Roeland van Engelen: Pastor-fido verduyts. [Antwrpen?]. ca. 1653.
Naar Il pastor fido (1590) van Giovanni Baptista Guarini.
Uitgegeven door drs. Nanny ’t Hart
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton025950 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[fol. π1r: gegraveerde titelpagina]

Pastor-Fido
Verduyts.

A. Diepenbeek Inv: C. Van Coukercken fecit.


[fol. π1v: blanco]

[fol. A1r, p. 1]
SChoon geslacht het-welck, als in helle-lucht zonne-stralen; waar, dat, der mannen om-zucht, hyght onder ’t wapentuych: ende den lof daar verkregen draaght ’t uwer Fanen op. Weerdicht deze overzetting als door uwe machten volbrocht; waar myn onvruchtbaar bryn kracht heeft verworven; zinde met’d oogen van den zin een licht van uwe Hemelsche schoonheden. Ende als ygen aan den Arend de lucht, de swingen tot het sweven, zoo kompt uw tou al wat weerdich in dezen Rym kan ghevonden worden: ’t geen dat overblyft, als niit genouch gheschaaft, liift hiir af het beste te dencken; hetwelck door uwe aangeborene goudertirenthyt niit anders en zal worden aanveert, wanneer gedenckt dat den Opdrager is van zoo vele deughden.

Ootmoudighen Dinaar R.V.E,


[fol. A1v, p. 2]

De handelingh in Arkadia.

SIlvio. Zoon van Montano belooft aan Amarilli.
Linko. Eenen ouwden man dinaar van Montano.
Mirtillo. Verliift op Amarilli,
Ergasto. Vrint van Mirtillo.
Koriska. Een Nimph in jaren verliift op Mirtillo.
Montano. Den oppersten Prister Vader van Silvio.
Titiro. Vader van Amarillis.
Dameta. Eenen ouwden man dinaar van Montano.
Satir. Half-bouck half-mensch, verliift op Koriska.
Dorinda. Verliift op Silvio.
Lupino. Dienstknecht van Dorinda.
Amarillis. Dochter van Titiro.
Nikandro. Eersten onder-Prister.
Koridon. Verliift op Koriska.
Karino. Eenen ouwden man ghemeent Vader van Mirtillo.
Uranio. Eenen ouwden man vrint aan Karino.
Bode.
Tirenio. Eenen blinden. Propheet.
                        RY.    {
{ 		Schaap-herders.
Jaghers.
Nimphen.
Pristers.
Continue
[fol. A2r, p. 3]

HET

EERSTE DEEL

I. HANDELINGH.

Silvio, Linko.

GAat ghy-li di het Diir (zoo grouwzaam) hebdt besloten
Nu geven vande Jacht (’t geen ’t zelve zal benoten)
    ’t Gewone teken hel; Gaat swillen dout de oogh
    Door ’t steken vande tromp, door oor, het hart; dat vloogh.
(5) Zoo daar oot Herder was geprickelt met de zorgen
Van Cintia in dit Landt, di toont-het dezen morgen;
    Di toon-het nu van-daagh, en volg’ ons even gouw
    Waar in een kleen begryp, en eenen Ring wel nouw,
Maar een uytstreckent Veldt voor onzen mout, besloten
(10) Leedt ’t grouzaam swyn in ’t wouwdt, dat wy-li nu benoten.
    Wanschapich in gheboort, in d’ Arkadissche bos,
    Zoo wildt, zoo groot, zoo sterck, in leden swack en los:
Inwoonder, kennelyck door ander-lide wonden
Van Erimantus wouwdt: en ’t gruwel ongheschonden,
    (15) En gessel in het Landt: gaat ghy-li henen dan,
    En niit allenelyck, ghelyck ’t oock wezen kan,
Met schorren-horren-klanck, voor-loopt Auroras wagen
Maar wilt de blosende, tot deze jacht verdagen.
    Wy Linko laat ons gaan, de Goden hulde doun;
    (20) Dan zyn wy meer gemout, wanneer verzocht den Zoun;
[fol. A2v, p. 4]
De vast-ghestelde jacht, wy zullen dan vervolgen;
Den-genen wel begint (de Goden niit verbolgen)
    De hellicht heeft van ’t werck; en hy niit wel begint,
    Den-welken voor het eerst, geen Godlyckheden dint.
Linko. (25) Ick prys oock Silvio wel, het eeren van de Goden;
Gedurich in den zin, te-hebben hun gheboden;
    Maar kommer geven hiir, aan di de Dinaars zyn,
    En prys ick geensins niit, hun aan-te-doun dees pyn;
Zy slapen altemaal, de wachters van de Fanen.
(30) Om ’t klimmen van den Bergh, en hebben gheen vermanen
    Van vrouger licht als dat.
                                          Silvio. Voor u di moghelyck
    Noch niit en zydt ontwaackt, ghy meent dat jgelyck
En allen dinghen slaapt.
                                      Linko. O! Silvio wi gegeven,
In ’t schoonste van u jeucht, van d’aardich zulck een leven?
    (35) De blom van schoonhyt schenckt! aan u, zoo vers en teer
    Di ghy met vouten stoot, zeer kleen by u in eer?
Waar ’t zaken dat ick had, zoo blozende een kaken,
Ick zyd’, vaar ’t wel aan ’t wouwdt, en wouwd-het anders maken:
    Na-volghen ander wildt, verslyten mynen tydt,
    (40) In Bruyloften en vreucht, in alles wel verblydt;
Des zomers in de schaad’, en ’swinters by de viren.
Silvio. Voorzeker dezen raat, is niit voor jonglings swiren?
    Di ghy my noot en gaaft.
                                            Linko. Tyt anders, ander zorgh;
    Voor-waar zoo wouwd’ ick doun, ick, Silvio blyf u borgh.
Silvio. (45) Waart dat ick Linko waar? maar nu ter-mynder zaken
Om dat ick Silvio ben, zoo gaan ’t als Silvio maken,
    En niit als Linko wensch.
                                            Linko. O! domme jounghe jeucht!
    Waar-om zoo ver gesocht, en met zoo luttel vreucht
[fol. A3r, p. 5]
Dit een zoo zorchlyck wildt? daar ghy hebt bove-maten
(50) Zoo na een by u woon? gheziin op alle straten.
    Silvio. Maar spreeckt ghy oock in ernst, of wel is dit maar geck?
    Linko. Ghy jocken mooght ick niit.
                                                        Silvio. Zoo naar dan onder ’t deck?
Linko. Zoo naar als ghy u zelfs.
                                            Silvio. Wat bos is ’t waar ’t gaat houwden?
Linko. Ghy Silvio, zydt het bos, het vrede diir der wouwden,
    (55) Het-gene daar in woont; is uwe wiltheyt ras.
Silvio. Hou-wel wirt ick ghewaar, dat dit maar geck en-was.
    Link. Een Nimph zoo wonder schoon, zoo eel oock in haar wezen?
    Maar wat! zech ick een Nimph, een uyt ’t ghesternt gerezen,
De Liifde van de Goôn, zoo zout en zulck-een bloos,
(60) Zoo vers, zoo lifelyck als is de morghen-roos;
    Veel zachter als de swaan, en witter van-ghelyken;
    Waar nu niit eenen is, by ons oock, oft gaat wyken
Schaap-herder naar dees kust; al zuchten maar om niit;
    Aan u dees tougelot (te-helen ons verdriit)
(65) Van Hemel en het Aart? en deze wy bewaren
O! Silvio nu voor u, en ghy moocht met haar paren?
    Zy, voor u armen is, en heden (O! te-zeer
    Gheluckich jounghelinck) dat zonder voorders meer,
Ghy vliit haar, zucht niit eens; misacht haar van-ghelyken;
(70) Wat zech ick Silvio niit! dat ghy niit gaat gelyken;
    Een rots, een stenich hart, en erger als den beer
    Met dees u stale borst, en al u jacht gheweer.
Silvio. Is ’t vreetheyt gene liifd’ ghepraampt in ’t hart te dragen,
Zoo vreethyt is dan deucht, hiir schep ick in behagen,
    (75) En dit berouwdt my niit; dat sy zy in myn hart,
    En alle vreucht daar by, en gene drouve smert;
Gemerckt oock ick door haar de Liifd’ heb overwonnen
Een wilder diir als zy, daar by heb overkomen.
[fol. A3v, p. 6]
    Link. Hou overquampt ghy haar, zoo ’g haar noot hebt geprouft?
    Silvio. (80) Hiir-meed’ ick overwon, niit meer my oock behouft,
Linko. Had’ ghy maar eens gevoult O ! Silvio deze zaken,
En wat voor een gheluck, oprechte Liifd’ te-smaken;
    (Al meen ick datter zyn, zeer luttel op het Aart,
    la geen di dit geluck, geniten naar de waardt:
(85) Te-minnen en bemindt; en dat het is gegeven,
Niit inder-daat, maar schyn, te kennen wat naar ’t leven
    Het-geen hiir sterflyck is, dan onzen loon zal zyn,
    De-gheen di minden meer de deucht en meer de pyn,
Als wel aan jder tocht der zinnen op-te-queken
(90) Den brydelozen lust, een uurwerck vol gebreken)
    Ick weet ghy zeggen zouwdt, zout leven van de min,
    Hou quampt-ghy doch zoo spaa, zoo iaat in mynen zin?
Laat bossen en het wildt? O! domme jeucht laat-varen
Misschiin zal dit geluck, het u zyn in het paren.
    Silvio. (95) Laat Linko ’t zyn dat wil, ick geren duzent gaaf
    Nimphen, voor een wildt-diir, gevangen op dees haaf,
Van myn Lampo trouw. Dees vreughden zy geniten
Di ’t liven meer als ick, dit zouwde my verdriten,
    Voor my ’k en voul hiir niit.
                                                    Linko. Wat voult ghy dan zoo ghy
    (100) De liifde niit en voult? alle en de oorzaack zy
Dat al de wereldt voult? maar jeucht wilt my geloven,
Voult dees niit op den tyt, wanneer ghy zyt bedrogen,
    U genen tydt meer is. Zoo eens de.liifde wildt
    Ons tonen hare macht, hou dat zy ’t al verslint;
(105) Ghelooft-me vry! O jeucht! ick spreke van ghevoulen,
Daar is geen groter pyn, als dit haar jeughdich woulen
    In ouwde leden stram: te-meer de hulp is groot,
    Te-meer de wond’ eet in, en haast haar naar de doodt.
Zoo in een jeughdich hart, de liifd’ begint te-steken,
(110) De liifd’ di kompt weer-om, en yghen heelt gebreken;
[fol. A4r, p. 7]
    Al pynt zy met haar smert,
    Met hoop streelt weer het hart;
Hou-wel zy somtyts pynt, zy gaat al weer genezen,
Maar zoo zy met u gaart, en kompt den zin belezen,
    (115) Dat inden ouwden dach, wanneer een-zelfs onmacht,
    Meer schult heeft als de-geen, di u niit veel en acht;
Dan zyn onlydelyck, de dees haar felle wonden,
En dodelijck met een, dan heeft zy haast verslonden
    Den ouwden grysen Geck; en zoo wanneer ghy zouckt
    (120) Bermhartichyt, ’t is quaat, en zoo ’m u lyden brouckt,
Noch erreger voorwaar O! gaat, gaat niit begeren
Den onmacht van den tyt, voor dat den tyt kompt geren;
    Zoo u de liifd’ aanboort, wanneer ghy grys zult zyn
    Zoo lydy dubbel pyn;
(125) Van ’t gheen wanneer ghy kondt, zoo wygerden te plucken,
En ’t ghene nu ghy wouwdt, u niit en mach gelucken.
    Laat nu de bossen staan
    O! wulpze wilde jeucht; en kleeft de liifd’ doch aan.
    Silvio. Al of daar niit en waar, het geen het hart verheucht,
    (130) Geen wellust of genucht, als liifdens zotte vreucht;
Zoo ongenezelyck.
                              Linko. Maar zecht m’eens zonder vraghen:
In ’t jeuchdich deel van ’t Iaar, als ider schept behaghen
    Het Aardryk al verniuwt; dat ghy dan zaacht in-stee
    Van ’t groune blommich dal, en schone Velden mee,
(135) Het loof-beklede-wouwdt, den pyn, den yck, de wilgen;
Al zonder jeuchdich haer, en hare groune tilghen;
    Den Hemel zonder viir, de wyden zonder gras,
    En hoven zonder kruyt, en ’t zoute blom-gewas
Verdort, verflenst geheel; zouwdt ghy niit Silvio zeggen.
(140) De werelt di verflouwdt? den aart dan weder-leggen?
    Wel nu den zelfsten schroom, dat wonder van-ghelyck
    Om welke niuwichyt, ghy schrickt en hebdt ghelyck.
[fol. A4v, p. 8]
Dit woont al in u hart: den Hemel komt ons geven,
Naar dat de Iaren zyn, een stil of rourent leven;
    (145) Ghelyck in ’t grys gepyns, geen liifden val en heeft,
    Zoo gaat de jounckhyt oock, (de-geen haar niit beweeght
Tot eerelyke min) staach teghen Hemel stryden;
En stoort al aardicheyt, al liiflyckheyt gaat glyden.
    Ziit Silvio, waar ghy wildt, wat hiir is in dit dal
    (150) Door deucht verwonderingh weert, en heeft een Edel val.
Door liifd’ wort voort-gebrocht; den Hemel en de sterren
En wat op d’Aartryck is, dat quam de liifd’ vergeren;
    En altemaal dit mindt; de Zee oock van-gelyck:
    Di ghy daar ziit om-laagh schoon ster aan ’t Hemelryck
(155) Voor ’t kricken van den dach, mout oock door Liifde branden;
Haar ’sZoons vouldt zy de vlam, gheviirt in alle Landen:
    Zy di oock wort verliift, verliift dan zynde blinckt,
    De uur is daar misschiin, dat zy gestolen flinckt
Met zoute divery, en kompt nu klaar hiir schynen
(160) Uyt ’darmen van haar liif, en ziit ghy niit haar swymen?
    En hou zy vrind’lyck lacht? ’T wanschapich rouw gediirt
    Dat mindt in ’t eenzaam wouwdt dat op de bergen swiirt:
Het swistich ras Dolfyn, mint in de zilte baren,
Den swaren Wallevis, di gaat by wadde paren:
    (165) Dat vogheltien dat zinght, zoo liiflyck gins en weer,
    Dan op den mirten-boom, dan op den mispelteer,
Zoo ’t menschen had verstandt, het zouw u kome zegghen;
Ick min oock van-ghelyck, geen Liifd’ wil ick wer-legghen:
    Heeft Viir in ’t klyne hart, en spreckt met eenen klanck,
    (170) Voor di wel kan verstaan den wervelenden zanck:
Hoort Silvio dezen klanck, di ’duytspraack zout kan geven,
Ick brandt oock van-ghelyck, door Liifde myn bewegen?
    Den stiir loot onder ’t vee, en al dit loyen is
    Een lockingh tot de Liifd’, O! Silvio dat ’s ghewis:
[fol. B1r, p. 9]
(175) Den Leuw huylt in het bos, en al dit grouwzaam huylen
Niet meer uyt gramschap komt, als uyt bedeckte kuylen
    Van innerlycke min. wel tot besluyten dan,
    Ghy ziit dat alles mint: dat Silvio niit en kan:
En Silvios’ ziil alleen, in Hemel, aart, en zeên
(180) Is ’d eenige de-geen de Liifde gaat verleên;
    O! laat doch nu oft noot, de Bosschen domme jeucht,
    Laat wilde-diren staan, u met de liifd’ verheucht.
Silvio. Was myne jounghe jeucht, u Linko dan bevolen,
Dat ghy di queken zouwdt, met dit gehym verholen?
    (185) Met ’t laf, vervrouwdt gepyns? weet ghy niit wi ick ben,
    En oock wi dat ghy zydt?
                                              Linko. Een mensch dit ick beken?
En dat ick menslyck ben, dat oock gaat my niit rouwen?
Met u di ’k acht een mensch (oft zoo ’m en moust betrouwen)
    Wel hoorden oock te zyn, ick spreeck van menslyckhyt:
    (190) Maar zoo ghy nu misschiin, van deze zaack af-glydt
En dat u di misnoucht? O! Jonckhyt gaat u wachten,
Dat ’m u eer als een Godt, een wilden beer gaat achten.
    Silvio. Vermaart oock noch zoo sterck, en hadde noot ghewest,
    Van het wanschapich wilt, den overwinder best;
(195) Uyt wiins zoo grote bron, wy onsen oorsprounck nemen,
Had hy voor aldereerst, de Liifd’, niit gaan betemmen.
    Linko. Maar ziit eens slechte jeucht, hou dat ghy zydt verblindt;
    En waar zouwdt ghy doch zyn, had Herklês niit ghemindt?
Hy di zoo is vermaart; hou-wel in grote stryden,
(200) Zeeg-haftich ’t allen-tydt; hy wouwd’ de Liifde lyden.
En oock en weet ghy niit, hou hy om te behagen
Onphale, niit alleen, de kledingh heeft ghedragen
    Van ’t Vrouwelyck geslacht; van den zoo-rassen Leuw
    Den grof gehaarden rugh verandert daar ter-stee;
(205) Maar de geknobde knodts, di heeft hy gaan weerlegghen
Voor d’ongeachte spil, een wonder om te zegghen.
[fol. B1v, p. 10]
    Zoo op haar schone borst, verquickten al zijn pyn,
    En zynen erbyt groot, wouwd’ daar gheberghet zyn,
Als aan een goude haaf van Liifde hem gegeven.
(210) , De zuchten van de Liifd’, verquicken staach het leven,
    , En van voor-leden pyn, als angels in het hart,
    , Van al aanstaande mouyt, verdryvende de smert.
, Ghelyck het yzer rouw, ondinstich oock bevonden
, Zoo ’t niit met beter stof, te-zamen wort gebonden,
    (215) , Wanneer ’t dan fynder is, en wederstaat meer kracht,
    En tot oock-wat ghebruyck, veel-beter wort geacht:
Zoo ’dongetempt geweldt, wort dickmaal wel gebroken
Dat door zyn ygen macht, door wildthyt grof ontloken:
    Maar zoo de Liifde kompt, hiir menglen zoute min
    (220) Kompt hiir terstont veel deucht, en veel bedaarthyt in,
Tot alles gouts bequaam. Zoo-dan, zoo ghy wildt wezen,
Naar-volger van den Heldt, Alchides hoogh gheprezen?
    En zynen weerden Neef; zoo ghy niit laten wildt
    U zoo beminde jacht, en het bos-ryke wildt:
(225) Ten-minsten volcht het wel; maar wildt de Liifd’ niit laten?
Zoo wettelyke Liifd’, en weerdich, bove-maten,
    Als di van Amaril; dat ghy Dorinde vliit,
    Hiir in geef u gelijck, al dit en dint u niit;
Want ghy niit hebben mooght, veranderlyke zinnen
(230) Of een onsteken Ziil, tot dees gestole-minnen,
    Om aan u live Bruyt, geen ongelyck te doun.
    Silvio. Wat zeght ghy myne Bruyt, en dat zoo machtich koun;
Myn Bruyt en is zy niit?
                            Linko. Wat! hebt ghy niit ontfangen
In ’t openbaar haar trouw? met jders groot verlanghen?
    (235) Ieucht wacht u vol van waan, de Goden niit vergrampt.
    Silvio. Der menschen vryhyt groot, di, ons den Hemel langht:
En hy geen dwang ontfangt, den-genen wort gedwoungen.
[fol. B2r, p. 11]
Link. Maar zoo ghy ’t wel verstaat, hiir-door wort ons gezoungen
    (Waar-tou ghy wort verzocht) van Hemel en van d’Aardt
    (240) Veel hylen door dees trouw, Arkadia zoo veel waart.
Silvio. Zeer wel kompt dit te pas! of dan de hoghe Goden
Niit anders waar in ’t bryn, als maken dees geboden,
    En deze zorgh haar quol! noch Linko, dees noch di,
    Noch min noch Liifd’ my haaght, maar di van-harten vli;
(245) Tot vryen niit, maar jacht, daar ben ick tou geboren:
Maar ghy di hebdt de Liifd’, zoo weerdich uytverkoren
    Gaat wyckt vry naar de rust.
                                        Linko. Ghy uyt den Hemel spruyt
    O! Vrede jeucht, maar hiir, geen Hemels-zaat steeckt uyt:
Noch oock ick niit geloof uyt menslyck zaat gesproten;
(250) Maat eer ick sweren zouw, dat ghy zyt overgoten
    Met Tisifons vergif, eer door Alecktos gicht
    Als door de minne-vreucht, by ons gebrocht in ’t licht.


II. HANDELINGH.

Mirtillo. Ergast.

