Gerrit Cornelisz. van Santen: Lichte Wigger. Leiden, 1617.
Uitgegeven door Marti Roos.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton081850 — UB Leiden
De fractuurletter is in een aparte kleur weergegeven.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[fol. A1r]

G. C. van SANTENS

LICHTE

WIGGER

Op t’spreeckwoord’:

Siet! de hoeren en de kan
Maken menig arrem man.

[Vignet: typografisch ornament]

TOT LEYDEN,

Voor David Jansz. van Ilpendam,
Boeckvercooper, Anno 1617.

[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

INHOUT.

LICHTE WIGGER wesende een jong-man van goede middelen, ende volgende dagelijcx de gaile-gulsige lust van sijne wulpse-wispelturige jeuchd, begeeft hem in t’geselschap van Droncke Joortje, waer mede hy by nacht end’ onty loopt rinckel-roeijen, ende gaet in hoer-huisen, ende andere onbehoorlijke plaesen van ongeregeltheyd, verteerende sijne middelen, verloopende de eer, stellende inde waegschael sijn ghesontheid, ende boven alle sijne salicheid door den lichten aert der gailer ontuchtelijcker hoeren, die de jonge-domme jeuchd’ dicmaels sijn verleydende door haer bedriegelijck en schyn-schoon-vleijende tonge.
Droncke Joortje comt ter ghesette plaetse, daer Lichte Wigger hem in’t afscheyden verdagvaert hadde, ende gaen weder nae t’hoer-huys; alwaer heur Coppen Quist-goed comt soecken ende vind. Daer sijnde maect jeder sijn naem waerachtig te sijn om niet te vergeeffs te voeren, te weten, d’eene in gulsige overdaet van drincken, ende d’ander door dartele en moetwillige zeden van roemers over t’hoofd te werpen tegens de wand an, ende in t’gaen setten sy Lichte Wigger op het gelag door haer valsch speelen.
Arij-Pier-Ian-Keesen een Bouw-heer claegt over t’scharp manen van Lichte Wigger, door t’senden van een deur-waerder, een teyken van nood’lijck van doen te hebben, en t’sijn haest ghevlogen te wesen. Droncke Joortje met Coppen Quist-goed’ gaen weder Wiggeren soecken om hem uyt te suypen na heur oude zeden. Teun Moyweertje (wiens geselschap ooc aengenomen is van Lichte Wigger) ontmoet den Boer, de welcke t’heerschop een schaep schenckt, ende bit om uyt stel, t’welcke hy verkrijgt door tusschen-spreecken van Teun Moyweertje: vorders t’samen gaende na de gewoonelijcke plaets, alwaer Droncke Joortje ende Coppen Quist-goed’ Lichte Wigger comen vinden. Den Boer int’ wech gaen voor-seyd den val van t’Heerschop. Int’ scheijen uyt het hoer-huys word’ de Waerd’ ende de Waerdin betaelt met vuyst-loock in plaets van gecruiste penninghen.
    Coppen Quist-goed’ ontmoet Droncke Ioortje die welcke de mantel vanLichte Wigger heeft om inde Lombert te brengen, door dien hy op een plaets voor t’gelag was blyven sitten met Teun Moyweertje, also hy gelde-loos was, gaet ende haelt daer een deel gelds op, t’welcke sy hem met den anderen op helpen.
[fol. A2v]
    Teun Moyweertje verhaelt, ende beclaegt den soberen staet van Lichte Wigger, door dien hy sijn hemd’ hadde moeten laten voor t’ghelag, ende raect by geval by Droncke Joortje ende Coppen Quist-goed’, daer van hy verstaet, dat het hoe langer hoe slechter met hem of loopt, ende hoe armelijcke dat het met hem gestelt is. Ende gheduerende de praet, comt Lichte Wigger hincke pincken an, heel kael, het lijff vol pocken by heur drien, biddende henlieden om wat onder-stants, op dat hy hem sou laeten genesen, also hy dick ende menichmael, jae schier alle dommelijcke dagen voor heurluyden wel betaelt hadde, datse hem nu oock in sijn nood’ wat hooren by te setten. Maer haer luyden, an dat oor dooff sijnde, en van geen geven wetende, schelt hy voor schuymers, uyt-suypers ende bordeel-brocken, scheydende qua vrienden van malkanderen. De Heeren vande stad verstaende het ongoddelijcke leven, datter worde geleit door soodanige huyshoudinge van quade plaetsen, senden de Waerd’ ende de Waerdin een briefje door een stee-boode van uyt stad te vertrecken. t’welcke gheschiede. Onder tusschen word’ Droncke Joortje ende Coppen Quist-goed’ met jammerhartigheyd bevanghen overLichte Wigger, gaen byde Gast-huys-Meesters, versoeckende hem int’ Gast-huys ofte Pock-huys te mogen brengen; t’welcke sy verkregen, ende toeghelaten werd’. Int’ draghen naer t’pock-huys, legghende in een baker-mat, beclaegt Lichte Wigger hem seer over het volghen van sijn wulpse onbehoorlijcke begeerlijckheyd’, waer uyt onstaen was een godd’loos ende reuckeloos leven, waerschouwende eenen jegelijck, dat sy haer willen wachten voor soodanigen geselschap van boeven, de jeder soecken te verleijen ende heurs ghelijck te maecken, jae (is t’doendelijck) minder, met sampt die al-verdurvene Hoeren, de welcke niet anders en sijn als uyt-suipsters van goederen, steelsters vande eer, bornen van alle vuylicheyd ende godd’loosheyd, ende verleytsters vande salicheyd. In t’Gast-huys sijnde slaen Droncke Ioortje en Coppen Quist-goed hem t’heylighe cruys na, ende beraetslagen om weder een anderen deur-slag ofte ruym-schuttel met veel goeds te gaen soecken om dat te verminderen end’ op te helpen, ende d’eer te beswalcken, de welcke sy den weg souden leeren gaen, die Lichte Wigger nu gegaen heeft. Ende soo doende beteren sy heur gelijck verschaelt scharrebier op den tap. &c.


[fol. A3r]

Voor-reden.

GEselschap hier vergaert om t’spel speels-wijs te sien
Van dingen die gebuert sijn, en noch mogen g’schien,
Wy bidden u als nu, dat ghy ghehoor wilt geven,
Om beter te verstaen: wat voor een godd’loos leven
(5) Door d’hoeren, en den dronck somwijlen wert geleit,
En wat voor loon dan geeft de ongheregeltheid,
Te weten, an die geen, die veel by nachte loopen
In huysen van oneer, en dickmael dat becoopen
Met goed, met bloed, end’ eer, verarremen van staet,
(10) End’ als het al op is, na t’Gast-huys men dan gaet.
Dat is het laest’ gherecht, t’geen sy haer selven koocken
Die geen, die t’hoer-huys meer dan Godes kercke soocken.
Ghelijck ghy nu sult sien, dat desen heeft ghedaen,*
En voor dat leven oock soo vuilen loon ontfaen.
(15) Daerom ick bidd’ noch eens, eer dat ick nu gae binnen,
Geef stilt, hoor, sie, en swijg, men sal terstond beginnen.


[fol. A3v]

PERSONAGIEN.

            Lichte Wigger.
            Droncke Ioortje.
            Coppen quist-goed’.
            Teun Moy-weertje.
            Arij-Pier-Ian-Keesen, een Boer.
            Oblijman.
            Waert, genaemt luye Pier.
            Waerdin, genaemt onbeleefde Lysje.
            Claertje een hoer.
            Hestertje een hoer.
            Twee gast-huys knechts, stomme personagien.
Continue
[fol. A4r]

EERSTE DEEL.

