Auteur met motto ‘La Loopen de Kloot.’ en initialen ‘P. Q. X. W.’:
Hontghe bijt my niet. 1649 (in quarto).
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton071070 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[fol. A1r]

KLUCHT VAN Hontghe bijt my niet. Op den Reghel Hout den Man hy wil vichten,

Wel, dat ghy Leyder-Dorp maer wist,                                 Hoe dat den Steê-man hem vergist,                                 Spreeckt ghy van quartels in de broeck,                                 Soo geeft hy ’t wyf dan kneppel koeck.

[Vignet: Hond bijt man, man slaat hond] Tot AMSTELREDAM By PIETER LOURENS, vonck. __________________________ M D C XL IX.

---

[fol. A1v]

Personagies.

Abram		— —	de Huys-heer,
Lysghen		— —	de Huysvrou.
Anna		— —	de Dochter.
Evert		— —	de Cousijn.
Harmen		— —	de Bestevaer.
Domine		— —	een Geleertman.
Man		— —	de Knecht.
Weyn		— —	Abrams Meyt.
Griet		— —	Harmens Meyt.
Catryna		— —	de Meuy.*
Loutge Jaapge	}	Twee	Iongens.
Koster.

[fol. A2r]

Loutge.* Jaap.

Loutge. IE lieght het ten is niet waer verstaeje dat wel
Jaap. Niet veel te lieghen jonghen of ick bruje op je vel,
Lou. Jy my op mijn vel smijten, jy daer optouwen,
Jy mocht eens beginnen ik meen dat ik ’t je zal brouwen.
Jaap. (5) Niet veel te snappen jonghe, of ick sout wel doen.
Lou. Hebje dat hart ereys, ick raeje soo koen:
Jaap. Ha daar dats voor je backhuys.
                        Sy pluckhaerden.       Abraham komt uyt
Abram. Wat sal hier wesen voor ghedruys
Ick segh dat je je handen thuys hout jou groote guylen,
(10) Off ik geefie selfs wat voor ie muylen;
Siet hier eens, ick segh datie van mekaer gaet
Blijfter aff, segh ick, en ghy overendt staet.
Lou. Dien sakereelsen honts-klinck is sulck een vileyngen bijter,
Abram. Doet hy?    Lou. Jae:    Iaap. Ick ben altijt bygut noch geen wijve smijter
(15) Als ghy, jou Hooren-beest, wijve smijter, Hooren-beest,
Abram. Had ick dat eweeten je had soo niet vry eweest:
Lou. Jou Hooren-beest, beest met twee Hoornen.
Jaap. Jy bent een Eedelman jy hebt Hoorens met Toornen.
                                                Ionghens binnen.
Abram. Soo dat zal ik haer vergelden die Hoere,
(20) Sy my Hoorens op setten, ik salder wel loere,
Sy mijn Hoorens op setten, Hoorens op setten, mijn Wijf:
Wat soo dan, dat gaet nae huys, haar lijf
Sal pens eeten dat wilicker sweeren,
Ick salder dat Hoorens op setten wel verleeren;
(25) Ick mach in Jenever eerst een Vaen of twee gaen drincken,
Soo sal icker te beter kunnen op klincken.                        binnen.

Lysge, Anne, Weyn,

Lys. Set de vaeten in de Koocken, alsse gewassen zijn
Hoorie Weyntge, by dat kasie achter ’t kosijn,
Weyn. Wel Vrouw, ick sal ’t doen, ick salder op passen,
Lys. (30) Als dat ghedaen is selie de glasen wat wassen,
Se siender uyt als ik weet niet hoe soo vuyl.
                        Abram uyt, hy schopt de vaeten sticken.
    Waer isse nou de Hoer? se sal hebbe voor haer muyl,
Waer isie Vrouw Weyn?     Weyn. ’s is uyt egaen,
Abram. Jy liecht het jou varcken ick siese daer achter staen;
Weyn. (35) Waer wilie heen daer, jy kent daer niet deur.
Abram. Ik wilder weesen, laet me gaen of ik smijter veur.
Waar is de Hoer? ick salder leeren hoorens op setten,
[fol. A2v]
Jou pry, jou varcken, ick salie te pletten
Treen onder mijn voeten,
Lys. (40) Komt hebie ’t hart ick meen dat ickie sal groeten.
                Se neempt de besem-stock.
Ick segh datie me blijft van mijn lijff,
Weyn. Wat Duycker meenie gy, komme slaan jou wijff.
Abram. Sy mijn hoorens op setten sy sy,
Had daer jou hoer, had daer jou pry.
(45) Ghy mijn horens op setten, en noch soo veel schult maken,
Daer ick niet van en weet ick sal noch bet raken.
Anna. Och Weyntje treckse van malkander he he he,
Och Vader, Moeder och wee wee wee.
Abram. Houtie backhuys jou jonge varcke met ie krijten,
(50) Of ick salie dadelijck oock opie backhuys smijten.
Weyn. Hebie wat te smijten smijt mijn jou eerloose guyt,
Ha daer jou vagebont, ick bruyie op jou huyt.
            Trect sijn mes, en Weyn neemt een stock ende de klomp.
Soo paars en blaeu datie niet een voet kunt voort setten.
Abram. Koman hebiet hart koman, koman ghy my ver pletten,
(55) Kom, kom, ick segge kom, kom segh ick ick seghe kom,
Weyn. Ick bruye dese klomp voor ie muyl datie drayet rontom,
Wilie wat bonjours maecken loopt op het kerckhof man.
Wilie vichten steeckt het mes in de stront leckt het bloet dan.
Ha daer jou schelm, jou eerloose guyt,
(60) Waer om loopie jou reeckeltie, jou schavuyt,
Ick loof dat ickie dat walbarcken backhuys sal verdraeyen,
Ghy dencken dat een ander by jou wyf komt naeyen,
Neen vaer jou wyf is te eerelijck van ghemoet,
Tis haer hertseer ghenoech datier sulcken kruys aen doet.
(65) Jou Fieltie, ghy een hoer vanie Vrou maecken,
Ick loofie dat, jy sult soo wacker van mijn vuysten smaecken.
Ja bruyt heen alsier weer in komt saliet wel weeten,
Beeter ghy der uyt, als jou wijf e smeeten.
                                                                Sy doet de deur toe
Abram. Doet toe hebiet herte, ick segge hebiet herte,
(70) Ick segge het selie bij mijn ziele smerte.
Teerste dat ick kom by mijn Vrouwen,
Ick salder ongenadich aff touwen,
                                                                Sy uyt de Venster.
Weyn. Ja doet dat, noch en benier niet in man,
Abram. Ick segge wie isser voocht? ghy of ick dan.
                                                          Sy doet de venster toe.
(75) Ja siet daar ick segge noch sy sal vuystloock eeten,
[fol. A3r]
Bij mijn keel jaese of ick sal geen Abram heeten.
                                                            Hy gaet voort uyt.

Lysge. en Weyn.

