Lucas Pater - Het onbewoonde eiland - 1774

Lucas Pater: Het onbewoonde eiland. In: Lucas Pater: Poëzy. Amsterdam 1774
Naar The desert island (1762) door Arthur Murphy
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton072310 — books.google
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

HET

ONBEWOONDE

EILAND.

TOONEELSPEL.

GEVOLGD NAAR ’T ENGELSCH
VAN DEN HEERE

ARTHUR MURPHY.

[p. 44: blanco]
[p. 45]

VOORBERICHT.

Toen ik kennis kreeg aan dit Tooneelstukje van den Heere Arthur Murphy, was ik verwonderd dat niet meer dan vier Persoonaadjen, waaruit het zelve bestaat, de aandacht geduurende drie Bedryven zo levendig konden houden als ik waarlyk bevond dat zy deeden: ik wierd, even gelyk de Engelsche Dichter, ’er op verliefd om deszelfs tederheid, en besloot het in Nederduitsche vaerzen over te brengen.
By het uitgeeven daarvan heb ik den Leezer te berichten, dat even gelyk de Heer Murphy zyne Persoonaadjen tot Engelschen gemaakt heeft, ik de mynen tot Hollanders heb gemaakt. De staat van ’t geval vertoont zich terstond zo duidelyk, dat het onnoodig is vooräf ’er iets meer van te zeggen. Men zal mogelyk aanmerken dat Silvia op de eene plaats te eenvoudig, en op de andere te verstandig naar haare jaaren spreekt; doch men dient te voorönderstellen dat zy omtrent zestien jaaren oud is; dat zy, met haare Moeder zo lang alleen zynde, deeze tyds genoeg heeft gehad om haar te leeren redeneeren over verscheidene zaaken; en dat zy voor ’t overige in de eenvoudigheid is, die de Natuur oplevert in eene plaats daar zich geene menschen bevinden, en vooräl geene Mannen, van wier aart haare Moeder haar een haatelyk denkbeeld had gegeeven, doch wier gedaante haar onkenbaar was, omdat zy die niet dan in haare vroege kindsheid had gezien.

PERSOONAADJEN.

CONSTANTIA, Echtgenoote van Ferdinand.
SILVIA, Dochter van Constantia en Ferdinand.
FERDINAND, een Hollandsch Koopman.
HENRIK, Vriend en Reisgenoot van Ferdinand.

Continue

HET

ONBEWOONDE

EILAND.

TOONEELSPEL.
________________________

EERSTE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

Het Tooneel verbeeld eene Valei op het Onbewoonde Eiland,
omringd met rotsen, grotten, bloeijende heestergewassen, uit-
heemsche boomen en planten, die in het wilde opgroeijen. Aan
de eene zyde ziet men een hol of spelonk in eene rots, boven
welks ingang zich in groote letters een onvoltooid Opschrift ver-
toont. CONSTANTIA ziet men, by het opgaan van ’t gor-
dyn, werken aan het Opschrift, gekleed in een’ dierenhuid, en
versierd met bladen en bloemen, hangende het hair los langs
haaren rug: in haare hand houd zy een’ afgebroken degen,
met welken zy in eene staande gestalte bezig is om het Opschrift
te voltooijen.

CONSTANTIA, alleen, na een weinig zwygens.

Rust, moede spieren! rust, myne afgematte hand!
Vergeet een korte poos uw’ arbeid aan dit strand!
Ach! of de Hemel gaf dat ik dien kon vergeeten!
ô Heesters! naamloos kruid, dat dees vanéén gespleten,
[p. 48]
(5) Dees scherpe rotsen siert en met uw loof omvat!
Geboomt’, dat boven my uwe armen, ryk van blad,
Zo mildlyk uitbreid, daar ik rustloos om moet doolen!
Gy, vreemde grotten! gy, met mosch begroeide holen!
Voorwerpen, die my thans zo waard en dierbaar zyt!
(10) Zegt, bidde ik, zegt my, hebt gy immer, sints den tyd,
Sints de overlange reeks der snelverloopen dagen,
Waarïn dit eenzaam oord op u zyn’ roem mogt draagen,
Zulk eene elendige gezien als ik ben? Neen.
Gy stemde op ’t tederst’ met myn klagten overëen.
(15) Gy hebt ter middernacht, toen ik in dees gevaaren
Den grond bezaaide met myne uitgereten hairen,
En om myn’ Egaê riep, die my verliet aan ’t strand,
Vergeefs hem nagegild: Trouwlooze Ferdinand!
Gy wekte de Echoos, daar ze in kluizen stil vernachten,
(20) Tot bosch en berg, vol rouw, my antwoordde op myn klagten.
Gy zyt het, die myn’ ramp in al zyn deelen weet.
Zelfs word dees rots vermurwd en voelt myn harteleed,
Ontfangende ieder trek, die ’t naar geval doet leezen.
Hoe ruuw nogtans de rots, hoe stomp dees kling moog’ weezen,
(25) Hoe moeilyk my dit vall’ door kleene ervaarenis,
’k Zie dat het gantsche werk byna volëindigd is.
Weläan: men gryp’ weêr moed om verder voort te vaaren.

(Zy treed naar de Rots.)

[p. 49]
ô Diepgesneden Schrift! blyf leesbaar veele jaaren!
En, zo het wuft geval, door bittren tegenspoed,
(30) Een’ Nederlander ooit dit Eiland nadren doet,
Stel hem op ’t duidlykst’ dan myn deerlyk lot voor oogen,
En wek, door deeze taal, zyn ziel tot mededogen.

Staa, Reiziger!

met haar Dochtertje

verlaaten van haaren Echtgenoot,
den trouwloozen

die, voorwendende haar aan land te brengen
om zich te verkwikken

van het gevaar van een’ zwaaren storm,
haar wreedelyk achterliet
op dit onbewoond Eiland,

alwaar zy haar rampspoedig leven geëindigd heeft.

wie gy ook zyn moogt!
beklaag het ongelyk, my aangedaan;

Maar jegens myn’ Echtgenoot,

(Want liefde, gelyk de myne, kan niet vergeeten waar zy
zich ééns met vermaak gevestigd heeft,) belast ik u
nooit te denken op W....

[p. 50]
’t Woord Wraak dient nog voltooid. ô Hemelsche Oppermagt!
Zo ge u verwaardigt eens te luistren naar myn klagt,
(35) En op my neêr te zien in alle myne elenden,
Laat my, ik smeek het u, dit droevig schrift volënden!
Laat dit bekommerd, dit zo lang gefolterd hart
Niet meerder kloppen, maar zich troosten in zyn smart!

(Zy begint weêr te werken.)

TWEEDE TOONEEL.

CONSTANTIA, SILVIA.

’k Ben buiten adem. Ach, myn Moeder! kan het weezen!

(40) Wat is ’er dan gebeurd, myn Dochter?

Staak uw vreezen...
Een wonder groot geluk. Myn hart springt op van vreugd.

Welk een geluk, myn Waarde?

Ach! wees met my verheugd.
Myn jong en aartig Reetje, om ’t welk ik alle holen
Met angst doorzocht heb, om te zien waar ’t zat verscholen,
(45) Ziet me op de gindsche vlakte, alwaar ik wandlend’ was.
[p. 51]
Het rent straks naar my toe, en laat in ’t natte gras
De teekens achter zich van zyne ligte sprongen:
Het huppelde om my heen, door zuivre vreugd gedrongen;
Ja, ’t zag my als verrukt en met verwondring aan,
(50) En in zyne oogen scheen een tintlend vocht te staan,
Alsöf ’t zyn blydschap met ontroering wilde paaren.

En kan u dit, myn Kind! zo veel genoegen baaren?

Verwondert u dit nog? Ja, dit vermaakt myn’ geest,
Dit streelt me; dit verrukt me. Ik zorg voor ’t aartig Beest.
(55) Het is myn Medgezel, de wellust myner zinnen;
Myn lieve kleine Vriend, die my getrouw blyft minnen;
Die dartlend’ met my speelt; meest altoos met my gaat;
Al myn beweegingen op ’t tederst’ gadeslaat,
Die in myne armen springt, en, als ik ben gezeten,
(60) Met duizend kuurtjes my zyn neigingen doet weeten.
’k Was, dacht my, ’t Diertje al kwyt, maar ’k vond het wederom;
En ’t dunkt u vreemd dat ik zo vrolyk herwaarts kom!

ô Lieve Onnozelheid! ô Staat, zo hoog van waarde!
Hoe zoet, hoe onbesmet is uwe vreugd op aarde,
(65) Eer nog der menschen ziel geleerd heeft hoe men moet
In driften blaaken, die de kunst verwekt en voed;
[p. 52]
Eer Smaak de zinnen in zyn school heeft ingenomen,
Die elken zuivren trek zyn wetten na doet komen,
En ons ’t gevoel verschaft van ingebeeld geluk,
(70) Of met een’ schyn van eer leert sterven in den druk!

Gy word weêr ernstig; wilt den smaak steeds wetten geeven?
Verbied de zinnen naar een zoet vermaak te streeven.
Uwe oogen zyn altoos van traanen als doorweekt.
De roode verw, die op uw wangen stond, verbleekt,
(75) Gelyk de violier, door zwaaren dauw bevangen,
Haare aangenaame kruin bedrukt laat nederhangen:
Maar zy herkrygt welhaast haar’ eersten glans en eer;
Herroept met nieuwen lust haar riekend leven weêr,
En ademt in een’ lagch haar zachte balsemgeuren
(80) Het zuidewindje toe, om ’t hoofd weêr op te beuren.
Gy, lieve Moeder! blyft ten prooije aan uwe smart:
De bleeke wanhoop knaagt uw afgefolterd hart:
Men kan uit ieder trek van uw angstvallig wezen
Den rouw, die u verteert, op ’t allerduidlykst’ leezen.
(85) Wees vrolyk, bidde ik u: gy maakt dat ik ook ween.
Vergeet in ’t einde uw zorg.