    VReed’ Amaril, di noch met naam van bitterhyt
    Zoo bitterlyck vertoont O! laas u liiflyckhyt:
(255) Als ’t keel-kruyt witter ver, schoon Amaril geboren
Maar dover als den asp, aan myne klacht verloren:
    Veel vreder van gelyck, en vliit oock snelder heen:
    Zoo ick u hinder doun, met dit myn drouf gesteen:
Zoo gaan ick eenzaam wegh, om swygende te sterven.
(260) Voor my doch zal het wouwdt, ’t weergalmen van de bergen,
    Aanverden drouf gheluyt: dit bos oock dat ick leer
    Van uwen schonen naam, gestaach te galmen weer:
[fol. B2v, p. 12]
Voor my het vouchtich dal, de bronnen, en de beken
Met tranen om myn doot, al vlitent zulle leken:
    (265) Ghetuyghen zal den windt, met dees al vligent zyn,
    En spellen in u oor, myn onverdinde pyn:
Den druck, medogenthyt, in ’d aanschyn hiir te lezen:
Doch zoo dit al is stom, en ghy hiir van geen wezen:
    Zoo zal ten lesten dan, dees smerten in den noot
    (270) Myn klachten vatten-aan, en spreken door myn Doodt.
Ergast. Mirtil, de liifde vreedt, is nu en langh voor-dezen
Een grote pyn geweest; en meer noch als haar wezen
    Verborghen leet en smoockt; gebrydelt in het hart
    Als ’t roos in toom-bedwanck, voult niit als drouve smart;
(275) Als zy gevangen leet, gebouyt, lydt zy meer pynen
Dan als zy vry mach gaan. Waar-om liit ghy niit schynen
    De oorzaack van u vlam, wanneer ghy niit en kost,
    Verbergen meer de vlam, in uwe drouve borst?
Dick-maal had ick vermaan, Mirtill, Mirtill, gaat branden
(280) Door een verborgen viir, gaat eenzaam door de Landen;
    Swyght, eet zigh zelven op.
                                Mirtillo. Myn zelven, myn gemout,
    Ergast ick heb gekrenght, beleeft Ergasto vrout,
Om dat ick deze Nimph geen hinder en mocht wezen.
En noch zoo waar ick stom, zoo daar niit waar gerezen
    (285) Tot aan dit bryn een stem, van ’t nakent huwelyck,
    Van Amarilli schoon: en dit zoo gruwelyck,
Niit voorder onderzouck (oock hy de rest gaat swyghen
Den-welken hiir van spreckt) en ick om niit te kryghen
    Het-geen dat zoo vervaart, en maken my vermoudt.
    (290) Oock ick Ergasto weet (hiir in de Liifde vroudt
My niit bedrogen heeft) dat ick doch oot mach hopen
Door myn verneerdert lot, door huwlyckx-bandt te knopen
    Met zoo een schone Nimph; van blout en oock van leden
    Voorzeker Goddelyck, in alle hare zeden:
[fol. B3r, p. 13]
    (295) Oock ’t noot-lot van myn ster, dat brenck ’t min dezen noot
    Gheboren tot de vlam, maar tot ’t gheniten noot:
Zoo ’t dan zoo lottich is, dat ick hiir mout beminnen
De doodt en ’t leven niit O! mocht ick dan beginnen
    Als dit myn drouvich endt’, van haar wirt tougestaan,
    (300) Van haar di ’d oorzaack is, en dat zy daar quam aan;
En met haar oogen schoon; anschouwden dit myn sterven
Zy zyd’ sterft myn Mirtil, wat zouwd’ ick vreucht beërven:
    Ick woud-wel, eer zy noch, een ander zalich mackt
    Met dit haar huwlyck zout, dat zy dit doch wat stackt
(305) Tot zy my had gehoort, dat eens maar in myn leven.
Ergasto zoo ghy dan, hiir-tou u wouwdt bewegen,
    Wanner zoo ghy my acht, voor my dout al u best,
    En helpt hem doch hiir in, di sterven gaat, voor ’t lest.
Ergasto Van di oprecht bemint, en sterft, een recht begeren;
(310) En dit een lichten loon, di haar zoo zeer kan deren;
    Den aanvanck vol van mouyt. Zy erme zoo wanneer
    Den Vader dit maar wist, dat zy oock immermeer
Tot een gestolen spraack, haar ooren had gaan lenen;
Misschiin hiir om zy vliit, houwel bemint met-eenen.
    (315) Wat! of zy wirt beticht, dit voor Montano eens
    Den Prister van Diaan? hiir om wildt niit gemeens;
Hou-wel zy u oock mindt, zoo gaat zy daar-om vliden.
Weet ghy niit dat een Vrouw, door min haar laat ghebiden
    Veel meer als wyli doun? maar om de zoute min
    (320) Te bergen in haar hart, spant zy meer krachten in,
En lozer als den man: en zoo dit waar mach wezen
Dat zy u oock bemint, wat kon-zy oock voor-dezen
    En noch gestadich doun, als vliden voor u wech;
    , Want di niit helpen kan, wat hoort-di naar gezech?
(325) , Maar vliit bermertichlyck, den-genen zoo gaat wyken
, Wanneer het by zyn smert; wys-raden van-gelyken
[fol. B3v, p. 14]
    t’ Gheen m’oock niit houwden kan, van haast te-late-gaan.
    Mirtill. Zoo dit de waarhyt is, zoo dit geloof blyft staan
O! wel beminde pyn? O! wel geluckich lyden.
(330) Maar u den Hemel grout, di my zoo kompt verblyden
    Ergasto zoo beleeft; wildt my niit swyghen noch,
    Wat Herder onder ons, is zoo geluckich doch
En heeft ’t ghesternt tot vrint?
                                    Ergasto. Wel hou! gaat ghy niit kennen
Daar Silvio eenich Zoon Montanes, di gaat wennen,
    (335) Den Prister van Diaan, het offer op d’Ouwtaar?
    Een Herder zoo bekent, en van-ghelyken daar
Zoo ryck en machtich by? di jeucht di daar gaat henen
Zoo fel, en snel, ter-jacht, met zyne rappe benen?
    Mirtil. O! zalich jougelinck, hou ryp is u geluck
    (340) In zulken grounen tyt; ’k beklage mynen druck,
Maar doch benyd u niit.
                                    Ergast. Voor-waar oock geen benyden
En is hiir gans van-noo; want meer tot medelyden
    Is zyne zaack gesteldt
                                    Mirtil. Waarom tot medelyn?
    Ergast. Dat hy haar niit bemint Mirtillo. hou is hy zoo verschyn?
(345) En is hy levendich? niit blindt? en oock gezeten
In deze borst een hart? wel, zoo ick dit gaan weten
    En rypelyck doorziin, zoo, voor een ander hart
    Heeft zy gheen vlammen meer; naar ’t myn doch al de smert
En ’t viir oock is gegaan, wanneer met haar schoon oogen..
(350) Zont my de vlammen tou, de stralen zyn gevloghen.
    Maar wat? oock dezen schat, gegeven aan een kint?
    Het-geen hem niit en kent, en zoo in’t hart verblint?
Ergasto. Om dat door deze trouw, den Hemel gaat beloven
’t Arkadis groot geluck; het geen wy dan vermogen:
    (355) Hou! weet ghy niit dat hiir, oock jaarlyckx wort betaalt
    Het blout van eene Nimph? dit heeft noot gefaalt
[fol. B4r, p. 15]
Aan onze fel Goddin, erbermentlyck te deren,
Van sulck onnozel blout, dat Chintia gaat begeren?
    Mirtillo. Noot heb ick dit gehoort, voor my zeer niuw dit is;
    (360) Di niuw inwonder ben; en zoo als myn gewis
En myne liifde wildt, inwoonder van de bossen.
Maar wat zoo groot een quaat, dat niit en is te lossen,
    Verdint zoo groot een straf? hou kan een Hemels hart,
    Zoo vreet in straffen zyn, met zulck een sware smert?
Argasto. (365) Zoo wil ick van ’t begin, aan u dan gaan vertrecken
De oorzaack van ons pyn, de-welk’ oock zouw verwecken
    Uyt deze yken hert, gezucht in overvlout;
    ’k Laat staan wat dit in ’t hart, van goude menschen dout.
In ’d Eeuw oock als wanneer, noch-niit en wert gegheven
(370) Het hylich Pristerschap, noch wat daar gaat aankleven,
    ’t Bewaren van de faan, aan Pristers jounck bejaart;
    , Een Eedel herder doun, in leven zeer bedaart,
Aminta zynen naam, een Prister, in di tyden
Was op Luckrin gezint, van haar kon hy niit byden;
    (375) Een Nimph zeer eel, en schoon, dat tot verwonderingh,
    Maar wonderbaar genyght tot trouwelozen zin:
Zy, langentyt hem leedt, en is hiir in te-vreden,
(Maar met een valschen schyn hoort zy naar zyn gebeden)
    Vout hem met valsche hoop, den herder di zoo brandt;
    (380) Terwyl daar nimant was, als hy voor haar in ’t landt;
Maar ziit, zoo haast en quam (O! ziit hiir van de Vrouwen
Het wispelturich hart) een Herder haar aanschouwen,
    En di noch plomp en bot; alleen door ’t eerst gezight,
    Het eerste zuchten mee; of’s haar aan hem verplicht:
(385) Zet op dees niuwe min, gehelyck hare zinnen,
Oock eer Aminta wist van dit haar niuw beginnen,
    Of dat hy voult den vrounck! bedruckt Aminta klaaght,
    Amint di zy niit hoort, van haar nu wech-ghejaaght
[fol. B4v, p. 16]
En wilt-hem geensins ziin, wat dat hy sucht of klaaghden;
(390) Denckt ghy di kent de liifd’, hou dat hem dit behaaghden.
    Mirtill. O! Laas dit is de pyn, di ’t al te-boven gaat.
    Ergasto. Maar naar dat hem het hart, oock zelfs hem nu verlaat,
En ’t al verloren geeft, zyn kermen en zyn zuchten;
Naar Cintia de Goddin, zoo is hy doun gaan vluchten
    (395) En biddende, aldus. Zoo oot met zuyver hart
    Aan u O! Cintia groot, van my ge-offeret wert
En ick de vlam onstack, zoo kompt de myne vreken
Der trouweloze Nimph (maar schoon) zoo uyt-gestreken.
    Diana heeft gehoort, van haren Prister vrout,
    (400) Van dezen minnaar trouw, ’t ghebet op recht en gout;
En door bermhertichyt, zendt zy haar vraken henen
Door heel Arkadien, onzinelyck nu schenen
    Van haren fellen boogh, de schichten gruwelyck,
    En waar zy raken aan, dat wort terstont een lyck.
(405) Van iders-een geslacht, geen hulp of medelyden
Hct volck dat valdt in Doodt, hiir nimant kan verbyden,
    Oock van wat Ouwderdom; het helpen ydel is,
    De konsten oock alzoo, de vlucht onzeker is
En kompt nu veel te laat: en nu oock van-gelyken
(410) Al eer den ziken sterft, den meester kompt ter-lyken
    Al vast aan ’t meestren noch. Maar eene hulp alleen
    Schit-over aan de-dees, een quale zoo gemeen:
Verzouken raat van-hoogh, en dezen m’en gaat halen
Naar het Orakel strax, dat aan de naaste palen:
    (415) Het welck zyn antwoort geeft, zeer klaar maar doch zeer vreet:
    Dat Chintia was vergrampt; tot ’t bouten van dit leet;
Dat dees trouwloze Nimph, Luckrina mouste sterven,
Of imanden voor haar, het leven mouste derven;
    Aan grote Cintia geoffert; ende dat
    (420) Zelfs door Amintas handt. Lukrina als zy had
[fol. C1r, p. 17]
Nu langen-tyt geweent; vergeefs oock gaan verwachten
Dat haren niuwen vrint zich zouwde late slachten
    Voor haar aan de Goddin; wirt met een groten stoot
    En sleep naar den Ouwtaar, alzoo ghebrocht ter-doot:
(425) Bedruckte offerhant; waar zy nu aan de vouten
Di met zoo groten drift, haar plachten te begrouten,
    (Al was het te-vergeefs) aan vouten oock van hem
    Van haar bedroghen liif, met eene drouve stem
En tranen wirt gebrocht; en quam alzoo verwerven
(430) Met kniin aldaar gebrocht, haar doodt en drouvich sterven
    Van dezen jounglinck vreedt. ’T ghewyde mes dat vat
    Aminta on-bevreest, en ’t scheen dat hy nu hadt,*
Door ’t aanschyn dat nu vlamdt, de vraack al heel verkreghen:
Hiir-naar keert hy hem om, met zuchten di beweghen
    (435) (De boden van zyn doodt) en heeft aldus gezeedt;
    Van dit u lyden ziit, wi dat ghy hebdt weerleedt
Lukrina en gevolcht, en nu gaat dit bekennen
En dat uyt dezen slach; zoo zeet, als hy gaat wennen
    Het mes naar zyne borst, en heeft zigh zelfs gewondt.
    (440) Dus op den zelven-tyt, zoo valt daar op den grondt
In haren arm vol bloudt, Prister en d’Offerhande,
Door zulck een vreet gezicht, zoo niuw in dezen lande;
    Verschrickt de arme maaght, half levendich en doodt;
    En niit verzekert noch, in dezen haren noot,
(445) Of zy was van het staal, of van den rouw doorsneden.
Maar zoo den bangen anghst, van haar nu wat gescheden,*
    Zoo zeedt al wenende O! trouw Aminta vrout,
    O! veel te laat gekent, heb ick u trouwe gout;
Di my nu stervende, hebdt seffens kome geven,
(450) De doodt door uwe trouw, door uwe min het leven;
    En soo dit was een fyl, dat ick u zoo verliit,
    Ziit hiir ick zoun di nu: dat naar den helschen vliit
[fol. C1v, p. 18]
Eenparich naar de rust, ons zilen moge-varen.
Zoo zy dit heeft ghezeedt, nu zonder meer bedaren,
    (455) Zoo treckt het rode mes, uyt dit nu haar liif bloudt,
    En uyt het dode lyf, beminde borst zoo vrout,
En duwt-het in de haar: alwaar zy haar liit vallen
In vroom Amintas trouw (den-geen in dees gevallen
    Geheel niit doodt en was, misschiin gevoult den slagh)
    (460) Zyn armen uyt-gestreckt, aan’d Ouwtaar daar hy lagh.
Dit was het drouvich yndt, van deze twee geliven
Di liifde, door d’ontrouw, zoo hadde gaan bedrighen.
    Mirtill. Aminta vrome borst, O! armen herder gout,
    Maar doch geluckich zyt, aan wi het noot-lot dout
(465) Nu op zoo ruymen veldt, om uwe trouw te toghen.
En in een anders hart, te planten het medoghen
    Door uwe trouwe doodt. Maar wat van ’t vallent volck?
    Was Chintia nu gepaat, verdween dees drouve wolck?
Ergast. De gramschap di bedaart, maar doch niit heel vergeten;
(470) Want op den zelften tyt, een jaar hiir naar gesleten.
    De gram verbolghenthyt di nempt weer vreder aan,
    Als naar d’Orakel hoogh, men strax weer is gegaan;
Van ’t welck een vreder noch, en herder is gekomen
Een antwoort als de eerst: dat hiir nu dint genomen
    (475) En dat op staande-vout, en alle jaren dan
    Tot offer-handt een Maaght, of vrouw di dan oock kan
Met haar vergoten bloudt, de gram Goddin vermorghen,
Van vyftiin jaren ouwdt, tot twintich om te storven;
    En zoo het bloudt van een, dat slackt den grammen mout
    (480) Voor veel volck in ’t ghemeen: en hiir-en-boven dout
Diana eene wet, zeer strengh en vast in-zetten;
Di zoo ’m het wel inziit, oock boven andrê wetten
    Onhouwbaar wort geacht, door haren vreden aart
    Geschreven in het bloudt: dat zoo zich niit bedaart.
[fol. C2r, p. 19]
(485) Of dochter ofte vrouw, van nimmermeer te breken
De trouw van ryne min, zoo dat in di gebreken
    Een ander niit voor haar, wort tot de doodt gebracht
    Dat zy voorzekerlyck, dan zelver di verwacht.
Nu onsen Vader gout, voor dit zoo swaar een lyden
(490) Door bruyloft hiir gewenst, kompt blylyck nu verbyden
    Een endt van al dees pyn; om dat, hiir naar verzocht
    ’t Orakel tot dees zaack, een antwort wirt gebrocht;
Wanneer ’m ootmoudelyck, het zelve ginck bevraghen
Dat over ’d endt van tyt, van onze drouve plaghen,
    (495) Bequamme deze taal. ,, Niit eer zal komen ’t endt
    ,, Van ’t gheen dat hinder dout, voor datter zyn bekent.
, Twee zaden van-omhoogh; di dan uyt liifde garen
, Van’d ongetrouwe Vrouw, de ouwde fyl gaan klaren
    , Door hooch-verheven deucht van eenen herder trouw.
    (500) Door heel Arkadien nu, m’en ander vinden zouw
Stammen van Hemels zaat, van hemelsche geslachten,
Als Silvio, Amaril, hiir machtmen’t uyt verwachten:
    Zoo’d een herkomen heeft, uyt het geslacht van Pan;
    En’d ander Herkulis, den oorsprounck nemen kan.
(505) En tot ons ongeluck, noot in voorlede tyden
Zoo wasser man of Vrouw, waar ’m hem mocht in verblyden
    En hopen ’t huwelyck oot; als dees twee spruyten nu:
    Waar-om met grote reên, dat nu den Hemel mu,
’t Vervolgen onzer straf, Montano gaat nu hopen.
(510) Houwel doch alles oock, noch niit en gaat af-lopen
    Naar’t noot-lot zyn gespel, zoo is dit het begin;
    De rest noch onbekent, zeer-ver gedolven in,
By ’t grondeloze diip, van de noot-lotsche kolken
En leet noch overdeckt, met vele duystre wolken
    (515) En met de Bruylofs-torts, dit komen mach in ’t licht.
    Mirtil. Rampzalighen Mirtil, ghy dan voor alles swight,
[fol. C2v, p. 20]
Zoo vele machten groot geweer aan alle zyden,
Dat in den fellen strydt, oock niit en is te myden,
    Al, om een hart alleen? dat stervende nu gaat?
    (520) Was liifde niit genouch, tot zulk een slechte daat?
Dat zonder tegen my, het noot-lot vat de wapen.
Ergast. Mirtil, de vrede min, di is aldus geschapen
    Dat ’s haar met tranen vout, maar daar-van noot verzaat,
    Noch eenich drouvich hart, en heeft haar oot geschaat.
(525) Kom laat ons henen-gaan, en ’d ick gaan u beloven,
Van oock myn best te-doun, naar allen myn vermogen,
    Dat u de schone Nimph, van-daagh noch horen wil;
    Daar-om geeft-u wat rust, en zet u zinnen stil.
, Dees zuchten zoo ghy meent, zoo brandich gaan niit geven
(530) , Verkoulingh aan de Loung, noch aan het hart het leven,
    , Maar winden zyn veel eer, dan buldrende in brandt,
    , Ontsteken meer de vlam, aan ’t harte vast gekant?
, Di minnaars in het bryn, veel wolken swert gaan brenghen
, Van droufhyt ende smert, en zoo-ze dit gehenghen
    (535) Van tranen vlaghen veel.


III. HANDELINGH.

Koriska.

                        WIe zach, of hoorden oot
                        Zoo vremde, zotter mee, en vreder in den noot
Verdritiger alzoo, bewegingh, ende lyden,
Van liifd’, en haat te-zaam, in ’t hart hiir gaan verbyden;
    En zoo gemenghelt zyn, dat ’d een voor dander wyckt,
    (540) Weet niit te zegghen hou, zigh zelven niit gelyckt;
[fol. C3r, p. 21]
Wanneer vervoordert nu, zoo gaan-ze zelf weer wyken,
Verquicken, sterven weer: want zoo ick gaan bekyken.
    De gaven van Mirtil, en zynen rappen vout,
    En ’d aanschyn Hemels schoon, dat my zoo zuchten dout.
(545) Zyn mannelyck gezicht, het draghen van de leden,
En al zyn daden vroom, gewonelycke zeden,
    Zyn spraack en helder oogh; de Liifde my besprinckt,
    Met zulck een machtich viir, en al myn zinnen dwinckt
Dat ick gehelyck brandt; en dan zoo gaat my dunken
(550) Dat endelyck de Liifd’, in ’t hart maar kan ontvounken,
    Bewegingh ander doodt: Maar zoo dees wort verjaaght
    Door een zoo vaste min di hy een ander draaght
En dat om haren ’t wil, naar my in ’t minst gaat vraghen
Misacht (zoo ick het zegh) al dees myn ryke gaven
    (555) Van’d aardich my gejondt, myn zoo beroumde schoont
    Van duzenden verzocht, en di niit eens geloont
En duzenden daar by? zoo gaan ick hem zoo haten,
En zoo misprys-hem dan, veracht-hem, en zyn praten;
    Dat my onmooglyck dunckt, dat oyt de minne-vlam
    (560) Om hem, in dit myn hart, ontstack of plaatze nam.
Zoo spreeck ick met myn zelf; en of ick kon geniten,
Zoo zouten schoon Mirtil? en hy van my niit vliten?
    Dat hy waar heel aan my, en nimant hem bezat;
    Noch hy van andre min, oock niit en waar ghevat;
(565) Gheluckich boven-maat, Koriska in u leven:
En op den zelfsten tyt, zoo kompt in my weer sweven
    Voor hem zoo sterke min, zoo liiflyck dan van aart,
    Dat-ick-hem volgen kon, en bidden onbedaart,
Ontdecken vrylyck oock, wat ’t hart daar heeft beraden;
(570) Wat meer, met zulken drift, ben ick dan overladen
    Waar ’t zaken dat ick kon, hem dan aanbidden zouw.
    Er wederom wanneer, ick ziin hou hy is schouw
[fol. C3v, p. 22]
Voor my, en my niit mint? zoo gaan ick dan weer zegghen;
Ziit eenen niit geacht, di gaat my weder-legghen!
    (575) Gheprezen niit mispryst! een mouyelyken gast,
    Oock di my dorft beziin, en dan niit veel en past
Van my ’t aanbidden oock! en gaat den minnaar wezen
Dat van een ander Nimph, van hem zoo zeer geprezen?
    En eenen di hem wacht, van myn zoo zout gezicht,
    (580) Voor my niit sterven gaat, noch voor myn schoonhyt swicht?
Als ick di hem behoor, als ander meer t’aanschouwen
Ootmoudich krytende, met handen al gevouwen
    Aan vouten hiir geklift, met knien leegh gebooght;
    Wort zelver van de liifd’, aan zyne nu gebrocht
(585) En daar ick strunklen gaan? (O! dat dit noot gaat lucken)
En dan in dit gepyns, verzamelt met dees drucken
    Zoo gaar ick zoo veel spyt, voor hem in dit myn hart,
    En voor myn ygen zelf, dat hy ghevolghet wert
Van my, en dat ick oot, myn oogen heb gaan wenden
(590) Van hem eens aan-te-ziin: zoo gaan de Liifd’ versenden
    Dat dan Mirtillos naam, en myne liifde haat
    Zoo fellyck als de Doodt; en woud’hem inder-daat
Dan datelyken ziin, den droufsten van hun allen
Schaap-herders van dees kust, en ’d Arkadissche dallen,
    (595) Oft di daar leeft op ’d aart, en in den grootsten noot:
    En dat ick kon ick wouwd’, hem brengen zoo ter-doodt,
Dat met myn ygen handt. Dus gaan den strydt my verghen
’t Verlangen, en den spyt, en haat, en liifde terghen:
    En ick di noch tot nu, de vlamme ben geweest
    (600) Van duzent harten oock, ben nu voor een bevreest,
Brand, en verslens met een O! (nu gaan ick beprouven
Dat door myn ygen pyn) hou liifde kan bedrouven
    Een hart dat recht bemint. Ick! di zoo langen-tyt
    In eenen steetschen swiir, altyt zoo minnelyck
[fol. C4r, p. 23]
(605) By alle minners schoon, zoo weerdich onbewoghen
Verwinbaar noot geweest? en altyt vergetoghen
    Haar hopen heb misacht? van eene liifde lomp!
    Van eenen uyt het Landt, getucht oock als een klomp!
Word’ ick nu aangetast, misacht en overwonnen?
(610) Wat heeft het los gepyns, wat heeft het hart begonnen
    Koriska op dit pas, als imant meer bedruckt.
    Wat zouwd ’t nu van u zyn, zoo oock als-nu ontruckt
U vryers altemaal? wat zouwdt ghy nu gaan maken?
Om dit verliift gewoult, te zouten en te staken.
    (615) Dat nu met mynen kost het Vrouwen-scimber leer
    Te maken in haar jeucht, spaar-potten even-zeer
Van minnaars over al: had ick nu geen bewegen
Gheen ander als Mirtill, waar ick niit wel te-degen
    Van vryers rondom my? O! duzent-maal zyt ghy
    (620) Beraden slecht O! Vrouw, of dochter wi het zy
, Di in de arremou, van eene liifd’ gaan vallen;
, Soo slecht Koriska niit, zy waarschouwt nu u allen:
    , Wat trouw, of oock wat deucht, of wat stantvastichyt?
    Een ouwde mans ghesuff, van Liifs bedwingenthyt;
(625) , Om slechte maaghdekens bedrichlyck te bespreken?
, En trecken zoo een deucht, uyt ouwdemans gebreken:
    , De trouw in ’t Vrouwen hart (zoo daar is in Vrouw trouw
    , Het geen ick nit geloof) niit anders wezen zouw
, Als swaar nootzaklyckhyt, gebaart uyt harde wetten.
(630) , Noch gouthyt ofte deucht, dees, in haar hart gaan zetten;
    , Dan wel ’d onbroken schoont, dat di mach zyn aanveert
    , Van een, om dat zy is, aan vele niit veel weert.
, Maar schoonhyt wort van veel, en allen ’t heen geprezen;
, De Vrouw zoo zy van een, alleen haar laat belezen
    (635) , En andre dan misacht, O! dat en is geen Vrouw,
    , Maar eer een simpel hooft, dat nyght zoo tot de trouw.
[fol. C4v, p. 24]
, Wat is de schoonhyt weert, zoo di niit wort bekeken?
, En als zy dan geziin, zoo-men met haar niit spreken,
    Of handelen en mach? en kompt zy tot de spraack;
    (640) En dat met een alleen, dat is een slechte zaack:
Want hou ontrent een Vrouw, meer minnaars staachs verschynen
, Hou zy meer wort geacht, wanneer-men di ziit pynen
    , Verbrydende haar schoont. Dit streckt haar tot veel eer
    , En dat meer luyster is, hou zy heeft minnaars meer.
(645) Dus in de steden doun, de wel-bedachte Vrouwen
De schoonste van hun al, en di van ’t groots aanschouwen;
    ’t Weerlegghen van een liif, is hiir een grote zondt;
    Dat een niit doun en kan, dit dan het noot-lot jondt
Dat veel dit konnen wel; den eenen om te dinen,
(650) Tot geven ander nut, hiir ander gaan verdinen:
    En dickmaal valt het uyt (dat zonder zyne weet)
    Veriaacht oock minne-zucht, de-welke was bereet
Te pynen ’t zachte hart; of gaat di wacker-maken
In hem di noot en wist van deze minne-zaken.
    (655) Zoo leven in de steên, de Vrouwen over-al,
    Verliift bevallyck heel; waar ick heb dezen val;
Daar van een grote Vrouw, noch zynde jounck gaan leren:
Men mout doun met de mans, ghelyckmen met de kleren
    Koriska zyde my, veel hebben by-der-hant
    (660) En dinen ons van een, ’t weerlegghen aan den kant,
En dat oock menich-maal, verandren van-ghelyken:
, Gheselschap een ’d alleen, van waar-men niit gaat wyken
    , Dat mackt ons mou en mat, wanneer al vlyt vergaat
    , En volght daar niit in plaats, ten-lesten spyt en haat:
(665) Want noot en kan een Vrouw, iit erregers beginnen
Dan dat den man wort mou, van hare zoute minnen:
    Maar wort ghy mou van hem? en hy niit mou van u?
    Dus heb altydt gedaan, hiir in verheugh ick nu:
[fol. D1r, p. 25]
Hiir-van, een groot getal ginck ick altyt beminnen,
(670) En onder-hiil di al (doch nimant in myn zinnen)
    Den eenen by-de-handt, den andren dan in ’d oogh:
    Doch ’t beste noch van-al (maar dat aan my maar loogh)
Een minnaar op myn borst, zeer vrindelyck gezeghen:
Dan in het hart niit een, hiir-tou woud’ geen beweghen.
    (675) Dan nu en weet ick niit, hou-dat op deze rys
    O! laas Mirtil di wouldt, gestaagh in myn gepys;
Dat ick gestadich zucht, en ’t quaatste noch van-allen,
Ick zucht maar voor myn zelfs, dit gaat my niit bevallen,
    Bedriigh hiir nimant me, berovende van rust
    (680) Myn leden, en myn oogh, tot slapen genen lust.
Nu haack ick van-ghelyck, Aurora quam verschynen,
Der minnaars zouten tyt, als di met vele pynen
    En droufhyt zyn ghequeldt; en ziit! nu gaan ick heen
    Door het beschauduwd’ bos, met tranen en geween
(685) Voutsteppen zouken uyt, van myne zoute wenschen:
Wat zal Koriska doun? zal zy zoo gaan verslensen?
    Oft wel hem bidden-aan? den haat di wilt dit niit
    Al woud’ ick dit toustaan, dit een zoo groot verdriit:
Zal ick gaan vliden dan? O! dit wilt niit gedoghen
(690) De liifde in myn hart, met haar te-groot vermoghen,
    Hou-wel ick dit moust doun; maar wat zal ick dan doun?
    Den list di dint geprouft, aan dezen herder koun:
Ick zal de grote liifd’, maar, mindster niit ontdecken;
Zoo dit niit helpen wilt, zoo zal ick gaan verwecken
    (695) ’t Bedroch dan tot myn hulp; en zoo dit niit wilt zyn
    Zoo zal een gramme vraack, gedenckwerdighe pyn
Verkoulen mynen brandt. Mirtill wildt ghy niit prouven
Een zoute min, zoo zal den haat u hart bedrouven;
    En ick aan Amaril doun rouwen, in het lest,
    (700) Dat zy met my u liif, en vryster is gheweest;
[fol. D1v, p. 26]
Van u zoo zeer bemint. Zoo endelyck ghy-byden
Zult prouven wat een hart kan brouwen, door syn lyden
    In ’t bouzem van een Vrouw, mishandelt en misacht.


IV. HANDELINGH.

Titir. Montaan. Dametes.

