Gerrit Severins van Cuilla: Tragoedia, ofte treur-spel, van Ceyx ende Halcyone. 1632.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton084530 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[p. 1]

G. SEVERINS van CUILLA

TRAGOEDIA,

OFTE

Treur-Spel,

van

CEYX ende HALCYONE

Op den Regel:

                    De doot die is alsoo geaert,
                    Dat sy noch kleyn noch groot en spaert.

                    Mors servat legem, tollit cum paupere Regem.

                                Mors ultima linea rerum.

[Typografisch ornament]

In ’s Graven-Hage,
___________________

By ISAAC BURCHOORN, Boeck-drucker,
M D C XXXII.


[p. 2]

Personagien:

CEYX Koninck van Thessalien.
HALCYONE, Koningin.
FAMA.
JUNO.
IRIS, de Bodinne van Juno.
SOMNUS, den Godt des slaeps.
MORPHEUS, ofte de geest van Céyx.
NUTRIX, de Voedster van Halcyóne.


[p. 3]

Compraehensio argumenti.
Inde eerste handelinge wort geseyt, hoe Céyx, sijn broeders ongeluck beklaegt hebbende, voor-nam nae Delphos te gaen om ’t Oraculum Apollinis raedt te vragen, hoe hy (sijn huys-vrouw dat selve geopenbaert hebbende) verreyst, ende hoe Céyx door tempeest, met de sijne, op zee verdroncken is.
    In de andere handelinge wort verhaelt, hoe Iuno (nae dat Lucifer de doot van sijnen Soon beklaegt hadde) haer Bodinne Iris tot den Godt des slaeps heeft gesonden om Halcyone door droomen te doen weten, hoe dattet met haren man gestelt was, hoe Morpheus (nae dat hy van sijn vader onder-recht was) in Céycis gedaent’ voor Halcyone gekomen is, ende sijn ongeluck vertelt. ende eyntelicken hoe Halcyone over de doot van haren man grooten rouw bedreven heeft.

Vide Ovidij Nasonis Metamorph. in libro undecimo, fabula decima.


[p. 4]
Kom mensche wilt ghy sien een Spiegel van u leven,
Dat is u in dit Spel wel duydelijck beschreven:
    Komt hier ellendigh mens, die u soo hoogh verheft,
    En die (alsoo ghy meent) een yder over-treft.
(5) Komt hier, die Christen zijt, en leert noch vande Heyden
Van d’over-oude tijdt, de werelt onderscheyden.
    Komt hier ghy ydel mens, siet hoe de snelle doot
    Spaert rijck niet meer als arm, spaert kleyn niet meer als groot.
Kom wilt in u gemoedt dit Spel eens over-wegen,
(10) Betrachtet eens met sin, besiet het eens te degen,
    Niet om de kleyne konst, niet om dit slechte dicht,
    Maer om den rijcken sin, die ons gemoedt verlicht:
Die Naso als een Heyd’ wel eer heeft nae-gelaten,
Dat ons, die Christen zijn, noch komen kan te baten:
    (15) Dus, leert, ô menschen leert, hoe rijck, hoe groot in eer,
    Wanneer de doot maer komt, soo baet geen dralen meer.
Ick wenste dat wy staegh maer konden wel betrachten,
En dattet nimmermeer verveelden ons gedachten:
                De doot die is alsoo geaert,
                (20) Dat sy noch kleyn, noch groot en spaert.
Het is van outs beproeft, en waer genoegh bevonden,
’t Gedencken van de doot dat brengt berou van sonden:
    Dus woud’ ick, dat de mensch de doot alsoo bedacht,
    Dat hy mocht door de doot ten leven zijn gebracht.

Post nubila Phoebus.
Continue
[p. 5]

Actus primus, Scena prima.

Ceyx.

Wat isser voor een mens? wie isser doch op aerden?
Hoe wijs in sijn beleyt, hoe rijck, hoe groot van waerden,
Hoe deftigh van vernuft, hoe moedigh van verstant,
De grootste van het hoff, de kloeckste van het lant;
(5) Hoe hoog, hoe diep geleert, hoe trots hy weet te spreken,
Hoe machtigh van gewelt, hoe loos in al sijn treken,
De meeste van het Rijck, de wijste vanden Raedt,
Hoe heerelijck verhoogt, hoe treffelijck van staet:
Wat isser voor een mens? hoe kleyn, hoe hoog verheffet,
(10) Dien niet de quae Fortuyn met haren prickel treffet?
Ick, die een Koninck ben, de meeste van het Rijck;
Dien niemant over-treft, dien niemant is gelijck,
Dien niemant wie het zy, kan dwingen of gebieden,
Die moet helaes! die moet noch buygen onder ’tlijden.
(15) Gelijckmen dickwils siet, het domme wilde beest,
Een Eeck-horn, dattet sit gesloten in sijn nest:
Al sittet inde kooy wel vast en staegh gevangen,
Het springt, het loopt om hoog, en noch so blijft het hangen;
Hoe hooger dattet springt, hoe seller dattet maelt;
(20) Hoe laeger dattet sinckt, hoe sneller dattet daelt;
En noch soo meent dit dier te spoeyen na sijn wenschen·
Soo ist voorwaer, soo ist met ons verdwaelde menschen,
Ons dunckt wy hebben spoet, wy klimmen op en op,
Ia sitten op het Radt, en inden hoogsten top;
(25) Ons dunckt wy zijn gelijck, jae schier gelijck de Goden,
Wy weten van geen angst, wy dencken om geen noden:
Maer mens al-eer ghy’t weet, het radt dat is gedraeyt,
Het bovenst’ is beneen: daer staet ghy dan bekaeyt,
[p. 6]
Onseker wat te doen, onseker wat te maken;
(30) Ghy weet noch raet noch troost om weder op te raken:
Hoe meer ghy waert te voor’ in vreugden-lust verheft,
Hoe meer u nu het quaet met ongelucken treft.
Een spinne-kop die breyt haer netten aen den solder;
En niemant in het huys is hooger ofte dolder,
(35) Of netter als dit dier. Maer neemt een kleynen stock
En doet haer draetjen af, of doetet als uyt jock:
Ey siet de vuyle spin, (hoe hoogh sy was verheven)
Is met een snelle vlucht int onderst’ wech gedreven:
En sy, die eertijts was de hoogste in het huys,
(40) Is nu de aller-laegst’, jae laeger als de muys.
So gaetet oock met my; Ick scheen noch korts geluckich,
Maer laes! het is verkeert, mijn vreugt die is nu druckich.
Mijn blijdschap is vergaen, mijn weelde is verkeert:
Mijn tegenspoet neemt aen, mijn ongeluck vermeert.
(45) Daedalion, mijn broer, waer zijt ghy doch vervaren?
Komt dy dijn liefste vrient, dijn broeder openbaren.
Waer is u dochter nu? waer is dijn liefste kint?
Helaes Diana wreet! hadt sy dees straf verdient?
Maer, och! sy had misdaen, sy was te seer hovaerdich,
(50) En (naer een yder seyt) noch meerder straffe waerdich.
Maer wat ick doe of laet, mijn broeder staet my voor,
Sijn naem is in mijn mont, sijn stem is in mijn oor:
Want staen ick ’sochtens op, my (nae mijn wijs) te kleden,
En sie te venster uyt, my dunckt hy komt gereden,
(55) Of gaen ick weer van daer te sitten aen den dis,
My dunckt hy sitter mee, en dat hy by my is;
Of gingh ick weer nae bedt, hy wenste my goe ruste;
Dies ick den gantschen nacht mijn hert in weenen bluste:
En wat ick doe of niet, ick gae of uyt of in,
(60) Mijn broeders ongeluck dat leyt my inde sin.
[p. 7]
Dus heb ick my bedocht, en vast gestelt te voren.
Dat ick hier op den raedt Apollinis sou hooren,
Misschien hy deed’ my hulp, en toonde my sijn gunst,
Want hem (indien hy wil) ontbreekt noch raet noch kunst.
(65) Wel aen dit is het best: Maer laes! mijn lieve vrouwe,
Mijn Halcyone, die, die laet ick inden rouwe:
Doch eer ick noch vertreck, ick wil met haer beraen,
Op dat ick mach besien wat ’tbeste dient gedaen.


