntschapt, hem opwekt om de vlughtelingen na te jaegen. Hierop verschijnt Minerve aen Thoas, verbiet de najaght, en gebiet Orestes zijne reis met de zuster en het geschaekte beelt naer Grieken te voltrekken, uit dankbaerheit daer eene kerk te bouwen, en een jaerlijx feest in te wijden, ter gedachtenisse der zuiveringe van zijne moederslaght, en het ontslaen van de straffe der Razernyen.

Het tooneel der verzieringe wort toegestelt in Tauren. De Rey bestaet uit Grieksche Vrouwen, dienstmaeghden van Ifigenie.
Continue
De Treurspeelers.

IFIGENIE.
ORESTES.
PYLADES.
REY van Grieksche vrouwen.
HERDER.
THOAS.
BODE.
MINERVE.
Continue

    J. V. VONDELS
    IFIGENIE
    IN TAUREN

    IFIGENIA.
    DE koning Pelops, zoon van Tantalus, gedraegen
    Te Pize, in ’t renperk, met den oversnellen wagen,
    Troude Enomaüs spruit, brogt Atreus voort, en hy
    Vorst Menelaus, en ook Agamemnon. wy
    Geheeten Ifigene (uit hem en d’ echtgenoote
    Vrou Klytemnestre, een telgh van Tyndar, voortgesproten)
    Zijn, zoo heer vader waent, geoffert voor Diaen,
    Daer d’ engte Euripus schuurt gestadigh af en aen
    Met ebbe en vloet den hals des inhams, en de randen
    Van rustloos Aulis. hier vergaêrden op de stranden,
    Door Agamemnons last, der Grieken legerheer,
    Wel duizent schepen, om, tot Menelaus eer,
    Helene, hem ontschaekt, uit Troie met den degen
    Te voeren, met de kroon van vollen oorloghszegen:
    Maer toen ’er zwaericheit, voor d’ uitgereede kiel
    En zeilgereede vloot, om zee te kiezen viel,
    De wint ongunstigh bleef, begon hy raet te leven
    Met wichlerye uit vier. tolk Kalchas, wel bedreven,
    Sprak Agamemnon aen: ô hooft der Grieksche vloot,
    Men kan de haven niet met eenen ruimen schoot
    Uitzeilen, eerge uw kint en dochter Ifigene
    Opoffert aen Diaen; naerdienge zwoert voorheene
    De schoonste vrucht van ’t jaer de straelende godin
    Te wijden. Klytemnestre, uw vrou en koningin,
    Brogt toen een dochter voort. met dezen naem betekent
    Hy ons, de schoonste vrucht van ’t jaer by hem gerekent.
    Dees moet gy offren. maer Ulysses voertme ontrou,
    In schijn als of ik helt Achilles trouwen zou,
    Met moeder heene: en toen ik t’ Aulis was gekomen,
    En op ’t altaerhout knielde, en wachte vast met schromen
    Den dootsteek van het zwaert, vervoerdeme Diaen,
    Die eene hinde liet in mijne plaetse staen,
    Door d’ ope lucht hier in der Tauritanen oorden,
    Daer d’ ongriek Thoas heerscht met zijnen staf in ’t noorden,
    Die, vlugger dan een valk, den naem van snelvoet draeght.
    Hy steltme in deze kerk, gewijt tot offermaeght:
    Daer zijn godin Diaen gedient is met de wetten
    Van een schijnheiligh feest, in ’t midden van de smetten,
    Die ’k uit eerbiedigheit veel liever zwijgen zal:
    Want ik ten offer slaght, naerdien de stadt dit al
    Van outs gewoon is, wie hier lant uit vreemde steden.
    Ik wichle uit d’ offerhande, en laet de schendigheden
    Der bloedige offren, in Dianaes kerk geslaght,
    Aen andren over. ’k wil verhaelen wat te nacht
    Ons in de lucht verscheen, of dit te pas moght komen.
    ’K was t’ Argos uit dit lant gevaeren in mijn droomen,
    En sliep in ’t midden van de maeghden. d’ aerde scheen
    Te daveren, en ik te vlughten ergens heen.
    Ik stont van buiten, en zagh hof en dak van boven,
    En posten, overhoop gevallen en geschoven,
    Ter aerde storten: maer een eenigh hofpylaer
    Van vaders huis scheen stant te houden in ’t gevaer.
    Een blonde haerlok quam op ’s pijlers kruin uitbreeken,
    En sloegh, gelijk een mensch, geluit, en scheen te spreeken.
    Ik, die de gasten doode, en hier mijn ampt bekleê
    Wiesch deze hofkolom, en zuchte, om datze mê
    De doot was toegedoemt. dees naere droom betekent
    Orestes doot, voorheen by my al doot gerekent.
    De hofpylaer bediet de mannelijke vrucht.
    De gasten sterven hier, als ik hen wassche en zucht.
    Doch zulk een droom slaet niet op vrienden: want te voren
    Was Strofius geen zoon, toen vader storf, geboren.
    ’K wil broeders uitvaert, of hy tegenwoordigh waer,
    In zijn afwezen, hier gaen houden by ’t altaer.
    Ik kan ’t uitvoeren met mijn dienstboôn, Grieksche vrouwen,
    Van koning Thoas my gegunt, op goet vertrouwen.
    Zy zijn om reên noch niet gekomen hier ter stê,
    In deze kerk, daer ik mijn offerampt bekleê.
Or. Zie toe, sla gade, dat geen mensch ons hier betrappe.
Py. ’K bespiede, en zie rondom voorzichtigh, waer ik stappe.
Or. Zie Pylades, schijnt dit Dianaes tempel niet,
    Daer ’t schip van Argos hier aen strant belande en stiet?
Py. Orest, het schijnt me toe. ’k geloof het dunkt u mede:
Or. En ’t outer druipt van bloet, vergoten hier ter stede.
Py. De kerk is nat van bloet, en root van moort voor ’t oogh.
Or. De wapenroof hangt aen het kerkgewelf om hoogh:
Py. Als eerstelingen der geslaghte vreemdelingen.
Or. Men zie dan wakker heene en weêr, eerze ons bespringen.
    Apollo, waer vervoert uw antwoort my met kracht
    Nu weder in dit net? na mijne moederslaght,
    Tot wraek van vaders moort, verdreven Razernyen
    ’S lants ballingen uitheemsch rondom, aen alle zyen,
    Geduurigh heene en weêr onrustigh en alom:
    En toen ik u om raet vraeghde in uw heilighdom,
    Op welk een wijs men best moght raeken aen een ende
    Van dees bezetenheit, en jammerlijke elende,
    In ’t ommezwerven door gansch Griekenlant geleên,
    Gebootge my door zee, naer ’t noortsche Tauren heen
    Te streven (daer Diaen, uw zuster, op altaeren
    Gedient wort) om haer beelt, van over veele jaeren,
    Gevallen uit de lucht, te schaeken uit de kerk,
    Met list, of zoo het valle, en dit geheilight merk,
    Gehaelt door veel gevaers, t’ Athene in ’t licht te stellen,
    Om lucht te scheppen van benaeutheên, die my knellen,
    En schriklijk pijnigen: een middel, u bewust,
    En ’t eenigh om te staen naer een volkome rust.
    Ik kome, op uwen raet, dan herwaert aen ten leste
    In ’t vreemde en onbekende ongastvry lantgeweste.
    Nu Pylades, gy zijt mijn halsvrient wijs en trou,
    Wat vangen wy best aen? gy ziet dit kerkgebou,
    Dees hooge muuren. zal men best naer boven stijgen,
    Langs deze ladder, en aftreênde een venster krijgen,
    Of breeken ’t ysren slot met boomen en gewelt,
    Niet weetende hoe ’t hier van binnen is gestelt?
    Ontsluitenwe de poort, en wordenwe genomen,
    Als beeldestormers, dan is ’t het ons omgekomen.
    Doch eerwe sneven, laet ons haestigh vliên aen strant
    Naer ons galey, waermê wy reisden aen dit lant.
Py. Het vliên is ongeraên. wy zijn geen vlught gewoone.
    Het is niet billijk dat de vrees Godts antwoort hoone.
    Laet ons afwijken van de kerk, en stil in vrê
    Ons bergen in een hol, waer op de zwarte zee
    Haer golven breekt, heel wijt van ’t schip, dat geene lieden
    Het merken, en terstont den koning ons verspieden
    Aenbrengen, en met kracht aengrypen by den hals.
    Maer als de donk’re nacht, die alle dingen valsch
    En zonder verwe ziet, komt vallen, dan, als mannen,
    Met alle middelen en krachten aengespannen,
    En ’t zuiver kerkbeelt stil geschaekt uit d’ oude kerk.
    Zie hoe men langs den muur by ’t ronde pijlerwerk
    Afglijden moet. een dappre ontziet geen zwaerigheden.
    De bloode suffer zwicht, staet stijf, en rept geen leden.
Or. Wy roeiden vruchteloos veel wijlen herwaert aen,
    En moeten keeren langs het spoor der zelve baen,
    Weshalve, gy spreekt recht, men dient Godts raet te hooren.
    Nu ga een’ schuilhoek en een dootsche plaets opspooren:
    Want valt Apolloos raet en antwoort qualijk uit,
    Men wijte onze eige schult noch Godt, noch Godts besluit.
    Het moet gewaeght zijn. laet gevaer u niet verbluffen.
    Het past geen jonge maets in zwaericheên te suffen.
Ifi. Hoort toe, inwooners, op de twee
    Steenrotsen van d’ Euxijnsche zee,
    Te zamenklinkende, gesteegen.
    O maeght Diktin, langs bergh en wegen
    En streeken, rennende op de jaght,
    Latonaes dochter, hoogh geacht,
    Ik uwe dienstmaeght, koorkostresse,
    En kerkgewijde priesteresse,
    Zet mijn’ gewyden maeghdevoet
    Naer uw gestichten, heet van gloet,
    Naer uwe goude heilighdommen,
    Geciert met blinkende kolommen.
    ’K verliet Europe en vaders hof,
    En Grieken, trots op oorloghslof,
    Zijn torens en boschrijke beemden,
    En slijt mijn dagen by de vreemden.
Rey. Hier ben ik. zegh, hoe gaet het nu?
    Wat zorgh, wat angst bekommert u?
    Waerom waerom woudtge, afgescheiden
    Van andren, my ter kerke leiden?
    O telgh van ’s konings hoogen stam,
    Die moedigh naer de vesten quam
    Van Troie ontelbre krijghsliên sleepen,
    Met eene vloot van duizent schepen!
Ifi. O dienstboôn, och helaes, hoe slijt
    Ik jammerklaghtigh mijnen tijt,
    En klaegh luitruchtigh iders ooren
    Mijn leedt, onaengenaem te hooren!
    Helaes, hoe lange steeke ik vast
    In huisverdriet en last op last,
    Betreurende, hier omgezworven,
    Mijn’ broeder, och my afgestorven!
    Wat zagh ik voor een nachtgezicht,
    Een’ nevel, schuw van hemelsch licht!
    ’T is uit met my: ’t is omgekomen
    Met vaders huis, ik heb ’t vernomen.
    Helaes, wat ’s t’ Argos niet geleên!
    Och nootlot, laetge my alleen!
    Berooftge my van mijnen broeder,
    Mijn’ troost en eenigen behoeder,
    En zentge hem ter zielen heen,
    Wiens uitvaert ik met rou beween,
    En storte dees lijkofferdranken
    Ter aerde met bedroefde klanken,
    Dien jammerkelk, vol offerbloet
    Van kalven, op geberght gevoedt,
    En offerwijn en honigh mede,
    Zoenoffers, tot der zielen vrede?
    Reik hier het gouden offervat,
    Des overledens zoen geschat.
    Och Agamemnons telgh, wy geven
    Dit u, gescheiden uit het leven.
    Ontfang dees blonde haervlecht toch,
    Op dezen grafzerk u tot noch
    Niet aengeboôn. het kan niet baeten
    Mijn traenen over u te laeten.
    Wy beide zijn nu van der hant
    Te verre van ons vaderlant,
    Daer elk my schat in dat geweste
    Geslaght, het vaderlant ten beste.
Rey. Mevrou, ’k zal op zijn ongrieksch nu
    Met Asiaensche wijzen u
    Antwoorden, en treurzangen zingen,
    Gelijk voor ’s lants verstorvelingen
    Godt Pluto zingt op deze stof.
Ifi. Och Atreus huis, och vaders hof,
    Het licht der kroonen is verdweenen.
    Der Grieken maght, lang uitgescheenen,
    De schult met rijke vorsten boet.
    Het eene jammer ’t ander broet.
    De zon verberght haer blijde glanssen,
    En wijkt te rugge aen ’s hemels transsen
    Met een bewolkt gespan alreê.
    Het eene volght op ’t ander wee,
    En moort op moort, en slagh op slagen.
    De straf treft Tantels bloet en magen,
    Voorheen geplaeght. een helsche geest
    Slaet voort, en plaeght u allermeest.
    Het nootlot van mijn moeders huwelijk
    En haere bruiloft trofme gruwelijk
    In ’t eerste, en een wreet nootlot leit
    My van ’t begin der zwaerigheit
    Van mijn geboorte voor mijne oogen,
    En waerom ik wert opgetogen,
    Die van den Griek was aengezocht
    Ten echte, om hunnen oorloghstoght
    Te spoeden. ik, al t’ ongelukkigh,
    Een kint van Ledaes dochter drukkigh,
    Ben al te weeligh opgevoet,
    Om opgeoffert vroegh mijn bloet
    Te storten, weghgevoert te wagen
    Naer Aulis, daer de legers lagen,
    Gelijk een bruit, een schoone bruit
    Van Thetis zoon. ik jonge spruit
    Och och in Pontus neêrgezeten,
    Ongastvry Pontus, woon vergeeten
    In ’t guure en barre noortsche lant,
    Versteeken van het huwlijkxpant,
    Van kindren, maegen, en Micene,
    En Junoos dienst, gelooft voorheene,
    Al wevende door Pallas gunst
    De zonnebeelden naer de kunst.
    Ik ben een priesterin by vreemden,
    Van bloet geverft in dorre beemden,
    En doop de Vloekgodin in bloet,
    Ook d’ outers bloetroot en verwoet,
    Op deerlijk jammeren en klaegen
    Der schreienden, ter neêr geslagen.
    ’K herdenke ’t leet, van outs geleên,
    En klaege om broeder, te Miceen
    Gestorven, mijn’ Orest, geboren
    Ter kroone, dien ik liet verloren,
    Een teder kint, en zuigeling,
    Dat noch aen moeders borsten hing.