MOntaan ick weet oock wel, en dit voorzeker acht,
(705) Ick spreeck hiir met den man, di dit mout beter-weten
Als ick, van ’t diip gehym, in wichel-konst gezeten;
    En dat dit duyster is, oock meer als-men wel mynt:
    Haar woorden als het mes; het-geen geweldich pynt
En mackt een dipe wondt, wanneer men ’t oock gaat nypen
(710) Verkeert, ras in de handt; maar zoo men’t recht gaat grypen
    Is dinstich en bequaam. Dat Amarilli myn
    Hiir tot een voorbelt dint; en van den Hemel ryn
Gekozen is alleen, tot dees lot-hoghe zaken;
En het Arkadis hyl, kan dat noch groter maken;
    (715) Wi kan dit meer als ick, gaan hopen in zyn hart,
    Ick di den Vader ben? maar zoo ick (oock met smert)
Weer overpyns het-geen, ’d Orakel gaat voorzegghen,
Zoo ziin met onze hoop, dees zaken wederlegghen,
    En hiir geen teken weet het-welk het ons voorzeedt.
    (720) Want mout door zuyver min, den grontsteen zyn geleedt?
Hou kan dit wezen doch, zoo als daar een gaat vliden,
En zoo den haat daar is, hou kan ’t door Liifd’ geschiden?
    Liifds-banden konnen di, met af-keer zyn geknoopt?
    ’t Is quaat te wederstan, waar-tou den Hemel roupt,
(725) Maar weder-staatmen dit, zoo schynt het waar-te-wezen
Den Hemel dit niit wildt; want zoo hy dit voor-dezen
[fol. D2r, p. 27]
    Ghemeent had en begeert, dat Amaril zou zyn
    Voor Silvio gemallin; wel-eer door liifde ryn
Had minnaar hem ghemackt, als jagher van de diren?
Montaan. (730) Maar ziit ghy niit hou joungh, en dat hy wat mout swiren
    En hy noch maar een kint, geen twemaal negen Iaar?
    O! hy woort met-ter-tyt de liifde wel gewaar.
Titir. Hy mach di van het wouwdt, en wilde diren voulen
    Veel, eer als van een Nimph.
Montaan. Oock dit gestadich woulen
    (735) Bekompt een jeughdich hart.
Titir. Maar niit gaat hem bekomen
De liifd’, di spruyt uyt aart, alleenlyck wort vernomen.
    Montaan. O! zonder tydt de liifd’, een fyl is in den aart.
    Titir. Maar in den grounsten tyt, dan blouyt, spruyt als uyt ’d aart,
Montano. O! blouyen mach zy wel; maar alles zonder vruchten,
Titir. (740) De liifde met de blom, di gaat al vranghyt vluchten;
    Zoo haast de blom daar is, zoo is de vrucht oock ryp:
    Maar hiir en kom ick niit, Montano om met spyt
Of met een hert gespreeck, dees zaken te begorden:
Dit mach, noch wil niit doun; maar oock ben ick geworden
    (745) Een Vader ’d eend’ alleen een dochter my veel weert;
    En zoo ’d ick zeggen mach, wel weert te zyn ge-eert;
En (dat met uwen vree) di vele gaan verzouken,
Noch meer di wouwden haar, uyt veel verschyden houken
    Van ons Arkadien schoon. Montaan. Houwel het hoghe lot
    (750) En Hemel dit niit wildt, zoo is op ’d Aart gebot
Van de gegeven trouw, oock immermeer te breken:
Dit waar van Chintia oock, haar Godthyt afgeweken,
    Aan wi zy is belooft; en dit dat weet ghy wel,
    Hou zy op ons is stuur, vergrampt en altyt fel;
(755) Maar naar dat ick bevrou, met Pristerlyke zinnen
Verstaan, wat in dees zaack, den Hemel wilt beginnen.
[fol. D2v, p. 28]
    Wanneer door ’t Hemels viir, vervourt in mynen zin
    Van ’t eeuwige gehym, ziin in ’t verholen in;
Zoo dunckt my dezen knoop, dat van nootlotsche handen
(760) Onbrekelyck geleedt, en dat met vaste banden:
    En alles voor-den-dach (betrouwt wat ick u zegh)
    Zal komen op zyn tyt, met ryp en gout belegh.
Hiir by wil ick u oock, dit blydelyck vertrecken.
Het-geen heb kors gedroomt, het-welck oock gaat verwecken
    (765) In my de ouwde hoop.
                                    Titir. ’t Ghedroom zyn dromen maar;
    En wat hebdt ghy geziin?
                                    Montano. Ick meen (maar wi is daar
Zoo bot di dit niit heucht) dat ghy oock hebt gedencken
Als Ladon swildend op, ons allen zoo quam krenken
    En zyne boorden brack; dat waar de voghels gaan
    (770) En stellen nesten dicht, daar quam het water aan,
De vissen swommen daar; als-doun de wouste baren
Di sleepten met den streeck, waar dat oock menschen waren
    En beesten van-gelyck; de Koy ginck met den stal
    Oock dryven met den stroom; wanneer in dit geval
(775) Oock in-den zelfsten nacht (O! drouf en swaar gedenken)
Als-doun verloor myn hart, of dat my meer gaat krenken
    En liver als myn hart, een kint in windels teer
    Aan my een liven zoon, wat kan ick zegghen meer;
Als doun, en nu van my, of doodt of in het leven
(780) Alleen, alleen, bemindt; hiir ginck den stroom me sweven:
    Eer imanden van ons, begraven in de vrees
    In ’t duyster en in nacht, oock een’ghe hulp bewees
Di tydlyck wirt gedaan; noch sins wirt noot gevonden
De wiigh, waar in het kint, in doucken lach gewonden,
    (785) Geloofden oock altyt, de wiigh oock met het kint
    Van ’t drayen van-din vlout, en ’t water zoo verslint,
[fol. D3r, p. 29]
Titir. Iit meer van deze zaack en is oock niit te denken.
Van dit doch u verdriit (zoo als ick kan gedenken)
    Had ghy my zelf verhaal, voorwaar een groot verdriit:
    (790) En ghy wel zegghen moocht, dat u een zoon voor ’t riit
Een andren voor het bos, en wouwden is geboren.
Montano. Misschiin den Hemel heeft, den dezen uytverkoren
    Di noch in ’t leven is, verghelden wilt hiir-mee
    ’t Verliis des andren doodt; tot goude hoop geree
(795) Den mensch mout altyt zyn; en nu zoo gaat my horen:
Het was recht op di uur, wanneer het light kompt boren
    Door ’t duyster van den nacht, dat ’t kricken van den dach
    Hem menghelt met de schaa, wanneer ick wacker lagh
Bekommert in het bryn, van dees bruylof-sche zaken
(800) En dees den helen nacht, my hadden schiir doun waken;
    Ten-lesten langhe muut, zont naar myn oogen tou
    Behagelyken vaack, di nu van waken mou:
Als-doun docht ’m in den slaap, een zoo geringh verschynen,
Of slapen waar gewaackt, in diirgelyke swymen.
    (805) Op den befaamden boort, Alfeos s’schonen vlout
    Dat onder ’t dichte loof, van een aanhorren gout,
Daar, met de angelrou gezeten om te vissen;
Zoo docht my op di tyt (en niit ontrent de lissen
    Maar midden uyt den vlout) ick zagh een ouwden man
    (810) Heel nackt, maar statelyck, den-welken naar my quam;
Van ’t haar en langen baart, daar sloysden ’t water henen
In zyne handen strax, een jounck kint is verschenen
    Geheel naackt ende bloot; het-geen hy vrindelyck
    My zoo heeft tougeryckt: dit kreet zeer bitterlyck.
(815) Zeedt, hiir is uwen zoon: en gaat u nu wel wachten
Dat ghy hem niit en doodt, dat ghy hem niit gaat slachten.
    Zoo haast hy dit gezeedt, hy dolft weer in-de baar:
    Als (wonderlyck om-ziin) oock datelyck hiir-naar;
[fol. D3v, p. 30]
Met swerte wolken dick, den Hemel overtrocken
(820) Dryght eenen vreden storm, di ’t onweer quam oprocken;
    Zoo dat ick ’t tere kint, gedruckt heb aan myn borst
    En riip, hou! wilt ghy dan, dat dit jounck Kint verknorst
’t Gheen ghy my in een uur, kompt geven ende nemen?
Als-doun oock docht my strax, de lucht weer hel verschenen;
    (825) Dat daar viil in den vlout, in as den blixem snel
    En schichten, bogen veel, gebroken duzenden:
Hiir naar ’d anhorren strounck, begon oock strax te-beven;
Waar-uyt een dunne lucht, haar datelyck quam geven
    Gheschickt dus tot een stem, en zeedt met hare spraack.
    (830) ’t Arkadien Montan, Montan schep nu vermaack
Dat zal noch lustich zyn. En nu in myne zinnen,
In oogen, en in hart, di niit is ’t overwinnen
    ’d Inbeeldingh blyft daar vast, van dezen mynen droom
    Di staachs staat voor my noch; als ’t wezen oock gewoon
(835) Van dezen ouwden man, geprint in myn gepyzen
En nu my dunckt ’k hem ziin, en dat oock alle-ryzen:
    En hiir-om quam ick strax, naar deze Faan gegaan
    Als ghy my tegen-quampt, waar ick zouck in-de Faan
Door hylich offerhandt, van ’t dromen hiir te-weten
(840) ’t Verholen groot gehym, dat wichelkonst kan weten.
    Titir. , De dromen zekerlyck di zyn van onze hoop
    , Meer als van ’t geen dat volght, zeer ydel zonder knoop
, Voorbelden in de lucht, en dees den nacht kompt baren
, Bedorven door hem zelf, di dees kompt zinloos garen.
    Montaan. (845) , De ziil gelyck den zin, is altyt niit in slaap
    , In tegen-deel te-meer, zy woult min heeft zy vaack,
, Noch met een voorbelt vals, kan niit bedrogen worden
, Van ’t ziinlyck dat dan slaapt.
                                    Titir. Maar doch waarom meer woorden:
    Tot sluyten van-de zaack, wat Hemel oock begeert
    (850) Met kinders’d ons te doun, houwel aan ons veel weert
[fol. D4r, p. 31]
En is ons niit bekent; maar zekerlyck bewezen,
Dat uwen henen-vliit, noch nu, noch noot voor-dezen
    (Dit tegen aart zyn wet) de liifd’ oot heeft gevoult;
    Myn Amaril voorwaar, aan ’t hart haar niit en woult
(855) Iit anders als dees prangh, van de gegeven trouwe;
Maar heeft geen loon hiir af: noch ick niit zegghen zouwde
    Oft zy de liifde voult; maar weet dat zy aan veel
    De zelve voulen dout, en moghelyck oock wel
Zy voulende alzoo, het-geen dat zy dout prouven.
(860) Oock zoo dunckt my in-deel, verandert haar vernoughen;
    Haar aanschyn wyst het uyt, het-geen verandert is
    Veel meer als ’t is gewoon, het-geen dat altyt fris
En lachent placht te zyn. Den zin oock te verwecken
, Tot huwlyckx-staat de maaght, en dit niit te voltrecken
    (865) , Dat is voorwaar groot quaat. als in een schonen hof
    , Een aangename roos, zeer hoogh uyt ’t vuyle stof
, In hare tere schors, te-voren was gesloten
, Rust snachs oock onbekent, van douw niit overgoten
    , En onder ’t rozelaar geziin niit, ongepluckt,
    (870) , Op mouderlyken steel, gerust in dit haar luck:
Op ’d eerst zeer haastich licht, dat met den dach komt blicken
, Zoo wort zy strax ontwaackt, begint haar op-te-quicken
    , Voor Zonne-schyn di haar, zoo liiflyck dan belacht
    , Dout op haar vervich root, waar naar zy heeft gewacht
(875) , Houwel ontwetent mee: wanneer dan kompt gevloghen
, De Bi di daar haar vocht, oock strax heeft wech-ghetoghen
    , Ghelyck zy is gewoon, op blommen wonder koun:
    , Wanneer-m’en deze Roos, niit van den steel gaat doun;
, Dat zy tot in het mid’ de vlammen gaat gevoulen
(880) , Dat van het voudent licht, ’t geen haren zin dout woulen;
    Met ’t vallen van de Zon, zoo gaat zy vallen mee,
    , Haar vervich root verdwyndt, dat by de haagh ter-stee,
[fol. D4v, p. 32]
, De bladers nu verslenst; dat qualyck is te-zegghen
, Dit is een roos geweest, en niit om-te-weerlegghen.
    (885) , Zoo oock de jounge maaght, terwyl mouders zorgh
    , Di tucht, en gadeslaat, de schaampte dan haar borgh;
, Van byde wel bewaart, zorghvuldich op-gesloten;
, Zy sluyt oock in haar borst, het-geen haar kan benoten
    , Met drift van zoute min: maar zoo een kril gezight
    (890) , Van liifs begeerlyckhyt, haar swiirt staachs voor het licht,
, Dat oock tot dit gezucht, gaet open-doun haar ooren
, Met eenen dan het hart, zoo is het al verloren;
    , Want in de tere borst, drinckt-in met kracht de min,
    , Van ’t hart dan in het hooft, bezoutelt daar den zin:
(895) , En zoo de schaampt di deckt, de vrees dees gaat betomen
, Dan ’d arme swygende, dees macht kan niit ontkomen:
    , Door de begeerte groot, verslenst zy tenemaal
    , En zoo de vlam noch duurt, haar schoonhyt tast dees quaal
, Genadeloos dan aan: zoo dan den tyt gaat glyden
(900) , Verliist haar schoont en luck, een quaat van by-de-zyden.
    Montaan. Zyt Titir wel-gemout: verouwdert niit door zorgh
    , Voor ’t menschelyck gewoul: den Hemel is zyn borgh
, Aan ’t harte dat wel hoopt: ’t ghebet van flouwe menschen
, Rackt niit tot ’t hoogh gesternt, men mout al biddent wenschen
    (905) , Waar dat ’t nootzaaklyck is: en hopen in de Goôn
    , Zoo-veel als ’t moglyck is, en houwden hun geboôn:
, En meestendeel de-geen, de-welke van hun komen?
, Ons Kindren van het zaat, uyt Hemel oock genomen:
    , En hy di oorzaack is, dat allen zaat oock grouyt;
    (910) , Zal dezen oorzaack zyn, dat ’t zyne niit en blouyt?
Kom Titir naar de faan, gaan wy ons steppe wenden
Gelykelyck te zaam; en laat ons daar gaan zenden
    Aan Pan ghy eenen bouck, en ick aan Herkules
    Een stiirken jounck en fris; en ghy O! trouw Dametes,
[fol. E1r, p. 33]
(915) Kiist my een stirken uyt, dat onder al de-gene
’t Best van het twede hardt, het schonsten oock met-eenen;
    Langhs ’t wegen van den bergh, het-welck het kort-’sten is,
    Kompt daar-me naar de faan, waar ghy my daar gewis
Zult vinden, waar ick gaan.
    Titir. En wilt my oock me-brenghen
(920) Van myne koy een bock, Dametes, met gehenghen.
    Dametes. Sal ’d een en d’ander d!oun. Montano dezen droom
    Ghewendt der hoghe Gôon, geluckich en zoo schoon
Als ghy oock hopen kondt (ick weet oock hou kan wezen
Van u verloren zoon, u heuchenis voor-dezen)
    (925) Wichelery vol luck.


V. HANDELINGH.

Satir.

                    GHelyck aan planten vorst,
                    , Aan blommen oock de hit, als ’t al naar regen dorst,
, Aan aders hagel let, en aan het zaat de wormen,
Aan hardten let het net, als ’t jagers gaan bestormen,
    , Aan voghels oock den lym; zoo liifd’ heeft aan den man
    (930) , Een vyandt staach geweest, die hy noot dempen kan:
, En di dit eerst voor-al, een branden heeft gaan heten;
, Van zynen bozen aart, heeft hy zeer-veel geweten:
    Want zoo men ’t viir aanziit, hou is-het wonder schoon.
    , Maar zoo-m’en ’t raken gaat, wat kryght ghy voor een loon?
(935) Wanschapich noot gedrocht, zoo fel op ’d Aart te-vinden;
, En steckt als puntich staal, als Leuwen gaat verslinden
    , Al wat hem oock ontmout, en vliight gelyck den windt;
    , En waar het stil blyft staan, is grote macht een kindt:
[fol. E1v, p. 34]
Zoo is het met de liifd’; zoo zy haar kompt vertoghen
(940) In blonde vlechten glad, dat onder schone ooghen,
    Hou-dan verquickt zy ’t hart, hou haghelyck zy schynt,
    En adempt alle vreucht (maar di zoo haast verdwynt)
Belooft een zoute vree: Maar zoo ghy dees gaat naken
En haar van-naar bezouckt, wat dout zy bitters smaken?
    (945) Gheen Tiger in het wouwdt, Irkanien gevout,
    Noch den Libischen Leuw, zoo fel of zoo verwout,
Noch geen vergiftich slangh, is by-haar te-gelyken;
Wanneer zy gadert macht, zy dout het alles wyken,
    En vreder als de Doodt, of pynen van de Hel;
    (950) Van al medogenthyt, een vyandt wonder fel,
Maar vrindt van haat-en-nyt; en om dit dan te staken
Liifdt is berooft van liifdt, en zout, heeft vrangh vermaken.
    Maar wat spreeck ick van haar, waar-om geef ick haar schult?
    Dat werelt is met waan, en haat heel opghevult
(955) Is zy daar oorzaack af? O! neen niit door het minnen
De zelve zoundicht staaghs, maar wel door quade.zinnen:
    O! Vrouwen ontrouw groot! al wat de liifd’ bekyckt
    Met schant vleck ende hoon, dat is dat u beryckt;
Allenelyck uyt u, is’t dat de schant kompt vlouyen,
(960) Maar geensins is het min, di liifd-zucht dout verfouyen
    De-geen is zout en zaght; maar by u datelyck
    Verliist zy alles gouts, door uwe zinlyckhyt.
Ghy snydt de weghen af, om dat zy niit zouw dringhen:
In dees u vrede borst, en zoo u.hart bedwinghen:
    (965) Ghy streelt haar maar in-schyn, bedright haar inder-daat;
    U zorgh en al u vreucht, en allen uwen staat,
Bestaat allenelyck, en schept alleen vermaken
In u geschildert vel, twee root-geverfde kaken:
    Noch de stantvastichyt, heeft plaats in uwen zin,
    (970) Voor hem di u bemindt, met zulck een trouwe min.
[fol. E2r, p. 35]
Te stryden met u liif, om ’t besten te beminnen;
Zoo in twee borsten eens, te sluyten ’t hart van-binnen?
    In ’t willen oock van twee, dat daar maar is een Ziil.
    Maar letten staaghs alleen of ’t hulsel wel beviil,
(975) Versiren dat met gouwd’; het hooft rondom bedecken
Met duzent krullen ront, op zyne vuyle plecken;
    Bekommert met dit net, waar in ghy vatten gaat
    Van duzent suffers slecht, di treden achter-straat,
De harten zoo verblindt. O laas! hou staat oock tegen
(980) Te-ziin met borstels kleen, aan ’d aanschyn verven geven,
    Verduysteren de vleck, van ’t wezen en den tyt,
    En hou de loye verf, door ’t root zich dan verblydt;
’t Verrimpelpt vel dan oock, weer ’t effenen met verven,
Het swert te maken wit, maar jounckhyt te verwerven
    (985) O! Laas dit mach niit zyn; maar eer als ghy wel deckt
    Een fyl met ander fyl, zoo wort het al bevleckt;
Oock dickmaal nemp ’t geen draat, geknoopt, en met de tanden
Zoo houwdt ghy vast een endt, en ’d ander, een der handen
    (De slinke meesten-deel) di leet een zeker ringh
    (990) Met lopen van-den knoop, dat dit geeft een geswingh
Aan ’t klyne wassent haar, met open-doun en sluyten
Op ’t voor-hooft rouw en rof; en dus zoo gaat ghy uyten
    Dat haar dat tegen danck, u op het aanschyn wast
    En schaaft zoo ’t wollen vel, al of met tangen vast,
(995) Als ’t swilt met zulk een pyn, di dan oock staachs gaat grouyen
Met zoo een grote smert, gereet oock om te blouyen
    Dat ’t lyden is de bout. Maar dit en is noch niit,
    Houwel het is al veel: gelyck dit al geschiit:
Zoo zeden, en gewoont: want wat mach daar doch wezen
(1000) In haar welck niit gevynst? zoo zy maar schickt haar wezen;
    Zy zucht met zuchten vals, zoo open-dout den mont
    En d’ oogen maar en drayt, al vals tot in den gront:
[fol. E2v, p. 36]
In ’t kort wat dat zy dout, het zyn al valsche treden,
Wat datmen in haar ziit, van ’t hooft door al de leden.
    (1005) Of zy pynst, of zy spreckt, oft zy staat, of zy gaat,
    Of zy kryt, of zy lacht, ’t is al gevynst gelaat.
Dit noch al luttel is; maar diên oock meest bedrighen
Di in haar meest betrouwt, dan altyt voor hem lighen,
    Beminnen diên dan ’t minst, den-geen het meest verdint;
    (1010) En haten trouw als doodt, en slaan di in-den windt.
Zoo-dan al liifdens-mis, daar is zy van de fylen:
Maar niit alleen aan haar; aan diên di dan by wylen
    Haar geeft in ’t minst geloof; het-geen ick heb gedaan:
    Zoo is de fyl dan myn, di u quam bidden aan,
(1015) In u gelooft oock heb, de quaatste van de Vrouwen
Koriska vals en boos, de-gene ’t mynder rouwen,
    (Zoo ick geloven kan) van dit zoo quadt gewest
    Van Argos henen-quamt, en zyt alhiir gevest:
Argos waar schende-min, zyn meester-stuck gaat spelen:
(1020) Maar boven allen dit, vynsen di niit vervelen,
    Vol list en looshyt groot, di hebdt ghy op u handt;
    En wet zoo erghelyck, te swiren door het landt;
Dat met de zuyverste, ghy gaat daar-henen treden;
Op roum van eerlyckhyt, verheft ghy uwe leden,
    (1025) Dat u niit tou-en-kompt. Wat heb ick uytgestaan,
    Wat lyden niit gehad’, wat heb niit aangegaan,
Om deze niit gedaan, het-geen my wel gaat rouwen,
En oock hiir van beschaampt. Dat hy nu leert de Vrouwen
    Hiir kennen door myn pyn, den minnaar slecht beraân,
    (1030) En noot een af-Godt mackt van ’t aanschyn vol van waan;
Al is het wonder schoon; dat hy, my gaat geloven,
, Dat een aanbeden Vrouw, van ’t waan dan opghetoghen,
    Mach vrylyck zyn genaampt, een helsche Godlyckhyt:
    , Heeft een zoo gouden dunck, van allen haar belydt;
[fol. E3r, p. 37]
(1035) , Met ’t aanschyn schoon op u, di-geen voor haar komt knilen,
, Zy ziit als een Goddin, ryt met vergulde wilen
    , Dat over sterflyckhyt: ghelyck zy u aanschouwdt
    , Misacht zy u zoo staagh, haar hopen hogher bouwdt:
, Van Godlyckhyt zy roumpt, door dees haar grote machten
(1040) , Door u flouwhertichyt, gekomen tot dees krachten.
    Wat! zoo veel slaverny, zoo veel gesteen, geween,
    En zuchten bidden staagh? dat allen dit of geen
Gheweer, de maaghdekens teer kinders maar aanverden:
Ons mannen-borsten zyn, van veel-meer groter werden,
    (1045) Oock sterck en machtich vroom. Ick zelfs oock eenen tydt
    Geloofden dit te zyn oock een zeer gout belydt:
Met tranen en geween, in ’t Vrouwen hart ’t ontsteken
De vlammen van de min: maar nu ziin myn gebreken
    Hou dat ick heb ghemist; want zoo-zy heeft een hart
    (1050) Van eenen herden ky, om-niit zoo meent de smert
Met winden van een zucht, een vounck hiir uyt t’ontsteken;
Oft wel met tranen nat, het viir in brandt te-smeken.
    Laat zuchten laat ze daar, o! laat de tranen staan,
    Wanneer ghy wenscht u zaack met Vrouwen wel-te-gaan;
(1055) Zoo met onblusbaar viir, ghy dan oock zyt ontsteken;
Zoo ver als ghy oock kondt, bewinpelt dees gebreken
    In ’t binnenst van u hart, en voucht u naar den tydt,
    Dout wat de liifd’ gebiit, en zoo den aart u lydt.
Bedaarthyt is een deucht, alleen in schyn, by Vrouwen:
(1060) , Zy pryzen dees in schyn, maar zy wel anders wouwen;
    , Zoo-dan als ghy met di, voor haar verschynen kompt
    , Zy prysen u in schyn, in ’t hartsen gecken gront
, Met uwe simpelhyt: allenelyck begeren
, De-dees in hun geacht, maar niit hem gaan generen
    (1065) , Met ’t gheen dat hun bekompt; maar onder simpelhyt
    , Bedecktelyken stouwt, dat is een recht belydt,
[fol. E3v, p. 38]
, Dat is dat hun behaaght. En zoo met deze wetten
Recht-zinnich naar den aart, zoo ick u dees gaan zetten,
    Zoo ghy my geeft geloof, beminnen zult altyt.
    (1070) Noch zal Koriska meer, met allen haar belydt,
My ziin een minnaar zacht; maar eer zal my bevinden
Een vyandt stouwdt en vreet, di zy niit kan verblinden,
    En zal gevoulen oock dat niit met Vrouw-geweer,
    Maar van een manlyck man, zal wezen inde-weer
(1075) En haar zoo ransen aan, en zoo zal haar doorsteken.
Tot tweemaal had ick haar, en weet niit door wat treken
    Zy my ontkomen is, dit booswicht, myne quaal;
    Maar zoo ick haar eens krych, dat yoor de derde maal,
Vernaglen wil ick haar, zy nimmermeer kan vliden.
(1080) Op deze plaats zy kompt, dit kan alzoo geschiden,
    En dat oock menichmaal, dit wil ick gade-slaan;
    En luchten als een brack, wanneer dat zy kompt aan.
O! wat zoo ick haar krygh, voor-vraack zal ick gaan nemen?
O! wat een scheuringh doun; en zal haar doun bewenen
(1085) Dat hy di eens was blindt, kan ’d ooghen openen,
Zy van haar ontrouw boos, en al haar leugenen,
Geen Roum sal draghen meer.*
RY.
    In Jovens hoghe borst, een hoghe grote wet
    Geschreven, of veel-eer, geboren met den tyt;
    (1090) Wiêns macht zoo minnelyck, vol zouthyt tot dat glydt,
                                                Dat gout welck ’t niit en weet,
En voult noch evenwel aldus te zyn geschapen;
Wiêns zilen altyt zyn beschermpt met deze wapen:
    Noch deze tere schors, de-geen ziit niit den zin
    (1095) Di heeft wel op een uur, zyn endt en zyn begin.
Maar het verholent zaat, en innerlyke zaken,
                                            Dit weten ’t hou te maken;
[fol. E4r, p. 39]
                                                En wi met grote macht
                                                Beschermpt oock deze kracht.
    (1100) Zoo werelt is dan swangh, van deze wonders groot,
    En dees een mackzel geeft; en dat tot dit profyt
    De Son oock hoger kompt, naar zynen graat geglydt:
                                                De maan schynt rondt en bloot,
En al’t Titans gesternt. noch leeft en hiir gaat sweven
(1105) Iit geestichs wi alleen; aan alles kracht gaat geven,
    Van-waar het menslyck kint, eerst zynen oorsprounck heeft,
    De spruyten planten mee, en wat op’d Aartryck leeft
Of wat den Aart vernieuwt, wat winter oock kompt storen;
                                            Dat neempt al naar behoren,
                                                (1110) Van deze bron begin,
                                                Een eeuwelyken zin.
    Maar dit noch niit alleen; maar wat den mensch belanght,
    Van-waar zyn hyl oock kompt, hiir neder op-der-Aart,
    En blyde sterre schynt, dat komt van dezen aart,
                                                (1115) Dit aan dees macht al hanght.
Oft zout oock ofte vrangh, van wi oock ’t broze leven
De uur van zyn geboort, en sterftyt is gegeven:
    Oock wat door uwen drift, u haaght oft u onsteldt,
    Wat dat’m u neemt oft geeft, dat kompt door dit geweldt:
(1120) Wat dat de lot-vrouw dout: de werelt met gedoghen
                                            Di gaat voor dit oock boghen;
                                                Want alles watter is,
                                                Is door dees macht gewis.
    Onvlibaar zegghen vast, dat brenght de waarhyt mee;
    (1125) Zoo u voornemen is, dat naar zoo groten druck,
    De Arkadissche Aardt, voult weer eens haar geluck,
                                                En leven heeft en vree:
Zoo wichlery befaampt, ons dit oock kompt voorzegghen
Van niuwgehouwden twee, dit niit is te weerlegghen;
[fol. E4v, p. 40]
    (1130) Want dit van u al kompt, het-geen is vast gestelt
    In ’d eeuwich afgront diip, en dat door u ghewelt;
Noch zyn de stemmen vals, van wichel-konst voor-dezen,
                                            Waar uyt dit is te lezen:
                                                Maar wi houwt dit doch stil,
                                                (1135) Dan dezen uwen wil?
    Ziit eenen vyandt nu, aan liifde hiir seer fel,
    En eenen jounglingh vrangh, en vreet tot-allen-tyt;
    Di van den Hemel kompt, en met den Hemel strydt:
                                                En weer wat drouf gezel,
(1140) Trouw minnaar te-vergeefs; den-welken komt bestryden
Een zulcken eerbaar hart; en kan hem niit vermyden:
    Den-welken uwen wil, misschiin stoort met syn vlam
    Te-meer hiir min af weet; als hy niit hebben kan
Voor zynen loon als smert, te-meer zyn trouw gaat grouyen;
                                            (1145) Wanhoop kompt di verfouyen:
                                                Di mach, hiir niit en ziit
                                                En wilt ze geensins niit.
    En zoo dan in haar zelfs, verschyden konnen zyn
    Oock eeuwelyke macht? nu zoo m’ en stryden ziit
    (1150) ’d Een teghen ’d ander aan, ’t noot-lottich hoogh gebiit:
                                                Doch nimant is uyt pyn;
Noch nimant overwindt; O! valsche hoop der menschen,
, Hou dat ghy Hemels acht, het-geen ghy selfs gaat wenschen,
    , Weerspannich tegen hem: wapent ongoddelyck
    (1155) , Minnaars en haters zaam, een niuwen Reusen-strydt,
Om met den haat, en Liifd, den Hemel te bevechten;
                                            Wi kan u hiir in rechten:
                                                Wanneer dees blinde gaan
                                                Zeeghaftich zaam gelaan.
    (1160) Maar ghy di boven ’t lot, en sterren hebt de macht,
    Met ’t Goddelyck verstandt, berourder van den al:
[fol. F1r, p. 41]
    Al herst wat is geweest, en watter wezen zal
                                                Aanschouwdt doch onze klacht:
Hiir den verdwelmden staat: hou konnen di verzamen
(1165) De liifde en den haat, wat is dit voor een pramen
    Van ’t vlammen en het ys, door vaderlycke macht?
    Di mint en niis en mint, te-zamen zyn gebracht?
Doch mackt O! grootste macht, dat wy-li niit en missen,
                                            In dit, zoo licht vergissen,
                                                (1170) Bermhertichyt hiir-mee,
                                                De-geen voor ons is ree.
    Maar oock wi zegghen kan, het-geen schynt ongeluck,
    Verandert niit zoo-strax, en dan ons grootste luck.
, O! hou onmenschelyck, is hy altyt bedroghen,
(1175) , Di in de Zon wilt ziin, met menschelyke ooghen.
Continue

II. DEEL.

I. HANDELINGH.

Ergast. Mirtill.

