Nil Volentibus Arduum: De geschaakte bruid. Amsterdam, 1690.
Naar Les carrosses d’Orléans (1680) van Jean de la Chapelle.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton081510 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue

[fol. π1r - fol. π1v: blanco]
[fol. π2r]

DE

GESCHAAKTE BRUID,

óf

DE VERLIEFDE REIZEGERS;

BLYSPÉL.

Door

J. VAN RYNDÓRP.

[Vignet: Perseveranter]

TE AMSTERDAM,

By d’Erfg: van JACOB LESCAILJE, op de
Middeldam, naast de Vischmarkt. 1690.

Met Privilegie.

[fol. π2v: blanco]
[fol. π3r]

Aan de

BEMINNERS der TOONEELSTUKKEN.

Verscheidene Treur, Bly, én Kluchtspéllen zo van de Heer Ridder P.C. HOOFT, J. VAN DEN VONDEL, JAN VÓS, én andere Dichters, gelyk ook eenige door het Kunstgenootschap NIL VOLENTIBUS ARDUUM, óf dér zelver Leden in het geheel óf ten deele gemaakt, én op de Schouwburg vertoond; zyn, uit énkele baatzucht, sedert eenige Jaaren, door Michiel én Gysbert de Groot, én door de Weduwe van Adriaan van Gaasbeek, zo slordig, én gebrékkelyk nagedrukt, én mét zo menigvuldige Spélfouten én andere grove misslagen opgevuld, dat die Bydrukken niet alleenlyk niet, na die, van hunne Maakers, gelyken: maar geheel onverstaanlyk zyn, door het uitlaaten van geheele Tooneelen, Opdragten, én noodwéndige Voorredenen, die ter zaake dienen: gelyk onder anderen blykt aan het Blyspél van WAARENAR met de PÓT, voor weinig dagen by de Weduwe van Gaasbeek, nagedrukt, waar aan het Voorspél, dat by de Kunstkenners, in groote achting word gehouden, geheel, en al, ontbreekt.
    En vermits de Tooneelstukken, hier door gerabraakt, in verachtinge komende, niet als ongenoegen aan de Dichters, én schaade aan het Weez én Oudemannen huis, gelyk aan het verkoopen van de réchte druk dier Spéllen, kan veroorzaaken, heeft men noodig geoordeeld, de Liefhébberen, hier van onkundig, te waarschouwen, dat alle die Bydrukken van Michiel en Gysbert de Groot, zo wél als die van de Weduwe Adriaan van Gaasbeek, gelyk men dézelve op de Speeldagen, langs straat, omtrent de Schouwburg, voor een stuiver óf twe, om roept, én doet verkoopen, niet geacht, nóch aangenomen moeten zyn, voor die Treur, Bly, én Kluchtspéllen, die op de Schouwburg vertoond worden.


[fol. π3v]

COPYE
Van de
PRIVILEGIE.

DE Staten van Holland ende West-Vriesland, doen te weten. Also Ons vertoont is by de tegenwoordige Regenten van de Schouwburgh tot Amsterdam. Dat zy Supplianten sedert eenige Jaren herwaerts met hunne goede vrinden hadden gemaekt en ten Toonele gevoert verscheiden Wercken, zo van Treurspelen, Blyspelen als Kluchten, welcke sy lieden nu geerne met den druck gemeen wilden maecken, doch gemerkt dat dese wercken door het nadrucken van anderen, veel van haer luyster, soo in Tael als Spelkonst souden komen te verliesen, ende alsoo sy Supplianten hen berooft souden sien van hun bysonder oogwit om de Nederduytsche Tael en de Dichtkonst voort te setten soo vonden sy hen genootsaekt, om daer inne te voorsien, ende hen te keeren tot Ons, onderdanigh versoeckende, dat wy omme redenen voorsz. de Supplianten geliefden te verlenen Octroy ofte Privilegie, omme alle hunne wercken reets gemaeckt ende noch in ’t licht te brengen, den tyt van vyftien Jaren alleen te mogen drucken en verkopen of doen drucken en verkopen, met Verbot van alle anderen op seeckere hooge peene daer toe by Ons te stellen ende voorts in communi forma. Zo IS ’t, dat Wy, de Zake, en ’t Versoek voorsz. overgemerkt hebbende, ende genegen wesende ter bede van de Supplianten, uit Onze rechte wetenschap, Souveraine Magt ende authoriteyt deselve Supplianten geconsenteert, geaccordeert ende geoctroyeert hebben, consenteren, accorderen ende octroyeren mitsdesen, dat zy geduurende den tyt van vyftien eerstachtereenvolgende Jaren de voorsz. werken die reeds gedrukt zyn, ende die van tyt tot tyt door haer gemaekt ende in ’t ligt gebragt sullen werden, Binnen den voorsz. Onzen Lande alleen zullen mogen drukken, doen drukken, uytgeven en verkoopen. Verbiedende daerom allen ende eenen yegelyken deselve werken naer te drukken ofte elders naer gedruckt binnen den selve Onsen Lande te brengen, uyt te geven ofte te verkopen, op de verbeurte van alle de naargedrukte, ingebrachte ofte verkogte Exemplaren, ende een boete van drie hondert guldens daer en boven te verbeuren, te appliceren een derde part voor den Officier die de calange doen sal, een derde part voor den Armen der plaetse daar het casus voorvallen sal, ende het resterende derde part voor de Supplianten, Alles in dien verstande, dat Wy de Supplianten met desen Onsen Octroye alleen willende gratificeren tot verhoedinge van hare schade door het nadrucken van de voorsz. werken, daer door in geenige deele verstaan, den Inhoude van dien te Authoriseren, ofte [ fol. π4r] te avouëren, ende veel min de selve onder Onse protectie ende bescherminge eenig meerder credit, aansien ofte reputatie te geven, nemaar de Suppliante, in cas daar in yets onbehoorlijkx soude mogen influëren, alle het selve tot haren laste sullen gehouden wesen te verantwoorden, tot dien eynde wel expresselijk begerende, dat by aldien zy desen Onsen Octroye voor de selve Werken sullen willen stellen, daer van geene geabbrevieerde ofte gecontraheerde mentie sullen mogen maken; nemaar gehouden sullen wesen, het selve Octroy in ’t geheel ende sonder eenige Omissie daar voor te drukken ofte te doen drucken; ende dat sy gehouden zullen zyn een Exempelaer van alle de voorsz. werken, gebonden ende wel geconditioneert te brengen in de Bibliotheecq van Onze Universiteit tot Leiden, ende daar van behoorlyk te doen blyken. Alles op poene van het effect van dien te verliezen. Ende ten einde de Supplianten dezen Onzen Consente en Octroye mogen genieten als naar behooren: Lasten wy allen ende eenen yegelyken die ’t aangaan mach, dat sy de Suppliante van den inhoude van desen doen, laten en gedogen, rustelyk en volkomentlyk genieten, ende cesserende alle beletten ter contrarie. Gedaan in den Hage onder Onsen Grooten Zegele hier aan doen hangen, den XIX September. In ’t Jaar onses Heeren en Zaligmakers duysent ses honderd vier en tachtig.

                                                              G. FAGEL.

                                        Ter Ordonnantie van de Staaten

                                                SIMON van BEAUMONT.


    De tegenwoordige REGENTEN van de SCHOUWBURG, hebben het recht van de bovenstaande Privilegie, voor deeze druk, van DE GESCHAAKTE BRUID, óf DE VERLIEFDE REIZEGERS, Blyspél, vergund aan de Erfgenaamen van JACOB LESCAILJE.
                                In Amsterdam, den 23e. October, 1690.


[fol. π4v]

VERTOONERS.

 LEANDER, Haags Jongman.
 KRISPYN, Knecht van Leander.
ADELGONDE,
SOFIA,		 } Nichten, te Bergen in Henegouwen
woonende, na Brussel reizende.
 JURRE, Voerman van Adelgonde en Sofia.
 GOVERT, Vader van Leonora, te Antwerpen woonende.
 LEONORA, Dóchter van Govert, Bruid van Anzelmus.
JAN, Knecht
JÓCHEM, Voerman		 } van Govert.
 HEER ANZELMUS, Vader van Anzelmus.
 ANZELMUS, de Zoon, verlooft aan Leonora.
 LOWIE, Herbergier.
 ANNETJE, Vrouw van Louïs.
 TRYNTJE, Meid van Louïs.

    Het Tooneel, verbeeld, in het Eerste Bedryf, het Huis
met de Stalling enz. en de Buurt van Louie; en in de twe
andere Bedryven, eene ruime Zaal, van de zelve Herberg,
buiten Brussel, op de weg na Braine le Conte.

    De Geschiedenis van het Blyspél, begind tegen den
Avond, en eindigt in de Morgenstond.
Continue
[p. 1]

DE

[GESCHAAKTE BRUID][op 1 lijn??],

óf

DE VERLIEFDE REIZIGERS;

BLYSPÉL.
_________________________

EERSTE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

LEANDER, KRISPYN,

LEANDER.
Krispyn.
KRISPYN.
                Myn Heer, wat is uw wil?
LEANDER.
                                                        Bezórg myn Paerd,
En ’t uwe; roep de knecht.
KRISPYN.
                                              Zeer wel; maar hier ’s de Waerd.


TWÉDE TOONEEL.

KRISPYN, LOWIE, LEANDER.

KRISPYN.
Didon, Hospes, didon, onz’ Sieval, hooy, mangere,
Antandé foe, Monsir?
                                  LOWIE.
                                    O wie, o wie.
[p. 2]
KRISPYN.
                                                            Bon chere
(5) For tie Sieval, en ons; mooi, klaar Champagnes wyn.
LEANDER.
Hoor, zeg hem eens, dat ik tót mórgen hier zal zyn,
En dat ik t’avond vroeg wat eeten wouw.
KRISPYN.
                                                                  Koerage!
Hoe zeg ik dit nou best? die Fransche Sóp, Póttage,
Die Soupé de Fransé, en een Poelétje, hoor,
(10) Antandé foe?
                                  LOWIE.
                              Ma foi, non Monsieur.
KRISPYN.
                                                                Wel, loop voor
De Drommel: wat, myn Heer! wat doen wy by deez’ Luiden?
LEANDER.
Krispyn, gy zult het hem door teekens best beduiden.
KRISPYN.
Spreek, Rótzak, Monsieur veut mansjeer, wat eet, wat eet.
                                  LOWIE.
Manger? bon bon Messieurs.
KRISPYN.
                                              Zo, nou ’k het kunsje weet
(15) Om met een Franschman in zyn’ taal te rezonneeren,
Zo wed ik dat ik kryg, al wat ik zal begeeren.
Vóstré Valét, moet onz’ Sievalen, wryven, die
Frótteer, antandez foe?
                                  LOWIE.
                                    Owie Monsieur, owie.


[p. 3]

DERDE TOONEEL.

KRISPYN, LEANDER.