REY.
    Hier komt een herder van het zeestrant aengestooten.
    Gewis hy brengt wat nieus.     Her.ô dochter van den grooten
    Vorst Agamemnon, spruit van Klytemnestre, hoor,
    Ik brenge een nieuwe maer, die vreemt klinkt in uw oor.
Ifi. Wat schrikmaer brengtge ons nu? 1Her.* twee jongelingen quamen
    Naer ’t Cyaneesche lant te scheepe hier te zamen
    Gevloôn, een aengenaem slaghtoffer voor Diaen.
    Wilt gy het waschbadt en d’ inwydinge en het slaen
    Niet spoeden naer den eisch?     Ifi. Wat zijn dit voor gezellen?
    Hoe heet hun lantgewest? kunt gy dien lantaert mellen?
Her. ’t Zijn Grieken. dat’s het al, en meer niet, met een woort.
Ifi. Hoe heetenze? hebt gy hun naemen niet gehoort?
Her. d’ Een noemde Pylades zijn’ reisgenoot.
    Ifi. zegh hoe men
    Nu Pylades weêrom dien reisgenoot hoort noemen.
Her. Dit ’s onbekent tot noch. wy hoorden ’t van geen liên.
Ifi. Zegh op, hoe vingtge hen? hoe quaemtge hen te zien?
Her. In eene holle rots, aen d’ ongastvrye stranden
    Van Pontus.     Ifi. en wat zoekt gy herders, die de randen
    Der zee niet bout, aen zee.     Her. wy quamen ’t offervee
    En d’ ossen spoelen en afwasschen in de zee.
Ifi. Koom herwaert. zeghme nu, hoe kreeghtge hen gevangen,
    En op wat wijs? ’k wensch dit te hooren met verlangen.
    Zy komen spade hier. geen Griek heeft naer ons wet
    Het outer van Diaen oit met zijn bloet besmet.
Her. Na dat wy herders een drift ossen derwaert dreven,
    Daer ’t water van de zee komt door twee rotsen streven,
    En eene rotsspelonk de borst voorover steekt,
    Waer op met woest gedruisch de golf geduurigh breekt,
    En in wiens hol gewelf de purpervisschers doken,
    Verneemt een herder van ons volk, eer wy het roken,
    Twee jongelingen. hy deist schichtigh achterwaert
    Op zijne toonen, zeght: och zietge niet een’ aert
    Van geesten zitten? een van d’ onzen opgetogen,
    Vout met eerbiedigheit zijn handen, slaet zijne oogen
    Ter aerde, en bidt hen aen, ootmoedigh en gedwee:
    O Godt Palemon, zoon van onze Leukoteê,
    Schipredder, help ons toch: het zy gy bey te gader
    Op strant zweeft: ’t zy gy ’t kroost zijt van den sterken vader,
    Godt Nereus, die een’ rey van vijftigh dochtren teelt.
    Een ander los gezel en godtloos, wien ’t verveelt,
    Beschimpte zijn gebeên, en zey dat dees gestranden,
    Na schipbreuk in het hol gedoken, onze handen
    Uit schrik ontwijken, om t’ ontgaen den offermoort,
    En ’t menscheslaghten, op hunne aenkomst eerst gehoort.
    De meesten dochten dit was recht en wel gesproken,
    En stemdenze aen te slaen, om voor Diaen te smooken,
    Naer ’s lants gebruik en wet: maer midlerwijl verlaet
    Een van dees twee de laeghte, en stijght, tot dat hy staet
    In top der steenrotse, en begint dan heene en weder
    Het hooft te schudden, en te zwaeien op en neder,
    En kermde al bevende, sloegh d’ armen overal,
    En raesde harssenloos, en schreeude, als uit een dal
    De jaeger op de jaght: ô Pylades, zie deze:
    Maer zietge niet hoe dees draekin, des afgronts vreeze,
    My wil verslinden, en, met adderengebroet
    Gewapent in de vuist, my aenrant zoo verwoet?
    Een andre blaest vast vier en vlam uit haere kleêren,
    Stookt moort, en, strevende op de zwarte draekeveeren,
    Houdt moeder in den arm, om in dit steenen graf
    Mijn lijf te dompelen. och och, zy valtme straf,
    En wilme moorden. waer gevloôn uit doots gevaeren?
    Men zagh hem razen, niet met eenerley misbaeren,
    Maer op veel wijzen: want hy bulkte of baste fel,
    Gelijk een kalf, of hont, of rees, als uit de hel
    Een helsche Razerny in ’t licht komt opgerezen.
    Wy zaten stom van schrik, en als ter doot verwezen.
    Hy rukte een zwaert uit, viel de kalvers op het lijf,
    En dreef hun ’t lemmer in de darmen fel en stijf:
    Gelijk een wreede leeu, als een die, heet verbolgen,
    De Razerny waent aen te tasten en vervolgen,
    Zoo dat het bloet in zee zich mengde met het schuim.
    Toen al de herders (nu vergadert op het ruim,
    De neêrlaegh van hun vee en offerossen zaegen)
    Den horen bliezen, dat ’er ’t lant af moght gewaegen,
    Om alle huisliên flux te helpen op de been,
    Dewijlze hunne maght oordeelden veel te kleen,
    Om ’t hooft te bieden aen dees sterke vreemdelingen;
    Zoo quamenze te hoop uit alle hoeken springen:
    Maer daetelijk bezweek de dolheit met dien gast.
    Het schuim droop langs de kin. toen leedt men weinigh last,
    En ieder pooght met kracht den overlast te keeren
    Met slaen en worpen. om het onheil af te weeren
    Sloegh Pylades hem gade, en vaeghde mont en kin
    Van spogh en schuim, en vlyde en dekte uit trouwe min
    Zorghvuldig ’t kleet om ’t lijf, en paste aen alle zijden
    Hem voor de steenen en voor wonden te bevrijden,
    Als een gedienstigh vrient, die zijnen plicht bewaert.
    Maer als de dolle zijn verstant krijght en bedaert,
    En schichtigh oprijst van zijn’ val, ziet hy met schroomen
    Een schriklijk onweêr van den vyant nader komen,
    En dreigen met gevaer. hy zucht. wy vaeren voort
    Met steenenworpen, elk om ’t felste uit zijnen oort.
    Wy hooren flux hoe d’ een den andren maent heel deerlijk:
    Wy moeten sterven: doch vrient Pylades, om eerlijk
    Te sterven, volgh mijn zwaert, en pas nu weer te biên.
    Wy, als zy moedigh dus de sabel zwaeien, vliên
    Ten bosch, op ’t voorgeberghte. in ’t vlughten van den eenen
    En ’t staen van anderen, zoo rust men niet met steenen
    Te treffen, datze in ’t endt bezwijken. men liet af
    Van worpen, toen men zagh hoe elk zich overgaf.
    ’T is ongeloofelijk, en wonder vreemt, dat onder
    Al dien ontelbren hoop van lantvolk in ’t byzonder
    Niet een den offer der godinne veiligh kon
    Aengrijpen: evenwel ’t geschiede. men verwon
    En kreeghze, toenwe schier te moedeloos veraerden.
    Men slootze in eenen ring, en wrong met kracht de zwaerden
    Uit hunne sterke vuist. zy vielen, flaeu en mat
    Van worstlen, op hun knien. wy brengenze aengevat
    Den koning toe, die zietze, en, zonder lang te wachten,
    Verzentze aen u, om hen te wasschen en te slaghten.
    Nu hebtge, ô priesterin, het geen uw hart begeert,
    Twee vreemdelingen, ten brantoffer u vereert.
    Het gansche Grieken zal rechtvaerdigh endtlijk moeten
    Den nederslagh, aen u begaen in Aulis, boeten.
Rey. Het zy wie ’t wil, gy hebt wat wonders ons verhaelt
    Van dezen Griek, dus wijt aen Pontus kust verdwaelt.
Ifi. ’t Gaet wel. nu ga vry heene, en brengme dees gezellen.
    Wy willen onzen plicht aen hen te werke stellen.
    O wee mijn hart, gy waert voorheene wel gerust,
    En toonde u tegens elk, die lande aen deze kust,
    Medogende, gewoon te schreien om de zielen
    Der vreemde gasten, die in uwe handen vielen:
    Nu zultge, wie gy zijt, gevoelen onzen haet,
    Ontsteeken door den droom, die op Orestes slaet,
    Nu doot gerekent. dit verstoort mijn hart van binnen.
    Dit ’s zeker. waerde rey, trouhartige vriendinnen,
    Ik wort gepijnight: want wie ongelukkigh leeft,
    Valt wrevligh tegens hem, wien ’t lot gezegent heeft.
    Noit liet Jupijn een’ wint uit Grieken herwaert ruischen.
    Noit schip voerde oit Heleen, mijn schennis, door het bruischen
    Der Cyaneesche rots, met Menalaüs hier,
    Op dat ik wraek aen hen moght neemen trots en fier,
    En offrenze op dit strant, gelijkze voor hun schepen
    My, als een jonge vaers, op Aulis zeekust greepen,
    En slaghtten. vader zelf verstrekte d’ offerman;
    Een gruwelstuk, dat ik noch niet vergeeten kan.
    ’K viel vader om den hals, en knielde, en kreet te gruwelijk:
    O vader, gy besteetme. och och, een schendigh huwelijk!
    Mijn moeder te Myceen, terwijlge my vermoort,
    Verwekt den bruiloftsgalm met zang en fluit, gehoort
    In ’t hofgewelf. gy velt my met uwe eige handen.
    De bruigom, my belooft, in ’t voeren naer de stranden
    Van Aulis te karros, met eenen loozen toon,
    Ten moortfeest, was geensins Achilles, Peleus zoon,
    Maer Pluto. ’k zagh helaes, heer broeder weêrgekomen
    Door eenen sluier. ’k heb hem in den arm genomen,
    Die nu al doot is, en schoon ik Orest bestont,
    Als zuster, ’k myde hem te kussen mont aen mont,
    Uit eerbre schaemte, als een’ die Peleus hof zou eeren,
    En staekte ’t groeten, tot ik t’ Argos weêr moght keeren.
    Rampzaelge Orestes, gy zijt doot. wat ongeval
    Heeft u, die vader volghde in deughden boven al,
    Vernielt? ’k versma den list der godtheit, die wy eeren,
    En, als een’ smet, een’ man van ’t outer af durf keeren,
    Zoo hy een nederslagh met zijne hant beging,
    Of een doot lichaem raekte, of versch geboreling,
    Naerdienze schept vermaek en lust in offerhanden
    Van vreemdelingen, die op deze kust belanden.
    Latone, gemaelin van Jovis majesteit,
    Heeft geenerwijs geleert dees blinde onwetenheit:
    En ’k hou het dischgerecht, de godtheên aengeboden
    Van Tantalus, verziert. geen godtheit laet zich nooden
    Op zulk een spijs, noch vont oit smaek in kinderspier:
    Neen zeker, ik geloof dat d’ ingezeten hier,
    Moortdaedigh uit den aert, dees smet op goden schoven:
    Want geene boosheit hecht op ’t godendom daer boven.