WAt heb ick weghs gedaan; ten-lesten u gevonden;
Naar ’t vlouyen, naar den bemd, naar ’t velt oock by de honden
    Naar bron, naar hof, naar loop en langen tyt om-niit,
    En nu den Hemel danck dat ick ben uyt ’t verdriit.
Mirtill. (1180) Ergast waar-van doch niuws, het-geen kan weerdich wezen
Van een zoo groten haast? ghy di my hebdt bewezen
[fol. F1v, p. 42]
    U hulp, wat brenckt ghy doch, van leven oft van doodt?
    Ergast. Waar ’t zaken ick dit had, O! dat en zy ’d u noot;
Maar ’t ander u verhoop, noch metter-tydt te geven:
(1185) Hou-wel ick ’t niit en heb. Maar ghy krenckt niit u leven:
    Dat zoo ghestadich niit, u droufhyt meester is!
    Maar overmeestert haar, u zelven, en blijft fris:
Zoo ghy wilt machtich zyn een ander ’t overwinnen:
Leeft en hervat-het eens, verquickt somtyts u zinnen.
    (1190) Maar om de oorzaak u te zegghen van myn komst
    Zoo ras. Hiir is voor ’d eerst te winnen hare jonst:
Kent-ghy (maar wi is hiir, haar niit en zouwde kennen)
De Zuster van Ormin (O! hiir zoo mout ghy henen)
    Groot, zoo my dunckt van lyf, en van een bly gezicht:
    (1195) Haar hulsel is zeer blondt; wanneer ’m haar ziit in ’t licht:
My dunckt geverft oock wat, Mirtil. houw is zy doch geheten
Ergast. Koriska. Mirtil. ’kenze wel; en oock, dit kont ghy weten,
    Wel spraak met haar gehad. Ergast. wel dan zoo weet dan mee;
    Dat zy (O! ziit het luck) hiir komende ter stee
(1200) (Ghemackt is weet niit hou, oft oock door wat voorwaarden)
Van schone Amaril, van zoo veel deucht en weerden,
    Vrindinne waar-om ick in ’t hymelyck aan haar
    U liifden heb vertelt, gestelt in ’t openbaar:
Wat ghy van haar begeert, heb ick haar late-weten:
(1205) En zy oock datelyck, en dat met groot vermeten
    Di heeft u trouw belooft, en hulpe waar zy kan.
    Mirtil. O! duzent, duzent maal, Ergast zoo dat is dan
De waarhyt, vol van heyl, Mirtillo bove-maten
Als ander minnaars veel; zoo zy dit tou-wilt-laten.
    (1210) Maar heeft zy niit gezeedt, hou dit geschiden zal?
    Ergast. Hiir af noch niit in ’t minst; maar nu zoo weet ghy ’t al.
Koriska oock di zeed’, noch niit en kan verzinnen,
Hou dat dit dint gedaan naar ysch het te beginnen,
[fol. F2r, p. 43]
    Voor dat zy van u min, oock meer verwitticht is;
    (1215) Om zoo te dringhen staach meer in des Nimphs gewis:
En haar dan vougen best: het zy oft door gebeden,
Oft wel door erghen list: en watter dint gemeden,
    En watter dint gedaan. En hiir-om quam ick u
    Nu zouken hiir ter-stee, zoo ras en half oock mu.
(1220) Zoo dint het dan oock wel: dat ghy my gaat vertellen
Al wat oock van ’t begin, u liifde quam verzellen.
    Mirtil. Dit wil ick dan gaan doun. Maar vrint Ergasto wet:
    Dat deze heuchenis (een minnaar gruwlyck let,
Di buyten allen hoop, zoo trouw, zoo staaghs gaat minnen)
(1225) Is als de fackel brandt: di zoo dees gaat beginnen
    Te swiren met den windt, de vlam di eet haar op:
    Of een geschoten schicht, gepranckt tot aan het sop
In wonden: zoo-men poocht, om dezen uyt-te-trecken
Te meer ’m hem ruren gaat, te meer men gaat verwecken
    (1230) De innerlyke smert: wel zegh u eene zaack
    Waar aan ghy kont bevroun; hou bitter is den smaack
Der vruchten van de Liifd; hou-wel dat oock gaat geven
Den wortel zoutichyt; en hou een minnars leven
    Is nit als ydel hoop. In dien schonen tyt,
    (1235) Wanneer den dach wint-aan op ’t dounker en verbydt,
(Ziit nu het jaar gekeert) dees Pelgrims quam vermaken,
Dees Zon van schoonhyt niuw, als andren lendt quam staken
    Des ’s winters sturichyt; versiirden daar myn aard’
    Met hare zouthydt zout, geluckich myn en waart
(1240) Landt van Elide daar, en Pise van-ghelyken;
Myn wezen (om dees kompst geluckich) quam daar kyken.
    (Haar Mouder haar daar brocht) (in dien dach geviirt
    Aan groten Iupiter, wanneer ’t al is versiirt
Met offerhandt en vreucht, der zoo vermaarde spelen;
(1245) En deze aan dit eeuw, noot waren tot vervelen)
[fol. F2v, p. 44]
    Om aan haar ooghen schoon een schouwspel an-te-doun
    Aan hun behaghelyck; maar deze ooghen schoon,
Aan d’ ander waren al, schouw-spelen bove-maten
Veel groter meer van waart; waar in verholen zaten
    (1250) De krachten van de liifd: waar-door (ick di als noch
    Geen vlam en had gevoult, noch wist van liifs bedroch)
O! laas! zoo haast en had, dit aanschyn eens bekeken,
Of strax zoo is de vlam van liifd, in my onsteken:
    En zonder tegenweer, van d’ eerste zout gezicht
    (1255) Dat haar schoon oog my gaf zoo voul ’d ick door ’t gevricht,
En al de leden door, dees sterke schoonhyt glyden;
Di zydt, geeft my u hart Mirtil, en niit te byden.
    , Ergast, O! wat kan niit de liifd, in borsten heel beleeft?
    , Dit nimant weten kan, di ’t niit geprouft en heeft:
Mirtil. (1260) Maar ziit oock wat zy kan in zachte borsten maken
’d Invouwdichste van-al liifds’ zoo vernufte zaken.
    Ick gaf van myn gepyns, myn zuster kennis af;
    Nam raat van haar alleen; zy van myn Nimphe straf
Een me-gespeul als-doun (zoo langh als di verbyden
(1265) Te Pise ’t Elide) de-welke my beryden,
    Wanneer van haar ick nam, versiirt en opgetoot,
    Het maagdelyke kleet, zoo liifde doun geboot:
Zy schickt aan ’t slach van ’t hooft het haar zoo als het hoorden
En vouchter blommen by; ick liit haar al geworden,
    (1270) Den maaghden-boogh my geeft, het pyl-ghewaat op ’t zy
    En wyst-my loos-ghelyck, de spraack, ’t gezicht daar-by,
Te drayen naar de konst, en myne stem te fynen:
Oock aan myn kin als-doun quam noch geen haar verschynen
    Noch daar van ’t minst gespeur: en als het nu was tydt
    (1275) Zoo heeft zy my met haar, zoo daat-lyck me-gelydt,
Waar dat de schone Nimph gewoon haar te vermyden,
Zom eêle maaghden oock, gekomen in di wyden,
[fol. F3r, p. 45]
    Van ’t Megaresche landt; myns Nimphs een manschap mee
    Uyt liifden en van blout gelyckmen my ter-stee
(1280) Aldaar te kennen gaf. Waar, ’s onder hunli-allen
Stont als een edel roos; met een veel-meer bevallen,
    Als die by ’t leegh ghewas van violetten staat.
    Wanneer ’t al op dees wys, en dat in dit gelaat,
Een wyle dus geweest, dat zonder voorder wezen
(1285) Tot ernst oft tot genucht: zoo isser opgerezen
    Een maaght van ’t Megarees, en deze doun dus sprack.
    In tyden dan van spel, zyn wy-li-al zoo swack,
En staan wy ydel hiir? aan ons niit van-gelyken,
Oock wapens als de mans, om trurich te staan kyken?
    (1290) Kom stryden wy in’t spel? zoo zusters mynen raat,
    Aan allen wel behaacht, en oock ter-harten gaat;
Gaan wy, zoo zyli doun, ons wapens oock beprouven
Dat tot den stryd in ernst, wanneer het zal behouven
    Oock tegen ’t mannen-volck, wanneer het tyt zal zyn.
    (1295) Kom laat ons kussen gaan; wat zyn wy noch in pyn,
En daar me stryden aan? en di di oock zal wezen
In ’t kussen ’d ergste me; di zal dees uytgelezen
    Blomme-kroon kronen ’t hooft: en welke geven kan
    Den smakelycksten kus, bevallen best aan man.
(1300) Zy lachten altemaal, met dit haar vrolyck zegghen,
En nu men seffens gaat, het stuck in’t werck oock legghen,
    Hiir allen me-te-vreên. Zy stonden noch verstroot,
    Elck-een, aan zyn gespeel, een kus naar ’t hooft gegoot,
En zonder hun-li was, een teken noch gegeven,
(1305) Een oorlogh heel verstroot, en woulen in dit leven.
    Het welck wanneer nu zach, de Megareze gaat
    En stelt hiir reghel in, dit met een zout gelaat;
Wanneer daar-naar zy zeedt. Der kussen ons mout wezen
De Rechters welcke oock heeft den schoonsten uyt-gelezen,
[fol. F3v, p. 46]
    (1310) En lifelycksten mont; en zy-li af-ghelyck,
    Staan-tou aan Amaril te zyn dit Koninckryck.
Als zy haar ooghen schoon, zoo zout om-leegh-ghe-slaghen;
En met een zeegh-baar root (zoo kostelyke gaven)
    Is helyck overdeckt, als dit oock blyken liit,
    (1315) Niit minder innerlyck, haar schoont als dimen ziit:
Oft ’t wel dat ’t aanschyn schoon; door eenen spyt gedroungen,
Dat tegen haren mont; quam zoo ter-baan gesproungen,
    Met zyne schone verf, en ’t schoon blout-purper kleet:
    Al oft het zegghen woud’, met innerlyken leet,
(1320) Aan dezen weerden mont, schoon ben ick van-gelyken.
Ergast. O! hou had ghy by tyts, tot ’t Nimphen kleet gaan wyken?*
    Gheluckich, en al of voor-spelder van u luck
    O! Minnaar trouw, en vroom; en nu in zulk een druck.
Mirtil. En nu zoo was alree, in ’t minnent ampt ghezeten
(1325) De schone rechters daar: men liit het ider weten,
    Naar het de Megarees, nu alles had ghestelt;
    Ghinck ider een by beurt, naar ’t zoute kampen-velt,
En maken zynen mont een prouf-stuck van zyn kussen,
Aan di zoo grote schoont, di alle schoont gaat blussen
    (1330) Met hare zoutichyt, onvergelyck-baar gout.
    O! dien schonen mont, den mont zoo Hemels zout,
Zoo eel, zoo lifelyck; di wel mach zyn geheten
Een konck van Indien ryck, wel-rikent, op-ghespleten,
    Met perelen bezaat, uyt ’doosterse ghewest,
    (1335) De ronste, wel gesnourt, en dicht by een ghevest:
Di delen van-gelyck di open-gaan en sluyten,*
En tonen eenen schat, van binnen en van buyten,
    Met eene purpre verf, gemenckt met honinck zout
    Dan ick aan u Ergast, niit uyten kan dit gout,
(1340) Een zout onzegghelyck, dat ick in ’t kussen voulden:
Maar hiir-aan nempt gemerck, hou dat myn zinnen woulden:
[fol. F4r, p. 47]
    Dat zelver oock den mont, het u niit zegghen kan
    Wat dat hy heeft geprouft, en wat hy daar vernam.
Nu gadert altemaal, Cypresse zouticheden,
(1345) Haar riten algelyck, ’d Hibisschen honinck meden,
    O al en is niit weert, by deze zoutichyt,
    Di ick daar van genoot, en in myn zinnen glydt.
Ergast. O! welgheluckte dift O! alderzouste kussen.
Mirtill. Wel inder waarhyt zout, maar niit om uyt-te-blussen,
    (1350) Noch aangenaam alzoo: want wel het beste deel,
    Van dees volmaeckte vreucht, dat bleeft in zyn geheel:
De liifd’ di nam di wel, maar quamze daar niit geven.
Ergast. Maar doch hou te gemou, als’t lot aan u ginck kleven
    Wanner’t was uwen keer? Mirtil. op deze lip Ergast
    (1355) In haast quam myne Ziil met alle zynen last:
En in zoo nouwen plaats, myn leven heel besloten
Was yndlyck eenen kus met neckter overgoten:
    Waar door dat al’t gevricht, nu zynde zonder kracht,
    Aan’t beven en ontstelt, geheelyck in onmacht.
(1360) En als aan’t helderlicht, en Blixem quam genaken
Gelyck ick di wel wist, van deze myne zaken,
    Dat endlyck dit bedroch, en niit als difte was:
    Vrees ’d ick de heerlyckhyt, en groothyt op dit pas,
Van’t Hemels aanschyn schoon: wanneer my quam verquicken,
(1365) Een lifelycken lach, een openhartich blicken,
    Zoo quam ick voorder tou. Ergast de liifd di stont,
    Als’t Bi daar in een roos, besloten in den mont,
In lippen zacht geberght. Wanneer zy dus gebleven
Met den gekusten mont (myn kussen nu gegeven)
    (1370) Onrourbaar en gepranght; een ander zoutichydt.
    Als van een honinckraat, en was my daar berydt.
Maar doun zy nu begon my zelver tou te ryken
Haar rosen by de zout (dit luck quam my bekyken
[fol. F4v, p. 48]
    Oft wel het was haar deucht, want ick te zeker weet,
    (1375) Dat dit de liifd niit was, want zy is my te vreet)
En horende den klanck, van deze zoute lippen,
Ons kussen menglen zoo (wat gaat ghy nu niit dippen
    Dyn oogh voor euwelyck, in ziltich brackich duw;
    O! weerden liven schat, di ick verlise nu,
(1380) En ick en sterf noch niit?) als-doun begon te smaken
Van een verliifde bi, den anghel op dees kaken
    En stekende en zout door-borende myn hart;
    Di my misschiin als-doun, tot een meer groter smert,
Ghegeven weder wirt, om my altyt te quetsen,
(1385) En daar een sterke stadt van trouw, en liifd te metsen.
    Ick, di nu totter doodt, aldus gequetst, gewondt,
    Wanhoopich ’t wonder was, dat ick den zouten mondt
En lippen niit en beet, dees mandodende rozen
En daar myn tekens liit; maar lasen! hare blosen
    (1390) En eene zoute lucht: en dees als eenen geest,
    En Goddelyke macht, my hiil altyt bevreest,
Di weckt bedaarthyt op. Ergast. bedaarthyt O! geprezen,
Hou moyelyck zyt ghy, altyt aan ’t minnars wezen.
    Mirtil. En nu een ider had volbracht zyn zegghen daar:
    (1395) Met een verlanghen groot, het vonnis wirt van haar,
Van ider-een verwacht. Wanneer zy gaf verklaren,
(De schoone Amaril) myn kussen ’t zoutste waren
    En smazelyker veel, als een van dander al.
    Zy met haar ygen handt, aldaar in ’t groune dal,
(1400) Met eene kroon zeer schoon (de-geen men ginck bewaren,
Voor winder daar gemackt) stelt vast rondom myn haren.
    Maar lasen! noot een velt, dat open-leet, en brandt
    Met zulck een hete hiit, door al het gansche landt,
Dat onder raserny van den hondt der planeten;
(1405) Als-doun myn dorre borst met lusten wirt door-geten.
[fol. G1r, p. 49]
    En nu noch meer als oot, verwonnen door de winst.
    Maar doch ick schepten mout eer imant in-het-minst
Hiir iit van wirt gewaar. En van myn hooft genomen
De kroon zoo datelyck; zyd-ick, dit mout bekomen
    (1410) Aan u, aan u alleen, di met de zoutichyt
    Van uwen schonen mont, myn kussen hebdt berydt
Van zout te konnen zijn. Wanneer zy ’s heeft ontfanghen
Zeer vrindelyck, beleeft, (niit zonder een verlanghen)
    Haar schoon-haer me ghekroont En een di eerst haar hooft,
    (1415) En tempels had versiirt; heeft zy daar van berooft
En op myn hooft geset. Dit’s is ghy my ziit draghen,
Dat is de zelfste nu: en zal (met haar behaghen)
    Di draghen tot myn doodt, en leggen in myn graf.
    Verslenst heel zoo ghy ziit, tot een gedacht hiir af
(1420) Van dien blyden dach, maar meer tot een bevrouden
Van myn verslenste hoop. Ergast. Hiir van wil u behouden
    Den Hemel eeuwelyck; en ’d oock ghy weerdich zyt
    Tot medelyn wel eer, als datmen u benydt;
Een niuwen Tantalus, di in het geckent spelen
(1425) Waar pynen hebdt gehaalt, de-geen di staalt, u stelen
    En van u divery, hebdt vreucht en pyn ontfaan.
    Maar zeght my dit bedrogh, kon zy dat kennen gaan?
Wirt zy dit noot gewaar? Mirtill. Dit weet u niit te zegghen
Ergast wat hiir van is. Doch weet ick’t overlegghen
    (1430) Dat allen dien tyt (Elide weerdich was
    Van haar zoo hoge schoont) dat zy doun op dat pas
My vrind’lyck is geweest; met haar een zoo zout wezen,
En minnelyck daar by. Maar ’t noot-lot opgerezen
    Van myne vrede ster, vervourden daatlyck haar.
    (1435) Eer ick ’t te-degen wist, zy wasser al van-daar.
En ick oock wat ick liifd te-voren, heb verlaten,
En door di ooghen schoon, getrocken naar di straten;
[fol. G1v, p. 50]
    Al-waar, (ghelyck ghy weet) myn Vader oock noch heeft
    Zyn arme klyne woon, di my nu niit begeeft.
(1440) En hiir ick nu oock vindt, den dach di my ginck zenden
Di met zoo schonen schyn voor myne ooghe wenden
    Hoop-vollen op-ganck hel, een eeuw’gen onderganck.
Oock dit wirt ick gewaar, aan ’t eersten oock ontmouten
Dat ick ’t schoon aanschyn zach, dat ick haar quam begrouten,
    (1445) Waar-in misachtingh stont, di ’d ooghen neder-slouch,
    Al kerende den ganck, met my verachtent lough.
Wanneer ick doun zoo strax al swygende ginck zegghen
O! laas! hiir is myn doodt, de-geen niit kan weer-legghen.
    Myn Vader midlertyt, di my zoo gunstich was,
    (1450) Van dit zoo rap vertreck, verwittich op dat pas,
Van droufhyt doun gepranckt, is ziick te-bed gevallen,
En ziick tot stervens tou; waar-door tot diin gevallen
    Ick weer genootzaakt was, myn Vader by-te gaan:
    Al-waar oock myne kompst, brocht hem gezonthyt aan,
(1455) Was wel een luck voor hem, maar aan den zoon het sterven:
Di eene minne-korts zoo brandent quam be-erven:
    En slouch, allenskens zoo, in eene queelde quaal,
    Tot dat de Zon den stiir verliit nu tenemaal,
En deed het Rams-hooft aan, bleef hy in dezer voughen:
(1460) Had nivers in genucht, had nivers in vernoughen,
    En zouwden noch zoo zyn, en had myn Vader gout
    Verzocht ’t Orakel hooch, en dat met allen spout
Zyn steppen daar gewendt, en zynen raat gaan vraghen.
Het-welck zyn antwoort gaf; dat deze myne plaghen
    (1465) De Arkadissche lucht alleen genezen kon.
    Zoo quam ick weer Ergast by di my ’t harte won
Di ’t Lichaam my genas (maar O! te valsche woorden
Di dit Orakel gaf) om my nu te vermoorden,
[fol. G2r, p. 51]
    En maken myne Ziil, zoo eeuwich ongezont.
    Ergast. (1470) Zeer vremde zaken groot, hoor ick uyt uwen mont;
En dat ghy weerdich zyt, tot alle medelyden.
,, Maar eene hulp alleen, di kompt het hart verblyden
    ,, Het-welck geen hoop meer heeft; en dit is zynen keer,
    ,, Van op geen hulp, zyn hoop te zetten immermeer.
(1475) Maar nu zoo is-het tyt, Koriska te vertellen
Wat ghy my hebdt gezeet. En nu wilt u wat stellen;
    En wacht my aan de bron, waar ick haast komen zal.
    Mirtil. Wel gaat geluckich-heen; den Hemel geeft u al
Den loon di ghy verdint, di ick u niit kan geven,
(1480) Ergasto zoo beleeft, in allen dit myn leven.


II. HANDELINGH.

Dorinde, Lupino, Silvio.

    VAn Silvio schoon maar vreet, van my altyt zoo schouw,
    Zyn vreucht, en al zyn zorgh: geluckich en getrouw:
Waar ick aan uwen Heer (zoo stuur) zoo wel gekomen
Als ghy Melampo zyt. Zoo hy u heeft vernomen,
    (1485) Met zyn schoon witte handt (waar-me my sluyt het hart)
    Hy ryckt-u-tou de spys, en ghy getroutelt wert
Zoo langh ghy wort gevout: en van-gelyck gaat wonen
Oock nacht en dach by hem. Ter-wyl ick wech-genomen
    Van liifde hem zoo min, en sucht oock staaghs om niit,
    (1490) En bid hem, te-vergeefs, te helen myn verdriit:
En ’t welck my meest noch deert, hy geeft u zoute kussen
Waar eenen van alleen, myn pyn zouw konnen blussen,
    En gaan geluckich heen. En nu ick niit en kan
    Iit beters hebben doch, zoo gaan ick kussen dan
[fol. G2v, p. 52]
(1495) Melampo van-gelyck. Maar zoo tot eenen lyder,
De liifde-ster u zendt, om my te brengen wyder
    Waar mynen Silvio is, ghy di hem luchten kondt,
    Kom laat ons gaan daar-heen; waar my uyt hartsen-grondt
De liifde henen dryft: en waar ghy wort gedreven
(1500) Alleenlyck van-den aart. Maar hoor ick hiir niit beven
    Door ’t bos een Iagers tromp? en oock zeer na hiir me,
    Di daar kompt jagent aan? Silvio. Te Melampo te te.
Dorinde. Zoo de begeerte groot, my niit en gaat bedrighen;
Hiir kompt de ygen stem, van Silvio nu aan-vlighen,
    (1505) De-welke door het bos den hondt oock roupen gaat.
    Silvio Te te Melampo te. Dorinde. O! dit nu gade-slaat;
’t Is zonder-twyffel hy, den Hemel gaat u zenden
Dorinde zoo veel hyll, dat gout waar naar ghy wenden
    U steppen even-staach. Maar nu het dunckt my best
    (1510) Dat ick den hondt versteeck, bewaar hem tot het lest,
Misschiin zal ick hiir-me zyn gust wat konne winnen.
Lupino. Lupino. hiir ben ick. Dorinde. gaat scherpt nu al u zinnen
    En dat-men u niit ziit, by gene hegghen dicht,
    Spoudt-aan met dezen hondt; en kompt niit eer in ’t licht
(1515) Voor-eer als ick u roup, gaat ghy my wel begrypen?
Lupino. O! Ia, zoo zal ick doun. Dorinde. gaat ras het is op ’t nypen
    Lupino. En ghy dan haast u oock, want zoo den honger vat
    Aan deze grote beest, hy my niit op en at,
En dat met een slouck. Dorinde. wat hebt ghy oock al zegghen.
    Silvio. (1520) Rampzalich waar mout ick, noch heden steppen gaan
    Om u te volgen na? wat velden of wat baan,
Om u te vinden uyt: Melampo trouw waar-henen?
Aan my zo liif-getal; ’k heb nu schir moude-benen:
    ’k Heb berch en dal doorzocht, vervlouckt mout zyn het diir
    (1525) Het geen ghy volgden na. Maar doch een nimph ziit hiir,
En deze my hiir-van, misschiin wat niuws zal spellen.
Hou qualyck ick ontmout, ’ t is zy di gaat verzellen
[fol. G3r, p. 53]
    Myn steppen over-al, verveelt my allen-theen;
    Nochtans haar lyden mout. Schoon Nimphe werwars-heen?
(1530) O! zeght my zaaght ghy niit, Melampo trouw hiir lopen?
Den-genen schiten liit, daar achter gene slopen
    Naar eene vlugghe Dyn? Dorinde. Hou! Silvio ick schoon!
    Ick schoon? wat-’s dit gezeet? wat geef ghy voor een loon,
Waar-om my dus genaampt; waar-om my dus geheten,
(1535) O! Herder my zoo vreet; u oogen dit niit weten
    Waar in niit schoon en ben. Silvio. Of schoon of lelyck mee;
    Hiir-op my antwoort geeft? zaagh ghy niit hiir ter-stee.
Melamp? zeght oft ick gaan. Dorinde. hou rouw Silvio geprezen
Aan di u zoo aanbidt, wi docht in zulck een wezen,
    (1540) Het-geen zoo zout verschynt zoo vreden aart te zyn?
    Langhs bossen Silvio gaat, en jaaght een vlident dyn,
Langhs-bergen rouw, en rof, gaat hy de sporen volghen,
Dat van een diir zoo rouw, op hem zoo zeer verbolghen,
    En daar hy hem verteert, en mackt hem mou, en mat?
    (1545) En my di hem zoo min, di hem altyt aanbat;
Di vliit hy, en misacht! Doch, gaat niit meer na-jaghen
En dyn het-geen zoo schuyft? maar schept in-ste behaghen
    In een dat ís verliift, een dyn dat is gedwee,
    De welke, noot ghejaacht, hiir ree, ghebonden mee.
Silvio. (1550) O! Nimph, hiir kom ick nu, om myn Melamp te zouken,
Niit te-verlizen tyt; dit kan niit langher brouken
    Vaart-wel. Dorinde. Doch Silvio vreet, en vliit my niit, ick zal
    U Segghen niuws terstont, en waar, en in wat dal
Ghy u Melamp zult ziin. Silvio. Dorinde di gaat gecken.
Dorin. (1555) Doch Silvio schoon maar vreet, en gaat zoo niit vertrecken,
    Ghy di ’m u dinstmaaght mackt; Ick weet van uwen hondt:
    Ghetuyghen, liit g’hem niit, voort-schilten, zoo terstont
Dat achter ’t dyn? Silvio. ick liit, en heb oock strax verloren,
Hiir-by ontrent dees plaats, de vers-ghesmete sporen.
[fol. G3v, p. 54]
    Dorinde. (1560) Wel nu; en dyn, en hondt, di zyn in myne macht.
    Silvio. In u macht? Dorinde. In myn macht, houwel ghy my niit acht:
Zyt ghy daar-om bedrouft, om dat ghy zyt gehouwden
In di, di u aanbidt? zeght liver van de wouwden?
    Zeght-my ondanckbaren. Silvio. Live Dorinde myn,
    (1565) Dat dyn nu en den hondt, my haast gegeven zyn.
Dorinde. Ziit wankelbare jeucht! waar-tou ben ick ghekomen
Dat door een diir, en hondt, u gunst ick heb vernomen?
    Maar ziit, myn hart, ’g en zult oock zonder loon niit gaan.
    Silvio. Dit ’s reen di geven zal (’k wil dees bedrighen gaan)
Dorinde. (1570) Wel schonen Silvio wel, wat zuldt ghy my nu geven?
Silvio. Twee appelen van gouwdt, en deze myn gebleven,
    Di myne Mouder schoon, eergisteren my gaf.
    Dorinde. Aan my geen appelen gebrekender zoo laf;
Dees ick u geven kon, en smakelyker mede,
(1575) Veel schoonder van-gelyck, waart-zaken myne bede,
    En giften niit mispreest. Silvio. wat wouwde dan van my?
    Een joungh Lam uyt de Koy? oft wel een gytien bly?
Maar noch dees vryichyt en heb ick niit gekregen
Van mynen Vader gout. Dorinde. Noch Lam gaat my bewegen,
    (1580) Noch gydt oock van-ghelyck; maar Silvio u alleen.
    U liifde ick begeer; om dees is dat ick ween.
Silvio. En gaat ghy anders niit, als myne liifd’ begeren
Dorinde. Niit anders. Silvio. neempze heel, O! dit kan my niit deren.
    Wel geeft my nu het dyn, myn live Nimph, den hondt?
    Dorinde. (1585) O! dat ghy zaacht den schat, dat ’t hart sprack met de mondt,
Dat ghy zyn weerde wist, di ghy zoo milt gaat schenken.
Silvio. Hoort schone Nimph, ghy kompt en geeft my zoute wenken
    En van een zeker liifd’ gaat ghy my spreken aan
    De-welk’ ick niit en ken, en wat hiir dint gedaan,
[fol. G4r, p. 55]
(1590) Aan my oock onbekent. Ghy wilt ick u gaan minnen;
Ick min u met myn hart, ick min u met myn zinnen,
    Zoo zeer als ’t moglyck is, ghy zeght dat ick ben vreet;
    En weet niit wat dit is: is dit een harten-leet?
Ick weet niit wat u doun. Dorinde. Drouve Dorindas klachten
(1595) Waar in stelt ghy-li hoop? van-waar doch gaan verwachten
    U vreucht en uwen troost. Een schoond’ di noch niit voult
    Een genster in het minst, waar door dat alles woult.
Behaghelyke jeucht, ghy komt myn viir ontsteken,
Noch weet ghy dat ick brandt, noch kent ghy myn gebreken,
    (1600) Noch ghy en vlampt oock niit; ghy adempt niit als min,
    En kent de liifde niit; door u in mynen zin
Gheplant voor eeuwelyck. U, heeft de Min gaan baren
In menschelyken schyn, gebaart uyt schuym der baren
    Di Cipers zoo aanbidt; ghy hebdt den glans en ’t viir,
    (1605) (Het-welk myn borst best wet) kom voucht de vleugels hiir
Aan uwe schouders eens, zoo zalder ziinlyck wezen
Op ’d aart een niuwe liifd’, Kupido niuw verrezen:
    En niit als dat u hart heeft ys van binnen in,
    En manghelt anders hiir als liifde aan de min.
Silvio. (1610) Maar wat is deze min. Dorinde. Zoo ick di gaan aanschouwen
In dit u aanschyn schoon, my dunckt hiir kompt ontvouwen
    Oock al wat Hemels is: Maar zoo ick di bekyck
    In dees myn banghe borst, zoo ziin een drouvich-lyck,
Brandt, pynen van de hel, Silv. hoort Nimph niit meer gesproken,
(1615) Gheeft nu of noot den hondt; gaat dezen schat ontloken.
    Dorinde. Maar geeft my eersten dan, myn zoo beloofde min.
    Silvio. Wat! gaf ick u di niit? wat pynen zyn hiir in
Om dees genouch te doun; gaat nempt-ze en gaat henen
Met haar dout wat ghy wildt, zy is voor u verschenen,
    (1620) Wat wilt ghy hebben meer. Dorinde. verliift ghy niit in ’t zandt
    U werck en al u zaat, Rampzalighe ghy brandt
[fol. G4v, p. 56]
Dorinde te vergeefs. Silvio. Wat nu? wat weer gaan denken,
Wat? geck ghy noch met my. Dorinde. Zoo haast ick u gaan schenken
    Het-geen dat ghy zoo wenst; of zult my vliden gaan,
    (1625) Ontrouwen Silvio schoon. Silvio. Neen zeker spout-maar-aan
Myn schone zoute Nimph. Dorinde. doch gaat my eerste geven
Een pandt daar ick op steun. Silvio. O! wat een mouylyck leven
    Wat wilt ghy voor een pandt? Dorinde. Dit u niit zeggen derf.
    Silvio. Waarom. Dorinde. Ick ben beschaampt. Silvio. en dat ghy ander-werf
(1630) Oock vragen derft aan my? Dorinde. Ick wouwde zonder spreken
Dat ghy my kost verstaan. Silvio. Hou! zyn dit dan gebreken
    Di ghy niit zegghen dorft, en hebt ghy gene schaampt
    Van di ’t ontfanghen dan? Dorinde. (gelyck het wel betaampt)
Wilt ghy ’t my geven dan, en dat my vast beloven,
(1635) Te zegghen het in-deel, zal doun al myn vermoghen.
    Silvio. Wel ick beloof het u, maar wil dat ghy ’t my zeght.
    Dorinde. O! dan verstaat ghy niit Silvio dit stom gezegh?
Ick zouwd’ het wel verstaan, dat ghy het my quampt zegghen.
Silvio. O! lozer ghy als ick, voor-waar op deze weghen.
    Dorinde. (1640) Liif-hebbent meer als ghy? en minder als ghy vreet
    Silvio. Om ’t u te egghen recht, ’k en weet niit wat u let
’k En weet niit wat ghy meent; gaat klaarder hiir van spreken
Zoo ghy wilt ’m u verstaat. Dorinde. Rampzalige gebreken!
    Dan eenen van de-geen u Mouder is ghewoon
    (1645) O! schonen Silvio myn te-gheven u voor loon.
Silvio. Een Kaack-smeet dan misschiin? Dorinde. een Kaacksmeet, aan de-gene
Di Silvio u aan-bid. Silvio. Maar hiir zy my met-eenen
    Oock dickmaal troutelt dan, en dat zy is gewoon.
    Dorinde. Dit weet-wel is niit zoo; en dan voor uwen loon
(1650) Krycht ghy geen zountjen zout? Silvio. Noch zy en gaat my kussen,
Noch wilt oock geensins niit, dat imanden gaat blussen
[fol. H1r, p. 57]
    Met kussen zynen lust, op myne wanghen oot.
    Misschien woud’ ghy voor pant, een zountjen? ghy wort root
En voorder swyght oock stil, dit al gaat u betichten;
(1655) Voor-waar ick wort ’t ghewaar, hiir-in wil u verlichten.
    Maar geeft my met den vanck, voor ’d eersten mynen hondt.
    Dorinde. Belooft ghy ’t Silvio dan? Silv. Ia ick uyt ’s hartsen gront.
Dorinde. Belooft ghy ’t oock in ernst, en zult het dan oock houwen?
Silvio. Ia ick voorzekerlyck, en dat ter gouder-trouwen,
    (1660) Gheeft my geen pyn dan meer. Dorinde. Kompt-uyt Lupino ras,
    Lupino hoort ghy niit? Lupino. wi roupt my zoo ’t onpas,
Hou-zyd’ ghy mouyelyck; ick kom ick kom gelopen,
’k En sliip niit, neen voor-waar, ick most den hondt ontknopen,
    Het was den hondt di sliip. Dorinde. ziit-daar dan uwen hondt
    (1665) O Silvio, meer als ghy, beleeft tot my terstont.
Silvio. O! hou ben ick vernoucht. Dorinde. hy in dees zelve ermen
De-welke ghy mispryst, daar quam hy hem verwermen,
    Daar quam hy rusten in. Silvio. Melampo trouw kompt me
    O! al myn zoute vreucht. Dorinde. myn zuchten, kussen, lee,
(1670) Di waren aangenaam. Silvio. En u wil ick gaan kussen
En dusent dusent-maal, eer ick myn lust kan blussen.
    Hebdt ghy u zeer-gedaan, in ’t lopen nergers niit?
    Dorinde, O! zoo geluckich hondt, ziit nu wat my verdriit;
Mocht ick ten-minsten dan, myn lot met u verandren;
(1675) Waar-tou gekomen ben; hou strelen zy elckandren?
    Dat liifd-zucht van een hondt, my nu de pyn aandout.
    Maar ghy Lupino gaat, en dat met allen spout.
Naar de bestemde jacht; oock wil u daar gaan volghen
Op’t spoudichsten ick kan. Lupino. O! vrouwlyn niit verbolghen
    (1680) Ick gaander zoo na tou.