Ligte Wigger.
                PHoebus heeft ons nu van zijn stralen berooft,
                En den dag ontrocken door t’dalen van sijn gulden hoofd’
                Doch Luna comt we’er in plaets by nacht over ons schijnen,
                End’ als Sol merghen op staet, sal Luna we’er verdwijnen.
                (5) Soo gaet het met beurten om, ghelijck t’voor dees’ tijd’ plag,
                Als Luna verby is, brengh’t Phoebus we’er den dag.
                Maer ick houw’t met den nacht, off s’winters, als’t vroeg doncker,,* is.
                Want gaetmen dan in t’mot-huys, men kan niet sien, oft een Boer of een Joncker,, is
                End’ al hadden’t de luy gesien, sy moeten t’even wel liegen.
                (10) By nacht sijn alle Catten grauw, men kanse ghenoug bedrieghen
                Met de mantel om de ooren, en gaen soo schuiven heen,
                End’ alsmen voor t’mot-huys comt, moetmen terstond in tre’en,
                Sonder veel franse cortasien voor malkaer te maecken.
                Want dat volckje staen wel een half uyr, eer sy in huys binnen raken,
                (15) Met malkaers knien te tasten, en seggen: Ey Monseur Monseur.
                Maer dat sal k’mijn wel wachten te doen voor de deur
                Van een mot-huys, als ick daer wil,, ingaen.
                Want k’sluyper in sonder om kycken, of lang stil,, te staen,
                Ghelijck een hoender-dieff by nacht, soo sien mijn de luy niet.
                (20) End’ als ick’t by daeg doe, isser altijd een die’t siet,
                Dan seit die: t’is sulcken liefje, hy siet soo garen een schoone Vrouw,
                Hy gaet, off hy geen vijff tellen en cost, end’ hy heit-er wel ses in sijn mouw,
                En so doende raecktmen op de luy haer tong. Maer hoor, volg mijn raed’,
                Gae by avond, by ontij, en s’nachts heel laet,
                (25) Soo salmen van niemand ghesien worden, en dan slaep quae Ieff.
                Want die eens steelt is al sijn leven een dieff.
                T’blijft ooc verholen voor va’er en mo’er; men passeert voor een jongman met eeren.
                Al dat de oude luy niet en weten, dat en selder niet deeren.
                Maer nu soo moet ick eens na mijn vrijster gaen.
                (30) Hola! ick moet de clock eerst tellen, watse daer sal slaen.
                T’is by gut half elff, sy sal te bedd’ sijn. Ist soo, ben’k bedrooft.
                Ick hadd’ gheseyt van avond te comen, end’ aen haer hand belooft,
                En dat besuckte verkeeren heeftme doen versuymen mijn tijd.
                K’mag noch heen gaen eer’t langer lijt.
                (35) Hier ben’k voor thuys; de deur is toe, sy is te bedde
Hy gaet watK’mag we’er gaen keujeren heen. Maer k’sou wel durven wedden,
voort.        Dat op een aer reys den tijd beter van my sal werden waergenomen.
                Doch ick geeffver soo veel niet om. Want ick ben al door de snot-liefde gecomen.
                K’slacht de jonghe stoppel-reutjes niet, die eerst uyt den dop sijn gecropen,
                (40) Die wel vijff, ses mael in een uyr verby de deur loopen
                Vande vrysters, end’ haer hoetje offnemen tot op de aerd,
[fol. A4v]
                Jae licke-baerden van vreuchd, om dat haer oogen sijn verclaert,
                Sy dencken dan, dat sijt’ al ghewonnen hebben; maer t’is verde daer van.
Droncke Ioortje comt uit.
                    Trouwens ick laet haer sorghen, t’gaet mijn niet an.
                (45) Hadd’ ick gheselschap k’ging noch drincken een pinte wijn.
                Wel wie comt daer? D.I. K’looff niet datter borsten op straet sijn.
                Want my is niet een mensch ontmoet vande heele nacht,
                Dan vier schoorstien-vaegers vande stille wacht,
                End’ ick hebb’ nochtans van negenen over straet ghegaen.
L.W.        (50) Wel bent’ ghy Droncke Joortje, Waer comje nou van daen?
                Mijn dunckt, je hebt’ et gat al we’er vol wijn en bier.
D.I.          Wie benje? L.W. Jae ick ben’t D.I. Sy je’t Lichte Wigger? Wel hoe comje hier?
                Ick sag jou niet doen ick eerst an quam gaen.
L.W.        Dat looff ick wel, k’liep onder de leuiff staen
                (55) Om niet bekent te wesen, k’docht wat comt daer voor een stam.
                Want ick en cost jou eerst niet, voor dat je wat nader quam,
                En doen dochtme, datje halff drocken waer’t; maer k’sie wel, k’heb qualijck ghesien.
D.I.          Jaeje seeker. want ick heb den heelen avond allien
                Van neghen uyren gaen wandelen over straet.
L.W.        (60) Soo; maer willen wy om een pintje gaen? D.I. Jaewe, ist niet te laet?
                Sullen wy noch wel ergens in keunen raken?
L.W.        Ghenoug; al wast middel-nacht, wat meugje kaken?
                Wantmen handelt by nacht meer as by daeg op die cust.
D.I.          K’weet, op onse ouwe plaets. L.W. Jae; daer is een nieuwe meit. mijn hart lust,
                (65) As ickse sie, sy isser eer-gisteren ghecomen,
                Me dunckt dat sy se Hestertje nomen:
                En dan isser noch een moye tas.
D.I.          Com laet ons gaen. k’wou dat’ ker al was.
                My tanden worden waterig van sulcken praet.
                (70) Had’k dat gheweten besten maet,
                K’hadder al lang geweest by die soete nicht.
L.W.        Hier benne wy voor de deur. siet daer is noch licht.
D.I.          Clop an Lichte Wigger. sy kennen jou best.
L.W.        End’ as je daer drie nachten over eenen boug sit, ghelijck nou noch lest,
                (75) Kennense Droncke Joortje dan niet? segt lichtmis.
D.I.          Nou swijg, de pot sou aers den heugel verwijten, datse swart is.
                Want d’een is niet beter as d’aer de waerde van een swarte,, boon.
L.W.        Dats’ wel geseit. want je stinct, en ick ben de mart,, verboon.
                Wy benne twee liefjes, treeter niet op, ist niet soo?
D.I.          (80) O jaet’. Maer wilje niet an cloppen? L.W. Jae ’k by loo.
                Hola! waer ben je? slaepje al? Waert. Wie clopt daer?
L.W.        Vraegje dat? de paep zijn stieffvaer.
de Wa:     Wie benje? L.W. doe de deur op, je selt het wel sien.
de Wa:     Hoe starck benje wel? D.I. maer met ons twien.
[fol. B1r]
De Waerdt comt uit.
de Wa.          (85) Ben jit’ Lichte Wigger en Droncke Joortje, hoe coomje dus laet?
                Al t’volck is al wech. D.I. wel dats’ niet quaet,
                Want wy en comen om geen man volck hier,
                Maer om de motjes. waer zijnse? de Wa: Inde keucken by t’vier.
                Wilje by haer gaen? off sellense hier comen?
D.I.          (90) T’is ons all’ eveniens. de Wa: je sel’ter of droomen,
                Als ghyse eens ghesien hebt. Want sy sijn heel schoon.
D.I.          Dat ghelooff ick wel. k’ben anders niet ghewoon,
                Dan alhier de schoonste tasjes te vinnen.
de Wa:     Wat soumen doen; daer is te weinig met mijn ambocht te winnen.
                (95) Men moet soo meenigen steeck steecken voor een pont-groot.
                Maer met dese neeringh winn’k wat mackelijcker mijn brood,
                End’ ick maeck dat’k altijd goe wijn in huys hebb’ met schoone vrouwen.
D.I.          Asje dat doet, soo selje goe neeringh maken, en die behouwen,
                Je selt oock crijghen jou vrienden en vianden haer geld.
L.W.        (100) Kom hier sitten Droncke Joortje. k’heb mijn al ter neer ghestelt,
                Je soud daer wel blijven staen praeten tot dat het morghen dag was.
                Heer-waerd brengt ons een pinte wijns met een hupse tas.
de Wa:     K’sal doen mijn Heeren. D.I. Daer wy heeren sijn, is de gemient niet groot.
binnen.    Wy voeren de naem, end’ aere hebben t’goed. L.W. dat’s geen nood.
                (105) Wy meughen t’noch crijgen. wie weet waer ons gheluck leit?
De waerd, ende Hestertje
coomen uit.
D.I.              Dat’s’seker. Daer comt de Waerd met een moye meit.
                Sy is heel schoon, hoe mag heur naem sijn?
L.W.        S’hiet Hestertje. de wa: God segen de Heeren haer wijn.
                Wel wat dunckt jou alle bei van dit gasje?
Hest:        (110) Go’en avond mijn heeren D.I. goen avond soet tasje.
                Wat soud’mer off duncken? k’soud’er wel me klaren.
                Sit neer, men sou wel een siecke Bruid met jou versparen.
                Je meugt een stoot weer staen op jou wapen.
L.W.        Mijns halven k’wou liever by heur, als by mijn eyghen suster, slapen.
                (115) Maer Heer-waerd waer is jou anderen motje?
de Wa:     Wilje se hebben? L.W. Jae’k verbrutsten sotje.
                Laetse by ons comen drincken om de kan tont’lasten.
de Wa:     K’selse roepen. Claertje. Cl. wat ist? de Wa: com hier by de gasten.
Claertje comt uit.
Cla:              K’sel doen. goen avond’ alle gaer. L.W. hoo! benje daer Claertje?
                (120) Wat dunckje droncke Joortje van die meit. D.I. T’is geen quaed haertje.
L.W.        Com hier war-re schaepje. sit by.
Cla:          Dat sal’k wel doen. k’ben tegen jou wel soo vry.
                Wy hebben soo meenigmael met malkaer ghedroncken,
                En de glaesjes uit sijnde over ons’ hoofd gecloncken
[fol. B1v]
                (125) Hier teghen een stoel, daer teghen een banck;
                En dan betaelden-je soo rustig, daer ick jou noch of bedanck.
                Soo dat ick over jou niet en hebb’ te claghen,
                En daer om hebb’k in jou malle-backus sulcken behaghen.
                Mijn hart sprongh in mijn lijff, doen ick jou we’er sag.
                (130) Laet ons een uirtje vrolijck sijn tot morghen aenden dag.
                Wat segjer off soete backisje? selje doen?
L.W.        Jae’k. Me dunckt je selt my noch geck broen.
                As ick by-je com, soo weet ick van geen scheyen.
                Je weetme door jou soete praet soo te leyen,
                (135) Al waerje wilt, en t’is mijn arme wil.
                Nou moet ick’t jou eens brenghen, mijn soete dil.
                K’brengje dat glaesje, t’is trouwens niet groot,
                Je selter beter off pissen, as van een korsje brood.
                Benjer me’e te vre’en? segh soete meit.
Cla:          (140) K’wachtet, end’ ick sal oock doen bescheit,
                Al waster noch ses. k’sel niet verleghen blijven;
                Om een goed borst te gherijven
                En sel’ ick oock niet wijcken.
L.W.        Dat loof’k. Je sout langer om hoog sien, as ick om laeg sou kijcken.
                (145) Ick en denck niet, datmen jou sou kennen versaen,
                Al wasser 25. en dat d’een quam, as d’aer hadd’ ghedaen.
                Je sout noch wel vraghen, off’er niemant en was,
                Die koock begeerde te eten uit Sinte Nicolaes tas,
                Ist niet waer? Gae-jer soo niet me deur?
Cla:          (150) Neen’k. Je liecht al te seer, je slacht Jan de Menteur.
                Wat soumen soo stoffeeren? t’is al te groff.
L.W.        Hout jou soo heilig niet, k’bidje, daer of.
                Je hebter liever deun by te wesen, als verde van daer,
                Ken ick jou aers te recht, lieve Claer,
                (155) En datje de selfde noch bent, die’k jou laestmael liet.
                Jou ouwe schoenen machje verwerpen, maer jou ouwe naejeri niet,
                Want je doetet al te garen, dats’ ghewis.
Cla:          Daer’s wat an, end’ om dat je weet, dat’et waer is,
                Daer om hangjer wat by, een schelm dieder of doet.
                (160) Wat sou’k doen? k’moet leven, ick en hebb’ geen goed’,
                Wercken wil ick niet. L.W. Daer by comt dat, je bent te leui,
                Ghelijck de hoeren inden Haegh op’t speui,
                En die in t’Patmoes woonen, de tweede lepel straet.
                Daer is geen volck die t’wercken minder an staet.
                (165) As heur lui, s’hebben in t’vlas beter sin,
                Sy sijn soo schoon ghehekelt, daer is geen werck meer in.
                Waerje comt je selt altijd leuije motten vinnen.
D.I.          Dat’s niet vremt. sy weten haer cost geneuchelijck te winnen
                Met de handen, daerse op sitten, soo crijghense geen blaren,
                (170) En s’hebben ’t oock wel. dat’k in heur plaets was, k’sout’me’e so klaeren
[fol. B2r]
                Want die ’tmeeste werck doet, die crijgt het minste geld.
L.W.        Nouje daer aff-segt. de Stee-metselaers sijn lui in’t veld.
                Die doen veel werck voor een cleinen dag-huir.
                Want sy metselen soo veel in een uir,
                (175) Dat het wonder is om te seggen,
                En om’t werck wel te doen, besien sy de stien wel 10. mael, eer syse leggen,
                En speelen met haer trou-wel as een Aesack-speelder.
D.I.          Wel wat duncktje van de Naeisters? sijn die een haer eelder?
                Die t’sevenen te werck comen, en t’achten gaen ombijten.
Cla:          (180) Swijg daer of, of ick selje met een mond voor jou backus smijten.
                Drinck eens om, hoe sitje dus Jan droog-cloot?
L.W.        Godt seghen de lieffste. wat ist’ mo’er? is de saeck soo groot?
                Magme niet wat praten? t’is onder de roos hier.
                Jou moer heitje te heet ghebakert voor een eicken vier.
                (185) Want spreecktmen na jou sin niet, je bent terstond op jou paertje
Cla:          K’doe niet. L.W. wat souje best? oft hebjet uiter natuer vanje lieve vaertie
                Haestighe Tijsje, dat drollighe mannetje?
                T’was altijt byde vocht, t’dronk gaeren een kannetje,
                Pharo vervolgde hy, maer Israel niet,
                (190) T’hart dat riept brant! brant! en de keel giet! giet!
                Me dunckt, t’gaet met jou oock soo, je wilt liever drincken dan praten.
Cla:          Mijn vaer die meugje wel met vre’en laten.
                Hy leit laeg ghenoeg, al wort hy niet opghehaelt.
                Heit hy een kanne wijn off bier ghedroncken, hy heitse betaelt,
                (195) End’ is noit met sijn lag, ghelijck de sommighe doen, door ghegaen,
                Oock selje sijn naem inde waerdinnens bouck niet sien staen,
                Ghelijck men-der veel vint, en weten van geen betalen,
                Sy dencken dat syt’ op den Turck halen,
                As sy de waerdin bedrieghen, en soo’t gat uit raken,
                (200) En daer in hebben sy, die hoetelaers, sulcken vermaken,
                Dat-ser niet voor te bruiloft soude willen gaen.
L.W.        Wie seit daer of? Claer. sijn haestigh hoofd heit jou oock niet misdaen?
                T’is beter quaed, dan geck, om door de wereld te coomen.
                Je hebb’t noit haestighe lui verrae’rs hooren nomen.
                (205) Want t’is-ser knap med’ gedaen. soo wast’ met mijn vaer me’e,
                Hy had’ soo ras niet ghebuldert, hy was terstond we’er te vre’e,
                En songh, en sprongh oft’ noit en was gheschiet.
                Wil je dan noch sulcken elen baes verachten? doe dat seker niet.
                T’is jammer dat hy dood is, soo soet was hy byde lui.
L.W.        (210) Wel hoe vaeren wy met jou? segh malle trui?
                Ick gecte daer mede. ick looff niet, datje geck verstaet.
Cla:          Jae’k seker, maer k’docht datjet meende, daerom worden ick quaed.
                Want de kinders hooren niet gaeren haer ouders verachten.
D.I.          Neen Claertje, dat sal hem Lichte Wigger wel wachten.
                (215) Jou vaer heit een man met eeren (God betert’) gheweest,
                In alles soet, een fray man, end’ een vrolijck geest.
[fol. B2v]
                Ick hebb’ hem wel ghekent, dan noit ghekeken.
                Trouwens, dat’s even veel; wy sullen daer een spelletje by steecken.
                Drinck eens om, t’heit daer langhenoug ghestaen.
de Wa:     (220) Dat’s recht, Monseur, laet de Waerds ploeg oock gaen.
                Den tijd en heugt mijn niet, dat ick hebb’ ghedroncken.
                Mijn keel die brant mijn, al stackse vol voncken,
                En met sulcken nat kan ick t’branden beletten.
L.W.        Al gingense jou totten hals toe in t’water setten,
                (225) K’looff niet, off jou keel sou noch hette voelen,
de Wa:     Hola! dat en dient daer niet toe om dien brand me te coelen;
                Maer nat, daer de katten in’t mout niet en pissen, dat is goed.
                Want dat suivert de aderen, en t’maect goed bloed,
                Seggen de Doctooren, en daerom drinck ick het garen.
L.W.        (230) Insonderheit ast jou niet en cost, dan sel jet niet sparen.
                Wat gelt jou de waghen-huir, as ghy mee vaert?
de Wa:     In re’en oock. nu breng het mijn eens. L.W. wacht wat, Heer waert.
                Avous Droncke Joortjen. eissers en crijghen niet.
D.I.          Danck hebb’. Ick bidje, kijck, hoe staet de Waerd nou en siet
                (235) Met sijn mond vol tanden. de W. k’hou niemendal van jou.
D.I.          Ick seltje brenghen, gae en roep jou vrou,
                Seg, datse by ons com; soo magse me’e eens drincken
de Wa.      K’sel doen. Hest. je hoeft niet, blijf hier, ick sal clincken.
de Wa.      Sy sout’ niet meughen hooren. want sy sit bij’t vier en droomt.
                (240) Ick salse gaen wrecken, en seggen, datse hier coomt.
                Sy heit lang ghenough over t’vier gheseten met heur gat.
D.I.          Seer wel, Heer-waerd, gae heen, en doe dat.
                Want wy sullen geen vreuchd hebben, voor datse hier is.
de Wa:     Dat denckje, Droncke Joortje, ist aers geen mis;
                (245) Sy heit van daeg soo ghemelijck gheweest, k’en weet niet hoe.
                K’wilde wel dat ickse quijt waer. want ick bense al moe.
                Ick wouder noch wel 10. ten hondert an verliesen,
                En dan sou ick voor t’overschot we’er een moyer verkiesen,
                Door dien ick geen deeg meer en heb van heur;
                (250) Sy wort oud; maer mond toe, Monseur,
                K’sout aers met mijn wijff verpeuteren,
                En dan sou sy den heelen nacht leuteren.
                Want s’is noch halff droncken de drocke-snuit
D.I.          K’sel swijgen. konje se soo loosen sonder wormkruit,
                (255) Hoe sout ghy schreyen? de Wa. ghelijck ick nou doe,
                Van twaelff uiren tot de middag toe.
D.I.          K’ghelooff wel datje de waerheid spreect beter, of aers seit.
                Loop, en haelje vrou. de Wa. k’sel. elck soen ter wijl sijn meit.        binnen.
D.I.          Wel an, dat is je voor Wigger. L.W. raec wat.
                (260) Com Claertje laet ickje me’e eens soenen. dat smaect by gat,
                K’wou daer geen bescheten erreten voor eten,
Cla:          Hoe sit desen soppert dus, k’hebt mijn leven niet eweten.
[fol. B3r]
                Je sopt ofje noch ande moers mam laegt.
                T’is kinder-spel, k’weet niet hoe t’soenen jou soo behaegt,
                (265) En dat ghyder den tijd mee passeren wilt, is groote schae;
                Wy mosten wat aers doen. L.W. t’soenen is t’voorspel, de bruiloft volgt daer na.
                Je weeter noch niet off dat hoor ick nou wel.
Cla:          Ick, (och heer!) neen ick; maer sulcken fijnen ghesel
                Sonder g, als ghy sijt, die weet over al van.
De Waerd ende de Waerdin
coomen uit.
                    (270) Maer kijck, daer comt de Waerdin met haer lieven man.
                Ist niet een moy paertje? segh doch, me dunckt datter niet an en rest.
L.W.        Jae’t. men magse schilderen, maer soo comense best.
Waerdi:   Go’en avond alle gaer, soo hebb’ ick knap ghedaen.
D.I.          Jou oock soo onbeleeffde Lijsje, com sitten, blijf daer niet staen.
                (275) Wy hebben soo na jou verlangt. Waerdi. Oh heer, arme bloed!
                Eveliens, denck ick ghelijck een Dief na de galg doet.
                Nou breng het mijn eens, as de kan uit is, isser meer in t’vat.
D.I.          Jou man moet het hebben, verlooft is dat,
                Om dat hy jou halen sou, en brenghen je hier.
                (280) Ick moet mijn woord na koomen. Avous Luije Pier.
de Wa:     Danck hebb’ Droncke Joortje, k’sel hier soo lang blijven.
D.I.          Sie je’t wel, super-nagelum. de W. wy sullen daerom niet kijven.
                Hoe naeuw sieje oock! trouwens ick bender niet mee verleghen.
                Daer sijn geen rechtveerdiger dingen, as droncke drincken, en straet vegen.
                (285) Want d’een sou voor d’aer niet drincken een romertje wijn,
                En d’eene meit sou voor d’aer onwillig sijn
                Een schopje vullens inde crebb’ te draghen, of een goot schoon te maken.
                Souwense dat doen? neens toch, sy willender liever voor kaken.
                En mag dat niet helpen, een plock-hairtje voor legghen,
                (290) En trecken malkaer de kap van t’hooft, al soumen dan seggen:
                Dat s’op sijn Appelteeffs, wat dunckje van dat meisje?
                Maer ick hout hier met, wijff, ick brengtje een reisje:
                Ick moet eens drincken mijn mond wort droog van t’praten.
Waerdi.    Dat ghy an t’backus crijgt, daer selje niet veel in laten,
                (295) Asje anders wilt drincken op jou best.
D.I.          Ist uit? de Wa. jaet’. soect doch geen speck in t’honds nest.
                Want sonder die pekel sou mijn vleis lang verrot,, wesen
Waerdi.    T’geltje L: Wigger L.W. k’moet eerst toeback hebben. Waerdin. Hoe meugje soo versot,, wesen
                Opde toeback? T’is maer een hoop rokend’ goed.
L.W.        (300) Je weter niet off, wat voordeel datse aldoet.
                Sen om een halff loot. Heer waerd gae wat drae.
de Wa:     Waer sal ickse haelen tot de Snijer op de marct? off in Spinola?
D.I.          Neen, haelse op de plaets daerje laestmael waert, en latet op mijn schrijven.
                De Vrouw is daer lustig van om yemant te gherijven,
[fol. B3v]
                (305) Al brenghense geen geld, sy geeft evenwel waer.
de Wa:     Ick gader dan na-toe. L.W. wel doe soo kaer.        binnen.
                Waerdin wie is dat schuldich? waerdi. t’staet aen jou.
L.W.        Ick brengje dan een volletje. waerdi. k’danckje Monseur. L.W. wel becomtje Jouffrou.
waerdin:   U van ghelijcken, hebjet oock uit ghedroncken?
L.W.        (310) Jae’k, je moet’et me’e doen. Want t’isser na gheschoncken.
waerdin.   Seer wel. k’sie wel wy hebben t’volck, hadden wy de waghen.
L.W.        Ick weter een, wy behoevender niet seer na te vraghen,
                T’minste kind’ op straet dat sou hem wel kennen.
waerdin.   Meenje den wilden boer? L.W. Jae’k. Want die seit altijd van sijn waghen te mennen,
                (315) En t’is ghemeenelijck van sijn rijden dat hy praet, end’ hoe dat hy rend.
                Laestmael ree hy wt Rotterdam s’avonds te neghenen, of daer ontrent,
                En te halff tienen was hy te Delff van dien avond voor de poort.
                Heb je noit hooren lieghen, seg dan, dat ick het hebb’ ghehoort.
waerdin.   Soo lang as hy soo blaest, sal hy sijn mond niet branden.
L.W.        (320) Neen hy doch. hy vinter geen been in, t’dunckt hem geen schanden.
                Hy meent dicmaels selffs dat hy de waerheid spreect.
waerdin.   Daer sijnder soo veel diet daer aen ontbreect,
                Die de lui een ongehoorde quack voor waerheid verkoopen:
                Men souse misschien wel met een natte vinger beloopen,
                (325) Die de waerheid soo lieff hebben, dat syse te veel sparen,
                Sy kennent’ niet laten. want sy sijnder soo in ervaren,
                Datse een reden praten sullen sonder een waer woord,
                En dat met een statig aensicht gaenser me’e voort,
                Of syt’ uit een boeckje laesen sonder iet te vertooven,
                (330) En dan gaet’er dat backus ghelijck een dweil om een oven,
                En soo passeeren sy vast den tijd.
D.I.          Daers’ wat an. Drinck eens Waerdin L.W. benje noch’t’glas niet quijt?
                Breng het droncke Joortjes. k’moet eens voor gaen, t’mag niet missen,
                Asmen veel drinckt, soo moetmen veel pissen.
D.I.          (335) Maec een plaetsje leeg, soo meughje weer wat laen.
L.W.        Wel sou ick niet, Joortje? daerom sel ick uit gaen.        binnen
D.I.          Nou onbeleefde Lijsje doe Lichte Wigger bescheit.
waerdin.   Al wouje strackx, daer ben ick toe bereid,
                Om een glaesje te drincken ben ick een moy wijff.
D.I.          (340) Maec niet veel woorden, lap het slechs in jou lijff.
                Want ick wachter na. waerdi. t’gel jou dan. D.I. drinck uit.
Lichte Wigger coomt uit op’t andere
end’ vant’ tonneel.
L.W.            Nou sal hy anloopen dien hoeren-voocht, die schavuit,
                Voor dat hy mijn eens weigerde te borghen een ghelag.
                Want had’ mijn cameraet niet betaelt, ick sou by lichten dag
                (345) Sonder mantel na huys hebben moeten gaen.
                Hy denckt dattet vergeten is; maer neent’, hy sal nu an staen.
[fol. B4r]
                Dien hoeren-waerd, dien Pock-mock, dien coppelaer
                Sal ick voor de choerstraet gaen nemen waer,
                En werpen hem in t’water, men sal hem leeren.
                (350) Maer om onbekent te wesen sal’k wat veranderen mijn kleeren,
                En halen t’hemd’ over de broeck, en k’sal dit mutsje op setten.
                Soo, nou lijcken ick wel een volder, wy sou nu op mijn letten.
                K’mag gaen heen. want t’is tijd dat hy haest sal comen.        binnen
D.I.          Wel hei, hoe vaerre wy, Claertje? beginje te dromen?
                (355) En ghy me’e Hestertje? Sing eens een deuntje.
Hest.        Wat sou ick singhen? D.I. sing van Pleuntje
                Van Bruisel. Hest. Dat en kan ick niet.
D.I.          Off vanden boer die sijn vroutje in dolen liet.
Hest:        Ick weet een aer, van hier een turff en daer een turff,
                (360) Off vanden rijcken Keijser, die van armoed’ int’ gasthuis sturff.
                T’sijn lietjes, dies gelijck niet te coop.
Lichte Wigger comt uit
als vooren.
                    Set de stemmen. L.W. k’hebb’ t’al geclaert. t’is tijd dat ic in huis loop.
                I gut de schelm riep so, help, help, en hy cost my niet door de donckere nacht,
                Roop geen help docht ic. want ic helpje; maer t’is vande wal inde gracht,
                (365) End’ hy schrewde, mogt hy schreuwen, as een mager vercken.
                K’mag my hoed we’er op setten, soo sullen sij’t niet mercken,
                Dat ick’t hebb’ ghedaen, en t’hemd inde broeck we’er steecken.
                Ick ben soo blij, dat’k de fiel soo hebb’ uit ghestreecken.
                T’helpt mijn in me hart. k’mag in huis gaen, eer hy mijn hier siet.        binnen
D.I.          (370) Dats een valsche stem, dien toon en deugt niet,
                T’most hoger wesen. Claer. je weter niet of. je bent geck.
Lichte Wigger comt uit om we’er
int’ ghelag te gaen.
D.I.              Daer is Lichte Wigger. com hier, wy hebben jou wat ghebreck,
                Set onse stemmen, wy moeten eens singhen.
L.W.        Seer wel. maer Claertje je most jou stem bedwinghen,
                (375) Datje niet te hoog en singt. Claer. k’sel doen; maer wat sal’t sijn?
L.W.        Si tanto gratiose uit Musica devijn.
Claer.       Dat is besuckt, k’verstaet niet, k’heb daer geen sijn toe.
                D’een pijpt as een garrenaet, end’ ander bleet ghelijck een koe,
                De derde lolt ghelijck een maertse kater, en daer volgt niet na,
                (380) T’is van t’eerste tot het lest, ut re mi fa sol la.
                Men sou hem aen die ses woorden wel te borsten crijten:
                Ick weet niet, hoe ghyder jou tijd in meught verslijten;
                Ick salt’ niet doen. want k’heb inde musijck geen vermaeck.
L.W.        Je bent mal; sing dan: o schoonst paerd sijn aensicht, in neerlansche spraeck
                (385) Dat kenje immers wel? Claer. sou’k niet, maer heft jet op
de W.       Laetme in, hoorje niet? laetme in. waerdi. wel wats dit voor gheklop?
[fol. B4v]
                Schaemje jou niet? hoe maeckje dus veel gheluit?
De waerd comt uit heel nat.
de Wa:         K’hebb’ den bruts van toeback te halen. waerdi. wel hoe sie jer dus uit?
                God segen ons. de wa. k’ben van boven ne’er de clap-brug int water gesmeten.
D.I.          (390) Van wie? de wa. k’weet niet. fielen die heur legen handen geen raed en weten,
                Dan stoepen en leenen te breecken met straet-schenderij te bedrijven.
                Geeffme schoon goed, wijff, of ick sel aers verstijven.
                Haestje wat Lijsje, maect me niet quaed.
waerdin.   Eischje mijn goed? je weet wel dattet inde lombaert staet.
                (395) Ick heb geen geld, dat ickt’ kan lossen we’er.
de Wa:     Hebjet dan verdroncken, jou varcken, jou meer,
                Dat ick’er jou laestmael toegaff? nou selje an staen.
waerdin.   Hou mijn lieve man. help, help. L.W. wat soume soo smijten, jou roffiaen?
                Je bonster op, ghelijck een cuijper op een wijn vat.
                (400) Laetje vrou met vreen of je crijgt een voet in je gat.
                Schaemje jou niet soo jou vrou off te smeeren?
waerdin.   T’geld dat ick opt’ goed ghehaelt hebb’ mijn heeren,
                Dat hebb’ ick hem gegeven, en hy gingt’ verdrincken
                In een smockel-huis. ist niet waer soo moet ick versincken.
                (405) Hy heit mijn oock geen geld ghegeven, dat ick sou lossen t’goed.
de Wa:     Je behoofter niet te gelooven, al praetse soo soet,
                T’sijn al leughens, die mijn wijff daer seit.
Waerdin.  K’moet mijn leven geen vrou met eeren wesen, ist niet de waerheid.
                K’selje niet anders seggen, alst’ is. sietmer niet voor an.
L.W.        (410) Nou daer moet een de minste sijn. brenget iou man.
waerdin.   K’brengje man. de Waerd. k’danckje wijff. D.I. Heer-waerd, daers med’ een romer wijn
                Breng het jou wijf, en laet alle dingen doot ende te niet zijn.
                Want wy en comen hier om geen kijven te hooren:
                En doejet niet, soo selje ons verstooren,
                (415) End’ ons leven comen wy hier niet meer.
de waerd.  Ick sal doen Monseur. Avous wijff, ick brengtje we’er.
waerdin.   K’danckje kind. D.I. soo, drinck dat uit, en loopje onkle’en.
de waerd.  K’gae datelijck na bedd’. L.W. en wy gaen oock heen.
de waerd.  Go’en nacht Monseurs. L.W. goe nacht Waerd, slaep gesont.         binnen
D.I.          (420) Willen wy niet gaen? L.W. Jaewe, al wouje terstond.
D.I.          Waerdin, seg dan eens, hoe veel datje hebben moet.
                Reken geen effen lag, maer een pintje wijn goed.
waerdin.   K’sel. In als sevenenvijftich stuivers end’ een halff.
D.I.          Sie, daer is een engelsche vijff stuyvers met een vierentwintichstalf,
                (425) Dats effen gepast voor t’gelag van my.
L.W.        En daer is een vriesen daelder met een blanck daer by;
                Dat scheelt me’e geen dickte van een koe, niet waer?
waerdin.   Neen’t seker. D.I. Wille wy nou gaen? L.W. Jae com. go’en nacht alle gaer.
waerdin.   Jou oock so Monseurs, wanneer coomje weer wat praten?
L.W.        (430) Mergen avond. Maer dat wy daer goeds laten,
[fol. C1r]
                Drinck dat met melkaer uit, eerje gaet leggen op jou eene oor.
waerdin.   Dat sellen wy wel doen, heb daer geen sorg voor.            binnen
D.I.          Wel Lichte Wigger, waer sal ick jou merghen avond vinden?
L.W.        Tusschen seven en achten op de marct onder de linden
                (435) Op een stoopwijns. D.I. k’ben te vreden.
L.W.        Go’en nacht Droncke Joortje. D.I. van ghelijcke jou mede.        binnen
Continue

Tweede deel.

Droncke Ioortje.