KRISPYN.
Wat dunkt u Heer? kan ik my tot ’et Frans gewennen?
(20) Kom ik weêr in den Haag, ô, ’k zal geen Duitsch meer kennen!
Maar Heer, zeg, zyn wy nu niet na by aan Parys?
LEANDER.
O Dommen Reekel! zult gy nimmer worden wys?
Deez’ plaats is naauwelyks acht uuren wyd, geleegen
Van Brussel, wy zyn noch in Braband.
KRISPYN.
                                                              By myn Deegen
(25) Mag ik wel zweeren, dat ik meende van den Haag
Wel hondert myl te zyn.
LEANDER.
                                      De helft niet.
KRISPYN.
                                                          Wat de plaag!
Maar wie heeft u, myn Heer, tot deeze reis geraaden?
LEANDER.
Geen mensch ter waereld, als alleenig het versmaaden
Van haar, die ik bemin; zy heeft een zaak bestaan
(30) Waarom ik haar tot ’t eind des waerelds na zal gaan;
Die trótze, die myn hart met liefde wist te ontvonken
Door haar aanminnigheid, en lodderlyke lonken.
O wispeltuurigheid, van ’t Vrouwelyk geslacht!
KRISPYN.
Hoe, Heer, is ’t Izabel, die u in ’t hooft gebracht
(35) Heeft, deeze Fransche reiz?
LEANDER.
                                                  Ja, door haar schand’lyk vluchten.
[p. 4]
KRISPYN.
Wat doetze in Vrankryk?
LEANDER.
                                        Ach, Ach! laat my droevig zuchten.
Ze is de eenigste oorzaak, dat ik tracht na myne dood.
KRISPYN.
Wel, vlugt zy voor u, vlugt voor haar ook; dit ’s geen nood
Om van te sterven, in den Haag zyn schooner Vrouwen:
(40) Laat haar maar zwinken.
LEANDER.
                                              Neen, nu ik haar niet mag trouwen,
Wil ’k haar haar’ misdaad, en haar ontrouw doen verstaan.
KRISPYN.
Maar met verlóf, myn Heer, wat heeft zy jou gedaan?
LEANDER.
Schoon ’t juist niet voegt, zal ik u evenwel ontdekken,
’t Geen ik tót nóch verzweeg, en waarom wy vertrekken:
(45) Weet dat het nu omtrent twe jaren is geleên
Dat Izebelle van myn’ min wierd aangebeên:
Ze is Adelyk, ik niet Krispyn: doch ’t zwierig leeven
Van myne jonkheid, heeft haar zinlykheid gedreeven
Om my te lieven. Hoor: wy vonden ons eens t’zaam;
(50) En na veel woorden zei zy dat haar aangenaam
Zou weezen myne min, ’k heb met eerbiedigheden
Om hare gonst, en die geduurzaamheid gebeden;
Dóch na dit voorval, duurd’ het wel een dag óf tien
Dat ik niet eens na haar, óf na haar huis dorst zien;
(55) Vermits ik duchte, dat haar Adelyke Vrinden
Het kwalyk naamen, zo zy my daar mochten vinden:
Dus schreef zy my een brief, die ik niet had verwacht:
Dat zy my in haar Tuin wou spreeken, in de nacht,
En dat zy zelver aan de Tuinpoort, my zou wachten:
(60) Voorwaar, dit bracht my straks, in wondere gedachten.
[p. 5]
KRISPYN.
Dat loof ik wel, ik wed dat jy jou beelden in,
Dat jy de Jufvrouw... Wat beliefje?...
LEANDER.
                                                          Neen, myn min
Droeg ik haar zuiver; maar na dat zy my geleiden
In de aangenaame Hof, en dat geen mensch ons beiden
(65) Ter waereld hooren kon, verstond ik uit haar mond,
Dat zy wat twyffel, in myn’ trouwe liefde vond,
Om dat ik sints die tyd, by haar niet was verscheenen:
Maar door myn aanspraak was haar gramschap haast verdweenen,
De liefde voerde ’t zeil van myn geluk in tóp.
(70) Ach, haar omhelzing was zo zoet!
KRISPYN.
                                                              Houw óp, houw óp,
Myn Heer, houw óp; je brengt me reeds aan ’t watertanden.
Och, ’k voel myn ingewand, men borst in liefde branden!
LEANDER.
Wel hoe, wat letje? komt de liefde ook in jouw zin?
KRISPYN.
Voorwaar, men reuzel smelt; maar hoe ging ’t met uw’ min
(75) Al verder, ik verlang.
LEANDER.
                                        Hoor dan, met weinig woorden
Zal ik ’t u zeggen; wyl ik haar zo zeer bekoorden,
Beloofden zy my heel stantvastig haare trouw,
En heeft die met eene eed, en schrift bevestigt.
KRISPYN.
                                                                    Houw,
Een Juffers eed, is niks, ze is lichter dan de winden.
LEANDER.
(80) De waarheid kom ik tot myn rampspoet nu bevinden:
Want maar een wyltyds na haar eeden, viel haar zin,
[p. 6]
Op een Fransch Edelman, die haar ontstak tot min;
Dóch doen ik dit vernam, zócht ik voort te beletten
Dat zy haar’ zinnen niet mocht verder op hem zetten,
(85) En door haar eeden was ik niet voor hem beducht:
Maar nu niet lang geleên, neemd zy met hem de vlucht,
En ik heb tyding, dat zy al veel dagen, binnen
Parys geweest zyn, dit doet my deez’ reiz’ beginnen,
Om te beletten, al hoewel ’t myn Vader rouwd,
(90) Dat Izabelle niet met deeze Franschman trouwd.
KRISPYN.
Zo tracht gy enk’lyk dan by dit Juweel te komen?
Doch zo deez’ Fransman haar je weet wel, had benomen,
Woud gy haar dan noch al versteuren in haar trouw?
LEANDER.
O ja, en voorts zal ik die trouwelooze Vrouw,
(95) En haare Schaker bei vermoorden.
KRISPYN.
                                                              Om te hangen!
En kreegenze Krispyn, jouw arme knecht gevangen,
Hoe droevig zou ik dan daar moeten zingen; zest!
Wanneer men my zo wat kwam gispen? flist en flest.
Me dunkt dat ik daar reeds de Beul al heb vernomen!
(100) Neen ’t lykt een vreemde knecht, die hier licht t’huis zal komen.
En na my dunkt, zo komt ’er meer vólk achter aan.
LEANDER.
Verneemt eens wie ze zyn en waar ze heenen gaan:
Ik zal terwyl in huis al ’t noodige beschikken.


VIERDE TOONEEL.

JAN, KRISPYN.

                                  JAN.
BLoed, is dat loopen! óch! men voeten zyn aan stikken.
KRISPYN.
(105) ’t Schynd dat gy moê zyt Vrind;
[p. 7]
                                  JAN.
                                                            Ja, dat is ’t dat men deerd:
Is dit de Herberg daar de Messageer logeerd?
KRISPYN.
Ja, ’t is hier wel, gy zult hier dorst noch honger lyen.
                                  JAN.
Dat hoop ik.
KRISPYN.
                      Benje alleen?
                                  JAN.
                                            Men Heer komt ginder ryen,
Met meer gezelschap in de Wagen.
KRISPYN.
                                                        Zeg eens Vrind,
(110) Zyn daar ook Juffers in?
                                  JAN.
                                                Niet als men Heer zyn kind;
Ze zal de Bruid zyn, van het eerste van ’er leeven,
En van de nacht, word ’s aan de Bruigom licht gegeeven.
KRISPYN.
De Bruigom, woond die hier?
                                  JAN.
                                              Wat Duivel vraagje my?
Hy woond te Braine, óf le Konte, gunts hier by
(115) In Henegouwen, daar het hy veel Landen leggen:
Maar woon jy hier? ik wouw de Hóspes wel doen zeggen,
Dat hy het eeten met de Bedden, vaerdig maakt.

KRISPYN.
Ga maar in huis.


VYFDE TOONEEL.

KRISPYN alleen.

                          DE droes we zyn hier wel geraakt!
[p. 8]
Men zal hier vrolyk zyn, men zal hier Bruiloft houwen!
(120) Zo maar men Heer zo lang wil blyven tót ze trouwen:
Maar hólla, bloed! hier komt een Kar met Liefkens aan.


ZESTE TOONEEL.

JURRE, ADELGONDE, KRISPYN, SOFIA.

Men hoord het geraaz van een rydende Wagen.

JURRE, van binnen.
Wildy hier slaapen? ou! of wilde verder gaan
Van Avond?
                      ADELGONDE, van binnen.
                      Is hier goed logies?
JURRE.
                                                    Ja, uitten vieren,
Goe spys en slaapen, en ook allerleye Bieren;
(125) En ’t Leuvens Bier, dat ou de maag verwarmt en ’t bloed.
KRISPYN.
Die voerman praat al meê van slurven.
SOFIA uitkomende.
                                                            Wel dat ’s goed.
JURRE.
Ik zal ik, ou Valies in ulder kamer draagen.
SOFIA.
Hoor Voerman, wil met een, eens aan de Hospus vragen
Of hy een kamer, in ’t bezonder, voor ons tween,
(130) Kan geeven; zórg voor ’t goed.
ADELGONDE.
                                                          En vraag hem ook met een,
Of wy hier daatlyk, wel wat eeten krygen kunnen.
JURRE.
Ba ja.


[p. 9]

ZEVENDE TOONEEL.

KRISPYN, ADELGONDE, SOFIA.

KRISPYN.
ME Juffers, ’k bid u, wil my dóch die eer vergunnen
Dat ik mag weeten, óf uw reiz’ na Vrankryk strekt?
ADELGONDE.
Ik denk wel neen, waarom?
                        SOFIA, tegen Adelgonde.
                                                ’t Lykt dat hy met ons gekt;
(135) Wel wat leid deeze Vent, aan onze reiz geleegen?
ADELGONDE.
Wy hebben licht’lyk hier goe kompagnie gekreegen:
Wel Nicht, als gy van vreugd maer ’t minste hoord of ziet,
Zo wed ik dat uw druk uit uw gedachten vlied.
SOFIA.
Och, óch, al myn vermaak, dat ik dat moest verliezen!
(140) Als ik ’er nóch aan denk, voel ik myn bloed bevriezen.
Die zoete vrindschap!...
ADELGONDE.
                                                  Ey, laat uwe droefheid staan.
KRISPYN.
Me Juffers, ai, uw reis? licht dat wy saamen gaan,
Myn Heer en ik.
ADELGONDE.
                                  Wy gaan een tyd te Brussel woonen,
Alleen om de Op’ra daar met kunst te zien vertoonen.
KRISPYN.
(145) Hebt gy ze nooit gezien?
ADELGONDE.
                                                Ik dikwils: maar myn Nicht,
Die vol van droefheid is, heb ik hier toe verpligt,
Om zo het moog’lyk was, haar droefheid te verwinnen,
Door ’t zien van de Op’ra, te dryven uit haar’ zinnen.
[p. 10]
KRISPYN.
Uw’ Vryer is licht.....
SOFIA.
                                        Och, myn droefheid is te groot!
KRISPYN.
(150) Ik bid u meld uw rouw.
SOFIA.
                                            Myn lieve Bokje is dood!
Myn zoete Beest dat heeft, óch, óch, de geest gegeeven!
Ik heb nooit mooyer Bok, gezien van al myn leeven;
Zyn hoorens waaren glad, hy was niet dik: maar sluik.
Een zwarte vlak liep van zyn borst af tót zyn buik:
(155) Maar óch, zyn dood zal my staag in gedachten blyven.
ADELGONDE.
Hoor Nigje, de Op’ra zal uw droefheid wel verdryven.
KRISPYN.
Hoe, de Op’ra? foey, foey, foei, dat is een slechte zaak.
Ik was ’er gist’ren nóch, maar noemdme dat vermaak,
Met al die bruijery van lóllen en van zingen?
(160) Dan zong ’er een: Kadmus, Hermioen... lompe dingen:
’t Is Doolhófsspul, met al haar’ Beesten, styf en loom,
Van Draaken, Reuzen; foei: dan brógt me’er eens een boom,
Dan naamen ze’em weer weg; ’t zyn kind’re viezevaazen;
Men ooren tuiten nóch van ’t handgeklap, van ’t raazen
(165) Van veele lieden, die nóch taal, nóch zang verstaan,
En meer uit grootsheid als vermaak in de Op’ra gaan:
Het is de mode askaks in Vrankryk en Itaalje,
’t Tooneelspel in ’t Neerduits dat is maar voor ’t Kanaalje.
Zo spreeken veel Messieurs en Juffers in ons land:
(170) Maar hier in Braband, hoop ik, heeft men meer verstand.
Myn Heer is een Poeet, de Duivel! hy maakt vaerzen,
Als een Parentius in hoog gekurkte laerzen.
SOFIA.
Wel Nigt, indien ’t zo is, gelyk die Vrind ons zeid,
[p. 11]
Is de Op’ra niemendal.
ADELGONDE.
                                    Ai, dat ’s maar malligheid;
(175) Daar ’s niet bekoorlyker, gy zult het zo bevinden.
Zulk aardig dansen, en die melody! ’k beminden
Nooit ding ter wereld zo, als deeze zoete vreugd;
En ’t is geen wonder; want onz’ Santen hunne deugd
Werd door de vaerzen op muzyk zeer hoog gepreezen.
(180) Nigt, tien jaar wouw ik in het Vagevuur wel weezen,
Indien ik d’ Op’ra, al myn leeven lang mogt zien.
SOFIA.
Die liefde is al te groot.