Ik die vergeeten? Neen.
Vergetelheid, zo zoet in ’t wisselvallig leven!
[p. 53]
Gy wilt den droeven nooit uw’ zachten balsem geeven.
Ach! kan ik Ferdinand, dien snooden, die my haat,
(90) Vergeeten, daar zyn beeld my steeds voor oogen staat!
Met welk een listigheid, met hoe veel schyn van reden,
Op welk een’ tedren toon verzelde hy myn schreden,
En leidde my, toen ik door ’t wandlen was vermoeid,
Ter rust naar gindsche grot, rondöm met mosch begroeid!
(95) ô Wreede Mannen!... En gy Wouden, die ’k moet doemen,
U durf ik valsch, en aan de schuld deelächtig noemen.
De Zuidewind, die zacht door ’t schommlend boomloof dringt;
Het lieflyk Pluimgediert’, dat in de bosschen zingt;
De Beeken, die een’ grond van keitjes over loopen,
(100) En d’ afgematten geest tot stille sluimring noopen,
’t Spande all’ te saam’ om my met onweêrstaanbre kracht
In de armen van den slaap te boeijen, eer ik ’t dacht.
’k Ontwaakte schichtig. Maar myn Egaê was verdwenen.
Ik schreeuwde; ik riep: hy gaf geen antwoord op myn weenen.
(105) ’k Liep door de paden, door de bosschen: ’k zocht op ’t strand.
Doch alles was vergeefs: ’k vond nergens Ferdinand.
Ik klom de rotsen op, en moest het ergste vreezen.
Ik kreeg een Schip in ’t oog, dat zeilreê scheen te weezen.
Ik gilde: ik stampvoette. Ach! de kiel was, als de zee,
(110) Afkeerig van myn klagt, en doof voor al myn wee.
’k Zag dat zy voortspoeide en het schuimend pekel kliefde.
[p. 54]

Waaröm herïnnert ge u de rampen uwer liefde?

Toen stond ge, elendige Constantia! beroofd
Van alle hulp. Ik trok de lokken uit het hoofd.
(115) Ik breidde vruchteloos myne onvermogende armen
Wanhoopende uit. De lucht weêrgalmde van myn kermen.
Ik sloeg op myne borst: ’k zeeg op de rotsen neêr.
Ik zag daarna het Schip voortsnellen meer en meer,
Met doodsängst lettende op de laatste schemeringen,
(120) Zo lang myne oogen door de ruimte konden dringen;
Totdat het eindlyk, aan den verren horizont
Verandrende in een’ stip, met wolken in het rond
Bedekt wierd, en, helaas! my eeuwig is ontweken.

Ach, lieve Moeder! laat eens af daarvan te spreeken.
(125) Dit naar verhaal baart my een doodelyke smart.
Verban die droevige gedachten uit uw hart.
Het flaauwe morgenlicht verspreid aan ’t Oost’ zyn glanssen.
’t Gestarnt’ vermindert reeds aan ’s hemels blaauwe transsen.
De Boschjes zwygen nog; zelfs zwygt de wyde Zee.
(130) ’t Gevogelte en ’t Gediert’ ligt op hun legersteê
Nog in een’ zachten slaap gezonken en verborgen:
Zy, zy vergeeten all’ hunn’ arbeid, al hun zorgen.
[p. 55]
’t Smaakt all’ een weinig rust, behalven gy-alléén.
Gy slyt den naaren nacht in kommer en geween.
(135) Daarna, voor dag voor dauw, angstvallig opgerezen,
Vervolgt gy ’t smartlyk Schrift dat we aan deez’ ingang leezen;
Of anders, klimmende op een’ heuvel, hier omtrent,
Beschreit ge in eenzaamheid uw deerniswaarde elend’,
En hoort, beneden u, de woeste golven ruisschen,
(140) Die ’t strand weêrgalmen doen door haar gestadig bruisschen:
Vandaar vest ge uw gezigt geduurig naar die streek,
Alwaar myn Vader ons welëer zo wreed ontweek.

Ja; myn droefgeestigheid wil dikwils dáár vertoeven.
Dáár wil ik zitten, dáár my om myn ramp bedroeven;
(145) Of de oogen weiden doen langs ’t vlak der ruime zee,
In hoope of eenig Schip zich wendde naar dees reê,
Om dus nog eenig blyk van ’t Menschdom op te spooren.
Ach, Hemel! waar’ my eens dat waard gezigt beschoren!
Zo ’k nog van eenig’ mensch een’ voetstap op den grond,
(150) Of eenig teeken van ’t gezellig leven vond;
Ja, schoon ik zelfs de kiel dit strand voorby zag vaaren
Om naar een beter kust te steevnen door de baaren;
’t Zou myne ziel nog iets verkwikken in ’t verdriet:
Maar voor Constantia is die verrukking niet.
(155) ô Dierbaar Vaderland! ik moet u eeuwig derven.
[p. 56]
Ik ben veröordeeld om in eenzaamheid te sterven,
Van uw gezelschap, van uw zoetheên afgescheurd!

Myn lieve Moeder! hebt ge dan nooit uitgetreurd?
Wat derft gy hier om u een weg tot vreugd te baanen?
(160) Gy hebt de kunsten der beschaafde Europeaanen,
Hun weetenschap, hun vlyt my menigmaal verhaald,
En ’t lagchend schouwtooneel van hun geluk gemaald:
Maar echter wist ik uit uw reednen af te meeten
Dat deeze Volken nog het waar geluk niet weeten;
(165) Dat heimlyke afgunst, die ’t misnoegen daaglyks voed;
Het smaadlyk lagchen om zyns naasten tegenspoed;
Een hart, dat zich verteert als ’t anderen hoort roemen;
Een tong, gespitst om elk te lastten en te doemen,
’t Vernuftig schimpen, ’t welk de oprechte vriendschap stoort;
(170) Bedrog, trouwloosheid, list, ondankbaarheid en moord;
Dat al die gruwelen zich onder hen vertoonen.
Voorzeker, en met reên, wil ik veel liever woonen
In dit verblyf van rust, van onschuld en geneugt’.

Helaas! ’t valt ligt, myn Kind! eene onbekende vreugd,
(175) En zoetheên, die wy nooit gevoelden, weinig te achten.

Zyn wy niet hier, zelfs naar uwe eigene gedachten,
[p. 57]
’t Geen alle Vorsten in Europe zyn? Gewis.
Gy ziet dat hier in ’t klein een Volksregeering is.
De Dieren, die we in ’t veld hier veilig weiden laaten,
(180) Zyn handelbaare en steeds gewillige Onderzaaten:
Zy toonen, dag aan dag, dat ze ons ten dienste staan.
Zelfs brengt de gindsche Zee ons haare schatting aan,
En werpt, gedienstig, op het strand, met alle vloeden
Ons veele visschen toe, opdat wy ’t ligchaam voeden.
(185) Het Aardryk, ongebeên, onkundig in dit oord
Van menschenärbeid, brengt een reeks van spruiten voort,
En schenkt ons alles wat den smaak en ’t oog kan streelen.
Wy zien de Lente ons met vermaaklyk groen bedeelen.
De milde Zomer, die bevallig bloost en gloeit,
(190) Is oorzaak dat de vrucht van zelf rondöm ons groeit;
En ieder jaarsaizoen beschouwt onäfgebroken
Des andrens giften, op haar beurt naar wensch ontloken.
Het zachte windje blaast op veldgewas en kruid.
’t Geboomte breid altoos zyn dichte lommer uit.
(195) De koele grotten, al de beemden, bergen, vlieten,
De heldre beekjes, die van heuvlen nederschieten
En slingrend speelen door de dalen in hun vaart,
Zyn als om stryd verliefd op de allesvoedende aard.

Wat heil verschaffen ons al dees bekoorlykheden,
(200) Daar de onbezielde stof gevoel bezit noch reden,
[p. 58]
En niemand kennis van ’t gezellig leven heeft!
Van die bekoorlykheid, die ’t all’ te boven streeft,
Hebt gy geen denkbeeld: u is niets daarvan gebleken.

Maar, Moeder! immers zyn die Europeesche streeken
(205) Bewoond van Mannen, wier gedrag u afschrik baart.
En Mannen, als gy weet, zyn Monsters in hunn’ aart.
Het heugt my nog dat gy my dikwils dit vertelde.

Geloof vry dat ik u een droeve waarheid meldde.
Zy zyn meêdoogenloos, bedrieglyk, valsch en wreed.
(210) Hun onverbiddlyk hart, verzaakende eer en eed,
Is voor menschlievendheid en trouw en deugd gesloten.

Gelukkig dat wy hier zo lang dan rust genooten.
Ten minsten worden we op dit Eiland niet misleid
Door hun gevloekte list.

Ach, arme Onnozelheid!
(215) Ik zucht, ik ween om u. (Zy gaat ter zyde, en schreit.)

Vanwaar die nieuwe smarte,
Die zilte traanenvloed? Bedaar toch.
[p. 59]

CONSTANTIA, ter zyde.

Ach! myn harte
Zal barsten.

Tegen Silvia.

Ik ben niet bedroefd, myn waarde Spruit!
Ter zyde.
Het is me onmogelyk dat ik myn traanen stuit.
Ik moet ze in ’t heimelyk een’ vryen loop verleenen.

(220) Zo gy my lief had, gy zoud waarlyk door uw weenen
Myn teder hart niet week doen worden.

’t Zal wel gaan.
Ik zal niet weenen: neen, myn waardste! wees voldaan:

Ach! ik elendige!... Hoe kan...! Ik kan ’t niet draagen.
ô Wreede Ondankbaarheid! (Zy schreit.)