    I. Keer.
Rey. O blaeuwe toevloet van het meer,
    Dat stroomende langs Argos heen,
    Met kracht doordringen quam weleer
    In grondelooze Euxynsche zeen,
    Op Asiaenschen gront, zoo wijt
    Gedwaelt uit vliet Eurotas bedt;
    Wat gasten (scheidende met vlijt
    Van Lacedemons vloet, bezet
    Met riet, en Dirces heilgen stroom,)
    Verscheenen herwaert in dit lant,
    Der vreemdelingen vloek en schroom,
    Daer eene maeght brantoffers brant,
    En voor de kerk het outer voedt,
    Besmet en verft met menschenbloet?
   
    I. Tegenkeer.
   
    Of roeidenze door zee dus vry
    Met riemen van abeelen hout,
    Slaghhoudende van wederzy,
    En zeildenze voor wint heel stout
    On huis en hof met gelt en goet
    Te proppen? want de hoop op gelt
    Is onverzaedelijk en zoet
    En zorghelijk. men streeft door ’t velt
    Der zee naer alle uitheemsche steên,
    Uit ydele ingebeelde waen
    Der menschen, vol begeerlijkheên,
    Niet rustende naer winst te staen.
    Gewinzucht prikkelt hart en zin,
    Den eenen meer, den andren min.
   
    II. Keer.
   
    Hoe ruktenze door ’t luit geklots
    Van Fineus ongeruste klip
    En tegens een aenslaende rots,
    Langs ’t zeestrant met hun hobblend schip,
    Daer Nereus dochters, vijftigh sterk,
    Gaen zingende aen den ronden rey?
    Hoe stuurdenze in het waterperk
    Met zuidewinden hun galey
    Naer ’t vogelrijke lantgewest,
    Daer ’t krijtstrant van Achilles blank
    Zich opdoet op het allerlest,
    En helden met een’ snellen gangk
    Zich rustigh spoên, noit strevens moê,
    Tot aen ’t Euxynsche Pontus toe?
   
    II. Tegenkeer.
   
    Och of, op ’t wenschen van mevrou
    Helene, Ledaes waerde spruit,
    Eens by geval aen dees landou
    Van Troie quam, dit hof ten buit,
    Om haeren hals en blonde vlecht
    Te buigen voor mejoffers bijl,
    Ter doot gedoemt van ’t offerecht,
    Gestraft als zy, naer Griekschen stijl.
    Quam hier (wat waer ’t een blijde maer!)
    Een Grieksche gley, en maekte een endt
    Van slaverny. och of men waer,
    Gelijkze droomde, uit deze elend
    In ’s vaders hooftstadt te Myceen,
    En zong tot blyschap van elk een.
    IFIGENIA.     Maer deze beide, vast gebonden,
    En streng gevleugelt, komen gaen,
    Nieuwe offerhanden van Diaen.
    Vriendinnen, zwijght, en houdt uw monden:
    Want zy, der Grieken eerstelingen,
    Genaeken ons van dichte by,
    Op dat men hen ten offer wy’,
    Gelijkwe uit ’s herders mont ontfingen.
Rey. Eerwaerde maeght (och of de stadt
    Dien offerdienst u wou vergeven,)
    Ontfang toch zonder wederstreven
    Dien offer naer ’s lants wijs, geschat
    Voor goddeloos in Grieksche steden.
Ifi. My staet eerst ga te slaen des tempels offerzeden,
    Op dat de godtsdienst der godinne wel besla.
    Ontbint de handen van de vreemdelingen, dra,
    Op datze aen Godt gewijt, ontslagen staen van banden.
    Vertrekt gy naer de kerk, en zuiverende uw handen,
    Bereit al ’t geene wat u d’ offerwet gebiet,
    En nu ter zaeke dient. ô wonder, wat men ziet!
    Wie was uw moeder, wie uw vader? spreekt, laet hooren.
    Hoe hiet uw zuster, was oit zuster u geboren?
    Wat mist de broederlooze aen zulk een’ troost en schat
    Van jongelingen, zooze oit lieve broeders hadt!
    "Wat mensch weet d’ uitkomst van gebeurelijke zaeken,
    "Die, noch toekomende en op wegh, van ver genaeken?
    "Der goden raetbesluit is donker. niemant weet
    "Wat ramp hem boven ’t hooft magh hangen, ofte leet.
    "Het avontuur bedekt dit diep voor ’s menschen oogen.
    O arme gasten, uit wat lant komtge aengetogen?
    Hoe verre zworftge, eer gy belande aen deze kust?
    Hoe lang van ’t vaderlant, geduurigh ongerust?
Or. Waerom beschreitge dit zoo deerlijk? om wat zaeken
    Betreurtge, wie gy zijt, de ween, die ons genaeken?
    "Ik reken hem niet wijs, die, veegh zijnde, uit ontzagh
    "Voor sterven, deze vrees wil dempen met beklagh,
    "En ook den klaeger, reedt een ander te beschreien,
    "Die, al verwezen, zich tot sterven moet bereien,
    "En geene hoop van heil kan scheppen, naerdemael
    "Hy enkel leet verkeert in eene dubble quael.
    "De droefheit houdt hem dan door haer vermogen onder.
    "Dan stervenze alle beide, in stê van een’ byzonder.
    "Elk moet zijn avontuur uitharden. hierom laet
    Dit schreien over ons: want wat hier ommegaet
    In ’t offren melden ons de lantliên, hier gezeten.
Ifi. Wie van u beide toch wort Pylades geheeten,
    Dat lustme uit uwen mont te hooren en verstaen?
Or. Dit is de man. nu wat vermaek brengt u dit aen?
Ifi. Waer wert hem ’t burgerrecht in Grieken aengeboren?
Or. Mevrouw, wat baet het u, wanneerge dit zult hooren?
Ifi. Zijt gy gebroeders, uit een moeders schoot gebaert?
Or. Gebroêrs, niet van geboort, maer vrientschap uit den aert.
Ifi. Hoe heetge? melt uw’ naem, indien men het magh weeten.
Or. Men moght ons beide wel met recht elendigh heeten.
Ifi. Dat vraegh ik niet. wijt dit fortuin en ’t hachlijk lot.
Or. En stervenwe onbekent, wy sterven vry van spot.
Ifi. Gevoeltge dit naer uw groothartige gedachten?
Or. Gy zult mijn lichaem, niet mijn’ naem, ten offer slaghten.
Ifi. Ontdektge ons niet den naem van uw geboortestê?
Or. Gy vraeght het. dit brengt my, die sterf, geen voordeel mê.
Ifi. Wat hindert het dus veel te melden, my ten beste?
Or. Ik roeme op Argos, mijn heer vaders lant en veste.
Ifi. O goden! vreemdling, is daer uw geboortestadt?
Or. Mycenen is ’t, voorheen zoo zegenrijk geschat.
Ifi. Vertroktge, als balling, of van welk geval besprongen?
Or. Ik zworf, als balling ’s lants, vrywilligh, en gedwongen.
Ifi. Wilt gy niet melden ’t geen ik aen u vraegen zal?
Or. Zoo ’t kan ter loop geschiên, in zulk een ongeval.
Ifi. Gy komt uit Argos, hier gelant naer mijn gebeden.
Or. Niet met mijn’ wil, is ’t u ten dienst, gy weet de reden.
Ifi. Misschien kentge Ilium, alom ontzien met schroom?
Or. Och kende ik Troie noit, noch zagh ’t oit in mijn’ droom!
Ifi. Men zeght het leit in d’ assche, uit aller menschen oogen.
Or. Het is zoo. deze faem verkuntschapte u geen logen.
Ifi. En keerde toen Helene in Menelaüs’ stê?
Or. Zy keerde wel, doch braght geen heil den mijnen mê.
Ifi. Waer is zy? want zy trof voorheene my met smerte.
Or. Zy woont nu weder by haer’ eersten man te Sparte.
Ifi. O algemeene plaegh, by Griek en my berucht!
Or. En uit haer bruiloft plukte ik ook een bittre vrucht.
Ifi. En keerde ’t Grieksche heir, gelijk men hoort gewaegen?
Or. Gy vraegtme teffens veel, verwartme in al dit vraegen.
Ifi. ’K wil weeten, eerge sterft, hoe ’t daer gelegen zy.
Or. Vraegh wat u lust. vraegh stout: ik antwoort vrank en vry.
Ifi. Is Kalchas, wichelaer van ’t heir, weêr thuis verscheenen?
Or. Men zeght hy is vergaen met krijghsvolk uit Mycenen.
Ifi. Eerwaerdste godtheit! of Laërtes zoon noch leeft?
Or. Hy keerde noch niet t’huis. men zeght hy zwerft en zweeft.
Ifi. Dat hy verga, en niet in ’t vaderlant vergader.
Or. Gy wenscht zoo slim niet, of zy gunnen ’t dien verraeder.
Ifi. Leeft Thetis zoon Achil nu noch net lijf en ziel?
Or. Al doot, die t’ Aulis eer zoo vruchtloos bruiloft hiel.
Ifi. Bedrieghlijk, zooze zeght, die ’t voelde dus verwaten.
Or. Wie zijtge dan, die scherp doorzoekt de Grieksche staeten?
Ifi. Ik ben van daer, en raekte een maeght ook vroegh van kant.
Or. Mevrou, gy vraeght met reên wat omging in dat lant.
Ifi. Waer is de veltheer, in ’t getal den goôn getekent?
Or. Wien meentge? dien ik kende is by ’t geluk misrekent:
Ifi. Vorst Agamemnon, oir van Atreus rijxgebiet.
Or. Ik weet het niet. zwijgh stil, en vraegh dees vraegen niet.
Ifi. Neen by Jupijn, zegh op: het kan mijn hart verblijden.
Or. Hy raekte droef om hals, en miste een’ in zijn lijden.
Ifi. Is hy al heen? hoe quam hy aen zijn endt? ô wee!
Or. Hoe zuchtge dus hierom, of raekt u dit al mê?
Ifi. ’K beklaegh zijn eerste heil, volmaekt en vry van rouwe.
Or. Hy raekte droof om hals, vermoort van zijne vrouwe.
Ifi. Beklaeghlijk lot, vermoort, en van zijn bedtgenoot?
Or. Nu rust dan: vraegh niet meer, en laet die dingen doot.
Ifi. Dus veel noch: leeftze, die hem heeft dien slagh gegeven?
Or. Z’is doot: want dienze baerde ontnam de moeder ’t leven.
Ifi. Verwart palais! waerom holp hy de moeder voort?
Or. Hy koelde aen haer zijn’ moedt, tot wraek van ’s vaders moort.
Ifi. Hy strafteze, helaes, om zulk een stuk rechtvaerdigh.
Or. Met recht: en nochtans schat de godtheit hem strafwaerdigh.
Ifi. Liet Agamemnon dan geen’ erfgenaem in ’t hof?
Or. Elektre alleen, een maeght, befaemt en rijk van lof.
Ifi. Wat stroit de faem nu van de dochter, die hy slaghte?
Or. Datze uit dit leven scheide, en smolt in elx gedachte.
Ifi. Zy was elendigh, en de vader, die haer doot:
Or. Om eene booze vrou geraekteze in die noot.
Ifi. Leeft Agamemnons zoon noch t’ Argos, en in vrede?
Or. Dees droeve is nergens, en alom, en houdt geen stede.
Ifi. O valsche droomen, gy verdwijnt in ydelheên!
    En gy, ô geesten, wijs geheeten om uw reên
    Zijt logenachtigh, en lichtvaerdigh, als de droomen.
    In menschelijke en in godts zaeken wort vernomen
    Een wargeest. dit alleen blijft over, dat de zoon,
    Die wijs was, en gespelt te zitten op den troon,
    Nu doot is: magh men hun betrouwen dat zy ’t weeten.
Rey. Helaes, wie weet ons naer de waerheit af te meeten
    Of ons voorouders noch in wezen zijn, of neen?
Ifi. Hoort toe, gy gasten: wy zijn in gesprek getreên
    Heel ernstigh, dat u me ten beste kan gedyen,
    Inzonderheit aen my, indienge dit wilt lyen.
    Wilt gy naer Argos gaen, indien ik u beschut,
    Iet bootschappen aen mijn bloetvrienden, hun tot nut,
    En brengenze eenen brief, geschreven uit medoogen
    Van een’ gevangen, die wel weet dat wy niet poogen
    Een’ mensch te slaghten: want men dootze naer de wet
    Van ’t lant, gelijk Diaen die zelf heeft ingezet.
    ’K had dus lang niemant om naer Argos heen te zenden,
    En brieven wederom te brengen van bekenden.
    Gy zijt een, die, zoo ’t schijnt, my geensins haetigh zijt,
    En kent Mycene en hen, waer aen ik nu ter tijt
    U af wil vaerdigen. men zal uw lijf verschoonen,
    En om ’t bestellen van een’ brief dus rijk beloonen.
    Maer d’ ander zal alleen, van u gescheiden gaen
    (Indien de stadt hem eischt,) ten offer van Diaen.
Or. Mevrou, gy spreekt heel wel, dit eenige uitgesloten,
    Hem offeren, dat zou mijn hartewee vergrooten.
    Ik ben de stuurman van de reis naer deze wal.
    Hy is mijn reisgenoot, mijn jammer ten geval.
    Het waer onbillijk u te dienen met zijn lijden
    En sterven, en my zelf van jammer te bevryden:
    Doch ’t zal geschiên, geef hem den brief, met uw bevel,
    Dat hy dien t’ Argos brenge, en uwen last bestell’.
    "Laet iemant, wien het lust my slaghten. wie zijn kennis
    "En vrienden brengt in last, en zich houdt buiten schennis,
    "Is byster boos van aert. het is mijn reisgenoot:
    ’K zagh hem zoo noode als my opoffren aen de doot.
Ifi. O edelmoedige, uit een’ braven stam gesproten,
    Oprechte halsvrient van uw vrienden en genooten!
    Och of mijn broeder, dien ik derf, zoodaenigh was:
    Want ik, ô vrienden, derf mijn’ broeder op dit pas
    Alleen door ’t niet te zien. wy zullen dezen zenden,
    Dewijl gy ’t zoo begeert, met brieven aen bekenden:
    Maer gy zult sterven: want gy dringt hier sterk op aen.
Or. Wie zalme slaghten, en dit gruwelstuk bestaen?
Ifi. De zoendienst der godinne is my belast te plegen.
Or. O maeght, een schendigh ampt bedientge, en zonder zegen.
Ifi. ’K bekleê dit ampt door noot, die my zoo verre braght.
Or. Gy zijt een vrou, en voertge een zwaert, dat mannen slaght?
Ifi. Geensins, maer ’k zal mijn hant afwasschen aen uw vlechten.
Or. Zoo vraegen vry staet, zegh, wie zalme heden rechten?
Ifi. Zy zijn daer binnen, die het bloetrecht gadeslaen.
Or. Wat graf verwacht ik, als het halsrecht is voldaen?
Ifi. Het heiligh lijkvier, en een grafspelonk naer waerde.
Or. Och zalme zusters hant niet dompelen in d’ aerde?
Ifi. Och arme mensch, gy wenscht al t’ ydel, wiege ook zijt.
    Uw zuster woont van deze ongrieksche kust te wijt:
    Doch nu ge een Griek zijt, wil ik zelf, naer mijn vermogen,
    U met dien lijkdienst trou berechten uit medoogen.
    ’K zal ’t graf stoffeeren met cieraeden naer uw’ staet,
    En uw’ lijkstapel voên met geelen honighraet,
    Gezogen van de by uit bloem van bergh en dalen.
    Maer ’k wil de brieven uit de godtskapelle haelen.
    Gevoel dan dat ik u niet haete bits en boos.
    Gy dienaers, slaetze ga, doch vry en bandeloos.
    Ik zal misschien, tot vreught van mijnen welbekenden,
    Op ’t hooghst van my bemint, een bo naer Argos zenden.
    De brief zal hem tot vreught eer lang bootschappen dat
    Zy leven, die men lang voor doot gerekent hadt.
Rey. ’K beklaege u, dien men nu zal brengen
    Om ’t zoenaltaer met bloet te sprengen.
Or. Uitheemsche vrouwen, vaert, ay vaert
    Vry voort: dit ’s geen ontfarmen waert.
Rey. O jongeling, wy eeren u
    Om dit gelukkigh lot, dat nu
    U toeviel: want gy vrank ten leste
    Zult keeren naer uw vaders veste.
Py. Dit is onwenschbaer voor een’ vrient,
    Geensins met ’s halsvrients doot gedient.
Rey. Elendige offerhanden,
    Den vreemde uit vreemde landen
    Tot zijn bederf. och ongeval,
    Wie of van beide sterven zal?
    Ik hang in twijffel wie van bey dien last moet draegen.
    Zal ik u allereerst, of uwen vrient beklaegen?