Actus primus, Scena secunda.

CEYX ende HALCYONE.

Céyx.
Mijn Halcyone, lief, mijn eenigh-herts-vriendinne!
(70) Ghy weet dat ick u eer, en dat ick dy beminne
Meer als mijn eygen self: ghy weet oock wel hoe dat
Fortuna heeft gedraeyt mijn eer-geluckigh radt;
Soo dat ick (die noch korts op’t hoogste was geseten)
Ben met een snellen keer in ’t diepste dal gesmeten.
(75) Ghy weet soo wel als ick, hoe dat Daedalion
(Die my van mijn geslacht was als een gulde Son)
Is door Fortunae nijdt soo veer en wijt gedreven
Dat hy nu, als een beest, moet met de vogels sweven:
Maer denkt doch eens, mijn lief, hoe dat my dat ontstelt,
(80) Hoe dat mijn sin en hert, hoe dat mijn ziele quelt!
En echter niet genoegh; als ons de ongelucken
Met hoopen komen aen, dat wy int onder-drucken
Als weereloos dan staen, maer moeten aenden dach
Daer geven, dat wy zijn, gelijck den pallem plach:
(85) Men siet de pallem-boom, met swaren last bewogen,
Dat die niet is om neer, maer opperwaerts gebogen,
[p. 8]
En hoe dat haren last al meer en meerder sinckt,
Hoe dat de pallem weer al meerder tegen dringt·
Hoe dat een hovenier den wijngaert meer gaet snoeyen
(90) Hoe dat de wijngaert meer sal hoogh en hooger groeyen.
Nu dan om desen raedt te stellen wel te werck,
Is dit mijn vaste peyl, mijn hoogste oogh-gemerck:
Ick heb genomen voor, nae veel en weder-peysen,
Om nae’t Oraculum Apollinis te reysen,
(95) Om daer te soecken troost, om daer te soecken baet,
Om daer te soecken hulp en Goddelijcken raedt:
Apollo is een Godt, en boven al geresen,
Die sal hem (soo ick hoop) van’t ongeval genesen,
Verleenen sijn gedaent en menschelijcken aert.
Halcyone.
(100) Ghy trecken van my wech? ô Céyx u bedaert!
Wat sal dit werden noch? waer toe dees rasernyen?
Dat moet, helaes! dat moet tot ongeluck gedyen!
Waer is de sorge nu, die ghy om mijnent wil
Soo dickwils hebt gehadt, ô Céyx! houdt u stil:
(105) Wat ramp! war gaet dy aen? waerom wilstu vertrecken?
En mettet bracke nat mijn aengesicht bedecken?
Of isset nae u sin, of isset nae u hooft
Als du mijn oogen hebst van dijn gesicht berooft:
Helaes! wat ben ick droef! het grouwelicke spouwen
(110) Neptuni met sijn heyr. ô Céyx! doet my grouwen:
Het is niet langh geleen, ick sach al menigh schip,
Het eene in de gront, het ander op een klip;
Het derde berst ontwee; hier swommer een op steven,
De tweede op een planck, de derde quam gedreven,
(115) De vierde gaf sijn geest, de vijfd’, te gront geraeckt,
Begroefmen in een graff, voor dien wel niet gemaeckt.
[p. 9]
Als Auster eens begint met Zephyro te blasen,
Moet niet alleen de zee, maer oock de wolcken rasen:
Och liefste Céyx, och! wist’ ghy’t soo wel als ick,
(120) Ghy hadt, voorwaer ghy had al vry wat meerder schrik,
Gy waert wat meer beangst, gy waert wat meer versteken,
Gy waert wat meer vervaert, gy waert wat meer besweken.
Mijn Vader Aeolum dien heb ick dick besocht,
Daer wierd’ ick wel gewaer, hoe menig boos gedrocht,
(125) Hoe menigh ongeluck, hoe groote swaer tempeesten
Op zee den mensche treft, soo wel de minst’ als meesten;
Maer wilt ghy evenwel niet staken dese reys,
Soo bidd’ ick dat ghy my wilt gunnen desen eys:
Dat ick my mach met u in dat gevaer begeven,
(130) Soo sal ick oock met u of sterven ofte leven:
En soo het u gelieft, en dattet mach geschien,
Soo vrees ick geen gevaer als dat mijn oogen sien.
Céyx.
Helaes! mijn waerde lief! dit is wel om te klagen;
Ghy reysen over zee? ghy kuntet niet verdragen;
(135) Ghy zijt dat niet gewoon, ghy zijt te teer, te swack,
Ghy kunt niet tegen-staen soo grooten ongemack;
Dus bidd’ ick weest gerust· ey lieve, laet u raden;
U wenschen streckt alleen tot laster, schand’ en schaden;
Dan siet, mijn lief, ick sweer by Phoebi klaer gesicht,
(140) By Lucifers gedaent’, mijn Vaders helle licht,
By onsen grooten Godt, en oock by mijner eeren,
Dat ick, met Goden hulp, gedenck te weder-keeren;
Eer twee-mael noch Diaen den Hemel omme-gaet:
Dies bid ick u noch eens dat ghy u bidden laet.
Halcyóne.
(145) En moetet dan soo zijn· ick bid u hooge Goden,
Bewaert mijn Céyx doch voor ongeluck en nooden,
[p. 10]
Voor allerley gevaer, en voor die wreede zee.
Céyx.
De Goden sullen’t doen, ey Liefste zijt te vree.
Binnen.


Actus primus, Scena tertia.