ACHSTE TOONEEL.

ANNETJE, SOFIA, ADELGONDE, JURRE, KRISPYN.

ANNETJE.
                                        Ik kom myn’ dienst aanbiên;
Weez’ welkom Juffers.
                      SOFIA tegens de Voerman.
                                    Zeg, waar is ons goed gebleven?
ANNETJE.
Ik heb het: treê maar in.


NEGENDE TOONEEL.

JURRE, ANNETJE, KRISPYN.

JURRE.
                                      Ik ga wat voeyer geeven
(185) Aan myne Piaerden; tapme ien potte Leuvens bier.
ANNETJE.
Wel Jurre, ik zel het doen.
JURRE.
                                                Maar zet ze wat aan ’t vier.


[p. 12]

TIENDE TOONEEL.

KRISPYN, ANNETJE.

KRISPYN.
DIe Voerman zo het lykt, die houd veel van te smeeren.
ANNETJE.
De Vlaamse Voerluy, ô! die leeven hier als Heeren,
Al zou ’et kleed van ’t lyf, voort nae de Lomberd gaen.
KRISPYN.
(190) Maar na my dunkt, Waerdin, zyt gy hier niet van daan?
ANNETJE.
Wel neen, myn Vrind, heel niet.
KRISPYN.
                                                Waar zyt gy dan geboren?
ANNETJE.
Te Delft.
KRISPYN.
                Met jouw verlóf, ik bidje laat my hooren,
Hoe dat jy hier dóch aan die Rótzak bent geraakt?
ANNETJE.
Wel hy was Jongman... maar wie óf ons hier genaakt?
(195) ’t Schynd dat ’t geluk, van daag veur ons is ingenomen,
Myn huis te zeegenen.


ELFDE TOONEEL.

ANNETJE, GOVERT, LEONORA, KRISPYN.

                        ANNETJE, spreekt voort.
                                        Myn Heer zyt wel gekomen.
Gy ook me Jufvrouw; maar, hoe! kom je zo te voet?
GOVERT.
Wel neen Waerdinne; maar dien lompen plompen bloed,
[p. 13]
Dien schelmze Voerman, die door zyn onachtzaam ryen
(200) De wagen om smeet....
ANNETJE.
                                              Licht heeft hy ’t niet kunnen myen.
GOVERT.
Ja door zyn domheid, het was zyne schuld wel recht;
Maar hebt gy hier nóch niet vernomen, myne knecht?
ANNETJE.
Niet dat ik weet men Heer.
                      KRISPYN tegen Annetje.
                                          Waerdin, het is licht deezen,
Met roode kleeren.
ANNETJE.
                              Dat zouw mog’lyk kunnen weezen.
(205) Hoe is jouw knecht zyn naam, Myn Heer?
GOVERT.
                                                                              Roep jy maar, Jan.
                        ANNETJE in de Deur.
Jan, Jan, je volk is hier.


TWAALFDE TOONEEL.

GOVERT, JAN, LEONORA, ANNETJE, KRISPYN.

GOVERT.
                                        GY zyt een schoone man.
Ik loof gy zoud niet uit het huis een uitkyk geeven,
Al waar het dat wy niet en kwaamen van onz’ leeven.
Ga na de Wagen zien.
                                  JAN.
                                    Waar is ze?
GOVERT.
                                                      Lompen bloed,
[p. 14]
(210) Gints leidze by de boom, ga heen en haal het goed.
En zo ’t te zwaar is, laat de Voerman u dan helpen.


DARTIENDE TOONEEL.

GOVERT, LEONORA, KRISPYN.

                           GOVERT, spreekt voort.
MYn kind, uw Bruigom, zal uw druk, en droefheid stelpen,
Hy zal voorzeeker hier van deezen avond zyn.
LEONORA.
Dat hy nooit kwam, het waar voor my veel minder pyn.
(215) Och! zal ik dan helaas, een onbekende trouwen!
GOVERT.
Maar hoor ik zeg u....


VEERTIENDE TOONEEL.

GOVERT, en LEONORA, aan de eene zyde van het Tooneel, KRISPYN, en LEANDER, aan de andere zyde.

KRISPYN.
                                    Stil!
LEANDER.
                                            Nooit kwam ik aan te schouwen
Een schoonder aangezigt, als deeze jonge Maagd!
KRISPYN.
Myn Heer, zy is de Bruid.
LEANDER.
                                        Krispyn, myn hart dat jaagd
Om haar bekoorlykheid, met liefde te verwinnen.
GOVERT.
(220) Hoor Leonoor, dit is vergeefs, buig uwe zinnen
Tot ’s Bruigoms min; vermits, ik myn gegeeven woord,
Niet weder roepen zal.
[p. 15]
LEONORA.
                                        Ik bid dat gy my hoord.
Men zeid hy is zo droog, en zo vol van gebreeken...
GOVERT.
In drooge Vryers, vaak de grootste Geesten steeken;
(225) Dies steld u maar gerust, tot gy hem hebt gezien,
Dan wil ik zweeren, dat gy niet voor hem zult vliên.
Hoor Leonoor, wanneer zyn Vader komt te sterven,
Dan moet hy, zo als gy, al ’s Vaders rykdom erven:
Dat woord van rykdom, heeft by my een groote klem!
(230) En om deez’ gaaven, gaf ik hem alleen myn’ stem:
Maar, waar blyft doch dien Guit?
LEONORA.
                                                Het goed valt zwaar te draagen.
LEANDER.
Krispyn, dit Braband kan my ongemeen behaagen,
En dat my het geluk by zo een Bruidje bragt,
’k Zweer dat ik in een maand niet om myn reyz’....
KRISPYN.
                                                                              Spreek zacht.
GOVERT.
(235) Myn Heer, met uw verlof, waar meend gy heen te trekken?
LEANDER.
Myn Heer, ’k ga na Parys.
GOVERT.
                                        Zo ik het dorst ontdekken,
Gy zyt uit Holland?
LEANDER.
                              Heer, ik reken ’t my voor eer’,
Een Haagenaar te zyn.
GOVERT.
                                    Een Haagenaar, myn Heer?
LEANDER.
Wel ja.
[p. 16]
GOVERT.
            Leeft die Barbier daar nóch?
LEANDER.
                                                                Ai, niet te spótten;
(240) Myn Heer, de Haagenaars passeeren voor geen Zótten,
Zy hebben moed.
GOVERT.
                            Dat ’s wel bekend: maar zyt gy wyz’,
En uit den Haag, zo ga voor eerst niet na Parys;
’t Is goed dat jonge Lui wat reizen, wat bezoeken;
Maar nu na Vrankryk? gy zult dat besluit vervloeken.
(245) Uw Natie word daar vast gehouden, en gy zegd
Uw’ reis heeft heel geen haast, verstond ik u slegts recht.
LEANDER.
’t Is waar.
GOVERT.
                Wel zo gy wild, en zo ’t uw tyd kan lyen,
Blyf hier een dag by ons.
LEANDER.
                                        Myn Heer, ’k zou my verblyen,
Indien myn blyven, u, maar eenigzints behaagd.
GOVERT.
(250) Ten hoogsten.
LEANDER.
                                ’K bid verschoon, zo u uw Dienaar vraagd,
Waar dat gy zyt van daan?
GOVERT.
                                          Myn Heer, ik heb voor deezen
Te Middelburg gewoond; maar wyl men daar met vreezen
Ter Mis moest gaan, heb ik nu sints een tyd gewoond
Te Antwerpen.
LEANDER.
                      ’k Bid dat gy myn’ vryigheid verschoond.
(255) Is dit uw Dóchter, Heer?
[p. 17]
GOVERT.
                                                ’k Heb anders nooit geweeten:
Haar’ Moeder was myn’ Vrouw, zy moet my Vader heeten.
LEANDER.
Myn Heer, zy schynd bedroefd.
GOVERT.
                                                Dat ’s maar een malle gril,
Die zy betoond, om dat ik haar uittrouwen wil
Met een ryk Jongman, die van avond hier moet weezen,
(260) Met zyn Heer Vader, zo ik daatlyk heb geleezen
In deeze Brief, dat ik hem hier verwachten zal:
Daarom verzoek ik, dat myn Heer, in dit geval
Ons de eer gelieft te doen, en blyven, om onz’ vreugden
Meê by te woonen.
LEANDER.
                              Heer, gy toont dat de edele deugden
(265) Van een recht Neerlands hart, in uwe boezem zyn.
GOVERT.
Haar Bruigoms Maagen zyn ook Zeeuwen: maar heel fyn
Katholis. Zyt gy ’t meê?
LEANDER.
                                      Gy moogt my daar voor houwen.
Maar zal hy met uw kind, hier, óf te Antwerpen trouwen?
GOVERT.
Neen, neen, dat moest niet zyn, ze trouwen daar hy woond,
(270) Dat is te Braine; hier? dat was hem wis gehoond.
Zyn Vader kan zo wel, als ik, de Bruilóft geeven.
O, daar in Henegouw’ daar is het goed koop leeven.
LEANDER.
Hebt gy geen Maagschap, die haar daar na toe geleid?
Zy is zo eenig.
GOVERT.
                        Ei, dat is maar malligheid.
(275) Ze zal alleenig met hem in het bed wel leggen.
[p. 18]
LEANDER.
Maar evenwel behoord....
GOVERT.
                                        Maar hoor, ik zal u zeggen,
Ik ga ’er zelver meê.


VYFTIENDE TOONEEL.

JAN, GOVERT, LEANDER, LEONORA, KRISPYN, JÓCHEM.

                    JAN, met een Koffertje, enz.
                                  Hier is het goed, men Heer.
GOVERT.
Loop, breng het binnen, leg het in onz’ kamer neêr,
En sluit de deur wel toe.
                                  JAN.
                                      Ik zal ’er wel op letten.


ZESTIENDE TOONEEL.

GOVERT, LEANDER, LEONORA, KRISPYN.

GOVERT.
(280) Heer met verlóf, ik zal my wat te rusten zetten.
Na een weinig voortgaan, ziet hy om, en roept:
Lenoor.... Heer, gaat gy meê?
LEANDER.
                                              Ik vólg u, treê maar in.


ZEVENTIENDE TOONEEL.

LEANDER, KRISPYN.

LEANDER.
Krispyn, wat gaat my aan! hoe brand myn hart van min,
Door ’t zien van deeze Bruid! sints zy my is verscheenen,
[p. 19]
Is al de minnenyd van Izabel verdweenen,
(285) Terwyl dat deez’ myn’ ziel met nieuwe vlam omringd.
KRISPYN.
Ik loof waarachtig, dat ze ook aan dat euvel hinkt:
Want wyl de Vader met u sprak, Heer, zyn haare oogen
Niet eenmaal van u af geweest.
LEANDER.
                                                  Is het geen loogen?
KRISPYN.
Neen, en door dien de Vaâr haar dwingt tót deeze trouw,
(290) Wenscht zy licht zelver wel te weezen uwe Vrouw.
LEANDER.
Dat dat de Hemel gaf! maar zy is reeds verbonden,
De Bruigom komt straks hier.
KRISPYN.
                                                Men Heer, door list en vonden
Moet gy haar, eer gy komt, verklaaren uwe min.
LEANDER.
Ik zie geen middel.
KRISPYN.
                              Hoor, daar schiet my iets in ’t zin:
(295) Ik twyffel niet óf gy zult flusjes saamen smullen,
Neem die gelegenheid om haar de kap te vullen
Door eene Brief.
LEANDER.
                          Ei, weg, dat zouw de Vader zien.
KRISPYN.
Ik zeg u evenwel, men Heer, ’t kan zo geschiên:
Hier zyn twé Juffers, zo die meê aan Taaffel eeten,
(300) Zel jy wel middel, om jouw naad te naayen, weeten:
De eene is verzót op zang, schryf met ’er haast een brief,
Als óf ’t een Liedje was, het Bruidje heeft jou lief,
En zal het schrift door een der Juffers licht bekomen.
LEANDER.
Dat is ’t niet al; ’k heb nóch wat anders voorgenomen.
[p. 20]
(305) Loop na de Stal, en geef de Paerden dubbel voêr,
Zie óf ’er niets aan Tuig, óf Yzers schort.
KRISPYN.
                                                                  O Broêr,
’k Zie waar dit heen wil!
LEANDER.
                                      Om myne aanslag te bedekken,
Zeg dat ik mórgen moet, voor dag, voor dauw vertrekken,
De Paerden zyn nóch niet ontzaald, men laatze zo,
(310) Terwyl gy eeten gaat, tót aan de buik in ’t stro:
Houw Schildwacht, tót ik u de leus zal komen geeven.
KRISPYN.
Laat alles op my staan. Vivat, die weet te leeven!