    ORESTES.
    Ay zeghme, ô Pylades, zijnwe eens, en bey vernoeght?
Py. Ik weet niet. dit’s een vraegh, waer op geen antwoort voeght.
Or. Wat maeght is dit? hoe wijs wist deze op Grieksch te vraegen,
    En van de zwaericheên, voor Ilium gedraegen,
    Ook van de wederkomst der Grieken, en Godts tolk,
    Waerzegger Kalchas, en Achilles, stut van ’t volk,
    En Agamemnon, wiens elenden zy betreurde!
    Zy vraeghde wat zijn vrouwe en kinderen gebeurde.
    Dees jongkvrou is een telgh van Argos, hier gelant.
    Zy zoude zeker nu geen’ brief van haere hant
    Heenzenden, noch zoo scherp die dingen onderzoeken,
    Als of ’t haer mede trof, indien het in die hoeken
    Van Argos en het rijk noch wel geschapen stont.
Py. Ik docht het geen gy zeght, en had het in den mont,
    Behalve dit alleen: want ieder kan gewaegen,
    Wie tijdingziek is, van der vorsten nederlaegen.
    Doch dit ter zy gezet, zy sprak ’er noch wat by.
Or. Wat was dit? legh het uit, op dat het klaerder zy.
Py. ’T waer schandelijk dat ik na uwe doot zou leven.
    Wy reisden t’ zaemen: ’t past dat wy te zaemen sneven:
    Of ’t lantschap Focis en gansch Argos zou niet valsch
    Getuigen welk een schande ik haelde op mijnen hals.
    ’T zal veelen schijnen, want boosaerdigen vermeeren,
    Dat ik u hier verriet, om zelf alleen te keeren,
    Of u om hals holp, tot verdriet van al ’t geslacht,
    Door looze laegen, om uw rijxkroon, groot van maght,
    Uw zuster trouwende, en uw vaders erf te strijken.
    Ik schaem my des, en ’t hart van vreeze wil bezwijken.
    Onmooghlijk is ’t dat ik niet met u sterven zou,
    Mijn bloet storte, en verbrande, uit ongeveinsde trou.
    Ik blijve uw vrient, en zie dees vlek niet uit te vaegen.
Or. Wat mooghtge strijden, ’t voeght my zelf mijn’ last te draegen.
    Een enkle droefheit is genoegh. waer toe het leet
    Verdubbelt en verzwaert? want nu gy ’t schande heet
    En droefheit, zou my ook het zelve wedervaeren,
    Indien ik u, met my in last en doots bezwaeren,
    Om ’t leven holp. wat my belangt, ’t gaet wel. ik sterf
    Gelukkigh, die, van Godt bezocht, het leven derf.
    Gy leeft gezegent, en in zuivre en blijde hoven,
    Ik by Godtloozen. laet u zuster trou beloven,
    En kinders winnen: want ik gafze u tot een vrou.
    Zoo blijft mijn naem in eere, en vaders huis van rou
    Bevrijt, niet kinderloos, ontbloot van erfgenaemen.
    Dies ga, en leef, en bou mijn vaders hof te zamen.
    Belantge in Grieken, en in Argos, d’ eedle stadt,
    ’K bezweere u by uw hant, ernsthaftigh aengevat,
    Bestelme een graf, tot een gedachte van ’t voorleden.
    Dat zuster my beklaege, en ga het graf bekleeden
    Met eene haervlecht: en verkuntschap toch aen haer
    Hoe eene Grieksche vrou my slaghte op ’t zoenaltaer.
    Verlaet mijn zuster niet: dat waer uw bloet versmaeden,
    En vaders hoogen stam en heerlijk hof verraeden.
    Vaer wel, mijn waertste vrient, en trouwe jaghtgenoot.
    Gy hebt om mijnen ’t wil geleden stoot op stoot.
    Apollo heeft, spellende te Delfis, ons bedrogen,
    De logenkunst verjaeght uit Grieken, zoet op logen,
    Waerzeggery ten smaet, en ’t oude orakelkoor,
    Toen ikze al ’t mijn betroude, en gevende gehoor,
    Mijn moeder moorde, en nu dit boete met mijn leven.
Py. Uw graf gewort u. ’k zal uw zuster niet begeven,
    Noch onze trou, en wil, als gy zijt overleên,
    U noch veel vieriger beminnen dan voorheen.
    Doch schoon de bittre doot gereet staet voor mijne oogen,
    De godtspraek heeft hierom tot noch toe niet gelogen:
    "Want als d’ elende komt in top gestegen staen,
    "Dan plaghze menighmael wel dapper om te slaen.
Or. Zwijg stil. ’k verwacht geen’ troost van godt Apolloos drempel.
    Daer komt mevrou alreê getreden uit den tempel.
Ifi. Vertrekt gylieden, en bereit daer binnen wat
    Men tot den offerdienst en ’t slaghten noodigh schat.
    Hier zijn de brieven, niet geschreven zonder traenen
    Voor u, ô gasten, hoort wat ik u wil vermaenen.
    Geen drukkige is zich zelf’ gelijk, als hy, ontlast
    Van vreeze, stout wort, en op geen beloften past:
    Dies docht ik dat hy, uit dit lant by zijn gezellen
    Geraekt, verzuimen zal mijn brieven te bestellen,
    Die dezen brief getrou naer Argos brengen moet.
Or. Wat eischtge? spreek ront uit. waer wringt de laers uw’ voet?
Ifi. Hy zweere dezen brief te levren ons bekenden,
    En vrienden t’ Argos, daer wy hem om heenezenden.
Or. Zult gy hem wederom trou zweeren met een’ eedt?
Ifi. Om wat te doen, of niet? dit zeghme, op dat ik ’t weet.
Or. Dat ghy hem geensins doot, maer vry weêrom laet vaeren.
Ifi. Met reên, zou hy mijn’ wil aen vrienden openbaeren.
Or. Maer zal de dwingelant dit lijden en verstaen?
Ifi. ’K zal ’t hem vroet maken, en dien vremdling t’ scheep doen gaen.
Or. Zoo zweer dan heiligh dit te doen naer mijn behaegen.
Py. Ik zweer het.
Ifi.             zegh dien brief te leveren mijn maegen.
Py. ’K zal zelf dees brieven aen uw vrienden draegen gaen.
Ifi. Ik u van ’t Cyaneesch steenrotsigh strant ontslaen.
Or. Wat godtheên neemtge tot getuigen van uwe eeden?
Ifi. Diane, wiens altaer en offer wy bekleeden.
Py. Ik zweer by ’t hooft der goôn, wiens eer daer boven blijkt.
Ifi. Indienge uwe eeden schent, en my verongelijkt?
Py. Zoo keere ik nimmer: maer zoo gy uw trou durft smetten?
Ifi. Zoo moete ik levend noit mijn’ voet in Argos zetten.
Py. Nu luister watwe noch te reukloos slaen voorby.
Ifi. Wat wiltge dan noch meer? laet hooren wat het zy.
Py. Bewilligh dit beding, zoo ’t schip door storm moght blijven,
    De brief in zee vergaen, en ik aen lant quaem drijven,
    Dat gyme van dien eedt in dit geval ontslaet.
Ifi. Hoor wat ik doen wil. veel gebeurt ’er in elx staet.
    ’K wil ’t inhoudt van dien brief by monde u openbaeren,
    Op dat gy ’t altemael mijn vrienden kunt verklaeren,
    Dan gaenwe zeker: want indienge niet vergaet,
    Zoo spreekt de stomme brief al wat geschreven staet.
    Vergaet de brief in zee, en komtge aen lant gedreven,
    Behouden ’s lijfs, zoo* kunt gy ’t hun te kennen geven.
Py. Dat ’s recht. zoo kan ik my voldoen, den goôn vooral.
    Nu zegh wien ik den brief in Argos levren zal,
    En melt wat gy beveelt aen uw geslacht t’ ontvouwen.
Ifi. Zegh Ifigene leeft, al wortze doot gehouwen
    By Grieken, en voorheene in Aulis lang verbrant.
    Zy zent aen ’s konings zoon Orest dit schriftlijk pant.
Or. Waer woont zy? isze van de doot dan weêr verrezen?
Ifi. Gy zietze: wilme met geen woorden lastigh wezen.
    Zegh broeder, brengme weêr naer Argos, eer ik sterf,
    Uit dit moordaedigh lant. verlosme van dit erf,
    En ’t offren der godinne, om wie ik ’t ampt bewaere
    Van vreemdelingen heen te leiden ten altaere.
Or. Wat zegh ik? Pylades? waer staenwe, en op wat gront?
Ifi. Orestes is zijn naem, dien noemde ik u terstont.
    Vergeet het niet, en quijt getrou uw heilige eeden.
Py. O goden!
Ifi.         daeghtge Godt in dees gelegenheden?
Py. Gansch niet: vaer voort: ik stont versuft om ’t geen ik dacht.
    ’K zal vraegende misschien iet vinden onverwacht.
Ifi. Ga zegh Orest, Diaen bestelde, om ons te hoeden
    Voor vaders zwaert, een hinde, en lietze op ’t outer bloeden,
    Toen vader waende dat hy ons geoffert had.
    Diane voerde ons hier. dit ’s d’ inhoudt van dit bladt.
Py. Wat hebtge my nu met een’ lichten eedt verbonden,
    En braef gezworen! ik vertoef niet, maer gezonden
    Van deze uw zuster, geve, Orest, aen u dit pant,
    Den brief, geschreven met uw zusters eige hant.
Or. ’K aenvaerde, en hoeve geen verklaering van dees blaeden.
    ’K gevoele geene vreught van woorden, maer van daeden.
    O liefste zuster, ik sta stom, och och och och:
    En schoon ik u omhels, ’k geloof het naulijx noch.
    Wat zal ’t een wellust zijn dit wederom te hooren!
Rey. O gasten, niet te ruigh een priesterin, gekoren
    Ten offer van Diaen, t’ omhelzen: draeght ontzagh.
    Ontwijt den sluier niet, dien niemant raeken magh.
Or. O Agamemnons telgh, uit eenen stam gesproten
    En vader! keer u om, en went eens onverschoten
    Uw aengezicht naer my, uw’ eigen broeder, dien
    Gy nu omhelst, en docht uw leven noit te zien.
Ifi. Noem ik u broeder? rust gy niet van zoo te spreeken?
    Heel Argos spreekt van hem, en alle Eubeesche streeken.
Or. Uw broeder is daer niet, elendige, voorwaer.
Ifi. Zijt gy geboren uit de dochter van Tyndaer?
Or. ’K ben Agamemnons zoon, van Pelops voortgekomen.
Ifi. Wat zeghtge? toonme een blijk. hoe hebtge dit vernomen?
Or. ’K heb zeker blijks genoegh gehoort in vaders hof.
Ifi. Zegh op, ik luister toe, en lette op deze stof.
Or. ’k Zal ’t melden. ’k hoorde eerst uit Elektre hoe gins tusschen
    Thyest en Atreus een geschil rees, niet te blusschen.
Ifi. Ik hoorde het gerucht van ’t gulden vlies, heel oudt:
Or. En ’t heughtme wel wat gy borduurde in zijde en gout.
Ifi. O allerliefste, dus wort schier mijn hart bewogen.
Or. Een zon, schoon schijnende in gekleurde regenbogen.
Ifi. Ik breide en weefde dat met kostelijke draên.
Or. En wiesch u moeder niet, toen gy zou t’ Aulis gaen?
Ifi. Ik weet het, om aldaer ten quaeder uur te trouwen.
Or. Waerom zondt gy een vlecht aen moeder door getrouwen?
Ifi. Tot een gedachtenis van mijn begraven lijk.
Or. ’K zal tekens toonen, daer gezien, tot waerheits blijk.
    ’K zagh in de kamer van de maeghden, noch verholen,
    Een oude speer in ’t hof van Pelops, lang gescholen
    Van Hippodamia de maeght, te Pize in ’t zant,
    Toen Enomaüs viel, gezwaeit met haere hant.
Ifi. O allerliefste want geen mensch bestaet my nader,
    Orest, ’k omhelze u, ver van Argos hof en vader,
        Uit Argos hier belant.
        O allerliefste pant!
Or. ’K omhelze u, die wy lang al overleden waenen.
    Nu menght zich vreught en druk, en onderlinge traenen
    Bevochtigen de wang, van blyschap en van rou.
Ifi. ’K liet hem, een teder kint, bevolen aen de trou
    Van ’s voesters armen, in het hof, bebloet van moorden.
    Nu kan ik mijn geluk en blyschap met geen woorden
    Uitbeelden. mijn gemoedt wat spreeke ik afgetreurt!
    Dit ’s meer dan wonder, en wie kan ’t geen hier gebeurt
    Ontvouwen met de tong, en klaer te kennen geven!
Or. Wy zullen beide nu gelukkigh t’ zamen leven,
    Om ’t onderling geluk van wederzy verheught.
Ifi. O vrienden, my gemoet een onverwachte vreught.
    Ik vreeze al dat hy magh ontglippen uit mijn handen.
    O menscheneeters hof, gebout op noortsche stranden!
    O waerdigh vaderlant, geboortestadt Myceen,
    ’K begroete u, daerme ’t licht des levens eerst bescheen.
    ’K bedanke u, die my voede, en mijnen waerden broeder,
    Het licht van al ’t geslacht, en mijnen trouwen hoeder.
Or. Wy beiden sproten wel uit hoogen stamme, maer
    Gansch ongelukkigh solt ons leven, van gevaer
    En jammeren gepropt.
Ifi.                     Dat voelde ik ongelukkigh,
    Toen vader ’t bloote zwaert uitrukte dootsch en drukkigh,
    En ’t koude lemmer my wou drijven in het hart.
Or. Het schijntme afwezende u daer ook te zien met smart.
Ifi. Och broeder, toen hy my met looze treken leide,
    En zonder bruiloftstorts, terwijl een ieder schreide,
    Naer helt Achilles tent, daer traenen en misbaer
    Zich mengden onder een, om ’t bloedigh moortaltaer.
Or. Wat waschbadt stont ’er, om het offer rein te baden?