Lys. Ja menschen wat ly ick al verdriet,
Het en is van sijn leeven niet meer e schiet.
Meenie dat het niet aen mijn vleys en bloet gaat,
(80) Dat ick meen datter hier meenich onder den hoop staat.
Die hier haar gelt verkijcken, en daar na gaan drincken,
En alsse ’t huys koomen haar wijfs opt het bachuys klincken.
En sulck leven en kan my niet behaagen,
Ick sach hem liever met acht man wech draagen.
(85) Ja een mensch grouwdt tegen de nacht,
En ick ben soo moe ick heb gansch geen macht,
Om meerder te kampen want ’k sal der aen moeten gaan,
Geen beter raat laaten hem den heelen nacht buyten staan.
En laaten hem niet in, laat hem kloppen en bellen,
(90) Al sou hy de heele bel stucken schellen.
Dat dunckmen te weesen de alderbeste raat,
Weyn. Ja Ja op de straat, op de straat
Moet hy blyven, Ick sal hem by gut niet in laaten,
Dat kleyn swart Duyveltje al kost hy als brughman praaten.
                                Abram klopt aen zyn deur.
(95) Doet op segh ick, Ick segge, De Duyvel moetse haalen,
Ick salder dat wel weer dubbelt betaalen.
Sy my niet in laaten, ick salse onder mijn voeten treen,
Ja wel ick mach eens gaen heen.
Na Harmen. bestevaer en sien off se daer is gegaan,
(100) Daer ben ick aen de deur ja wel ick klop aan.
                                    Hy klopt, en Grietjen doet open.
Goeden Avont Magrietje, is mijn wijff hier niet e koomen,
Griet. Neen sy Abram ick hebse niet vernoomen.
Abram. Goeden nacht Grietje en Bestevaer mede,
Griet. ’k Salt wel doen
                                Sy doet de deur toe.
Abram. Nu mach ick gaen treden
(105) Na mijn huys toe en te degen aen schellen,
Ick sal dan sien off se me niet in laaten sellen.
                                    Hy klopt weer aan.
Wat soo dan sullen se nu niet open doen,
Ick en rader by gut niet soo koen,
Dat se de deur toe laaten blijven,
(110) Off ick sweer dat het aan haer sal beklijven.
[fol. A3v]
Het salse rouwen segh ick ’k wed ’t u wel haest rout
Datie de deur soo voor mijn neus toe hout,
Salseme by gut niet in laten raecken;
En sal ick het al lyen; en datse noch soo veel schult gaet maecken:
(115) Ick segge noch het salder rouwen, ick salder by gut opslaen,
En om geen buyr gherucht te maecken mach ick heen gaen.
                                                                        binnen
    Lysge. Jae wel menschen kinderen ick heb dese nacht
Wel met groot hertseer en verlanghen* deur ebracht,
Soo heb ick by mijn selfs voor enoomen,
(120) Om te gaen by mijn knecht de Man,
Want die ist die my bystant doen kan,
Hy sal daer wel op passen,
Hy is een knoddighe vent, hy sal dat vercken wel wassen.
Nu ick mach dese praet wel staecken,
(125) Dus doende soud’ ick wel vert enoech raecken.
                                            Sy klopt aan de knechts deur.
Man. Wie klopt daer?    Lys. Ick bent de Man, doet oopen.
                                        De Man roept uyt venster.
    Ben ghyt Vrou? Hoe koomje dus vroech loopen,
Wat doeje soo vroech by de straet?
Lys. Jae wel ick weet mijn leven geen raet,
(130) Wy hebben hem te nacht buyten eslooten,
Dese nacht heeft me soo verdrooten,
Want griet brutsten hem onder de voet, en met haer stuyt
Satse op sijn hooft, het blixten soo verbruyt
Soosem aftoude. Wilt dadelijck tonsent koomen
(135) Want ick vrees dat hy weer heeft voor enoomen
Mijn te slaen, ick bidie haestie draa.
    Man. Ick sal doen hoorie gaet voor uyt.    Ja Ja
Tis al weer te doen, ick kant wel mercken,
Ick siet koomen ick sal van daegh niet veel wercken.
(140) Wel benie daer, hebie al ’t huys eweest?
    Lys. Neen, ick heb nae u ewacht, ick ben te bevreest
Of hy thuys ekoomen was, gaet ghy veur,
Ick sal wel volghen, daer is de sleutel van de deur.
            Hy ontsluyt de deur gaan by binnen, koomen weer uyt.*
    Man. Neen ick weet noch beter raet
(145) Siet dat ghy na boven toe gaet,
Ick salie alle dinghen wel besorghen,
En te nacht sulie inde ruychte slapen moeten tot morghen,
Maer ick weet niet, seliet wel kunnen herden?
Jy moet wel dencken datie niet ghekittelt sult werden.
[fol. A4r]
Lys. (150) Word ick niet ghekittelt hy sal my niet onsacht grijpen,
Ick heb wel twintich blaeuwe plecken van sijn nijpen,
Datie een Vrou-mens waert ick lietseie sien,
Maer de Eerbaerheyt doet het mijn verbien,
Man Nu nu haestie wat, ick sal alle dinghen wel beschicken;
Lys. (155) ’k Sal doen, snijtme dan een paar sticken,
Dan of ick soo langh wachte dat ick die med nam.
Man. Neen by gort doet dat niet of hy thuys quam.
                                            Sy gaan naa boven.
Soo soo blijft daer slechts sitte.
                                        Sy sit en Speldewerckt.
Lys. Ick sal hier altijt niet verbranden van de hitte.
(160) Dat ghy my oock een stoof met wat vuyr brenght,
Man. ’k Salse halen, maer datjy by gort je hemt niet senght.
Lys. Ja spot ghyder mee ick souder wel om schreyen.
Man. Ick salje eeten en vuyr haelen wilt wat beyen.
                        haalt sticken vuer beneden koomende seyt.*
Man. Daer sitse nu in den Hane balcke die goe moer,
(165) Se was soo gerust niet doese van duynkercken ten Haeringh voer,
Dan trouwens had icker eweest sen had ’t niet ekreghen,
En nu moet ick alle onboenicheyt wech veeghen,
Dan se mach blyd wesen datter noch meer binnen,
Die sulcke boose Duyvelties op haer wijfs sinnen.
(170) Laet sien eens: laet ick mijn ooghen eens om slaen:
Jae menschen wat sien icker daer een rest staen.
En datse sturven noch sou die malle jutten wel krijten,
En mette gang souwense wel bly weesen datse de deur achter haer gat mochten toesmyten.
Soo is me Vrou mee verstaeie wel wat se het me belooft,
(175) Soo haest als hem Godt van zijn leven berooft,
En als ick haer daer tijdingh van kom geven,
Salse my een fraye nieuwe langhen swarte Rou-mantel geeven.
Daarom soo wild’ ick wel dat hy metten eersten quam te sterven,
Soo sou ick metter haest heen-loopen om dat goetie te erven,
(180) Want myn heele lijf is om ’t hebben en om ’t houwen uyt,
Ick heb (teghens jou eseyt,) liever een stuyver als een duyt.
Maer om de vierkante waerheyt op te lesen,
Sout ghy luyden daer altemael niet thuys weesen?
Waerom en spreeckie niet? Dan ick heb wel verstaen,
(185) Dat swyghen consenteeren is, jae wel ick mach gaen
En snyen me Vrou eeten, en brenghenter booven.
Ey waer zijn de sterr’ kijckers, ’k meen de stooven:
Nu ick mach heen loopen en seggen datser stil hout.
                            Binnen.
[fol. A4v]
                    Evert. en Abram. klopt aen de deur.*
Abram. Ick sal sien off ick nu niet in koomen kan,
                                Man doet de deur op.
(190) Wel wie heeft jou in e laaten Man.
Man. Wel, de Vrou het me in e laaten, waerom vraaghie dat,
Abram. Weetier niet aff? Waer is Weyn dickgat.
Ick segge waar isse, segh ick, ick segge waer is de Meyt,
Man. Wat weet icker van ick denck daarse te doen heyt.
Abram. (195) Ick segge Man waer is ie vrou de Duyvele moetse haale,
Man. Ja Ja Souie se soo met kontant gelt betaale.
Ick hou van die Munt niet ’k heb by gort liever een vaan,
Abram. Maar ick segge Man, me vrouwe waar isse gegaen.
Man. Ick weet niet waer mijn Vrou is, ick heb op geen sinternel gestaen.
(200) Doen sy mij in e laaten had gingh sy heen,
Wat weet ick vander ick hebber niet na e treen.