Ei zeg, zo ik ’t mag vraagen,
(225) Weet ge iets, waarmede ik u kan troosten? Noem het vry.
Ei spreek: weet ge iets? Wilt gy myn Reetje? Ontdek het my.
’t Zal aanstonds ’t uwe zyn. Stel uwe droefheid paalen.

Neen, lieve Silvia!

Ik bid van ja. ’k Zal ’t haalen.

DERDE TOONEEL.

CONSTANTIA, alleen.

’t Is wonder dat ik niet voorlang ’t verstand verloor.
(230) De Zon heeft zestienmaal op ’t ruime hemelspoor
Haar jaarlyksch rond volëind, sints ik, van angst benepen,
’t Elendig ligchaam in deeze oorden om moest sleepen,
Waar ik, tot razerny geduurig aangezet,
Misschien op gindsche rots het hoofd reeds had verplet,
(235) Om, als een offerhand der wanhoop, dol te moede,
Op éénmaal al myn leed te ontworstlen in die woede;
Maar de invloed der natuur op ’t moederlyke hart
Dwong myn’ ontstelden geest, in de overmaat dier smart,
Dat vreeslyk opzet, tot myn Dochters heil, te staaken,
(240) En bad my dat ik zou voor haare kindsheid waaken,
Haar jeugd, in frisschen bloei, geleiden by de hand,
En elken bloessem van ’t uitbottende verstand.
Liefhebbend gadeslaan met naauwöplettende oogen;
Om dus te ontdekken hoe zich ieder zielvermogen
(245) By trappen uitbreid, tot het praale in volle kracht.
Maar haar in deezen staat, en aan dit strand gebragt,
Met deernis aan te zien, voor altoos afgesneden
Van menschlyk byzyn, van alle aardsche zaligheden;
Gedoemd om als een bloem, die in een wildernis
(250) Met all’ haar’ glans en geur ten prooij’ der winden is,
[p. 61]
Steeds onbezocht en vreemd’ te kwynen in dees streeken,
Dit aaklig denkbeeld kan een Moeders hart doen breeken.
Ik moet niet langer daaraan denken: ’t is te veel.
Men wende de oogen af van zulk een naar tafreel.

(Zy gaat zitten en vervolgt.)

(255) Schoon ik myn’ Egaês schuld moet doemen,
Hy was beminnlyk van gelaat:
Zyn oog blonk als de dageraad:
Elk moest zyn leest en houding roemen.
Maar, Vrouwen! zorgt dat gy voor hem geen liefde voed,
(260) Want valsheid en bedrog bewoonen zyn gemoed.

De woorden vloeiden van zyn lippen
Zo zacht, gelyk we op ’t laage veld
De lentesneeuw, wanneer zy smelt,
Van ’t hoogst’ der heuvlen neêr zien glippen.
(265) Maar, Vrouwen! hoort hem nooit als hy u streelt en vleit,
Want zyne snoode ziel is vol arglistigheid.

Hy dorst zich van myn liefde scheuren,
Opdat ik eenzaam, zonder hoop,
Om myn’ gerekten levensloop
(270) Zou als eene Ariadne treuren.
Hy vlood... Maar ach! wat smart gevoelt een teedre ziel,
Wanneer zy misdaên meld van een’, die haar beviel!

VIERDE TOONEEL.

CONSTANTIA, SILVIA.

Ik kan myn Reetje nu onmooglyk herwaarts leiden.
Beschouw in gindschen stroom, die langs begraasde weiden,
(275) Door keitjes heen, naar zee al ruisschend nederspoelt,
Hoe zich het lieve Diertje in ’t zuiver water koelt.
Maar wees te vreên: ’t is ’t uwe.

Aan u, aan u, myn waarde!
Verstrekt het tot vermaak: maar ik weet niets op aarde,
Dat immer myne ziel vermaak verschaffen kan.
(280) Nu ik verlaaten ben van myn’ trouwloozen Man...

En om dien Man nochtans hoor ik u telkens zuchten.
Vergeef my ’t geene ik zeg. In alle uwe ongenugten,
Alle uw verwytingen en klagten, zonder maat,
Geloof ik echter dat die trouwlooze Onverlaat,
(285) Die Veinzaart, die Ontmenschte, aan wien gy waart verbonden,
Een teedre Voorspraak in uw’ boezem heeft gevonden,
Die tegen u zyn zaak met alle kracht verweert.

Neen, Silvia! myn liefde is thans in haat verkeerd.
[p. 63]

Myn lieve Moeder! laat uw zorg u dan begeeven.
(290) Begin met deezen dag gelukkiger te leeven.

(In ’t verschiet ziet men de Zon uit zee opgaan.)

Zie daar, de gulden Zon verryst met nieuwe pracht:
Zy glinstert op het vlak der golven alles lagt.
Valeijen, heuvelen en grotten, klippen, stroomen,
’t Schynt alles op haar komst van blydschap ingenomen.
(295) Ik bidde u, neem dan deel in de algemeene vreugd.

Wees welkom, heldre Zon, die all’ wat leeft verheugt!
Die op uw hemeltogt, in ’t ryzen en in ’t daalen,
Myn deerlyk onheil zaagt, dat einde heeft noch paalen!
Gy ryst op nieuw in ’t Oost, en wekt door uw gezigt
(300) En Mensch en Dier weêr tot zyn’ arbeid, tot zyn’ pligt.
Ach! dat uw straalen, nu myn smarten steeds vergrooten,
Nooit op een droevige, een verlaatne nederschooten!

En echter, Moeder!...

’t Wee, dat myne ziel bestryd,
Myn angst, myn leed is niet te heelen door den tyd.
(305) Geen balsem van de kunst kan ooit die wond geneezen.
Maar ’k wil niet, Silvia! dat ge ook bedroefd zult weezen.
[p. 64]
Ik gaa my in myn grot verbergen: daar zal ik,
Verloorne en arme Vrouw, geprangd door angst en schrik,
My-zelf versmelten in myn peinzende gedachten.

VYFDE TOONEEL.

SILVIA, alleen.

(310) Ach! hoe opzettlyk neigt haar gantsche ziel tot klagten!
Haar eenigste vermaak schynt droefheid en geween.
Vergeefs tracht ik haar smart te stillen door myn reên,
Of aan te spooren dat zy ’t schreijen na zal laaten.
Ik smeek; ik streel; ik veins my toornig: ’t kan niets baaten,
(315) En, ’t geen my ’t wonderlykste en ’t onbegryplykste is,
Hoe meerder moeite ik doe tot haar verligtenis,
Hoe meer haar smart vergroot, en haare traanen zwellen,
Die met zo groot een’ vloed, in de angsten die haar knellen,
Neêrvloeijen, dat myn ziel op ’t laatst’, door tederheid
(320) En deernis aangedaan, inwendig met haar schreit.
ô Hemel! sterk haar’ geest! Zy zal in ’t eind’ bezwyken...
Ik beef op die gedachte... Al tracht zy my te ontwyken,
Ik zal haar volgen. ’k Wil in smeeken en gebeên
Volharden; alle vlyt, die mooglyk zy, besteên,
(325) Opdat zy, met zich-zelve en my vernoegd, nadeezen...

(Zy ziet een Schip.)

Maar hoe! wat zie ik ginds! Wat schouwspel mag dit weezen?
[p. 65]
Wat groot en hoog gevaart’ springt op en neêr in zee?
’t Is ligt een berg, die dryft, en nadert aan de reê...
Maar neen; geen berg kan ooit zich van zyn plaats beweegen.
(330) Kan ’t mooglyk zyn! Niets houd dat grove ligchaam tegen.
Ei zie hoe ligt en vlug het door de baaren snelt.
’k Zal klautren op een klip, die naar den zeekant helt.
Misschien zal ik aldaar, in ruimte neêrgezeten,
In ’t kort iets wezendlyks van ’t vreemd verschynsel weeten.

Einde des Eersten Bedryfs.

Continue

TWEEDE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

Het Tooneel verbeeld een ander gedeelte van het Eiland, zyn
uitzicht hebbende naar de Zee, tusschen verscheiden Klippen
en Rotsen.

SILVIA, alléén.

(335) Nog heb ik ’t vreemd’ gevaarte in ’t oog, naby dit oord.
’t Glipt met een’ snellen vaart door ’t woeste zeenat voort:
Het scheurt de golven, die terstond daarna weêr zachter
Te saamen vloeijen, met een schuimend spoor daar achter.
’t Zal wis een Monster zyn, gerezen uit den vloed.
(340) Het heeft op zynen rug, terwyl ’t zich herwaarts spoed,
Gespreide vleugels, die met ieder windje zwellen,
En, gantsch op zyde, naar de zeevlakte overhellen....
Behoed my, Hemel! welk een wonderbaar vertoog!
Wat vreemde schepsels, wat gestalten ziet myn oog!
(345) ’t Is of zy telkens uit des Monsters zyden ryzen
En daalen. Wie zou niet voor zulk een schouwspel yzen?
Zy zweeven langs de vlakte, en zyn reeds digt by ’t strand.
Hoe woelen ze onderëen!... Daar treeden zy aan land...
’k Zie tusschen rots en klip allengs hen nader komen...
(Ferdinand en Henrik vertoonen zich achter in een’ hoek van het Tooneel, met elkander in stilte spreekende, zonder Silvia te zien, die hen gewaar word en dus vervolgt:)
[p. 67]
(350) Bescherm my, Hemel! Ach! bedekt my, digte Boomen!
Gy, donkre Bosschen! wyst me een’ veilgen schuilhoek aan,
Waar geen dier Monsters ooit myn voetspoor na kan gaan!
Laat me in dit kreupelbosch hen ongemerkt ontwyken!