Ifi. ’K moght vaders stout bestaen, te blint en onberaeden,
    Beklaegen, en den moort, die geenen vader past.
Or. Het eene gruwelstuk hing aen het ander vast.
    Elendige, hadt gy uw’ broeder moeten slaghten
    Door dwang van dees godin; men zoude u schuldigh achten
    Aen zulk een’ broedermoort, te reukeloos begaen.
Ifi. Ik hebbe een schendigh stuk bestaen,
    Een schendigh moortstuk voorgenomen.
    Och broeder, naulijx zijtge ontkomen
    Mijn onrechtvaerdigh moortgewelt,
    Mijn moortmes, op uw keel gestelt.
    Wie ziet dees zwaericheên ten ende?
    Wat avontuur helptme uit elende?
    Wat heilzaem middel vinde ik best
    Om u uit dit vervloekt gewest
    Dees stadt te helpen, vry van rouwe,
    In onze Argivische landouwe,
    Eer ik mijn zwaert en handen moet
    Besmetten met uw edel bloet?
    Bedroefde ziel, ’t zal u betaemen
    Een veiligh middel te beraemen,
    Om snel te voet te lande haest,
    En niet ter zee, te vliên verbaest,
    (De doot genaekt met wijde schreden,)
    Door vreemde volken, woest van zeden,
    Door ongebaende wegen: want
    Langs ’t Cyaneesch steenrotzigh strant
    Is ’t eng en boghtigh. zoo veel mijlen
    Te scheepe zou de vlught verwijlen.
    Elendige, och wat overlegh
    Rukt deze hinderpaelen wech!
    Wat Godt, wat mensch, eer wy ’t vermoeden,
    Zal deze vlught en nootreis spoeden,
    En toonen Atreus overschot
    Ons beide een ent van ’t heiloos lot!
    REY.
    ’K zagh in dit wonderbaer geval ’t geen met geen monden
    Is uit te drukken, en ik hoorde, en zal verkonden
    Wat mijn gehoor vernam, mijne oogen moghten zien.
    Orest, ’t is billijk, dat oprechte vrienden, wien
    ’T gebeurde elkandere t’ ontmoeten, uit ontfarmen
    En blyschap onderling van weêrzy zich omarmen.
    Nu voeght het ga te slaen, de rou ter zy gezet,
    Hoe, na ’et bereiken van ’t gewenschte heil, wy met
    De minste noot den gront van Tauren mogen ruimen.
    "De wijze mannen geen gelegenheit verzuimen
    "Die voorvalt, op dat hun geluk noch verder ga.
Or. Dat ’s recht gezeit. fortuin verleene ons heur gena.
    De maght van boven zal een grooter kracht byzetten.
Ifi. Het kan mijn opzet noch gesprek met u beletten,
    Indienge eerst my berecht hoe ’t met Elektre ging:
    Wat lot haer toeviel. dit behaeghtme zonderling.
Or. Zy leeft, verlooft aen hem, gezegent en in weelde.
Ifi. Wat man is dit? hoe hiet de vader, die hem teelde?
Or. Focenser Strofius. begeertge meer, zoo vraegh.
Ifi. Is om Elektre dan dees vrient zoo na mijn maegh?
Or. Hy is ons zusterling, ten halsvrient my beschoren.
Ifi. Hy was, toen vader my wou slaghten, niet geboren.
Or. Noch niet, want Strofius was toen noch kinderloos.
Ifi. Mijn eige zusters man, zijt welkom voor altoos.
Or. Hy is my bloetvrient niet alleen, maer ook mijn hoeder.
Ifi. Hoe kontge lijden zulk een schelmstuk van uw moeder?
Or. Ay zwijgh. ik nam de wraek van haeren mannemoort.
Ifi. En om wat reden holp zy uwen vader voort?
Or. Die klank luit schendigh. leer uw moeders schult verzwijgen.
Ifi. Ik zwijgh. Mycene ziet u nu ten troone stijgen.
Or. Daer Menelaüs heerscht: wy zwerven buiten ’t lant.
Ifi. Verdrukt dan oom ’t geslacht, befaemt door schant op schant?
Or. Geensins, de Razerny vervolghtme alom te vinnigh.
Ifi. Dit bleek op strant. men zeght gy raesde daer krankzinnigh.
Or. ’K ben nu niet eerst om mijn bezetenheit verdacht.
Ifi. De Vloekgodin, zoo ’k hoor, bestraft uw moederslaght.
Or. Zy rijdtme nacht en dagh, en weet my in te toomen.
Ifi. Wat moghtge aen deze kust, zoo hoogh in ’t noorden, komen?
Or. Door Delfis antwoort en Apollo, die het riedt.
Ifi. Met welk een ooghmerk? magh men ’t hooren ofte niet?
Or. ’K zal ’t zeggen. dit’s ’t begin van mijne zwaericheden.
    Na datwe moeder met ons handen (welke reden
    Wy liever zwijgen dan verhaelen), dreven knap
    De Vloekgodinnen ons met kracht in ballingschap.
    Ik trok op Godt Apols gebodt t’ Athene binnen,
    Om daer te pleiten voor onnoembre Vloekgodinnen:
    Hier zit het heiligh recht, van Jupiter gestelt
    Voor Mars, die zijne vuist bevlekte door gewelt:
    En daer verscheenen, wou my geen der onderzaten
    Huisvesting gunnen, als een’ mensch by Godt verwaten:
    Maer die, hierom beschaemt, noch, aengeport door reên,
    Mijn heil behartighden, bestelden my alleen
    Nootdruftigh dischgerecht, in ’t eenzaem huis gezeten.
    ’K most zwijgen, en geen’ mensch te spreeken my vermeeten,
    Noch nutten spijs en drank met iemant dischgemeen.
    Elk dronk zijn schael vol wijns, die langs de tafel heen
    Omwandelde, terwijl men zong en quinkeleerde.
    Ik dorst die gasten niet bestraffen, schoon ’t my deerde,
    En treurde stom en stil, ontveinsde ’t geen ik zagh.
    Ik zuchte zwijgende, om vrou moeders nederslagh.
    Nu hoore ik heeft mijn ramp Athene stof gegeven
    Een feest te vieren, noch by hen in zwang gebleven,
    En Pallas volk eert noch dien gouden offerkelk.
    Na dat ik stont te recht op Mavors bergh voor elk,
    Besloegh ik eenen stoel, en ’t hooft der Razernyen
    Den andren stoel voor my. het ging ’er op een stryen.
    ’K verweere mijne zaek met reên, en Febus hoort
    De wettige oirzaek van dien droeven moedermoort,
    En geeft getuighnis van mijne onschult. Pallas telde
    Gelijke stemmen, dies de vierschaer vonnis velde,
    En van de moederslaght my vrykende en ontsloegh.
    Wat Vloekgodin hier zat, en ’t vonnis overwoegh,
    Bestemde dit besluit, en schoude my gansch louter:
    Maer andre Vloeken, dol en wetteloos en stouter,
    Vervolghden, dreven my, vol onrust, heene en weêr,
    Dies ik naer ’t heilighdom te Delfis wederkeer.
    Daer legge ik voor de kerk gestrekt, en vaste en waeke,
    En zweer de hant aen my, uit opgezette wraeke,
    Te slaen, ten zy ’t Apol, die my verriet, wil hoên.
    Ik hoorde Febus uit den gouden dryvoet toen
    My herwaert zenden, om Dianes beelt, gesteegen
    Van boven uit de lucht, te schaeken door zijn’ zegen,
    En neêr te zetten op Athenes vryen gront.
    Nu helpme trou aen ’t heil, getoont door Febus mont.
    Bestelme ’t beelt, op dat de Razernye scheie,
    En ’k zal u in Myceen herstellen met mijn gleie.
    O waerde zuster, een der zustren, helpme dan,
    En ’t vaderlijke huis: want zoo men ’t beelt, dat van
    Den hemel daelde, niet kan schaeken uit uw kooren,
    Zoo is de gansche stam en Pelops hof verloren:
Rey. Der goden gramschap treft geduurigh dan en dus,
    De telgen van den stam en ’t zaet van Tantalus.
Ifi. O broeder, eerge quaemt was ’t eenige verlangen
    Naer Argos, om uw’ mont te kussen en uw wangen.
    Nu wil ik watge wilt, en wensche u naer mijn maght
    Te vryen van uw smart, en vaders droef geslacht
    Te redden, en weêrom op vasten voet te stellen,
    En wil den dochtermoort niet wreeken, noch vertellen.
    ’K wil mijne hant aen u niet slaen, maer ’t huis behoên,
    Doch vreeze dees godin of dwinglant zal ’t vermoên,
    Als hy d’ altaernis van het kerkbeelt vint verlaeten.
    Hoe berge ik ’t leven best? wat onschult kanme baeten?
    Doch kan men teffens dit beschikken snel en stip,
    Het kerkbeelt schaeken, en my bergen in een’ schip,
    Dat waer gevaerlijk, doch een daet met recht lofwaerdigh.
    Maer wiltge scheiden, my hier laeten, ’k ben wilvaerdigh.
    Trek vry behouden heen naer huis, en spoe u voort.
    Ik zwicht voor lijfsgevaer, noch dreigement, noch moort,
    Zoo gy geborgen blijft. men wenscht een’ vorst in ’t leven,
    Den pijler van het huis. wat ’s aen een vrou bedreven!
Or. ’K wil niet mijn hant aen u, gelijk aen moeder, slaen:
    Al bloet genoegh gestort. ik leef en sterf voortaen
    Met u alleen, en wil een zelve lot genieten,
    U medevoeren, of hier ’t leven inneschieten,
    En sterven aen uw zy. hoor mijn gevoelen noch.
    Zoo dit Diaen verdriet, hoe zoume Febus toch
    Beveelen ’t outerbeelt naer Pallas stadt te scheepen,
    Uw aenschijn hier te zien? want dit by een gegreepen,
    En overwoogen, hoop ik t’ Argos weêr te staen.
Ifi. Hoe kan ’t geschieden dat wy beide niet vergaen,
    Terwijlwe mikken op het wit van ons begeeren?
    Bedenk het. ’t ooghmerk is alleen naer huis te keeren.
Or. En kan men dien tyran niet helpen aen een’ kant?
Ifi. Gevaerlijk, zoo hy wort van vreemden aengerant.
Or. Men waegh’ het, raeken wy aldus den noot te boven.
Ifi. Ik durf het niet, en moet uw moedigh opzet loven.
Or. Of gy my heimelijk verschuilde in deze kerk?
Ifi. Om in de duisternis te glippen uit dit perk?
Or. De nacht bedekt den dief: de waerheit zoekt de zonnen.
Ifi. Men zou de tempelwacht niet licht bedriegen konnen.
Or. Helaes, wy zijn om hals. hoe raekt men van dien gront?
Ifi. My dunkt ik weet noch raet, en eenen nieuwen vont.
Or. Ontvou my uwen raet, of ik het ook verstont.
Ifi. ’K gebruik met glimp dat gy van spooken zijt bezeten.
Or. Wat treken vint men, daer de vrouwen niet van weten?
Ifi. ’K zal melden hoe gy vlughte om uwe moederslaght.
Or. Gebruik mijn onheil tot ons heil, naer uwe maght.
Ifi. ’K zal zeggen dat men u ten offer niet magh wijden:
Or. En met wat glimp en schijn? ’k vermoede iet in dit lijden.
Ifi. Gy zijt onzuiver, en moet eerst geloutert zijn.
Or. Hoe kuntge ’t kerkbeelt hun dan schaeken met een’ schijn?
Ifi. Ik wil het zuiveren aen strant, in zoute stroomen.
Or. Is ’t kerkbeelt binnen, daer wy beide om herwaert komen?
Ifi. ’K zegh ’t outerbeelt, van u bevlekt, eischt zuivering.
Or. En waer? zegh zuidwaert, daer ons d’ inham eerst ontfing.
Ifi. Daer ’t schip op anker leght gemaert om af te vaeren.
Or. Draeght iemant neffens u het kerkbeelt naer de baeren?
Ifi. Ik zelve alleen magh dit aenraeken, en niet ruw.
Or. Wat deel heeft Pylades aen dezen moort zoo schuw?
Ifi. Men zegge dat hy zich bezoedelt heeft aen u:
Or. Zult gy dit heimlijk of met ’s konings wil voltrekken?
Ifi. ’K zet hem met woorden om: ik kan ’t niet anders dekken.
Or. De gley leght zeylreede, om te gaen op Godts gena.
Ifi. Bezorght gy ’t ovrige, op dat d’ aenslagh wel besla.
Or. Een eenigh schort hier aen, dat d’ aenslagh blijf verholen.
    Bezweert dees vrouwen, en vermaentze, om niet te doolen.
    Een vrouwetong verwekt medoogen in den mensch.
    Ik hoope al ’t ander zal beslaen naer onzen wensch.
Ifi. O waerde vrouwen, ’k heb mijn opzicht op u allen.
    Mijn leven hangt aen u, en hoe dit uit wil vallen,
    Of wel of qualijk, en versteeken van mijn lant,
    En waertsten broeder, en mijn’ waertsten bloetverwant.
    Dit zy ’t begin dan van mijn rede t’ overwegen,
    Hoe alle vrouwen van natuure zijn genegen
    Tot onderlinge liefde, en, tot een’ toeverlaet,
    De hant te houden aen den algemeenen staet.
    Zwijght stil, en helpt ons vlught. men looft getrouwe tongen.
    Gedenkt hoe hier een trits van vrienden, hardt gedrongen,
    Al teffens een gevaer geperst is uit te staen,
    Te keeren in hun lant, al teffens hier vergaen.
    Raek ik behouden, gy zult ook dien zegen erven.
    ’K zette u behouden en verheught op Grieksche werven.
    Weshalve bidde ik u, by uwe rechte hant,
    En u, en u, en u, met mont en kusverbant,
    By uwe trou, en by de liefste in uw geslachten,
    By vader, moeder, en uw kinders, leert u wachten.
    Wat zeghtge nu hier toe? hoe sterktge dit verzoek?
    Wie kan het weigeren? maektge u hierinne t’ zoek,
    Dan is ’t voorwaer met my en broeder omgekomen.
   