               
                Het sal haest tijd werden, dat ick na de marct sal moeten gaen
                Om dan met Lichte Wigger, dien drolligen haen,
                Een pintje te gaen drincken, daer wy gister-avond waren.
                (440) ’Khebb’ noit soo vrolijck gheweest, dat sou’k wel durven verclaeren
                By my vrijsters ondersiel, dats’ een dieren eed,
                Off t’most wesen datmen t’lest onthout best, en daer door t’eerst vergeet.
                Maer as ick noch denck om de waerd, hoe hy t’huis quam met sijn natte gat.
                So sou’k noch wel lachen, hy sag-er uit, as een verdroncke cat.
                (445) Armen schelm, hy is te beknabbelen tot den bien toe.
                K’denck wel dat hy t’toeback halen soo doende sou worden moe.
                In t’water ghesmeten te worden, en sijn huit vol slaghen.
                T’schaet den hoeren-waerd oock niet. ick sal hem niet beclaghen
                Al hadd’ hy eens soo veel ghecreghen; t’sou wel besteet sijn.
                (450) Men sal hem leeren twee schreven schrijven voor een pinte wijn,
                En dan ten tap te loopen met de halve kan.
                K’wou wel dat ick wist, wat het is voor een man,
                Die hem soo loon na werck ghegheven heit.
                K’moet het Lichte Wigger flus vraghen oft hem al is gheseit.
                (455) Want die heeft meest al de lepelaers doch aen sijn ling,
                En watter gheschiet sy weten alle ding;
                Jae sy ruicken schier een stront, eerse is ghescheten.
                Ick looff vastelijck dat sy dit oock weten,
                Wie t’ghedaen heeft, en weeten syt’, soo is ’them al vertelt.
                (460) Ick salt’ dan wel hooren. dats’ halff acht. k’mag gaen na t’marctveld,
                En beschutten mijn boeten, en sien oock off hy
Oblijman comt uyt.
binnen.        Op sijn tijd sal passen. Oblij-m. oblij, oblij, oblij,
                Oblij, oblij, oblij, hela! de wa. wie is daer? Oblij. wilje niet coop d’oblij mijn heer?
de Wa:     Neen; t’is noch te vroeg, maer com over een uir eens we’er.
Lichte Wigger ende
Droncke Ioortje.
Oblym.    (465) Wel, wel. oblij oblij, oblij. L.W. k’ben blij datje my ghemoeten,
binnen.
[fol. C1v]
                Waer wouje gaen? D.I. na de marct om te beschutten mijn boeten.
L.W.        Ick souwer oock niet lang van daen ghebleven,, hebben.
D.I.          Je sout de stoop wijns oock moeten gheven,, hebben,
                Hadje opde marct niet gheweest voor achten.
L.W.        (470) In re’en oock. want waerom doetmen t’anders dan om niet te wachten?
                Off as me te leur ghestelt wort, datmen dan daer voor gheniet?
D.I.          T’is waer. maer wat ick jou vraghen sou? L.W. dat weet ick niet.
D.I.          Weetje niet wie de waerd gisteren int’ water smeet?
L.W.        Jae’k. k’denck wel dat ick het weet.
                (475) Je kent hem wel. D.I. ick bidje seg het mijn, wat ist voor een quant?
                Ick sal t’niet over seggen, k’looftje, daer is mijn hand.
L.W.        Ick was de man selver, die t’hem gisteren dede.
D.I.          Ick looft’ mijn leven niet. L.W. Jae’k doch. D.I. maer om wat rede.
L.W.        Dat hy mijn eens weigerde een ghelag te borghen,
                (480) En nam my mantel daer voor, en sei com morghen,
                Brengme mijn geld, dan sel ickse jou we’er geven,
                Ten lesten mijn cameraet verschoot het, aers hadser ghebleven;
                Doen gaff hyse mijn we’er, doen me cameraet betaelde,
                En dat lag mijn noch inde cop en maelde.
                (485) Maer nu ister uit. want k’heb’t met hem int’ water gesmeten.
D.I.          Je hebt wel ghedaen. sulcke dinghen ken ick oock niet vergeten,
                Ten sy dat ick weer-wraeck hebb’, dan gaet het soo heen.
L.W.        Maer, ick bidje, swijg het doch. want wy met ons tween
                Weten t’slech. D.I. k’sel doen segh ick immers. com wilje niet met
                (490) In Tunis. L.W. eerst een straetje om. D.I. wech wech, vroeg inde wei vroeg vet.
                De pooten worden vroeg ghenoeg van ons ghetelt,
                Wanneer wy cout sijn, en sonder geld.
                Wat souwe wy nou loopen plat-voeten langes straet?
                Asje na t’geld stinckt, ghelijck een Koe nae t’moskeljaet,
                (495) Dan ist een aer saeck. want dan doetment’ door nood.
                Maer nu onse beurs ghestoffeert is groff en groot,
                Laete wy nu drincken, tot datse is leegh.
                Want soo lang ick geld hebb’, hebb’ ick geen deeg,
                T’moet al voort. L.W. hoe na sorgje, dat het jou de keel of bijten sel?
                (500) Je sout het wat te rae houwen, en wesen somwijl een goed ghesel,
                Ghelijck ick doe. D.I. wat dunckje goe lui? hoe statig can hy spreken,
                Siet hem vrij an, Pilatus sel hier de passij preecken:
                Hy wil mijn onderwijsen, en t’is hem onmoghelijck, dat hy t’selffs doet
                Al schijnt hy statig, daer schuilt sulcken boefje onder zijn hoed.
                (505) Sijn naem is Lichte Wigger off je t’vergat
L.W.        Hoe gaetje backus dus Droncke Joortje, as een tellenaers aersgat?
                Waer toe al dit segghen? of hebjet voorghenomen?
                K’selje vlus oock met woorden achter jou gat comen.
                Daerom houje mond of ick sal oock soo uit legghen.
D.I.          (510) K’geeffer niet om, je kent mijn niet veel eers op segghen.
                Want wy sijn doch al volck van eender ve’er en van eenen sin
[fol. C2r]
L.W.        Dats’ waer. swijgje, ick swijg. deck de pot toe daer’s paling in.
                Want begonnen wy malkaer onse pot-stucken te verwijten,
                Dit volck sou soo lacchen datse van achteren souwen splijten,
                (515) En hebben wy mou noch een weinig eer, wy souwense soo wel verpraten.
D.I.          Daer’s wat an. t’is oock alderbest dat wy dat laten,
                Wy sijn goe-vrinden, wy kennen malkaer.
L.W.        Souwe wy niet? D.I. maer wille wy niet gaen, seg soete vaer?
L.W.        Jaewe asse wilt, t’sel an mijn nou niet onbreecken.
D.I.          (520) Com dan. konje terstond soo niet spreecken?
L.W.        Neen ick. want k’had wat in t’sin te doen en t’is nu te laet,
                K’souwer een waer ghenomen hebben die te nayen gaet.
                Sy had’ gheseit datse mijn teghen morghen sou dag setten.
D.I.          Ick bidje, seg mijn waer t’is, soo mag ick’er oock op letten.
L.W.        (525) Coopje geen glas? ick denk wel neen. D.I. k’ben belust
                Om te weten, wie t’is. L.W. ick sal’t niet seggen. D.I. patientie, wy bennen hier voor de kust.
                Wacht ick sal ancloppen. de wa. wies’ daer? L.W. wy sijnt’. de wa. k’selje helpen terstond.
De waerd comt uit.
                    Go’en avond Monseurs. D.I. jou oock soo. wy comen we’er om t’hair vanden eighen hond’,
                Een teicken dat het ons wel ghesmaect heit. de wa. dats’ wel ghedaen.
L.W.        (530) Waer wilje ons hebben? de wa. je meugt daer wel binnen gaen.
Daer word’ een gordijn op gheschoven
en daer sit de waerdin met
bei de Hoeren.
L.W.            Wel an. tap ghy. waerdi. Jae Monseurs com hier vrij in.
L.W.        Wel hei! benje hier by malkander? goe nagel waerdin
                In jou voet voor’t vallen, soo stae je vast.
waerdin   Lichte Wigger, Lichte Wigger, je bent sulcken gast,
                (535) K’looff niet datmen jou s’ghelijck hier in stad sou vinden,
                Je selt nocht soo veel van begraven kosten, as een koe van binden.
D.I.          Soo soo, leg vrij uit voor Leyen voor Delff. Waerdi. jae ghy benter oock ien,
                Wat gelt’et hondert? Soo eel as een puntje van een straet-stien,
                Is de beste van jou beyen. L.W. seg eens; wieje voor de beste aen siet.
waerdin.   (540) Hoe sou ick dat seggen, k’viel om de keur vande balck niet.
                Wantje bent doch al volckje van eender aert.
L.W.        Wy sijn soet. maer sie eens jou man an, onse lieven waerd.
                T’is een moi man op een stickje daegs, maer ghereet geld sou hy niet vuel gelden.
de Wa:     Ick geeffer niet om, al wast dat je mijn eens soo veel quelden.
                (545) Ick salder eens voor drincken. k’brenghje dat kaertje.
L.W.        K’danckje waerd, snap uit dat staertje.
                Heer hoe gietje? offjet in een hoos goot.
de Wa:     Dats’ een kleyne saeck, al wast noch eens soo groot.
[fol. C2v]
                Ick soud’t noch wel met een Pomerse slurp uit snappen.
D.I.          (550) Gae hael een glas, k’moet dat eens sien, en wil met eenen eens tappen,
                Wy moeten van avond vrolijck met melkander zijn;
                Maer tap toch vande beste wijn,
                Die ghy in huis hebt. de Wa. heb geen sorg; ghelooffme vrij,
Oblij-man comt uit.
                    Ick sal jou de slimste niet gheven. Oblij-man. oblij, oblij, oblij,
L.W.        (555) Wat hoor ick daer? Waerdi. t’is een oblijman, dieje hoort ropen.
L.W.        Roop hem, en seg dat wy oblijen willen coopen.
waerdin.   Hy sal hier comen, heit hy gheseit. want vlus was hy hier voor de deur:
Oblym.    Wilje niet coop d’oblij, Monseur?
de Wa.      Jae; com in. Oblij. go’en avond, Monseurs, met al je compagnij.
                (560) Wil je niet coop of speel om d’oblij?
L.W.        Jae we, laet eens prooven, sijn sy oock goed?
Oblym.    Siet daer mijn heer exellent, niet te starck, noch niet te soet.
D.I.          Wel, wat wilje het dosijn gheven?
Oblym.    Twee blanck, оff speelen onder off boven de zeven.
D.I.          (565) Ick wil speelen, lang de steenen. oblij. sie’t daer. wat salje raen?
D.I.          Boven. oblij. t’is onder. D.I. boven. oblij. t’is boven. D.I. nou wil icker aen
                Onder. oblij. t’is onder. D.I. boven. oblij. t’is onder. D.I. bov. oblij boven ist.
D.I.          Boven. oblij. t’is boven. D.I. boven. oblij. t’is boven. L.W. me dunckt dat je nou niet en mist.
D.I.          T’sal comen, sei t’sustertje. L.W. speel voor, je most nou niet toven.
D.I.          (570) Onder. oblij. t’is onder. D.I. boven. oblij. t’is onder. D.I. onder. oblij. t’is boven.
D.I.          K’scheyer uit, wy hebbender genoeg. oblij. je behoort mijn revensij te verleenen.*
L.W.        Com, ick speel teghen u, wie de meeste oogen werp met de steenen, om een dosijn oblijen, ben je te vreen? segh?
Oblym.    Maer, twee blanck daer tegen. L.W. Jae. oblij. k’ben tevre’en werp wegh.
L.W.        Daer leit sys troy. oblij. en daer is meer voor mijn.
L.W.        (575) Mis ist, t’is quater deux, langter hier een dosijn
                Werp wegh voor je verlies. oblij. daer leit deux aes.
L.W.        Kenje aers niet werpen, soo ben ickje baes,
                Daer quater-troy, dat win ick, lang hier
                Noch een dosijn oblijen. dats we’er uit: sijs e vier.
Oblym.    (580) Daer leggen noch twee cinquen, dat’s we’er ghelijck an.
                Dats’ we’er op een nieu: twee duijtsen. L.W. dat’s goed voor mijn, oblijman,
                Daer werp ick wel boven, daer syn twee sysen,
                Die sullen jou hand de weg we’er wijsen
                Om d’oblijen te langen. oblij. ’k scheyer uit, k’wil niet meer speelen.
L.W.        (585) Hoe na benje schier leeg? past niet te krackelen.
                Laet sien. t’is by gut om een dosijn off soo ghedaen.
                Je moet wel speelen, off t’selje qualijck vergaen.
                Want ick wilje uit speelen, en dan moetje staen in een tobbe met water.
                Dats’ om de rest, die je hebt, ben je tevre’en? oblij. k’moet. L.W. daer is cinque quatre.
Oblym.    (590) En daer is sijs aes. L.W. schod uit jou bos, dat win icke.
[fol. C3r]
                Waerd hael een tobbe met water, sie hem nou eens kicken.
                Jae oblijman daer moet je in staen, en singhen, dat je hart kraeckt.
Oblym.    K’schelje quijt, laetme vrij. L.W. neen; t’is de manier as men jemant bluts maect,
                Datse dat doen, en ick en wilt niet breecken.
                De waerd comt met het water uit.
                (595) Daer comt het water, nou moetjer in. oblij. ei neen L.W. flucx sonder een woordt te spreecken.
Oblym.    Ei neen mijn heer. L.W. com Droncke Joortje, help mijn wat
                Wil hy t’niet doen, wy sellen hem daer in setten met sijn gat.
Oblym.    Neen neen Monseurs, k’selder in gaen staen. L.W. seer wel
                Siet hem nou eens staen proncken, dien fijnen ghesel.
                (600) Sing op de bruits suster, daer’s de kan in jou hand,
                Een nieuw lietje vanden ouwen Hillebrant,
                Off wat aers wat je wilt vande weyerij.
                K’weet doch wel, de oblij-lui steecken ghemeen’lijck vol schelmerij
                Daer om sing een drollig liedje, wat soume soo lang versinnen.
Oblym.    (605) K’sel doen Monseurs. hoor toe allegaer, ick sal beginnen.
D.I.          Hier je moster onder veelen, of je backus sel vlieghen vanghen.
Oblym.    Monseurs, ken kan niet speelen. D.I. hoe? niet altoos? oblij. jae een weynig opde tangen.
D.I.          Hoo! hoo! dat’s de rechte slag, men sals’ jou datelijck langen.*
Liedeken dat den oblijman al singhende op de tanghe speelt (en
sijnde in t’leste vaers, comt Coppen Quist-goed’ uit
luisteren aende herberg) op de wijze van:
Com nu altsaem &c.
1.
                                ONlangs ick eens uit wand’len ging
                                (610) Met kreup’le Hein en Steur
                                En quam verby daer Dort uit hing,
                                Soo stond Neel voor de deur,
                                Sy sey: com in Monseur,
                                Ik’ sel t’eerste pintje gheven,
                                (615) Van ses hebb’ ick de keur
                                Geen schoonder mag-er leven.
2.
                                    De een is lang, en recht van leen,
                                Seer lodderlijck in t’oog,
                                Een brave gang weet sy te tre’en,
                                (620) G’lijck of se driftig vloog,
                                Bruijn oogjes, t’voorhoofd hoog,
                                Heur tong kan vleijg kallen,
                                Is die niet Meits ghenog?
                                Dat’s noch de slechst’ van allen.
3.
                                    (625) Ick trad’ in huis om eens te sien
                                Off t’leughen was of waer,
                                Soo sat’en sy daer met heur tween,
                                En d’een besocht de aer
                                Van veugels, die in t’haer
                                (630) Deur vuilicheid daer groeyen.
                                Het was soo funsen paer,
                                Men moster van verfoeyen.
4.
                                    Nijs hadd’ een melck-pot op heur schoot
                                Die kloof se lustig op,
                                (635) Daer satse met heur borsten bloot,
                                Met naecte hals en krop,
                                Heur kousen hinghen slop,
                                Het lijff was onghereghen,
                                Het hair hong om heur kop,
                                (640) Ghelijck de slorse pleghen.
5.
                                    Wel Neel is dit ghelijck ghy segt?
                                Wel! wel! wat! wat! wat! wat!
                                Het heitet seker al te slecht,
                                K’kies we’er tvier cante gat
                                (645) Foy! foy! ick ben jou sat.
                                Dit mag niemendal slurien.
                                Ghy drie ick seg u dat,
                                Ghelijckt de helsche furien.