[fol. H1v, p. 58]

III. HANDELINGH.

Silvio. Dorinde.

        GHy hebdt dan nergers quaat.
    En nu myn andre gift, waar bydt het dyn zoo laat,
Het-geen ghy my belooft? Dorinde. wilt ghy haar levent hebben
Oft wel wilt ghy haar doodt? Silvio. noch ick ken al dees webben,
    Noch oock verstaan u niit. hou kan zy levent zyn
    (1685) Zoo door den hondt gedoodt? Dorinde. zyt hiir niit-me in pyn.
Zoo hy haar levent liit? Silvio. zoo is-ze dan in’t leven:
Dorinde. In ’t leven. Silv. veel-te-meer zoo gaan ick hiir-om geven,
    Heb liver dezen vanck, Melampo zoo behent,
    Dat hy di heeft gesleurt, verslonden noch geschent.
Dorinde. (1690) Allenelyck in ’t hart heeft zy een wondt ontfanghen.
Silvio. Dorinde geckt ghy dan: of is dit tot verlanghen,
    Hou kan zy levent zyn, is zy aan ’t hart gewondt:
    Dorinde. Dees dyne, dat ben ick, di zonder uwen hondt
Vervolghet, ben gevat: en levent zoo my weerdicht,
(1695) En vreden Silvio doodt, zoo ghy my nu verwaanlicht.
    Silvio. Is dit dan deze dyn, is dit dan al den vanck
    Waar van ghy my nu sprackt. Dorinde. dees ’d uwe overlanck
En hiir geen ander is; O! warom u t’onstellen:
Is’d u niit weerdiger, der Nimphen een te quellen,
    (1700) Als ’t wilde diir in ’t wouwdt: Silvio. noch ghy my liif-getal,
    Noch ick en min u oock, veel-eer in dit geval
Bedrichster, leleke, zoo gaan u dapper haten,
En mouyelyke me, Ravotster achter-straten.
    Dorinde. Is dit dan mynen danck O! Silvio Silvio vreet:
    (1705) Is dat den loon ghy gaaft; ondanckbaarhyt u reet,
[fol. H2r, p. 59]
O! schone trotse jeucht? Melampo hiir met-eenen
Nempt my tot eene gift; want al dat is verschenen
    In dees Dorind’ is u, ick stel het in u handt.
    Alleen de schone Zon (waar ick u volgh door ’t landt)
(1710) Van uwe oogh myn licht, wilt my di dan noot wygren.
Ick in de rouwe jacht, met trouw Melampo stygren;
    Ghezelschap met hem zyn veel trouwer noch aan u,
    U voorhooft droghen zal, wanneer van jaghen mu:
Al-waar op myne zy, di voor u noot gaat rusten,
(1715) Daar mocht ghy rusten dan: zoo als net u zal lusten
    U wapen-drachster zyn; wilt-drachster daar oock mee
    En als u ’t wilt ontgaat, zoo moocht ghy dan in-stee
Noch schiten naar dees borst, naar ’t wilt hiir moch-dy wenden
Het zegen-haftich boogh, u schichten naar my zenden:
    (1720) En zoo het u dan haaght, u dinstmaaght of u wilt,
    Het wit van uwen pyl, of pyl-tuych; of gevilt
Voor u, als uwen vanck. Maar wi gaan ick aan-spreken,
Aan eenen di niit hoort; naar klachten, noch naar smeken,
    En di daar-henen vliit; al-waar tot in de Hel
    (1725) Dorind’ u volghen zal al-waar-der meer gequel,
Ia eene vreder noch als myne drouve pynen,
En uwe staghe vlucht, di windich gaat verdwynen.


IV. HANDELINGH.

Koriska.

    HOu myn voornemen luckt, het luckt meer als de hoop,
    Dat kompt my vallen-tou, met eenen vollen loop!
(1730) Maar dit, het geen oock heeft, te-jonstigen de-gene
Di niit onnaxamlyck, zyn gunsten (my geschenen)
[fol. H2v, p. 60]
    En bidden vraghen gaan. Dit heeft een grote macht,
    En oock niit zonder reen, van werelt al geacht,
De welke dit altyt een Godthyt groot gaat heten.
(1735) Men mout oock zoo het dint het strelen, ende weten
    Te effenen den pat; oock de onnaxamhydt
    Is zelden door dit rat, gheluckichlyck gelydt.
Had myne wetenschap my geen ghespeel gaan maken
Van di waardoren nu, gelegen zyn myn zaken
    (1740) Om myn gepynzen zoo, te-brengen tot haar wit;
    Een andre had misschiin zeer lomp gebrodt in dit,
De meminster geschouwdt, en oock van haar gaan vliden,
Oock in het voorhooft hoogh ontdeckt voor alle liden,
    Blootdraghende den spyt, met een quaad’ oogh beziin;
    (1745) Meer quaat gedaan als goudt. Oock diin is wel te vliin
Di vyant hem ontdeckt; maar klippen diip verborghen,
Di hebben menich Schip, en ze-li veel bedorven;
    De wyste wel van al. Een di niit spelen kan
    Ghevynsden vrint als ’t hoort, is niit den rechten man,
(1750) Om vyant vreet te zyn. Men zal van-daach bemerken
Wat dat Koriska kan, hou deze nu gaat werken.
    ’t Is ick niit, di gelooft, dat zy geen minster is;
    Een ander neme dat, wel hooch op zyn ghewis
Di min weet van dees zaack. Maar ick di ben geworden;
(1755) Meesterse in dees konst? dit zal my niit begorden.
    Een maaghdeken zoo teer, een-vouwdich, ende schaars
    Ghekropen uyt de wiich, en noch de vouten dwaars;
In welke oock de min, geschounken heeft te-voren
Zyn eerste zoutichyt; daar-by dan noch bekoren
    (1760) Een herder van haar schoont, en hy haar langen-tyt
    Al-ree gevolghet had; een minnaar zoo vol vlyt
Bevallyck, ende schoon, gestaagh heeft blyve vryen,
Ghekust en her-gekust, aan alle-by de zyen,
[fol. H3r, p. 61]
    En noch onwankelbaar? di dit gelooft is zot;
    (1765) Voor my ick loof-het niit. Maar ziit hou dat myn lot
My hiir oock helpen kompt; al-hiir zoo kompt getreden
Schoon Amarilli aan; ick kere myne schreden,
    En maken eenen schyn, of ick haar niit en zaagh.


V. HANDELINGH.

Amarilli, Koriska.

    O! bossen liif vol-hyll eenzame swygh-plaats staagh
(1770) Van alle rust en pys, vry ware, herre-berghen;
Waar dat bedwonghenthyt, hiir nimant stryt gaat verghen:
    Hou geren kom ick oock, u wederom beziin;
    O! hadden sterren my, hiir ver van alle liin,
Dit lot my tougestaan, te leven op myn zelven,
(1775) En dat naar mynen wensch (dit mach zoo ’t wilt hem belgen,
    Het Elisische veldt, van halve-Goôn de woon)
    Niit wisselen wouwd’ ick, met deze schaduw schoon.
    , Want zoo het recht in-ziin, dit sterfelyke gout,
    , Is anders niit als quaat, geluck is tegen-spout,
    (1780) , Di meest heeft, heeft het minst, bezeten is hy meer
    , Van ’t geen dat hy bezit, al schynt daar-over heer;
, Geen ryckdommen voor-waar, maar stricken ende laghen
, Voor jders vryhyt staach. Wat helpt oock het behaghen,
    , Een maar van schoonhyt me, waar zuyverhyt noot loogh,
    (1785) , En in het sterflyk bloudt, van Hemel Eeldom hoogh,
En giften veel van-daar, daar by oock van der-aarden,
, En wyde velden bly, en landt van grote waarden,
    , Zoo vet, en vetter noch, de hardt di daar-van kompt;
    , Zoo niit met al dit gout, het hart in innergront
[fol. H3v, p. 62]
(1790) Vernoughen voult noch vreucht. Gheluckich bove-maten
De arme herderin, de-geen di op dees straten
    Te nouwer-noot bedeckt, een rocksken slechs de zy
    Wel arm, maar rendelyck, van allen kommer vry:
Zy door haar zelven ryck, wi ’t aardich kompt versiren,
(1795) Voult zout in arremou; den ryckdom niit gaat viren
    Van al dat zy bezit, noch heeft daar-van geen smert.
    Bezit wat dat haar dint, en noot gequelt en wert
Te hebben meer als ’t houft, nackt maar zeer-wel te-vreden:
Met giften van den aart, queeckt-op, gelyck haar leden,
    (1800) Zyn giften al alleen; en melck met melck oock vout,
    Met honich van de bi verzout haar aardich zout;
De bron di spiigelt haar, waar dat zy gaat uyt drinken
En wast haar van-gelyck, zy gaat niit voorders dinken;
    Haar zelven zy betaalt en al-de-werelt mee:
    (1805) Om haar al te-vergeefs, den hemel en de zee
Met winden zyn berourt, gaan hun met wolken decken,
Den haghel zyne kracht, en wapens gaat aantrecken;
    Haar arremou van dit, en is niit eens vervaart;
    Nackt, maar zeer wel gezint, een schat van groter-waart,
(1810) Alleen heeft eene zorgh, dees in haar hart gezeten,
(En di van quellingh vry) want zy gaat niit vergeten,
    Als zy haar schapen wydt, de koy aan haar belast,
    Zoo wydt haar oogh zoo schoon den wel-beminden gast.
Niit dimen haar touschickt, door menschen ende sterren
(1815) Maar di de liifd’ haar geeft. In schaa en ’d ooghe werren
    Van eenen mirter vers, haar* ooghen werren daar
    En* voult geen vlam van liifd’, oft maackt ’s hem openbaar;
Oock openbaart hem geen, de-geen hy niit gaat voulen:
Nackt maar zeer wel-te-vree, in dit zoo minlyck woulen.
    (1820) Waar leven dat niit weet, van sterven, voor den tydt
    Al-eer de doodt daar is; hou woud* ’d ick met al vlydt
[fol. H4r, p. 63]
Verwisselen ick kon, met u myn drouvich leven.
Maar ziit Koriska oock, heeft haar-alhiir begeven!
    O! myn Koriska myn, den Hemel u bewaar.
    Koriska. (1825) Wi ist de-geen my noumpt? wi gaat my roupen daar;
Veel liver aan my oock als myne oogh of leven
Aan my live Amaril, waar gaat ghy eenzaam sweven?
    Amarilli. Oock in geen andere plaats, dan waar ick my nu vint;
    En waar ick nerregers, oock meer ben tougezint
(1830) Vermits ick u ontmout. Koriska. ghy vint di noot gaat wyken
Schoon Amaril van u, en nivers uws-gelyken
    In zouthyt vinden zal; Ick stont op u en docht,
    En zyde in myn zelfs, hou! mout zy zyn gezocht
Zoo ick ben hare Ziil? en zoo ick dit gaan pynzen
(1835) Zoo kompt ghy daar gegaan, myn Ziil, en zonder vynzen
    Ghy mindt niit meer de u, Koriska zoo getrouw
    Amaril. Waar-om Koriska. en hou waar-om; gaat ghy dat vraghen nouw?
En heden ghy de bruyt? Amaril. de bruyt? Korisk. en my niit zeggen
De Bruyt oock; Amarilli. hou kan ick, dit zelver aan u zegghen
    (1840) ’t Gheen my niit is bekent: Koriska. en noch zoo vyns ’g het my
    En lochent het my noch: Amarilli. en noch geckt ghy met my;
Korisk. O! neen ghy zyt di geckt Amaril. Hou dan is dit dan menen
En zeght-het al in ernst: Koriska. Ia sweer het u met-eenen;
    En dit u onbekent; Amarilli. Ick weet ick was belooft,
    (1845) Maar wist niit dit zoo naa van jder wort gelooft:
Van wi doch wist ghy dit: Koriska. dit niuws heb ick geweten
Van brouder myn Ormin: en zoo hy my laat-weten
    Van veel heeft hy ’t verstaan, ’m en spreckt van anders niit:
    Maar hou; ontstelt ghy u; hou: is dit dan verdriit:
(1850) Tyngh, om onsteldt te zyn; Amaril. dit zyn zeer grote schreden
Koriska myn voorwaar, myn Mouder overleden
    Ick hoorden zegghen haar, dat diên dagh dan het is
    Wanneer m’ herboren wort. Koriska. tot beter ver-ghewis
[fol. H4v, p. 64]
Een Leven als het eerst, voor-zeker, daar-en-boven
(1855) Nu vrolyck leven moust, geen zuchten hiir behouven;
    Laat voor den arremen u zuchten altemaal.
    Amaril. Maar welken arremen? Koriska. Mirtill di by geval,
Zoo my myn brouder zyd’, ter-plaatsen was gekomen;
En wonder hem dees tyngh, de Ziil niit heeft genomen;
    (1860) En zeker ’t had geschiit, had-ick geen hulp geweest,
    En hem belooft alsdoun, te breken dit voor ’d eerst:
Doch al-hou-wel dit zyd’, alleen om hem ’t herzetten,
Ben een om dit te doun, zoo ick myn bryn wil wetten.
    Amaril. En stont hy dit oock tou:
                                            Koriska. Ia, en den middel hou.
Amaril. (1865) En hou; Koriska. Gemackelyk, zoo ghy maar zyt te-vreden.
Amaril. Zoo ghy ’t belooven wouwdt, en horen myn gebeden,
    Ick wouwd’ ontdecken u Koriska een gepyns,
    Verholen in myn hart, dat zonder meer gevyns.
Koriska. Hou! ick ontdecken dat; dat eer de aard gaat scheuren
(1870) Om my te swelgen in, naar ’t helsche diip te sleuren
    Tot een verwondringh groot. Amaril. weet dan Koriska myn;
    Dat als ick oock bedenck, dat ick ten dinst mout zyn
Aan dit, my hatent, Kint, van my alzoo gaat lopen
En dat al zyne vreucht, genucht en al zyn hopen
    (1875) In bossen maar bestaat; dat eenen hont, een diir,
    Meer acht, als wel de min van duzent Nimphen hiir;
Ben-ick nit wel gezint, voorzeker oock gaan leven
Wanhopich meesten-deel, myn zinnen my begeven;
    Maar ick ’t niit zegghen dorf, om dat de eerlyckhyt
    (1880) Het zelfs niit tou-en-laat; en oock noch meer beschyt,
Om dat ick heb myn woort, myn Vader al gegeven;
En dat noch erger is, en ’t gheen dat my dout beven,
    Aan grote Chintia. Dat zoo ghy door u hulp
    (Maar oock, myn woort bewaart) my helpt van dezen wulp,
[fol. I1r, p. 65]
(1885) Myn leven, mynen keus, myn eer oock van-ghelyken;
Zoo zult ghy heden zyn, by nimant te-gelyken
    Di, di my ’t leven geeft, en luck oock van ghelyck.
    Koriska. Zoo ’t is, diir-om ghy sucht, wat hebt ghy al gelyck
Amarilli? en oock, hou dickmaal heb gaan zegghen
(1890) Een dingen dan zoo schoon, dat niit is te-weerlegghen!
    Aan eenen d t’misacht? en een zoo ryck juweel!
    Aan di dit niit en kent? maar ghy zyt veel te-veel
Beraden in dit stuck, om waarhyt oock te-zegghen
Te-slecht en simpel me, ghy moust dit wederlegghen?
    (1895) Waar-om en spreeckt ghy niit? Amarilli. Korisk’ ick ben beschaampt.
    Koriska. Mijn liif’d is een groot quaat, is ’t zaken dit u praampt;
Veel-liver had de korts, zinlooshyt, of den kanker;
Maar met den ouwderdom, gaan deze tacken ranker
    Haar-zelven blouyen doodt; en dit ’g haast quyt zult zyn,
    (1900) Zoo ’g hiir u tegenstelt, en breckter door met pyn.
Amaril. De schaampt de-geen den aart, in jmanden gaat planten
Di kanmen loochnen niit. zy gaat maar naar de kanten
    Zoo ghy haar jaaght uyt ’t hart, terstont naar ’d aanschyn vlicht.
    ,, Koriska. O! Amarilli myn, di wys swyght zyn verdriit
(1905) ,, In ’d eersten, gaat daar naar, luy schreuwen als bezeten:
Had ghy my in-het-eerst, u quale late-weten?
    Nu waart ghy uyt de pyn; maar wat Koriska kan
    Dat zult ghy heden ziin; had ghy gebydt noch langh,
In wyzer trouwer handt, zouwdt ghy noot zyn gevallen.
(1910) Maar als ghy door myn werck, gerackt zyt uyt dees qualen
    Van eenen quaden man, bevryt wilt ghy dan niit
    Dan eenen minnaar gout, kompt stutten u verdriit?
Amarilli. Op dit daar zullen wy, met-staa dan gaan op-denken.
Korisk. Voor-waar Mirtillo vrout, en moocht ghy dan niit krenken;
    (1915) En oock voor-waar ghy weet geen herder hiir als hy
    In weerdt, en rechte trouw, te ver-gelyken zy,
[fol. I1v, p. 66]
Oft wel in schoonhyt oock, u liifd’ meer weerdich wezen?
En ghy hem sterven laat, vree Nimph met dit zout wezen,
    En sonder dat hy zeedt, myn Amarilli ick sterf:
    (1920) Maar hoort my nu eens aan. Amarilli. ’t waar beter ander-werf
Dat hy hem rusten ginck, den wortel gaan uyt-rucken,
Van dees begerten oock, di geensins en kan lucken,
    Geziin oock zonder hoop. Koriska. Maar geeft hem eer hy sterft
    Te-minsten dit vernouch, dit hy van u verwerft.
Amaril. (1925) Dit zal verniuwingh zyn, veel-eer van alle pynen.
Koriska. Laat deze zorgh aan hem. Amarilli. En van my hou verschynen:
    Zoo ’m het te weten quam: Koriska. Van luttel ziil voorwaar.
    Amarilli. Dat zy van luttel zy, is ’t zaken dat ’m oock haar
Noot niit beschulgen kan. Koriska. Zoo ghy my gaat begeven
(1930) Schoon Amaril in dit, zo gaan ick myne wegen;
    Als ick nu van-gelyck, wil laten u, vaart-wel.
    Amaril. Koriska gaat niit wegh, hoort eens, maar hou zoo fel?
Korisk. Zoo ghy het niit belooft, geen woorden wil meer horen.
Amarilli. Wel ick beloof het u, maar zegh u dit te-voren,
    (1935) Dat my dit niit verbind’, tot iit in’t minsten iit,
    Zoo wil hem horen dan. Koriska. Oock dit en vraacht hy niit.
Amaril. Dat ghy hiir niit af-wist, dat mout ’g hem doun geloven.
Korisk. Dat dit quam by geluck, daar zal ick hem tou pogen.
    Amarilli. En dat ick wech mach gaan, wanner het my beliift,
    (1940) En dit niit hindren mach, Koriska. Zyn beed’ alleen geriift;
Voorts dout wat dat u lust. Amarilli. En dat hy in zyn spreken
Zeer kort en haastich is. koriska. Dit zal hem niit ontbreken.
    Amaril. Oock hy my niit en naackt, de lenghde van myn schicht.
    Koriska. O! Lasen van een pyn, en wat een swaar gewicht,
(1945) Van-daagh u simpelhyt, Amarilli te-tomen:
Wel ick beloof het u, zyn rouren hem benomen,
    Behalven zyne toungh, dat zal hem dan al zyn;
[fol. I2r, p. 67]
    Ghy zyn uyt alle vrees, zyt daar niit me in pyn;
En nu wat wilt ghy noch? Amaril. Wel nu ben ick te vreden.
Koriska. (1950) Wanneer zult ghy het doun? Amaril. Wanneer ghy dit gaat reden
    En als het u beliift; vermits ghy my oock jont
    Tyt, om naar huys te gaan, zal komen weer terstont,
Waar van dit huwelyck, ick my eens mout berichten.
Koriska. Gaat dout doch alles wel, met wyshyt en voorzichten.
    (1955) Maar hoort wat ick daar pyns; kompt op den midddach hiir
    By deze schaduw’ dicht, alleen met geen geswiir
Van uwe Nimphen niit; waar dat ick oock zal wezen;
Merine zal hiir zyn, Glauco, Liza geprezen,
    Phillis, Likoris oock; de-myne alle dees
    (1960) Voorzichtighe en wys, di ick veel gunst bewees,
Niit minder als getrouw, zeer stille gezellinnen;
Waar ghy naar u gewoont, zult ’t blinde spel beginnen
    Mirtillo niit om hem, oock licht geloven zal,
    Dat ghy hiir spelen kompt, maar dat zoo by-gheval
(1965) En door u ygen drift. Amaril. Dit gaat my wel behaghen;
Maar d’uwe wouwd ick noot, dat di Mirtillo zaghen
    Oft waren oock daar by, wanneer hy spreken zal;
    Verstaat ghy my? Koriska. Zeer wel, O! neen dit had geen val,
En ghy bedenckt het recht; laat vry aan my dees zorghen:
(1970) Dat ghy niit vrezen dorft, dees zaken al verborghen;
    Gaat ghy maar henen dan; en blyft ghedachtich nouw,
    Te liven ’d u altyt, Koriska zoo ghetrouw.
Amaril. Heb ick myn hart gestelt, en dat in hare handen,
, Het is in haren wil, sluyte, slaacken liifs banden,
    (1975) , Alzoo het haar beliift. koriska. Dunckt u zy ’t houwden kan?
    Aan deze plaats behouft meer kracht dan ick wel kan:
Maar zy ’t niit houwden zal, wanneer Mirtil gaat stryden,
Dit weet ick zelver wel (O! laat hem maar betyden)
[fol. I2v, p. 68]
    Wat de gebeden doun: in’t hart van een jounck kint,
    (1980) En de ghebeden oock van minnaar schoon bemint.
Ick zal haar brenghen daar (zoo zy haar laat zegghen)
Waar dat ’t gheen spel zal zyn; maar ick zal dit belegghen,
    Dat of zy wilt of niit, ick zoo veel houwdens krygh
    Aan woorden di zy spreeckt: dat van haar heel bedryf
(1985) Tot ’t binnenst van haar hart, zal weten de gepynzen.
Als ick dit heb in-handt, en zy niit meer kan vynzen
    Voor my in eenich deel, zoo kan al met haar doun
    Oock zelver wat ick wil, hiir valt geen wezen koun;
Ia dit zoo wyselyck, behendich oock gaan drayen,
(1990) Dat zy oock zelve meent, (by my haar noch berayen)
    Dat ’d uyt-gelaten liift, haar brocht tot dezen val
    En niit myn looshyt wys, hiir af betichten zal.