    REY.
    Mevrou, schep goeden moet. volhardt by ’t voorgenomen:
    Wat ons belangt, van ons wort niet een woort gerept
    (Dat weet Jupijn), van al wat gy geboden hebt.
Ifi. Het ga u wel om zulk een antwoort, rijp van reden.
    Uw aller plicht vereischt terstont in ’t hof te treden.
    De koning van dit lant zal strax verschijnen, om
    Hier t’ onderzoeken of men voor het heilighdom
    De gasten heeft geslaght, gewijt tot offerhanden.
    Eerwaerdighste godin, die, t’ Aulis aen de stranden,
    My voor ’t moordaedigh zwaert van vader hebt bevrijt,
    Behoeme en deze mede, in dezen bangen strijt.
    Of Grieken zal om u, lieght d’ antwoort uit Godts kooren,
    Noit Delfis zoeken, om Apolloos mont te hooren.
    Maer nu verzoenbaer, schey uit dit verwaten lant.
    Trek heen naer Pallas stadt, daer zy d’ olyven plant.
    Het voeght u langer niet te blijven hy dien wreede,
    Nu gy mooght woonen in een zegenrijke stede.
    I. KEER.
   
Rey. HAlcyon, die, met rou belaên,
    Om Pontus rotsstrant heenen
    Uw droevigh onheil zingt met steenen,
    Een’ zang, by wijzen slechts verstaen,
    En uwen man doorgaens beklaeght,
    Met galmende gezangen,
    ’K gelijke my, van druk bevangen,
    By u, waer van het strant gewaeght.
    Ik hier een vogel, zonder schacht,
    En onvoorzien van pennen,
    Verlang naer Griekenlant te rennen,
    Uit lust ter Godtheit van de jaght,
    Die op den bergh van Cynthus vaert,
    Met palmen, groen van bladen,
    Laurieren en olijf geladen,
    Latonaes dochter lief en waert.
    ’K wensch zwaenen, tot gezang geboren,
    Aen ’t water daer met lust te hooren.
   
    I. Tegenkeer.
   
    Het stontme op traenen, toen de stadt
    Ter neêr plofte, ik most vaeren
    Met vreemde roovers door de baren,
    Om gout geveilt, en opgevat.
    De spruit van Agamemnon moet
    De maeght, een priesterinne,
    Ten dienst der wufte jaghtgodinne,
    Een plengster van het hartebloet,
    Hier dienen met een offerboet,
    En schaffen offerhanden
    Van vee, om op ’t altaer te branden,
    Met een doorgaens bedrukt gemoedt.
    Gy zijt de zwaericheên gewent,
    En hoeftze niet te leeren
    Verdraegen: doch de kans kan keeren
    Met eenen zwaey, na lange elend.
    Na zacht gevley van goede dagen
    Is ’t juk van rampspoên zwaer te draegen.
   
    II. Keer.
   
    De gley met vijftigh riemen zal,
    Befaemde maeght, u slingeren
    Naer Argos met den dans den vingeren
    Op Faunus fluit. dat zoet geschal
    Bestelt den roeier kracht en moedt.
    Apollo spoedt het vaeren
    Met zijne lier van zeven snaeren,
    En zingt en speelt u door den vloet
    Aen ’t vruchtbre en vette Atheensche lant.
    De snelle riemen streven
    Door zee: ik eenzaam hier gebleven,
    Sla mijn gezicht naer u van strant.
    De winden vallen in het zeil
    Van achter. touwen rekken
    Terwijl de winden rustig trekken,
    En ’t schip door zee bruischt tot uw heil,
    Op heesch klaeroen en zeetrompetten,
    Om recht Pireüs in te zetten.
   