[fol. C3v]
L.W.        T’is frai. sie daer is jou geld. Oblij. t’is wel mijn heer.
L.W.        (650) Je meugt nou wel gaen, en, soo jou dat ghevalt, com een aer tijd we’er.
Oblym.    Bien, bien. Coppen. hier hoor ick Lichte Wigger, die’k schier den helen nacht
binnen.    Ghesocht hebb’ in alle hoer-huisen, als tot Sepeltje opde gracht,
                Inde gouts-bloom, tot scheel-hol, end’ in Venloo, en ’ken weet niet waer.
                En sit hy hier? k’sel an cloppen, en gaen by hem. de wa. wie daer?
Copp.      (655) Ick bent’ leuye Pier. de wa. benjet Coppen Quist-goed? welkom.
                Waer om hebje Lichte Wigger niet eer geselschap coomen houwen? Coppen. waerom?
                Dat sal ick jou wel seggen: Ick hebb’ hem schier de helen nacht over al ghesocht.
                Want ick wist wel, dat hy met Droncke Joortje uit was op een tocht,
                En waert was, dat had’k vergeten; hy hadd’ mijn nochtans geseit.
de Wa.      (660) Com binnen, com binnen; k’heb we’er een nieuwe meit,
                Sulcken moyen quantinnetje; sy is uit Braband.
Copp.      Is sy schoonder as dieje laestmael hadd’t uit Waterland?
de Wa:     Wat meugje vraghen? tien mael schoonder; t’scheelt gelijck swart en wit,
                Sy is blanck, en s’heit ooghes soo bruin as een git.
                (665) Je selt het wel sien, sy is by Lichte Wigger. Coppen. sijn sy daerom soo soet.
                K’mag by heur gaen. go’en avond allegaer. L.W. hoo! Coppen Quist-goed
                Benje daer? hoe benje niet eer ghecomen?
Copp.      Dats’ al me’e een vraeg. wel wat kon ick het dromen
                Datje hier waert? ick sochtje tot het Soopje op jou ouwe plaets.
                (670) En noch tot meer anderen, end’ ick en vond jou niet, off ist t’daer al vaets
                In dat herbergje? en blijffjer daerom van daen?
L.W.        Neen ick van mijn s’halven niet. ick souder wel durven gaen.
                Maer men ken qualijck sijn geld in een huis verteeren,
                Men moet somwijlen dan hier en dan daer verkeeren
                (675) Na’ t’een mensch bevalt, en na men somtijds is gheneghen.
                En nou hebb’ ick lust om drincken, end’ een glaesje uit te veghen.
                Ick brengtje Coppen dat uit, wiljer an?
Copp.      Soo veel mijn lust. L.W. k’brengt jou dan Joortje. D.I. neen, hou jou eerste man
                Hy moet het wel wachten, waerom sou hy t’niet doen?
Copp.      (680) Wel nou, ick wachtet om alle verschil te verhoen.*
                Snap uit slechs, wy moghen daer niet seer om kijven,
D.I.          Ick sou t’oock met een crijtje aende balck hebben gaen schrijven,
                Dat Coppen niet een glaesje hadd’t willen uit drincken.
Copp.      Ick brengt’ jou Droncke Joortje, uit sijnde over t’hooft te clincken,
                (685) Dat de sticken daer heen vlieghen benje te vreen?
D.I.          Jae’k Coppen Quist-goed; gae daer slech me heen.
                Je meugt mijn niet t’onpas comen. want ick wachter na.
Copp.      Sie daer vaer, denckje dat ick daer lang over sta?
                Het smaect mijn soo wel, ick crijgh daer lust in.
D.I.          (690) Dats’ de man die t’vlus weigerde, wat dunckje Waerdin
                Vande luipende koolen beginnen sy niet alder eerst?
                Vlus wou hyder niet an, en nou sou hy wel om seerst
[fol. C4r]
                Drincken, denck ick wel, wasser daer slechs ien
                Die der aen wou. L.W. wel Coppen ick brengjer jou tien.
                (695) En de glaesjes over t’hoofd op de ouwe manier
Coppen.   T’is te veel. D.I. hy sou Dircken smijten. Coppen. wat roert het jou. k’wachter vier
L.W.        Seer wel. maer je selt bescheit doen, selje niet?
Coppen.   Jae’k doch voor jou ooghen, dat jet’ siet.
D.I.          Waerdin wy moetent’ melkaer ooc eens brenghen. t’gelt jou dat met je tween.
waerdin.   (700) Wel hei Droncke Joortje, brengter vrij elck een
                Wy sijn soo engh niet, datje ons hooft te verschoonen.
D.I.          Ieder dan een. Claer. lae comen de bac. waerdi. ick mag wel boonen.
                Wat denckje? de vrouwen moghen oock wel een glaesje cloven.
D.I.          Souwense niet? dat wil ick wel ghelooven;
                (705) Heur mond is niet meer van schaeps-leer ghemaect, as een aer.
waerdin.   Daer segje de waerheid an, Godt geeffje een goed jaer,
                Daer is menighen bock, die soo veel niet en weet.
D.I.          Dats’ waer. drinck eens; terwijl t’schaepje bleet, verliest het een beet.
Coppen    K’moeter om lacchen, soo kenje op malkander passen.
D.I.          (710) Wel hoe soo? de wijn is voor de varckens niet ghewassen,
                Maer voor de menschen, om datse die drincken souwen.
Copp.       Ick seg daer niet off; maer je staet altijd soo wel met de vrouwen.
waerdin.   Dats’ recht den aert van die de vrouwen beminnen.
D.I.          Ruickje dat, soo hebje geen houte neus waerdinne.
                (715) Laet hem praten, hy siet niet, wat hy seit.
                Maer kijck eens, hoe doende is Lichte Wigger inden arrebeid?
                Die muist al, maer hy en meeuwt niet. Waerdi. ick prijst hem,
D.I.          Wel hoe vaerje al kaertje? heit het wat klem?
L.W.        Jae’t. Wie wacht een klaverblaetje met een steeltje van jou allen?
Copp.      (720) Ick. D.I. je hebt ghenouch ghedroncken, je selt we’er inde goot vallen,
                Ghelijck laestmael doen wy inde Vogel-sang hadden gheweest.
                Want je waert doen aers niet ghestelt, dan ghelijck een beest,
                Enje hadd’t de magt niet, datje de eene voet voor d’aere setten mogt.
Copp.      Hoe vaert ghy asje vande Dieffleyers wort thuis ghebrogt?
                (725) Dattet die go’e mannen jammert datse jou soo op straet vinnen leggen.
D.I.          Ick swijg Coppen. Coppen. end’ ick sal niet me’er seggen.
                Maer Lichte Wigger drinck ghy dat uit, ick heb’t gewacht.
                Laetse niet staen, ick sal bescheit doen, al waster acht.
L.W.        Seer wel; ick brengt jou dan, Coppen, ick selder me’e deur gaen.
waerdin.   (730) K’sie jou vast alle bei an, hoe ken d’een d’aer verstaen;
                Ofje melkaer op eten sout, soo tierje met jou leelijck sien,
                End’ ast daer al op uit comt, soo meenjer niet ien.
Copp.      Wy slachten de langhe-rocken, wy roeren oock ons snater,
                End’ as dat over is, soo seggen wy we’er go’en dag confrater,
                (735) En blijven goe vrienden, en daer niet meer off,
                Niet waer Droncke Joortje? D.I. wel jae. dat sijn binnen-treeken van t’hoff,
                Die verstaen al de lui niet, t’is Griecx voor heur.
L.W.        Wel becoom het jou Coppen. Coppen. k’danckje Monseur.
[fol. C4v]
L.W.        Leuye Pier tap wijn, en breng hier meer glasen.
                (740) Wel slaept hy soo vast, hoort hy ons niet rasen?
Copp.      K’sel hem wel wacker maken. de Wa. pestelenci wat doe je mijn?
Coppen.   Niemendal, k’werck jou, hael meer glasen, en tap een kanne wijn.
de W.       Is dat wrecken, k’hebb’ de schijt van sulck ghewreck.
L.W.        Proeff datje segt, wat quelt ons dese geck?
                (745) Com sie wat wy van doen hebben; je hooft niet te sitten slapen.
                Gae voort, blijff daer niet staen gaeuwen en gapen,
de waerd.  Mijn wijff is daer, die mogt een gang voor mijn ghegaen,, hebben.
L.W.        Wy begeeren t’nou niet, wee willent’ van jou ghedaen,, hebben.
de waerd.  Krijg ick jou allegaer teghen, soo magh ick swijghen.
L.W.        (750) Dats’ jou best, je sout aers wel wat van by staen crijghen.
de Wa:     K’gun dat een ander liever, k’mag dat wel onbeeren.
L.W.        Slapende Waerden die salmen soo leeren,
                Asse op heur gasten niet en passen, maer datse gaen sitten droomen.
Coppen.   Dat geltje Droncke Joortje, soo t’mijn is ghecomen.
D.I.          (755) Ick wachtet’ Coppen Quist-goed, lap het slech in jou gat.
Coppen.   K’sel daer niet lang over sitten. want t’is goed nat.
waerdin.   Soo moetjer veel van drincken. D.I. me dunckt, t’mag wel toegaen,
                Nae ick de ladder daer geschreven sie staen.
waerdin.   Dat mag niet maken; t’is niet buitens betalen.
L.W.        (760) K’looff niet off de wijn is noch verre te halen.
                Dat hy soo langh achter blijff, Coppen wilje hem eens ropen
Coppen.   Hy comt daer. L.W. waer blijfje? de Wa: t’vat was soo vast ghestopt, ten wou niet lopen,
                End’ ick sag met eenen na glasen, maer k’hebber geen meer. L.W. wat raed?
de Wa:     Ofjer ergens om gingt? de Wa. t’volck is over al te bedd’ t’is te laet,
L.W.        (765) End’ alle de glaesen sijn an stick, waer drincken wy dan uit?
de waerd.  K’en weet niet. D.I. dat weet ick wel, dus uit de tuit.
                By ghebreck van brood eetmen corsjes van pasteyen.
                Laet ons met de riemen roeyen, die wy hebben; t’is te vroeg om te scheyen,
                Wy sitten hier wel. L.W. jaewe beter, as te brug in’t stock.
                (770) Maer Heer-Waerd wat heit doch wel de clock?
de Wa:     T’is noch vroeg Lichte Wigger, denck daer niet eens na.
L.W.        T’heit geen aert uit de kan te drincken, en t’is oock tijd, dat’k na huis ga,
D.I.          Wy willen me’e. behalven dit noch eene kanne.
L.W.        Soo langh blijff ick noch wel. wy sullen die haest vermannen.
                (775) Nou Droncke Joortje wach dan niet lang, drinck eens omme
D.I.          K’brengje de halve kan Coppen uit de tuit. Coppen. lae commen.
L.W.        Waerd tap de aere kan, haestje wat ras.
Coppen.   Is t’halff, Droncke Joortje? D.I. jaet’ sie daer, pas.
Coppen.   T’scheelt weinig; geeff my. D.I. doe bescheit soete man.
de Wa.      (780) Sie daer Lichte Wigger, daer’s de aere kan.
L.W.        T’is wel, off wy nou dit uit snapte met ons tween,
                Wat soujer of seggen heer-waerd? de wa: k’ben te vre’en.
                Soo giet vrij, set de schot deuren vrij wijd open.
[fol. D1r]
L.W.        Had’ langer gheduert, t’souwer wel altemael hebben deur ghelopen.
                (785) Klaer het oock soo. de wa. sou’k niet? L.W. me dunckt, dat de wijn uit de kan niet en smaect.
                Waerdin sie eens, hoe t’gelag staet, datje de rekening maect.
waerdin.   K’sel doen. Elff kannen wijn, en vier voor de romers dat’s vijfftien.
                Dan ist effen lag. L.W. hoe veel is dat de man, lae sien?
waerdin.   Drie gulden, Lichte Wigger. Want t’is elck vijff kannen wijn.
Coppen.   (790) Ick werpje om t’ghelag van jou en van mijn,
                L.W. Com an. Coppen. Waerd lang steenen. de wa. k’selse jou gheven.
                Daer sijnse Coppen. Coppen. geeff mijn, dats’ uit, daer leit seven.
L.W.        Daer sijn twee troyen. Coppen. dat verliest ghy. k’begon al te vreesen.
                K’en docht niet dat ick met seven ooghen vrij sou wesen.
D.I.          (795) Wille wy me’e werpen? we moeten een bedroeffde man maken.
L.W.        Jaewe; dats’ jou voor. twee vieren; daer sal’k wel me’e vrij raken.
D.I.          Daer is sijs cinq. Je moet betalen het ghelag.
waerdin.   T’is wel ghevallen. ons lieve heer weet wel waer t’best of mag.
                Lichte Wigger magh daer best teghen, niet waer kaer?
L.W.        (800) Wat! al mijn ongheluck daer met in seven jaer.
                Nou moet ick jou geven neghen gulden, ist niet soo? waerdi. jae’t
                L.W. Daer’s een rosenobel met twee schellinghen. waerdi. me dunckt datter ien cloptje op staet.
L.W.        Geeff mijn die we’er, daer is een aer. Waerdi. nou most ick jou we’er geven.
L.W.        Asje doet, thien stuyvers. waerdi. daer isser drye, en daer seven.
                L.W.(805) T’is wel. com laet ons nou gaen, goe nacht Waerd en goe rust.
                Waerdin. K’danckje Monseurs, jou ooc. D.I. en neem jou wijff in jou arm, ast’je lust.
Continue

T’derde deel.

Een Boer, genaemt Arij-Pier-Ian-Keessen.