(Zy vertrekt.)

TWEEDE TOONEEL.

FERDINAND, HENRIK.

Hier is geen voetstap zelfs; hier zyn de minste blyken
(355) Van menschen niet te zien. Waar ik myne oogen keer,
Is ’t woest en onbewoond. Hoor, wat geraas, Mynheer!
Hoe huilt de wind door ’t loof! Hier moet men alles vreezen.
Men keer naar ’t schip te rug: dit kan de plaats niet weezen.

Ach! ja, myn Henrik! ja: dit is de doodsche kust.
(360) My heugt het oord te wel: hier derfde ik al myn’ lust.
Beschouw dien inham: zie dees rotsen, deeze boomen,
Wier nederhangend loof zich spiegelt in de stroomen:
All’ wat zich hier vertoont doet my als roerloos staan,
En schetst me een plaats, die nooit myn zinnen zal ontgaan.
(365) De dood-alléén kan uit myn hart dat denkbeeld rukken,
Dewyl de min het zelf daar diep wist in te drukken.
[p. 68]

Maar uw geheugen, in dees droeve omstandigheid
Door teedre min verzwakt, kan mooglyk zyn misleid.
Hier zyn geen teekenen dat ergens menschen woonen.

(370) Myn kloppend hart kan my het oord genoegzaam toonen.
Dit is de plaats, myn Vriend! dit is de zelfde grond,
Alwaar ’t wangunstig lot, dat myn geluk weêrstond,
De web van myne elend’ begonnen heeft te weeven.
Voorzeker had my toen des Hemels hulp begeeven;
(375) ’k Had anders nooit myn land, myn welvaart, onbedacht
Verwisseld voor de zee, die doof is voor myn klagt.

Beklaag u nimmer van een daad, die gy voordeezen
Uit kinderpligt bestond. Gy moest gehoorzaam weezen.
Het was uws Vaders wil.

Zyn wil was my een wet.
(380) Ik heb met eerbied steeds op zyn bevel gelet.
Maar ach! moest dat bevel myn blydschap doen verdwynen
Wanneer de dageraad myns heils begon te schynen?
Ik was gezegend met de schoonste en braafste Vrouw;
Met al het zoet, dat ooit een welberaaden trouw
(385) Aan teedre zielen, aan ’t verrukt verstand kan geeven;
[p. 69]
Met die gevoeligheid, die in het echte leven
Een’ nieuwgetrouwden streelt, als hy zich dag aan dag
In ’t vriendlyk aanschyn van eene Egaê spieglen mag,
En onverzaadlyk drinkt de teugen van de liefde.

(390) Uw lot was hard.

Gy weet, ô Hemel! hoe ’t my griefde.
’t Vermaak, dat ik genoot, was onvermengd en vry.
Al de uuren glipten zacht en aangenaam voorby,
En elk voorbygaand uur liet eenen nieuwen zegen
Voor ’t volgende achter. Niets stond myne welvaart tegen.
(395) Een schoone Spruit beloonde onze onderlinge min.
De trekken van ’t gelaat der Moeder waren in
De Dochter kenlyk. Kon wel iets myn vreugd vergrooten?
Maar van dien top van heil te worden afgestooten;
Myn dierbre Wederhelft en Spruit, myn hoogste lust,
(400) Alléén te laaten aan eene onbewoonde kust;
Te laaten sterven van gebrek en angst en smarte,
Is veel te zwaar een slag voor dit gevoelig harte.
De koude grond, helaas! was beider legersteê;
Daar de onbarmhartige en ontembre wind uit zee
(405) Zo lang haar aanviel, tot de dood, uit mededoogen,
Het vaale lykfloers schoof voor haar bekreetene oogen.
[p. 70]

Ja, ’k vrees dat beide zyn bezweken in dien nood.

Misschien, wanneer zy lag te worstlen met den dood,
Wanneer de schoone verf verbleekte op haare kaaken
(410) En ’t oog den glans verloor, die my in min deed blaaken,
Misschien dat toen myn naam haar lippen nog ontviel.
Niets dan de dood rukte ooit myn denkbeeld uit haar ziel.

Haar liefde is tot op ’t laatst’ gewis haar bygebleven.

Haar liefde? Neen, haar woede, omdat ik haar deed sneeven.
(415) Zy schold my voor een’ schelm, die, voor geen straf beducht,
Arglistig en trouwloos haare armen is ontvlucht.
Dit deed ze en moest ze doen, naar allen schyn van reden.
Door die gedachte word myn hart op ’t felst’ bestreden.
Ach! moest zy ooit van my die spoorloosheid vermoên
(420) Dat ik haar teedre ziel ’t geringste leed kon doen,
Haar ziel, waar zuivre min, waar deugd in plagt te woonen!
Dit zou barbaarsch zyn. Doch zy kon my niet verschoonen.
Voorzeker heeft zy me als een’ booswicht afgemaald.
In die verbeelding heeft zy ’t Eiland omgedwaald,
(425) Daar wildernis en zee moest luistren naar haar klagten.
Verbysterd kermend’, zat zy mooglyk gantsche nachten
[p. 71]
Op barre klippen neêr, en deed de bleeke Maan
Haare onvoorziene elende en deerlyk lot verstaan;
Totdat zy in het eind’, door wanhoop aangedreven,
(430) Het wichtje drukkende aan haar’ boezem, wars van ’t leven,
Vooröver van de rots zich nederwierp in zee,
En, vallend’, my nog doemde, als de oorzaak van haar wee.

Kwel uwe ziel dus niet met ingebeelde elenden.
Nooit kon zy denken dat ge uw woord en trouw zoud schenden.
(435) Zy wist te wel dat gy haar teder hebt bemind.

Ik wil het hoopen. Ach! ’t is haar bekend, myn Vrind!
Dat op myns Vaders last die reis wierd ondernomen.
Wy zeilden langen tyd voorspoedig door de stroomen;
Doch op het nadren aan de heete middenlyn,
(440) Daar ’t scheepsvolk schier versmacht door sterken zonneschyn,
Wierd onze kiel door storm en hevige onweervlaagen
Nu gindsch dan herwaarts heen geslingerd twintig dagen:
Totdat wy, afgedwaald van onzen koers, in ’t end’
Dit Eiland zagen, ons nog allen onbekend,
(445) Alwaar ons Volk zich wilde een’ dag of zes verlusten,
Om water op te doen, en, na ’t gevaar, te rusten:
Dies ik myn Gade en Spruit ook met my boschwaarts bragt.

DERDE TOONEEL.

SILVIA, achter op het Tooneel verschynende, en zich achter een’ boom verbergende; FERDINAND, HENRIK.

SILVIA, ter zyde.

Ik hoorde in myne taal hier spreeken, naar my dacht.
ô Ja, daar zyn zy beide. Ik heb hier niets te vreezen.
(450) Zy volgen my niet na. Wat schepsels zouden ’t weezen?

Gindsch, waar die oude boom, die ’t bosch ten siersel strekt,
De laage vlakte met zyn schaduw overdekt,
Wierd ik op ’t onvoorzienst’ door Roovers overvallen.
’k Verweerde my zo lang manmoedig tegen allen
(455) Totdat myn degen brak, en ik in ’t eind’, gewond,
Ontwapend, overheerd, my in hun magt bevond.
Ik wierd naar ’t strand gesleept en in hun boot gesmeten,
vanwaar ik vruchteloos, in wanhoop, nat bekreten,
Om uitkomst schreeuwde, en naar de grot te rugge zag,
(460) Daar myn Beminde met haar Kind te slaapen lag.
Geboeid aan de armen, was reeds alle hulp vervlogen.
’k Had niets tot myn gebruik dan traanen, stem en oogen.

SILVIA, ter zyde.

My dunkt dat hunne tong verstaanbre klanken slaat.
Ik wenschte dat ik hen eens zien kon in ’t gelaat.
[p. 73]

(465) Dus bragt men my naar ’t Schip, dat straks het anker ligtte,
En zich in zee begaf. Myn Volk, op dat gezigte
Verbaasd, dewyl het uit der wreede Roovren boot
Waarschynlyk myn geschreeuw gehoord had in dien nood,
En reeds vooräf van verr’ ’t gewoel op ’t strand vernomen,
(470) Maakte aanstonds zeil om my vol moeds te hulp te komen,
Geloovende dat ik, die op geen onheil dacht,
Was met myn Gade en Spruit gevallen in hun magt.
Maar ach! het Roofschip, ’t welk geen’ tegenstand dorst bieden,
Had tyd, wyl ’t rasser zeilde, om ’t wis gevaar te ontvlieden;
(475) En ik, teêrhartig Man en Vader, wreed verdrukt,
Wierd myn Beminde en Kind voor eeuwig dus ontrukt...
Doch myn herhaalde klagt zal u gewis verveelen.

Ach! gaf de Hemel dat ik mogt uw hartwond heelen!

Dat is onmooglyk. Neen; gy kunt den vluggen tyd
(480) Noch ’t zoet van onze jeugd herroepen door uw vlyt.
Onmooglyk is het u de bron van myne plaagen
Te stoppen, of door troost myn traanen af te vaagen.

SILVIA, ter zyde.

Waaröm is hun gezigt steeds van my afgewend?
Mogt ik hun houding, hun gelaat eens zien in ’t end’!
[p. 74]

(485) Staa me echter by, myn Vriend! om alles te onderzoeken.
Ik wil dees doodsche kust omzwerven; alle hoeken
Doorzien. Dit Eiland is niet groot van omtrek, neen.
Men kan elkaêr hier niet verliezen. Spoei dan heen:
Slaa ’t pad gindsch oostwaarts op: ik gaa naar de andre zyde.