                Einde van het Eerste Bedryf.

Continue
[p. 21]

TWEDE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

GOVERT, LEONORA.

GOVERT.
LEnoor, ’t wort donker, en uw Bruigom komt nóch niet:
’t Is vremd, ’k weet niet wat dit beduid, en echter ziet
(315) Zyn Vaders brief vermeld, dat hy hier vroeg zou weezen.
Hoe staat gy zo bedrukt? óf zyt gy licht in vreezen
Dat hy niet komen zal!
LEONORA, ter zyde.
                                          ,,Dan waar myn ziel verblyd.
GOVERT.
Wat zegd gy?
LEONORA.
                        Niet met al.


TWEDE TOONEEL.

ANNETJE, GOVERT, ADELGONDE,
SOFIA, LEONORA.

ANNETJE.
                                            ME Juffers slyt de tyd,
Een weinig mit mekaar: het eeten is haest vaerdig.
GOVERT.
(320) Wel Hospita, dat ’s goed.
ADELGONDE.
                                                Men Heer, ei, houw’ ons waerdig
Dat wy met uwe Vrouw wat speelen.
GOVERT.
                                                                    Neen, dat ’s mis,
Ze speeld niet; ook zo weet, dat zy myn’ Vrouw niet is,
[p. 22]
Maar wel myn’ Dóchter.
ADELGONDE.
                                    Ey! ja, nu ’k haar kom bekyken,
Zie ’k dat haar weezen na het uwe komt te lyken.
SOFIA.
(325) Mejufvrou houd dan gansch niet van het Kaartespel?
LEONORA.
Neen gantsch ter Waereld niet, me Jufvrouw.
ADELGONDE.
                                                                            Niet? ja wel!
Waar zal men dan de tyd van avond meê passeeren?
Kunt gy ook danssen?
LEONORA.
                                    Neen.
ADELGONDE.
                                            Wel aan ik zal u leeren,
De zoetste Passen die gy ooit ter Waereld zaagd,
(330) Op Jieg of Minnuwet, indien het u behaagd.
GOVERT.
Kom leer al; want de kunst is licht’lyk meêgenomen,
En op de Bruilóft zal ’t u wel te passe komen.
ADELGONDE.
Gaat zy te Bruilóft?
GOVERT.
                                  Ja, wyl datze zelver trouwd.
ADELGONDE.
Geluk dan, ’k wens dat nooit u deeze staat beroud,
(335) Waar in gy u begeeft.
SOFIA.
                                        Ik wensch u van gelyken.
LEONORA.
Ik dank u beide.
GOVERT.
                        Kom, ik zal terwyl wat kyken,
En zien na ’t danssen.
[p. 23]
ADELGONDE.
                                    Zie, wanneer dat gy zo staat,
Maak dan het kompliment; maar pas wel op de maat.
    Tussen daar de Tuttelen staan, zingt ze een gedeelte
                                van de wyz
Allon, troispas, bouré.... deux pas de menuetten....
(340) Gy moet met de koepeê uw Voeten dichter zetten....
An ho, trois kontre tans.... an bas, deux kontre tans...
Fórt bien, fort bien, tres bon, gy danst recht op zen frans.
GOVERT.
Wel ja dat gaat al heen; maar ken dat danssen leeren,
Ook niet geschieden, zonder al dat Fransch lardeeren?
(345) Ik twyffel, schoon ik ’t niet versta, óf gy ’t verstaat.
ADELGONDE.
Wanneer een Meester ons het danssen leerd, zo praat
Hy altyd fransch; dus leerd men allerbest manieren.
Daar zyn veel Ouders, die met reên hun’ kinders stieren
Na Vrankryk, om aldaar te leeren eer en pligt.
GOVERT.
(350) Ja, om in schelmery, te worden afgericht
Men kan ’t bemerken aan veel Fransjes die hier woonen,
Die ons, de vroomen niet te na, hun’ aard betoonen,
En ik bemerk in hen, dat gy der niet aan liegt:
’t Is wonder, dat ’er vaak niet een in ’t water vliegt,
(355) Wanneer ’t hart waaid, zo dun en luchtig zyn die Franssen:
Maar staaken wy die praat, en leer haar nóch wat danssen.
ADELGONDE.
Zy kend die passen reeds.
GOVERT.
                                            Wel nou nóch eens, met moed.
ADELGONDE.
Wel aan, pas op de maat... zo haastig niet, maar zoet....
Dat ’s uit; ik ben vermoeid.
LEONORA.
                                          Ik weet heel niet van zweeten.
[p. 24]
GOVERT, lachchende.
(360) Ik zweet van toe te zien.
ADELGONDE.
                                            Mejufvrouw die moet weeten,
Die zingt en onderwyst daar komt het meest op aan.
                              tegen SOFIA.
Wat dunkt u, zou hier door uw droefheid niet vergaan?
SOFIA.
Ja, zo ’t my toeschynd, zal* myn droefheid wel wat mind’ren.
ADELGONDE.
Het zien van de Op’ra zal u daar nóch min in hind’ren.
GOVERT.
(365) Hoe! zal een Op’rateur haar snyden van de steen?
Of heeft zy ook gebrek, aan schouder, arm of beên?
Och! laat geen van dat Vólk, haar komen aan de leden:
Neem slechts een Barrebier.
ADELGONDE.
                                            Myn Heer, gy hebt myn’ reden
Niet wel verstaan; het schort myn Nicht op die plaats niet
(370) Daar gy wel meend: maar ’t is een groot verdriet,
Dat in haar’ zinnen woeld, dat wou ik doen verdwynen
Door ’t zien van de Opera.
GOVERT.
                                            Ha, ha! die smart of pynen
Dan in zyn boezem heeft, die raaktze daar meê kwyt?
Ja wel, wat ziet men al gebeuren in deez’ tyd!
tegen SOFIA.
(375) Maar zeg my dóch, wat ramp óf druk kweld u de zinnen?
SOFIA.
Een droefheid die ik nooit zal kunnen overwinnen.
GOVERT.
Is lichtelyk uw Man gesturven?
[p. 25]
SOFIA.
                                                  Och! de nood
Die my aan ’t harte gaat, maakt myn verlies te groot!
Och, óch myn Bok is dood, myn Beesje, ik ben verlaaten!
GOVERT.
(380) Wat zeg je? een Bok?
SOFIA.
                                                O ja, hy was zo zoet van blaéten!
GOVERT.
Hoe! schrei jy om een Bok?
SOFIA.
                                            Och ’t was zo zoeten Beest!
GOVERT, tegen Adelgonde.
Ja wel recht uit gezeid, Mejufvrouw, ’k ben bevreest
Dat de Opera haar niet zal van deez’ ziekt’ geneezen,
Of ’t moest een Opera van Bok en Geiten weezen.
ADELGONDE.
(385) ’t Vermaak is al te groot.
GOVERT.
                                            Ai, wie kan dat vermoen?
Gewislyk de Opera kreeg dan wel veel te doen:
Zo ze een Zottin geneest, zo is ze waard te pryzen.


DERDE TOONEEL.

LEANDER, en ANNETJE, ieder van een byzondere zyde
uitkomende. GOVERT, LEONORA,
ADELGONDE, SOFIA.

LEANDER.
Waardin, is dit de plaats, waar dat wy zullen spyzen?
ANNETJE.
Neen Heer, hier is ze niet, maar de Eetzaal is hier naast.
LEANDER.
(390) Gaan wy haast eeten?
[p. 26]
ANNETJE.
                                                    Ja, o ja men Heer, al haast;
Men Man die rept hem, om het eeten klaar te maaken.
GOVERT.
’t Word laat, en ’k wenschte ook dat we aan taaffel mochten raaken.
ANNETJE.
’k Zal hem gaan zeggen, dat hy ’t vlees van ’t Spit aftrekt.


VIERDE TOONEEL.

GOVERT, LEANDER, ADELGONDE, LEONORA, SOFIA.

GOVERT.
IK ben verblyd Heer, dat ge uw’ vriendschap zo ver rekt,
(395) En u verpynd, ons, met uw by zyn, te vereeren,
LEANDER.
De eer is aan my, myn Heer, wil my verekskuzeeren
Neem ik die vryheid, ’t is een teeken van uw deugd,
Dat gy myn by zyn lyd.
GOVERT.
                                        Wy hebben nu geen vreugd;
Maar waard ge daatlyk hier geweest, men heeft gezongen,
(400) Gedanst, veel licht had gy meê in de bocht gesprongen.
LEANDER.
Het is my leed myn Heer, ik min de zoete zang,
En ’t zwierig danssen: want het is nóch niet heel lang
Geleên, dat ik met lust heb de Opera zien speelen
Te Brussel.
GOVERT.
                  Wel kan u die zótheid niet verveelen?
(405) Ik hebze nooit gezien, maar na deez’ Jufvrouw zeid,
Zo heeft ze een groote kracht, en een’ bekoorlykheid,
Die alle droefheid der gedachten kan verdooven,
[p. 27]
Ja zótterny geneest, voor die ’t slechts kan gelooven.
LEANDER.
Mejufvrouw, hebt gy ze ooit wel in Parys gezien?
ADELGONDE.
(410) Neen, maar te Brussel wel.
GOVERT.
                                                    Nooit vond me een Zót allien!
LEANDER.
Ho! dat ’s als, te Amsterdam.
ADELGONDE.
                                        Myn Heer, wil my verschoonen,
Ik heb met groot vermaak daar Kadmus, zien vertoonen,
Achilles, Herkules, Psiché, en Phaêton,
Proserpina, Persée, Athys, Bellerophon,
(415) l’Isle Enchantée, Izis, ik kan ze al t’zaam niet noemen.
                    LEANDER, tegen Adelgonde.
’k Heb hier een Aerdje. Ik loof dat gy ’t zult moeten roemen;
De Voois, geloof ik, vind men in ’t Muzykboek van...
                    ADELGONDE, tegen Leander.
Mag ik ’t eens zingen?
LEANDER.
                                        Ja, kunt gy de Voois, vang an.
                          ADELGONDE zingt.
            Wil u niet in ’t minst bezwaaren,
                (420) In ’t verdriet dat gy beklaagd,
            Zo uw Vader u wil paaren
                Met een die uw heel mishaagd;
            Stel uw hart, uw ziel, uw zinnen
            Om my eeuwig te beminnen:
                (425) ’k Weet een middel waar door gy
                Word gered uit dwinglandy,
            Kan myn liefde u slechts behaagen,
            ’k Zal om u myn leeven waagen..
[p. 28]
LEANDER.
Gy zingt het wonder fraai. tegen Leonora. Hoe heeft het u gevallen,
(430) Mejufvrouw?
LEONORA.
                            ’t Is heel na myn zin.
GOVERT.
                                                          ’t Is om te mallen,
Dat zy dat zeid.
LEONORA.
                          ’t Doet niet.
GOVERT.
                                              ’t Word Apokryf verklaard
Van my.
LEANDER.
                Waarom?
GOVERT.
                                        Om dat hy die zyn Dóchter paard,
’t Niet goed vind.
ADELGONDE.
                                O, men Heer! dat ziet men meer gebeuren.
GOVERT.
Ja, maar zo ’t myne was, ’k zoud ’t daat’lyk stukken scheuren.
LEONORA.
(435) Maar evenwel Monpeer, ’t gevald my wonder wel.
LEANDER.
’t Is t’uwen dienst.
GOVERT.
                        Hólla! ik wil niet dat zy ’t zel
Aanvaerden.
LEANDER.
                    Lichtelyk zal dit, haar meer behaagen;
Met uw verlof, dat ik het aan haar op mag draagen.