                EEn hong’rige luis bijt scharp hebb’k altijd hooren seggen,
                End’ ick bevint nou oock an Lichte Wigger: want hy heit mijn doen leggen
                Een recht-dag voor twaelf pond, die maer elf dagen verscheenen zijn,
                (810) En t’is juist de rest. want t’is den lesten termijn
                Spruytende uit coop van land, dat’k van hem hebb’ gecoft.
                Heer! hoe onbeleeft was dien Gras-duivel, end’ hoe onbeschoft,
                Die mijn de weet de’e? trouwens soo sijn sy al meest.
                Hy raesde, hy tierde, en maecte soo de beest,
                (815) Dat ickt’ mijn schaemde. Doch sy en hebben geen schande.
                Had’k niet ghesorcht van mijn handen te branden,
                K’had hem heerlijck wat om sijn ooren ghegheven,
                K’wou nou niet datt’et geschiet waer. want mijn beste koe hadder gebleven,
                En noch wat meer daer by. hoe wouwense dan met mijn gecken?
                (820) Want sy sijn soo graeg, sy souwen wel een rot door een tralij trecken.
[fol. D1v]
                Maer even wel ist’ niet al over. k’ben noch quaed in mijn ghemoed.
                Wat kan’k daer teghen doen? k’mag tusschen mijn beenen sien en worden we’er goed.
                Nochtans moet ick raed schaffen. wat sal’k doen? as ick mijn wil bedencken,
                K’heb t’huis noch een moy schaep, dat sal’k hem schencken,
                (825) En bidden, dat hy’t’ een maend off ses weecken uitstelt:
                Want teghenwoordig, heerschop, en heb ick geen geld,
                Sal ick seggen met soete woorden, en rekense hem duer ghenoeg:
                K’magh gaen nae huis, en halen t’schaep, en gaen dan inde kroech,
                En drincken een paertje, soo mag ick te vryer spreken.
Droncke Ioortje, en Coppen Quist-goed’
comen uit.
Coppen.       (830) Waer sellen wy Lichte Wigger nou met een elger steken?
                K’wou dat hy by ons waer, wy hadden voor seker we’er vrij lag.
                D.I: Dat souwe wy, al duerdent’ tot merghen aenden dag.
                Hy moet mannetje ghy wesen, as wy by hem bennen.
                Want hy speelt om t’lag, end’ hy weet niet, dat wy bei botten kennen,
                (835) En wat hy speelt, hy sal’t altijd an sijn gat crijghen.
Coppen.   Dat’s geen nood Droncke Joortje. laet ons slechs swijghen,
                En laeten wy t’Lichte Wigger leeren,
                Eerst om sijn geld, en dan om sijn kleeren.
                Wat geven wy daer om, as wy vrij sijn?
D.I.          (840) T’is waer. hoe moy kreeg hy t’ghelag an sijn gat laestmael van mijn.
Coppen.   Je leid hem moy op stroo met een sijs voor uit te setten?
D.I.          Ghy deet oock soo. Coppen. as ick de’e. denckje dat hy daer op kan letten?
                T’en mag geen quaed doen, as wyt’ niet te plomp maken.
                Want soo lang as wy hem ant’ gat hanghen, soo hebben wy goe saken.
                (845) End’ ick weet wel, dat hy ons gheselschap wel begeert.
D.I.          Jae hy doch; en t’is hem leet, dat hy niet eer by ons heeft verkeert.
                Want hy sei lestmael teghen mijn: k’heb in jou alle bei goe sin.
Coppen.   Wy moeten hem vrij heunich om de mond’ smeeren, maer weinich daer in,
                En sijn gheselschap soecken, soo lang hy een ve’er in sijn nest heit.
D.I.          (850) Dat meen ick oock. Coppen. want t’geen dat wy alle bei hebben hier van een hoer, of daer van een meit
                Die wy op contrebuti hebben sitten, mag ons niet vo’en;
                Laete wy na hem gaen sien wille wy wel doen,
                Off hy om een brandewijntje is in t’Verlooren Kind.
D.I.          K’sou wel dencken jae. want hy is-ser gheweldich toe ghesint
                (855) Alle merghens inde brande-wijn te gaen,
                En dat duert tot s’namiddags eer hyder gaet van daen.
                Dan siet hyder uit gelijcken een Borse-beer.
Coppen.   Hy ist alleen niet Droncke Joortje, t’ghebuerter meer.
                Wy kenen’t alle bei oock wel asje weet.
D.I.          (860) Wel jaewe. Maer Coppen ick moetje wat seggen, eer ickt’ vergeet
                Mijn dunckt dat Lichte Wigger we’er een kleyn warmtje heeft,
[fol. D2r]
                Daer om eer hy het op snapt, off uit geeft,
                Moeten wy ons deel daer van maken te crijghen. want ick ben kout,
                End’ hy en is de man niet, die sijn geld hout
                (865) Om land te copen, maer hy is t’gewent an lijff-renten te leggen,
                Ghelijck je wel weet, ick hooftje niet te seggen.
                End’ as hyt’ hem quijt maect, is t’best dat wy t’hebben dan een aer,
                Het blijft daer onder de vrienden. Coppen. dats’ waer,
                T’sou mijn nou wel comen. want ’kheb geen smockeltje an geld.
D.I.          (870) Dat beurt mijn meer as sonnendaegs, dat ick soo ben ghestelt,
                Daerom wensch ic dicmaels om Fortunatus beursje, dat en sou niet minderen.
Copp.      Dat looff ick wel, heit jou mo’er niet meer sulcke malle Kinderen
                Die dat wenschen souwen? niet uit haet of nijt,
                Maer om veel te hebben tot haer eighen profijt.
                (875) Waert’ met wenschen te doen geweest, ick sou soo veel,, hebben;
                Maer t’schijnt dat de wenschers met heur wenschen geen voordeel,, hebben.
                Want heur wort soo veel voor een cleyne wensch as voor een groote vereert,
                Dat is, twee nieten in een boomeloos mand’je. sijn sy dan niet wel ghestoffeert?
D.I.          Jaes’, soo wel as twee stomme seggen dat redelijck is.
                (880) Maer Coppen maekt jou praet cort, men souder de couwe pis
                Wel van crijghen, dat wy hier langher bleven staen.
                Weet je niet dat wy op die plaets moeten gaen,
                Daer wy teghen melkander of gheseit,, hebben?
Coppen.   Hy wil met sijn beck int’ nat sijn, end’ op elcke knie een meit,, hebben.
D.I.          (885) Dat liegje, met verloff; ick wil Lichte Wigger gaen soocken.
                Is jou dat alre’e vergeten, wy hebbender immers terstond van gesproocken.
                Je moet een garrenaets memorie hebben, k’gelooff anders niet.
Coppen    Meenje dat? seg-et maer, schaemje, datje mijn terstond lieghen hiet.
D.I.          Wel Coppen ick segh teghen jou met verloff.
Coppen    (890) Dats’ moy; soo soentmen wel een aer mans wijff off.
D.I.          Jae daer hebje een moy haedje van, je moetet wel weten.
                Je doeter soo meenig hoorens draghen; maer t’selje noch soo uit-sweten.
                Je weet wel, asje de man om koockjes sent end om een vaen bier,
                En datjet terwijl dan doet, Je siet mijn wel, met dat soete dier.
Coppen.   (895) Wel waerom niet? doen de man t’huis quam, kond hy’t an heur gang niet sien,
                Dat het jou had meughen beuren, k’denckt niet, dat ghyder bien
                Inde vinden sout. wantje soud al de rest slachten,
                En doent’ me’e. Maer ick sal mijn wel wachten
                Te doen, dat ghy doet, met een meisje uit speelen te vaeren,
                (900) En speelen dan met haer, en stellen soo de snaren,
                Datter een jong ghespeel van comt, is dat niet moy?
                En dat gheschiede, asje mijn gheseit hebt, achter t’huis in t’hoy.
                Je bent soo heilig niet, as ghy u wel wilt houwen.
D.I.          Neen, datje dat meent, k’treck me’e ghenoug op: oock wel met ghehoude Vrouwen.
                (905) Ick neemt soo’t comt, en stel mijn naden tijd.
Coppen.   Soo slachtje mijn; maer t’is wel de beste proffijt
                By de Vrouwen te gaen, maer men moet swijghen.
[fol. D2v]
                Want je bent dan versekert, datje geen bastaerd’jes selt t’huis crijghen
                Ghelijckje aers wel vande vrijsters doet.
                (910) Sy sweeren’t de vrijers op met het meeste goed.
                T’beurt dicmael, dat die geen, die een broodje steect inden oven,
                Dat het heele backsel op sijn hals wort gheschoven.
                D’onnooselen betaelt ghemeenelijck t’ghelag.
D.I.          As waer is; sy geven de vetste gemeenlijck de slag,
                (915) En daer van ismen byde Vrouwen vrij.
                T’kind dat hoort de vaer toe, Jan dat sy de ghy,
                Segghense, en soo wort mense quijt buiten sijn scha.
                Maer van veel gelds te geven, daer hoor ick niet na,
                K’ben an dat oor dooff, asse soo praten.
                (920) T’is kunst te geven, datmen niet en heit, en daerom moet ick’t laten.
                Dan had’ ick jou geld allegaer, vriers, k’sou sulcken heer wesen,
                K’sou oock maken, dat ick van een yeghelijck worden ghepresen.
                Ick wou wel aers rustig sijn, as daer onder jou wel bennen, wiljet wel loven?
                Het sijn sulcke semelaers, sy souwen een hair an vieren clooven.
                (925) End’ al waren sy wat rustiger, sy souwenter niet me’e verkerven.
                Wat! noch prijs ick daer een deel, die geen struyff om een ey sullen bederven
                K’segt’ noch eens, k’prijs sulcke e’ele baesen.
Coppen    Wel hoe gaetje mond dus, beginje te rasen?
                Me dunckt Droncke Joortje, je hebt de praet allien,
                (930) Ist jou nou al vergeten, dat wy na Lichte Wigger souwen sien?
D.I.          Halffinhalff. Wy souwen ons tijd hier wel verclappen.
Coppen    Com laet ons gaen, hy mogt ons aers ontsnappen.        binnen.
Den Boer comt uit met
het Schaep.
Boer.           K’mag nou na t’Heerschop gaen sien, off hy t’huis,, is,
                Dat hy mijn dus moelijck valt in mijn hart een kruis,, is,
                (935) Hy heit me altijd gheduldelijck gheweest, nou een deurwaerder te sennen?
                Int scheijen vande Marct leertmen de coop-lui kennen.
                T’is goed te sien dat het met hem O, P, op,, is.
                K’plecht altijd te dencken, offer in stad noch wel goeder Heer-schop,, is.
                Maer de plecht is met sijn vant’ schip, dat sie’k nou wel.
                (940) Wat soumen soo deun manen? maer hy sal mijn wel uit-stel
                Gheven, denck ick, want ’k sal hem gaen brenghen dit schaep.
                Wel meisje, soete kind, hoe sieje soo mo’er? kick wat en ghegaep?
                Sy vergeet heur mond toe te doen, soo sietse mijn an.
                Wat dunckje vrijster, al ben ick een boer, sije ick niet een moy man?
                (945) Men vind soo moyen boeren wel as men ste-pollen vind, jae men by gansmacht;
                End’ ick ben noch een wewenaer, datjet weet mo’er, van mijn Ambacht.
                Daerom krijgje wat sins in mijn, seg het vrij, de coop sal haest claer sijn.
                Wel swijgje! sie, sy wort root: Wel hei malle Stijn
                Schaemje jou neering, soo selje jou leven niet bedyen.
                (950) Wat baet al dat veel loopen, en dat lang vryen;
[fol. D3r]
                As men’t meent, prijs ick, datmen terstond jae seit.
                O schelmje daerje sit, je maect mijn stijff van quaedheid.
                K’wou dat wy met ons tween in een hop-sack ghenait waren,
                Je sout jou moertje niet ropen om datmen jou sou sparen.
                (955) Sie hoe lachtse nou in heur vuist, sy denckt, t’is waer.
                Wilje nou noch geen jae seggen, je meugt het laten, jou sel in ses jaer
                Sulcken hijlick niet meughen beuren, asje nou an mijn sout doen.
                Ick ben moytjes op’t mijn, mijn goed, magme voen,
                Al de’e ick niemendal, datje dat allegaer meent.
                (960) Maer wy huysluy sijn t’wercken ghewent, t’is al in t’ghebeent
                Al hadden wy noch soo veel goeds. want van leech gaen daer comt niet of.
                Je hebt geen sin in mijn, sie ick wel; was’k een e’elman uit het hoff,
                Die Baselus Manus kon speelen, dan waert een aer saeck.
                Ick wil jou go’en dag seggen, soete meit, misschien waer ick an een wijff raeck
                (965) K’sou by gut mijn teem hier wel te lang maken,
                Ick was door doe soete mo’er soo op ghetrocken, dat ick niet en docht om mijn saken.
Lichte Wigger met Teun Moyweertje
comen uit.
                    T’heerschop mogt uit gaen, k’magger gaen keujeren na toe,
                En dan sou ick te vergeeffs comen. Maer hoe?
                Hier comt hy met sijn twien, as men vande koeckoeck praet, is hyder ghemeenelijck ontrent.
                (970) Dus kael int’ habijt? wel dit ben’k ongewent.
                Ick mag by hem gaen; en spreken hem an.
                Go’en dag Heer-schop. L.W. wel heb ick jou daer Huisman?
                Ick hebje in een lange wijl niet vernomen,
                Waer wilje heen? Boer. Ick sou tot uwent hebben ghecomen,
                (975) En bidden om wat uitstels, alsoe’k geen geld nou hebb’ te geven.
                Want je hebt mijn een deurwaerder gestuert t’eerste vanje leven,
                Soo vraeg ick, offje t’recht belieft op te houwen? Want met scha men niet betaelt.
L.W.        Neen’k, neem jou recht-dag waer of betaelt mijn; je haelt daerjet haelt.
                K’hebb’ het mijn van doen. comje sonder geld mijn noch om uitstel quellen?
Boer.       (980) K’bid om een maend of ses weken slechs, dan sal ick’t jou altemael bestellen.
                End’ ick schenck jou dit schaep, Heer-schop, om datjer niet by te cort sou schien
                Voor jou interest; t’heit een quaed jaer geweest, asje wel hebt gesien.
                Mag het wesen, Heer, t’is niet lang een maend of ses weken?
T.M.        Weesje te vre’en Huisman, ick sal ten besten spreken.
                (985) Nou Lichte Wigger je meugt het wel doen, t’is een korten tijd.
                Hy mag dan sijn goedje vercoopen tot sijn beste proffijt,
                Daer hy t’aers uit sijn hand soud moeten werpen met groote scha.
                Want jou kleyne kinderen en vasten daer niet na,
                En je selter geen nae-schae by lijen: want hy schenckter jou dit schaep voor.
L.W.        (990) Ick magt’ doen Teun Moyweertje, om uwent’ wil. Arij-Pier-Jan-Keesen hoor,
                K’geeff je een maend dag, maer paster dan op,
[fol. D3v]
                Datjet mijn altemael brengt. Boer. k’sel doen Heer-schop,
                Daer en teghen benk’ inden dors, daer sel ick jou uit betalen.
L.W.        Maer laet het geen praetjes sijn. Boer. neen’t Heer sonder falen,
                (995) Je meugter wel op staen, k’sel den tijd niet verlenghen.
                Maer Heer-schop wil ick het schaep niet tot uwent brenghen?
                Off waer begeertjet? want k’moet noch een boodschap gaen doen in ste’e.
L.W.        Dats’ kacken Arij-Pier-Jan-Keesen. wacht, ick salje seggen; maer com gae eerst me’e,
                Ick sal een kannetje geven tot Leuje Pier, smeert eens louter de borst.
Boer.       (1000) Dat is een meugelijcke be’e. want k’heb moyen dorst.
T.M.        Dat hebb’ ick vlus an jou droogspoegen wel ghesien, Huisman?
                Dan t’drincken is daer goed voor. Boer. as t’is; waren wijder slechs an,
                Soo mochten wy een glaesje smooren in ons’ lichaem.
T.M.        Wel jaewe; maer je selter wat meer vinden, dat jou sel sijn aengenaem.
Boer.       (1005) Hoe na ist’ een eerlijck huis, daer men somwijlen wat gherijffs vind voor een goed gesel?
T.M.        Je selt niet meer eerst raen Huisman, of kenje t’huis wel?
                Ick loof niet, ofje hebter wel gheweest, al houje jou soo slecht.
Boer.       Neen’k; doch ick soud’ jou wel seggen, want k’ben veel te op recht,
                Denckje, dat ick veinsen ken, ghelijck ghy allegaer sijt ghewent?
                (1010) Ghelooff dat niet, ofjet hoorde segghen. want de treeken van’t hoff sijn mijn onbekent,
                End’ ick wilse niet leeren. want sy dogen niet. T.M. dats’ qualijck gepresen.
L.W.        Hier ist’ Arij-Pier-Jan-Keesen, daer wy moeten wesen.
                Hela! waer benje allegaer? ofse oock in sijn?
De Waerd’ comt uit.
de Wa:         Jaewe; wats’ der Heeren beliefte? L.W. tap een pinte wijn.
de Wa.      (1015) K’sel doen. L.W. laet ons ne’er gaen sitten, en de gratie verwachten,
binnen.    Hy salse met een van zijn meisjes senden, soud’k wel achten.
                Want dat sijn ghemeenelijck sijn oude manieren.
T.M.        K’sou wel dencken, dat hyse ons met sijn Claertje sal stieren,
                Dat is het soetste tasje wel, dat hy heit.
Claertje comt met
de wijn uit.
                    (1020) Daer comtse by me sieter-na, hebb’ ick’t niet wel gheseit.
                Claer. God segen jou wijn. wel Lichte Wigger hebb’ ick jou hier we’er?
L.W.        Jae je Claertje; wat duncktjer of? com geeff ons een praet. sit ne’er.
                Claer. K’moet eerst schrijven, en dan praten.
                T’is beter onghetapt, dan ongheschreven ghelaten.
                (1025) K’moet voor mijn meester wesen, oft voor mijn selfs waer.
T.M.        Doe het schot op, Lichte Wigger, daer s’een varcken bekeert. wel hei Claer,
                Je plecht wel een goed borst door de vinger te sien?
                Asje twee kannen tapten, soo schreeffjer maer ien;
                Trouwens je hebt het noit voor mijn ghedaen. Want ick ben sulck geen.
Cla:          (1030) Heer watte leughen? k’hebt mijn leven niet ghedaen, maer je hebter my wel om ghebeen,
                Asje weinig geld hadde, dat ick het doen sou.
[fol. D4r]
T.M.        Wel Claer hoe liegje soo? k’looff niet, of je schodse uit jou mou.
                Je geeft niet meer om een leughen, as een kray om een sonnen-dag.
                Kenje soo stoffeeren, soo looff ick niet, datter jous ghelijck uit comen mag.
                (1035) Je hoort winkel op te setten van stoffeeren met cramerij.
                Ick daer op hoetelen! dat is verre van my.
                Die geen, die mijn kennen, houwen my voor een rustig ghesel,
                En dat ben ick oock, dat weet alde wereld wel.
Cla:          Wis weetment wel; dan wy sullent’ daer by laten blijven.
T.M.        (1040) Maer die eer geeff ick jou we’er, datje wel twee voor een kent schrijven
                By rijcke Pollen, om we’er inde recht te brengen, datje weg hebt gegeven.
Cla:          Dats’ onwaerachtig, k’hebb’ mijn leven geen twee voor een gheschreven,
                Of yemant door de vinger ghesien. sulcx is hier noit gheschiet
L.W.        Dat mag een hond op sijn siel nemen, Claertje, maer ick niet.
                (1045) Je moet sijn pap qualijck gebotert hebben, dat hyt’ jou so ongesouten seit.
                Dan lae loopen de cloot, wat soete meit
                Souje jou an een beetje ghebacks stooren?
                Die niet dooff en is moet soo veel hooren.
                Laet ons vrolijck wesen; wy hebben daer ghenoug van.
                (1050) Slapen de Boeren, soo waken de Gansen, niet waer Huisman.
Boer.       K’mag jae seggen, t’helpt soo veel alst’ mag. L.W. wel hoe sit je dus stil
                Arij-Pier-Jan-Keesen? wat dunckje, is dit niet een moije dil?
Boer.       Jae’t Heerschop; k’heb mijn leven wel leelijcker gesoent, daer’k geen geld of hadd’.
T.M.        K’docht, datje die dinghen door langheid van tijd vergat.
                (1055) Denckjer noch om, wat je wel eertijds gedaen hebt, doenje hier en daer liep?
L.W.        Wel soud’ hy niet. een oud wagenaer hoort garen t’klateren vande swiep.
                En soo doet hy oock: want hy is een wewenaer.
Boer.       As ick doe, werre Heerschop, dat is waer.
                Meenje dat wy boeren daer niet garen of hooren, en ooc niet wel optrecken?
                (1060) I gut jaewe; men vinter onder ons dat vogels sijn met becken.
                K’bemin t’vrou-volck, en k’sie oock garen een hupse tas.
T.M.        Ick loof wel, datje liever een vrou int’ hemd siet, as een ruyter int’ harnas.
Boer.       Neen; ’kdurff oock wel een man onder sijn ooghen sien. sie my niet an voor sulcken bloed:
                Ontvallen mag ick mijn viand, maer ontlopen sel ick niet; ast’ wesen moet,
                (1065) Prijs ick datmen hem dan, as een man, weert met weinig praet,
                En datmen toont datter aen elcke arm een hand staet.
                Maer sommige lui maken soo veel waters vuil met heur krijten,
                Ofse drie lui seven armen of souden smijten,
                End’ ast daer op an comt isser niemand thuis.
                (1070) Een blaes met boonen sou sulck volc doen loopen, of t’geritsel van een muis,
                En sulcke esels willen altijd de hoogste vlag voeren.
T.M.        Jae Huisman, sulcke bloen ist inde mond geslagen, en die moetmen t’backus dan snoeren
                Met een ennetje staels van een voet, of aer halff lang.
Boer.       Dat’s waer Heer: eele weken dan sijnse soo bang,
                (1075) Dat sij van angst wel heur broeck beschijten souwen,
                Asmen dan comt scheijen, datmense wil houwen,
[fol. D4v]
                Dan sijnse seven man starck, en souwen d’aere de lever wel uit winnen.
T.M.        Datse jou dan voor hadden Huisman, sy souwende geen sij bij spinnen.
Boer.       Neens doch: sy souwen uit mijn handen niet raken ongeschent.
T.M.        (1080) T’geltje Huisman, om datje sulcken e’elen baes, end’ een man voor de vuist bent,
                K’hebjer noch te liever om. Boer. ick brengt jou we’er,
                K’heb jou soo lief, asje mijn doet. T.M. wel Huisman doetje dat seer?
Boer.       Neent’; Maer men souder wel droncken van worden, duirdent wat lange.
                Want ick slaese al dood die ick crijg, k’neemer niet ien e vange.
                (1085) K’voel oock wel, dat mijn hoofd lichter is, dan doen ick hier quam.
                I gut Heerschop had’ mijn mo’er sulcken sog, k’lag een heelen dag ande mam:
                Of konnen mijn koijen sulcken melck geven,
                K’waer de rijckste by mijn keel die daer mogte leven.
L.W.        Wat waer’t dan? asje dat hadd’, soo souje noch meer begeeren.
                (1090) Je hebt ghenoug om een goed heen comen, t’aer meugje wel onbeeren:
                Veel goeds stopt geen giericheid; dats’ ghewis,
                Hoemen meer goeds heit, hoemen dicmaels gieriger is.
                Dat siemen wel aende gierigaers, al hebbense ghenoug,
                Die’t al nae’r schrappen s’avonds laet, en s’merghens vroug,
                (1095) En dan durvenser noch niet of leven. waerdig sijnse datmense bespot.
                T’goed dat heur hoort te dienen, dat dienen sy, en maken daer van haer afgod’.
                Sy hooren haer te schamen, datse so veel affgoderij mett’et goed bedrijven.
                Ick sal’t niet doen, t’goed is in de wereld, en t’moeter blijven.
                K’heb daer liever eens voor te licken van de claren.
T.M.        (1100) Ick segje vande selfde. waer voor souwe wij’t sparen?
                Wy sijn noch vrijers, we laete Violen sorghen.
Droncke Ioortje, en Coppen
Quist-goed’ comen uit.
D.I.              Coppen, al sochte wy Lichte Wigger van nu tot morghen.
                K’denck niet dat wy hem vinden sellen;
                Wy mogen’t voor dees’ reis wel op souten, end’ uit onse sin stellen.
                (1105) Want wy hebben jmmers over al na hem ghekeken.
Copp.      As wy doen; in wat gat mag hy steken?
                Doen wy int’ Verlooren Kind quamen, was hy daer pas van daen,
                Sou hy wel met Teun Moyweertje naer de cust sijn ghegaen.
                Weetje wel, daer hebben wy noch niet ghesocht?
D.I.          (1110) Neen wy seker niet; wel dats vremt, we hebben daer niet eens om gedocht,
                T’is nochtans een plaets, die ons wel bekend,, is,
                En wy weten alle bei wel, dat hy’er ghewend,, is
                Te gaen, com later ons gaen wand’len na toe.
                Van hier langer te staen dat word’ ick al moe.
Copp.      (1115) Ick oock; wy souwender lang staen, eer wy sweten souwen.
                T’is by de wijn beter te sijn, en by schoone vrouwen.
D.I.          Dat looff ick; maer wy sullen’t haest met een romertje versoeten.
Coppen.   As wy sullen. want wy bennen niet verde vande plaets, daer wy wesen moeten.
                K’weet wel dat het hem spijt, dat wy malkander hebben ghemist.
[fol. E1r]
D.I.          (1120) Wel soud’ t’niet? ick hoorse, al hier ist’.
Cla:          Daer is volck voorde deur; me dunckt ick hoor cloppen.
                Isser jemand? D.I. jaet’ Claertje, ick en Coppen.
Claertje comt uit.
Cla:              K’had de deur an ghedaen, men is aers soo onvrij.
D.I.          Is Lichte Wigger hier niet. Claertje. jae hy; maer daer’s volck bij.
D.I.          (1125) Meughen wy niet by hem gaen? Claer. wacht k’selt’ vragen. ick com terstond we’erommen.
                Coppen en Droncke Joortje is daer voor Wigger. L.W. laetse binnen commen.
                Schep op met de groote lepel, de cleinen heit een gat.
Boer.       K’mag gaen. k’danckje Heer-schop dat ick’er wel geweest heb. L.W. neen Huisman, sit noch wat.
                Wilje alre’e gaen. Laet ons noch wat vrolijck sijn.
Boer.       (1130) T’sel haest doncker worden, en de verdste weg is mijn.
                Claer. Coppen en Droncke Joortje com vrij binnen.
D.I.          Wy meughen jou wel loopen soecken, dochte wy jou hier te vinnen,
                Hadde wy jou niet ghevonden van avond, t’sou ons soo hebben ghespeten.
L.W.        Wel k’heb hier met dit volck al een langhewijl gheseten;
                (1135) K’mag meer as tien mael gedocht hebben, ofse niet na mijn sellen commen vraghen.
Boer.       Maer Heer-schop, t’wort vast tijd, waer beliefje dat ick t’schaep sal draghen?
L.W.        Brengt het tot mijnent; maer drinckt noch eens eerje gaet.
Boer.       K’hebb’ ghenoug Heer. k’voel wel, dat mijn tong al yser slaet.
L.W.        Sy doet niet. Huisman, drinck uit, wiljet we’er halff neer setten, wel hey.
Boer.       (1140) K’sou droncken worden, wy sijn gewent kernne-melck te drincken, of seur wei.
                Dat is onsen dagelijcxsen dranck, maer dit bennen wy niet te weun Heer.
L.W.        Drinck uit, drinck uit. Boer. uit ist’ Heer-schop, k’danckje op so goed meer.
L.W.        T’uwen besten Huisman. Maer past op den tijd, dieje mijn beloofft hebt an mijn hand.
Boer.       Sou ick niet Heer-schop? k’sel dat doen sonder falicant.
Den Boer gaet uit de herberg
en spreect dit.
                    (1145) T’loopt al op een eind’ met Lichte Wigger, dat rijck sal niet lang staen.
                Niemendal te doen, en alle daeg inde herberg te gaen,
                Al hadmen een Graven goed, men sout soo wel verteeren.
                Dan t’zijn is al op, sou ick wel dencken, doch den tijd sal leeren.
                T’end moet de last dragen, end’ alst’ op is, wat sal hy te hand trecken?
                (1150) Leirde hy een Ambacht de lui souwen met hem gecken,
                En dat sal hy oock niet doen. want t’wercken is hy ongewent.
                Ick sie hem noch in armoe comen, end’ in groot ellend;
                Of hy mag op t’eerlijcke tuchthuis gaen om naer Oost-Indien te varen:
                Dan ist we’er: hy had’ niet hoven te doen, had’ hy sijn goed kennen bewaren.
                (1155) Maer t’is kunst alle man van pas te maken.
                Al doetmen’t dicmael wel, k’laet staen nu, soo wetense noch wat te kaken.
                Doch een jeghelijck sie toe, datse oock niet en dolen.
                Niemand sorgt voor een aer, de wacht is een yder bevolen.
[fol. E1v]
                Daer om sorg ick voor my, en k’blijff an’t boeren, want k’vinter wel me’e,
                (1160) En k’drinck somwijlen een pintje, as ick coom in ste’e
                Sonder mijn dinghen te verswijmen, en soo sorg ick vast voor den ouwen man.
                Datje vlus geen jae seggen wout, meysje, k’siejer noch om an,
                Je moet een Monseur hebben, as Lichte Wigger is, dan benje bewaert,
                Ghelijckmen de spiesen draecht, en die sal, as een blind paerd,
                (1165) Inde wind sien om sijn huis in eeren te houwen.
                Hoe souje dan op gheschort wesen, quamjer sulck een te trouwen?
                Eveliens ofje met bei jou bienen in t’vier,, sat.
                Al hadje soo veel geld, asser mag in een bier,, vat,
                Hy soutje op helpen, en seyje wat, hy souje noch wel warm decken met hout.
                (1170) Sie toe, wieje byde hand neemt, lieve kind, en watjer voor een trout.
                T’is een heet hang-ijser om an te gaen. wel adieu soete mo’er
                End’ oftje soo ghebeurde, denck dan eens om den Boer.        binnen.
Lichte Wigger, Droncke Ioortje, Coppen Quist-
Goed, en Teun Moyweertje sitten noch met
malkanderen inde herberg.
                D.I. In t’soecken na jou hebben wy ghevonden een fraye meit,
                Die hier eerst corteling gecomen is. want de Waerdin heefme selfs geseit,
                (1175) Dat syse geen twee daghen in huis heeft ghehad.
                K’denck niet, datter schoonder vrou-mensch is inde heele stad.
                Wy hebbender in sin we’er te gaen, wilje niet me’e alle bei?
L.W.        Jaewe; maer waer ist? int’ nieuwe bordel, dat wy noemen de Hei?
D.I.          Je selt het wel sien. wilje niet me’e, segh?
L.W.        (1180) Noch een pinte wijn, dan isser ses, daer me’e op en wegh.
                de waer. Hebje gheclopt. T.M. jaewe; tap noch een pinte wijn.
L.W.        K’sit noch al en denck, wat het voor een mag sijn.
                Je kent wel om ruicken, je slacht de haeswinden,
                Je weet altijd wat vremts, hier of daer te vinden.
                (1185) K’looff niet of sy moetent’ jou comen seggen, asse wat nieus crijghen.
                T’is jou altijd bekent. D.I. dat selje wel swijghen.
                Wantje en weet het niet, dat hoor ick nou wel an jou praten.
De Waerd comt ondertusschen met de wijn
uit en schrijft twee voor een.
L.W.        Dat’s geen nood, of ick t’weet, of niet; k’selder mijn slapen niet eens om laten.
                Maer Heer Waerd hoor, je hebter daer een te veel geschreven.
                De Wa. (1190) K’doe niet. L.W. doen je gingt tappen, doen wasser vijff, en nou staeter seven.
                Ick seg dat jer een uit doet. Wantje hebt geschreven twee voor ien.
de Wa.      Hey! hey! je suft. L.W. wel wat denckje, dat ons oogen kousen sien.
                Wy weten’t allegaer wel. doe het uit, eerje ons versteurt.
                Wat quelt ons dese fiel, of t’wordt terstond jou beurt.
                (1195) Wilje noch loochgenen, datmen voor sijn ooghen siet?
de waerd.  Je meugt selver een fiel wesen, ick ben dat niet.
L.W.        Niet veel woorden, ofje krijgt de kan op jou kop.
[fol. E2r]
de waerd.  Dunckt het jou goed, doetet. L.W. leechelijck wel. want k’passer niet veel op.
                Wrijf uit een schreef, of ick doet al te mael uit.
de Wa.      (1200) K’Wil niet. L.W. sie daer, nou krijgjer niet een penning van, maer wel slagen voor op jou huit.
de waerd.  Ick sel jou mantel houwen voort’ ghelag.
L.W.        Ghy; soo vroom benje niet, k’wou dat ick het eens sag.
                Hout’er dat voor, stae nou, t’is hier lang genoug gemalt.
D.I.          Raec wat. want t’is scha, datter besiden valt.
de waerd.  (1205) Help! help! sij willen mij vermoorden, moort! moort!
waerdin.   Wat leerje mijn man al? D.I. weg van hier, voort voort.
                Wilje me’e comen, soo crijgje oock pas wat om jou ooren?
waerdin.   Oh! zijn daer nou geen goe lui die dit hooren,
                End’ ons wat te hulp comen. help! help! sij vermoorden ons hier.
D.I.          (1210) Swijg, of ick slaeje de cop aen twien. waer toe dit ghetier?
                T’is geen nood; onder die slagen sel jou man niet dood blijven.
L.W.        Soo hou dat voor dese reis. leer op een ander tijd wel schrijven.
de waerd.  Betael mijn de ses pinten, die der (na jou seggen) mosten staen.
L.W.        Ick wil jou niet een penning geven. com laet ons gaen.
waerdin.   (1215) K’sel jou mergen voor mijn Heeren ontbien op t’Stadhuis,
                En clagen gewelt. L.W. doeje dat, soo snij ick jou in elcke koon een kruis.
waerdin.   Jou rabauwen, sij sullen u wel een aer lesje begroeten.
L.W.        T’hart hebje niet, datjet doet. want de’ejet, je sout voorseker de stad uit moeten.
Continue

T’vierde deel.