VI. HANDELINGH.

Koriska. Satir.

O! Lasen ick ben doodt, Satir. ’t is ick di ben in ’t leven.
Koriska Keert Amarilli keert, O! Gaat ghy my begeven
    (1995) Di nu gevangen ben. Satir. U Amaril niit hoort;
    Het is op deze reys, dat ick u heb aan ’t boort,
En nu ghy stil mout staan. Korisk. Myn haeren, O! wat pynen.
Satir. Zoo langh heb ick gewacht, tot dat ghy quampt verschynen
    Ter plaatsen waar ick u, gekregen heb in’t net;
    (2000) Dit is den mantel niit, het haer zoo ghy het weet
Koriska. Koriska. Satir my? Satir. aan u, ghy niit de-gene
Vermaart oock inde konst, der logenen met-eene?
    Daar van Meesters zoo groot? en woorden zoo bedeckt?
    Van zoo veel ydel hoop, waar dat ghy mede geckt?
(2005) U wezen van-gelyck, het geen ghy gaat verkopen
Tot eenen diren prys, ghy di my hebt doun lopen,
[fol. I3r, p. 69]
    En altyt uytgestelt, en zoo verschydelyck
    Bedroghen menichmaal, Koriska schandelyck.
Koriska. Ick ben Koriska wel, maar niit di ghy gaat menen
(2010) Bevallyck Satir schoon, voor u alhiir verschenen
    Behachelyck zomwyl Satir. O! nu bevallyck ben
    O! quade ben ick dat? O! dit niit uwe-ken
Of ick bevallyck was, wanneer ghy my zoo haten,
Voor Koridon my liit? Koriska. U voor een ander laten?
    Satir. (2015) O! hoort doch wonder hiir, in een eenvoudich hart
    Zoo niuwe zaken hiir? als ick geport oock wert
Door u om Lillis boogh, behendichlyck te nemen
Van Kloris’t dexsel mee, en Daphnis kleet met-eenen
    En Silvias brooskens oock; als doun beloofden ghy
    (2020) Het-geen geen ander gaaft, u jonst, u min aan my,
En dien schonen krans, den-welken u ginck geven
Di gaaft ’g aan Niso doun, den schoonsten in myn leven,
    Als ghy my liit in ’t hol, in ’t bos oock aan de bron
    Heel nachten wachten lanck, dat ick niit meer en kon
(2025) My houwden van de kouw, begeckt en oock bedroghen
Was ick bevallyck doun? aan my heeft-het geloghen?
    O! boze, nu zult-dy, looft my’t betalen gaan;
    En dat oock met verloop. Koriska. O! Laas hou ben hiir aan;
Ghelyck een arme kou, zoo gaa-dy aan my sluren.
Satir. (2030) Ghy hebdt het recht gezeet, zoo zal u blyven luren;
    Rackt los nu zoo ghy kont, noch nu en vrees het niit
    Dat ghy ’m ontlopen zult, noch logens noch verdriit
En helpen nu niit meer, eens waart ’g het noch ontkomen;
Ondeughende maar nu, ten zy ’t hooft wegh-genomen,
    (2035) Ghy dout al macht om-niit, te-raken uyt myn handt.
    Koriska. Hou-wel ick hiir nu vast, zoo derelyck geplant,
Geeft my voor ’t minst den tyt, te-zegghen myne reden,
En dat gemackelyck? Satir. spreeckt, Koriska. hou myn, reden reden?
[fol. I3v, p. 70]
    Dus vast? laat my maar gaan? Satir. dat ick u lossen zouw?
    Koriska. (2040) Dat ick niit vliden zal, belooft u op al trouw.
Satir. Wat trouw ontrouwe Vrouw? en noch met my te spreken
Zoo dorft ghy dan van trouw? ick gaan u lyden, slepen,
    In ’t vreselyckste Den, van deze bergen groot
    Waar dat noot zon en quam, ’k laat staan de steppen oot
(2045) Van eenich sterflyck mensch: van ’t ander gaan niit spreken,
Maar zult het voulen dan; ick zal met zulken treken,
    En myne yghen vreucht, misprysinghe van al,
    Verwoustingh’ doun aan u, als dezen uwen val,
En ghy het zelfs verdint. Koriska. kont ghy dan zoo O! vreden,
(2050) Aan deze haeren ’g hebdt, zoo veel als eens aanbeden;
    Di bouyden eens u hart, u vreuchden op-dat-pas
    Dit aanschyn, van gelyck, Koriska ’d u O! Laas
U weert, u aangenaam; voor wi dat ghy quampt sweren
De doodt u willekom, voor haar oock di begeren:
    (2055) En nu ghy lyden kont, haar onghelyck te doun?
    O! Hemel O! wat kans, O! wat een drouve moun?
In wien heb ick gehoopt, wi arme meer geloven?
Satir. O! booswicht myndy noch, te-zylen dit te-boven?
    My te bedrigen oock, en kreten van-gelyck
    (2060) Met valshyt en met list? Koriska. Satir behaaghelyck,
Dout geen verwoustingh meer, aan di u gaat aanbidden?
Ammy! ’g en zyt geen beest, noch mermer in het midden
    En oock noot u hart, oft van een rotsche hert:
    Aan uwe vouten hiir, de-dees met al haar smert
(2065) Zoo oot u heb vergrampt, (den welken ick gaan heten
Den af-Godt van myn hart) wilt ’t ongelyck vergeten,
    Ick bid vergiffenis, door deze kniin, zoo sterck
    En meer als menschelyck, bezenuut stackt dit werck
De-welk’ ick nu onhels, waar-voren ick kom vallen;
(2070) Door myne liifden oock, de-geen u ginck bevallen
[fol. I4r, p. 71]
    En door di zoutichyt, de-geen ghy halen quampt
    Eens uyt myn oogen oock, van u alsdoun genampt
U sterren, en u licht; en nu twee natte bronnen,
Van bittre tranen hiir, door ’t nat den glans geschonnen;
    (2075) Waar door u bidden gaan; bermherticht in den noot
    O! laat my nu of noot:
Satir. ’d Ontrouwe my beweeght, en dat ick gingh geloven
Myn hart, ’k verwonnen waar; maar nu niit meer bedrogen,
    Noch geef u meer geloof; ghy zyt my al te-quaat,
    (2080) En di u meest betrouwdt, di draacht ghy meerder haat.
In dees ootmoudichyt, en onder dees gebeden
Kan ick Koriska ziin, in allen hare leden:
    Noch ghy oock van u zelfs, kont niit verschyden zyn;
    Hou dan ghy strydt dan noch? Koriska. O! lasen wat een pyn!
(2085) Myn hooft, O! vreden doch, gaat u noch wat bedaren,
Dit bidt ick eene jonst, wilt di voor my noch sparen,
    En wygert my di niit. Satir. wat is dit een een jonst?
    Koriska. Dat ghy my noch wat hoort? Satir. ghy meent met uwe konst,
Met woordekens, misschiin, en met gevynsde tranen
(2090) Dat ick noch buygen zal? koriska. Huus Satir hoort my manen!
    Wilt ghy my scheuren dan; Satir. Ghy sult het prouven gaan
    Zoo haast als wy daar zyn; komt voort komt slecht maar aan.
Koriska. En geen bermertichyt; Satir. O! zonder eenige:
Koriska. En blyft ghy dan zoo vast op deze meninge?
    Satir. (2095) In dees myn meningh vast; hebdt ghy noch niit ge-endt
    Deze belezinge: Koriska. O! onbeschoften vendt;
Aan my zoo moyelyck; half mensch en bouck beneden,
Stinckt als een doode romp, een beest in al u leden;
    Mismacksel heel in aart, vervlouckt onmenslyck vuyl;
    (2100) Zoo ghy gelooft dat u Koriska houwdt een uyl,
En dat ’s u niit en mint; ghy waarhyt gaat geloven,
Wat wilt ghy zy bemint, in u? en daar-en-boven
[fol. I4v, p. 72]
    Den dezen uwen muyl? besmeurden vuylen baart?
    En deze gyten oor: of Denne ouwdt in aart?
(2105) Zoo rot, bezevert me, met uytghevalle tanden:
Satir. O! schandelyke Vrouw! aan my dit? in myn handen?
    Koriska. Aan u dit. Satir. Aan my sloir.
    Koriska. Aan u dit boucken-ooir.
Satir. Wel hou en gaan ick niit, met deze myne handen,
(2110) U toungh zoo hels, zoo hons, uyt rucken en verbranden:
    Korisk Zoo ghy maar naken gaat, en waart maar eens zo stouwdt.
    Satir. In eenen zulken staat, een wyf misacht, verwoudt:
Niit eens te zyn vervaart, in deze zulck-een handen?
Misacht my, schelt my noch? ick zal u in dees banden
    Koriska. (2115) Wat zult ghy slechten doun. Satir. Al-levent eeten gaan.
    Koriska. En met wat tanden doch, zoo ’d er in ’t been gaan staan?
Satir. O! Hemel lydt ghy dit? maar zoo ’k niit gaan betalen
Kompt maar wegh. koriska. ’m en zal ’t zin. Satir. ’m en zal ’t niiet ziin, noch talen.
Koriska. Neen, niit in spyt, van u. Satir. men zal het dan eens ziin,
(2120) Al liit dees armen oock. koriska. En ick het hooft geringh.
Satir. Wel nu dan om-het-best, wi dat oock van ons byden
Meer houwdent wezen zal, u hoeft oock teer in ’t lyden,
Oft wel myn armen sterck; ghy zetter handen by;
Noch dit en zal ’t niit doun, O! dweerze aan u zy.
Koriska. (2125) Wel nu laat-het ons ziin? Satir. Ia zeker, koriska. styf gaat trecken.
Vaart Satir wel alzoo, dat ghy den neck moocht breken
Sa. O! ammy lasen O! myn hooft, myn lenden mee
Myn ribben, harden val, gekregen hiir ter-stee,
Ter nouwer noot kan ick gevrichten slaplyck ruren,
(2130) En staan noch recht ovrent; maar gaat ’z het niit bezuren
Is’t zoo dan dat zy vlucht? en dat het hooft blyft hiir?
O! wonder ongehoort, Schap-herders, Nimphen hiir
[fol. K1r, p. 73]
En ziit het tover-vrempt, di zonder hooft gaat vliden
En leven van-gelyck; kompt-hiir gelyck ghy-liden.
    (2135) Doch hou is dit zoo licht, hou luttel bryn het heeft,
    En hiir geen bloudt af-leeckt? maar-hou dit dus beleeft
Wat is-het dat ick ziin, O! slechten zinnelozen!
Zy zonder hooft? voorwaar, ghy mocht hiir staan bevrozen,
    En zonder hooft zyt ghy; wi zach-er oot een mensch,
    (2140) Bedroghen meer als ick? ’t is al naar haren wensch:
Ziit nu hou dat zy wist u ’t alderlest ’t ontsnappen,
Wanneer ghy deed’ u best, om ’t best haar te-betrappen?
    O! valsche tovenaars, ’t en was dan niit genouch,
    Dat ghy het hart had valsch, en woorden vol bedrogh,
(2145) Het aanschyn van-gelyck ’t gezicht, het wezen, ’t lachen
Het haer moust zyn oock vals. Ziit nu O! Rymers ’t prachen
    En ’t gouwdt dat ghy aanbidt, het grouyent ’t levent* gouwdt,
    Den amber onvervalst, waar ghy-li veel van houwdt:
Stackt nu of noot u liidt, gaat ander note zingen,
(2150) U voorhooft bloost van schaampt, een andren lof beginnen;
    In-stee dat ghy verheft, van een onzuyvere
    En boze Tovenars, de-werken hiir ter stee:
Di graven snachs berooft, snydt-af verrotte haeren
Bemorst met slymich damp, di uyt het vlees gaat garen,
    (2155) En daar haar me versiirt, en dat op zulker-wyns
    Dat zy u pryzen dout, het-geen is schrick, en yns,
Veel-meer als’t grouzaam hooft, van de Megeer ter-hellen
Het-geen van slanghen kriilt. O! Vryers dit gaat quellen?
    En dit u knopen zyn, ziit arme zyt beschaampt
    (2160) En (is ’t gelyck ghy zeght) dit uwe harten prampt,
Een-jder mach voor-daan, het zyn hiir komen-halen,
Oock zonder traan oft smert, en geen verloop betalen.
Maar wat blyf ick nog lang, haar schandt hiir te verbryden?
O! zeker zoo beroumpt, befaampt, aan alle-zyden
[fol. K1v, p. 74]
(2165) Was’t hooft ’t gheen hiir om-hoogh, met zoo-veel sterren schyndt
En Hemel hooch versiirt; als dit ick henen-zyndt
    Op vledders van myn toungh; en veel-te-meer noch zy
    Di dit gedragen heeft, in ’d eeuwichyt hiir by
Beschaampt, begeckt, bespot.*


RY.

        (2170) Wel groot van haar was oock den dwaal
        En oorzack van ons pynen al;
        Di ons verweckten deze quaal
                        Door trouwhyts val,
        In min gemist; waar-door ontstack
        (2175) Van al onsterff’lyckhyt den haat,
        De-geen ons bracht dit sterflyck quaat
                        Hiir onder ’t dack;
        Het-welk voor tranen, noch voor blout,
        Onozel Zilen, niit en wyckt:
        (2180) Maar ons ghestadich noch bekyckt,
                        Met hoghen mout.
        Maar trouw, den wortel van al deucht,
        Van wel-geboren zilen pandt,
        Om-hoog, gheacht aan alle-kandt
                        (2185) Is rechte vreucht.
        En om te maken minnaars veel,
        Dees eeuwigh minnaars’ zorgh dit is
        Waar-door des aarts luck is ghewis,
                        Meer als in deel.
        (2190) O! Blinden mensch ghy di zoo dorst,
        Tot het bewaren van een romp
        Van gouwd, in yzers dicke lomp.
                        Al zonder trost.
        Ghelyck een nackte schaa ghy gaat,
        (2195) Di om zyn graf ghedurich wouldt:
[fol. K2r, p. 75]
        Noch vreucht, noch lust, noch troost en voult,
                        In dit gewaat.
        Wat liifd? wat zottichyt is dit!
        Een sterfelyke schoont u smert:
        (2200) Ryckdom en schatten in u hart!
                        Is dit u wit?
        Een levende en ware min,
        Is; waar twee zilen samen zyn,
        In ware deucht, vry van al pyn,
                        (2205) Plants’ in den zin.
        Gheen zaack de liifd’ verwecken kan,
        De-geen geen liifde kan ontfaan
        De Ziil alleen is hier bequaam
                        Tot dit gespan.
        (2210) Oock ’t is een zoute zaack voorwaar,
        Dat kusken datmen nemen gaat,
        Op rozen root, en zout gelaat,
                        Op kaken daar:
        En di dit oock recht gaat verstaan:
        (2215) Maar hou verstaat-het-ghy-li dan:
        O! ghy di hebdt den smaack daar van:
                        Hou is ’t vergaan;
        Ick zegh dat dien kus is doodt,
        Aan wi den mont gekust niit geeft,
        (2220) Het-geen dat hy genoten heeft,
                        Als ’t hart is bloot.
        Maar van twee monden dubblen stryt;
        De lippen staaghs daar by-de-hant;
        Als legers staan daar vast gheplant,
                        (2225) Doch zonder nyt;
        Waar-door de min (haar zoute vraack)
        De pylen ligen tegen-een
[fol. K2v, p. 76]
        De Ziil, oock treffen aan het been;
                        Hiir is vermaack.
        Dit eenich rechte kussen zyn,
        (2230) Waar datmen krycht ’t gheen datmen geeft,
        Waar dat de Ziil haar leven heeft,
                        In zoute pyn.
        Dat den nieuwsghirgen mont al kust
        De borst, het hooft, en handen teer,
        (2235) En dat al zonder teghen-weer,
                        Hiir is geen lust:
        Want watmen kussen kan aldaar,
        En kan niit kussen weder-om,
        Maar allen dit is doof en stom,
                        (2240) Dit is voorwaar.
        Alleen den mont, zoo ghy di kust
        Hy kust u weer; een levent viir
        Verholen zouten geest is hiir,
                        O! ware lust.
        (2245) Gheeft leven aan den schonen schat,
        Van dees Robynen bloudich root;
        En spreken zaam door liifde groot,
                        ’k En weet niit wat.
        Want in dit klyn gerucht daar gaat,
        (2250) Iit geestichs redent over-al
        En zeedt dat nerregers heeft val
                        Als in de daat.
        Dit is alleen aan hun bekent,
        Een ander weet niit wat dit is,
        (2255) Van dees twee Zilen ’t recht ghewis,
                    Daar deucht vreucht zent.
        Dit is der ware min, gekuste kuskens blindt,
        Van harten twee te-zaam, verliift en weer bemindt.
Continue
[fol. K3r, p. 77]

III. DEEL.

I. HANDELINGH.

Mirtillo.

O! Lent O! jeucht van ’t jaar, schoon mouder van de blommen
(2260) Van niuwe kruyden al; di oock verwillekommen
    De liifde di hervat: Ghy alles komt en keert:
    Maar hiir en keren niit, aan my zoo liif en weert,
Myn helle zoo vol hyll, en lifelyke daghen
Van alle myn genucht: Ghy komt den aart behaghen,
    (2265) En keert: maar hiir voor my niit anders weder-kompt
    Als heuchenis bedruckt, bedrouft, in rouw gemompt
Van myn verloren gout: den zelven van-gelyken
Zyt ghy den-zelven dan? di alles kompt bekyken
    Zoo vrindelyck en schoon: maar ick den-zelven niit:
    (2270) Zoo liif-getal en weert (aan my een groot verdriit)
Als ick wel placht te zyn in ander-liden ooghen.
O! bitter zoutichyt, wat hebdt ghy niit vermoghen!
    Hou herder ver het is, wanneer-men u verliift,
    Als-eer ghy waart bekent, noch nimandt van u wist.
(2275) O! Wat een zaack vol luck, zouwdt minnen dan oock wezen,
Waar ’t zaken dat ’m en ’t gout, genoten langh voor-dezen,
    Oock nimmer quyt en wirt, of als’t dan quyt oock rackt
    Al heughenis met-een (di dan zoo bitter smackt)
Van’t gout dan hem ontbindt, oock seffens wirt ontbonden.
(2280) Maar zoo wanneer myn hoop, heên niit en wort bevonden
[fol. K3v, p. 78]
    Ghelyck meest zyn ghebruyck, als brekende gelas:
    De-zelve oock niit meer als ’t hoort gegrouyt en was:
Hiir zal ick deze ziin, di’t licht is van myn ooghen
(Zoo niit bedroghen wort) hiir zal zy haar vertoghen.
    (2285) En hiir zoo zal ick ziin, op zuchten drouf gheklanck,
    Den vout zoo vliden ’t stil, zy stutten haren ganck.
Hiir van dat aanschyn schoon, de spys zout zal geniten
De greet en girge oogh; hiir stralen zulle schiten
    Van myne vrede Nimph, weerspannich haars’ gezicht
    (2290) Zoo zout niit immers vreet, en brenghen ’t duyster ’t licht:
Hou-wel oock met de vrucht, der liifde niit geladen,
Ten-minsten aan my vreedt, om naar de doodt te-baden;
    Ghezucht heb langh om-niit, O! hyl-vol licht, O! dach,
    Waar-in naar langhen druck, myn liifd’ aanschouwen mach,
(2295) O! liifd’ gundt ghy my dit? dat als heên aan myn ooghen,
Naar eenen langhen nacht, den dach hem zal vertoghen.
    Hiir is’t Ergast my zendt, waar heden wezen zal
    De schone Amarill, Koriska in het dal
Om ’t blinde spel te doun; dan ick kan niit bemercken
(2300) Als myne blinde hoop, en deze blindt gaat werken
    Op anderliden trouw; te-zouken-uyt dat licht
    ’t Gheen zy niit vinden kan. O! wat een swaar gewicht
En een verlanghen hiir, by deze zouticheden!
Myn hart nu door de vrees, dat kompt als tot beneden
    (2305) Wanneer myn nydich lot, my wyghert allen hoop
    Door dit verbyden lang; met wat een tragen loop,
, Met wat een langhe eeuw, aan di bemindt verschynen
, De uuren van den dach, en oock hou gaat verdwynen
    De tyden kort van vreucht. Maar wi weet of al-ree
    (2310) Koriska hiir niit was, en zy my hiir ter-stee
Langh te-vergeefs gewacht? en dat ick ben gekomen
Te-laat op deze plaats, en zy my niit vernomen?
[fol. K4r, p. 79]
    Nochtans ben met al haast, vertrocken en gegaan,
    O! zoo dit waar kan zyn, zoo gaan ick sterven dan.


II. HANDELINGH.

Amarilli. Mirtillo. Ry. Koriska.

(2315) ZIit daar de blinde staan. Mirtil. daar is zy nu ghekomen;
Gezicht O! Amaril. Waar ghebydt? Mirtil. stem di ick heb vernomen
    Di quets, geneest oock strax. Amarilli. waar zy-de al gegaan?
    Wat gaat-men allen doun? Lizette kompt ghy aan?
En ghy di zoo verzocht het blinde-spel te-spelen!
(2320) Waar blyft ghy jocken noch? Koriska wer-waars henen?
    Mirtillo. Wel nu men-zegghen mach, vry dat de liifd’ is blindt,
    En doog gebonden heeft. Amaril. ghy-al di hebdt ’t bewindt
Myn lyders oock te zyn, hoort dan, en kompt my lyden
Nu elck een met een handt, en wydt van alle zyden,
    (2325) Brenght my op vlacke plaats, en van de bomen heen,
    Waar ghy my laten moocht, en stande blindt alleen,
En ghy-li in het ront; op dat zoo mach beginnen
Het blinde-spel alhiir. Mirtillo. Mirtill waar zyn u zinnen?
    En wat zal’t van u zyn? terwyl ick niit en-ziin
    (2330) Bequamen tyt voor my, in dit nu een begin,
Den-welken myn verlangh-in eenich-deel kan stelpen;
Noch ziin Koriska niit, de-gene my zouw helpen
    Di myne noort-ster is, Den Hemel helpen wildt.
    Amaril. ’t En lesten zyde daar, zottinnen ick geblindt!
(2335) Wat meent ghy anders niit, als binden dus myn ooghen?
Wel-aan beginnen wy
[fol. K4v, p. 80]

RY.
                                    Noot ginck ick oock gheloven
    , Liifd’dat ghy niit en zaaght, maar ghy de hoop verblindt;
    , Van di in u gelooft. En in u groot bewindt,
, Zoo u gezicht is kleen, u trouw is noch veel-minder.
(2340) En oft ghy ziit, of niit; ghy zult my doun geen hinder;
    Ghy terght my te vergeefs, ick ben di van u vliit,
    Want blindt gelyck ghy zydt, noch meer als Argus ziit:
Ghy blindelingh my bondt, en blindt hebdt my bedroghen;
Nu ick ’t ontbonden ben, dat ick u ginck geloven
    (2345) Wat waar ick voor een dwaas? speelt vliit al-even gouw,
    Maar noot en zal het zyn, dat ick ’m op u betrouw;
    Want ghy niit spelen kompt,
    Maar dodelyken wondt.
Amarilli. Maar ghy-li speelt te wydt, en gaat te-zeer u berghen
(2350) Om dat ’m u grypen zouw, voor-eerst zoo moutmen terghen
    En vliden dan daar naar, raackt my, en kompt na-by;
    En ziit eens oft ghy zult, gheraken los en vry.
Mirtil. Wat ziin ick hoochste Goon? oft waar ben ick gekomen?
In Hemel, oft op aardt? hebt ghy-li oot vernomen
    (2355) O! Hoochte in u zelfs, zoo lifelyken klanck?
    Al drayend’ rondom ’d aardt, met een snellen ganck;
Gaat ghy-li Sterren wel, zo lifelyck verschynen:*
RY.
        Maar blind’ en trouweloze min,
        O! roupt my vry tot spelen in,
        (2360) En ziit, met u ick spelen gaan;
        Maar met den vout tygh op de baan,
        Al kom ick met de handt u slaan;
        En slaan u weer, en weer een rys,
        En nu zoo pits u by den neus.
        (2365) Maar blinde liifd ’g en krycht my niit
        Want ’t hart is vry en uyt verdriit.
[fol. L1r, p. 81]
Amarilli. In gouder-trouw, my docht, ick had u al gevanghen
Likoris, en volbrocht, alzoo myn groot verlanghen;
    Maar vind’ hiir eenen boom; ick hoor-wel dat ghy lacht.
    Mirtillo. (2370) O! waar ick dezen boom. Maar achter gene gracht
Ziin ick Koriska niit verborghen in geen hegghen?
’t Is zy, zy staat en wyst, als oft-ze iit wou zegghen
    Zy wyst ghedurich aan; en wederom zoo wyst.*

RY.

        ,, Ontbonden hart mackt lichten vout.
        (2375) Bedriger vals, hou! noch zoo dout
        U valsche vreucht my ’d oorloch aan?
        Wel-dan zoo kom oock op de baan,
        En teghen u wil stryden gaan.*
        Vlight vry en swiirt, zoo-zeer ghy kont,
        (2380) Dout wat ghy moocht, en u vermompt
        Maar blinde liifd ’g en krycht my niit;
        Want ’t hart is vry en uyt’t verdriit.
    Amaril. Vermaledyden boom ’k wou ghy waart uytgerouyt:
    En noch zoo vat u weer, di dout my zoo veel mouyt,
(2385) Want met het bogen zacht, van uwe groune tacken,
My docht ’k Lizette had, in d’armen al gaan packen.
    Mirtillo. En noch en houwdt niit op, gelyck al war-ze gram
    My drygende beziit, maar hou! wat wouwd-ze dan
Dat ick my mengel hiir? met Nimphen hiir gaan spelen?
Amarilli. (2390) Mout ick den helen dach, aan bomen my vervelen?
    Koriska. Ick mout dan tegen-danck, of ick al wil oft niit
    Gaan spreken; vat-ze dan, en heelt zoo u verdriit;
O! bloden armen mensch? en waar-naar gaat ghy wachten:
Wilt ghy dat Amaril, u zelver kompt verkrachten
    (2395) Of in armen loopt? of, laat-het my dan doun?
    Kom geeft my dezen schicht, en geeft haar eenen zoun,
[fol. L1v, p. 82]
Oft loopt haar in ’t gemout. Mirtillo. Hou qualyck zich vergaren
Myn Ziil en mynen wensch, en ’t hart dorst oock niit paren
    Met ’t geen waar ’t zoo naar wenscht,*

RY.

        (2400) Nu ziit-eens hou zeegh-haftich Godt,
        Di aan de werelt geeft gebodt,
        En dout betalen schot en lot;
        Hou dat ghy nu gheslaghen zyt.
        Ghelyck den uyl voor ’t Zon-licht glydt,
        (2405) Bestormpt oock nu van wydt en zydt.
        Met duzenden zy komen aan,
        En u van alle-kanten gaan
        En picken, becken, dapper-slaan.
        En al u picken is om-niit,
        (2410) Oock achtmen op u vligen niit,
        Is dit u nu geen groot verdriit?
        , ’t Is zure souws aan zoute spys,
        , M’ en vogels vanckt op deze wys,
        , Zoo worde Nimphen liifdes wys.