        Lysken gaet na binnen inde keucken ende Weyn komt in.
Abram. Maar ick segge Meydt waer kom ie van daan,
W. Ick heb na mijn Vrou e socht ick weet niet, waars is e lopen.
Abram. Waerom deed je te nacht de deur niet open,
(205) Waerom deed ie niet op segh ick, ick segghe waerom quamie niet veur,
Ick segge, ie hoordeme wel kloppen aen de deur.
Had daar jou varcke dats voorie toote,
Laat de deur op een aar tijt weer gesloten.
                                    Weyn binnen en gaat na bestevaer,
Maar Cousijn, ick segge tis altijt weer te doene,
(210) Ick segge soo moetme die verckens uyt boene.
So moetmese uyt boene, ick segge so moetmese uyt boene Cousijn,
’t Moet soo niet gaan, ick segghe ick moet meester sijn.
Evert. Maer Cousijn hoe moogh de gou soo verstoore,
Loetse looepen weest ghey de beste woore.
Abram. (215) Ja wel siet daer, sou ick me niet versteure,
Siet daer heb ick van een hoope leure.
Een heel deel reeckeninge ’t huys e kreege,
Ick seg ken begeere het niet altemael uyt te veege.
Evert. Ick heb ommers eenen baut om te braijen Cousijn, Abram
(220) Wat wat ick wolde wel dagge te vreen woor En dat nichte me quam.
Ick wilde wel dat ghey liens wel te vreen woort,
Meyn hert es bedrauft over ou, maar hoort.
Ick sal ou seggen ghey moet de ooren geen ploots geven,
Moor altijt met malkangdere froey leeven.
[fol. B1r]
Abram. (225) Neen maer ick segge, Cousijn, ick segge ’t is altijt weer te doen
Ick segge Cousijn de Vrou, Meyt, dochter sullen mekaar noch sot broen
Evert. Nou, Nou, Cousyn weest ghey de beste
Abram. Ick segge Cousijn sy souden ten leste
My noch wel booven op het hooft schijten, Neen neen
(230) Ick salse noch hebben segh ick, ick segge ick salse onder mijn voeten treen,
Evert. Nou weest soo quoot niet laet alle deingh doot en te niet seyn
Abram. Willese in weese se mooghen kloppen me wijf en weyn,
Ick komie by, Cousijn gaat na binne by de Vier
                                                            Hy gaet na binne.
Man, Man, ick segge Man, komt eens hier
Man. (235) Wat beliefie baas    Abram. kom hier man
Jy sult int troutie gaen en haelen een kan
Met weesper bier, daer ’s gelt om een vaen
Ick segge haestie wat wilt ras over je voeten gaen,
Man. Wel baes, Selie me dan oock gedencken?
Abram. (240) Ja brenght het dan achter ick salie mee schencken,
            Bestevaer en Weyn.                 Hy gaet om Bier.
Weyn. Jy weetet niet Bestevaer so gaet hy altijt aen,
Ick kom in huys hy begintme voor me backhuys te slaen,
Jy weet het niet hoe hy altyt graeut en snaeut,
Bestev. Wat quelme die Esel al mee, dien rabaeut,
(245) Had ick hem hier ick sou hem, siet daer.
Weyn. Soo gaet hy altijt aen Bestevaer
Bestev. Weetge niet waer mijn Dochter heen is
Weyn. Ja bestevaer de knecht die der beneen is
Die seyt datse opt opperste is gaen sitte wercken,
(250) Om dat het dat verbruyt fieltge niet sou mercken,
Alwaerse naer een goede wtkomst verwacht,
tWaer goet datier een goe middel toe bedacht.
Bestev. Wel hoort dochter ick en weet geen beeter raet
Als datie eens naer den Domine gaet.
Weyn. (255) Welcke meenie die hier dickwils te koomen placht,
Bestev. Ja, en vraacht of ’t hem geleegen komt dat hy wacht
Tot na de middach ten half tween;
Of hy dan eens gelieft te treen,
Na ’t huys van dien Eereloosen guyt,
(260) Die sijn wijfie altijt jaecht ten huys uyt,
Om te sien of hy dese saeck rechten kan,
[fol. B1v]
Hy sel misschien luysteren na dien man,
Door dien hy is van qualiteyt en aensien;
Die hem alle goede middelen sal aenbien.
(265) En gaet dan nae Marchie en secht datse daer op past,
Soo sal hy soo ick hoop raecken vast;
Eer hyt sal koomen te weten.
Maer voor al en moetie niet vergeten,
Dit de knecht ten rechten aen te diene,
(270) Die sal daer ghenoech hulpe toe verliene.                binnen.
Man. Daer heb ick de kan laetse nu frullen en suypen,
Soo mogense de pays maken en weer by me kaer kruypen.
                                                            Abram doet open.
Abram. Benje daer waer blijfje soo langh man?
Man. Wel baas om dat ick niet eerder komen kan,
(275) Had daar hebie nou goeye, leckere, vocht,
Hy most wel lecker weesen die dat niet en mocht;
Abram. Ick segge komt achter kom achter, sech ick kom
Kom, man Ick segge kom achter, waerom
Staaie soo? Man. Ick heb noch van daach niet onbeeten,
(280) Ick sal nu na huys gaen en eerst wat eeten,
Holla baes: Holla, eerst wat wange,
Daer na sal ickse wel met een donetje vange,
                                            Knecht na huys Abram binne
Man. Ja Mensche kinderties is dat huys houwe,
De biersteecker mocht seperties wel een heele brout voor hem brouwe,
(285) Ick doe bykans niet dan haalen en sleepen,
Hy wort al moy krommeties hy heyt hem almooyties eneepen,
Nu ick mach sien wat de kock eschaft het
Soo krijch icker mee wat af te bet.
                Weyn, Domine.                             Binne.
Weyn. ’t Versoecken is op u Domine, off ghy tegen halff twien
(290*) Eens tot onsent wout koomen, om te sien
Of ghy de saack tussen me Meester en sijn wijf
Kunt te neer stellen, want het gekijf
(295) En neemt geen eyndt, het is een heelen dach weer
En je weet wel Domine de vrouluy sijn teer,
Men moetse wat toe geeven gelijckie wel weet.
Dom. Maer jou Meester dochter hoe heet
Hy, tot wien ist datie meent kint
Weyn. (300) Sr. Abram heet hy, ick sal maken datiem thuys vint,
Dom. Wel kint ick sal ten half tween koomen.
Weyn. Goeden dach domine,   Dom. Goeden dach,   Weyn. Nu dient waer enoomen
De knecht, nu te gaan spreecken aen
Wel juyst komt hy my daer tegen gaen,
[fol. B2r]
(305) Dat sou van duysentmael niet eens gelucke.
            Hy uyt met een stick inde hant.
Wel benje daar, soo vaer met een paer excellente stucke
Goeden dach, Ick was van meeninge om by u te koomen
Je moet ten eenen opt werck weesen, want daer is voor enoomen
Dat den Domine met Meutje Marchje en icke
(310) Sien sullen om de saake effen te schicken,
Man. ’k Sal doen ’k salder wel op passen
Wanse sitten en drijncken en plassen,
En ick heb hier soo een stuck met kaas
Ick meen al eerder te weesen by den baas,
(315) Want ick meenie oock eens te gaen licke,
Maer de Duycker hoe salt Mantie verschricke,
Als hy die luyde daer in sijn huys siet;
Hy bruytse altemael wel ’t gat uyt soo hem de buyen maer in sijn kop schiet.
Weyn. Ja, Ja, Me sulle dat kleyn duyveltie wel anders dwinge,
(320) Ick geloof dat hy noch wel placebo sal singe,
Maar hoort Man wat hy lestent aenstelde voor een gewelt,
Hy bootme doe de vrou wt de stat was, een gulden aen geldt,
Ey lieve seyd hy laat ick eens onder je rocke,
Ick meende dat hijt maer deet om ’t jocke,
(325) Maer neen vaer, hy wout met gewelt waage,
Ick kost niet van hem werden ontslaage,
Man. Je sout het edaen hebben soo hadie die gulde, ekreege.
Weyn. Ick sou beschaemt eweest hebben van sijnent weege,
Want ick loof niet dat hy een tap het voor een vat,
(330) Maer had ick soo een jongh kerel (als ghy bent) ehadt,
Man. Dat’s waer, met een aerdige kneppelkoeck van elf duymen,
Hoe sou die de schoorsteen vegen en den wegh op ruymen,
Weyn. Wy souwen dat wel eklaert hebben met ons beyen,
Nu evenwel ick macher wt scheyen.
(335) En gaen voort maeckt datje daer op past,
Man. Dat sal ick wel doen gaet daer vry op vast.