Coppen Quist-goed.

                ICk hadde te nacht mijn pijtje wel heerlijck vol.
                (1220) Dan ick wast alleen niet, sij haddent’ allegaer wel lustig inden bol.
                Men most droncken worden, wijntje met suijcker, t’is den soeten ingang,
                En wij droncken al veel. want het duerden wat lang.
                Wij quamender inden voor-avond, en scheijde s’nachts heel laet.
                En doen wij na huis gingen, maecte wy vande ouw Delff wel de Kruis-Straet,
                (1225) Want wy hadden stroo-beenen, daer gingen wy swieren heen;
                End’ een van ons allen liep tegen een uit-stekende stoop, off een aere steen;
                End’ hy docht het een man was, die hem op t’lijff liep, hy wouder tegen an,
                Stae! stae! riep hy met het mesje in sijn hand, voor een man.
                Wat hebje op mijn lijf te loopen jou sticke schelms, daerje bent?
                (1230) Daer tierden hy (hoe mosten wy lachen?) op de stoop, en daer was niet een mensch ontrent,
                Dan wy met melkander, en wat wy seiden, hy raesde even seer.
                Ten lest sne’e hy toe: doen stont hy en keeck by sijn neus ne’er,
                En sloegh al sijn kneuckels t’vel of tegen de stoop.
                Hy trock sijn hand soo ras na hem, en gaff vry wat beter coop.
                (1235) K’denck wel dat hij’t eer ontwaer worden, as hy somwijl den dag doet.
[fol. E2v]
                Dan t’is geen nood, sy hooren niet aers te vaeren, die geen die soo onsoet
                Sijn, as sy droncken bennen, dat sy altijd vechten willen.
                T’is een qua’en dronck, die gemengt is met sulcke grillen:
                Men doeter dingen door diemen na wel wou, datmen niet hadd’ ghedaen.
                (1240) Ick houder niet of. want t’is soo moy met een heele huid slapen te gaen.
                Dan ick hooff geen sorg daer voor te hebben. want k’heb sulcken dronck niet over my.
                K’en verstoorme soo licht niet, as my wat ontmoet, k’ben even blij,
                I gat ick sy soo gheneuchelijck, as ick droncke ben;
                Ick soen t’vrou volck dan dattet klapt, of ick se ken, of niet en ken.
                (1245) Jae ick sou een ghehulde besemstock soenen, dat ick se voor my kreeg,
                Ick moet vrolijck wesen, as ick buis ben: want my is dan niemendal inde weeg,
                En my dunckt, t’is moy want men ziet, en leerter een mensch sijn goet hart an kennen.
                Maer de sommighen sijn we’er anders, wanneer sy droncken bennen,
                Dat is, asse t’huis commen, stooten sy haer voet anden dreppel,
                (1250) In plaets van haer vrou een kusje te geven, gaen syse toe met een kneppel,
                En decken haer soo voor de kou op, dat ser blaeuwe leen van draghen,
                Soete vroutjes die soo ghehout sijn, die bennen te beclaghen.
                As ick eens trou, k’sel beter met mijn vroutje leven.
                Ick sal de mijn in plaets van smijten een soentje geven.
                (1255) Wat soumen vrouwen smijten, t’zijn maer een deel bloen,
                Sy hooren haer te schamen die sulcx doen.
                K’wou datse houte neusen hadden, al de geen die haer Vrouwen slaen,
                Men souse dan wel kennen, as mense over straet sag gaen,
                T’is dicmael volck, daer men t’niet op en sou vertrouwen,
                (1260) Die een Engel byde lui sijn end’ een Duivel teghen haer Vrouwen.
                Doch de mans geeff ick de schuld altemael niet.
                Want de Vrouwen sijn somwijl oorsaeck van datter gheschiet,
                As sy gnorren, en morren, end’ hadde gaeren de broeck an;
                Maer se dientje doch niet, laetse vrij blijven by jou man,
                (1265) Die pastse beter, hem te ontnemen dat waer schae,
                Je soutse niet stofferen kennen, want jou lirredom staet’er niet nae.
                En wat seitmen dan, as syse an hebben? de mans crijgen soo meenige streeck,
                De Vrou die woonter, en de man die leyt’er t’huis om een blanck ter weeck.
                Soo verd’ sal de mijn niet comen, as ick’er een trou.
Droncke Ioortje comt met de mantel van
Lichte Wigger uit, om na de lombaert te gaen.
                (1270) Ick ben de man, sal ick seggen, en die wil ’k blijven, blijf ghy de Vrou,
                As men elck wat wils heeft soo gaet het wel.
D.I.          Wel? vind ’k jou hier staen Coppen Quist-goed, fijn ghesel?
                K’docht, datje al inde brandewijn sat tot Michieltje.
Coppen.   Neen’k Droncke Joortje: en oock en gae ick niet meer tot dat fieltje.
[fol. E3r]
                (1275) T’is een recht narretje; daer om blijf icker van daen.
D.I.          Ick hebber al meer ghehoort, dieder daer om niet willen gaen.
                En sijn wijff doogt oock niet, t’is een quaed stick vleis.
Coppen.   Daer door verloopt haer neeringh oock. want de geen die daer een reis
                Gheweest heit, die wilder niet weer wesen.
                (1280) K’hebb’ noch een korff-stock met hem of te rekenen. hy mag vresen
                Krijg ick hem, voor dat hy my eens een pijp heeft ghedrait.
D.I.          Je moet zijn woorden niet meer geloven, as de wind die daer wait.
                Want hy is wat ongheluckig in t’waer seggen, hy slachter meer.
                Drait hem weer eens een pijp, soo is het leer om leer.
                (1285) D’armoe sal hem voor u slaen, al slaet ghy hem niet.
Coppen.   Daer is al wat an. want my dunckt datter niet veel overschiet.
                T’is een kouwe tijd met hem, na ick het an ken zien.
D.I.          Maer Coppen laestmael was ick op een plaets om een pintje metme twien,
                Daer t’wel tienmael kouwelijcker was, ast daer noch is lieve quant,
                (1290) Daer d’eene op een water emmer sat, en d’ander een turffmand
                En wy seide dat sy een vier an souwe legghen van een paer bieren,
                Sy hadde geen turff in huis. want sy mosten daer om stieren:
                Een klomp pot-aerde was de kandelaer, daer stont de kaers in.
                End’ steene kannen sonder decsels hadde de waerdin,
                (1295) End’ t’is noch al een herberg, daer men t’niet op en sou vermoen;
                Datter een blind paerd’ in huis quam ten souder geen schae kennen doen:
                En sy ziender oock allegaer soo kael uit as een rot.
Coppen.   Dat selffde volck sel noch eens voor heur bueren op staen, en spelen banckerot.
D.I.          Dat is voorseker. t’selder niet een hair beter vallen.
                (1300) Want sy sijn veel schuldig, en sy en hebben niemendalle.
                Sulcken volck spelen door armoe banckerot, daer t’een aer van weelden doet.
Coppen.   Daer ’s wat an. want de sommige banckeroetiers hebben na wel eens soo veel goed
                As sy gefailjeert sijn, dan sy te vooren oyt hebben ghehad.
                Sy gaen met de bocht door, en blijven een maend twee drije uit stad,
                (1305) En dan comt het op een accorderen uit met haer schuldenaeren,
                Diese dan betalen op termijnen van ses seven halff jaeren
                Sonder interest te geven, mit heur eighen geld,
                En soo wordense met een aer mans goed vast rijck en wel ghestelt,
                Sy geven daer niet om, al makense meenig arm man,
                (1310) As sy ’t slechs hebben, t’is heur eveliens hoe ser comen an.
                Hebben is hebben speulen sy, s’en dencken niet dattet schand,, is.
D.I.          Men hoort dat volck te hanghen an de hoogste galg die’r int land,, is,
                As sij’t doen om heur selffs rijck te maken.
                Maer die door quae fortuin achter uit raken,
                (1315) Dats’ wat anders, die sijn te beclaghen.
Coppen.   K’wedd’ dat sy allegaer soo segghen souwen, dat men ’t haer ging vraghen.
                Daer me’e willen sy haer baentje schoon maken voor de menschen. hoo hoo lieve man!
                Sy leyen de lui een buiten wegje om, dats’ maer een dexsel op een asijns-kan.
                Sy lieghen datse swart worden. t’is dat eijer eten niet.
[fol. E3v]
D.I.          (1320) Ick gelooft oock, sy maken wel, datse aen t’langste eind’ blijven, en datter een aer op ziet.
                Sy sullen wel maken, dat heur ziel geen kou lijen sal.
Coppen.   Wy moghen wat praten, Joortje; maer sy hebben vast het goed al.
D.I.          Jae Coppen de menschen sijn al eer vergetelder, asse wel pleghen.
Coppen.   Wilje van eer seggen? die heit dat volck soo veel, as een paerd in sijn vuist mag dreghen.
                (1325) Want eer en schaemt hebbense op eenen dag verlaten, en dat om proffijt.
                D’eer kost soo veel te houwen, sei de meit, k’ben blij dat ’k de mijn ben quijt.
                Want wat kenmen vande eer gaen eten? niet; t’goetje ist’ daer men of wel vaert
D.I.          Dat blijckt oock wel. want byde sommige wort de eer niet gespaert,
                Jae lijff noch ziel niet, asser geld te winnen is, t’is hoe’t is, sy sijn bereit,
                (1330) Al woumense ghebruycken tot noch so leelijcken feit,
                Sy souwen ’t doen. want door geld wordenser toe bekoort,
                Al wast dat door haer hand een Prins, of een Koning most worden vermoort.
                Sulcke Goddeloosen vintmen noch, die dat durven bestaen.
                T’geld brengt sijn meester inde hel, en t’blijfter selffs van daen.
                (1335) Dat ronde goed, daermen de boter om coopt, recht wonder uit.
Coppen.   Dat soumen seggen. want t’is al de wereld te doen om dat duym-kruid.
                Men is over al welkom, waermen comt, wanneermen geld heeft.
D.I.          Insonderheid te hooff, as men een recht heit hangen, datmen dan wat veel geeft,
                Om een eind’ van sijn saeck te crijgen. want het verdriet een mensch lang te lopen,
                (1340) End’ hoe t’meer is, hoe sy t’liefts hebben. want heur handen staen altijt open,
                En geeffje dan meer, as je pertij doet, soo gaet jou kar op een sant wegt.
                T’is jou dan al halff ghewonnen. want men ghemeenelijck segt.
                Het geld dat stom,, is, maeckt recht dat krom,, is.*
Coppen.   Niet hooger, man te roer. hou dreghende, ofje sout door de wind leggen.
D.I.          (1345) T’is wel met jou Coppen, ick wilje go’en dag segghen.
                Want ick moet een bootschap doen voor een, die my sit en wacht,
                Daer ick een dag me’e opghetrocken hebb’ met een nacht.
Coppen.   Hout die voet, je selt wel leeren dansen. maer waer doch hier in stad?
D.I.          Soo vraegmen een boer sijn kunst of, wistje dat.
Coppen.   (1350) End’ of ick het al wist, wat waer’t dan?
                T’sijn dinghen diemen wel weten mag. daer hanghen geen halsen an.
                Hoe na hebje sorg dat ick’er na toe loopen sou?
D.I.          Wel ofjet deed’; com ick saltje segghen, ken kant niet swijghen voor jou.
                Je bent my te go’en vriend Coppen Quist-goed.
                (1355) Wy sitten tot Ael-pis-hoos. j gut wy sijn soo soet.
                Gaejer, je selter Lichte Wigger met Teun Moyweertje vinden.
Coppen.   Sou ick niet? want dat zijn van mijn beste vrinden.
                Nou prijs ick jou noch, datje geen brood voor vrienden spaert.
D.I.          Neen’k doch, gae voor heen, k’sel je volghen. want’k moet eerst gaen inde lombaert
                (1360) Met de mantel van Lichte Wigger om een deel gelds daer op te halen,
                Want hy heeft geen geld om t’ghelag te betalen,
                En t’ghelooff is uit, soo moet hy vande noot een deucht maken.
Coppen.   Hy sou, dat’k niet seggen durff. ken hy er aers niet uit raken?
D.I.          Neen hy. want sy willen hem niet laten gaen, voor dat by betaelt heit.
[fol. E4r]
                (1365) Hy isser van ouds oock noch schuldig, sei de waerdin, en al hebb’ ick lang ghebeit,
                Ick ken niet een penning van hem crijghen, en met dit sout niet een hair beter wesen.
Coppen.   Ast’ sou. hy plag een aer quant te sijn voor desen,
                Doen hy geld hadde, maer nu is hy niemand schuldich dan Duitschen en Walen.
                Hy weet wel van borghen, maer niet van betalen.
                (1370) T’is best datse mijn soecken, seit hy, dan ick heur.
                Ick sorg, ick sorg, dat de meubels al meest sijn deur,
                En dat hyse op t’lest allegaer even veel geven sal.
D.I.          Wat wilt ghy daer voor sorghen, benje mal?
                Wat roert het ons? laete wy slampampen, soo lang hy wat heit by te setten.
Copp.      (1375) In re’en. op die punten moetmen letten.
                Maer wat duncktje? sal hy t’noch wel wat harden moghen?
                Hy heeft geen goed meer, seggen de lui. D.I. t’is loghen.
                Hy heeft noch wel wat. an de lui’er seggen is niet bedreven.
Copp.      Neen t’seker; sy seggen soo veel, daerse geen tol van geven.
                (1380) In plaets van datse een anders eer over straet lopen draghen,
                Waer ’t beter datse stilsweghen, en haer selven besaghen.
                Een jeghelijck heeft genoug te doen, al moeit hy hem met een ander niet.
D.I.          Dat’s waer; nochtans vintmen kalle-vaers, die ’t al vernemen, watter in stad geschiet, Ende heur werck dag an dag, daer of maken,*
                (1385) Van d’eene winckel uit en d’aere in te lopen labben en kaken
                Van dinghen, die haer in ’t duisenste deel niet en roeren.
Copp.      De wijffs kennent oock wel. want men vind soo veel praet-moeren,
                Die byde buir huisen lopen labben met haer haspel in heur hand,
                End’ haspelen daer schier langer over, asse hebben gesponnen. want
                (1390) Over een kleyn klosje haspelense wel een halven dag, eerse hebben gedaen.
D.I.          De breitsters spelen oock geen slim by. die kennen soo moy gaen
                Met haer breitsel van d’eene deur tot d’aere klap-hout vercoopen.
Copp.      Die doen haer werck even gaeuw; maer daer sijn anderen die alleen uit kallen lopen,
                En die daer soo an wennen, dat sy t’niet kennen laten.
                (1395) Jae die altijd labben moeten, al souwense van haer selffs praten,
                En die van niemand goed kennen seggen, dan van alde wereld quaed.
D.I.          Dat volck maken, datse comen in alle mans haet,
                En sy sijn dicmaels schurfder, as daer sy t’van seggen.
Copp.      Dats’ ghemeenelijck, end’ oock kallen sy somwijlen achter de lui heur reggen
                (1400) Dinghen, die sijn leven noit sijn geschiet, of gedacht.
D.I.          Hy isser best an Coppen, die t’kallen minst acht.
                Ick geever niet om offse van mijn kallen of niet.
                K’denck, je selt wel swijghen, ast’ jou verdriet.
Copp.      So doe ick me’e, ick laet mijn kapproen hooren,
                (1405) Wat wil ick teghen een oven gapen, dats doch moeit’ verlooren?
                Sy sullen lang labben, eerse een nopje van mijn kleeren sullen kaken.
                T’kan niet meer, dan an my kouwen cleeren raken?
                Ick bind onder my hoosband, soo sal’tme om mijn hart niet slaen.
                End’ ick laet de kallen-vaers met de kalle-moers gaen
[fol. E4v]
                (1410) Voor t’geen dat se doen moghen, al liepense ande galg met melkander.
                Ter wijl datse van mijn praten, soo swijghense van een ander.
                Sy moetender doch een voorsnoer hebben t’sy my, of een aer: t’is dan die’t is.
D.I.          Dats’ heur oude ghewoont. wel Coppen, eer ick my tijd hier vergis,
                Soo mag ick gaen na Oom Jan en doen my bootschap quangt.
                (1415) K’wedd’ dat Wigger sijn hart schier an stick sit en verlangt.
                Om dat hy niet en weet, waer dat ick soo lang blijff.
Coppen.   Willen wy de mantel vercoopen, en t’geld gaen verteeren tot Goed-gerijff?
                Wat dencktje Joortje of wy het deden?
D.I.          Neen hy souder niet wel in sijn te vreden.
                (1420) Hoe wou hy daer uit comen? hy en heeft geen geld, en sy en willen hem niet borgen.
Coppen.   Wat hadd’ ick daer me’e te doen? daer sou ik hem voor laten sorgen,
                Wouwense hem niet laten gaen sy mochten hem houwen.
D.I.          Hoe sou hy sijn hoofd dan met bei syn handen klouwen,
                G’lijck een man die geen raed weet, dat wy hem soo uit streecken.
                (1425) Maer ick sal’t niet doen, soo schoon salje my niet spreeken.
                Laete wij ons ghenoughen, as wy vrij lag,, hebben,
                En dat sellen wy voor seker we’er den helen dag,, hebben.
                Want Lichte Wigger heit’et my selffs gheseit,
                En daerom heeft hy me meer gelds hieten brengen, as hy verteert heit,
                (1430) T’en waer niet wel ghedaen, dat ick hem toe liet kijcken.
Coppen.   Nochtans benjer wel gaeuw by, asje hem kent uit strijcken
                Om geld of te winnen met vals spelen, en aere schelmerijen,
                Dat doch niet een hair beter is, as beurse-snijen.
                End’ om een mantel te verdrincken maeckje daer nou soo veel werck van?
                (1435) Je bent soo degelijck niet, asje wel schijnt, O lieve man.
                Men ken Droncke-Joortje wel, jaeme seker
D.I.          En jou oock voor een schijn-deugd, en schoon-spreker.
                Je hebt hem me’e menighe reis ghesnooten.
                Ick bent’ alleen niet; en dat ick hebb’ ghenooten
                (1440) Is van jou kar niet ghedropen verstaeje dat?
                Hoe na ist jou leet, datjet niet altemael en hebt ghehadt?
                Wat sel mijn hier toch beuren? je hooft my dat niet te verwijten.
Coppen.   En ghy en behooftet mijn oock soo niet toe te bijten.
                Wat denckje? ick ben van leelijck zien niet vervaert.
                (1445) Ick verhaelden’t maer door een drollicheid hoejet wel eer hebt geclaert,
                Om datje jou vlus vande mantel soo vremt hielt.
D.I.          Je luit een mensch oock uit, ofmen schier was de slimste fielt.
Coppen.   Ick seg niet meer, as de waerheid, en die wil niet ghehoort,, sijn.
                Wil ghy u noch qualijck houwen? laet ick verstoort,, sijn.
                (1450) Je s’naeuwt my toe, een hond souwer niet of eeten willen.
                Men magje sprekende maken, maer men ken jou niet wel stillen.
                Asje begint, je kent wel spijtig spreken.
D.I.          T’sel u oock inden beck niet ontbreken.
                Asser wat te seggen is, je staet niet ofje stom waert
                (1455) Ick voorseker jou, je tong is dan niet inde lombaert.
[fol. F1r]
                Je kent louter kakelen, datje dat mient,
                Die jou vande tong-riem ghesne’en heeft heit sijn geld wel verdient.
                Wantje hebtse wel tot u wil, na ick hoor.
Coppen.   Soo slacht ick jou. geeffme vrij de hand Droncke Joor.
D.I.          (1460) Daers’ wat an, daer sal altijd geen raeg wassen voor ons’ mond.
Coppen.   Neent’ maer waerom wiljet niet doen, dat ick daer sei terstond?
                Je bent een wonder mensch’ kenje jou niet laten gheseggen?
D.I.          I gat neen, daer sou sulcken stinckert t’huis leggen,
                De’en wy dit, we souwen voor seker uit sijn gunst raken.
                (1465) Een ouwe mantel een leur of een seur, wat mag dat maken?
                T’is best, dat wy t’laten, t’sou ons doch na rouwen:
                Wy kennen tien mael meer ghenieten as wy’t by hem houwen.
                Wy gaen tijds ghenoug van hem, as hy niet meer en heit.
Coppen.   T’is oock waer; je hebt dat wel overleit.
                (1470) Maer Joortje ic gae ginder na toe, doedje bootschap ras, wilje wat spoen.
D.I.          K’selje volghen terstond. want ick hebber niet lang te doen.        binnen.
Coppen.   Die mantel moet van daeg noch deur de keel, en wat meer daer by.
                Hy selder altijd een goed hulper toe hebben an my.
                Want k’ben halff verseeuwt, en as ick dan veel drinck, soo word’ ick we’er ghesont.
                (1475) K’wilder gaen na toe, soo mag ick wat krijghen inde mond.
Teun Moyweertje comt uit.
T.M.            Hoo Coppen Quist-goed, ick wensch je go’en dag.
Copp.      End’ ick jou ooc Teun Moyweertje, met soo veel gelds, asser in jou beurs mag.
                Waer wilje heen, datje dus naerstig loopt? T.M. k’moeter gaen soecken ien.
Coppen.   Wie doch? seg het my: mogelijck hebb’ ick hem ghezien,
                (1480) En dat ick jou sel kennen seggen, waer hy is.
T.M.        K’soeck Droncke Joortje dien lichtmis.
                Hy heit ons wel een uir laten wachten Lichte Wigger en mijn.
Coppen.   K’hebb’ hem terstond gesproocken voort’ Riet-veld, hy sal haest by jou sijn
                Wy hebben daer wel een uir met melkaer ghepraet.
T.M.        (1485) T’is seker fray, dat hy ons soo wachten laet.
                Wy kosten niet dencken, waer dat hy mogt blijven,
                Wigger heeft zitten preutelen, en kijven,
                En heit mijn uitghestiert, dat ick hem sou gaen soocken:
                Daerom ist waer, datje hem hebt ghesproocken,
                (1490) Seg het doch: soo niet, moet ick na hem kijcken. Coppen. Jaet’,
                Je sout wel ontwaer gheworden hebben, hadde hy willen doen na mijn raed:
                Wy souwe de mantel vercocht, en t’geld verdroncken,, hebben,
T.M.        Soo; hoe suiverlijck souwe wy daer zitten proncken,, hebben.
                Wy hadde veel verteert, en geen geld, wy souwen geen raed hebben geweten?
                (1495) K’wou liever, datje jou bocksen haddet bescheten,
                Dan datje ons sulcken part had ghespeelt,
                Hebjet aers niet ghekuist, k’looff niet, dattet de helft scheelt.
                Ick bidje, seg het mijn, ick sou bij Lichte Wigger niet we’er gaen.
Coppen.   Neen doch niet: wy hebben’t niet ghedaen.
[fol. F1v]
                (1500) Want ick sou by jou ghecomen hebben, hadd’ ghy my niet ghemoet,
                Droncke Joortje mag ginter al wesen. T.M. nu sal ick goed
                Van jou seggen, Coppen, al sou ick t’verzieren.
Coppen.   Wy weten dat wel, dat zijn jou ouwe manieren:
                Maer ick wil na Lichte Wigger gaen, wilje niet me’e seg quant.
T.M.        (1505) Jae’k, com an, soo moghen wy melkaer een volletje setten op de hand.
Continue

T’vijffde deel.