(490) Daar is geen moeite, ik zweer ’t, of ’k wil die t’allen tyde
Besteeden tot uw heil, uit waare erkentenis.
Ik ben myn leven, ja, ’t geen ruim zo dierbaar is,
Myn vryheid u verpligt. Gy hebt de strenge banden
Der wreede slaverny doen vallen van myn handen.
(495) Uw wysheid was het, die ’t ontwerp heeft uitgedacht,
Waardoor wy eindlyk zyn in veiligheid gebragt;
Die zich van deeze kiel in stilte meester maakte,
Waarmede gy en ik, hoe naauw men ons bewaakte,
Met andre Vrienden, in eene aangenaamer lucht,
(500) Der Roovren woest geweld gelukkig zyn ontvlucht.
Voor u ben ik bereid dit Eiland rond te zwerven.
Maar ach! ik vrees dat gy uw’ wensch niet zult verwerven.

Ik vrees het ook. Doch ’t is de straf van eene min,
Zo teder als de myne, altoos met ziel en zin
(505) Op ’t lieve Voorwerp, ’t geen zo deerlyk ging verloren,
Te peinzen; dag aan dag de plekken naar te spooren,
[p. 75]
Daar myn Beminde dwaalde in smart en ongeneugt’,
En elke omstandigheid van langverdwenen vreugd
Te rug te roepen in myn angstige gedachten.
(510) Laat my myn hartwond met dien droeven troost verzachten;
Dit bosch doorkruissen; op de spits der rotsen gaan,
En ieder grot, elk hol naauwkeurig gadeslaan,
Of ergens nog van haar een voetstap wierd vernomen.
(Hy vertrekt.)

Vaar wel! Aan ’t gindsche strand zal ik weêr by u komen.

SILVIA, ter zyde.

(515) Wat ’s dit? Ik zie dat een dier vreemde Wezens keert,
En ’t andre blyft nog. Myn nieuwsgierigheid vermeêrt.

VIERDE TOONEEL.

SILVIA, ter zyde; HENRIK.

Hoe wreed is ’t lot myns Vriends, die al zyn levensdagen
Den wellust zyner ziel moet derven en beklaagen!
Hy kent geen min dan die voor zyn verloren Vrouw.
(520) Met haar ging deeze min verloren, die vol rouw
Hem nog in wezen liet, en, onder ’t rustloos zwerven,
Door ’t peinzen op zyn lot, doet duizend dooden sterven.
Maar myne vriendschap zal thans alles onderstaan
Om, zo het mooglyk zy, hem van zyn smart te ontslaan.
(Hy vertrekt, neemende zynen weg langs een’ anderen kant van het Tooneel.)

VYFDE TOONEEL.

SILVIA, uit haar’ schuilhoek komende, alleen.

(525) Wat heb ik daar gezien?... Waar ben ik? Wat vervoering...?
Wat baart myn kloppend hart die onbekende ontroering?
’k Heb ’t vreemde schepsel nu beschouwd van top tot teen.
’t Was niet onaangenaam... Het kan geen Man zyn, neen.
De minste wreedheid was in ’t aanzigt niet te ontdekken.
(530) Zyn woeste ziel had straks zich door verdraaide trekken,
Indien ’t een Man ware, op ’t gelaat vertoond in kracht.
In tegendeel, dit was beminnlyk; dit was zacht.
Men kon een teedre zorg in zyne houding leezen...
Als ik my wel bedenk, een Vrouw kan ’t óók niet weezen,
(535) Want naar ’t verhaal, dat my myn Moeder dikwils deed,
Gaan nooit de Vrouwen in Europe dus gekleed.
Hoe ’t zy, ik had byna, door zuivre drift gedreven,
Het aangelagchen, zo ’t hier langer waar’ gebleven.
Een teêr genoegen, ’t welk myn zinnen hield verward,
(540) Eene ongeruste vreugd verspreidde zich door ’t hart...
Ik gaa myn Moeder deeze ontmoeting straks verhaalen.
Ligt dat zy ’t Wezen kent... Waar of zy thans loopt dwaalen?
’k Dacht dat zy weder aan haar’ arbeid was gegaan...
Wat of myn voeten boeit? Ik kan byna niet staan...
(545) Vanwaar die zucht?... Hoe klopt my ’t hart zo sterk?... Myne oogen
Zyn, naar ’t my toeschynt, door een’ nevel overtoogen.
[p. 77]
Myne ooren suizen. ’k Zwoeg; ik hyg, alsöf ik my
Met loopen had vermoeid.... ’t Is vreemd. Wat of dit zy?...
O! ’k weet het al. De vrees verwekt dien zucht, dat zwoegen....
(550) Maar hoe kan vrees, verzeld van innerlyk genoegen,
Dus in my woelen, daar myn ziel zo vuurig haakt
Om ’t Wezen weêr te zien, welks byzyn my vermaakt?...
Neen, ’k heb geen kennis nog aan dit geneuglyk beeven.
Dit twyfelachtig zoet weet ik geen’ naam te geeven.
(555) Het is me onmogelyk te gissen wat my deert,
Of wat myn kloppend hart in ’t heimelyk ontbeert...
Waar mag myn Moeder zich onthouden? in wat hoeken?
Ik wil een schuilplaats in haar tedere armen zoeken.

ZESDE TOONEEL.

Het Tooneel verandert in het eerste gezigt van het Eiland, alwaar het Opschrift te zien is.

FERDINAND, alleen.

Helaas! ik geef het op. Nooit ziet myn oog haar weêr!
(560) Myn lief Constantia, myne Egaê, leeft niet meer!
Vergeefs loop ik alöm door duistre bosschen dwaalen.
Vergeefs roep ik haar by haar’ naam door al de dalen....
Hoe! zie ik recht?... Ik vind dit Eiland onbewoond,
En ginder ligt iets dat een blyk van menschen toont.
(Hy neemt het op.)
(565) ’t Is een gebroken kling... ô Hemel! ’t is een degen;
De zelfde, die welëer, toen ’k raadloos en verlegen
[p. 78]
My tegen ’t Roovers rot verdedigde, op het lest
In myne handen brak: ik ken hem aan ’t gevest.
Zie hier myn naam. Ochöf de Hemel wilde geeven
(570) Dat ik myn Lief ook vond! Ochöf zy ware in ’t leven!
Constantia! myn Schat! myn Zielbeminde! kom!
Constantia! myn Waarde! ach, hoor my! keer weêrom!...
Hoe nu! wat zie ik gindsch?.. Wat trekken! kan het weezen!
Wat letters op die rots?... Hier staat myn naam te leezen.

Staa, Reiziger!
Hier wierd
CONSTANTIA,
met haar Dochtertje
SILVIA,
verlaaten van haaren Echtgenoot, den trouwloozen
FERDINAND;
die, voorwendende haar aan land te brengen om zich te verkwikken van het gevaar van een’ zwaaren storm, haar wreedelyk achterliet op dit onbewoond Eiland, alwaar zy haar rampspoedig leven geëindigd heeft.

Versterk me, ô Hemel! neen, onttrek me uw’ onderstand!
Nu derf ik alles. Laat my sterven aan dit strand!

(Hy leunt tegen de klip.)

ZEVENDE TOONEEL.

FERDINAND, HENRIK.

(575) Uw naar geroep, myn Vriend! heeft spoedig my doen keeren.
Gy schynt een mensch in steen hervormd! Wat mag u deeren?

Ach, Henrik!... nader! lees!

Hoe! uitgehouwen schrift!

(Hy leest het Opschrift zacht, tot zo verre als Ferdinand het geleezen heeft, en vervolgt.)

Helaas! Myn Vriend!

(Zy zien elkander eenige oogenblikken zonder spreeken en in een droevige houding aan. Vervolgens valt Ferdinand neder.)

Waartoe vervoert hem zyne drift!
’t Gewigt der smarten doet zyn levensgeesten kwynen.
(580) Hervat uw’ moed, Mynheer! zo zal uw rouw verdwynen.
Draag, draag den zwaaren last uws rampspoeds als een man.

Ik doe het, waarde Vriend! ik doe ’t, zo veel ik kan.
Denk niet, myn Henrik! dat ik traanen stort. Myne oogen
Zyn droog: gy ziet het: ja, hun bronnen-zelf verdroogen.
(585) Ik was die Wreedaart...!
[p. 80]

Neen; uw liefde en trouw voor haar
Was altoos even groot.

Myn liefde en trouw! Zie daar;
Daar staat het naar verhaal myns misdryfs uitgehouwen.
Wat wilt gy meer? Maar laat my ’t ovrige ook beschouwen.
VRIEND!
wie gy ook zyn moogt! beklaag het ongelyk, my aangedaan; Maar jegens myn’ Echtgenoot, (Want liefde, gelyk de myne, kan niet vergeeten waar zy zich ééns met vermaak gevestigd heeft,) belast ik u nooit te denken op W....
Ach! zy wil zeggen Wraak. Haar hand begon het woord;
(590) Doch een verhaaste dood heeft haar in ’t werk gestoord.
Helaas! zy achtte my trouwloos, en wuft van zinnen,
En echter bleef zy my nog even teêr beminnen.
Dit engelächtig Beeld van goedheid raakte ik kwyt.
Die lieve en teedre Ziel verloor ik voor altyd.
(595) Laat, laat de wanhoop hier myn verdre dagen enden.

Myn hart neemt waarlyk deel in uwe ondraagbre elenden.
Wreed Noodlot! Uwe deugd had nimmer dit verdiend.
Uw traanen zyn (helaas!) rechtvaardig, braave Vriend!
[p. 81]
Weêrhou haar’ loop niet meer: gy moogt die billyk plengen.
(600) Ik wil de mynen zelf met de uwen saamenmengen.
Dat uwe smart daardoor verligt worde en verzacht,
En uw gemoed in ’t eind’ tot de eerste rust gebragt.