Domine. Nademael dat nu de klock van eene
By na een half uyer is verscheene,
Sulcx dat het nu al tijt wort
(340) Om ginter te gaen; Dan ten is niet vort:
Dat het begon te beyere ick sout by kans toe gaen,
Ick legh het dan op mijn gemack aen.
Een twist tusschen man en wyf geresen,
Moeten met sedige woorden van klem by geleyt wesen;
(345) En bondich bewys van ’t leven der mannen en vrouwe,
Van Abram, Jacob, en alle Patriarchen getrouwe,
En als ick die ex biblio meo gae voor draagen,
[fol. B2v]
Soo weet ick proecipue, dat het haer wel sal behaagen,
Nu ist tempus eundi, ick maeck mijn daer heen;
(350) Te meer quia jam sum, daer toe gebeen:
Nu al praetende quidem venirem apud virum istum Abram.
Wel of ick de ringh de januae inde handt nam,
En sien of ick sal werden ingelaeten,
Audio aliquem venire ick hou op van praeten.
                Man doet de deur op.
(355) Goeden dach Jonghman, is je baas in?
Man. Ja Domine, inde kamer daer ick een hoope gheraes vin.
Domine. Sou ick hem wel eens mogen te spraeck staen?
Man. Ja Domine, ick sal hem eens haele gaen
                Hy gaet hem haelen.
Abram. Goeden dach Domine. Domine. Goeden dach Abram,
(360) De oorsaeck dat ick hier quam
Is, om dat ick u te spreeken had voor enoomen,
Abram. Ick jou mee domine, Ick segge, ick jou mee wilie binne koomen?
Komt vry binnen ex quam bono, ick moet u oock wat voor u neus leggen,
Abram. Liefken. Maicken. Domine. Lijsie. Weyn. Man.
Dom. Maer Abram, wat dat ick heb hoore seggen,
(365) Datie sulcx quaet regelement in u huys hout,
Het waer veel beeter Abram te blijven ongetrout.
Abram. Ick segh Domine mach een vrou soo veel schult maken sonder my weeten?
Non slutibus, Wat meenie ex quidam ’t heeft my soo gespeeten,
Sonder een woort te seggen Domine t’ maken soo veel schult,
(370) Ick segge ken kant niet verdraagen met gedult.
Domine. Wel maer ick en let niet wat mijn wijf laet maken of koopen?
Abram. Ja Domine, ’t is van jou karre soo niet ghedroopen
Alst van mijn is, Domine verstaje dat wel?
Ja, ick segge noch had ickse hier dat vel,
(375) Ick souse by mijn ziele onder mijn voeten trappen.
Domine. Ick segh Abram sus onfatsoenelick niet te klappen,
Of men souie wel wt de gemeente bannen;
[fol. B3r]
Abram. Ick hebber den schijte van, je mooghtme bannen en spannen,
Ick sweer by* den Pieter-man ghy meucht doen watje wilt,
(380) Ego habito, mijn vrouws kous in langh niet gebilt,
Ten scheeltme weynich of ick’er weer by koom of niet.
                Hy loopt wech.
Domine. Susters en broeders die hier sijt jy siet,
Dese man is niet wel by sijn sinne soo ick merck,
Catarijn krijt. Vraecht dat de knecht Domine, die is altijt opt werck,
(385) Die saltie wel segge die weet vam al den handel,
Domine Ghy hebt wel gesien wat de man is in al sijn wandel,
Doeje niet jonghman? Man: Ick en moeymer niet mede,
Ick bidde jou mijn Heer vraeght my niet maer laet my in vrede
Nu bense quaet mergen bense weer goet,
(390) Dan bense reys als gal, en dan weer suycker soet
Ten betaemtme niet van mijn Meester ghetuyghenis te gheven,
Van ’t geender ommegaet in sijn leeven,
Daerom past Domine datie niet meer en vraecht.
Domine. En maeckt niet datmen over u mee klaecht,
Lijs. (395) Och my Domine ’k en kan soo geen huys houwe;
Daer is qualick een dach sonder stooten of douwe.
Mayken. Ja Domine, tis alle michelicken dach weer,
Evert. Nou Domine, slaat gaeyt inde beste vau Heer.
Op datme te same dese saeck souckt te stille,
(400) Of men hem de sauck nouch eins voor hille.
Ick wil noch wel eyns by hem gaen
Domine, en spreecken hem eens aen.
            Hy klopt aen ’t kantoor.
Abram. Wie klopt daer segh ick, ick segh wie is daer aende deur,
Evert. Doet open Couseyn, ick bender veur.
(405) Wel mijn soete vaer hoe ben jy soo estoort,
Jy placht immers soo een soeten sul te wesen, ey hoort
Bedaertie wat, Abram. Ick hebbe den bruy van al dat snappen.
Ick sal de hoer soo kneels duyvelen datmen ’t vet tot den neers uyt sal tappen
Evert Wel dat is niet wel eseyt, soo te dreygen u wijf,
(410) Nu, nu, mijn vaer hout op van al dat gekijf.
                Hy gaet by hem binne
Lijs, Och Domine, je weet niet in wat voor angst dat ick heb esteeke,
[fol. B3v]
Ick ben daar den heelen dach op de vlieringh eweeken,
En de knecht hetme besorcht van drincken en eeten,
En ick ben van ongerusticheyt schier half doot ekreeten.
(415) En dan doet hy me niet als hoere nomme,
En duysent sulcke onheyle moet ick overkomme.
Dom. Waer mogense alle beyde vertoeven?
Ick sou wel selfs eens behoeven
By haer te gaen,
                                    Doet eens oopen.
Abram. (420) Ick en begeer niet open te doen jy meught heen loopen,
Dom. Ick segge Abram datie de deur ontsluyt.
Abram. Wel nu Domine, wel nu ick kom uyt,
Wats jou beliefte, wats jou begeere.
Dom. Of ghy u Vrou niet wilt houwen in eere?
Abram. (425) Ick segge Domine dat ickse niet en begeere te houwe,
Sy my buyten sluyten, het salder rouwe
Sech ick, Ick segge ’t selder rouwe, Ick salse slaan,
Ick salse leere my de heele nacht te late buyten staen,
Ick segge ja die storm hetme langh in me neus estoncke.
Dom. (430) Maer Abram je hebt brandewijn gedroncke!
Abram. Ten is niet waer, Ick segge ten is niet waer, Domine pater,
Ten is geen brandewijn, ’t is Lepelblat Waeter,
Dom. Maer wilie dan ie vrou in Huys niet lye?
Abram Neen segh ick, Ick segge neen, ofse sal moete lye
(435) Dat op haer tempel getout wert.
Dom. Ick segge Abram hebie dat hert.
Abram. Ick segge noch Domine ick wilse geen liefde toone.
Dom. Wel wy neemense mee sy sal by haer Vader woone,
Tot datie belijdenis edaen hebt van dattet u rout.
Abram. (440) Ja ja Domine ick hebber geen koste van alsser de Vaar hout.
                                                                                    Al binne.
                            Abram, Man.
Abram. Man segh ick, Ick segge Man laatse heen Bruyen
Wy sullen dat kint wel int slaep suyen,
Ick hebber den bruy van dat verbruyt teemen,
Kom Man, Kom segh ick laet ons een slaapge op neemen.
                                                        Hy binne Man blyft.
(445) Luyties je moetie niet verwondere
Datie de wint wat hebt hoore dondere,
Dat heeft de bladere vry wat neer eslaage,
Daerom en hoefie niet te vraage
Waerom de sotte soo raasen? want sijn hooft isser vol van,
[fol. B4r]
(450) Ick gae na hem toe soo krijgh ick mee wat, dan.
            Harm. Lysje. Weyn.
Harmen. Hoort dochter jy sult hier by my blyven,
Wat hoefie altijt te hoore te knorren en te kyven?
Bleyft by jou Vader, ick hebt wel meer eseyt,
Sit inden hoeck en laat u diene vande Meyt,
(455) Jy hoeft niet een handt aen ’t werck te steecken.
Lys. Ick heb noch dickwils om onheyl te schouwen wech gheweeken.
Harm. Dien rabaaut dien fielt had ick hem hier,
Ick sou hem leeren maecken sulck getier,
Ick sweert het sal hem noch soo op sijn kop druypen.
Weyn. (460) Dan gaet hy d’ een herberch uyt en d’ ander in sluypen,
Dat verbruyt fieltie dat sakereels swart mantie,
Van Vichten het hy een goet handtie,
Maer en valt nummermeer wel uyt,
Want met een woort eseyt ’t is een quel guyt.
Harm: (465) Komman kindere laet ons by de vier gaen,
Tis kout, wat doen wy hier te staen.
                Abram singht en Man isser by.                 Binne