Teun Moyweertje comt uit.

                HEt begint met Lichte Wigger al wat kaeltjes of te lopen, by dat het plag.
                Want’k was laestmael in een mot-huis met hem, daer hy sijn hemd most laten voor’t gelag:
                Maer daer gaff hy niet om, hy is noch even lustig.
                Al minderen zijn proeven, hy was even rustig.
                (1510) Hy geeft het alse lieff noch ten besten, as hy t’hout,*
                Een teicken dat het hem noch niet en rout,
                Dat hy sijn geld soo na door ghebrogt heit met my, en mijns gelijck.
                Dan t’is geen swaricheid, hy kan noch wel we’er worden rijck.
                Dat hy soo kael altijd sal blijven, as hy nou is, dat staet niet geschreven.
                (1515) Een mensch kan seven-mael beroit, en rijck worden in sijn leven.
                K’wou wel dat hy al we’er goed hadd’, t’jammer’t my dat hy inde lij,, is.
                En sulcken volck hoort het oock te hebben, ghelijck hy,, is
                Want as hy goed heit, sijnder veel die daer wel of varen,
                Hy sal’t dan voor een kalis niet sparen,
                (1520) Ast met geld te doen is, sal hy niemant laten in nood,, blijven.
                Hy slacht de sommighe niet, die op een penning souwen dood,, blijven,
                En die altijd weten te clammen, en te claghen vande kostelijcken tijd.
                Ick hou daer niet of: van sulcken volck hebben wy end’ een ander geen proffijt.
                K’hou meer van een borst die van een pond-groot een stuver durft maken,
                (1525) Dan mag het geld wat onder de man raken,
                T’sou aers op hopen blijven leggen by melkaer,
                Ghelijck t’noch wel doet op sommighe plaetsen hier en daer.
                Had’ ick’t, k’sout soo niet laten leggen, k’souwer Moyweertje op spelen,
                En somwijlen sou ick een goed borst wat me’edelen.
                (1530) Ick hebb’ geen sorg dat ick niet genoeg sal,, hebben.
                Die langst leeft die sal’t doch al,, hebben.
                End’ as t’mijn op is, is t’gasthuis soo goed voor mijn, as voor een aer.
Coppen Quist-goedt en Droncke
Ioortje comen uit.
Coppen.       Wel Teun Moyweertje magmen jou eens sien in seven jaer?
                Waer hebje dus lang ghesteken in een gat, datmen jou niet en ziet?
[fol. F2r]
T.M.        (1535) Wel Coppen, en Droncke Joortje en ghy? men ziet jou oock niet;
                Je moet een helen dag inder muiten zitten. D.I. wat en praet?
                Je weet wel beter: wy sijn al te gaeren met ons neus op straet,
                Of int’ eene mot-huis, oft’ aere een potje,, licken.
                En dan met eenen na een moy motje,, kicken.
                (1540) Om d’ouwe hand te houwen, as sy ons an staen.
T.M.        Waerom niet? dat moet somwijl oock zijn ghedaen.
                Maer heeft geen van jou beijen Lichte Wigger corts ghezien?
Coppen.   Jaewe: t’is ontrent gheleden een dag of acht of tien,
                Dat wy noch lest by malkander waren.
T.M.        (1545) Ick hebb’ hem in geen maend ghezien. hoe mag hy nou al varen?
                T’begon doen al kaeltjes met hem of te lopen, daer schoot niet veel over.
Coppen.   Doen; of nu dat scheelt te veel. hy is by gat nou soo pover,
                Dat hy qualijck een cleed om t’lijff heit, off een hemd an zijn gat.
                Daer is geen onderscheit tusschen hem, en de slimste fun vande stad,
                (1550) Soo ziet hy’er uit. men sou niet seggen t’is de selfde man.
T.M.        Maer Coppen wat en ongewoont gaet hy nou an?
                Nou hy zijn goedje quijt is, en dat hy niet meer en mag.
                Hy is ghewent de heer te spelen, en een jeghelijck te geven vrij lag,
                En nou hem dit mist, sie’k hem een arm leven.
Copp.      (1555) Maer hy gaet nou om een schuimtje, in plaets hy pleg vrij lag te geven,
                Off isser yemand die hem tappen, en borghen wil, hy neemt’et me’e,
                Off hy soect practijck, ghelijck laestmael. hoor doch wat hy de’e.
                Hy ginck om een pintje met een hoer in mans cleeren,
                End’ hy liet hem louter an rechten om wel te smeeren.
                (1560) En doen hy nou ghenoug hat: docht hy by hem selffs, hoe hy’er best uit sou raken.
                Hy ging na bene’en, end’ hiel hem, of hy zijn water wou gaen maken,
                End’ hy sloop de deur uit, en liet haer voor t’ghelag zitten kijcken.
T.M.        Dat hadd’ ick mijn leven niet gelooft, datmen hoeren soo cost uit strijcken.
                Want sy zijn soo arg, as t’hout vande kaeck, sy souwen de koeckoeck bedrieghen.
                (1565) Sy kennen schoon spreecken, en gheweldig lieghen.
                Want sy meenen de helft niet van dat sy seggen.
                Schoon voor den ooghen zijnse, en vals achter den reggen.
                Sy zijn soo slim, asse bocken, t’is niet om uit,, te,, spreken.
                Het spijt haer seer, denck ick wel, datse soo is uit,, ge,, streken.
                (1570) Ick wed sy hem we’er een dageraed ghesworen,, heit.
                Hoe heit se zitten kijcken? Coppen. as een sniertje, die zijn naelde verlooren,, heit.
                Dan dats’ geen nood, men sal de hoeren leeren,
                As sy te wijn, en te bier gaen met een aer in mans cleeren.
                Ick wou, dat hyse driemael meer hadd’ deur ghenomen.
                (1575) Sy suipen de lui genoug uit, de tot haer’ent te wijn, en te bier comen.
                An sulcken volck kanmen geen quaed doen, daer’s niet veel an bedreven.
                Sy hebben heur leven meer ghestolen, asse om gootselen hebben gegeven.
                Men weet doch wel, datse niet veel en doghen, die geen die hoer-huis ophouwen,
[fol. F2v]
T.M.        Jae me doch. want het is volckje, soo’k jou sei, diemen niet en mag betrouwen
                (1580) Die een jegelijck na de mond praten om datse veel souwen verteeren.
Coppen.   Lichte Wigger sou wel hebben, dat hy nou moet onbeeren,
                Had hyse soo veel ghelooffs niet ghegeven, as hy wel heit ghedaen,
D.I.          Jae lieve Coppen, dat doeter al meenig met een leghen beurs gaen.
                En t’selt ons nou oock doen doen, nou Wigger t’sijn is quijt.
                (1585) Want van hem hadde wy onse beste proffijt.
                Wy sellen nou niet veel Moyweertje moghen maken.
Coppen.   Wat ist te weten? as wy hem den backer gheven, moghen wijder by een raken
                Die veel goed heit, en garen speelt rogier bontant.
T.M.        Ick laet jou alle bei sorgen, ick hebb’ al we’er kennis by een rustig quant.
                (1590) O bloed hy heit soo geld, en scheiter oock lustig van.
Coppen.   Ick bidje Teun seg ons me’e die man:
                As wy Wiggeren begheven, sellen wy daer oock by comen.
T.M.        Ick sal’t wel laten, ben’k wijs, dat ick hem jou sal nomen.
                Je sout’ garen over al met jou backus by,, wesen,
                (1595) En dat ghy der alle bey by quaemt, hy sou voor seker oock haest inde lij wesen,
                T’is best dat ick alleen met hem Moyweertje speel:
                Maer ons drien by een te zijn, het waer te veel.
                Je meugt dencken, dat ick’t jou niet en gun.
                Och Jae’k: maer liever selffs. daer de varckens veel sijn, daer valt de spoeling dun.
                (1600) Je selt t’avond of morghen oock noch wel een rustig borst crijghen.
Coppen.   Wiljet niet seggen, je meugt het swijghen.
                Op soo goed we’er om: maer ick sal’t even wel comen te weten.
T.M.        Je selt niet: maer ick sout jou wel seggen, dan de naem is mijn vergeten.
Coppen.   Seg altijd soo, as jet verholen wilt houwen.
T.M.        (1605) Neen doch; ick meen’t, je hebt op my een quaed vertrouwen.
Coppen.   Ic ghelooft niet, al ist’, datje jou verschoont.
                Je selt voor mijn niet manck gaen, k’hebb’ alte lang inde krepel-straet gewoont.
                Dan dats’ even veel, wy sellent daer by laten, wy willen niet kijven.
T.M.        T’is wel met jou: je bent soet, je selt op blijven.
                (1610) Je bent puyck van kousebanden met jou beijen.
Coppen.   T’is waer, moet ick dan seggen. leg ghy’t soo of met Jan van Leijen.
                Hoe varen wy tot uwent? is daer oock geen elff ooghen?
T.M.        Jae’t, daer of daer ontrent, Coppen: t’is niet al ghelogen.
                O doorslepen vogel! Je hebt dat al wel ghekeken.
Coppen.   (1615) Wel Teun, selje noch de draeck met mijn steken?
T.M.        Neen ick doch. sou ick dat met jou,, doen?
                K’beet liever in mijn vinger, eer ick het sou,, doen.
                Men weet wel dat ghy een argen snaeck bent.
Lichte Wigger comt uit heel
kael in t’habijt
Coppen.       En ghy benter oock over al wel voor bekent.
T.M.        (1620) Leg mijn op de aere schoer oock wat; k’mocht aers manck gaen.
[fol. F3r]
Copp.      Op een aer tijd. maer zie ginder comter een hincke-pincken aen.
                Hoe stram dat hy is, hy sou voor geen dozijn man lopen.
T.M.        Dat looff’k; hy kan qualijc gaen. wie ist? hy siet of hy vande galg was gedropen.
Coppen.   Je slacht de potters, die na den bekende weg vraghen.
T.M.        (1625) K’doe doch ick niet. Coppen. t’is Lichte Wigger. T.M. is hy’t men souder by gat kinderen me’e te bedd’ jaghen.
                Sel hy in mascurade gaen, of spelen een spel.
Coppen.   Je selt het wel hooren, laete wy by hem gaen, hy ziet ons wel.
T.M.        Hoe gaet’et jou al kaer? k’hebje niet ghezien? den tijd en heugt my niet.
L.W.        Passelijck heen mannen, ghelijckje ziet.
                (1630) Hoe ist met jou al? men zietje soo selden.
T.M.        Al wel, cloeck en ghesont, onbelaen met den gelden.
                Wilje een vaentje geven? k’souder wel een, eens ziende, eens blinde kloven.
L.W.        Jae, oh heer! wilje daerom by my comen? je sout’et gasthuis beroven.
                T’mijn is al voor’t. ick magger niet meer teghen.
                (1635) Dan wilt ghy een stoopje gheven, ick selder my noch toe leghen.
                Om jou te helpen drincken, al hebb’ ick haest.
T.M.        Wel beginje te suffen, je bent daer noch te jong toe; klooff niet datje raest.
                Ick jou vrij lag geven? wat seggen is dat?
L.W.        Wel jae; k’heb nou niet meer by te setten. k’slacht den os, k’hebb’ goed’ gehat.
                (1640) Robbert is gegaen met ancker met al.
T.M.        We’er an ghegaen. laet’et daer niet by. ben je mal?
                Maer datje ghelooff crijgt, hebje geen goed.
L.W.        Ick heb langenoeg vrij lag gegeven; t’is tijd dat ghy’t nu eens doet.
T.M.        Waer souwe wy’t halen? wy en hebben niet.
                (1645) Denckje, datter met ons wat overschiet?
                Och neen’t; maer eer te kort, O lieve kaer,
L.W.        T’is wel met jou; ick zie wel hoe ick vaer.
                Nou ick niet en hebb’, heit niemand wat voor mijn.
                Doen ick wat by te setten hadde, wou elck wel byme zijn.
                (1650) Want ick was een goed-hart, ick gaff, as een vaer-koe,
                Hadd’ ick soo veel gheweten, as ick nu doe,
                K’sout wel ghelaten hebben; dan dats’ nou gheschiet.
T.M.        As t’is; maer hoe comt’et, datje soo bleik om jou neus ziet?
                Je bent soo mager, as een Jeronimus.
                (1655) Je moet ter pral gheweest hebben, hoe treck-bien je dus?
                Seg ons doch, soo t’is, benje ghebeten?
L.W.        Neen’k; ick heb de koors. Coppen. daer sal ick jou go’en raed voor weten.
                Neem het sweet vande Ste’e-werckers, bestrijck jou daer mede,
                Voor een eycken vier over al jou leden,
                (1660) En lat’et daer in droghen, maer blijft uit de wind.
L.W.        Nou spotje met my, dat hoor ick wel. k’weet niet datment’ vind.
                Want sy slachten de Graeuw-Munnicken, die wercken datse cou crijghen.
                Asje mijn aers geen raed kent geven, soo meugje wel swijghen.
                Je staet de geck met my en scheert voor al dese persoonen.
Copp.      (1665) Om dat je niet recht en biecht, geeff ick jou een quack in jou koonen.
[fol. F3v]
                Jou schort wat anders, al en wiljet niet seggen.
                Je selt voor seker int smeer-bed eer lang moeten leggen.
                Want je hebt groot Meesters fleresijn, dat zijn gemeen mans pocken.
                Sie vrij voor jou, je hoofter niet me’e te jocken.
                (1670) Je mogt willen om jou achterste vinger, datjer vrij van was.
L.W.        Je weet’et al weer; je hebt de brieven in jou tas,
                End’ tsegel an jou hemd, niet waer kaeckelaer?
Coppen.   Je meugt jou houwen, soo je wilt, t’is evewel waer.
D.I.          En oft nou alsoo was, hy heit by de sommighe daer geen schande van.
                (1675) Want die driemael int’ smeer bedd’ geleghen heit, is een eedelman,
                Al was hy een boer ghebooren, as hy we’er is ghenesen.
                En soo selt met jou oock (asjer driemael in ghelegen hebt) wesen.
                Dan meugje t’mesje op sy hanghen, al hadje niet een cleed an jou gat.
                Je selt dan meer van adel wesen, as sommighe smal-jonckers hier in stad,
                (1680) Die een heelen dag met haer gheweer straet-op straet-neer lopen swieren,
                Als kacxs, sie je mijn niet; maer haer boersche manieren,
                Betoonen wel, datse van geen adel en bennen,
                En dan zijnse daer noch soo groots by, datse schier niemand en willen kennen,
                En sy zijn dicmael soo veel van adel, als Claes Dick-staert,
                (1685) Sy gaen gheleerst en ghespoort door de stad, tring-trang, en sy hebben geen paerd,
                Jae misschien of se heur leven op een leven’t beest geseten,, hebben.
                K’denck niet datse veel vant’ rijen vergeten,, hebben,*
                Sy souwen haest sant-ruiters wesen, datse te paerd quamen.
                Comt ghy adel te worden, je selt alde vincken beschamen.
                (1690) Die joffers sellen jou garen zien, om datje soo kent Venus rancken.
L.W.        K’hebb’ met jou spijtig spreken niet te doen, geeff my wat vanje beschimmelde blancken.
                Den adel heit met my niet te doen, noch ick met den adel niet.
                K’wou datse dat schempen, en schieten op mijn, wat liet.
                Ick ben soo niet ghestelt, asje allegaer wel segt.
Coppen.   (1695) Naijt ons geen ooren an, wy hebbender twee, O lieve knecht!
                Wy zien alte wel hoe datt’et met jou is.
                Je hebt de spaense quanten ant’ lijff, dats’ ghewis.
                En laetje jou niet helpen, so seljer in versmooren.
L.W.        Roop soo luit niet, wy zijn niet dooff, we kennent wel hooren.
                (1700) Maer waer an sieje, dat ick soo ghestelt ben?
Copp.      Denckje dat ick dat niet zien en ken?
                Jae’k seker. hoe comt datje soo treck bient?
L.W.        Wilje dat seggen? ist aers niet, datje mient?
                Ick hebb’ mijn scheen gestoten, en dat en kan mijn sonderling niet deeren,
Coppen.   (1705) Dat segje nou; maer t’selje voor seker op een aer plaets uit zweeren.
                Dat jou schort, hebje soo niet ghekreghen.
L.W.        En oft nou al soo waer, ghelijckje segt, wat waer daer an geleghen?
                Je bent oock wel ghebeten gheweest; t’is wel meer ghebeurt.
Coppen.   Wel jae’t; maer, as ment’ my sei, worden ick niet versteurt,
[fol. F4r]
                (1710) As ghy doet; maer ick jockte met d’ander we’er, gelijckse met my dede.
                Maer ghy zijt alleen niet ghebeten; je hebt wat meer onder jou leden.
                Laetje helpen hoe eer hoe liever. wil je wel doen, volg mijn raed,
                En zie, datje by een goed Meester gaet,*
                Je mogt aers bedurven worden, en dan soujet jou beclaghen.
                (1715) Want het zijn al geen cockxs die langhe messen draghen.
                Men vinter diemen niet veel en mag vertrouwen,
                Die haer selven hoofd, en troost af meesteren. ’klaet staen, watse doen souwen,
                Datse jou onder handen creghen. ick segje, ghy meugt toe zien.
L.W.        Neen Coppen, mijn meester en is sulck gien:
                (1720) Het is een man, die t’lang by de hand ghehat heeft,
                End’ hy verstaet het oock soo wel, as eenig mensch dieder leeft.
                Hebt geen sorg, dat ick by een brodder sal gaen,
                Off by een leer-jonghen, die zijn proeff inde as heit ghedaen.
                Neen ick doch, ick ben soo slecht niet, datjet weet.
                (1725) Maer ick wou wel Koppen, dat je met melkaer jou milde hand eens open deed.
                Want ick sou nou na mijn meester gaen om mijn te laeten genesen.
                Set mijn nou wat by in mijn nood, mag t’wesen,
                K’hebt van doen. want k’heb niet een penning an geld,
Copp.      Je bent by ons voor een verkeerde deur. wy zijn oock soo ghestelt.
                (1730) Ick sou mijn wel om geld laten doen, ’ken weet niet wat.
L.W.        Soo lang ick wat by te setten hebb’ ghehat,
                Hebje alle daeg wel by mijn comen schuimen, en smeeren,
                En nou ick garen wat van jou hadde, nou hebb’je niet t’onbeeren.
                Jou slampampers, jou uit-suipers, je bent maer een hoop fielen.
                (1735) Je selt noch allegaer druipen, daerje gaet, en loopen met kack-hielen.
                Wacht, je hebt jou leste hemd noch niet versleten.
D.I.          Wel gheplocte vinck, hoe benje dus op ons ghebeten?
                Wie heit’et jou ghedaen? spreec wat met manieren.
L.W.        K’begeer niet, jou schuimers, ick wil soo tieren.
                (1740) Je soect al de wereld te bedrieghen.
                Je selt noch een galg beschijten, de wind selje noch wieghen.
                Jou bordeel-bocken, je hebt mijn wel heer’lijck uit gesoopen.
                Ick wou dat ick jou vanden Bontenbaert sag op knoopen,
                Ick soutje wel gunnen, en wesen niet eens bedrooft.
D.I.          (1745) Tut tut, men mag hem niet achten. een ydele beurs maect een beroit hoofd.
                T’sel wel over gaen, t’is een Noorden-bui.
L.W.        Een Noorden bui? neen ’t doch niet, dat denckt jou lui.
                Ick selt soo niet vergeten, asje wel mient.
                My wat te weigeren, daer ick jou soo dick wat hebb’ ghelient,
                (1750) Dat spijt my gheweldig, ghelooft dat vrij.