[p. 29]
LEONORA.
Heb dank, Heer, ’k zalt eens zien.
GOVERT.
                                                Maar Leonora, wel hoe!
(440) Gy kunt die Wyzen niet, ’t is even als een Koe
Wouw leezen in een boek. Nou, kunt gy het begrypen?
LEONORA.
Een weinig; maar ’k zal flus, myn’ zinnen daar op slypen;
’k Geloof dat ik de wyz’ zal vinden, zonder pyn.
LEANDER.
Ik wensch het.
ADELGONDE.
                    Hoe, myn Heer! hier moet geen Voois op zyn,
(445) Daar staan geen Nooten by.
LEANDER.
                                                        Mejufvrouw, dat ’s vergeeten,
Die ’t schreef had grooten haast.
GOVERT.
                                            Geef my, licht zal ik weeten
Wat wyz ’er op behoord... Kost gy, ô schoone Bruid!...
Al weêr wat zóts! maar ’k zal ’t eens leezen overluid.
                                                    Govert leest.
Kost gy, ô schoone Bruid, myn trouwe liefde leezen,
(450) Uit myn gezicht, niets zou my meer behaaglyk weezen!
Voornaam’lyk schoone Maagd, indien uw teder hart,
Met myn gevoelden, eene, en zelve minnesmart.
Ach! wou de Hemel my dat groot geluk verleenen,
Dat ik myn trouwe ziel met de uwe mocht vereenen,
(455) Of dat my slechts een straal bescheen van uwe vlam,
Wat is ’er dat ik niet om u te boven kwam!
                Govert, na ’t leezen, scheurd het aan stukken.
Weg, weg, ’t is voddery, ’k mag ’t hoofd daar niet meê breeken,
Laat ons wat anders, óf van eetens zaaken spreeken.


[p. 30]

VYFDE TOONEEL.

JAN, GOVERT, LEONORA, SOFIA,
ADELGONDE, LEANDER.

                                  JAN.
Men Heer, de Bruigom met zyn Vader, is daar al. Jan binnen.
GOVERT.
(460) Dat ’s goed, dat ’s goed. Kom voort myn Dóchter, kom nu zal
Jouw lieve Bruigom, jou voor de eerste maal omarmen.
                            LEONORA ter zyde.
,,Ik hoop de Hemel zal my voor ’t gevólg beschermen.
GOVERT.
Hoe?
LEONORA.
            ’k Zeg ik ben verblyd.
GOVERT.
                                              Kom gaan w’em in ’t gemoet.


ZESDE TOONEEL.

GOVERT, Heer ANZELMUS, ANZELMUS de jonge, LEANDER, SOFIA, LEONORA,
ADELGONDE, JAN.

GOVERT.
Weez welkom, Heer.
HEER ANZELMUS.
                                    Heb dank; myn Zoon, ga voort, en groet,
(465) De Vader eerst, beleeft.
ANZELMUS, de jonge, langzaam spreekende.
                                            Myn Heer, ik kom u nader
En noem u Vader; want gy zyt myn’ halve Vader,
Door wien myn halve Ziel gemaakt is.
LEANDER.
                                                            Dat is schoon.
[p. 31]
ANZELMUS, de jonge.
Vergun my dan, dat ik u groet als halve Zoon.
                              tegen Sofia.
En gy myn halve Ziel, ik wil u offereeren
(470) Een half hart próp vol liefde.
SOFIA.
                                        Ei, wil my ekskuzeeren.
GOVERT.
Hoe Heer Anzelmus, deeze is myne Dóchter niet,
Dit is ze.
                  ANZELMUS, tegen zyn Vader.
                    Zal ik haar, heel kussen?
HEER ANZELMUS.
                                                Ja, maar ziet
Haar vriend’lyk aan, voor af.
ANZELMUS, de jonge.
                                                    Papa, ik zel ’t wel maaken.
Een welkom kus.
LEONORA.
                            Ei, zoet.
ANZELMUS, de jonge.
                                        Ik kom u maar genaaken,
(475) Met een gedeelte van myn Lichchaam, halve vrouw:
Maar als gy ’t heel zult zyn, geef ik meê ook heel aan jou.
GOVERT, tegen Leonora.
Wat dunkje? hy heeft geest, kan hy jou niet behaagen?
LEONORA.
Wat zeg ik best op ’t geen gy my gelieft te vraagen?
GOVERT.
Wel zeg heel lachchend, ja.
LEONORA.
                                Anzelmus, door het woord
(480) Dat u myn Vader gaf, zyt gy myn Bruigom.
GOVERT.
                                                                        Voort,
[p. 32]
Omhels hem wederom.
LEONORA.
                                            Dat zal daar na geschieden,
Als wy alleenig zyn.
HEER ANZELMUS.
                                    Heer Govert, zyn deez’ lieden,
Van uwe vrienden?
GOVERT.
                                Neen: maar zy vermeinen hier
Te nacht te slapen.
HEER ANZELMUS.
                                  Wel, ’t is my een groot plaizier;
(485) Zoo veele Landslui, deezen Avond hier te vinden;
Als ik Neêrlanders zie, zo dunkt me zyn ’t myn’ vrinden.
SOFIA.
Wy zyn uit Neêrland, ja, maar woonen echter nou
Te Bergen.
HEER ANZELMUS.
                  Hoe! te Mons? te Mons in Henegouw’?
Wel dat ’s al wonder, dat wy dan elkaâr niet kennen.
ADELGONDE.
(490) Wy kennen u wel, weet dat wy de Dóchters bennen
Van Jan, en David, de een is Heer van Buldervoort.
HEER ANZELMUS.
Zyt gy die Dóchters? wel, gy woond digt aan de Poort.
SOFIA.
Dat ’s waar, Heer.


[p. 33]

ZEVENDE TOONEEL.

ANNETJE, GOVERT, HEER ANZELMUS,
LEANDER, ANZELMUS, de jonge,
LEONORA, SOFIA, ADELGONDE, KRISPYN, JAN.

ANNETJE.
                                Vrinden, als ’t jouw tyd en lust is, te eeten,
Zo ken je komen.
GOVERT.
                        Kom, dat moest men niet vergeeten.
(495) Hoe is ’t Anzelmus, voel je nóch geen appetyt?
’t Komt nóch al wel, dat gy hier voor de Maaltyd zyt.
Nu lustig, wil uw Bruid straks aan de Taaffel leijen;
Dat gaat u voor.
HEER ANZELMUS.
                          Ik vólg.
LEANDER.
                                      Mejuffers, ’k zal u beijen
Oppassen, is ’t uw wil.


ACHSTE TOONEEL.

KRISPYN, alleen.

                                    Hoe Duiker gaat dit toe?
(500) Nou vryd hy deeze weêr, en schynd reeds de and’re al moê.


NEGENDE TOONEEL.

LEANDER, KRISPYN.

LEANDER.
Krispyn, pas op, en zie hoe ’t werk hier is gelegen:
Gy hebt gegeeten, ’k hoop het Bruidje te beweegen.


TIENDE TOONEEL.

KRISPYN alleen.

Doe zo. De Droes, dit ’s raar! óf hy de Bruid nóch tracht
[p. 34]
Te schaaken? als hy zel. Maar zoetjens eens, al zacht,
(505) ’k Moet zien wat deuze Vent hier met de Meid komt maaken!


ELFDE TOONEEL.

JURRE, TRYNTJE, KRISPYN in een hoek.

JURRE.
Een toet myn’ Bottertes.
                                TRYNTJE.
                                      Ei Jurre, wil dit staaken;
Dit mallen, zo men Nicht het zag, zou my doen slaan.
JURRE.
Myn Keukemólleke, een toet nóch.
                                TRYNTJE.
                                                                Ai, laat me gaan,
Met al dat zoenen: ken je nou zo lang niet wachten,
(510) Tót dat het Vólk na bed toe is, ik kryg gedachten,
En ben bekommerd, óf het lichtlyk iemand ziet.
JURRE.
Ei, ei, Karonje, ’k moet ou tótten.
                                TRYNTJE.
                                                        Je zel ’t niet;
Wacht tót al’t Vóllik slaapt, en komt dan herwaars treeden,
Zo zoetjes als je kunt, myn Meester slaapt beneeden,
(515) Hier effen onder.
JURRE.
                                    Kom dy liever in de Stal.
                                TRYNTJE.
Wel Gekskap, word je dol, óf houw je me veur mal?
Kom flusjes zo je wild, hier kan ons niemand stooren.
JURRE.
Bloed, ik ben zo bevreest, ou Meester mocht ons hooren.
                                TRYNTJE.
Neen, tré maar zacht, daar is me Nicht, ik wacht je hier.
JURRE.
(520) Ik gaa eens na de Stal.


[p. 35]

TWAALFDE TOONEEL.

ANNETJE, TRYNTJE, KRISPYN in de hoek.

ANNETJE.
                                            Loop Tryntje, tap eens bier,
En breng het binnen, loop, je moest het niet vergeeten,
Het Vólk dat wacht ’er na.


DARTIENDE TOONEEL.

JAN, ANNETJE, JÓCHEM, KRISPYN in de hoek.

                                  JAN.
                                    Wel, wanneer zel men eeten,
Waerdin?
ANNETJE.
                    Zo datelyk, ’k bid dat je nóch wat wacht:
Maar hoor, je zult je met jou beijen, van de nacht
(525) Behelpen moeten op een Stoel, kyk al de Bedden
Zyn reeds bezet.
                                  JAN.
                            Ja, ja, ik zel my zelf wel redden,
Daar zyn wel Kussens in de Kamer van myn Heer.
                                JÓCHEM.
Hoor, leggen we wat hart, we drinken eens te meer...
ANNETJE, tegen Jóchem.
Deuz Bank die is veur jou.
                                JÓCHEM.
                                                Dan moetje ’t Bedgeld bórgen.
ANNETJE.
(530) Ik zel jou ook wel met een Kussen straks bezórgen.


[p. 36]

VEERTIENDE TOONEEL.

TRYNTJE, JÓCHEM, JAN, ANNETJE, KRISPYN in de hoek.

                                TRYNTJE.
Het eeten, Vrinden, is voor jou lui, al gereed.
                                JÓCHEM.
Zel ik zo slaapen, is ’t wel goed dat ik wat eet.


VYFTIENDE TOONEEL.

KRISPYN alleen.

Sa lustig, vrolik op, men weet hier van geen treuren?
Ja wel, wat wonderwerk, zie ik hier al gebeuren!
(535) De Voerman met de Meid... de Duivel haal de pry!
Wat gaat hier om? ik zie hier niet als vryery!
’k Wed myn verliefde Heer, zyn buik niet vol zal eeten,
Uit vreeze dat de Bruid zyn’ min niet komt te weeten.
Maar van de Voerman, dat ’s het raarst’, dat is niet mis.
(540) Bloed! waarom óf de Meid ook niet wat mooijer is!
Maar zoetjens! wie komt hier? ze binnen met ’er beijen!


ZESTIENDE TOONEEL.

ANNETJE, LEONORA, KRISPYN.

ANNETJE.
Myn’ zoete Jufvrouw, ’k zel je na jouw kamer leijen;
Het rusten is je best.
LEONORA.
                                            Och, ik ben gantsch niet wel!
ANNETJE.
Als jy te bed bint, hoop ik dat het beet’re zel:
(545) Ik zie de roode verf, word bleekjes op jouw kaaken;
Wil ik wat warme wyn veur jou gereed doen maaken?
LEONORA.
Zet my een weinig neêr, ik kan zo lang niet staan.
[p. 37]
ANNETJE.
Heel wel, ik zel jouw bed terwylen op gaen slaen.
Ei, Jongman blyf hier wat, ik zel voort weder komen.


ZEVENTIENDE TOONEEL.

LEONORA, KRISPYN.