t’ Schieden op eenen Manendach, daer soo wiert een bataalje gedaen, Een wijf na haer man gingh vraagen, schutters hof sinte Christiaen ’t Vroutie sach al hadse den duyvel gelaen, (470) Sy gaf haer man soo menigen vloeck, Jy sult u droncke dryncke laeten staen, Jou vuyle leelicken Schijtebroeck.     2. De Man liep thuysewaert seer verstoort sonder te rekenen sijn gelach, Hy sey Jou hoer ick selie vermoorde jy selt niet leeven deesen dach, (475) Sy liep* hem doen achter sonder verdrach, Om haer man te slaan seer stijf, Daer hy in een bosschaedje lach Wierp ’s hem noch een steen opt lijf.     3. De Man greep ’t quaet wijf by den hayr, hy deed se draeyen gelijcken een top, (480) En hy schoptese datse vlooch tegen de steene met haer kop, Hy sette sijn voet op haeren krop, Datse soo lelick haer tongh uyt stack, En gafse daer van kneukel-sop, Dat haer ten oogen wt brack.

(485) Soo salmense hebben die varckes, Ick segge soo salmense loere,
[fol. B4v]
Maer ick segge Man soo salmense hebben die hoere;
Ick heb den bruy vander goet, Ick seghe ’k heb den bruy vander kleere,
Had daer Man en brenght het haer soo salmense leere,
Haer mans buyten sluyten die boose prije,
(490) k’Wil niet met al van haer in huys lye,
Man. ’k sal doen baas, Maer een dingh ist dat men deert,
Abram Wat is dat? Man. datie de kas soo hebt onteert,
Ja siet daer die moye kas soo aen sticken te bonghsen,
Abram. Dat ick se hier had ick souder de sticken wel naer haer kop gonghsen.
Man. (495) Nu baas* ick brenghse deesen Arm met goet.
Abram. Ja Man gaet heen, ende bruyt het voor er voet.
                            Hy dreyght te gaen en keert weder.
Maer baes hoor hoor hebie niet noch wat te gebien vergeete?
Abram. Secht dat het is om datse de deur voor me neus het toe esmeete,
En dat hy bly is dat hy verlost van sulcken soeten moer is,
Man. (500) Wel baas Abram. Maer hoor, en secht datse een gekamerde hoer is.
                                                                    Abram binnen.
Man. Wat isser al te doen keyere elck hedt sijn gebreck,
Ick segge noch en ’t is waer, den baes is puyr steecke geck,
En als ick me voeten maer eens buyten de deur set,
Daer is niet een ooch duncktme die niet op my let,
(505) Ja wel kijckt een reys, hoe soumet versiere;
Daer heb ick een heelen Arm met linne en wolle kliere.
Ja wel trouwe luytjes, kan dat niet gaen?
Om Godts-wil siet dit parmafoyse volck eens staen
Kijcken en gaapen, met heur monght vol tanghde,
(510) Ofse van der Gouw waren met haer hangende hanghde,
Maer wt de weech ghy daer een lutie, wilt wat wijcke,
Hoe moogen dese Slori menichte dus staan kijcken?
Maer ten is geen wonghder als ick het oock wel over legh,
Dat sy dencken wat brenght hy daer voor klieren wech,
(515) Waer of hy die van daen bekoomen hedt,
Maer denckt niet keyere dat hy die genoomen hedt,
Neen, Neen, ien hoeftme niet na te wijse met vingere,
Ick moet met dit goet na mijn Vrou slingere,
Ick ben maer boo van die my hier mee stieren siet;
(520) Lacht vry datie naers splijt, ’t raeckt my aen mijn kouwe kliere niet        binnen.
                    Harmen Lysge, Cataryna
Harm. Maer wat of best is dat men hier in doedt?
[fol. C1r]
Lys. Ick en heb geen kleere, hy heeft al me goet,
Catar. Dats niet met al, maer ’tis best datmen siet,
Datmen hem metten eersten voorde Consistori onbiet,
(525) Op dat hy sijn schult ten rechten mach belije,
En dat dit spul wel mach gedije,
Want anders en geeft hy der niet een haer om.
Lys. Offie al secht nou Abram, mijn vaer kom,
Laat ons gerust leven, met schoon spreecken,
(530) Dats al eeven eens daer helpt geen smeecken.
Harm. Wel nu desen raet dient met den alder eersten ghedaen
Weyntge, Weyn. Wat belieft u? Harm. Jy sult eens gaen
Nae den Domine, daer jy lest waert siet,
En segt dat hy Abram voor de Consistory ontbiet,
(535) En seght dat dien raet soo is voor enoomen,
Weyn. Wel Meester, Harm. En seght dat wy mee sullen koomen
            De Man uyt.                     Weyn Binnen.
Man. Goeden dach Vrou Meutge en bestevaer,
Harm. Wel Soon goedendach Benje daer
Man. Had daer sijn je kleeren had daer dan,
Lys. (540) Wel wat seyt hy tegen jou al Man?
Man. Ick durf qualick,    Lys. Neen doet het ick geefie consent,
Man. Wel hy seyt datie een Gekamerde Hoer bent,
Harm. Dien Schelm, dien Rabaeut, dien droncken fun,
Tis wonder dat ick hem noch de Stadt vergun,
(545) Dien Schrobber, hy een hoer van mijn kint maeken,
Lys. Nu Vader swijcht wilt niet verstoort raeken,
Man. Ick bin onnosel Och Heer, dat sijn de woorde die hy mijn gaf,
Harmen. Ghy doet wel soon ick neemt u oock niet qualick aff,
Wat quelmen dien ysegrim al mee, dien broeck schijter,
(550) Secht hem dat hy een fielt is, en een wijve smijter,
Secht hem dat hoorie wel kammeraet,
Maer drinckt dat eerst eens uyt eer datie gaet
Man. Dat ist quaatste niet dat en liechter niet om by mijn keel,
Soo een dronck op het hert ’tis voorwaer eel,
(555) Nu ’t gaatie wel altemael goe luyties tot op een aer tijt,
Ick kom mitschien wel weer terwijlie noch by mekaer sijt.
                                                                    Binne.
            Koster.
Maer waer of hy woont evenwel, dan ick salt wel vinden,
Tis op die breestraet denck ick wel over die groote linde,
Ick hebt huys al inde neus en bender al by ekoomen,
[fol. C1v]
(560) Nu dan eens de ringh inde handt enoomen.
            Abram doet op
Goeden dach Abram, Abram: Ick jou mede,
Koster. De meeste Oorsaeck dat ick hier aen kom treede
Is, om mijn bootschap van den Dominees weegen te doen,
Als datie tegen Mergen na den noen
(565) Sult gelieven voor de Consistori te Comparere,
Abram. Wel, wel, wel, Je hoefie soo niet te weere.
            Man komt thuys                                     Binne
Abram. Wel Man ick vrage wat brenghie voor* bescheyt,
Secht me eens wat men daer al vanme seyt?
Man. Datie een fielt, een dooghniet, en een broeckschijter bent,
(570) Datie een Rabaeut, een Schelm en een wijvesmijter bent
Abram. Gater na toe, ick segge datier heen sult gaen
En secht Datmen sijn wijf vry mach slaen
Voor een Rijcxdaelder, ick saljet buyerboeck mee geven
Daar ’t vande Heere selfs is beschreven,
(575) Maer gaet dan met een den Domine den Predicant aen:
En seght hem dat ick niet komen sal dat ick ben beraen,
Ken begeer niet te komen je meucht het hem segghen,
Dat hy niet en hoeft eenige Vergaderingh te legghen;
De koster het hier e weest en hetme de dachvaerdingh gedaen;
(580) Maer ick hebber den bruy van ick begeer niet te gaen,
Al souense siet daer my uyt de Gemeente sette
Verstaye Man,    Man: Wel, wel ick salder op lette.