Wat spreekt ge my van rust? Zeg nieuwe pynigingen.
Kom, dolle Razerny, met uwe folteringen!
(605) Dring in myn ziel! beroer myn zinnen en verstand!
Neem myn geheugen weg! gy hebt toch de overhand.
Neen, laat my dit alléén, opdat ik my nadeezen
Den glans te vooren stell’ van haar beminlyk wezen,
En daaröp staröog’ tot de dood dat denkbeeld smoort.

(610) Rys op, myn Vriend! rys op: verlaat dit droevig oord.

Dees kust verlaaten! En waar heen zal ik my wenden?
In welk een ver gewest ontwyke ik myne elenden?
Dit Eiland zal het eind’ van myne reizen zyn.

Wat is uw oogmerk dan?

Om nergens, in dees pyn,
(615) Myn leven te eindigen dan daar myne Uitverkoren’
Op zulk een wreede wyz’ haar leven heeft verloren;
[p. 82]
Om hier met droevige gedachten ieder stond
Myn ziel te voeden, en geduurig deezen grond,
Dees klip te kusschen, waar, toen ’t schreijen niets kon baaten,
(620) Haar hand, haar lieve hand dees teekens heeft gelaaten.
Ik wil met haaren naam vervullen bosch en dal,
Tot dat de bleeke dood dees tong verstyven zal.

In ’s Hemels naam, denk niet....

Vaar wel! laat my hier sneeven.
Zoek elders uw geluk: gaa u te scheep begeeven.
(625) Het is des Hemels wil dat ik hier blyv’, myn Vrind!
Helaas, Constantia! by u en by ons kind
Wil ik hier sterven. Ach! had ik u nog gesproken!
Nu heeft geen teder Vriend uw stervend oog geloken
Uw bleek en killig lyk, verlaaten op het veld,
(630) Wierd aan het woên der lucht en winden blootgesteld.
Uw Egaê mogt u niet met staatsie grafwaarts brengen,
Noch by de plegtigheid verëischte traanen plengen.
Doch nu bereije ik u een grafplaats aan dees kust:
Geen marmren; maar myn hart, daar uw gedachtnis rust.

(635) Wat Man kan meer dan gy zich-zelv’ van schuld verschoonen?
Meer voor zyn Vrouw bestaan? meer blyk van liefde toonen?
[p. 83]

Wat zegt ge? Ach! kan ik haar wel ooit haar trouw vergoên?
ô Ja, Constantia! ik wil uw schim voldoen,
En u dan volgen naar ’t gewest der zaligheden.

(Hy vertrekt.)

AGTSTE TOONEEL.

HENRIK, alleen.

(640) De grootheid zyner smart verdooft zyn brein en reden.
Zo hy hier langer blyft dreigt hem een wisse dood.
Hier dient geweld gebruikt in zulk een’ hoogen nood.
Ik roep ons Volk tot hulp om, eer hy mogt bezwyken,
Hem weg te voeren, en dees droeve kust te ontwyken.

Einde des Tweeden Bedryfs.

Continue

DERDE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

Het Tooneel is even als te vooren, alwaar de Rots met het Opschrift gevonden word.

SILVIA, alléén.

(645) Ik drong, zo veel ik kon, de digtste bosschen dóór.
Ik zocht in ieder grot: maar ach! ik zie of hoor
Myn Moeder nergens: ’k dacht dat zy nu hier zou weezen.
Een vreemde ontroering is in myne ziel gerezen...
Myn lieve Moeder! waar verschuilt ge u? aan wat kant?
(650) Uw treurige arbeid wacht naar uwe teedre hand...
Myn lieve Moeder!... Wat geritsel door de bladren?...
Ik kryg geen antwoord, en my dunkt ’k hoor iemand nadren...
Het is myn Reetje, dat naar ’t schynt my volgen wil.
Nu rent het schielyk voort; dan staat het plotsling stil,
(655) En ziet geduurig rond, als waar’ ’t bevreesd, verlegen.
Waarschynlyk kwam het ook die vreemde Wezens tegen...
Daar staat het weder stil, en schynt geheel verbaasd.
Behoed my, Hemel! ’k Zal dit kronklig pad hier naast
Ten eersten inslaan; my in gindsche laan versteeken.
(660) De dag word heet: de Zon begint meer dóór te breeken.
Ik leg my, naast het beekje, in ’t digte lommer neêr...
Wat nieuw geruisch?... Daar zie ik ’t vreemde Schepsel weêr.
Ach! waar verberg ik my?

TWEEDE TOONEEL.

SILVIA, HENRIK.

Ik staa als opgetoogen.
Wat Schoonheid doet zich op voor myn verwonderde oogen!
SILVIA, te rug deinzende.
(665) ô Hemel!

Zy ontwykt me. ô Gy, ’t zy wie ge ook zyt!
Gy Maagd, of Landvorstin, wier komst myn ziel verblyd!
Ach! zekerlyk zyt gy Vorstin van deeze dalen,
Dewyl ik uit uw oog een’ wondren glans zie straalen.
Ik bid u dat gy blyft, en myne bede hoort.

(670) Ha! ’t spreekt! het spreekt! Wat zoekt, wat wilt ge?

Ei zeg, wat oord,
Wat stil gewest is dit? en wie zyt gy, die heden
Dit eenzaam Bosch versiert met uw bekoorlykheden?

Beloof eerst dat ge my niet nadren zult.

Weläan.
Met zulk een waar ontzag en eerbied aangedaan
[p. 86]
(675) Alsöf de Hemel u tot my had afgezonden,
Beloof ik ’t u. Nu spreek: myn woord blyft ongeschonden.

Hoe streelende is zyn taal! Wat Schepsel zyt ge dan?

Ik ben geboren tot elende. Ik ben een Man,
Wiens lot....

Een Man! Hoe! gy!

Kan ’t mooglyk weezen!
(680) Bescherm my, Hemel! Ach! een Man!
(Zy loopt weg.)

HENRIK, haar beleefd te rug haalende.

Wat doet u vreezen?
Ontvlucht my niet... Een vreemde ontroering in myn bloed
Spoort my op ’t krachtigste aan dat ik u stuiten moet.
Vergeef my dat ik u, ô onbekende Schoone!
Door vriendelyk geweld in ’t vluchten weêrstand toone!

(685) Barbaarsch en gruwzaam Man! hoe handelt gy dus straf!
Wat zeg ik daar?... Ach! gy grootmoedig Man! laat af!
[p. 87]
Ik bid u op myn kniên, heb deernis met myn leven!
’k Heb nooit, ’k heb waarlyk nooit iets tegen u misdreven.

HENRIK, haar opheffende.

Rys op, aanminnige Bewoonster van dit strand!

(690) Laat my, gelyk ’t een Man betaamt, die overmand
En gantsch verrukt is door verschillende gedachten;
Wiens hart, onkundig wat het hoopen moet of wachten,
Door mengeling van vreugd en twyfel is ontroerd;
Laat my, ô hemelsch Beeld, dat my geheel vervoert!
(695) Uw engelächtig schoon, nooit naar waardy te pryzen,
In dit gelukkig uur, verschuldigde eer bewyzen.

Hy knielt; hy knielt voor my! Wat taal! ik bloos ’er van.
Hoe zacht ziet zyn gezigt! Zyt ge inderdaad een Man?

Ja, Waardste! en zelfs een Man, wiens hart gy kunt verrukken,
(700) En die elk denkbeeld zich op ’t streelendste in laat drukken,
Dat zynen oorsprong heeft uit zulk een Schoone als gy.
Als zulke aanminnigheên, vervreemd van veinzery,
Door zuivre onnoozelheid verfynd zyn voor myne oogen,
Gevoel ik my in liefde en eerbied opgetoogen.

SILVIA, ter zyde.

(705) Die taal is nieuw voor my, en echter heeft ze een zoet,
[p. 88]
Dat door zyn lieflykheid het luistrend oor voldoet.
Indien dit valschheid is, ’t geen ik niet kan vermoeden,
Dan heeft ze een houding, daar geen mensch zich voor kan hoeden.

Waaröm ’t gezicht gewend?

Wat wilt ge? Ik tracht geen’ hoon...

(710) Ach! zo gy waarlyk zo goedaartig zyt als schoon,
Zo zeg me of ge iets hebt van Constantia vernomen?
Wanneer, en waar, en hoe is ze aan haar’ eind’ gekomen?

Wat spreekt gy van haar dood? Ik sidder op dat woord.
Myn Moeder leeft: zy leeft in dit gezegend oord.

(715) Ach, lieve Silvia! Vlieg: roep haar, zonder draalen.
Ik gaa dit heugchlyk nieuws aan Ferdinand verhaalen.

Kan ’t mooglyk zyn! Wat zegt ge! Is Ferdinand hier dan
Die Veinzaart, die Barbaar, die eervergeeten Man?

Hy is niet valsch van aart; heeft nooit zyn’ pligt vergeeten.
(720) Fortuin weêrstond zyn’ wensch. Terstond zult ge alles weeten.
Men spill’ geen oogenblik. Wy moeten ’t lieve Paar,
[p. 89]
Zo ras als ’t doenlyk zy, hier brengen by elkaêr.
’t Zou inderdaad van ons barbaarschheid zyn hen beiden,
Na zo veel tegenspoeds, nog lang vanéén te scheiden.

(725) Maar mag ik hem gerust vertrouwen? Ach, zal hy
Geen leed haar aandoen?

Ziet hy ’er uit als gy?

Zyn goedheid, Schoone! gaat de myne verr’ te boven.

Dan zal ik ’t waagen: ’k denk dat ik u mag gelooven.
Ik stem in uw verzoek. Laat ons te saamen gaan.