                Nou snij ick jou of, gae op een aer, jou fielten, metje fielterij.
                Eer ick we’er met jou in een herberg ging, soo wou’k dat ick versonck,
                En ick wou liever, dat ’k den hals brack eer ick met jou dronck.
                Adieu galg-brocken loopt ande galg, daerje hoort.        binnen.
T.M.        (1755) Wel Lichte Wigger, gaeje soo deur soo verstoort?*
[fol. F4v]
                Com weerom. wy willen geen quae vrienden van malkander scheyen.
Coppen.   Laet hem gaen. wy comender wel we’er by met ons beijen.
                En wat hebt ghy met hem te doen? je hebt we’er een aeren baes.
T.M.        Niet een ding; j gat! hy ken kijven, as een vis-teeff: hy maeckt veel geraes:
D.I.          (1760) Je moetjer niet an stooren, hy is wat haestig: dan dats’ terstond we’er ghedaen.
T.M.        K’weet dat wel: maer as hy nu ghebetert is, wat sal hy an gaen?
                Want t’sijn is deur, hy is nu in Kuijen gemient geraect.
D.I.          Hy mag voor een man laten bidden, die sijn rekenschap qualijck heeft ghemaect.
                Wat sou hy doen? hy ken niet, wercken is hy niet gewent.
Coppen.   (1765) Hy mag aende schepen gaen om een schuimtje int’ Zuit-end
                Met een maersje, en swavel-stock, groot gemack voor klein geld ropen,
                Of met Almanacken, lietjes, en somwijl met wat wonder wat nieuws om lopen.
                Daer zijn soo veel luije boeven die daer de cost met winnen.
T.M.        Hy is veel te groots van harten, hy sou dat niet willen beginnen.
                (1770) Al is hy kael, k’wed dat hijt’ voor alleman noch niet weten,, wil.
D.I.          Wat hebben wy daer me’e te doen? hy magt’ koocken, soo hijt’ eeten,, wil.
                Hoe wyder ons minst me’e moeijen, hoe wij’er best an zijn.
                Laete wy met melcander gaen drincken de man een kanne wijn,
                Die de minste oogen werpt, die sal’t gelag betalen.
T.M.        (1775) Ick ben te vre’en: soo mogen wy onse ouwe rancken noch eens verhalen.
                Gaeje niet me’e Coppen. Coppen. Jae’k asje wilt.
T.M.        Com dan, ick docht wel, datje geen breeck-spel sout zijn, je bent te soeten gild.
D.I.          Neen hy doch, as je soo begint te praten, dan hebje ter stond sijn stem.
                Stootme daer ick wesen wel, of ick valder self, ist met hem.     binnen.
Waerd en Waerdin comen uit.
waerdin.       (1780) Maer Pier wat raed? k’heb een ste’e bo’e ghehad,
                En die heitme een briefje ghebrocht, als dat wy moeten uit stad,
                Binnen den tijd van veertien daghen.
                Daer moet jemand over ons hebben wesen claghen
                Nochtans en weet ick niet, dat wij’t soo maken.
de Wa:     (1785) T’is geen nood, ick sal byde Heeren gaen, of ick’t of ken kaken.
                K’sal’t wel vercrijghen, hoop ick, dat wy blijven sellen.
waerdin.   Begeerense niet, dat wy tappen, seg, ick sal mijn tafel we’er op stellen,
                En gaen zitten wercken, ghelijck ick te vooren heb ghedaen.
de Wa:     Wel Jae: liever dat noch te doen, dan uit stad te gaen.
Waerdin.  (1790) Dat sou men seggen. en ist’ datse ons voort hebben willen, wie kant keeren?
                Daer is niet teghen te doen, wy moeten dan passeren,
                Wy moghen patienti hebben, ast wesen moet.
de Wa:     Och jae, men backt op een aer soo go’en brood, as men hier doet.
                Maer ick neemt nou, wy mosten van hier, waer wouje dan gaen woonen?
waerdin.   (1795) Wel zijnder geen steden ghenoug, benje inde boonen?
                Laet mijn daer voor sorghen, ick selder wel voor uit zien,
[fol. G1r]
                In een coopstad by matroos, of int hoff byde edellien,
                Of daer de lui van onse neering best varen.
                Je weet doch wel sulcken volck, die zijn byde moye moertjes garen.
                (1800) Want een schipper heit ghemeenelijck op elcke haven een wijff,
                En de edellui hebben oock garen sulcken tijd-verdrijff.
                En dat zijn al dinghen, Pier, daer men op moet letten.
                Ick sal altijd op voordeel om hooren, oft beurden datse ons hier uit setten,
                Soo zitten wy op geen schop-stoel, dat wy weten, waer we in mogen gaen.
de waerd (1805) Doet dat, Lijsje, ick laet’et op jou staen.
                Je hebt dat seker wel overleit.
waerdin.   Waerom niet? denckje datmen geen sorg en heit?
                En huir ick een huis, k’sal acht daeg houwen mijn beraed.
                Daer en tusschen zie’k hoet’ hier met ons staet.
                (1810) Wy sellen dan wel weten, wat wy voor antwoord hebben ghecreghen.
                Com man laet ons in huis gaen, en de zwaericheid met een dronck van ons’ hartjen veghen.            binnen.
Droncke Ioortje, en Coppen Quist-goed
comen uit.
D.I.              Maer Coppen willen wy nou ande Gasthuis-vaers gaen versoocken,
                Om Lichte Wigger int gasthuis te crijgen? Coppen. ick hebber al een ghesproocken,
                En hy sei teghen my, com na den middag eens we’erom.
D.I.          (1815) Crijghen wy een briefje, j gat hoe wellekom.
                Sellen wy by Wiggeren dan zijn.
Copp.      Jaewe doch. want hy leit daer in groote pijn,
                End’ in soo soberen staet, as hy zijn leven gheweest heit.
                Jae soo kael, dat hy op stroo moet slaepen, daer een stick seils over leit.
                (1820) End’ hy deckt hem met zijn cleeren. want hy heeft anders niet.
                Het jammert een mensch, as men hem anziet.
                Armen hals! soo qualijck is hy’er an.
D.I.          K’heb van een jammer hartig mensch ghehoort, ben ghy die man?
                Je ghelijckter wel een, hadje een root mutsje op.
Copp.      (1825) Alse wel, as ghy doet, wat quelt my dese mop?
                Soo lang as wy by hem waeren, quammer niet een goed woord uit jou mond.
D.I.          Wats’ daer an? is hy sieck, wy zijn ghesont.
                Men mag hem wel een praetje voor tijd-verdrijff gheven.
                T’was jou leet, dat wy’er soo lang bleven.
                (1830) Wy hadden daer maer een ogenblijck gestaen,
                Je vraegde my, com willen we gaen?
                Wy hebben hier langhenoug gheweest, laete wy gaen spelen de man,, ien.
Copp.      Dat dee’k, om dat ick hem niet langer soo deerlijck kon an,, zien.
D.I.          K’weet dat wel: je bent soo garen byde ziecken, asje jou hart ziet.
                (1835) Voor mijn deel, k’heb liever een halff pinckertje te cloven, daer zietmen geen verdriet.
[fol. G1v]
                Ick weet wel, datje oock liever byde vocht bent.
Coppen.   As ick mijn hart uit spreken sel, jae’k doch: dats my ouwe ghewent.
                Maer soo lang, as ick byde ziecken ben, end’ oock niet langer, heb ick’er meelijen me’e,
                En dats al vergeten, eer ick we’er com op een aer ste’e.
                (1840) Wat? ick hoor niet garen al dat kermen, en claghen.
D.I.          Je slacht mijn. wy dienender alle bei soo veel by, as t’vijfde wiel aende waghen.
                As ick’er een half uur ben, soo ben ick’er wel een uir te veel,
Copp.      Ick oock; ’kben liever by een moijmoertje in een bordeel,
                Daer magmen eens een cinque pas van elven maken.
D.I.          (1845) Asme doet; daer hou ick meer of. dat zijn goe saken.
                Weetje niet een avontuertje nou voor ons? t’is noch wat te vroeg om ginder te gaen.
Coppen.   Wel jae ick, tot crepele Ariaen.
D.I.          Foy! dat varcken valt schier vande graet.
Coppen.   Neen; t’is die niet, t’is een nieuwe, sy gaet met een Brabantsche heuick langs straet,
                (1850) Een braef otters-velletje, sy siet soo gaeuw,
                Sy gaet niet sleep-lenden slier slaer, maer sy treed’ as een paeuw.
                I gat t’is sulcken gasje, je selt’et dan wel sien.
D.I.          Willen wyder eens gins en we’er gaen, Coppen, met ons twien,
                Om kennis te maken, en drincken een pinte wijn.
                (1855) Want wy mogen niet lang sitten, wy moeten tot de Gasthuis-vaers zijn:
                T’sou aers verkerft wesen, dat wy dat versaten.
Coppen.   Hola! wy meugen ons wat haesten, wy hebben daer soo veel niet te praten.
D.I.          Com dan, laeter ons gaen na toe. al wat dra.
                Dats’ jou voor, Coppen, hebje mijn lieff soo volgt me na.        binnen.
De Waerd en de Waerdin
comen uit.
waerdin.       (1860) Wel Pier, wat hebje van mijn Heeren voor antwoord?
                de waerd Dat wy uit stad moeten, en sy waren seer verstoort,
                Dat ick daer quam: schaemje jou niet, seydense, datje ons daer noch om comt quellen.
                Mijn Heeren (sei ick) k’sal’t tappen laten, en mijn tafel we’er op stellen.
                Wy begeeren’t in geenderley manieren te gehengen.
                (1865) En blijffjer over jou tijd, wy sellen jou op de koy doen brenghen:
                Wy weten dan wat wy te doen hebben. dats’ ons begeeren, je meugt wel gaen.
                Ick wou noch wat seggen. stae buyten seidense, je hebt ghedaen.
                ’Kging druipen deur, gelijck een hond die zijn staert is aff gehouwen.
waerdin.   In Gods naem; wat noch prijs ick die van Romen, die sellen de lichte vrouwen,
                (1870) Of die hoer-huis houwen uid stad niet setten, gelijckse hier doen;
                Maer sy latense met vre’en sitten, mits datse s’jaers geven een seker ransoen
[fol. G2r]
                Aenden Heer, dat hij’er opgeset heit.*
                Wast hier oock soo, ast daer is, wy souwen uit de stad niet worden geseit.
                Dan ick gever niet veel om, wy sellen even wel leven.
                (1875) Maer, as ick de waerheid sal seggen, k’hadd’ liever ghebleven,
                As te verhuissen, jae’k waerachtig:
                Dan aere steden zijn alse magtig,
                Om ons de cost te geven as dese stad.
                T’is goed dat wy een aer-huis hebben, Pier hadde wy’er nou geen gehat.
                (1880) Hoe blaeuw souwe wy malkander angekeken,, hebben.
                Wa: Wy souden even gaeuw op moeten breken,, hebben;
                Maer t’huys datje nou gehuirt hebt, staet dat tot onse neering oock wel?
waerdin.   Jae’t, heel bequaem. Want een goed gesel
                Kender op twee of drije ste’en in somen sonder besien te werden.
                Wa: (1885) Dats’ wel, dat’s wel, meugen wijt’ daer slech wat herden,
                Dat wy daer niet me’e uit gheseit worden, gelijck hier.
waerdin.   Neen; ick hebb’ daer niet eens vrees voor, warre Pier.
                Rust ghy jou hoofd, t’is al verlooren sorg. hou bloed?
                Wat denckje, datme over al soo nau siet, as men hier doet?
                (1890) Nergens na. De wa. k’looft wel, dat waer voor ons quaed.
                Maer Lijsken laete wy ons goed gaen packen, en schickent’ by malkaer ons huysraet:
                Op dat wy’t morghen Keesje Wouters in geven meugen.
                Want wy hebben al wat langwerck. waerdi. lang werck? watte leugen:
                Maec het soo breet niet, t’sel smal genoeg vallen, wee sellen ’thaest hebben ghedaen.
                (1895) Maer laete wij’t volck eerst adieu seggen, eer dat wy gaen,
                En de sommighen bedancken, die ons somwijl besocht,, hebben.
de Wa.      Je doet wel, datjet mijn vermaent, ick souwer niet eens om ghedocht,, hebben.
                Adieu allegaer, end’ ick bedanckje, die ons de penning hebben ghegunt.
                Datje wel vaert, is mijn lieff, wy hebben’t nou inden Haeg ghemunt;
                (1900) Daer sellen wy gaen woonen in een straetje neffens tspeui.
waerdin.   As wy sellen; je moet al te met eens uyt comen, hoorje wel soete wey leui,
                En de ouwe kennis besoecken, soo meugen wy somwijl noch eens licken;
                Ic selje altijd de schoonste tasjes, die der te crijgen zijn, beschicken         binnen.
Lichte Wigger comt uit, leggende in een baec-
ker-mat, en wort van twee dragers ghe-
brocht naet’ Gast-huis, dan hy spreect
dese reden eerst.
L.W.            Oh laes! t’is seer verkeert met my, en mijnen staet.
                (1905) Nu al mijn goed’ op is, een jeg’lijck mijn verlaet:
                Die geen die van te voor nacht en dag by mijn waeren,
                Die schouwen mijn nu heel, en laeten mijn gans vaeren.
                Maer t’was eerstijds soo niet, doen ick noch midd’len had;
                Als ick by heur niet was, sy sochten mijn, tot dat
[fol. G2v]
                (1910) Sy quamen, daer ick sat, en hilpen t’mijn verteeren.
                Ick wenden anden dronck, ’kreeg lust in het hoereren,
                Waer door ick sy gheraeckt dus kael en ongesont.
                K’docht niet het mind’ren mogt, ick achten t’geld, as stront.
                Maer nu wort ickt’ ontwaer, nou ick het hebb’ van noode,
                (1915) Hadd’ick in tijds doch van het quaed g’selschap gevloode,
                t’Had my veel waert gheweest, t’geen ick nou missen moet:
                Dees romp waer niet geswact, gespilt waer niet mijn goed,
                Eer soud’ ick hebben oock, die ’k nou gans hebb’ verloopen.
                Al had ick duysenden, k’sout niet we’er kennen koopen,
                (1920) t’Gheen ick verlooren heb door mijne wulpsche lust,
                Met groot lee-breeck ghehaelt, gemaeckt van onrust rust.
                Maer waer het noch te doen, k’sou anders mijn beraden;
                t’Naclagen helpt oock niet, het is doch nou te spade.
                t’Waer beter voor bedacht, dan nu dus na gheseyt,
                (1925) En sulcken volck gheschouwt, waer van ick sy verleyt.
                Daerom jeg’lijck siet toe, de wacht is u bevolen.
                Want men comt an den hol door quaed g’selschap, doet dolen.
                Laet ick u spiegel zijn, soo spieghelt ghy u sacht.
                Nae’ t’Gast-huys word’ ick nu door Arremoed’ gebracht.
                (1930) Hadd’ ick mijn goed’ bewaert, men soud’ niet sien geschieden.
                Indachtig word’ my noch de les der ouder-lieden,
                Dat is, ten is gheen cunst goed’ t’winnen (gelijckmen seyt,)
                Maer aen t’bewaeren wel al vry wat veel anleyt.
                Onthou dat, com het na, en wil geen leven leyen,
                (1935) As ick, of mijns gelijck, je sout’et jou beschreyen.
                Wacht u doch voor den dronck, end’ hoeren, blijfter van:
                De hoeren en de kan verarmen meenig man.
                Ghelijckje aen my siet, ick hebter van ghecreghen.
                Sie voor jou doch in tijds, laet jou hier door beweghen.
                (1940) Adieu altsaem, ick bid neemt dit voor een les aen.
                Je meugt wel draghen voort. Want ick heb nou gedaen.        binnen.
Droncke Ioortje en Coppen Quist-goed
comen uit.
D.I.              Coppen wy moeten mou uit ons oogen kicken,
                En sien dat wy we’er een rijcken deur-slag of op-snapper verklicken
                Om daer by te comen, want van sulcken volck comt ons de proffijt.
                (1945) En Lichte Wigger is nou int’ Gasthuys, die is t’sijn quijt.
                Daer om moeten wy we’er een aer sien te crijghen voor die man.
                Wat dunckje? Waer legghen wy’t best an?
                Wy dienen niet langer dus te loopen.
Coppen.   k’Weet niet; wee sellen immers erghens raken, soud ’k hoopen,
                (1950) By een, die veel eyers heeft, en gaeren maeckt veel doppen.
D.I.          Beurde dat, soo sou de koe op heur rechter sy vallen met ons, Coppen.
                Maer my dunckt, datt’et best is, dat wy na een koop-stad gaen
[fol. G3r]
                By de Cassiertjes in sonderheid, by de Jonghe quantjes, die eerst comen aen.
                Want dats ghemeenelijck volckje, die garen domineeren,
                (1955) En die noch niet veel ghesien hebben. Want sy moeten noch eerst leeren.
                En dat’s voor ons te beter, alsse noch wat plomp bennen.
                Want hoese minder weten, hoe wy meer voordeels doen kennen.
                By doorslepen quanten, dienen wy niet. Want daer’s niet by dan cruit en loot.
                t’Is met heur, ghelijkt met ons is, de vos heit de kraen te gast ghenoot:
                (1960) Maer de halff-wasse-braesems die kenmen ghenoug uit strijcken;
                Sy weten niet waert eind vast is, sy komen eerst om t’hoeckje kijcken,
                En sy willen dicmael de groote Monseur maken;
                En daer door kent ghy en ick somwijl an een moy stick gelds raken.
                Of wy dat deden, wat segjer op? daer ken altijd geen scha van,, comen.
Coppen.   (1965) t’Is wel goed, maer daer is een schip uit Oost-Indien an,, comen.
                Laet ons eerst sien, of daer niet uit de haecx vallen sel.
D.I.          Dat en wist ick niet; Jae sout niet? dat weet ick voor seker wel.
                Want de Oost-Indien vaerders sellen haer huir niet sparen,
                Sy snappent’ al op, al souwense over een halff Jaer we’er na toe moeten varen;
                (1970) As sy geld hebben, sy zijnder geen hond over.
                Laete wy daer heen tijen end’ helpender een deel pover,
                Dan moghen wy weerom comen, as wy dat hebben gedaen.
                De vracht is jou gheschoncken, wilder jemand van jou allen me’e gaen,
                Of isser hier jemand, die ons van doen heit,
                (1975) Dat hy’t alleen niet op kan krijgen, die spreeck maer, wy zijn bereit,
                En wy sellen’t met jou wel maken,
                Dat de eene penning d’aere niet en sal raken.
                Daer om seg het, isser nijemand van jou allen, die sin in ons heeft?
                Je most het segghen, eermen een ander t’Jae-woord geeft.
                (1980) Soo niet, soo gaen wy op een aer.
                Niemand niet? je meugt het laten. Adieu allegaer.        binnen.
FINIS.

[Ursiculaornament]
[fol. G3v: blanco]

Continue

Tekstkritiek:

A3r, vs. 13 ghedaen er staat: ghdaen
vs. 7 doncker er staat: droncker (woordspeling?)
vs. 571 is weesrijm.
vs. 608 is drievoudig rijm.
vs. 680 Copp. er staat: Codp.
vs. 1343 Geld dat stom is... weesvers (losse uitdrukking).
vs. 1383 geschiet er staat: gescheit
vs. 1510 het er staat: hǝt
vs. 1687 veel er staat: veeel
vs. 1713 zie er staat: ziee
vs. 1755 T.M. De sprekeraanduiding ontbreekt, CdI veronderstelt T.M. op grond van de latere druk.
vs. 1872 heit gezien het rijm. Er staat: heeft