                      LEONORA ter zyde.
(550) Dit is zyn Knecht, nu ben ik reeds half buiten schroomen.
Zeg Vrindschap, zeg, uw Heer, wat is hy dóch voor een?
Is hy getrouwd?
KRISPYN.
                            O neen: maar jouw bekoorlykheên
Mejufvrouw, doen hem in een groote wanhoop leeven;
Gy kunt hem, zo je woud, wel wat vertroosting geeven.
LEONORA.
(555) Ik! wel op wat manier?
KRISPYN.
                                        Vergeef het my, hy zouw
Zeer gaerne zien, dat gy niet wierd Anzelmus vrouw.
Hy is zo ryk! zo ryk! ik kent je niet verklaaren:
En zo verliefd, dat hy wel straks met jou wil paaren.
LEONORA.
Ik heb de teekens reeds van zyne min gezien,
(560) En ’k wensch niet anders, als met hem van hier te vliên;
Daarom zo veinsde ik my, onpaslyk, en verslaagen;
’k Zag dat zyn jaloezy niet langer kost verdraagen
Dat myne Bruigom my liefkoosden; zeg uw Heer,
Dat ik hem gunstig ben; en dat ik nimmermeer
(565) Anzelmus minnen zal; dat ik op ’t vast betrouwen,
Dat hy my eeuwig zal in liefde en waerde houwen,
My aan hem overgeef. Hy koom vry deeze nacht
Als elk na bed is, aan myn Kamer, daar ’k hem wacht:
Ik zal gekleed zyn, en de deur zelf open maaken,
(570) Als hy maar hemt.
[p. 38]
KRISPYN.
                                      Voor wind, voor wint, gaan onze zaaken!
LEONORA.
Spreek zacht.
KRISPYN.
                        Mejufvrouw, laat maar alles op my staan,
En zyt verzeekerd....
LEONORA.
                                    Stil.


ACHTIENDE TOONEEL.

ANNETJE, LEONORA, KRISPYN.

ANNETJE.
                                      Gy kunt na bed toe gaen,
Mejufvrouw, als je wild.
LEONORA.
                                    ’k Heb u hier zitten wachten.
ANNETJE.
’k Zel je geleijen.


NEGENTIENDE TOONEEL.

KRISPYN alleen.

                            Dat hiet eerst zyn plicht betrachten!
(575) Zo moet me op schildwacht staan, en passen op zyn tyd.
Ik zoek myn Baas, op dat hy hem met my verblyd.
Een ming’len Wyn d’Aï, kan hy my nou niet weig’ren.
Kryg ik die in myn króp, hoe wil myn Vosje steig’ren!

                Einde van het Twéde Bedryf.

Continue
[p. 39]

DERDE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

LEANDER, KRISPYN, JÓCHEM, op de
Bank in slaap.

LEANDER.
Tré zacht, op dat men ’t Vólk niet in hun’ slaap verstoor.
(580) Maar zie, daar leid een Man en slaapt.
KRISPYN.
                                                                      Vreez’ daar niet voor,
Hy kan ons geen belet doen, in ’t geen wy verhoopen;
Dat Varken heeft zen bast zo boorde vol gezoopen,
Dat hy vermeinde dat hy op zen wagen zat,
Dies riep hy om zyn Zweep, dóch end’lyk moe en mat,
(585) En dronken als een Zóch, is hy gaan leggen slaapen.
Dat ’s een figuur, ’t gelykt de Koning wel van de Aapen!
LEANDER.
Weet gy de rechte deur, waar langs wy raaken uit?
KRISPYN.
Ja, en tót ons geluk, zo heb ik flus een Guit,
Gelyk daar leid, hier met de Meid staan te bespieden,
(590) Wat met haar beijen zou van deeze nacht geschieden;
En deeze deur waar door die Voerman komen zal,
Die staat maar op de klink, en brengt ons in de Stal,
En verder buiten.
LEANDER.
                            ’k Zal u voor die dienst beloonen.
KRISPYN.
Waar meê? met Stokvis?
LEANDER.
                                        Neen, Krispyn, met goude kroonen.
(595) Maar zyn de Paerden wel gevoerd, en alles reed?
KRISPYN.
De Paerden staan getoomt, als gy maar buiten treed,
[p. 40]
Zo kunt gy datelyk opzitten met je beijen.
LEANDER.
Maar derft zy wel?
KRISPYN.
                              Zy neem myn Vosje, ik zel ’et leijen
By ’t Toom, ze moet óf dus, óf zo, ’k weet daar niet van,
(600) Zo lang, tót dat me een Kar, óf Wagen krygen kan:
Maar is ’t geen tyd, om aan de Bruid de leus te geeven?
LEANDER.
Hou vast het waslicht, nou vat aan; myn leden beeven!
’k Vreez’ dat de Vader licht mogt hooren myne stem.
                KRISPYN, met het Waslicht in de hand.
Ei, wisje wasje, maak maar een begin.
LEANDER.
                                                              Hem, hem?
KRISPYN.
(605) Ze komt, ik hoor haar.


TWEDE TOONEEL.

LEANDER, LEONORA, KRISPYN.

LEANDER.
                                                Wat erkent’nis zal ik toonen
Mejufvrouw, om uw Min na haar waardy te loonen?
LEONORA.
Alleenig met een woord, waar op ik my betrouw,
Dat gy door ’t Huuw’lyk my zult neemen tót uw Vrouw.
LEANDER.
Tót tuige ontvang deez’ Ring.
KRISPYN.
                                              Ai, voort maar, zonder praaten,
(610) Kom.
LEONORA.
                  ’t Waslicht?
[p. 41]
KRISPYN.
                                      ’k Heb het, en zal ’t hier niet blyven laaten,
Wy hebben ’t nóch van doen, de kamerdeur staat aan.
LEONORA.
Vaar wel dan Vader, ’t is uw dwang die my doet gaan.


DERDE TOONEEL.

JÓCHEM droomende.

Hoe staat die zwarte Meer! hom zeg ik, lustig, hommen,
Zo je niet om staat, ’k zel jou op de ribben kommen.
(615) Aou, aou, myn Beesje, ou! Is ’t niet een schoone Meer?
Ze is maar tien jaaren oud. Men lust geen drinken, Heer.


VIERDE TOONEEL.

JURRE, JÓCHEM, droomende.

JURRE.
Na dat my dócht, zo hoorde ik ik hier iemand treeden.
Tryn. Ba zen is hier niet, en haare laatste reden
Die wooren, dat zy hier op deeze plek zou zyn.
(620) O die Karonje, doet main hart een groote pyn;
Bloed, is dat stoeten! ’k byt van pyn op myne tanden;
’t Is duister, ba, ze zouw een kijers hier laaten branden,
Zo zai ze mai.
JÓCHEM slaat Jurre met de Zweep.
                      Heu. heu.
JURRE.
                                      Waar Duivel óf ze zet?
Ik hoor haar; lieve Tryn!
                                JÓCHEM.
                                        Hu, hót.
JURRE.
                                                        Wel wat is det?
(625) Hoe, slode mai, kom, kom, wil mai een toette geeven.
[p. 42]
                                JÓCHEM.
Hu, hót, hu, hót.
JURRE.
                          Wel, gy versjerde Beest, ou leeven
Zal kik ou Meester eens gaan zeggen, schoon ’t ou spyt.
                      JÓCHEM, slaat harder.
Jeu, jeu, jeu, jeu.
JURRE.
                          Wel Tryn, zo dy mai meerder smyt...
                                JÓCHEM.
Hu, hót.
JURRE.
                  Hier heb ik ou, nou zal ik ou betaalen,
(630) En myne scha, eens op ou bakkus weêr verhaalen.
                                JÓCHEM.
Wel hoe, wat zal dit zyn, wie drommel slaat men daar?
JURRE.
O, gy verzjerden Ond, dat wordy wel gewaar.
                                JÓCHEM.
Och Vrinden, sta me by, men wil me hier vermoorden.


VYFDE TOONEEL.

GOVERT, JURRE, JÓCHEM, JAN, onge-
kleed van binnen.

                        GOVERT, van binnen.
Jan, Jan, op, neem de kaers, me dunkt dat ik daar hoorden
(635) Om hullip roepen, ziet eens wat ’er is te doen.
JURRE.
O Fiel! ik zal ik ou vermoorden als een Hoen.
                                JÓCHEM.
Och help, óch help, moord, brand!
                                JAN uit.
                                                      Wat zyn dit voor manieren?
[p. 43]
                                JÓCHEM.
Och help, moord, brand, moord, brand!
                                    JAN.
                                                  Laat lós, wel, is dat tieren?


ZESDE TOONEEL.

LOWIE, ongekleed, JÓCHEM, JURRE, JAN.

                        LOWIE, van binnen.
Au feu, au feu, de lieau, au feu, au feu!
                                JÓCHEM.
                                                                Moord, brand!
                                  LOWIE.
(640) Quel Diable, bruit ici?
JURRE.
                                            Nu ga ’k ik an ien kant.


ZEVENDE TOONEEL.

LOWIE, met een emmer water, JÓCHEM, JAN.

                LOWIE, giet half slaapende na Jan.
Au feu! aporte ici de lieau.


ACHTSTE TOONEEL.

JAN, JÓCHEM.

                                    JAN.
                                              Ik zal verzuipen!
Och Meester help, sta by!


NEGENDE TOONEEL.

GOVERT, ongekleed. JAN, JÓCHEM.

GOVERT.
                                          Wel, wat zyn dit voor stuipen?
[p. 44]
Wat schort je, Jan? hoe is ’t? nou lustig spreek dan, rad.
                                    JAN.
Ja dat geloof ik, ’k ben zo nat, gelyk een Kat.
(645) De Voerlui leggen hier, en vechten mit ’er beijen,
En wyl ik doende ben, om hun van een te scheijen,
Zo roept den eenen brand, en daer op komt de Waerd
En heeft dit werkje, kyk, dus fraai an my geklaard.
GOVERT.
Loop droogje.
                                    JAN.
                        Ja ik zel het Vuur wel kunnen veelen.
                      GOVERT, tegen Jóchem.
(650) Geef hier de Kaers; pas jy die Póts niet meer te speelen.
    Terwyl dat Govert met het Licht weg gaat, kunnen
          Jan en Jóchem de Deur niet vinden.
                                    JAN.
Wel Jóchem, ’k kan de deur niet vinden.
                                JÓCHEM.
                                                                Klóp maar, klóp.
Bloed, daar zal weer een Kroes opsmaaken van dat Sóp!
                                    JAN.
Hou, breng het licht, men zou in donker zich vergissen.
                        GOVERT, van binnen.
Is Leonoor ook afgegaan, ik koom haar missen.
                                    JAN.
(655) Niet dat ik weet: hoe leid ze niet te Bed?
GOVERT.
                                                                          Neen dóch.


TIENDE TOONEEL.

JAN, TRYNTJE met licht. GOVERT, JÓCHEM.

                                    JAN.
Is onze Jufvrouw, ook beneden?

[p. 45]
                                TRYNTJE.
                                                      Neen.
GOVERT.
                                                              Och, óch!
Wat kryg ik daar een schrik op ’t lyf! loop ras eens kyken
Na haare kleeren.
                                    JAN.
                            Wel.


ELFDE TOONEEL.

GOVERT, JAN, JÓCHEM.

GOVERT.
                                    Myn’ beenen die bezwyken!
Wel Jan, hoe is het?
                            JAN van binnen.
                              Och! men Heer, ’k vind niemendal,
(660) Geen stukje van ’er goed.
GOVERT.
                                                  Hoe óf dit enden zal!
Och, óch, myn liefste kind!
                                  JAN uit.
                                          Dit is al wat te zeggen!
Was ’t ook haar Geest die jy straks hebt te bed zien leggen?
GOVERT.
Neen Jan, ze was het zelf: maar óch, die jonge Heer
Is licht’lyk met ’er deur. Och, óch; ik kan niet meer!
                                    JAN.
(665) Schep moed, men Heer, schep moed.
GOVERT.
                                                                  De geest wil my begeeven;
Och, Jan houw my wat vast.
                                    JAN.
                                            Men Heer verliest het leeven,
[p. 46]
Och, Vrinden, help al t’zaam, in deeze groote nood!
Anzelmus, óch, óch, óch, men Meestertje is half dood!


TWAALFDE TOONEEL.

LOWIE, met een Brand Emmer. JAN, JÓCHEM,
GOVERT.

                                  LOWIE.
AU feu, encor au feu!
                                    JAN.
                                      De Duivel moet je maalen
(670) Tot Mostert, zo je giet.
                                JÓCHEM.
                                              Ras loop het vollik haalen.
Hoe staat de Rótzak zo?
                                    JAN.
                                    Och, ik word zo bevreest!
Och Vrinden, help, sta by, men Heertje geeft de geest!