Halcyone.
Helaes! my droeve Vrou, wat sal ick doch beginnen?
(150) Wat dat ick doe of laet komt Céyx in mijn sinnen,
Wat dat ick doe of laet, ick ben ’ken weet niet hoe,
Ick ben altijt beangst, ick ben gestadigh moe,
Ick ben altijt bevreest, ick ben altijt besweken,
Ick sit altijt en suff, gestadigh sonder spreken,
(155) Ick sit gestadigh heen, als was ick schier niet wijs,
Mijn hooft is als een vyer, mijn hert is als een ijs,
Mijn bloet dat bobbelt op, mijn sinnen met malckandren
Die vechten onder een als vyant met den and’ren;
Waer dat ick ben of niet, geduyrigh tuyt mijn oor.
(160) En my leyt Céyx doot gestadelijcken voor:
Ick kan my wachten niet all’ oogen-blick te peysen,
En tusschen dach en nacht wel seven-duysent reysen;
My dunckt ick sie hem daer gesont en wel gemoedt,
My dunckt ick sie hem weer versopen van de vloet:
(165) My dunckt ick sie hem daer, of van een vis verslonden,
Of van een boos gedrocht, of van de zee geschonden,
Nu weder eens verblijt, of met een soete lach,
Of met een bly gesicht, gelijck hy dickwils plach·
[p. 11]
Dan komt my weder voor, als of hy was verdroncken,
(170) Of met een groot geklach in’t diepste meyr versoncken,
Of diergelijcke meer· dit is niet uyt mijn sin,
Of een dat swaerder is dat komter weder in:
Dus ben ick dach op dach, of in een droevigh duchten,
Of in een diep gepeys, of in een klachtigh suchten·
(175) Mijn sinnen allegaer die leggen over hoop,
Dan leef ick eens met vrees, dan lees ick eens op hoop,
En altijt sonder vreugt, en altijt sonder bly zijn,
En lachter yewers een, my dunckt dat is voor my pijn·
Ick ben gelijck de man die kooren heeft te veldt,
(180) Dat leyt en is gemaeyt, hy heeft sijn hoop gestelt,
Het zaet dat is wel droogh, ’tis alles wel te degen,
En onder-tusschen dreygt een swarten avont-regen;
De man is niet bereyt te mennen sijne vrucht,
Dies loopt hy seer beangst eens kijcken nae de lucht,
(185) Dan weder na de wint, dan weder nae de wolcken;
En gaetet efter voort, dat zijn gewisse tolcken,
Dat hy sijn soet gewas (tot sijn verdriet en kruys)
Hoe seer hy is ontstelt, niet droogh sal halen t’huys:
Hy wacht tot ’sander-daegs, en noch en wilt niet drogen;
(190) Een zuyd-en-westen wint die heeft de locht betogen
Met wolcken swart en nat, dat duert een dach of acht,
En noch ist niet gedaen, de man die doet sijn klacht’;
En alle daegh op’t nieu, hy mach geen troost verwerven:
Hy kan niet anders sien: sijn vruchte moet bederven·
(195) Soo ist met my gestelt, ick ben gelijck de dees,
En nimmer sonder angst, en nimmer sonder vrees.
Och! had ick dy mijn lief noch eens in mijn gebieden,
Ghy soudt van my niet weer soo lichtelijcken vlieden:
Het best’ ick hopen moet, en hebben noch gedult,
(200) En dat ghy noch eerlangh eens weder-keeren sult.
[p. 12]
O Iuno! mijn Godin, neygt, neygt, (ick bid) u ooren;
En wilt my droeve Vrou, en mijn gebedt verhooren:
Ick gae dan nae de Kerck mijn beste my te spoen,
Om dy (alsoo ick plach) dijn offerhandt te doen.


Actus primus, Scena quarta.

Fama.

(205) Ick Fama die in’t hoogst’ der werelt heb mijn woning,
En eeuwigh ben gestelt, gelijck een opper-koningh,
Een ymmer-werent tolck, die met een luy geschal
Verkondigh watter is in’t hoogst’ en laegste dal·
Ick, die mijn woon-plaets hou in’t onderst’ vande wolken,
(210) In’t opperst’ van dit Rondt, daer sie ick alle volcken
Des werelts, en haer staet, en weetet, met bescheyt,
Hoe verr’ dat oock een Lant van’t ander is of leyt:
Mijn plaets die is ontdeckt rond-om aen alle kanten,
Daer reysen wech en weer mijn boden en trawanten,
(215) Daer is noch deur, noch straet, noch geen gewisse poort;
Maer ’tkomter in rond-om al wat men siet en hoort:
Dees woon-steed’ en gebouw, of dese groote Sale
Is konstelijck gewrocht, van klinckend’ hel Metale,
En komter een gerucht, of wonder kleyn geluyt,
(220) Dees Sale is soo hel sy speltet selver uyt.
Ick Fama ben in’t hoogst’ van dit gebouw geseten,
Om alle werelt door van alle dingh te weten:
Daer komter nu eens een, die seyter wat gewis,
Daer komt een ander weer die seyt dat leugen is,
(225) De derde, weet die wat, en koomtet dan ontfouwen,
Die heeft een wonder lust daer onder wat te brouwen;
[p. 13]
En hoor ik eens wat groots, ick klim op d’hoogste kruyn,
En breyd’ het over al door klanck van dees basuyn.
By my is Licht-geloof met al haer snoo gesellen,
(230) Die sitten hier of daer malkander wat vertellen
Een lietjen sonder end, een yder weter wat,
En ’tisser nimmer stil, ’tis weer een dit of dat.
Als ick, onlangs geleen, in’t bovenst’ was gekomen,
Heb ick een ongeval, een droevigh leet vernomen;
(235) Want Céyx was noch naeu gekomen inde Zee,
De riemen in-geleyt, de zeylen waren ree,
En alles wel gestelt, het schip begon te vlieten,
Men sach noyt pijl of valck soo snellelijcken schieten;
Elck was al even bly, het was al even goet,
(240) Men sach sijn dagen noyt op zee alsulcken spoet;
Maer laes ten duerd’ niet lang, de Zee begint te woeden,
De windt die drijft om hoogh, de baeren ende vloeden
Met sulcken snellen drift, met sulcken fel geluyt,
Dat oock dit trotse Schip schier aen den Hemel stuyt;
(245) Nu wortet met een slagh eens boven op verheven,
Nu weder met een slagh, als inde hel gedreven,
Nu staetet eens verhooght, als op Parnassi kruyn,
Nu weder inde gront, als inde laeghste duyn:
Een yder was beangst, een yder was besweken,
(250) Een yder riep om hulp, het zeyl dat wiert gestreken:
Een loopter aen de mast, een ander aen het roer,
Een leyter op het schip, een ander op de vloer,
Een staeter als beswijmt, een ander schijnt te houwen,
Een valter buyten boort, een ander sich te flouwen,
(255) Een braeckter wat hy mach, een ander leyt versmoort:
Men heeft sijn dagen noyt soo’n jammer meer gehoort.
De schippers allegaer: de een om ’t Schip te stoppen,
De ander metter haest of hier of daer te kloppen,
[p. 14]
De derde pompt sijn best’ aen’t droeve soute nat,
(260) En niemant isser stil, een yder doet al wat:
Nochtans dien vochten blast die wiert hoe meer hoe felder,
Het schip ginck op en neer, hoe langer en hoe snelder:
De zee was soo gestelt dat selver hun Piloot
Niet anders voor hem sach als een gewisse doot,
(265) Wat baet hem nu sijn konst van over zee te varen?
Hy kan niet tegen-staen de krachten van de baren;
De schippers, op het lest’, die steenden even seer,
Men sach noch raet, noch troost, noch geen verlossing meer:
De stoutste van de maets die waren even truerigh;
(270) De wint, de zee, de vloet, al even wispel-tuerigh:
Het Schip, dat al-te-met in ’t diepst’ der hellen vloogh,
Verheft sich snelder weer als eenigh pijl van boogh;
Soo hoogh en was noyt bergh, als doen in zee de golven,
Noch weer in tegendeel geen dal soo diep gedolven:
(275) Het water van de zee was metten gront vermingt,
Nu snee-wit vanden schuym, nu weer soo swart als inckt
Of als het water is van Stygis hels revieren,
Daer door quam’t arme schip al wech en weer geswieren:
Kort om, het sloegher soo van acht’ren en van voorn,
(280) Met sulcken groot gedruys als offer viel een toorn,
Dat laes! het arme Schip met groot gedreunen berste:
Doen was’et al Och arm! de een sijn tanden knerste:
De ander riep beangst; de scheur die was soo groot
Dat ’twater binnen liep als door een wye goot:
(285) Een regen quammer op, met sulcken slagh en smoken,
Dat yder meenden vast’ den Hemel was gebroken,
’T was boven en beneen vol waters over-al,
Een yder sach bedruckt, van sulcken droeven val·
Apollo was bedeckt, de sterren sonder schijnsel
(290) Soo duyster als de hel, dat was hun grootste pijnsel,
[p. 15]
Daer was geen ander licht als dat den blixem bracht,
Dan wasset sonne-klaer, nu weder als de nacht:
Sy waren besigh al ’tgebroken gat te stelpen,
En schepten’t water uyt, maer laes! ten mocht niet helpen
(295) Het water was te groot, te verr’ gekomen in,
Hun docht een yder golf een nieuwe doot te zijn.
Daer was de grootste noot; de een die riep en weende,
De ander schreyt en klaegt, de derde sucht’ en steende,
De vierde roept beangst, mocht my een goede doot
(300) Gebeuren! dan helaes! soo waer het noch geen noot.
De vijfd’ beklaegt sijn vrou, sijn ouders, en sijn vrienden.
De sest’ sijn rijck, sijn goet, en wat hen vorder dienden·
En Céyx docht alleen om sijn geminde vrou:
Om haer ist dat hy sucht’ met jammerlicken rou,
(305) Om haer, die hy beducht en droevigh had gelaten,
Hy weent van herten bangh en klachtigh boven maten:
Sijn Halcyone wast, die hem sijn sin ontstelt·
Sijn Halcyone wast, die sijn gedachten quelt·
Sijn Halcyone wast, daerom hy stadigh suchten·
(310) Sijn Halcyone wast,* die baert hem ongenuchten·
Sijn Halcyone wast, daer wenst’ hy by te zijn·
Sijn Halcyone wast,* die baert hem droeve pijn·
Men saccher niet-met-al, het was soo smorigh doncker,
Het Schip dat ging te gront, hier wasser een die soncker.
(315) De tweede ende derd’ die hiel sich heftigh vast,
Of aen een bort, of planck, of aen ’tgebroken mast.
En Céyx, die van gout een scepter hadt gehandelt,
Den scepter was, helaes! in vochtigh hout verwandelt,
En van’t gesoncken Schip, hy had noch maer een stuck
(320) Om midden in de zee te wachten sijn geluck·
Dus drijvend’ inde zee, verlaten van sijn krachten,
Quam Halcyone noch, en quelde sijn gedachten:
[p. 16]
O Goden riep hy ’tlest, al bent ghy nu so straf,
Geeft my doch en mijn lief, ons beyd’ een eenigh graf·
(325) So langh hy hiel de spraeck of eenigh deel in’t leven,
En mocht hy niet sijn lief sijn Halcyón’ begeven:
Sy was hem inde sin, sy was hem inde mondt,
So langh hy noch een woort of letter spreken kond:
Maer laes! een harden slach, een regen deed’ hem sincken!
(330) So dat hy most, in’t end, ellendelijck verdrincken!
Vergaen in’t bracke nat. dit is het endigh endt,
Van een die soo veel prachts en eeren was gewent.
Continue