    II. TEGENKEER.
   
    Och quaem ik op de klaere baen,
    Daer ’t brandend vier der zonne,
    Der hemellichten aêr en bronne,
    Gewoon is jaerlijx om te gaen:
    ’K zou recht in top van ’t oude hof,
    Vol kamers, hangen blijven,
    En op mijn taeie vleugels drijven
    In ’t hart der reien, daer met lof
    Ik, maeght zijnde, in de bruiloft stont,
    En voor mijn moeders voeten
    Bevalligheden quam ontmoeten,
    En voerdeze ten dansse in ’t ront.
    ’K was uitgestreeken met de pracht
    Van rijke feestgewaeden,
    En puik van allerley cieraeden,
    Daer ’t al most volstaen in zijn kracht.
    Haerlokken schaduwden mijn kaeken,
    Waer op de roozen schooner blaeken.
Tho. Waer is, waer spreeke ik nu de Grieksche kerkkostrin?
    Heeft zy de gasten al gewijt voor ons godin?
Rey. Hier isze, ô koning, die u reên geeft van haer werken.
Tho. Wel Agamemnons kint, draeghtge uit Dianaes kerken,
    Dat ongeoorlooft is, dit kerkbeelt met uw hant?
Ifi. Hou stant, heer koning. och hou toch een luttel stant.
Tho. Wat rechtge nieus aen? zeghme, ô Ifigeen, doe kennis.
Ifi. Ik zuivere antwoorde u. my gruwt van zulk een schennis.
Tho. Wat brengtge nieus voor? spreek recht uit, beknopt en klaer.
Ifi. Gy vingt hier offers op, ten smette van ’t altaer.
Tho. Hoe weetge dit? of spreektge alleen naer uwe meening?
Ifi. Het kerkbeelt keerde zich, daer ’t stont, om dees verkleening.
Tho. Van zelf? of keerde ’t door aerdtbeving met een’ zwey?
Ifi. Van zelf, en ons godin look d’ oogen alle bey.
Tho. Wat ’s d’ oirzaek? zijn de vreemde ontzuivert door hun leven?
Ifi. Dat is ’t, en anders niet. my schrikt ’t geen zy bedreven.
Tho. Vermoordenze op hun kust een’ aengekomen gast?
Ifi. Zy quamen herwaert aen, met huismoort zwaer belast.
Tho. Wat huismoort? ’t lustme dit te hooren, en te weeten.
Ifi. Zy hebben, bey vervloekt, hun moeder dootgesmeeten.
Tho. O Godt Apollo, dit ’s in ’t noorden noit gehoort!
Ifi. Heel Grieken dreefze wech, en schupteze uit de poort.
Tho. Zoo brengtge ’t beelt hierom naer buiten van het outer?
Ifi. Om ’t af te wasschen, in dees lucht, heel rein en louter.
Tho. Hoe kreeghtge kennis van der vreemdelingen smet?
Ifi. Toen ’t kerkbeelt op ’t altaer gekeert stont en verzet.
Tho. Gy vat het recht, als opgevoedt by Grieksche wijzen.
Ifi. Hun blijde tyding streelt mijn hart, dat d’ aders rijzen.
Tho. Zoo brengenze u wat goets van Argos uit de zee?
Ifi. Mijn eenigh broêr Orest leeft noch in rust en vrê.
Tho. Zoo wiltge om deze maer hen spaeren by het leven?
Ifi. En vader is gezont en frisch tot noch gebleven.
Tho. Gy gingt, Diaen ten dienst, dan uit de kerk met reên?
Ifi. Als die gansch Grieken haete, om ’t onheil daer geleÈn.
Tho. Waer nu gebleven met dees vreemden uit de baren?
Ifi. Men moet d’ instelling van de kerkwet rein bewaeren.
Tho. Hoe komen waschvat en uw degen van der hant?
Ifi. Ik wil ze eerst zuiveren kerkpleghtigh op het strant.
Tho. Met eene bronaêr, of in zoute waterplassen?
Ifi. De zee is maghtigh al de vlekken af te wassen.
Tho. Het offer der godin zal heiliger beslaen:
Ifi. En mijne tempelplicht ook heiliger bestaen.
Tho. Komt hier de zeetong niet Dianaes drempel likken?
Ifi. Wy hoeven eenzaemheit, en moeten meer beschikken.
Tho. Zoo breng hen waerge wilt: ’k wil geen geheimnis zien.
Ifi. My past het outerbeelt in ’t loutren eer te biên.
Tho. Met reên: het is bevlekt met moederslaght, te schroomen.
Ifi. Ik had het anders uit den tempel niet genomen.
Tho. Godtvruchtigheit, met vlijt gepaert, een ieder sticht.
Ifi. Hoor watme staet te doen.
Tho.                             Dat meltme naer uw’ plicht.
Ifi. Men boey de gasten.
Tho.                     Hoe, op datze niet ontvlieden?
Ifi. Een Griek is trouweloos.
Tho.                         Gy dienaers, boeit henlieden.
Ifi. Men breng’ de gasten hier.
Tho.                             Het zal terstont geschiên.
Ifi. Men dekke d’ oogen, dat zy ’t zonnelicht niet zien.
    Bestelme ook eenen stoet van uwe lijftrouwanten.
Tho. En om wat reên?
Ifi.                 Om al dien hoop in stadt te planten.
Tho. Op dat ’er geen verschijne omtrent dien offerslaght?
Ifi. Dat waer een gruwelstuk.
Tho.                         Ga heen, getrouwe wacht,
    En zegh dat niemant dit slaghtoffer dicht genaeke.
Ifi. Geen van de vrienden hoedt de stadt met zulk een waeke.
Tho. Gy tuight van my het geen op u veel beter slaet,
    Naerdien het gansche lant om u verwondert staet.
Ifi. Nu sta hier voor de kerk.
Tho.                         Om wat te doen en leeren?
Ifi. De kerk te zuiveren met gout, op dat in ’t keeren
    Gy haer gereinight vint, wanneer de gasten hier
    Aenkomen.
Tho.             Wat verricht ik dan naer ’s kerks manier?
Ifi. Gy moet uwe oogen met een’ zijden sluier dekken.
Tho. Om met geen offerslaght mijne oogen te bevlekken?
Ifi. En draele ik u te lang?
Tho.                     Hoe treffe ik best de maet?
Ifi. Het geve u dan niet vreemt.
Tho.                             Beschik, wat hier toe staet.
Ifi. Och of dees zuivering besloegh naer mijn gebeden!
Tho. Ik bidde desgelijx het zelve uit rijpe reden.
Ifi. Ik zie de gasten nu aenstappen uit het huis,
    De jongelingen, en het heilighdom, heel kuisch,
    Om dien vervloekten moort door offerslaght te vaegen.
    Ik zie de fakkels voor de gasten heenedraegen,
    En ’t geen de loutering van hun en ’t kerkbeelt eischt.
    ’K gebie den burger dat hy voor dees zuivring deist.
    Zoo eenige kostrin de hant wil rein bewaeren,
    Of huwlijk sluiten, of in arbeit gaet van baeren,
    Vertrekt en wijkt, op dat gy smet ontfangt noch hoon.
    O dochter van Jupijn, en dochter van Latoôn,
    Wassche ik hun’ dootslagh af, en offre hen ter stede
    Daer ’t voeght, gy zult voortaen, in veiligheit en vrede,
    Gerust een zuiver huis bewoonen zonder vlek,
    En wy gelukkigh zijn. schoon ik nu niet ontdek’
    Het ovrige aen de goôn, veelkundigh en ervaeren,
    Noch lust my, ô Diaen, dus veel u t’ openbaeren.
   