DARTIENDE TOONEEL.

HEER ANZELMUS, ADELGONDE, JAN,
SOFIA, alle half gekleed. ANNETJE, TRYNT-
JE met een Fles Azyn, GOVERT, ANZEL-
MUS de Jonge, LOWIE, JÓCHEM.

HEER ANZELMUS.
WIe roept hier zo, om hulp?
ADELGONDE.
                                                Wel wat doet u tóch schroomen?
                                    JAN.
Och, óch, men Meester sterft!
SOFIA.
                                                Hy zal wel weêr bekomen,
(675) Hy ’s maar in flaauwte.
[p. 47]
ANNETJE.
                                              Azyn! zie daar hy rept hem weêr.
                                TRYNTJE.
’t Zal nou wel gaan.
                                    JAN.
                                Hoe is het al, myn zoete Heer?
GOVERT.
Waar is myn Dóchter?
                                    JAN.
                                    Ze is tót noch toe niet verscheenen.
HEER ANZELMUS.
Hoe is uw Kind dan weg?
GOVERT.
                                        Ik weet het niet.
ANZELMUS de jonge.
                                                                  Ze is heenen?
Och, óch myn halve Vrouw! myn Bruid, ben jy gevlucht?
GOVERT.
(680) Wel neen, dat loof ik niet.
ADELGONDE.
                                                Myn waerde Heer, ik ducht
Dat deeze Jonker, met uw Dochter is gaan stryken.
Ik heb zo iets gemerkt, dóch ’t zal in ’t kort wel blyken.
ANZELMUS de Jonge.
Hoe zou die Jonker zo weg loopen met myn’ Bruid?
Wel is dat waar, zo is ’t meer als een halve Guit.
GOVERT.
(685) Och Jan loop neem een Paerd, zie óf j’er kunt betrappen.
                                    JAN.
Ja ’k zal me eerst droogen, en een Glaasje laaten tappen.


[p. 48]

VEERTIENDE TOONEEL.

GOVERT, JÓCHEM, HEER AN-
ZELMUS, ANZELMUS de Jonge,
ADELGONDE, SOFIA, LOWIE,
ANNETJE, TRYNTJE.

              GOVERT, tegen Jóchem.
Iy met jouw Paerd, de weg na Brussel om te zien,
Of jy hen licht’lyk op de weg nóch kost verspien.
En jy Waerdin, loop straks eens in zyn kamer kyken.


VYFTIENDE TOONEEL.

GOVERT, ANNETJE, HEER ANZEL-
MUS, ADELGONDE, ANZELMUS
de Jonge, SOFIA, TRYNTJE.

                      GOVERT spreekt voort.
(690) Wel nou hoe is ’t daar?
                      ANNETJE van binnen.
                                                  Daar is Heer, nóch Heers gelyken.
GOVERT.
Kom sla allarm, op dat de Buurt komt in ’t geweer.
HEER ANZELMUS.
Men zal ze licht’lyk nóch wel vinden.
ADELGONDE.
                                                            Ai, myn Heer,
Ze is zeeker weg.
ANZELMUS de Jonge.
                          Myn Bruid, myn Bruid!
GOVERT.
                                                                Ai, wil tóch zwygen,
Gy kunt wel weer een Bruid, maar ik geen Dóchter krygen.
[p. 49]
ANZELMUS de Jonge.
(695) Och! was myn’ halve Vrouw met my na bed gegaan,
Dan zou ’k in eenzaamheid hier niet te klaagen staan.
SOFIA.
Van de eenzaamheid, myn Heer, kan ik getuig’nis geeven,
Wat droefheid dat het is: want sint myn Bokje ’t leeven
Verlooren heeft, leef ik geduurig in een’ stryd.
GOVERT.
(700) Ai, wat bruid ons jouw Bok: ik ben men Dóchter kwyt.
Aanschouw die dwaasheid, om een stinkend Beest te schreijen.
’k Zou om myn’ Dóchter, wel van duizend Bokken scheijen!
HEER ANZELMUS.
Maar daar is de Waerdin.
GOVERT.
                                        Wat óf ze ons brengen zal?


ZESTIENDE TOONEEL.

ANNETJE, GOVERT, HEER ANZELMUS,
ANZELMUS, de Jonge, ADELGONDE,
SOFIA, TRYNTJE.

ANNETJE.
Men Heer, ’t is al te waer, heur Paerden zyn van Stal:
(705) Hy het jouw Dóchter met heur wil, wis meê genomen.
GOVERT.
Wat zal myn arme man al droefheid overkomen!
Myn lieve Zusje! óch, óch, myn Leonoor is voort!
Maar sluit men nimmer hier de Vensters, Deur, nóch Poort
Der Stal?
HEER ANZELMUS.
              Het schynd wel neen.
[p. 50]
GOVERT.
                                                Dat zyn geen fraije dingen!
ANNETJE.
(710) Men sluit ze wel: maar kan men niet uit ’t Venster springen?
En veur de Voerlui, moet de Staldeur open staen:
Hy is mit zyn gelach, die Hondsklink deur egaen.
GOVERT.
Ja wel, ja wel, wat raad? wie zal ik dit verwyten?
Ik zou uit spyt my zelf wel licht de keel afbyten.
(715) Zo weg te loopen? óch, ’k ben een bedurve Man!
        Hy gaat op een Stoel zitten, de anderen staan by hem om
                hem te troosten.


ZEVENTIENDE TOONEEL.

KRISPYN, LOWIE, GOVERT, HEER AN-
ZELMUS, ANZELMUS de Jonge, ADELGONDE.
SOFIA, ANNETJE, TRYNTJE.

            KRISPYN, tegen Lowie, ter zyde.
Mon Maitre, kalje book!
                                  LOWIE.
                                          Ouï, ouï, je vous entan.
                KRISPYN, tegen Lowie.
Appellez fou, jou Famme apart, dat zy niet klappe,
Monsir, mon Maitre, zel heur koop, un belle Kappe.
                                  LOWIE.
Ma Femme venéz ça. Hy luistert haar iets in ’t oor.
KRISPYN.
                                  Een Zoopje. O, wat verdriet!


[p. 51]

ACHTIENDE TOONEEL.

GOVERT, HEER ANZELMUS, KRISPYN,
ANZELMUS de Jonge, ADELGONDE,
SOFIA, TRYNTJE.

GOVERT.
(720) O ramp!
HEER ANZELMUS.
                          Is dit de Knecht van onze Schaaker niet?
GOVERT.
Jou Schelm! waar is jouw Heer?
              KRISPYN, gaande op de Stoel zitten, daar Go-
                      vert van opgestaan is.
                                                  Wat mensch kwam ooit te hooren
Van zulk een droevig lót! óch, was ik nooit gebooren,
Zo had ik deeze rouw, dit ongluk niet gezien!
HEER ANZELMUS.
Maar, geef ons antwoord.
KRISPYN.
                                        Kon op aarde wel geschiên
(725) Een grooter ongeluk! ik kan het niet verhaalen!
’t Is al te droevig! kost ik ’t met myn’ dood betaalen,
Zo zou ik nimmer....
GOVERT.
                                Och, óch; zeg, wat is het? voort.
KRISPYN.
Wie heeft van diergelyk een’ Schaaking, ooit gehoord!
GOVERT.
Waar is myn Dóchter?
KRISPYN.
                                  Och! óch, óch, myn zoete Miestertje!
ANZELMUS, de Jonge.
(730) Waar is myn halve Vrouw?
[p. 52]
KRISPYN.
                                          Heb dank Sint Jutfaas Priestertje....
        Anzelmus ziet Sofia gestaadig met beschroomdheid
                vriendlyk aan.
HEER ANZELMUS.
Verrader, spreekje niet?
KRISPYN.
                                        Heb dank, ô Fransiskaan!
Jy, en jouw Broertje, hebt altoos jouw best gedaan.
ADELGONDE.
Zyn ze ook in ’t Bosch vermoord?
                              ANZELMUS.
                                              Spreek, ben je reeds beschonken?
KRISPYN.
Neen, daar ’s geen bloed gestort, de Kaerel is verdronken.
ADELGONDE.
(735) Is dan jouw Meester dood?
KRISPYN.
                                                    Dat is myn onbekend.
HEER ANZELMUS.
Hy steekt de Draak met ons, de Duivel haal de Vent!
GOVERT.
Och! is myn Dóchter dood?
KRISPYN.
                                            Dat kan ik nóch niet zeggen.
HEER ANZELMUS.
We moeten hem in ’t Dórp, dóen op de Pynbank leggen.
KRISPYN.
Och! dat ’s niet noodig: Ik bezwym, ô myn, ô myn!
(740) Myn lieve Miestertje! óch, waar blyft de Brandewyn!
        Tryntje geeft hem een Glaasje Brandewyn.
Zo, zo, het zal wel gaan, ai laatze nóch eens scheppen,
’k Zal ’t alles zeggen: maar ik moet nóch eerst eens feppen.
HEER ANZELMUS.
Wel nou, zal ’t lukken?
[p. 53]
KRISPYN.
                                    Och, myn Heer! ’t is al te waar;ADHOC
De Lykken leggen in de Kerk nóch by malkaar.
HEER ANZELMUS.
(745) Wat Lykken? spreek.
KRISPYN.
                                          Ik kan ’t niet zeggen, zonder schrijen.
GOVERT.
Myn Dóchter en uw Heer?
KRISPYN.
                                          Och ja! zy met ’er beijen.
Myn liefste Zusje! is dit jouw trouwdag?
ADELGONDE.
                                                                Hoe kwamt by?
KRISPYN.
Wil je niet wachten, zo vertel jy ’t dan veur my.
Wel wat gebrabbel, zel hier wezen met de Wyven?
(750) Och! óch, waar blyft de Fep? ik zel van kouw verstyven!
        TRYNTJE, geeft hem nóch een glaasje Brandewyn.
Daar ’s noch een Uppertge.
KRISPYN.
                                            Kom geef. Klók, klok.
HEER ANZELMUS.
                                                                              Wel hoe?....
KRISPYN.
Dat ’s uit. Hoor: luister nou, met neus en ooren, toe
Myn Heer, begryp je ’t wel? verbonden door zwaare eeden,
Jouw kind te trouwen, zyn wy stil van hier gereeden;
(755) Ik met myn Vósje, en dan jouw Dóchtertje, achter op
Myn Baas zyn Paerd, zat daar gelyk een Kermispop,
En hield hem trouw omarmd, begryp je ’t? tot wy kwamen
Gints op een smalle Brug, begryp je ’t? toen vernamen
[p. 54]
Wy van ter zyen veel Soldaten: in dat kas,
(760) Begryp je ’t? wist men niet, óf ’t Vriend, óf Vyand was:
Jouw Dóchter heel beangst, gaf straks de moed verlooren,
En riep: myn Heer, ry voort; hy gaf zyn Paerd de spooren,
Begryp je ’t? maar het Paerd, dat struikeld, en myn Heer,
Bruid met jouw Dóchter, Paerd, en al van boven neêr,
(765) De Brug in ’t water.
GOVERT.
                                        Och, wat droever ongelukken!
ADELGONDE.
Was daar geen Vólk, om hen uit dat gevaar te rukken?
KRISPYN.
Daar was, begryp je ’t? by geval een Visscher met
Zyn Schuitje, die het straks daar heeft na toegezet;
Hy kreeg jouw Dóchter by het linker been, en trok ’er
(770) Uit ’t water, onder ’t Paerd van daan: maar de arme Slokker
Myn Meester, die zyn Voet nóch in de beugel zat,
Waar blyven hangen, had hy niet ’t vernuft gehad,
Begryp je ’t? óm zyn Més te trékken, en de Teugel
Die om zyn hals was, en de riemen van de Beugel,
(775) Waar in zyn voet stak, met een snee te kerven: want,
Myn Heer, begryp je ’t? heeft een Duivels vlug verstand!
GOVERT.
Myn’ Dóchter, is dan niet verdronken?
ANZELMUS de Jonge.
                                                            Och, myn Bruidje!...
KRISPYN.
Met geen gedachten: maar ze was nóch naauw in ’t Schuitje
Geraakt, op ’t hoofd na, óf de Schuit keerd om en om,
(780) En overstelpt ’er straks, tót dat haar Bruidegom,
Myn Heer, begryp je ’t? na haar toeduikt onder ’t water;
Hy komt weêr op, en meind hy heeft ze, maar zy laat ’er
Begryp je ’t? zinken, en hy houd haar eene Schoen
[p. 55]
In zyne hand. Goe raad was duur, wat zou hy doen?
ADELGONDE.
(785) Maar Vryer, is het al, wat jy verteld, waarachtig!
HEER ANZELMUS.
’t Kon wel niet waar zyn, al schynd zulks vry leugenachtig.
KRISPYN.
Niet waar? ’t zyn altemaal miraak’len, die ’k vertel.
GOVERT.
Ja wel, ja wel, wat óf hier nóch van worden zel?
KRISPYN.
Hy ziet de Visscher, met een Pypje in zyne kaaken,
(790) Op de omgekeerde Schuit. hy maakt ’er by te raaken,
En neemt een Byl, die juist deez’ Man by toeval had,
En kapt in ’t midden van de Schuit, een heel ruim gat,
Waar door jouw Dóchter straks haar hoofd komt deur te steeken.
HEER ANZELMUS.
Van groover leugens, heb ik nimmer hooren spreeken?
KRISPYN.
(795) Begryp je ’t? maar myn Baas trekt naauwlyk haar daar uit,
Of valt hól over ból met haar weêr van de Schuit,
In ’t water.
GOVERT.
                  Och! zo is zy eind’lyk dan verdronken?
KRISPYN.
Nóch niet. Ze omarmt myn Heer, en was met hem gezonken,
Indien... Begryp je ’t? een miraakuleuze wind,
(800) Of Hoos, myn Meester niet geréd had met jouw Kind.
Deez Hoos, begryp je ’t? óf deez Borrelwind, ’t is wonder!
Maakt ’t Schuitje dicht en droog, en keerd het bovenste onder,
En onderschept ons Vólk daar in, als by de hand,
En bruid hen alle drie, met Schuit met al op ’t land:
[p. 56]
(805) Elk stond verbaasd’, men wist niet wat te doen, óf laaten,
Als haar twé Lykken fluks, te rollen op twé vaten,
En brengen die in een Kappel, aan Sint Jutfaas
Gewyd, dicht by de Brug, op hoop óf licht myn Baas...
HEER ANZELMUS.
Zeg Vryer, hebje van je leeven, nooit te Leuven
(810) Gewoond?
KRISPYN.
                          Waarom?
HEER ANZELMUS.
                                          Om dat je dan wat schyn van preuven
Zoud kunnen geeven van de loogens die je liegt.
KRISPYN.
Vraag ’t aan de Priesters: maar zo ’t oog my niet bedriegt,
Zie ik hem ginder gaan, ik zal hem hier doen komen;
Wat meen je wel ? het zyn Miraak’len, ’t zyn geen droomen.
        Krispyn gaat weg, als óf hy de Priester wilde haalen.