Actus secundus, Scena prima.

Lucifer.

Ick, die den dach begin, en moet die eerst versorgen,
De eerste op den wech, de eerste inden morgen,
(335) De vader van het licht, de eerste op de baen,
De eerste die begint den hoogen wech te gaen,
De eerste die betreedt de sporeloose paden
Van’t over-al-gewelf des hemels-blaeu-gewaden,
Den brenger vande Son, den toonder vanden dach,
(340) Moet storten nu helaes! een drouvig leet-beklach,
Neptune wreeden wolf! nu bist u dan versadigt?
Nu dynen groven buyck, den Slock-al is beladigt
Met ’tlichaem van mijn Soon? ô Céyx! ô mijn Soon!
Den roem van mijn geslacht, de peerle van mijn kroon!
(345) O Céyx! ô mijn Soon! En moest’ ick met mijn oogen,
Dat jammer noch aensien? dat jammer noch gedoogen?
Neen neen ick mochte niet; ick trock ter zy mijn hooft,
En heb van mijn gesicht, de Aerd, dien nacht berooft;
[p. 17]
Maer och! wat wasset al? mijn Soon die moest’ ik missen,
(350) Hy drijft gelijck een aes der groote wallevissen:
Wat baet hem nu sijn Rijck? wat baet hem nu sijn Throon?
Wat baet hem nu sijn Schat? sijn konincklicke Kroon?
Wat baet hem dat hy was een Heerscher van de Landen?
Hy moet doch, als een kreng, of ander vuylick stranden:
(355) Wat baet hem dat hy was van Lucifer een kindt?
Hy drijft doch hier of daer met d’een of d’ander windt:
Wat baet hem dat hy was geboren van de Goden?
Hy drijft doch in de zee, gelijck de ander dooden:
O Céyx, ô mijn Soon! ô wreeden Godt Neptuyn.
(360) Moest’ ghy dit ongeluck gedoogen op u kruyn?
O Céyx, ô mijn Soon! och waert ghy noch in’t leven!
Och waert gy by u vrou! och waert gy t’huys gebleven!
Och had ghy doch de beed’ van u gemael betracht!
Ghy had u selven niet in desen staet gebracht:
(365) Och had ghy doch gedaen dat u Gemael begeerde!
Men had u niet soo haest gesteken onder d’eerde;
Als, laes! geschieden sal· Men seyt, en ’tis gewis,
Men sluyt de stal te laet als ’tpeert gestolen is.


Actus secundus, Scena secunda.