    De tweeling van Latone
    Godt Febus, met zijn gouden haer,
    Verdient dat elk hem kroone,
    Om zijn vernuft en harpesnaer.
    Diane, schoon van straelen,
    Is fix op schieten afgerecht,
    In Delos vruchtbre dalen.
    De moeder van ’t stilstaende en slecht
    Bronwater, toenze scheide
    Van ’t eilant, overal befaemt
    Door hun geboort, geleide,
    Droeghze op de kruin Parnas genaemt,
    Den wijngodt toegeschreven,
    Daer eer de draek, een aerdtsch gedroght,
    Den rugh hadde opgeheven,
    Vol spikklen van natuur gewrocht.
    De muil zagh root en bloedigh,
    Vol kopre tanden. zulk een dier
    Bewaekt Godts antwoort moedigh,
    In schaduwe van lauwerier.
    O Febus, gy, noch teder,
    En hupplende op uw moeders arm,
    Schoot dien spelonkdraek neder,
    Begost, op ’s vreemdelings gekerm,
    Den vraegende te paeien,
    Gezeten op den dryvoettroon,
    Heel schuw van ’t zaet te zaeien
    Der logentael, te koop om loon,
    Daer lang Kastalje in waerde
    Haer water uitgiet klaer en puur,
    En ’t navelpunt der aerde
    U kent voor zijnen nagebuur.
    Maer Febus rant in ’t ende
    Vrou Themis, telgh van ’t aerdtrijk, aen,
    Verstootze, in droeve elende
    Uit d’ antwoortkoorspelonk, die waen
    En zinnepoppen baerde,
    Ook veelen ’t aenstaende en ’t verleên
    En ’t voor de hant verklaerde,
    Wat in den droom op ’t bed verscheen:
    Want d’ aerde, door ’t verspreeken
    Van ’t kroost der bitse nydigheit,
    Godt Febus had versteeken,
    En hem ’s waerzeggers dienst ontzeit.
    De koning, snel van voeten,
    Streeft naer den troon van Godt Jupijn,
    En klaeght hem, na het groeten,
    Hoe hy nu quam in armen schijn
    Met lege handen klaegen,
    En badt hem vierigh ’s aerdtrijx haet
    En Delfis antwoort toch te jaegen
    Uit Febus kerke, nu versmaet.
    Jupijn begost te lachen,
    Naerdien de zoon zoo ras en snel
    Hem quam om inkomst prachen
    En winst voor zijn spelonkkapel.
    Hy schud het hooft, en weigert
    Dees bede, schort het droomgenot,
    Neemt wegh het hooghgesteigert
    Bedrogh, gedwongen met een slot,
    Beschikt dus Febus waerde,
    Beschikt den volken heiligh dicht
    In eenen hoop vergaerde,
    Een waere spellinge, uit het licht
    Van zijnen troon daer boven;
    Een afscheit waert te loven.
Bo. O kosterinnen van altaer en kerk, waerheen
    Is koning Thoas, dien wy zoeken, nu getreên?
    Sluit op de hofpoort: roept terstont den lantsheer buiten.
Rey. Wat ’s dit? zal ik het geen my niet geboôn is uiten?
Bo. Twee knaepen, door den raet van Agamemnons kint,
    Vervlogen uit dit lant te water heel gezwint,
    Met eene Grieksche gley, die zy ter sluik bevrachtten
    Met ons Dianaes beelt, het welk wy heiligh achten.
Rey. Gy zeght het geen men naeu gelooft dat kan geschiên.
    De koning van dit rijk, dien gy begeert te zien,
    Ging haestigh uit de kerk.
Bo.                         Waer ging hy heenestreven?
    De vorst moet weeten wat de vreemden hier bedreven.
Rey. Wy weeten ’t niet: hierom ga heene, jaegh hem na,
    En openbaer dit zelf den koning niet te spa.
Bo. Ay zie hoe trouweloos zijn vrouwen. zie haer nukken.
    Gy zijt hantdaedigen aen haere lasterstukken.
Rey. Gy raest. wy kreunen ons de vlught der vreemden niet.
Bo. Zult gy de hofpoort niet ontsluiten? wacht u, ziet.
Rey. Niet eer een tolk ons melde of nu de koning binnen
    Of buiten ’t hof ging.
Bo.                     Op, sluit op, om tijt te winnen.
    Ik zegge noch, sluit op. hofwachters, gaet terstont,
    En zeght den koning aen, uit mijnen eigen mont,
    Dat hier de bode komt, met onverzierde maeren
    Van rampen, bootschappen hoe ’t heden is gevaeren.
Tho. Wie raest en klopt dus voor de kerkdeur van Diaen,
    En jaeght een’ dootschrik op het lijf die binnen staen?
Bo. Dees logenachtigen my van den tempel dreven,
    En zeiden gy waert uit, en zijt noch hier gebleven.
Tho. Wat winst verwachtten zy? wat zochtenze hier door?
Bo. Dat melde ik u, ô vorst, hier na: nu luister, hoor
    Wat voor de hant is. dees gewijde aen onze altaeren
    Ifigenie is uit den lande weghgevaeren,
    Met deze gasten, en het kerkbeelt schoon van strael.
    Haer offerlouteren is loutre logentael.
Tho. Wat zeghtge? van wat wint ter quaeder uur gedreven?
Bo. Geeft u dit vreemt? zoo berghtze Orestes en zijn leven.
Tho. Wien bergtze, Tyndars zoon, haer’ broeder, Tyndars zoon?
Bo. Dien zy Diane toegewijt hadde om te doôn.
Tho. O gruwelstuk, wat naem, wat vloek brengt gy niet mede?
Bo. Hier denk niet aen, maer hoor, belieft het u, mijn rede,
    En overweegh de zaek, en na ’et verhaelen let
    Met welk een’ troep gy hen op ’t spoor volgt en bezet.
Tho. Gy raetme wel. zy zijn heel diep in zee gesteeken,
    Op datze vlughtende mijn speer en schicht ontweeken.
Bo. Na datwe ’t bare strant genaekten, daer Orest
    De roofgley maerde al stil in ’t boghtigh strantgewest,
    Zoo wenkte ons (die, van u tot wachters megezonden,
    De gasten hielden wel zorghvuldigh vastgebonden,)
    De koninglijke maeght, dat wy van haer een stuk
    Afweeken, op dat zy, op haeren aenslagh tuk,
    ’T geheime zuivervier ontsteeken moght en branden:
    Maer zy hielt haere hant geslagen aen de banden
    Der vreemdelingen, dat ons in nadenken braght.
    Noch volghdenwe het spoor der bende naer ons maght.
    Ten leste, op datze scheen wat anders aen te vangen,
    Zoo stakze een keel op, huilde, en zong bedroefde zangen
    In ’t Grieksch, als die den moort wou spoelen in den vloet.
    Na lang stilzitten schoot ons in of ’t uitheemsch bloet,
    Van bant geslaekt, haer hier moght moorden, dan ontvlieden.
    De vrees nochtans, om niet t’ aenschouwen ’t geen onslieden
    Niet vrystont, hielt ons lang vast zitten stom en stil.
    Na ’et zitten slooten wy, met een’ gemeenen wil
    Te stappen derwaert zy by een gezeten waeren,
    Al zou men ’t ons verbiên. daer zienwe, reedt te vaeren,
    Een Grieksche gley, voorzien met riemen, schrap en vlugh
    Om zee te kiezen, als met vleuglen op den rugh
    Gehecht, en vijftigh met den riem gereet te roeien,
    De gasten achter op, geslaekt van bant en boeien,
    Aen ’t stuuren met den boom: maer andren winden vast
    Het anker voor den boegh. een ander recht den mast,
    Of vlieght de touwen op, en redze, en spant de zeilen,
    En laet mevrou op strant. wy, ziende deze onheilen
    En looze treken van de maeght, bezweeken niet,
    Noch spaerden arrebeit, noch moeite, noch verdriet.
    Wy houden ’t hoofttou vast, en rukken, eerze spoeien,
    Met kracht de dollen uit, op datze ons niet ontroeien.
    Daer twistenwe onderling: wat spoetge uw reis ter zee,
    En voert de priesterin, en ’t heiligh kerkbeelt mê?
    Waerom verstoutge u een verkochte maeght te roven?
    Hy antwoort hun: Orest vervoert naer Argos hoven
    De lang geschaekte, die men weder hier bequam,
    Zijn zuster, eene telgh uit Agamemnons stam.
    Wy houdenze evenwel, om dit gewelt te weeren,
    En dwingenze, om met ons naer u ten hoof te keeren,
    Waerop zy schriklijk ons in ’t aenzicht randen aen.
    Wy trekken geen geweer, noch zyliên ook, maer slaen
    Met drooge vuisten toe, en bey de jonglings raeken
    Ons op de borst en ’t hart, dat al de ribben kraeken.
    Wy, dus getaistert, vliên de rots op, heel geschent.
    De leden, gansch vermoeit, bezwijken in het endt.
    De mont en tanden bloên, en d’ oogen, en de wangen.
    Wy vechten veiliger daerwe op de steenrots hangen,
    En smijten steenen: maer de schutters in het schip
    Beschieten ons van ver met pijlen op de klip.
    Het slingrend schip wort door de golf naer lant gedreven.
    Maetroozen durven zich te water niet begeven.
    Toen komt Orestes flux neêrstijgen in de zee.
    Hy neemt zijn zuster op den arm en schouder mê,
    En, langs den valreep steil en schichtigh opgevloogen,
    Zet haer in ’t schip, waerop het beelt, uit ’s heemels boogen
    Om laegh gedaelt, begint te spreeken op dees wijs:
    O Grieksche zeeliên, valt aen ’t roeien, elk om prijs,
    Dat al het water schuimt. wy hebbenze. wy wonnen
    Den schoonen buit, waerom men herwaert quam geronnen,
    Tot in d’ Euxynsche zee, door ’t schrikkelijk geklots
    Der Cyaneesche tegens een geklonke rots.
    Zy streven, op dees stem door ’t water datze steenen.
    Het schip, zoo lang het in de haven is, spoet heenen,
    Maer t’ elkemael het uit de boght des inhams vlugh
    Zou vaeren, smeet de golf en barning het te rugh:
    Want byster onweêr, uit den zuiden opgesteeken,
    Den vaert belette. zy, geleert op alle streeken
    En buien, streven vast hier tegens aen met maght.
    De konings dochter valt aen ’t bidden met dees klaght:
    Latonaes spruit, behoeme, uw tempelpriesterinne,
    Dat ik, van dezen gront verlost, Atheene winne.
    Vergeefme ’t schaeken van uw heilighdom: want gy
    Bemint uw’ broeder ook. gedenk, godin, dat wy
    Ons bloetverwanten me beminnen naer ’t betaemen.
    Maetroozen hooren dit gebedt, en roepen t’ zamen:
    Godt woudts, ter goeder tijt. zy maenen op een ry
    Elkandren rustigh aen, en slaen van wederzy
    De handen aen den riem: doch ’t schip, dat voortgang weigert,
    Komt met den vloet allengs naer strant toe neêrgesteigert.
    Dees springt in zee, om ’t schip te zetten van het zant;
    Die winden ’t anker voor den boegh gemeener hant.
    Men vaerdighde my af, als een’ der gaeuste knaepen,
    Om u te melden hoe het ginder staet geschapen.
    Men ga dan heene, en hael de boeien by der hant.
    Bedaert de zee niet, ’k zie dien ganschen hoop gestrant.
    De zorgh des zeegodts heeft noch Troie niet vergeeten:
    Want hy, op Pelops stam en telgen fel gebeeten,
    Zal Agamemnons zoon den burgeren en u
    Met recht nu levren, en Orestes zuster, schuw
    Van Aulis in het eerste, om ’t offer voor de schepen.
    Zoo wort d’ ondankbre van de kerkgodin gegreepen.
Rey. Rampzalige Ifigeen, nu raektge t’ onbedacht
    Met uwen broêr Orest noch eens in ’s konings maght.
Tho. Gy burgers algelijk van deze ongrieksche kusten,
    Welaen, wat sammeltge de paerden toe te rusten,
    Te rennen strandewaert? zult gy de Grieksche gley
    Niet neemen, en met hulp van ’t goddelijk geley,
    Dees godeloozen, op de vlught, met kracht aenrannen,
    De zommigen het schip heenstrevende vermannen,
    Te water en te lant met maght van ridderschap,
    Om hen te vatten, en te slingren fel en rap
    Van eene steenrotse, of, met eenen pael geslagen
    Door ’t lichaem heene, zulk een’ sprong te leeren waegen?
    Maer gy, ô vrouwen, wel bewust van dit verraet,
    ’K wil op zijn tijt u zulk een schendige euveldaet
    Verleeren: nu gebiet de tijt het werk te spoeien,
    Niet stil te zitten, eer de schelmen zeewaert roeien.
Min. Waer heene, ô koning? waer vervolghtge met dien troep
    De vlughtelingen? sta, en hoor Minerves roep,
    En staek dees najaght. staek ’t verdaegen van uw bende;
    Apolloos antwoort stuurde Orestes, vol elende,
    Om zich, bereden van de Razerny, t’ ontslaen,
    Zijn zuster t’ Argos t’huis te voeren, zeewaert aen,
    En ’t heiligh outerbeelt op mijnen gront te planten.
    Ik zelve ontvouwe u dit. Orest met zijn trouwanten,
    Die gy wilt dooden, daer de zeestorm hen bezwaert,
    Is van Neptuin, ten dienst van my, in noot bewaert.
    Hy roeit vast door de zee. Orest, hoor mijn geboden.
    Gy hoort mijn stem om hoogh, al zijtge ver gevloden.
    Aenvaert het kerkbeelt en uw zuster, en wanneer
    Gy bly t’ Athene komt, gesticht tot Pallas eer,
    Daer leght een plaets gewijt, in d’ Attikaensche paelen,
    Omtrent Karystus boort, by ’t volk in groene dalen
    Geheeten Halas: bou en wy daer eene kerk,
    En plant het kerkbeelt van Diane, tot een merk
    Van uwe zwaericheên, genoemt Diane in ’t noorden:
    En ter gedachtenis van ’t leet, na ’et moedermoorden,
    In ’t ommezwerven door gansch Griekenlant geleên,
    Door drift der Vloekgodinne in vlekken en in steên.
    Men zal hier na het beelt van Tauren pleghtigh eeren:
    Dan stel een kerkwet in voor die op ’t feest verkeeren,
    En vieren het ontslaen van uwe moederslaght.
    Men prikke met een zwaert een’ manshals week en zacht,
    Dat die zijn bloet laete, om de schuldige eer te geven
    Aen dees godin: en gy: ô Ifigeen, verheven
    Ter kerkkostrinne, zult te Brauron voor Diaen
    De tempeltrappen, haer geheilight, gadeslaen.
    Als gy begraven leght, dan zal men, naer ’s lants zeden,
    U noch gedenken, en opdraegen zijde kleeden
    En sluiers, die de vrou, in baerens last en noot
    Gestorven, binnen ’t huis ontruimde met haer doot.
    ’K beveele u dezen rey Griekinnen droef aen ’t schreien,
    Trouhartigh uit het lant te helpen en geleien;
    Dewijl ik u behoede, en gy naer wensch in ’t velt
    Van Mars met evental van stemmen zijt herstelt:
    En ô Orest, ik wil voortaen dat tot hun voordeel
    Der stemmen evental gedaeghden berge in ’t oordeel.
    O Agamemnons zoon, voer zuster van dees kust:
    En gy, ô Thoas, toom uw gramschap in, en rust.
   
    THOAS.
    Minerve, ô koningin, wie zou den wil der goden
    Niet volgen, nu dit wort van hooger hant geboden?
    Gewis hy waer niet vroet. ik wil Orestes dan
    Noch zijne zuster niet vervolgen, schoon hy van
    ’T altaer het kerkbeelt schaekte, en vloot met zijn gezellen.
    Het voeght niet tegens uw vermogen zich te stellen.
    Men laetze vaeren met ons kerkbeelt naer uw lant.
    Het werde op uw altaer ter goeder tijt geplant.
    ’K wil deze vrouwen in ’t gezegent Grieken zenden,
    Op uw gebodt, en mijn gedaeghde ridderbenden
    Te rugge houden van uitheemschen, en hun schip.
    Ik loof ’t geen u gevalt, en rust hier stil en stip:
    Want aller goôn begeerte en d’ uwe sta nu boven.
Min. Maetroozen, vaert vry heene, en voert den lang verschoven
    Orestes, braven zoon van Agamemnon, heen
    Naer mijn Athene toe. ’k geleize, en wil met een
    Mijn zusters heilighdom voor smette en schantvlek hoeden.
    Vaert heen, naer ’s hemels wil en schikking, door de vloeden,
            En slijt, bevrijt van druk,
            Uw dagen met geluk.
Rey. Eerwaerdighste onder goôn en menschen,
    Wy volgen, Pallas, naer ons wenschen,
    Op uw gebodt. ik hoorde daer
    Een onverwachte blyde maer.
    Eerwaerdige overgroote zege,
    ’T is reên dat ik dit overweege
    Mijn leven lang, en zulk een kans
    Bekransse met den lauwerkrans.
Continue
   
  • Ceneton    
  • Voorkeurenpagina Opleiding Nederlands