NEGENTIENDE TOONEEL.

GOVERT, HEER ANZELMUS, ADEL-
GONDE, SOFIA, ANZELMUS de Jonge.

GOVERT.
(815) Houw vast den Dief, houw vast!
HEER ANZELMUS.
                                              Hoor, laat ons derwaarts gaan,
’t Is alles Guitery.
ADELGONDE.
                              Hier komen Paters aan,
Zo zy iets weeten, zullen zy ’t voor ons niet zwygen.


[p. 57]

TWINTIGSTE TOONEEL.

ANNETJE, LEANDER, en LEONORA,
in Fransiskaaner Barrevoete Minnebroeders Kleederen,
LOWIE, GOVERT, HEER ANZEL-
MUS, ANZELMUS, de Jonge,
ADELGONDE, SOFIA.

ANNETJE.
Goe Mórgen Paters.
LEANDER.
                                  Kan men iets te ontbaiten krygen,
Zeg Moeijer?
ANNETJE.
                      Ja ge dóch.
                                  LOWIE.
                                        Salut, mon Reverend:
(820) Comment vous portéz vous?
LEANDER.
                                                      Vriend, ben ’k ik ou bekend?
ANNETJE.
Eerwaarde Paters, je moet dat niet kwaelyk duiden:
Men Man maakt hem gemien mit alle slag van luiden.
                                  LOWIE.
Mon Reverend, que vous plait il, pour dejeuneer?
ANNETJE.
Wild gy Sausyzen, óf...
GOVERT.
                                        Wy zyn uw Dienaars, Heer.
LEANDER.
(825) Ik wensch de Heeren en de Juffers goede mórgen.
                                  LOWIE.
Plait il d’ Andouilles? di.
LEANDER.
                                          Gy neemt te groote zórgen.
[p. 58]
Wy vasten: kook ons slechts tien, twintig Eijers, ras,
’k Moet voort.


EENENTWINTIGSTE TOONEEL.

GOVERT, HEER ANZELMUS, LEANDER,
ADELGONDE, ANZELMUS, de Jonge,
SOFIA, LEONORA.

GOVERT.
                        Gevader, zo ’t met uw believen was,
Ons t’ekskuzeeren, dat wy die hardiesse neemen
(830) Om u te vragen, óf...
HEER ANZELMUS.
                                            Ba, vraag maar, zonder teemen.
GOVERT.
Of ge onderwegen, van geen onluk hebt verstaan?
LEANDER.
Zo als we meenden in Sint Jutfaas Kerk te gaan
Om mis te hooren, zag ik met groot mededoogen
Twé jonge Liefkens, uit het water opgetoogen,
(835) Voor ’t Outer draagen, in een disperaate staat,
En naar ik hooren kon aan al het vólk heur praat,
Was ’t Maaske weg gevlugt, om datze niet mogt trouwen
Met die ze lief had.
GOVERT.
                              Och, óch, óch, wat ziels benouwen!
Och, ’t is myn Dóchter!
HEER ANZELMUS.
                                    Ba, geloof ik ik ’t nóch niet.
LEANDER.
(840) Gy zyt een ketter, ga, geloovet, als gy ’t ziet.
ADELGONDE.
Maar Pater uw Kaamraad heeft niet een woord gesprooken;
’t Is een lief Troonetje, in een ruige kap gedooken.
[p. 59]
LEANDER.
Zyn Noviçiaat, begon eerst gist’ren, en hy mag
Geen menschen aanzien, nóch toespreeken....
        ANZELMUS, de Jonge, Sofia gestaadig aanziende.
                                                                      Ach!
SOFIA.
                                                                            Ach!
ANZELMUS, de Jonge.
                                                                                    Ach!
LEANDER.
(845) Zo lang zyn leertyd duurd.


TWÉ-ENTWINTIGSTE en Laatste TOONEEL.

KRISPYN, in Priesters Gewaad, LEANDER,
GOVERT, ANZELMUS, de Jonge, HEER
ANZELMUS, ADELGONDE, LEO-
NORA, SOFIA, ANNETJE.

KRISPYN.
                                                    Hoe! is het om te gekken?
Wie durft ’t verdrinken van dit Vólk in twyffel trekken?
Gy Minnebroeders hebt gy zelver niet gezien
Hoe dat de Ziel van ’t Maaske, uit ’t lichchaam niet kon vliên,
Voor dat ik haar beloofde...
LEANDER.
                                                O ja, zy kon niet sterven,
(850) Of wou van haar Papa, voor af, gena verwerven
Van haare vlugt, en zulks is haar ook hoofd voor hoofd,
Van deez Pastoor, en ons, wel Priesterlyk beloofd.
GOVERT.
Myn Heer Pastoor, wil haar en my, gena betoonen!
[p. 60]
Ik zal u Jaarelyks doen hebben zeven Kroonen
(855) By Testament, en aan uw Klooster, eens zo veel,
Myn lieve Paters!
LEANDER.
                                Ik neem in uw droefheid deel.
KRISPYN.
Gy moet uw Dóchter, en haar Schaaker, bei vergeeven
Hun’ misdaad, even eens al waaren ze in het leeven.
GOVERT.
’k Vergeef ’t hen beide, en zweer hier, by Sint Jóchems Baerd,
(860) Zo groot als de uwe, en by Sint Rokes Hondjes staert,
Dat by aldien myn Kind, in ’t leeven is behouwen,
Dat ik haar, met hem die haar Schaakten, zal doen trouwen.
ANZELMUS de Jonge.
Wat smert is dit voor my te hooren!
HEER ANZELMUS.
                                                          Gy moet zien
Haar te vergeeten.
ANZELMUS de Jonge.
                            Och, ze had my lief!
KRISPYN.
                                                              Misschien.
HEER ANZELMUS.
(865) Denk op een ander: want ik wil het niet verbloemen,
’k Wil spruitjens van jou zien, die my Grand Pere noemen.
ANZELMUS, de Jonge.
Papa, een woord in stilt’.
HEER ANZELMUS.
                                      Wat is ’t?
ANZELMUS, de Jonge.
                                                      Weet dat myn zin
Op dit zwart Geitje, flus gevallen is, haar’ min
[p. 61]
Hadze op een Bok gesteld; maar schoon ik geen vier Pooten
(870) Nóch dubble Hoorens heb, ik zou haar....
HEER ANZELMUS.
                                                                          Zwyg, jou grooten
En onbezuisde Gek. Me Jufvrouw vind gy ’t goed,
’k Verzoek u voor myn Zoon ten Huuw’lyk.
ADELGONDE.
                                                                      Nicht, gy moet
Deeze eer niet weig’ren, ’t is uw voordeel, en wy bennen
Gerust in alles om dat wy Anzelmus kennen.
GOVERT.
(875) Wat grooter Vreugd, myn Heer! Och, zag ik nu myn Kind
In ’t leeven, en dat zy zo vierig wierd bemind!
                    LEONOOR, haar ontdekkende.
Kom waerde Vader, zie uw Dóchter, voor uwe oogen!
GOVERT.
Zyt gy ’t myn Leonoor? och! ben ik ook bedroogen?
Neen: ’k loof de Hemel: want in ’t bitterst van myn nood
(880) Kryg ik u weêr. Och, was uw Minnaar nu niet dood!
LEONORA.
Gy zoud hem straffen, waar hy hach’lyk nóch in ’t leeven.
GOVERT.
Ik zou uw Schaaking, hem uit ’s harten grond vergeeven.
LEANDER.
Op deez belóften is ’t, dat ik my dan ontdék.
HEER ANZELMUS.
Dit is geen Minnebroêrs: maar fyner Paters trék.
GOVERT.
(885) ’k Heb ze u belooft, en ’k wil u allebei vernoegen.
LEANDER.
Ik zal haar eeren, en my na myn’ plicht steeds voegen.
KRISPYN.
Zo is het tyd dat ik de Priesters rok verlaat.
[p. 62]
Ik wensch je veel geluks.
ADELGONDE.
                                      ’k Verbly me in deeze uw’ staat.
                      KRISPYN, tegen Govert.
’kVerzoek vergiffenis van ’t geen ik heb bedreeven.
GOVERT.
(890) Nu ik ’t u Heer vergeef, kan ik ’t u licht vergeeven.
ANZELMUS, de Jonge.
Het is nóch vroeg, en kout, gingt na myn zin, by get!
’k Kroop met myn Bruidje, voor een uur óf twe, te bed.
HEER ANZELMUS.
Foei, schaam je wat.
GOVERT.
                                Waerdin, wil straks wat vuur aan leggen,
En schaffen ons de ontbeid.
ANNETJE.
                                            Je kunt je lust maar zeggen.
GOVERT.
(895) Kom in, vertel ons, hoe dit werk besteeken is,
En drinken we op ’t suksés, van elks Verbintenis.
KRISPYN.
Hoe lukkig heeft het lót, dit trouwen kunnen draaijen;
De Bok komt by de Geit. Geen Uil vloog ooit by Kraijen.

EINDE.
Van het Derde en Laatste Bedryf.

[p. 63, p. 64: blanco]

Continue

Tekstkritiek:

vóór vs. 1 Reizigers op de titelpagina: Reizegers
vs. 363 zal, er staat zaI