Ick die de grootste ben van ’shemels heyr-Godinnen?
(370) Die niemant over-treft, die niemant kan verwinnen!
Die niemant, wie het zy, kan trotsen met gewelt!
Dien niemant, wie het zy, kan hooger zijn gestelt:
Die niemant, wie het zy, kan dwingen of gebieden!
Die alle werelt doch moet vieren ende mijden,
[p. 18]
(375) Wat segh ick vande mensch? daer is niet een Godin
Die niet op my en past, of op mijn goede sin·
De grootste Godt Iupijn de meester aller wercken,
Die past op mijn gebiedt, als yder mach bemercken·
De grootste aller Goon die is mijn Broer en Man,
(380) En wat ick maer en wil, ick flucx verkrijgen kan;
Heb ick niet veel gedaen wel tegen sijnen wille?
Hoewel hy beter mocht, nochtans by hiel sich stille·
Heb ick Calisto niet verandert in een beer,
Om dat mijn man Iupijn gestolen had haer eer?
(385) Verscheyden and’re meer betoonden ick mijn krachten,
Die my, of mijn geboon, of heerlijckheen verachten·
En heb ick Ino niet een groote straf bereyt,
Om dat sy wat te na van Iuno had geseyt?
Dus ben ick hoogh geacht, soo boven als beneden,
(390) Door ’swerelts gantsche pleyn, door landen ende steden,
Waer dat men komt of niet; hoe onbewoont gewest,
Een yder even seer de groote Iuno vreest:
Siet Halcyóne eens, hoe dat my die verheerlickt:
Sy bidt my om een beed’ van waerden en beéerlijckt;
(395) Maer laes! wat isset meer? ’tis niet in mijn gebiedt,
Dat ick verhoeden sou, dat is al-ree geschiet:
Sy bidt my dach op dach, sy doet my offerhanden,
En alles wat sy mach in’t wieroock-vat te branden,
Om dat ick haren man doch wel bewaren sou,
(400) Waer over Lucifer bedrijft soo grooten rou:
De doot van sijnen Soon en kan hy niet vergeten,
Dies siet hy noch soo bleyck, soo droevigh en bekreten·
En Halcyón’ sijn vrouw, die bid my even seer,
Voor Céyx haren man, haer lief en over-heer:
(405) Waer toe dan laet ick haer noch in dat bidden steyg’ren?
Terwijl ick, tegen wil, haer moet genade weyg’ren?
[p. 19]
Waerom gedoogh ick dan, dat sy my soo vereert?
Terwijl ick niet en kan het gene sy begeert·
Waerom gedoogh ick noch haer bidden ende smeken?
(410) Terwijl de macht van dien ’tvol-brengen my gebreken:
Wat dan voor ’tbest gedaen? wat dan voor ’tbest bedacht?
Op dat sy metter tijt, eens mindert hare klacht?
Wat of van dese tween? of haer te maken kondigh
Door Iris mijn Bodin, of haer te seggen mondigh
(415) Al watter is geschiet: het lest’ en mach ick niet,
En ’teerst’ al isset wat, dat streckt tot haer verdriet;
Een ander dan bedocht, om totte daedt te komen,
Als dat ick’t haer beduy in’t slapen, door de droomen:
Dat is de beste raedt dien ick gebruycken sal,
(420) Waer door ick haer betoon heur droevigh ongeval:
Wel dan, tot dese daedt soo moet ick Iris halen,
Haer senden neder-waerts nae Morpheî stille Salen.
IUNO binnen, ende weder uyt met IRIS.
Hoort hier mijn trou Vriendin, ick wil dat ghy terstont
Sult dalen nae beneen, na Lethes stillen gront,
(425) En segt den Godt des slaeps, dat hy van een sijn sonen
Ter haest nae Trachis sendt, om Halcyón te toonen,
Hoe dat d’Aegaesche zee, met eenen zuyden-wint,
Den genen die sy’t meest ter werelt hadt bemint,
Heeft Céyx, haren man ellendelijck verdroncken.
(430) Het Schip, en al het volck, in’t diepste meyr versoncken.
Iris.
Godin tot uwen dienst ben ick gestaegh bereyt,
En sal u wille doen, alsoo ghy hebt geseyt.
Binnen.


[p. 20]

Actus secundus, Scena tertia.

IRIS ende SOMNUS.

Iris.
Hier ben ick voor ’t Paleys van d’eewigh-drooment-droomer,
Die staedigh leyt en slaept, al was het immer Somer;
(435) En immer weerent nacht, een eewigh leuye tijt,
Waer inde mensch soo voort, en slapend’ henen glijt:
Men sach hier in dit hol noyt Phoebi gulde stralen,
Noch eenig suyver licht en quamper noyt gedalen,
Noyt wasser oock gekraey van eenigh wacker haen,
(440) Noyt quamper oock gerucht, of sangh, of spel ter baen,
Noyt heeftmen hier gehoort, of hont, of honde-baffen,
Noyt wasser oock geluyt van d’een of d’anders schaffen,
Noyt quamper in dit hol, of eenig helle fluyt,
Of trommel, of trompet, of krygh of krygs-geluyt,
(445) Of eenigh ander klanck, of gans, of ganse-quaecken,
Die beter (soomen seyt) als boose honden waecken;
Noyt wasser oock gerucht van mens, of wint, of boom,
Maer ’tisser al bequaem tot sluymer-slaep, en droom;
Noch loopter een Revier die Lethes is geheeten,
(450) En heeft alsulcken kracht dats’ alles doet vergeeten
En ruyst met kleyn gerucht soo soetelijck bedeckt,
Dats’ yder, diese hoort, tot slapens-lust verweckt·
Den in-ganck van dit hol is om en om bewassen
Met kruyt, waer mee de slaep de mensche gaet verrassen,
(455) Op datter niemant voorts in’t slaepen wort gestoort,
So heeft dit swarte hol noch heck, noch deur, noch poort
Van waecker noch portier en isser noyt gerommel
Geen klapper-man of wacht en maekter oyt gedommel;
[p. 21]
Maer ’tisser al vol rust vol stilt’ in dees spelonck,
(460) En anders hoortmen niet als droomers knor geronck·
Te midden in dit hol is konstelijck getimmert
Een swarte ledekant van swarticheyt geglimmert
Met diergelijcke verw’ een decksel over-deckt,
Daer leyt de slapens-Godt van leuyigheyt gestreckt,
(465) Daer leyt dien knicke-bol in slaep, in droom, in sluymen,
In’t bol gevedert bedt van safte ganse pluymen·
Noch zijnder in dit hol rontom sijn bedt gestelt,
Van droomen en gedroch, een machtigh heyr-gewelt.
Dan nu om mijnen last ten vollen aen te leggen,
(470) Ick sal Iunonis wil den Droom-Godt aen gaen seggen:
Hou, Somne! op, ontwaeckt, hou, Somne! hoorje niet?
Wat dese knicke-bol! hoe dat dien droomer siet!
Somnus.
Wat is hier voor geraes?
Iris.
Daer slaept hy weder henen!
Somnus.
Wat word’ ick oock gequelt!
Iris.
Voort Somne, op de beenen!
Somnus.
(475) Wat Nicker tiert hier soo?
Iris.
Voort Somne, op! op! op!
Somnus.
Wat vreemder stem is dit?
Iris.
Recht op dien dommen kop!
Somnus.
Wat tiert en raest hier so? wech, wech, ik moet wat rusten:
Wie maeckt hier dit geluyt op Lethes stille kusten?
[p. 22]
Wat! Iris heb ick u? komt ghy tot my gereyst?
(480) Wat ist dat ghy begeert? wat isset dat ghy eyst?
Iris.
Ghy Slaep, die alles stilt, die alles houdt verborgen,
Die yder, wie ghy wilt, beneemt sijn sware sorgen,
Een ruste voor de ziel, den Goden aengenaem,
Den menschen, en het vee, oock wonder seer bequaem·
(485) Ghy, die de sorge vliet, ghy, die de moede leden
Verstelt en weer verquickt met frisse soetigheden·
Ghy, die den swacken mensch, vermoeyt van arrebeyt,
Een aengename rust, een grage lust bereyt·
Ghy onder-aerdsche Godt, die inde swarte Salen
(490) Het leven van de mensch kunt aerdigh net bemalen:
Gebiedt u drooms-gespoock, als datse metter vlucht
En op het aller-snelst’ door-zeylen d’yd’le lucht,
Thessalisch’ Koningin ter haest te openbaren,
Hoe dattet haren man, hoe’t Céyx is gevaren,
(495) Hoe dat hy inde zee als voor de vissen drijft,
Hoe dat hy is vergaen, ’twelck Iuno soo beliefd’.
Somnus.
’k Sal Iuno mijn Godin, en haren wil behagen.
Iris.
En ick kan desen slaep oock langer niet verdragen;
Want als ick binnen quam, doen wierd’ ick heel ontstelt,
(500) En vanden slaep rond-om van alle kant gequelt:
En des al niet-te-min, soo moest’ ick my verweeren,
En, ’tbeste dat ick kost’, de droomen van my keeren;
Mijn kleet gaf sulcken glans, dat als de Sonne blonck,
Dat vanden hellen schijn den slaep ter neder sonck·
(505) Noch kost’ dien Droomer-Godt sijn oogen niet ontfouwen,
Noch oock, hoe luyd’ ick riep, sich selven van sich houwen,
Maer nu eens oppe-waerts, dan weder neer-gerolt,
Nu weder over-endt, dan weer geknicke-bolt,
[p. 23]
Soo sat hy stadigh heen; hoe dat ick heller schreeude,
(510) Hoe dat hy meerder knickt’, hoe dat hy leuyer geeude;
Ten lesten steund’ hy noch op sijnen elleboogh,
En recht’ met groot gegeeuw sich selven eens om hoog,
Daer sat hy doen bedut, daer sat hy doen besuyselt,
Daer sat hy doen bedoft, daer sat hy doen verduyselt,
(515) Daer sat hy doen en keeck als ick en weet niet wat,
Tot hy Iunonis wil ten lesten hadt gevat,
Dien hy my heeft belooft ter haest in’t werck te stellen,
Dat ick aen mijn Godin gae wederom vertellen,
Die ick van dese reys sal doen een klaer bediedt
(520) Van dat ick heb gedaen, en dat my is geschiet.