(730) Ach! eeuwig wil ik u verzellen: ’k wil voortaan
My spieglen in uw’ glans, die my houd opgetogen,
En op de streelende beweeging van uwe oogen
En lippen acht slaan. Maar, myn lieve Silvia!
Wy zyn dit tydstip aan de Vriendschap schuldig. Gaa,
(735) Begeef u langs dit pad. Ik spoei my langs het ander.
Dus brengen wy het Paar te rasser by elkander.
Zoek gy Constantia. Ik zal met alle vlyt
[p. 90]
Haar Egaê zoeken. Waar dan wel voor korten tyd!
(Hy gaat.)

Vaar wel!... Maar nog één woord. Hoe zyt gy toch geheeten?

HENRIK, stand houdende.

(740) Geliefde Onnoozelheid! wenscht gy myn’ naam te weeten?
’k Heet Henrik.

Henrik! ei, vertoef niet lang.

HENRIK, te rug keerende.

Van waar
Die teedre zorg, myn Schoone?

Ik kan ’t niet zeggen: maar
’t Is, nu ge my verlaat, of ieder stap in ’t wyken
Myn geest verbystert: ja, ’t is of ik zal bezwyken.
(745) Een droeve nevel heeft rondöm my zich verspreid.
My dunkt reeds dat ik in een hulplooze eenzaamheid,
Nu gy van hier gaat, blyf langs naare wegen zwerven.

Onnoozle, zoete Ziel! gy zult niet lang my derven.
’k Zal wederkomen: ik zal keeren om voortaan
(750) Op uwe aanminnigheid eerbiedig acht te slaan.
Ja, ik zal keeren om daarna nooit weêr te scheiden.
Vaar wel! ’k durf om myn’ Vriend niet langer hier verbeiden.

DERDE TOONEEL.

SILVIA, alleen.

Vaar wel! Maar zorg dat gy uw woord houd... Hy is heen,
En evenwel is hy nog by my... ’k Ben alleen,
(755) En ’k zie hem, naar my dunkt... Hy is myn oog ontweken,
En ’t schynt my echter toe dat ik hem nog hoor spreeken.
Wat mag dit alles zyn? Wat is ’t dat in my woelt?
’k Heb nooit die mengeling van smart en vreugd gevoeld.
Ik kan ’t niet gissen... Wat mag dus my ’t harte ontstellen?...
(760) Maar ’k wil my-zelf niet meer met ydle gissing kwellen.
Wat ook van de oorzaak zy, ’t uitwerksel, dunkt me, is zoet...
(Men hoort Constantia zingen, verre achter het Tooneel.)
Ach! ’k hoor myn Moeder, die, door d’ angst van haar gemoed,
Haar klagten weder uit langs rotsen, bosschen, stroomen,
Gelyk een tortelduif, die, eenzaam, in de boomen
(765) Om ’t missen van haar gaaike of teedre jongen treurt.
’t Is meer dan tyd dat zy door troost worde opgebeurd...
’t Geluid komt van dien kant... Ik moet niet langer draalen...
Gunstryke Hemel! laat my ras haar achterhaalen!

(Zy vertrekt langs eenen anderen weg dan Constantia
daarna te voorschyn komt.)

VIERDE TOONEEL.

CONSTANTIA, alleen, na een kort gezang van achter het Tooneel.

Ik zwerf van pad tot pad, van ’t eene in ’t andre spoor,
(770) Langs heuvel, grot en beek, dit aaklig Eiland dóór;
En ach! ofschoon ik my nu hier, dan elders wende,
Ik vind geen plaats, geen plek, tot troost in myne elende.
De Zon bereikt alreeds den hoogen middagtrans,
En all’ wat leven heeft ontwykt haar’ heeten glans,
(775) Maar ik getroost my dien; hy kan my niet vermoeijen.
De heete koorts der ziel, die my de borst doet gloeijen,
Slaat op de omstandigheên, die buiten zyn, geen acht.
De tyd, wiens balsem steeds der lydren ramp verzacht,
Ontzegt my zyne hulp. De bloemen, kruiden, boomen,
(780) Ja alles ondergaat verandring, uitgenomen
Myn smart, die even fel op ieder dag my prangt...
ô Dood! schenk my de rust, waarnaar myn ziel verlangt!..
Maar nu ik op zyn komst moet wachten in de elenden,
Wil ik myn droeve taak vervolgen en volënden.

(Zy vat den gebroken degen op, en begint weêr aan het
Opschrift te arbeiden.)

VYFDE TOONEEL.

FERDINAND, CONSTANTIA.

FERDINAND, zonder Constantia te zien, en in eene peinzende houding.

(785) Weg met die ydle zorg en die gedienstigheên!
’t Is alles wreedheid. Zou dit vriendschap zyn? ô Neen:
’t Is slechts een middel om myn rampen uit te rekken;
Een kunst, een wreede kunst om tot behoud te strekken
Van een’, die, schoon voorlang in ’t zwaarste leed gestort,
(790) Door woede en wanhoop thans op ’t strengst’ gefolterd word.
Nooit voert men my van hier. Waar zou ik verder dwaalen?
’k Heb lang genoeg geleefd. Hier vind myn loop zyn paalen;
Want hier, hier ligt zy, die myn wellust is geweest.

(Hy wyst naar de rots, ziet haar, en deinst
verschrikt eenige schreden te rugge.)

ô Hemel! Wat is dit?... Wat wezen, welk een geest
(795) Schynt gindsch zo yvrig, met den arm omhoog geheven,
Te snyden in die rots?... Ik voel myn leden beeven.

Wat hoore ik? eene stem? een zucht? Van waar toch?... Ach!

(Zy ziet Ferdinand.)

Voorzeker, ’t is haar geest, haar schim, die dag aan dag,
[p. 94]
Bedrukt en onvernoegd, blyft waaren in deeze oorden.

CONSTANTIA, hem van verre toeroepende.

(800) Verschynsel, door de lucht gevormd! wilt gy my moorden?
Vertrek terstond van hier, ô Schender van de trouw!...
Helaas!... (Zy bezwymt.)

FERDINAND, naar haar toeloopende.

Ach! altyd teedre en minnenswaarde Vrouw!
Verlaat my dus niet... Zeg... Zy zwygt; zy zygt ter neder.

(Hy blyft verbaasd stilstaan.)

ZESDE TOONEEL.

FERDINAND, CONSTANTIA, HENRIK.

ô Vreugd! By gindsche rots zie ik hem eindlyk weder.
(805) Nu zal hy ’t heuglykst nieuws verneemen.

(Hy vat hem driftig by den arm.)

’k Sterf met haar,
En volg dus myn Beminde.

(Hy valt in de armen van Henrik.)

HENRIK, zonder Constantia te zien.

Ei, matig u: bedaar...
Het doodzweet breekt hem uit! Hy zwymt: hy schynt te sterven.
Myn Ferdinand! myn Vriend! gy zult uw’ wensch verwerven.
[p. 95]
Ontwaak: herleef: rys op: verban uw’ naaren druk,
(810) En hoor de blyde maar van uw hersteld geluk....
Hy opent de oogen om het daglicht weêr te erlangen.
Nu sluit hy ze, als te zwak om zo veel glans te ontfangen.

Gaa: laat my sterven.

Neen; uw Zielbeminde leeft.
Zy leeft, en zal eerlang, daar niets uw heil weêrstreeft,
(815) Met opene armen u op ’t vriendlykst’ tegenkomen.

Ik heb haar bleeke schim zo aanstonds hier vernomen....
Maar ze is, geheel verstoord, uit myn gezicht gesneld.

CONSTANTIA, tot zich-zelve komende.

Gy, wreed Verschynsel! wyk! Waartoe my dus gekweld?

ô Hemel! wat is dit? wat stem? wien hoore ik spreeken?
(820) Hoe! ligt Constantia ginds op den grond bezweken?

Waar is Constantia? Ach! dat ik haar aanschouw’!
Zy is ’t: het is myn Lief, myn teêrbeminde Vrouw!
Onschatbre zegen! Zy herleeft weêr voor myne oogen!

’t Is een beguichling, die myn zinnen heeft bedrogen.
[p. 96]
(825) Het is een loutre droom.

ô Neen, ’t is alles waar.
Ach! dat ik haar omhelz’, na ’t uitgestaan gevaar!
De omhelzing zal myn hart zyne eerste vreugd hergeeven,
Nu ik haar wedervind. Myn Ziel! myn tweede leven!
Uw Ferdinand is hier.

En komt ge om anderwerf,
(830) Ontmenschte! uw valschheid my te toonen eer ik sterf?

De Hemel straff’ me, indien ik ooit bedrog kon voeden.
Verniel myn blydschap niet door dit onheusch vermoeden,
Nu ’k, opgetogen door het onverwachtst’ geluk,
Myn lippen eindlyk weêr op uwe lippen druk,
(835) ’t Geen myne ontroerde ziel een vreugd baart boven maaten.

CONSTANTIA, opstaande.

Hebt gy niet, eerloos, hier my als ten roof gelaaten?

Gelooft Constantia die snoodheid van haar’ Man?
Gelooft zy dat ik haar zo laf verraaden kan?
Kunt gy...?

Zyt ge in dees vreemde en onbewoonde streeken
(840) My niet ontvlucht?
[p. 97]

Helaas! ik ben uw oog ontweken,
Toen ik, op ’t onvoorzienst’ door Roovers aangevat,
Wierd naar hun Schip gesleept, ter dood toe afgemat.
Dit weet de Hemel: dit getuigen zo veel jaaren,
waarin uw droef verlies my ’t smartlykst’ wee kon baren,
(845) Terwyl uw dierbaar beeld geprent bleef in myn’ geest.

En zyt gy all’ dien tyd in slaverny geweest?