III. HANDELINGH.

Amarilli. Koriska. Mirtillo.

Amaril. (2415) VOor-waar ick heb u nu, Aglauro myn gegrepen;
Hoo, hoo, ghy vliden wilt! nu zult ghy zyn benepen
    En ick onthels’ u vast. Korisk. ’t en-waar ick onversins
    Hem dus gestoten hadt, hy waar-der noch niit sins,
En alles te vergeefs, hy had-er niit gaan glyden.
Amaril. (2420) Waar-om en spreeckt ghy niit, wat gaat ghy, noch verbyden?
[fol. L2r, p. 83]
    Zyt ghy ’t, of zyt ghy ’t niit? Korisk. hiir legh ick zynen schicht;
    Gaan weder naar myn plaats, en zal met hel gezicht
Beziin wat volgen zal. Amarilli. O! nu zoo gaan u kennen
Koriska zyt-ghy zelfs, waar ’t di hiir quampt wennen?
    (2425) ’t Is ghy di zyt zoo langh, en met u haer zoo kort.
    Ick ander nimant woud’, op-dat ghy nu zoo-vort
Van my geslagen wort, in mynen bouzem drucken.
En nu zoo geef aan u, dees kleft en deze rucken;
    Houwdt deze noch daar by; en noch zoo spreckt ghy niit?
    (2430) Ghy zyt-het di my bondt; nu helpt my uyt ’t verdriit:
En hast u nu myn hart; dan wil ick u gaan geven
Den zoutsten kus ghy oot, ontfinckt in al u leven:
    Wat wacht ghy noch? waar-om gebeeft dus met de handt?
    Zyt ghy van lopen mou? kom vouchter by den tandt
(2435) Zoo handen konne niit, O! van zoo luttel zaken,
Kom laat my ’t doun, ick wil, myn zelven zinde maken
    My helpen uyt verlangh. Maar ziit wat een geknoop
    En hou gebonden vast; zoo onder dezen hoop
Ghy eens de blinde zyt; O! nu ben ick ontbonden.
(2440) Ammy wat ziin ick daar! wat dodelyke wonden!
    Ick sterf. Mirtil. Myn Ziil staat stil. Amarilli. O! laat my zegh u staan
    Laat my? zoo doutmen kracht, oock aan de Nimphen dan?
Aglauro, Eliz’, al ondeughende waar-henen?
Verrader laat my gaan, wat moocht ghy konne menen?
    Mirtil. (2445) O! ziit ick laat u gaan! Amaril. ’s Koriskas dit bedroch;
    Vertreckt-her nu wat u, aan myne gunst noch looch:
Wat ghy ghewonnen hebt? Mirtil. waar vliit ghy vrede henen?
Ten-minsten ziit myn doodt, voor uwen vout verschenen;
    Hou-dat nu deze schicht, gaat dringen door myn borst.
    Amaril. (2450) Ammy! wat gaat ghy doun? Mirt. het-geen waar ghy naar dorst
En dat misschiin u spyt, een ander gaat beghinnen;
O! vrede vrede Nimph. Amaril. O! laas waar zyn u zinnen,
[fol. L2v, p. 84]
    Ick ben als half oock doodt. Mirtil. En zoo dit werck behoort
    Aan uwe handt O! Nimph; en ghy daar-om gestoort?
(2455) Hiir yzer is en borst. Amaril. wel gaat ghy ’t oock verdinen:
Maar wi mackt u zoo stouwdt, u van dees plaats te dinen?
    Mirtil. Liifde. Amar. Liifde was noot een zaack van rouwe daat.
    Mirtil. Gelooft dan liifd’ in my, met overgoten maat,
Gemerckt dat ick met u, verschyden altydt leefden,
(2460) En met aanmercking groot; dees, door myn zinnen sweefden
    Oock sweven ’t allen-tyt, houwel van rouwhyt nu
    Ick (door een misverstant) beschuldicht wort van u.
Als nu met groot gemack, met u oock kon gebruyken
De wetten van de liifdt, di onder pyne luyken:
    (2465) Verschyden doch ick was, dat oock ter nouwer-noot
    Noch quam in mynen zin, een minnaars aandacht bloot;
Wanneer door grote liifd, berourt in myne zinnen.
Amaril. Verwyt my geensins niit, het-geen ick ginck beginnen
    Wanneer ick was geblindt. Mirtillo. Zoo blinder ver ick ben
    (2470) Als ook my boven u, een trouwen minnaar ken.
Amaril. Gebeên en zoute spraack, maar gene dift, noch lagen
Een minnaar heus gebruyckt; want dit dat gaat mishagen.
    Mirtil. Gelyck het diir uyt ’t bos, door hounger wort gejaacht
    En van den Pelgrim aan, nu nivers naar-en-vraacht:
(2475) Zoo ick, di door de spys, alleen van u schoon ooghen
Noch leef en wort gevout: als deze zon vervloghen
    Of door myn drouvich lot, of door u vreethyt groot,
    Benouwd’ het drouvich hart, tot aan den lesten noot
Doun quam ick uyt het wouwdt; al-waar ick heb geleden,
(2480) Als minnaar houngerich, my ’t uytersten gemeden
    Om moulyck niit te-zyn, den hounger drouf en langh:
    En als nu aanghe-vat te-keren deze prangh;
Het-geen de liifde zelfs, my in den zin ginck zenden
Door haren groten noot, en her-waars-heen my wenden.
[fol. L3r, p. 85]
    (2485) Beschuldicht my doch niit, vree Nimphe u alleen
    Geeft di de schult daar-van, want zoo een drouf gesteen
En ’t bidden dinen hiir (zoo als ghy nu gaat zegghen)
De oorzaack waart alleen, dat ick dat moust weer-legghen,
    En dit niit doun en kon; door uwe vreethyt groot,
    (2490) Di altyt van my vloot, en brocht ’m in dezen noot,
Van dat ick oot oock kon, beleefden minnaar wezen.
Amaril. Verschydentlyck genouch, een minnaar lanck voor dezen
    Hadt ghy wel konnen zyn, te-laten di u vliit,
    ’t Is u genouch bekent, dat ghy my volcht om niit:
(2495) Wat wilt ghy doch van my? Mirtillo. dat ghy noch voor myn sterven
Eens weerdicht myne stem, dat ick dit mach verwerven.
    Amaril. O! wel voor u, di eer, als ghy dees gonste baadt
    Alree gekreghen hebt, gaat dan, hiir me u paadt.
Mirtil. Nimph deze maar een drup? is di wel eens te-achten?
(2500) By ’t grondeloze diip, van myne drouve klachten?
    Doch zoo dit niit door ionst, ten-minsten tot genucht
    Vree schoont aanhoort de klacht van dien di nu vlucht
Uyt ’t leven tot de doodt. Amaril. Om u uyt droom te helpen
En my van al onrust, wel gaat u droufhyt stelpen
    (2505) Hiir in te vreden ben; van u te-horen-aan.
    Maar ziit met deze wet, zeght kort, en haast gegaan;
Daar-naar en keert niit weer. Mirtil. In veel te klynen binsel,
O! aldervreetste Nimph, benouwde dit beginsel,
    En dout my persen vast, onyndelyck klacht;
    (2510) Di oft ’m en meten kon, met menschelyck gedacht,
’t Geen maar ter-nouwer noot, het-zelf zou konnen houwen;
Hou-wel dat ’t menschelyck gedacht wel kan aanschouwen
    Dat ick u recht bemin, min meer als ’t leven mee.
    Zoo vrede! ghy ’t niit weet? kom vracht-het hiir ter stee
(2515) Aan deze bossen al: en deze u dan zegghen
Haar diren ’t zegghen oock, zoo deze dorre weghen
[fol. L3v, p. 86]
    ’t Ghewortelt, stenen hart, ja deze bergen stuur
    Di dick vermorcht oock heb, met innerlyck getruur
En galmen van myn klacht. Maar wat wil ick gaan maken
(2520) Met dees getuyghen al, myn liifdes ’t mynder zaken?
    Waar zoo veel schoonhyt is? ziit wat all liif-lyckhyt
    In een helle lucht, den Hemel heeft berydt,
En wat op ’t aardt oock mee: en gaat het alles vouwen
In eenen klynen ringh; zoo moochdy dan aanschouwen
    (2525) Nootzaaklyckhyt zeer groot van branden ende vlam;
    Zoo als het water valt, en vliit langhs dyck en dam,
Het viir klimpt staagh om-hoogh, en kan niit anders wezen
De Luchtgedurich vliight, en ’d aart op ’t leeghst gerezen,
    En vint haar rust al-daar, den Hemel rondom drayt,
    (2530) Zoo nycht oock door den aardt (al-waar het wort verzayt)
Naar u al myn gepyns, en ’t hart dat wort gedreven
Naar de beminde schoont, als naar zyn Ziil gaat sweven.
    En di het mynen zouw, te trecken oock hiir-van,
    Van zyn inbeldingh liif; noch zouwd’hy eer oock gaan
(2535) Vertrecken uyt den wegh, den Hemel en het wezen
Van ’d aart-ryck in ’t geheel’; lucht, water wat gerezen
    Is by ’t gesterten hooch. Maar om ’m en my nu heet
    Ick luttel zegghen zouw; O! vreed’ voorzeker weet,
Dat ick nu sterven gaan; en dit in ’t kort kan zegghen:
(2540) Noch korter inde daat, wanneer kan overlegghen
    Dat dit is ’t gheen ghy wenscht, en mynen val begeert.
    Maar lasen! ick zal doun ’t gheen my is liif en weert,
En t’gheen my noch tou-kompt, in dit zoo drouvich minnen
Maar als ick doodt dan ben, vree Ziil, in uwe zinnen
    (2545) Zal daar niit een gepyns, van al myn pynen gaan,
    t’Gheen u bermertichyt, en druck kan brengen aan?
Doch schone zoo bemint, en in voorlede tyden
Een oorzaack vrindlyck zout, van al het-geen my lyden
[fol. L4r, p. 87]
    Tot leven vol vreucht. En zoo het Godt gehenckt
    (2550) O! keert doch eens O! keert, di sterren ongekrenckt.
Zoo lifelyck di oot aan mynen nacht verschenen;
Oock vol bermertichyt, eer ’t leven is verdwenen:
    Dat ’t sterven zout mach zyn, tot een geluckich endt.
    Zoo di voor eenen-tydt, zoo di oock zyn gewendt,
(2555) Aan my te geven ’t licht, my lyden naar het sterven.
Dat ick dit van u oogh, verliift, schoon, mach verwerven:
    En dat dat zout gezicht ’t geen porden my tot min
    My port nu tot de doodt. Zy di was in ’t begin
Van mynen drouven dach, het lifelyck opryzen
(2560) Het zetten oock mach zyn. Maar ghy in geender wysen
    Beweeght, verherdt noch meer, hou-dan! vult ghy noch niit
    Van medelyn een vounck! in tegendeel ghy vliit
En hou dat ick meer bid, te-meer gaat ghy verherden.
Zoo, zonder spreken dan, laat ghy myn klacht gewerden?
    (2565) Hoort-het met dove oor? Rampzalich wi spreeckt ’g aan?
    Een stommen mermer-steen? den-geen-men hiir ziit staan?
Zoo ’g anders vrede Nimph, my weerdicht nu te zegghen
Zeght dan voor ’t minsten sterft, ’k en zal het niit weer-legghen
    Ghy zuldt my sterven ziin. Dit ’s wel een liifde vreet
    (2570) Dat ghy om dat ick vraagh (in dit myn inner-leedt)
De doodt als eene gift, niit weerdicht di te geven?
Noch oock geen antwoort geeft, voor sterven of voor leven.
    Amarilli. Zoo ick u in ’t begin, myn antwoort had belooft
    Ghelyck ’t aanhooren deed’; hou hadt ghy nu gepoocht
(2575) Tot het voldoun des-zelfs; wat eene grote reden
En had ghy niit gehadt, en oock met wat gebeden
    Had ghy niit u beklach, van myne stilt gedaan.
    Ghy noumpt my stuur en vreet, als ghy u voor-laat-staan,
Als vreetheyt dan weerleet, ’t u lichter zouwde wezen,
(2580) Om tot het tegendeel, myn zinnen te belezen.
[fol. L4v, p. 88]
    Myn ooren (weet ghy ’t niit) ghelyck als oock den klanck
    Der niit verdinde eer, en minder den ontfanck
Van dezen lof tou-staan, my konnen niit bedrighen;
Di ghy zoo mildtlyck dout, om my in slaap te-wighen?
    (2585) Als ick oock van-gelyck, van u wort vreet genampt.
    , Een ander vreet te zyn, O! dat niit wel betampt,
, Dit loochen ick oock niit; maar ’t wort een deucht geheten
, Wanneer ’t een minnaar rackt: en zoo-men ’t wel gaat weten
    , Het-gheen ghy vreethyt noumpt, is eerlyckhyt als-dan.
    (2590) Maar ’t zy oock zoo ghy wildt, en schandt zond’over-langh,
Aan minnaars vreet te zyn. En nu wanneer kon ’t wezen’
Dat ick u ben geweest, vreed’ Amaril voor dezen?
    Misschiin als ’t had gedint, dat ’m u had recht gedaan
    En geen bermertichyt, di ghy doun hebdt ontfaan
(2595) Zoo mildelyck van my? zoo dat ick u ginck rucken
Uyt eene herde doodt. Ick spreeck van-doun ’t wou lucken
    Dat onder eele ry, van kuyssche maaghden daar
    Ghy niet ’t vervalste kleet, (een Maghet by di schaar)
Der minnaren onkuys u zelven daar ginckt menghen;
(2600) En onder kuys gekus, onkuysse kussen brengen
    Bezoutelden al-zoo, oock ander spelen ryn,
    Waar-van de heuchenis beschaapt, dout my noch pyn.
Maar Hemel is di weet, dat doun u niit en kenden,
Wanneer daar-naar gekent, myn ooghen van u wenden,
    (2605) En hadder af-keer af; bewaarden van-gelyck,
    Myn ziil oock onberourt van uwe wulpzichyt:
En het verliift vergif, en liit zoo ver niit lopen
Als aan het eerlyck hart: dat yndlyck van u hopen
    Ick niit gevanghen wirt, en niit en hebdt verkracht
    (2610) Als mynes’ lippen ’t hooghst. Den mondt gekust door kracht
, Wanneer bespouwdt den kus, gaat al de schandt uyt-blussen.
, ’t Onhelzen van de Ziil, door ’d oogh zyn rechte kussen.
[fol. M1r, p. 89]
    Maar zeghdt my eens wat vrucht, had ghy als-doun gepluckt
    Van dees u stouwte dift? had dit niit dus geluckt,
(2615) En ick ’t bekendt gemackt, dees Nimphen late-weten.
Zoo vreet aan Hebrons vliit, waar Orpheus was gezeten.
    Van ’t vrouwen-volck van Thraas, en wirt hy noot verscheurt
    Als ghy doun hadt geweest, geplondert en gesleurt;
Had ick u door myn gunst, geen huph als-daar bewezen,
(2620) Di ghy nu niit gedenckt, van u oock niit geprezen,
    Maar vreethyt wordt genaampt. maar zy niit vreet en is
    Gelyck het wel behoort; en wat waar u gewis?
Wat zouwdt ghy dorven niit! waar renden niit u sinnen,
Geziin ick zynde vreet, ghy dit noch dorft beginnen,
    (2625) Dat ick u vrindtlyck waar. Bermhertichyt oock vry
    Di ick u geven kan, hebdt ghy alree van my;
En op-een ander wys, oft wel tot ander wegen
Is-het toch al om-niit, dat ghy my wilt beweghen.
    , Want de bermhertichyt, di tot de liifd belanght
    (2630) , Niit wel gegeven wort, van di-ze niit ontfanght
, Voor haar oock niit en vint (doch andere gegeven)
Bemindt myn eerlyckhyt, zoo ghy bemint myn leven
    En rechten minnaar zyt; Bemint myn welvaar weert,
    Te-ver zyt ghy vervremdt van’t gheen dat ghy begheert!
(2635) Den Hemel het verbiidt, en ’d aardt gaat het bewaren,
De doodt het vreken kompt. Hiir andere noch garen
    Met schilden sterker ver, en deze deucht en eer,
    Een wel geboren Ziil, verlaat dees nimmermeer,
Versmaat al ander wacht. Nu-dan steldt u te-vreden
(2640) Mirtillo, en niit meer, bestrydt my met gebeden;
    Vlucht ver van my, en leefdt, zoo ghy zydt wel bedacht;
    Te-rennen naar de doodt, wort gene deucht geacht
Om droufhyt overgroot; zoo-ver ginck noot bewegen
Een mannelyke borst, noch noot in ’t zin gekregen,
[fol. M1v, p. 90]
    (2645) Maar rechte deught het is, te-laten ’t gheen dat haaght,
    Zoo ’tgeen dat haagt ons quets. Mirtil. hy nergens naar-en-vraagt
Noch ’t is in zynen wil, wi gaat de Ziil-verlizen,
Noch levendich te zyn. Amaril wi dat de deucht gaat kizen
    En wapent hem daar-mee, al ander macht verwint.
    Mirtil. (2650) Waar Liifd’ zeegh-haftich is, de deucht klyn hulpe vint.
Amaril. Wi kan niit wat hy wildt, wat kan dat mout begeren.
Mirtil. Nootzaaklyckhyt van Liifd’ hiir kan geen wet oot deren.
    Amaril. Het af-zyn, grote wond’, oock wel genezen gaat.
    Mirtil. Het-geen ’m in’t harte draacht, dat vliitmen veel te-laat.
Amaril. (2655) Een niuwe liifde kan een ouwde wel verzetten.
Mirtil. Voor di twee harten heeft, zyn dit onfylbaar wetten.
    Amaril. Den tyt ten-langen-lest, verslyt de liifde wel.
    Mirtil. Maar eerst de vrede liifd, verslyt de Ziil en ’t vel.
Amaril. Zoo isser voor u quaal, geen raat met-al te vinden?
Mirtil. (2660) O! genen als de doodt, zoo dees di kan verslinden.
    Amaril. De doodt! is ’t doodt alleen? wel-dan zoo hoort-my aan;
    Dat dit u zy een wet, eer ghy van-hiir zult gaan.
, Hou-wel oock dat ick weet, dat oock het minnaars sterven,
, Veel-eer is eenen schyn van sterven als het derven,
    (2665) , Van een verliifde toungh, ten-uytersten den klanck
    , Di zeer veel-meer als wenst; als-wel met vasten ganck
, Met eenen vasten zin, naar deze te verlanghen.
, Doch of u oot bezat, en dat ghy wirt bevanghen
    Met zulken dwaze daat; O! weet voorzeker dan,
    (2670) U doodt oock aan myn faam het-zelve dan oock kan
’t Gheen ’s aan u leven doudt. Bemint dan oock het leven
Wanneer my recht bemindt, gaat u hiir-tou begeven;
    En ver van my zoo leeft: en dit my liif zal zyn
    Dat ghy naar wyshyt tracht, u dus ontslaat van pyn:
(2675) Met allen u verstant, u oock-voor-daan gaat myden
Te komen daar ick ben. Mirtillo. O! vonnis vol van lyden?
[fol. M2r, p. 91]
    Hou! zonder leven dan, kan ick in ’t leven zyn?
    En zonder bleke doodt een ynd van myne pyn?
Amaril. O! nu Mirtill ’t is tydt, dat ghy u gaat vertrecken
(2680) g’ Hebdt hiir te-langh geweest? vertreckt, ziit wat kan strecken
    Tot uwe rust en vree; ontelbaar is de schaar
    Van minnaars vol van druck, en andere voor-waar
Di zyn tranen mee, geen wonden of gaan draghen
Een pynelyke smert, zyt hiir niit af-verslaghen;
    (2685) Mirtill ghy niit alleen, di om de liifde weent.
    Mirtillo. By deze grote schaar, alleen-niit ben bekent,
Maar voorbelt wel alleen, di leven ende sterven
Wanneer ick niit en kan of’d een of’d ander erven.
    Amaril. Wel gaat dan wech, of noot.
                                        Mirtillo. Vertreckt vol drouve pyn
    (2690) Van al myn licht het yndt, als ick van u mout zyn.
Zoo zonder doodt van u, zoo mout ick zyn verschyden?
Ghepynicht door dees pyn, met niuwen-slach van lyden;
    Di brenckt, door dit vertreck, weer kracht aan droufhyt groot
    Als ’t deuzich bryn verweckt, een levendige doodt;
(2695) En mackt het banghe hart, onsterfelyck in ’t sterven,
Dat zonder hoop noch hulp, mach vreucht noch doot verwerven.


IV. HANDELINGH.

Amarilli.

MIrtil Mirtil myn ziil, kont ghy hiir binne-lezen
Hou ghy staat in het hart, en lanck geweest voor-dezen
    Van deze di ghy zeght u vrede Amaril;
    (2700) Ick weet ghy hebben zouwdt, en dat naar ’shartsen wil,
[fol. M2v, p. 92]
De goudertirenthyt, di ghy van haar kompt vraghen.
O! zilen door de min, te-zaam in sware plaghen
    Met zoo veel ongeluck. Wat helpt nu doch aan my
    Zoo liven minnaar trouw? en ghy vreet lot, O! ghy
(2705) Waar-om verschydt ghy doch, het-geen de min gaat binden!
Weer-om verdrayde min, wat gaat ghy ’t zamen winden
    Het-geen het noot-lot schydt? O! diren wilt vol hyll
    Aan wi den groten aardt, in’t minnen gene fyll,
Noch wetten heeft ghestelt, waar-door zy iit beginnen
(2710) Als door de liifd’ alleen. In menschelyke zinnen
    Onmenselyke wet, di om het minnen doodt.
    , Is ’t zondigen zoo zout, niit zondigen zoo groot
, In syn nootzaklyckhyt, veel’t onvolmackt geschapen
, Den aardt, di krenckt de wet, en ghy te-hooch in wapen
    (2715) , Wet di den aart verdruckt. Maar wat, by luttel mindt
    , Di om zyn weder-paar, tot sterven niit gezint.
O! dat den Hemel woud’, Mirtill, dat ’m oock met ’t lyden
Hiir van de doodt volstont, hou zouwd’ick my verblyden?
    O! hyl’ghe eerbaarhyt, ghy di alleen maar zyt
    (2720) Der wel-geboren Ziil, oock zonder onderschyt
Een Godthyt ongekrenckt; al dees verliifde wenschen
Met hyl’ge vreethyt ’d u, heb ick altyt gaan quensen,
    Dit yzer hun gekort; dit offer draagh u op.
    En ghy (Mirtill myn Ziil hou-wel oock zonder-hoop)
(2725) Vreethyt vergeeft aan haar, di anders niit mach wezen:
Als vreet in hare spraack, in haren schyn voor-dezen
    , U vyandt vreet en straf; maar in haar drouvich hart
    Bermhertischste vrindin, di oot gevonden wert.
Zoo u het vreken haaght, bezoutelt uwe zinnen?
(2730) Met wat oock groter vraack, zouwt ghy als-dan beginnen
    Als met ygen smert? want zoo ghy zyt myn hart
    Hou-wel oock tegen jonst, van Hemel en het Aardt.
[fol. M3r, p. 93]
Dit kermen en gesteen, en deze uwe tranen
Is al myn yghen bloudt, dees zuchten my vermanen,
    (2735) Zyn mynen ygen geest, u lyden my meest pranckt,
    Dat is het myn niit ’d u, ghy geeft-het maar den klanck.


V. HANDELINGH.

Koriska. Amarilli.

    MYn Nimph bercht u niit meer.
    Amaril. O! laas ick ben ontdeckt.
Koriska. Gheheel, en heb den al te-wel verstaan; wilt stryden
(2740) Hiir teghen my niit meer? Ick zagh te-wel u lyden?
    Heb ick u niit gezeedt, ghy minden oock? en nu
    Hiir-van verzekert ben; en is-het dat ghy u
Van my gaat wachten zoo? voor my het gaan bedecken?
Aan my di u bemin? zyn dit niit minne-trecken?
    (2745) En wort niit root, niit root, dit is gemyne quaal.
    Amarilli. Verwonnen ick nu ben, ’t bekent u altemaal
Koriska. Koriska. Ia wanneer, ghy nu niit meer kont vynzen?
Amarilli. O! laas nu ziin ick wel, hou dat de Liifd’ dout dynzen:
    , En dat te-nouwen vat, een weeck hart is gewis,
    (2750) , Aan liifde di altyt, zoo overlopent is.
Koriska. Ghy aan Mirtill zoo vreet? en vreder aan u zelven.
Amaril. Di spruyt uyt medelyn, dees vreethyt kan niit belgen.
    Koriska. Scheerlingh noch Akoniit, en waren noot gegrouyt
    Der wortelen uyt ’d aart, waar heylzaam zap uyt vlouyt:
(2755) Wat onderschyt voor-waar, gaat ghy in vreethyt vinden
Of gouthyt di niit helpt? Amaril. O! laas Koriska winden.
    Koriska. Geen zuchten zuster hiir; weeckhyt van harten ’t is
    En vrouwen ydelhyt, en van een kleen ghewis.
[fol. M3v, p. 94]
Amaril. Waar ick niit vreder noch, waart-zaken ick ginck vouden
(2760) In hem liifd zonder hoop? hiir-van wil hem behouden;
    En dat ick vliden gaan, is teken zinelyck
    Dat ick heb medelyn, zyn ’s quale, van-ghelyck
Nu met de myn alzoo? Koriska. maar waarom gaan geloven
Dees liifde zonder hoop? Amarilli. Wat ginck-men my beloven
    (2765) Aan Silvio niit alree? Koriska weet ’g het niit?
    Weet ghy niit dat de wet (O! wat een swaar verdriit)
Verordeelt tot de doodt? wat-het oock zyn voor maaghden
Di deze breken gaan: Koriska. O! simpele wat vraaghde:
    Weer-houwdt u anders niit: wat wet dan by ons doch
    (2770) Is ouwder; van de Liifd, of Cintiaas bedroch;
De wet oock van de min, di grouyt in onze borsten
Amarilli voor-waar, hiir ider gaat naar dorsten:
    En dees wast met den tyt, gewezen noch geleert,
    Maar in het sterflyck hart, dees wort door aart vermeert;
(2775) Aart di-ze zelfs daar plant, dat als met yghen handen.
’t Ghesternt dees onderdaan, ick zwygh van alle landen.
    Amarilli. Maar zoo Dianas wet, my lyden naar de doot;
    De wet dan van de min, di liit my in den noot;
Koriska. Voorzichtich oock te-veel, O! zoo dus al de Vrouwen;
(2780) En met zoo veel aandacht, zy allen inghehouwen?
    Vaart-wel men zegghen mocht, aan al den gouden tyt.
    Maar hiir zoo maack ick doch, een nootlyck onderschydt:
Voor simpele voor-waar, zoo mout dit zyn gheprezen;
Maar voor de wyze noot, en wort dees wet gelezen?
(2785) Dat al de schuldighe, hiir wirden doodt-ghesmeten;
Voor-waar liif Amaril (gaat dit voorzeker weten)
    Gheen Vrouwen meer in ’t landt? O! datmen botte doodt
    Hiir is oock reden tou (en dees voorwaar zeer groot)
Want hy gestraft mout zyn, di dift niit kan bedecken
(2790) Behendich en met konst. En eerlyckhyt gaat strecken,
[fol. M4r, p. 95]
    En is oock anders-niit, alleen maar in-den schyn
    Maar niit in rechte daat, van kuys te mouten zyn,
Een-ider naar gebruyck di mach dit gaan gheloven
Voor my ’k gheloof het zoo. Amaril. O! laas-hou-dus bedroghen
    (2795) Koriska zyt ghy dan? O! wat een ydelhyt
    Is koper vuyl dan gouwdt? O! wat een onderschydt;
’t Gheen m’en niit houwden kan, dat mout-men niit begeren.
Korisk. Maar slechte doch noch-eens, maar wi kan u toch deren;
    Het leven is te kort, om met een min alleen*
    (2800) Het zoo te slonzen af: de mans oock in ’t ghemeen
Te-girrich ende vreck (oft-wel door aart zyn fylen
Oft vreethyt wel alleen) van giften ’d hun by-wylen.
    Zyn wy te-liver dan, aan jder haaghelyck
    Te-meer wy verser zyn; zoo oock dan van-ghelyck
(2805) Bikorven yll wy zyn, wanneer van ons gheweken
De jeucht en schoonhyt* is, waar lifelyke beken
    Van honinck-vloyen niit; als droghe stronken hert
    Wy dan vergheten staan, op ons niit meer en-wert
Ghelet dan, oft ghedocht. Schoon Amaril laat spreken
(2810) De mans alzoo ’t hun lust; hun luttel de ghebreken
    Van ’t Vrouwen-volck bekent; te-veel verschyden is
    Den aart van ’t Mannen-volck, van ’d arme Vrouw gewis.
Te-meer den man wort ouwdt, te-meer zoo gaat hy kryghen
Volmackthyt; zoo hy mist schoonhyt ’t verstant kompt zyghen
    (2815) Als zeghen van om-hoogh: Maar by ons jouckhyt, schoont,
    (Waar-me wy ’t Mannen-volck dit naar ons ouw gewoont
Zoo-dickmaal meester zyn, hun machten overwinnen)
Wanneer di zyn vergaan, en grouyen gene zinnen;
    Noch kanmen zegghen oock, noch pynzen van-ghelyck,
    (2820) Als een verrimpelt wyf, een zaack min haachelyck
Zoo-dan al eer ghy kompt, tot deze zoo ghemene
Ellendt van onzen aart; u weerden kent ten-dele:
[fol. M4v, p. 96]
    Zoo ’t leven recht u is, ghebruyckt-het avrechs niit.
    Wat van den fellen leeuw, wanneer hem niit geschiit
(2825) Waar hy zyn krachten toont? en wat oock ginck doch baten
Aan mannen het verstant, moust m’en ’t ghebruyck na-laten
    Wanneer ’t is tydt en stont? zoo schoonhyt van-ghelyck
    Dat is ons yghen deucht, als kracht naturelyck
Den sterken Leeuw bekompt, ’t verstant oock aan de mannen.
(2830) Wat wiltmen dan zoo vrouch, al vreuchden van ons bannen;
    O! laat ons vrolyck zyn, den tyt di vliight zoo snel
    En jaren helpen niit, ontrimpelen het vel.
(Hou-wel oock dat den tydt, van ’t langh-ghederft recht leven
Aan langh-ghederfde vreucht met woucker wel kan geven)
    (2835) Doch zoo in-ons eens is, den jounghen-tyt vergaan,
    Hy kompt met groun versiirt, ons nimmer kyken-aan
In’t blouwe grys ghelaat, de liifde kan wel keren
Maar genen minner oot, en quam dees min begheren.
    Amaril. Ghy spreckt (zoo ick gheloof om my te terreghen,
    (2840) Meer als met open hart, te uytten uwen ken,


Dit is ter-eeren van myn Heer Cats hiir by
ghevoucht uyt zynen Zelf-stryt.