Actus secundus, Scena quarta.

SOMNUS ende MORPHEUS.

Somnus.
O my! ha! ha! wat pijn! dat ick soo lang moet waken!
Tot dat ick heb verricht dees noode beusel-saken!
’Tis waer dit is mijn ampt, ick ben daer toe gestelt
So moet ick dat ook doen hoe seer my slaep-sucht quelt.
(525) Nu dan ick ben een Godt, en onder mijn gebieden
Is vierderley geslacht die Phoebi licht benijden,
Die dan noch aller-eerst beginnen uyt te gaen
Als sy Apollo sien sijn paerden stille staen,
Die, als de swarte nacht bedeckt den blaeuwen Hemel,
(530) Sich geven op de vlucht met spoock-bedrog-gewemel,
Die, als’t gesprickelt kleet bedeckt de klare locht,
Sich stellen op de wegh met Tartars snoo gedrocht,
De eerste is mijn soon, en Morpheus geheten,
Die is geschickt, bequaem te doen van alles weten,
[p. 24]
(535) Die is, die kan alleen sich maecken tot een mens
Verrichten mijn geboon, vol-voeren mijnen wens,
En onder al den hoop en isser geen bequaemer
Noch fraeyer als de dees’ in spraeck geen aen-genamer,
En dien gebruyck ick staegh als ick hem henen send’
(540) By d’een of d’ander Vorst, aen d’een of d’ander endt.
Den tweeden mijnen Soon die kan hem wel verand’ren
In vogel, leeu, of beer, en hondert duysent and’ren.
Of in een groot serpent, of in een ander beest,
Maer niet in eenigh mens, of een vernuftigh geest;
(545) En dees is van de Goon Verander-Geest beschreven,
En by den mensch de naem van Bulle-back gegeven·
Den derden mijnen Soon, die is een doodelingh
En maeckt sich selven staegh tot ’teen of ’tander dingh,
Of tot een hout of steen, tot balcken, of tot rotsen,
(550) Tot water, of tot vyer, of meer, die schielick plotsen
Maer niet in eenigh lijf bewegelick befaemt,
En desen mijnen Soon is Phantasos genaemt·
Dit zijn de beste dry tot die of dese saken,
Om d’een of d’ander mensch wat wonders wijs te maken,
(555) Dees broeders alle drie die send’ ick met verdacht.
Als Phoebus is bedeckt, en Luna op de wacht;
De reste van mijn volck die loopen waer sy willen,
In’t hondert onder een, die quaet zijn om te stillen;
En wie dit vreemt gespuys in eenigh deel gelooft,
(560) Die is van sijn verstant en reden haest berooft:
En dit is al mijn heyr van ruyters ende knechten,
Soo moet ick dan de wil van ’s Hemels Goon verrechten·
Hou Morpheu! komt hier voor in Céycis lijfs-gedaent;
Morpheus.
Wat is mijn Vaders wil dat hy my soo vermaent?
[p. 25]
Somnus.
(565) Ick wil dat ghy terstont verlaet dees swarte salen,
En soeckt met alle vlijt Thessalisch rijcke palen,
Tot dat ghy komt in’t lest’ tot Trachis inde stadt,
Tot voor de Koningin, en segt haer dan hoe dat
Haer man verdroncken is, en in d’Aegaesche vloeden
(570) Versoncken met sijn Schip, sijn volck, en al sijn goeden;
Gaet neemt een linnen kleet, en neemt het wesen an,
En maelt te degen af de gesten van haer man,
En gaet dan voor haer bedt haer inden slaep verklaren
Hoe dattet haren man den Koninck is gevaren,
(575) Hoe Céyx, haren vrient, in zee verdroncken is,
Hoe dat hy leyt en drijft tot voedsel vande vis,
Hoe dat hy inde vloet, en inde diepe golven,
Door Austers nijdigh hert, ellendigh leyt gedolven,
In’t kort’, al watter is, en hoe het is vergaen
(580) Dat segt haer met bescheyt wel duydelijcken aen,
En swijgt in’t minste niet al watter is van nooden;
Want dat is Junoos wil, die heeftet soo geboden.
Morpheus.
Mijn Vader u bevel te doen ick ben bereyt.
Ick gae, en recht my toe, gelijck gy hebt geseyt.     Binnen.
Somnus.
(585) En ick gae weder heen van daer ick ben gekomen,
En legh my in mijn bedt, en legh my weer te droomen·
Ay! ay! wat ben ick moe van al dit langh gequaeck;
Nu dan ick legh my weer dat is mijn beste saeck.


Actus secundus, Scena quinta.

MORPHEUS met een lanck wit kleet.