            Harmen. Lijs. Weyn.                 Man komter by.
Harm. Weyn ist ’t eeten gereet? Weyn. ’t Sal noch wel een uyr aen loopen,
Harm. Daer klopt yemandt doet de deur open.
                                            Weyn doet de deur op
Man. (585) Benje noch by me kaer kindere, hier kom ick weer aen,
Harm. Wat sal hy nu weer voor klap uyt slaen?
Man. Hy seyt jen hoeft hem geen wijve-smijter te verwijten,
Met vryer*herten machmen sijn wijf voor een rijcxdaelder smijten,
Harm. Drinckt eens, En seght hem dan dat hy al ’t gelt
(590) Dat hy aen sijn wijf versmeten heeft, op telt.
Man. Wel ’k sal doen ick loop men best weer heene;
Se kommen me wel te pas heb ick wat lange beene.
            Hy loopt sijn best binne,        En stracx weer uyt.
Ick com by gort loopen als een Post-paert heen,
Nae den Domine door dick door dun treen,
(595) Ick klop wat hart aen want ’t is een groot Huys,
Wat soo dan, dat maeckt al moy gedruys.
[fol. C2r]
            Domine uyt.
Goeden avont Domine, hebje me meester een dachvaerdingh doen leggen?
Dom. Ja,    Man: Maer hy doetse me weer af-seggen,
Dat hy niet van sints en is daer te gaen,
(600) Want seyt hy, hy heeft hem beraen,
Dom. Maer houwense wel meer sulck quaet huys me vaer.
Man: Jae soo dickwils dat ick vergeet, ’t een met het aer,
Dom: Soo, soo,    Man: Nu Domine ick*moet voort, ick wenschje goeden dach,
Ick heb soo veel te doen als ick halsen mach.
            Domine binnen.
Man: (605) Soo soo, ick heb dat al moytjes ront e schoote,
Nu mach ick weer nae den baas gaen stoote,
En brengen hem bescheyt,
Van ’t geen my is geseyt,
                        Abram:        Man.
Abr. Maer Man heeft dat den Domine wel behaecht:
Man: (610) Ba jaet,    Abr. Maer heeft hy niets gevraecht:
Man: Ja, hy vraechden hebjet wel meer gesien man.
Abr. Wat seye.    Man: Soo dickwils dat ickt niet wel onthouwe kan.
Abr. De duyvel moetje halen,    Man: Ja wel wat scheelt het mijn,
Heb ick gelogen? Most het soo niet sijn?
(615) Ghy lickt altemets soo veel dat ghy u vergist,
En een glippertjen in jou broeck laet dewijl ghy staet en pist,
Maer dat is nimetdal se ruckt als een violette,
Alse koem soo een Weeseper roosje in bete.
Abr. Maer ick segge dat mochtje wel eswegen hebbe,
(620) Wat antwoort ofje van mijn wijf mocht ekregen hebbe.
Man: Wel datje soo veel Rijcxdaelders sout geven,
Alsje aenje wijf versmeeten hebt vanje leven,
Abr. Gaeter nae toe segh ick, de Duyvele moetse haalen.
En laetse de rekeningh uyt schrijven ick salse betaalen,
                                                                Abram binnen
Man: (625) Wel Baas, maer ’t is soo windich en soo guer,
Dan wat scheelt het mijn ’t gelt my de wagen huer.
            Harm. Lys. Man. met het Bier-glas.
Lys: Wel man wat brenghje nu weer voor bescheyt?
Man: Hy laet door my weten als dat hy seyt,
Datje soo niet en hoeft te knorren en te kijven,
(630) Je sout maer soo veel doen en de reeckeningh uyt schrijven,
Hy is geen man die yemandt te kort doet, wel hoe?
[fol. C2v]
Hy seliet betaalen tot den lesten deuyt toe,
Harm. Wat sou hy betaelen wat sou hy doen gelijck hy gewent is,
Want sijn betalingh by ons al over langh bekent is,
Lijs. (635) Gaet by hem op dat jem te nacht geseltschap verleent.
Man. Ick sal eerst dit kint sijn naers veegen datie dat meent.
                Abram alleen.                Binne.
De natuyer seytme gaet booven alle dinge
Nu mijn wijf wech is kan ickme qualick bedwijnge,
Ja, siet daer heb ick al twaelf weecken sonder vrou eweest,
(640) Tis niet te herden, dat sy noch hedt sulcken kouwe geest,
Want de natuyer die komt een mensch soo schielick als kacke an
Tis vreemt datse van me loopt, daerse weet dat ick twel af hacke kan;
Want mijnnen santer quant begint altemet te rysen,
Dat het een lust is, ’k moet prijsen
(645) Onsen man, dat is een rap en jongh gesel,
Die kan een lance van elf duym stooten inde hel;
Nu sy weet wel dat ick een man ben die sonder vrou niet kan leeven,
Daerom mach ick volle last aen Man geven.                Man uyt
Daer is hy selver, wel waer blijfie soo langh?
Man. (650) Dat denck ick wel, ick kreech achter last op de gangh,
En dat moet voor al gaen soot spreeckwoordt seyt,
Abram. Maer wat krijghie nu weer voor bescheyt?
Man. Als datie niet gewent bent veel te betaelen;
Abram. Hoort Man. je selt me wijf thuys haalen,
(655) En secht dat ick sonder vrou niet leeven kan,
Had daer sijn hondert kronen wilt haer die geeven Man,
En sechter dat mijn hooft op de loop is,
En dat mijn wijfs liefde met gelt te koop is.                Abram. Binne
Man: Wel baes, Gut hoe sullense nou lachen inder vuyst
(660) Nu dat ick voor haer heb sulcken knuyst
Ronde schijven, Men souder een jaer med kunnen smeeren,
Wil dit wat langh duere den haet sal wel verkeeren,
Nu ick mach aen kloppen ick ben aende deur.
                Hy klopt, Sy doen oopen
Goeden Merge kinderen ick sie wel je bent al veur
                Harmen Lys. Marchie
Man. (665) Ja wel Vrou ick segh je moet thuys koomen,
Men meester en kan de last niet langer voort boomen,
Hy het sulcken pijn in sijn buyck seyt hy dattet te wonghder is,
En alsie thuys bent dat hy dan wel de helft gesongder is,
Want de meyt gaf hem lestent wat Nis-eyers in sijn maech,
(670) En als hy na bedt ghingh was hy soo verbruyt graech
Dat hy haer wou een gulden aen gelt vereere,
[fol. C3r]
Mocht hyse eens van tiere la raeyne leere;
Daerom en ist niet beeter datie thuys keert strack,
Had daer is hondert pont steeckt die inje sack,
(675) Want sijn hooft tegens jou eseyt is heel op de loop
Want jou liefde seyt hy is met gelt te koop,
Hier mede soo heb ick mijn bootschap gedaen,
Harm. Had daer je sult met het gelt weerom gaen
En secht, datse niet te koop is, en datwe sijn gelt niet en begeere,
(680) En dat hy sijn wijf wel sal moeten onbeere,
Lys. Ick heb noch voor eerst niet thuys te koomen voor enoomen,
Man. Datie thuys waert je sout segge ’t is onmogelick dat hy ’t kan overkomen,
Want hy wort so heynghstich als ick weet niet wat,
Nu goedendach alle mael ick ty weer op een pat.
                Man weer uyt.                             Alle binne.
(685) Mijn vrou soomen dunckt Is daer niet wijs an,
Daer na salse noch wel bly weesen datset krijgen kan,
Ja wel ick segh dattet veel is
Het gelt niet te neemen; daert so eel is
Als ick by hem kom en ’t gelt weer geef
(690) Hy sal bril toe sien, soo waer as ick leef,
Ick sout enoomen hebben, soo waer as ick hier ben;
Nu ick mach sien of ick hem spreecken ken.
                Abram. Man.                         Binne.
Man: Had daer is je gelt baes sy en begeerent niet,