En moest ge om my dus lang in kluisters zwerven?

Sints ’t ongelukkig uur dat ik uw’ glans moest derven,
Sleet ik myn dagen in den doodelyksten rouw.

(850) En bleeft gy me inderdaad tot heden toe getrouw?

Dat weet de Hemel, die myn hart kent en gedachten.

’k Heb echter u beticht: ik heb met duizend klagten
Uw haatlyke ontrouw u verweten dag aan dag.
De Hemel, die myn smart en droeve elenden zag,
(855) Dit altoos groenend loof, dees beeken, dees valeijen
En heuvlen zagen my hier onöphoudlyk schreijen
[p. 98]
Om uw verbannen liefde en wreedgeschonden pligt.
Onbillyk klaagde ik dan: ik heb u valsch beticht.
Myn Egaê bleef getrouw, en, na langduurig lyden,
(860) Mag zyn beminlyk beeld op nieuw myn oog verblyden.
Ik mag op nieuw, verrukt door zuivren minnegloed,
Hem vatten om den hals, en met een’ traanenvloed
Van vreugd en tederheid zyn wangen overstroomen.

(Zy omhelzen elkander.)

ZEVENDE en LAATSTE TOONEEL.

FERDINAND, CONSTANTIA, HENRIK, SILVIA.

My dunkt ik heb alhier myn Moeders stem vernomen.
(865) Wat zie ik! Vind ik haar in de armen van een’ Man!
Ze omhelst hem!

Ferdinand! zie daar uw Dochter.

Kan
Het mooglyk zyn! Heb ik myn Silvia herkregen!
Myn Dochter leeft nog om den vaderlyken zegen
Van my te ontsangen, en myn hartwond onverwacht
(870) Te zalven door een heil dat ik onschatbaar acht!
Myn Kind! ontfang de kus van uw’ verrukten Vader.

Hoe teêr is zyn gedrag! Ik voel, nu ik hem nader,
[p. 99]
Dat my een zachte band aan hem houd vastgehecht.
Zyn dit nu, Moederlief! de Mannen, die gy zegt
(875) Dat zo bedrieglyk zyn, zo wreed, zo onbewogen?

Neen, waarde Silvia! ik heb my-zelf bedrogen.
Oprechtheid, Liefde en Eer, en Trouw, die ’t onheil tart,
Zyn de eedle deugden, die zy koestren in hun hart.
’k Heb nu de blyken van hun weêrgalooze goedheid.

(880) Ik vond ook inderdaad hun byzyn vol van zoetheid,
En ’t bleek my klaar dat gy hen t’onrecht had beticht
Toen Henrik ’t eerst’ verscheen voor myn verrukt gezigt.

FERDINAND, tegen Constantia.

Hy is myn waardste Vriend: gy zult, wanneer wy keeren,
Zyn deugden, zyn verdienste op ’t duidlykst’ kennen leeren.

(885) En zal ik die dan ook recht kennen?

Ja, gy zult:
En ’k word uw eigendom, zo gy myn’ wensch vervult,
Zo ge u verwaardigt my te minnen.

Ik u minnen?
Ik weet niet wat dit zegt: ik kan dit niet verzinnen.
Maar u te aanschouwen met een zonderling vermaak;
[p. 100]
(890) Naauwkeurig acht te slaan op uwe leest en spraak;
Te treuren, als gy zyt uit myn gezigt geweken;
Verblyd te zyn, als ik u weêrvinde, u mag spreeken;
Alsdan naar iets, waarvan ik nooit een denkbeeld had,
Met drift te haaken, en te wenschen ’k weet niet wat;
(895) Indien dat min is, kunt ge my reeds meer behaagen
Dan ’t lieve Reetje, ’t welk my navolgt alle dagen.

Hoe streelende is de taal der zuivre onnoozelheid!
Ach, Schoone! indien ik my niet vruchtloos heb gevleid,
Zult gy myn Bruid zyn: ja, myn Vriend is my genegen.

(900) Uw Bruid? Wat is dit toch?

Daar heb ik tegen.
Verschoon my, Henrik! Neen: ik wil niet dat men my
Ontbloot van hulp verlaate in eene woesteny.

Uw Vader, Silvia! heeft nimmer my verlaaten.
’t Was hem onmooglyk om met opzet my te haaten.
(905) Nooit vond men ontrouw of bedrog in zyn gemoed.
Gy zult van ’t gantsch geval en all’ zyn’ tegenspoed
Haast onderricht zyn, als ik u zyne onschuld toone.
[p. 101]

Dat onderwyl uw vrees verbannen zy, myn Schoone!
En laat, door deeze kus op uwe teedre hand,
(910) Myn hart voor eeuwig aan het uwe zyn verpand!

Ach, Moeder! Wat moet ik verrichten? wat hem melden?

Gy moet zyn trouwe min met wedermin vergelden.

Moet ik dit doen? Dat schynt niet onvermaaklyk, neen.
Ik kan my-zelve aan u verbinden: ’k ben te vreên.
(915) Maar zeg my, Henrik! zult gy nimmer my begeeven?
Wilt ge altoos hier met my in stilte blyven leeven?

ô Neen: wy zullen u vervoeren, tot uw’ roem,
Naar beter oord, alwaar ge, als een verplante bloem,
Gezegend bloeijen zult, en nimmer u beklaagen
(920) Dat ge in eene andre lucht zyt van dees hitte ontslaagen.
Daar zult ge daaglyks elks verwondring zyn en lust.

Waar heen is ’t dat ge my wilt leiden? naar wat kust?

Naar Holland, daar gy ’t eerst’ het daglicht mogt aanschouwen.

Naar Holland?
[p. 102]

Ja: een Land, vermaard door schoone Vrouwen.
(925) Daar de onbevlekte glans en luister uwer jeugd,
Versierd, verhelderd door onnoozelheid en deugd,
Hoe hoog ’er veelen ook op haare gaaven stoffen,
Van elk geroemd zal zyn, van niemand overtroffen.

Ik kan dit Eiland niet verlaaten dan met smart.
(930) Dees wouden, heuvlen en valeijen, daar myn hart
Zich daaglyks ongestoord verlustigd heeft; dees beeken
Kan ik niet derven. Ach! waaröm van hier geweken?

Gy zult geneugten, van dien zelfden aart omtrent,
Met andre nieuwen, die gy nimmer hebt gekend,
(935) Als gy te rug keert, in uw Vaderland ook smaaken
En u in ’t zomerweêr op ’t vruchtbaar veld vermaaken,
Daar meenig Landhuis elk zyns Meesters rykdom toont;
Of vaste Steden zien, door Volk by Volk bewoond,
En u verwonderen dat een gezellig leven
(940) U zo veel vreugd kan by uw Medeschepslen geeven.

Een zeekre wantrouw heeft myn hart nogtans bekneld.
Zyn arbeid, moeite en zorg daar niet van twist verzeld?
Schend Tweedragt niet by u de vaste vriendschapsbanden?
Stoort de Oorlog niet aldaar de rust en ’t heil der Landen?
[p. 103]

(945) Uw vrees, die my bekoort, is zonder grond, myn Kind!
Ons dierbaar Vaderland, dat steeds de rust bemint,
Geniet den zegen van eene innerlyke vrede,
En deelt zelfs wyd en zyd dat heil aan andren mede.
In Holland vind men wyze en vreedzaame Overheên,
(950) Die d’ Oorlog haaten, en de vreugd zyn van ’t gemeen;
Die de onderdrukten in hun Vierschaar recht verschaffen;
De deugd beschermen, en op ’t strengst’ de boosheid straffen;
Ja, die zich -zelv’ zo wel als ieder Onderzaat
Naauwkeurig binden aan de wetten van den Staat.
(955) Daar is de Kerkelyke en Burgerlyke Vryheid
De Schutsvrouw van het Volk en aller Braaven blyheid.

En heeft dat Volk besef van hun geluk?

Gewis.
Elk Onderzaat, die voor zyn welzyn waakende is,
Heeft tevens, om zyn winst niet elders wuft te waagen,
(960) Het oog op ’t waar belang zyns Vaderlands geslaagen.
De nutte Kunsten met de nyvre Koopvaardy
Zyn ’t leven tot sieraad, en zetten ’t aanzien by.
Daar zult gy niet, als hier, angstvallig en verlegen,
In aaklige eenzaamheid omzwerven langs de wegen;
(965) Maar van uw’ medemensch, ja van een’ vriendenstoet
[p. 104]
Geduurig zyn verzeld, genietende al het zoet
Dat ooit het leven hier geneugchelyk kan maaken.

My dunkt, myn hart begint naar Holland reeds te haaken.

Myn Dochter, uw verlangst zal spoedig zyn voldaan.
(970) Ons Schip ligt zeilree, en de wind eischt dat wy gaan.
Kom dan, Constantia!... Maar hoe! wat mag u deeren?
Door welke tochten laat ge uw’ boezem overheeren?

Eene overmaat van vreugd verrukt my, na ’t verdriet.
Ja, traanen spreeken myn geluk uit, daar gy ’t ziet.
(975) ’k Verlang reeds om myn hart te ontlasten voor uwe ooren,
En, by ’t verhaal myns leeds, uw rampen ook te hooren.

Dit zeldzaam lotverhaal zal onze bezigheid
In ledige uuren zyn, nu ons ’t geluk weêr vleit.
Dan zal ’t geheugen der voorbygegaane elenden
(980) Dees smart verzachten, en, terwyl we ons Ywaarts wenden,
Ons leeren onze liefde en dankbaarheid en lof
Met vreugd te wyden aan het hooge Hemelhof,
’t Welk de Onschuld gunstig wilde in doodsgevaâr bevryden,
En de Ongelukkigen niet altoos laat in ’t lyden.

Continue