Nu heb ick my gemaeckt, gelijck my was bevolen,
(590) En Céyx af-gebeelt van hoofde tot de solen:
[p. 26]
Mijn hooft is Ceycis hooft, mijn baert is Ceycis baert,
Mijn stem is Ceycis stem, mijn doen is Ceycis aert;
In al het gunt hy was heb ick hem af-geschildert,
Van hayr en baert noch nat, als van de zee verwildert,
(595) Dood-verwigh, ongedaen, besturven als een lijck,
Bleeck, mager, en berooyt, een dooden man gelijck;
Een dood-kleet aen-gedaen, gelijck men doet begraven
De dooden van de zee, by d’een of d’ander haven:
Soo ben ick nu gestelt als een Plutonis gast;
(600) Hier binnen moet ick dan vol-voeren mijnen last.
De gordijnen op, daer siet men de Koningin Halcyone slaepende op’t bedt leggen ende Morpheus daer voor staen.
Mijn Halcyóne lief, ellendigst’ aller vrouwen!
Siet op, wilt uwen man voor’t leste doch beschouwen!
Wel hoe, mijn lief, hoe ist? dat ghy my niet en kent?
Heeft dan de bleecke doot mijn aensicht soo geschent?
(605) Heeft dan de wreede zee mijn lichaem soo mis-handelt
Dat ghy niet sien en kunt wie voor u bedde wandelt?
Heeft dan de doot soo seer mijn weesen soo verdaen
Dat ghy niet weten meugt wie tot u komt gegaen?
Komt, opent u gesicht, of doet gelijck de blinden,
(610) In plaets van uwen man sult ghy sijn schaduw’ vinden,
Kom siet my noch eens aen, en of ghy grijpen mocht!
In plaets van uwen man en is maer ydel locht.
Helaes! mijn lief, helaes! den offer en gebeden,
Die ghy, en soo veel volcx, in soo veel groote steden
(615) Voor ons wel hebt gedaen, is vande Goon veracht,
En heeft ons geen profijt of eenigh nut gebracht,
Van soo veel wieroocks reuck van soo veel offerhanden
En alles wat ghy meer op u Outaer deed’ branden
Tot dienste van de Goon, dat heeft ons meer geschaedt
(620) Als sy ons mochten doen door gunst of hulp-genaed’.
[p. 27]
Wy zijn, helaes! vergaen; de grondelose gronden
Die hebben ons verstickt, die hebben ons verslonden;
En wilt mijn lief, en wilt u doch niet stellen voor
Dat ghy nae desen tijt sult krijgen oyt gehoor,
(625) Sult krijgen*oyt een lach van die u soo besinde,
Sult krijgen oyt een kus van die u soo beminde,
Dat ghy na desen tijdt sult hebben eenigh’ lust
Van die soo menigmael heeft in u schoot gerust·
Een vochten suyden wint heeft met sijn felle baren
(630) My inden gront gedempt, met al die by my waren
Een vochten suyden wint heeft met een kouden blast
Ons jammerlijck verdaen, ellendigh snel verrast;
Dus beelt u toch niet in dat ghy nae dese tijden,
In’t sien van uwen man sult immermeer verblijden.
(635) Helaes! mijn Lief, helaes! wat heeft mijn droeve tael
Wel dickwils u genoemt, geropen menigmael!
Helaes! mijn Lief, helaes! wat hebben wy in’t vallen
Ons keelen op-gedaen, ons stemmen laten schallen!
Helaes! mijn Lief, helaes! wat wierd’ de rouwe lucht
(640) Verstelt van ons geschrey, vervult van ons gesucht!
Mijn Lief, gelooftet vry ten is geen valsche maere
Die ick dy nu vertel, die ick u openbare,
Ten is geen valschen bood’, ten is geen vals gespuys
Dat hier geloopen komt, en buldert in u huys.
(645) Ten is geen ydel wint die hier komt aen-gevlogen,
Om u, mijn waerde Lief, een beusel-jock te toogen;
Ten is geen nieuwe Maer die grove leugens liegt,
Of boertigh dy bespot of valschelijck bedriegt.
Maer ’tis u Céyx selfs, gelijck hy is verdroncken,
(650) Gelijck hy is vergaen, gelijck hy is versoncken,
Gelijck hy was gestelt in’t hoogste van sijn druck,
Soo komt hy by sijn Vrou, vertelt sijn ongeluck,
[p. 28]
Vertelt sijn treurigh endt, vertelt sijn droevigh lyen,
Dat u, sijn liefste Lief, tot droefnis sal gedyen:
(655) Vertelt sijn bitt’re doot, hoe dat die was gestelt,
Dat u, sijn waerde Lief, tot inde ziele quelt.
Staet op, mijn Liefste, dan, verlaet u schoon’ çieraden,
Het çiersel van u hooft, u purper sijd’ gewaden.
Schreyt met een luyde stem, betoont u droevigh hert,
(660) Betoont u wreede pijn, betoont u groote smert,
Stort al u stroomen uyt, en laet u oogen vloeyen,
Dat sy met ’tbracke nat u aengesicht besproeyen.
Verlaet, segh ick noch eens, u vreugdigh bloosent kleet,
En treckt een ander aen, tot teycken van u leet·
(665) Versmijt, legt af, verwerpt u gouwe kostel kleeren
Die ghy te dragen pleegt op feesten t’mijner eeren·
Verlaet u rijck gesteent, en kleet u inden rouw·
Vertoont u voor de werlt als een mis-trooste vrouw·
Doet wech uyt u Paleys, wilt t’eenemael versmijten,
(670) Neemt in u Kamer af de goude sijd’ tapijten,
En inde plaets van dees gelijck oock in u hart,
Bekleet ront-om de wandt met laeckens ebben swart;
In’t kort, doet alles doen wat droefheyt mach verwecken
En laet niet onbeweent mijn ziele henen trecken,
(675) En sendt niet onbeweent mijn ziel nae Charons boot·
En sendt niet onbeweent mijn ziel nae Plutoos schoot.
Staet op, mijn Lief, staet op, en wilt my eerst beschreyen,
Op dat u droeve klacht mijn ziele mach geleyen.
Noch eens, mijn lief, voor’t lest’, staet op bedrijft misbaer,
(680) Dat ick niet onbeschreyt ter hellen neder-vaer.
Halcyone
O my! wat ramp! och och! wat moet ik, laes! doch horen!
Wat voor een droeve stem vervult mijn bange ooren?
’Tis Céyx mijnen man· Dus schielick weer van daen?
Ey toeft, mijn liefste, toeft, op dat ick mee mach gaen.
De Gordijnen toe.


[p. 29]

Actus secundus, Scena ultima.

HALCYONE ende NUTRIX.