En sy hebben aen my gelaeten het gebiet,
(695) Dat hy sijn Dochter niet en begeert te verkoopen,
Jy moocht metie gelt na hobooke loopen.
Abram. Ja wel wat rijtme dat vel wilse geen gelt ontfange?
Wacht wacht, ick segge wacht se sel noch wel verlange:
Wat bruytme die hoere, sal se me soo terge,
(700) Gaet en seght datseme niet hoeft te vergen,
Datse nu niet sal hebben in bey haer hangden,
Wat meentse denck ick wel, wat duysent schangden,
Wat ofse dan het voor enoomen?
Wasser eene schijtvalck hy soumen noch aen boort koomen,
Man. (705) Had dieu dan baes, ick salder nae toe gaen.
                                                        Abram binne.
Ick moet recht wt eseyt myn baes daer in toe staen
Se mochtent seecker wel enoomen hebben soo waer alle questy doot en te niet,
Ick wilder wel vermaenen datse voor haer siet.
                Harm. Lys. Marchie. Man.                binne
Man: Ja seecker je bent soo wijs als een koe onder sijn staert is,
(710) Meenje dat hy van jou dreygemente vervaert is
[fol. C3v]
Hy vraechter niet een haer nae jy moocht blijven dieie bent,
En jy weet wel datie sijn natuyr wel kent;
Oock om de rechte waerheyt uyt te spreecken,
Jae hy toonde hem daer altijt geen goet teecken,
(715) Van een Vrouwelick, en ghehoorsaemlick hert,
Lys. Jae maer Man, ’t hooft was al te verwert,
Ick wist niet wat ick deede, ’t is me nu wel berouwe,
Ick wilde wel datie hem, weer ginght* voor houwen,
Om dat gelt noch eens te moogen presenteeren,
(720) En als iet brenght sal ickie een drinck penninck vereeren,
Harm. Doet ou devoir daer toe suldy ick weet wel datie wel snacken kan,
Je weet sijn conditie je sult dat wel aff hacken man,
Eer dat sijn sinnen werden hoe langer hoe woester,
Ick noo jou tavont op een baut, en op een hoester.
Man. (725) Tis wel ick sal soo veel doen als in mijn is,
Maar als ick daer aff praet, so krijgh ick wel een gardijn mis,
Nu evenwel ick en salt niet laeten,
Ick mach sien off ick hem daer toe kan bepraeten.
                                            ’t Samen binnen.
Abram. Ick segge noch, ja wel, sy dit gelt weygere,
(730) Ja wel ’tsal noch harder steygere,
Ja siet daer ick, geef se nu niet een deuyt,
Se mach nu sien datse eens op haer duym fluyt,
                                              Man. uyt.
Wat brengie nu wel voor bescheyt?
Man. Niet bysonders dan datmen daer seyt,
(735) Datie haer groote hert seer aen doet,
En datse wel ongerust is in haer gemoet;
Ick meen datiese wel sout krijgen sonder versellen,
Sooie me die hondert kroonen noch eens wout aen tellen,
Geeftse me eens wederom:
(740) En soo ick met haer niet thuys kom,
Soo sal ick voor alle mensche beschaemt staen,
En gy sult dan by haer luyden voor een eerlijck man befaemt gaen,
Abram. Neen man, neen neen, ick en verstae daer niet toe,
Sal ickt weer geven, deinck ick wel hoe,
(745) Sy souwen seggen dat ick wel puyr steecken geck was,
Man. Dan souwense segghen dat het niet jou maer haer gebreck was,
Abram. Neen, neen, ick kan daer toe niet verstaen,
Loop, loop, wilter metten eersten nae toe gaen.
En secht hem dat ick niet van sins ben te horiere,
[fol. C4r]
(750) Soo hy wil hy mach sijn dochter weer thuys stiere,
Man. Hy sal daer niet an willen, wilt dat vry vertrouwe,
Abram. Soo mach hy haer wel altijt thuys houwe.
                                                        Abram binnen.
Man. Wel ick loop al weer heen oft noyt eschiet, waer,
Al weer aen keijere al weer aen, Siet daer,
(755) Wanneer off dit speeltien e reys uyt, is,
Hy isser qualijck aen die met sotten e bruyt, is,
Hy stiert mijn uyt, want hy is soo veel mans niet,
Want*Bestevaer (tegens jou e seyt) is een vogel die hans hiet,
Want hy het een aensicht soo stuyers als de droes,
(760) O sacke met haspels, hoe amoreus ben ick op een volle kroes,
Nu ick mach ras aen stappen soo krijgh ick mijn wensch,
Want als ick daer kom soo krijgh icker altijt een in mijn pens,
Doen icker eerst quam was ick soo blo dat ick qualick dorst kicke,
Nu ick salt kort maken op datje oock altemael niet mooght van dorst stickke.
                                                                                Binne.
                Harmen Lysie en Catarijna.
Harm. (765) Wat offt mantje nu uyt sijn kryu* mach stoote,
Lys. Off al de miltheyt nu eens was uyt gegoote,
Wat raet dan om inde beste vou te slaen,
                        Man uyt.
Man. Mijn en luste niet langer inde kou te staan,
Har. Wel benie daer, wat tijngh nu van de vyge?
Man. (770) Ja wel ick en kan hem tot geen geve kryge,
Hy verstaet dat niet hy staat als een mof soo vast,
Har. Ick weet noch raat voor dese last,
Laeten wy hem tegen ’tavont te gast noije,
En goe middelen om te accorderen uyt stroijen,
(775) Gaat, wilter Magriet eens nae toe stiere dan,
Lys. Ja wel ick segh, ick weet niet hoet een mens versieren kan,
Ja wel Marchie sus, eer moetie hant hebbe,
Catar. Ick segh noch dese questy moetmen aen de kant hebbe,
Man. Soo hoor ick wel heb ick hier niet te doen meer,
Har. (780) Maer ie moet tavont met ie baes koomen weer,
Man. Wel soo wensch ickie dan goeden Avont alle mael,
En ick hebie te bedancken vanie beleeft onthael.
                                                    Sy binnen Man blijfft.
Man. Nu ick mach tegen tavont mijn maech wel op wetten,
Ick salder eerst een kopie soeten melck op setten,
(785) Daer kunnen altijt acht of tien roemmers op teeren,
[fol. C4v]
Want tavont tegens jou eseyt salmen sitten opt accordeere,
En dan een wackere bout lustich en wel gebraen,
Dat en sal hem by mijn jan oom oock niet schaen
                Griet                                 Binne.
Nu ick mach eens na onse Abram neef gonghse,
(790) En eensies wacker op de deur bonghse,
Nu ick salie segge hoe een korsel hooft verleyt wort
En waerom keyere dat de stuyersheyt beschreyt wort,
d’ Een om dat sy een quaetman het, die haer ’thooft kranck maeckt
En d’ander om datse niet genoech van het lanck smaeckt,
(795) En sommige om datse juyst niet genoech goet winne,
Aen d’ ander sijde, om dat de wijfs op haer mans niet genoech soet binne
Maer hier, om dat de man ’t kijnt niet wil soo duyer wt sette
Maer men salder ’t avont eens wacker op huyvette,
Want de man het songder sijn wijf geen tier,
(800) En ’t wijf sonder de man geen playsier,
Ick seght los wt ick hoop dat ick sulck een man niet sal krijge,
Willense niet hebben, dat ick weer segh soo mosten sijt swijgen;
Maer of de deur op of toe is, ick mach mijn hooft eens om slaen,
Ja wel ick sie de deur daer juyst oopen staen,
                Abram, Griet. Man.                             Binne.