Halcyóne.
(685) Met reden mach ick nu mistroost’ en klachtig wenen·
Met reden mach ick nu mijn hart aen stucken stenen·
Met reden mach ick nu verstooten d’eerste dagh
Doe mijn rampsaligh oogh de werelt eerstmael sagh·
Met reden mach ick nu verbannen en vervloecken,
(690) Den dagh doen ick ontfingh mijn aller-eerste doecken·
Met reden blijft den dagh verdruckt, van geener waerd’
Doe van my wierd’ geseyt; Een dochter is gebaert·
Doe van my wierd’ geseyt: Een dochter is geboren;
Dat dien ellenden dagh blijft eeuwigh wech, verloren·
(695) Dat op dien droeven dagh doch nimmer Son en schijnt·
Dat alle soete vreugt op sulcken dagh verdwijnt.
Helaes! rampsaligh wijf! ellendigst’ aller wijven!
Wat wilstu langer noch in dese werelt blijven?
Nutrix.
Wel hoe! wats dit Me-vrou? wat ramp is u genaeckt,
(700) Dat ghy u selven dus, als tot een schou-spel maeckt?
Halcyóne
Helaes! laet my begaen, ick mach geen troost verwerven;
Met Céyx, mijnen vrient, met Céyx wil ick sterven,
Met Céyx mijnen man, die van my wort beschreyt,
Die inde woeste zee, helaes! verdroncken leyt!
Nutrix.
(705) Mijn Heer, de Koning doot? helaes! wat kouder snijding!
Dat hoop ick nimmermeer, van waer komt dese tijding?
Halcyone
Hy selver was de bood’; sijn bangh verscheyden geest
Die is noch desen nacht tot voor mijn bedt geweest:
[p. 30]
Siet daer, daer is de plaets, siet daer, daer quam hy henen
(710) Berooyt en barrevoets, met ongekouste beenen,
Bedroeft en heel mis-maeckt, niet met een soeten lach,
Niet blinckend’ als te voor’, niet vrolijck als hy plach,
Niet geestigh van gelaet, niet schoon gelijck hy leefde,
Maer in een sulcken doen dat my het harte beefde;
(715) Hy was geheel mis-maeckt, gantsch treurigh uyt-gereet,
Dood-verwigh, ongedaen, en met een linnen kleet
Gelijck de dooden al; sijn hooft dat liet hy hangen,
Sijn tranen, uyt-geperst, die vloeyden op sijn wangen
Gelijck een snelle stroom· hy was also van aert,
(720) En even soo gestelt als die ter hellen vaert;
Sijn hooft was ongedeckt, sijn baert, en al sijn hayren
Die dropen even seer, als nat noch van de baren,
Sijn oogen waren diep gevallen in sijn hooft,
Sijn aensicht was van vreugt en blijdschap gants berooft;
(725) Dus komt hy voor my treen, en met een deerlijck wesen,
Quam uyt sijn bleecke mont een droeve stem geresen,
Waer med’ hy tot my sprack, waer med’ hy dee verstaen
Hoe dat hy met tempeest was jammerlijck vergaen,
Hoe dat hy van de zee was jammerlijck verslonden,
(730) Hoe dat hy van de vloedt was jammerlijck geschonden,
En dat met sulcken angst, met sulcken bangh gelaet
Dat my dat wesen noch als voor mijn oogen staet!
Hy haddet naeu geseyt, sijn woorden naeu gesproken,
Hy is als met geween ter kamer uyt gedoken,
(735) Verswonden uyt mijn oogh alsoo my klaerlijck docht,
En als ick naer hem greep soo vond’ ick ydel locht·
Ick riep: mijn Liefste toeft, ey toeft, op dat ik mee mach,
En efter ginck hy wech, en scheyde met een wee-klach·
En of ick riep of niet, en maeckte groot geluyt,
(740) Noch efter ginck hy voort, en soo ter kamer uyt;
[p. 31]
Mijn dienaers, als verbaest van dit geroep, ontwaeckten,
En hoorden dat haer Vrou soo groot gekerrem maeckten,
Die waren seer bevreest en sprongen uyttet bedt,
En hebben metter haest de deuren al beset,
(745) Die op de staende voet een keerse binnen brochten,
En voorts door mijn bevel in alle hoecken sochten,
Maer laes! het was vergeefs, wat datmen vindt of siet,
Men soeckt al waer men soeckt, men vinter Céyx niet.
O Céyx! ô mijn Lief! waer zijt ghy doch gebleven?
(750) Ey komt, mijn Liefste, komt, en wilt my antwoort geven;
Maer laes! ’tis al om niet, ’tal vergeefs gebeyt.
Och! och! mijn Céyx, och! ick hebbet wel geseyt!
Heb ick niet menigmael u treurigh komen smeken
Dat ghy, om mijnent wil dees reys soudt laten steken?
(755) Heb ick niet menigmael, beswaert met angst en druck,
U klarelijck voor-seyt dit droevigh ongeluck?
Heb ick niet menigmael der winden groote krachten,
Neptuni loosen schijn, u willen doen betrachten?
Maer wat ick heb gedaen, geseyt, gebeen, geslooft,
(760) Dat hebt ghy niet geacht, mijn woorden noyt gelooft·
Maer doe ghy immers niet dees reyse wilde staecken,
Waerom dan woud’ ghy niet my dijn geselle maken?
Waerom dan woud’ ghy niet dat ick mee reysen sou
Terwijl wy waren Een geworden, door de trou?
(765) Terwijl ons door de Echt was een geluck gegeven,
Waerom dan niet by een te sterven of te leven?
Terwijl wy door de Trouw ontfingen een gevaer,
Waerom dan voor ons beyd’ in’t lest’ niet eene baer?
Nutrix.
Ey wilt u niet verslaen, of al te seer bedroeven;
(770) Door lijden en verdriet wil Godt den mensch beproeven,
[p. 32]
En wie bestandigh blijft als Godt sich vyant toont,
Die wert van hem daer nae in eeuwigheyt geloont·
Wie dat een voer-man is die kentmen aen sijn mennen·
Een stier-man van verstant die is op zee te kennen·
(775) Een dapper kloeck soldaet die kentmen inden strijt,
En wie sijn vyant slaet die is daer van bevrijt·
In ’t vyer so kanmen sien of ’tgout oock klaer en goet is·
En ’tis een dapper mens die lijdend’ wel gemoedt is:
Dus matigt uwen rouw, verstelt u niet te seer;
(780) Ons leven en ons doot komt van den Opper-Heer.
Halcyone
Ghy spreeckt als sonder pijn· hoe kan ick my bedaren,
Daer doch mijn ander ick een gast is van de baren?
Hoe kan ick wesen kloeck, van angst en smerte vry,
Daer Céyx inde zee moet drijven sonder my?
(785) Helaes! hy leyt in zee, in zee moet hy verdwijnen!
Maer ick, ellendigh wijf! gevoel veel grooter pijnen;
Onsaligh moet ick zijn dat ick noch langer leef;
Maer neen, ick voel mijn doot, my selven ick begeef,
Mijn leden worden swack, mijn krachten die ontsincken,
(790) Dat my soo heeft behaegt, dat schijnt my nu te stincken,
Mijn stemme die wort flaeu. ick gae nae binnen toe,
En reysen nae mijn lief; mijn leven ben ick moe.
Binnen.
Nutrix.
        Siet hier, ô werelts volck, hoe dattet kan verkeeren!
        Hoe dat te niete gaen des werelts grootste eeren;
        (795) De doot siet niemant aen, de doot is ons gemeen,
        Dat kan ick hier aen sien, en segh met goede reen;
                De doot die is alsoo geaert,
                Dat sy noch kleyn, noch groot en spaert.
        Dus, menschen, in ’t gemeen, wilt dese Spreuck betrachten,
        (800) En nevens desen noch soo prent in u gedachten:
        De Tijdt is wonder kort, de Doodt is wonder snel.
        Indien shy sonde mijdt soo isset alles wel.

FINIS.
Continue

Tekstkritiek:

vs. 310 wast, er staat: baert,
vs. 312 wast, er staat: baert,
vs. 625 krijgen er staat: krjigen