(805) Mijn Meester, Abram neef, ontbietie tegen van avont ten half seeve,
Tot sijnent, want hy is van meeninge een gast mael te geeve,
Want sy hebben de saeck eens over eslaage,
Om te sien ofie malkander kunt behaege,
Want dit werck en mach soo niet blijve staen,
Abram. (810) Ick en begeere niet te koomen of man moet meegaen,
Griet. Hy moet mee koomen want hy is mee genoot,
Abram. Ick dacht datie my maer alleen onboot,
Griet. Wel nu goeden avont ick mach weer voortgaen,
Abram. Wel nu wy sulle koomen laet het daer op aen staen,
                                                                    Binne.
                Abram. Man.
(815) Nu nu niet langh wiltie teem wat cort maken
Want de tijt sal haest om raeken
Want mijn buyck denckt wel dat mijn keel ehangen is
En mijn maech is geslooten als een vangenis
Nu baes kom wille wy gaen
(820) Kom haastie wat en doetie mantel aen
Abram. Wel loop haeltse metter haest dan
Maer siet toe datie dan wel graaft Man
[fol. D1r]
Man. Ick meen dat ickie lustich sal schaeven,
Abram. En vergeet oock niet je dorst te laeven,
Man. (825) Neen, neen, jen hoeft daer geen sorch voor te draege,
Daer is je Mantel, ick salse wat af vaege;
Abram. Nu doet de deur op soo gaen wy heen,
Man. Komman baes, komman ick ben te vreen,
Abram. Man hier bennewe by thuys wilt eens aen schelle,
Man. (830) Kom, kom, ick sal wel kloppen of belle,
                De deur wort op gedaen.
Goen Avont grietie goen Avont moertie
Griet. Goen Avont cousijn jou mee broertie
Komanne wilie binne koomen vrinden,
Bestevaer sulie inde keuke vinde,
                Harme. Abram. Cataryn. Lysie. Man.
Harme. (835) Wel maer Swager hoe hebben wijt met mekaer
Valie dit leeven niet swaer?
Abram. Jaet doch ick bender oock wel bedroeft om,
Harm. Wel soo dienter niet vertoeft kom,
Laet ons de saeck vant gelt wt de weech legge,
Abram. (840) Ick wil daer niet en woort van hoore segge;
Gelt te geven dat staetme niet aen,
Nu wil ick niet accordeeren, kom hier Man wilt mee gaen,
Man. Sou ick van daen gaen daer ick na heb verlanght,
Wilie wachten tot dat ick wat heb gewanght
Abram. (845) Ick segge datie voort komt en mee gaet,
Mar. Ja meenie dat hy al voorie ree staet,
                Man sit aen tafel.
Hy sal niet gaen al waerie noch soo verstoort,
Abram Wel bruytie moer ick ga alleen voort;
                                                                Abram binne
Harm. Ja gaet heen, ick sal wat gaen eeten
                Abram alleen.                            alle binne.
(850) Wil ick thuys gaen of wil ick niet.
Ick sou wel gaen maer siet,
Me knecht begeert daer te blyve bancke,
Ick wil oock niet gaen, wat heb ick oock rancken,
En kromme spronge in mijn kop,
(855) Als ick gaen sal soo ist tijt dat ick aen klop,
Ick wil oock niet, ick kant oock niet late;
Sou ick daerom mijn wijf oock haete,
Ick macher na toe gaen en kloppen weer an,
        Harmen. Lijsie. Catarijna. Man.             binne.
Catar. Ja wel ick segh wat dunckie van Cousijn man?
[fol. D1v]
Man. (860) Wat, wat, je sout me kaer weer aen neme,
Wat sou man en wijf van mekaer vervreemen;
Lys. Wel als hy weer komt mogen wet sien hoe datte wijt stelle,
Gaet eens na voore toe ick hoor schelle,
Hoorje wel grietie, Ja wat is dat getier?
                Griet doet de deur op
Abram. (865) Goen Avont grietie is me knecht noch hier?
Harm. Ja hy is binne en eet wat vaer,
Abram. Sitie daer en eet mijn goe kaer,
Waerom wilie niet thuys komen?
Man. Holla, holla, eerst je vrou me enoomen,
Abram. (870) Wel wilse mee gaen ick ben te vreen,
Harm. Maer swager je wert gebeen,
Alsie nu op een nieu weer bent etrout,
Datie doch met mekaer goet huys hout;
Abram. Wel, wel, wy sullent wel ’t same make
Man. (875) Ja dats best kruypt weer onder ’t laken
Harm. Ha, ha, he, wat benie een knoddigen haen,
Man. Had elck mijn sin ’t sou dickwels anders gaen,
Harm. Havoes swager, een roomer fris gespoelt
Abram. Amoy, Harm. Dats een dronck dat met voelt,
Abram. (880) Aen u man ick sal u bedijncken,
Had daer de duyvel wilt wacker drijncken,
Lys. Maer dit goet moet tuys weesen die doos dit sackie, met dit pack.
Man. Hoo, hou, ick weet raet al met gemack,
Sy geven hem het swaerste, Vrou de doos Man het lichte. Man droncke
Abram. Nu goeden Avont vrinden goeden avont bestevaer,
Harm. (885) De sorch isie bevoolen kindere beijengaer,
                                                    Harmen en Catarijna Binne.
Abram. Komman liefste, kom man, na huys toe ’t is laet;
Tis by get soo swaer, ick bruyt dadelick op de straat,
Lys. Komman kint hoe mooghie soe staen
Abram. Ic weet by get niet of ic wil gaen,
Man. (890) Kom baas, kom, je selt haest thuys sijn byloo,
Sta vast buijerkerc, hoe? mijn beene benne als stroo;
De Duyvel stae, ’khad daer, by kans eleege,
Abram. De duyker moet ic ooc ’t grootste pac dreege,
Lys. hebie de sleutel kint datie de deur op doet?
Abram. (895) Ben ic aen ’t huys by gut dat is by mijn keel goet,
Had daer is de sleutel doet ghy de deur open,
            Sy ontsluyt de deur             Hy smijt het pack neer
Had daer leyt den bruy ’k heb langh genoech eloope,
[fol. D2r]
Man. Nu Kindere, nu benie weer nieuwe jonge getroude,
Ic wenste wel datie goet reglement onderhoude;
(900) Ic wensie geluc in desen nieuwen staet,
En dat het je altijt wel gaet,
Nu, geefie malkander niet een soen,
Nu, Nu, siet malkander wat deechs te doen,
Nu wils malkander op een nieu betaele,
(905) Goen nacht baes,     Abram. Goen nacht man,
                Man alleen
                                        Get hoe sellese mekaer af haele,
Ick ben bly dat de liefies soo weer by me kaer raepen,
Maer ’t is jammer ’s is wat te out om met kint te maeken.

La Loopen de Kloot.

P. Q. X. W.

FINIS.

[fol. D2v-D4v: blanco]

Tekstkritiek:

fol. A1v Catryna is waarschijnlijk dezelfde als Marchie (vs. 265, 777) en Maicken (voor vs. 364) voor vs. 1 Loutge er staat: Louteg vs. 118 verlanghen er staat: verlaghen vs. 119 is een weesvers voor vs. 144 koomen er staat: koomn voor vs. 164 koomende er staat: koomnde vs. 188 is een weesvers voor vs. 189 deur er staat: denr In plaats van 289-290 heeft de octavo-editie vier verzen;     wij hebben de versnummering gelijkgetrokken. vs. 379 by er staat: hy vs. 475 liep er staat: liey vs. 495 - baas er staat: bas vs. 567 voor er staat: voo, vs. 588 met vryer er staat: metv ryer vs. 603 ich er staat: ich vs. 718 hem, weer ginght er staat: hen, weer ginht vs. 758 Want er staat: Waut vs. 765 kruyn er staat: kryu

• Klucht van Hontghe bijt my niet, octavo-editie
• Ceneton
  
• Voorkeurenpagina Opleiding Nederlands