GHy raat met kleen bescheet, dat ick myn jeucdich leven
Zouw met een lossen toom tot lusten overgheven;
    Ghy meent’t is al-te-vrouch te denken aan de Ziil;
    Maar zegh, oft my de doodt in haasten over-viil,
(2845) Hou zouw my dat vergaan? en wi doch heeft-er briven
Dat hem het bleke spoock in dezen zal beliven;
    Wi heefter vast bescheet hou langhe zynen bal
    In dit oneffen velt des werels rollen zal;
Ghy meent om dat dees schim ons haast kompt overvallen
(2850) Dat jmant des te meer in lust behoort te mallen;
[fol. N1r, p. 97]
    Maar neen. Met u verlof, ghy maackt een quaat besluyt;
    U voorstel (naar my dunckt) brenght ander reden uyt.
Een di van zyn bedryf haast reden heeft te gheven,
Zal dit tot vuyl bejaach te-meer zyn aan-ghedreven?
    (2855) De reden zydt ons neen. Een net en effen slot
    Behouwdt ons in de gonst van menschen ende Godt.
O! vrouwlyn liif bedenckt hou-veel ghebloosde wanghen
Wy voor ons ooghen ziin met dellu-wit bevanghen,
    Met drouvich bleeck beslaan; hou menich roden mont
    (2860) Verliist zijn eerste glans, al scheen hy zoo ghezont.
Hou menich trots ghezel, kompt lustich uytghesprounghen
Di eer de zonne daalt wort in het graf ghedrounghen;
    Hou menich wacker oogh, wort savens tou-ghedaan,
    Dat schoon de Zonne rijst, geen mensch ziit open-gaan;
(2865) Wy ziin het dach aan dach, en ’t is voor-daan gheen wonder
De Zon gaat aan den mensch, wel op den middach onder,
    En watter hiir of daar, ghebeurt aan enich man,
    Denckt vry dat u en my, dat oock ghebeuren kan.
Het is dan best geraân, te-weghen alle zaken.
(2870) Om zonder zijnen weert gheen rekeningh te-maken,
    De ieucht en is maar roock, diis acht ick alderbest
    Te houwden elken dach als of hy waar de lest.
Ghy heft my veel te-hoogh, den lof van Liifdens kamer
En gaat hiir in te-werck; ghelijck de loze kramer
    (2875) Di wel het schoonste deel van zijne waar ontdeckt
    Maar laat aan nimant ziin, wat datter is bevleckt.
Ghy poocht my, door de lust, tot uwen wil te krijghen
Maar ’t quetsen van de Ziil dat kondy wel verswijghen:
    Ghy stelt my voor het oogh vermaak en dertel spel
    (2880) Maar laat onaangherourt de pijnen van de hel.
Diis hou dijn gladde toungh de lusten weet te prijzen
Noch kan in mijn gemout gheen lust tot lusten rijzen;
[fol. N1v, p. 98]
    Want schoon de gyle vreucht, is zout in uwen zin
    Ick woulder evenwel veel bitterheden in.
(2885) Den boom blijft even zoo, ghelijck hy is ghevallen
Den mensch ghelijck hy sterft. Wee-hem di in het mallen
    En midden in den brandt, daar in hy leet en vrout,
    Braakt uyt met eenen swalp zijn leven ende blout.
Zoodanich als de mensch leet-af zijn swake leden,
(2890) Zoodanich zal de mensch voor Godes Oordeel treden.
    Zoo-danich als de mensch daalt neder in het graf
    Zoo rijst hy weeder op tot vreucht of drouve straf.
Hou zuldy dertel vlees voor Godes troon verschijnen,
Di leefdet als een mol; en storft ghelijck de swijnen?
    (2895) Hou zal u nackte Ziil dan voor het Oordeel staan
    Als ’t bouck van u gheweet zal worden opghedaan?
Hou zullen, in’t ghericht u nackte leden beven,
Wanneer u gans bedrijf voor u zal staan gheschreven?
    En voor den grooten Godt zal over zijn ghebracht
    (2900) Als wat ghy hebt ghedaan, al wat ghy hebt ghedacht;
Hou zuldy dertel vlees, hou zuldy konnen draghen
De schrickelijke stem, di u zal neder-jaghen
    Int diiptste van den poul, een woonplats van ellend,
    Een sterven zonder doodt, een pijne zonder end?
(2905) Benouwthyt in den geest, amechtichyt der Zilen
Versmaathyt aan het lijf, zal ider een vernilen
    Di na des ’s werels loop, hiir naar den vleesche leeft
    En met een bozen-wil aan aartsche lusten kleeft.
Ist niit een wonder stuck? des zondaars yghen zinnen
(2910) En zijn in dit ghedingh met geen gheschenck te winnen;
    Zy roupen recht en vraak: noot hart bewust van quaat
    Kreegh in zyn yghen hof een vonnis ’t zynder baat.
Poocht al u linkerny in’t duyster wech te steken,
Graaft in een dipe kuyl u schandelyke streken,
[fol. N2r, p. 99]
    (2915) Verdounkert u gheweet al pyndy ’t noch zoo zeer
    Ghy wicht-het wel in slaap, maar doodt-het nimmermeer;
God zal door zynen gheest in ’t holste van-de-nachten
Met onghewonen schrick berouren u ghedachten;
    Ontzetten uwe Ziil, en halen aan den dach
    (2920) Al wat van langer-handt daar-in verholen lach.
Wat zouckt ghy vast besluyt, van Godes eeuwich wezen,
Ghy kont-het dommen mensch, in uwen bouzem lezen
    Ontsluyt maar u gemout, strax zult ghy zijn ghewis,
    Dat God in uwe Ziil, en in den Hemel is.
(2925) Zoo haast een dertel wicht maar op-en-houwdt van mallen,
Strax kompt een drouf berouw, op zijn ghevrichten vallen,
    En knaacht hem in de borst; doorwandelt vlees en blout.
    En zet hem nacht en dach een prangh op zijn ghemout.
Wi voult geen innich-leet wanneer voorlede lusten,
(2930) Door ’t vrougen van den geest, den gansen mensch ontrusten.
    Zouckt vreuchde zoo ghy wilt, noyt isser zondaar bly,
    Noyt is een quaat-gemout van binne-kortsen vry.
Ga nu ga dijnen ganck, dou vry des vlees behaghen,
uyt een zoo korten vreucht ontstaat ghedurich knaghen,
    (2935) Een pynbanck voor de Ziil, een innerlijck ellend,
    Een worm di niit en sterft een gheessel zonder end.
Indiin ghy welde zouckt en wilt in vreuchden swemmen?
Wel-aan verdwaalde mensch, mackt uwen lust te temmen;
    Betoompt u dertel oogh, en trede met den vout;
    (2940) Het onbezuysde viir dat ketelt u ghemout.
Wel-doun is harten-lust: zich-zelven ’t overwinnen
Dat is een Hemels douw, di over onse zinnen
    Ghezeghen uyt de lucht, dout alle quaat vergaan.
    Daar is geen meerder lust als lust te-wederstaan.
(2945) O! noot volprezen vreucht, gherusthyt der ghewissen?
Wi van ghezont verstant, wi zouwd’ u willen missen
[fol. N2v, p. 100]
    Voor al dat by den mensch gedacht wort aldermeest.
    Al wat ons recht vermackt komt uyt een rijnen gheest.
Zoo ’t ghene dat ghy wenscht, oft wat ghy gaat begeren.
(2950) Weet dan voorzekerlyck, dat nimmer my kan deren;
    En zoo ghy my niit wyst, een rechten gouden wech
    En eerlyck boven-al; om met een recht belech
Dees aan my zoo-gehaat, dees bruyloften ’t ontvliden;
Jck heb in mynen zin (zoo-ver heb daar gebiden)
    (2955) Onwankelbaar gestelt, dit myn gepyns zeer vast;
    Te-sterven oock veel eer, en draghen deze last
Koriska als myn eer oock immer te-bevlecken.
Koriska. Noot heb ik oot geziin, in Vrouwen dees ghebreken
    Oft zoo hertneckichlyck, als ook de-dees wel is?
    (2960) Wel is ’t dan uwen zin, den mynen ’t is ghewis.
Maar zeght my Amaril, zyt ghy oock van ghevoulen
Dat Silvio is zoo trouw; als ghy zyt in dit woulen
    Tot eerlyckhyt ghezint? Amaril. wat vraaght ghy doch aan my
    Vrint Silvio aan de trouw! alwaar het kenlyck zy
(2965) Hy vyandt aan de liifd’? Koriska. Silvio van min verschyden?
Simple ’g en ken hem niit? doun kan hy ende swyghen
    Dit ick u zegghen derf: O! neen betrouwdt u niit
    Op ’t waterken dat loopt, met eenen stillen vliit;
,, Geen minnende bedroch, heeft zulken zekre weghen
(2970) ,, Als ’t gheen me eerlyckhyt, bedeckt oock is gheleghen.
    En uwen Silvio mindt, maar ghy en hyt het niit.
    Amaril. Maar wi is dees Goddin di hy zoo geren ziit
Want dees ontwyffelbaar, en kan niit sterf-lyck wezen
Di hem met min ontsteckt? Koriska. Goddin niit, noch haar wezen
    (2975) Vertoont haar eene Nimph. Amaril. O! wat ghy my vertelt!
    Koriska. Kent ghy ons Lisken wel. Amar. en welke di door’t velt
Daar onder schapen gaat. Koris. de-dees. Amar. wat gaat ghy zeggen
Is dit de waarhyt oock, Koriska. En dit niit te wederlegghen,
[fol. N3r, p. 101]
    En deze is zyn Ziil. Amaril. Maar ziit hou ’t eezer uur,
    (2980) Den pratten wel-verziin, met zyne naghe-buur,
Met zulken schone min? Koriska. Maar gaat-het al wel-weten
Hou hy genomen is, dees min heeft hem bezeten?
    En hou hy alle daach vynst naar de jacht te-gaan?
    Amaril Op ’t kricken van den dach, hoor ick zyn tromp dan slaan
(2985) Vermaledyden hoorn. Koriska. Daar-naar kompt hy ghestolen
(Dat op den middach meest) by paden kompt verholen;
    Als ’t al is meest belet, van zyn ghezellen wech,
    Ghevloghen naar den hof: waar onder eene hegh
De-geen den-dezen schydt, aanhoort zy zyne zuchten;
(2990) Zoo brandende met-een, al deze minne-duchten;
    En lachende kompt weer, en zeedt-het my dan al.
    Hoort wat ick heb ghepynst, te-doun in dit gheval;
En heb alree gedaan, om dinst u te bewyzen.
Ick meen dat ghy wel-weet, en zonder oock te vynzen
    (2995) De wet di hiir tou-staat, dat di de Bruyt beveelt
    Haar Bruygom trouw te zyn, de-zelve ons vertelt,
Dat als den Bruydegom in ontrouw is bevonden;
Dat zy dan aan haar woort, niit meer en is verbonden:
    En mach oock teghen-danck, voor ’d Ouwders allegaar,
    (3000) Den Bruygom wygren gaan, oock ’t allen-tydt hiir naar,
Van andren minnaar oock, versiin haar van-ghelycken;
En dat zeer eerelyck, den eersten late-kyken
    Amaril. Dit weet ick wonder wel; het-zelv’ heb oock geziin
    Van Egle, Likotin, Lucippe, Liguriin,
(3005) Armille, en Turiin; wanneer dat dees bevonden
De-hun gegeven trouw gebroken, en ontbonden
    Daar-naar al van hun woort. Koriska. wel-dan hoort my nu aan.
    Ons Lis (van my als nu gewaarschouwdt) is gegaan
Om met het minnent-kint, onnozel niit hervaren,
(3010) ’t Ontmouten in het hol, en daar met-hem te-paren.
[fol. N3v, p. 102]
    En dit heb zoo beschickt, waar-door den blysten is,
    Hy herder di daar leeft, wacht met den tydt ons Lis.
Hiir, wil ghy hem verrast; en ick zal by u wezen
Tot een getuygh van-als (want dit mout zyn bewezen,
    (3015) Oft anders ’t is om niit) en dus los met u eer,
    U Vaders van-ghelyck, van alles vry en kleer.
Amaril. Hou hebdt ghy ’t altemaal dit innerlyck gaan denken
Koriska? en voor-waar, nu kan ons nimant krenken;
    Wat valter noch te-doun? Koriska. het geen ghy zult verstaan
    (3020) Let op myn woorden wel. Wanneer ghy nu kompt-aan
In ’t midden van het hol, (het welck ghy dint te-weten
Is lanck ghenouch maar smal) al-hiir zoo is gezeten,
    Dat aan de rechter-hant, uyt den ghehouwden steen
    Een (kan niit zegghen wel, of dit hiir is alleen
(3025) Gemaackt zoo door den aart, oft wel met menschen handen)
Kleen holleken beklempt, met vast gekliste banden
    En di van rampent veel; aan ’t welck geeft licht een gat
    Dat boven open gaat, maar klyn, geriif-lyck dat,
Een schuyl-plaats aanghenaam, voor al gestole-lusten.
(3030) Hiir, voor dees livers kompst, zoo mout ghy daar wat rusten,
    En bergen u aldaar, zoo hare komst verwacht.
    Dan ick (ter-midlertyt, Lizette daar ghebracht)
Zal dan van-verren gaan, al Silvios steppen volghen;
En dat met allen spout (al-waar hy meer verbolghen)
    (3035) En komen in het hol, oock datelyck daar-naar
    En houwden hem daar vast, oft hy aan ’t vluchten waar:
Ghelyck ick heb bestempt, met Liisbet dan zal kyven
Zeer heftich ende luy. By dit ghekyf van wyven
    Zult ghy dan komen oock. En naar ’t gebruycken dan
    (3040) Kont teghen Silvio zoo, de wetten vatten-aan.
Als wy met myne Lis dan byde zulle-komen!
Dat voor den Prister strax. En zoo moocht ghy ontkomen
[fol. N4r, p. 103]
    Dees banden van de trouw. Amaril. Voor zynen Vader daar?
    Koriska. En wat hiir-aan? Montaan meent ghy hy zal, voorwaar
(3045) Voor het gemene-best, zyn yghen zaack gaan stellen?
En ’t tyts voor ’t hylich daar? Amaril. Zoo wil u niit meer quellen;
    Myn ooghen sluytende, myn lydtster O! ghetrouw,
    Van u my lyden laat. Koriska. Maar gaat niit wachten nouw;
Gaat in myn live gaat. Amaril. Neen eerst zoo wil ick henen
(3050) Noch naar den Tempel-waart; daar al myn quaat bewenen;
    Want een gheluckich endt, en kan niit komen-voort
    ’T en-zy ’t den Hemel zendt, en dat hy ’t naar ons port.
Koriska. Al ’t henen Amaril, een Tempel is verheven
Voor een opdraghent hart; gaat u daar niit begeven
    (3055) Ghy quist-er te-veel tydts? Amaril. hiir nimand’ tydt verliist
    Wanneer-men deze bidt, en hun-li noot en-mist
Di hersen over tydt. Koriska. wel gaat dan spoudich henen
En keert oock haast weer-om, met u zoo luchte benen.
    Wel zoo nu niit en-mis, ben ick op gouden wech:
    (3060) Dit byden my maar queldt; maar wat dat ick doch zegh?
Dit helpen gaat misschiin? dan nu mout ick gaan bryden
Al-weer een niuw bedroch; En Koridon gaan lyden
    Oft zenden naar dees plaats; di mynen minnaar is:
    En dat ick my daar oock, dan vinden-laat ghewis
(3065) Zoo zal hem doun verstaan. Waar hy zal hene-wenden
En dat naar Amaril: en dan zoo wil ick zenden
    De dinars van Diaan, om haar te vanghen daar
    En maken haar onschult, vol schult en openbaar.
En deze tot-ter doodt, als schuldich dan verwezen.
(3070) Zy doodt, om haar Mirtill zal my dan nimmer wezen
    Een vreden Herder schoon. Maar ziit daar kompt hy aan?
    En hou is dit by-tydts, ick gaan hem gade-slaan;
Ter-wyl oock Amarill my dezen tydt gaat geven:
Kompt liifde op myn toungh, en in myn aanschyn sweven.


[fol. N4v, p. 104]

VI. HANDELINGH.

Mirtillo. Koriska

    (3075) HOort van Avernen hoort, bedruckte geesten al;
    Van pynen niuwen slach, en op dit aartsche dal
Een lyden noot gehoort; een hiir zo vreet uytwercken!
Bermhartigh doch in schyn O! kompt dit hiir bemerken.
    De-myne vrede Nimph, veel vreder als de hel
    (3080) Om dat niit eene doodt (want di niit al-te-wel
Verzaden kan haar vreedt, onmenselyck begeren;)
Ghebiit ick leven zouw, om ’t leven zoo te-geren
    Met eeuwelycke doodt, op-dat het dagh’-lyckx zy
    (En dat oock op een uur) noot van veel doden vry.
Koriska. (3085) ’K gaan vynzen niit gesiin. Hoor ick geen stem aan’t klagen
En truren hiir ontrent, door deze bome’ jaghen
    En wete niit van wi? zydt ghy ’t Mirtillo al.
    Mirtil. Waar ick een nackte schaa, kleen stof in dit gheval.
Koriska. Wel hou zyt ghy te-vree, naar dit zoo langh een spreken
(3090) Met u beminde Nimph? Mirtil. als ziken vol gebreken.
    Aan wi m’en drinken geeft, ’t gheen hun verboden wert,
    Dees drinken eer de doodt, als ’t branden van het hart;
Zoo ick, een langhen tyt, al-zikelyck gaan quelen;
En van den minnen-dorst, zoo brandent en geen helen
    (3095) Voor myne wonde ree; zoo heb ick daar geprouft
    Uyt eene bron gewenst (veel-meer als my behouft)
Het druppent killich nat, door aaders scherp gaat vliten
Van’t zoo verherde hart, dat ’t leven meer gaat niten
    Als wel ’t verlanghen groot. Koriska. Zoo machtich is de liifd
    (3100) , Ghelyck-ze van ons hart, met krachten wort geriift,
[fol. O1r, p. 105]
, Mirtillo dit ’s ghewis. Ghelyck den beer met lecken
, Gheeft mackzel aan het jounck, gaat in den zin ontwecken
    , Dat anders bleef in-slaap; en mackt een jounge min,
    , En dees zoo lifelyck, teer kint in-het-begin,
(3105) , En blyft een wyl alzoo; Maar als zy voort gaat grouyen
, En dat door ons onmacht, meer krachten seffens brouyen
    , Zoo wortze vreet en hert, ten-lesten dan Mirtill
    , Een ouwde trage min, is niit als quaden wil.
, Want zoo op een gepyns, de zinnen zich gaan stellen,
(3110) , Zoo komt de liifde dan, ghedurichlyck ons quellen;
    , Zy di maar vreucht moust zyn, en niit als zoutichydt,
    , Di wort dan niit als pyn, en grote swarichydt:
, En dat noch erger is, zy gaat ons steppen wenden
, Naar dwaashydt ende doodt. Gaat dan de min verzenden
    (3115) , Van eene maar alleen: en ’t hart heeft gouden raat
    , Dat dick-maal tot gemack, zyn min verandren gaat.
Mirtil. Eer ick verandren zal, dit willen dees ghedachten
Zoo wil ick voor het licht, de bleke doodt verwachten.
    Wanneer schoon Amarill, zoo-danich als zy is
    (3120) Of zout of vreet aan my, myn leven is gewis.
Noch oock myn licham kan niit meer hiir gaan begrypen
Als eene Ziil, een hart. Koriska. wat ’s dit voor drouvich pypen.
    O! armen harder trouw? hou qualyck ghy ghebruyckt
    De liifde waar al zout, en niit als honinch luyckt;
(3125) Beminnen di my haat? na-gaan di my gaat vliden?
Eer sterven als aan my, dees schande zouw gheschiden.
    Mirtil. Gelyck het gouwdt in ’t viir, zoo trouw in droufhydt fyndt:
    Noch de stantvastichydt, en kan niit zyn bekent
t’En zy dat vreethyt kompt, hiir hare krachte tonen;
(3130) Zy eenighe alleen, Koriska kompt my lonen
    Zy is my zouten troost: of ’t hart oock altyt brandt
    Of dat het sterven gaat, of zucht door al het landt,
[fol. O1v, p. 106]
Voor een zoo schone zaack, zyn dit maar lichte pynen.
Eer myne trouw verschynt, zoo zal dit licht verdwynen.
    (3135) Of ick gebannen wort, zoo zal haar noot af-gaan.
    Veel erger als de doodt, niuw Liifd’ te-vatten-aan.
De schandt di is ghelyck, en ’d eer di gaat ontbreken
Aan liifde zonder trouw; ghelyck de eer gheweken
    Van Helden zonder mout, zoo is de niuwe min
    (3140) Een perel met een vleck, wat slechters daar wel in.
Koriska. O! aanvanck vol mout? O! Minnaar vroom geprezen?
Als een hertneckich diir, een rots oock zonder wezen
    Onrourbaar ende hert! geen groter pest daar wert
    Ghevonden in het landt, vergif oock dat zoo smert,
(3145) Als de stantvastichyt, aan de verliifde Zilen,
Ramp-zalich is dat hart, dat valt in deze wilen;
    En zoo bedroghen wort, met dees inbeldingh vals;
    Verstoorster van al vreucht, geladen op den hals
Met zoo veel druck en pyn. Maar nu kompt my eens zegghen
(3150) O! drouven Minnar trouw, met dees u zotte weghen
    Van de stantvastichyt. Wat mint ghy in de-geen
    Di u mispryzen gaat, mint ghy u blouwe scheen;
Schoonhydt di ’d u niit is; oft vreucht di ghy niit kryghen
Oft immer hebben kont? of mint ghy dit u swyghen?
    (3155) Bermhertichydt di zught? of loon di ghy niit hoopt?
    Niit anders ghy en mint, en waar-naar dat ghy loopt,
Als dees u yghen pyn, u doodt en al u dolen.
En zydt ghy zoo verdwelmpt, u wyshyt zoo verholen
    Dat ghy altyt bemint, en niit bemint wilt zyn?
    (3160) Mirtillo O! staat op, aanschouwdt u yghen pyn.
Misschiin en-zullen u geen liifden dan ontbreken;
Ghy kont uyt ooghen schoon, oock tranen wel doun leken.
    Mirtil. De pyn voor Amarill, di is my groter gout
    Als my van duzenden, kan zyn het grootste zout:
[fol. O2r, p. 107]
(3165) En zoo myn vinnich lot, weer-spannich aan ’t gheniten
Dat dan voor eeuwelyck, van my al vreucht gaat vliten.
    Ick door een ander min, gheluckich leven gaan?
    En met een ander Nimph, van deze wyken gaan?
Al woud’, niit konnen zouw, en konnent zouw niit willen;
(3170) En dat naar dezen tyt, my quamen deze grillen,
    Dat mynen wil dit wouwd’, oft myne macht dit kon;
    Zoo bid ick dan de liifd, dat eer ick dit begon,
(Den Hemel van ghelyck) dat dan my wort benomen
Al willen en al macht. Koriska. te-zeer oock wech-genomen
    (3175) Hart, voor een vrede dan, u-zelven zoo misacht?
    Mirtil. Hy vreest gheen pynen oock, di geen melyn verwacht
Koriska. Koriska. O! Mirtill en gaat u niit bedrighen
Misschiin zoo meent ghy ’t vals, u hart, dat gaat u wighen!
    Ghy meent-het niit te-recht, als ghy meent dat ’s u mint?
    (3180) O! waart dat ghy ’t al wist, wanneer ’s haar by my vint,
Wat zy al zegghen gaat? Mirtil. dit al zyn zeghen-tekens
Voor myne trouwe min, met bidden ende smekens
    Al dit zeegh-aftich gaat, door Hemel en door aardt,
    En haren vreden wil, met deucht zeer hooch van-waardt;
    (3185) En over pynen al, ’t vreet lot zoo vinnich groot
    En over het gheluck, de werelt ende doodt.
Koriska. O! wat zou dezen doun waar ’t zaken hy kon weten
Hou dat hy is bemint? hou dat hy is ghezeten
    In ’t hart van Amarill! wat medelyn heb ick
    (3190) Met dees u zottichyt, myn hart heeft eenen schrick.
Maar zeght my ginckt ghy noot, een ander oot beminnen?
Mirtil. De liifde van myn hart, en ’d eerste in myn zinnen
    Is schone Amarill, de leste oock zal zyn
    De schone Amarill, in vreughden of in pyn.
Korisk. (3195) Zoo hebdt ghy noot gheprouft (zoo als ick kan bemerken)
Als eene vrede liifd; en spytich in haar werken.
[fol. O2v, p. 108]
    O! had ghy maar een rys, gheprouft haar zoutichyt,
    Beleefthydt, liif-lyckhyt: O! hiir. O! hiir na-glydt;
En dan zoo zult ghy ziin, hou zout is het gheniten
(3200) Van eene di u mindt, di niit van u gaat vliten:
    Maar-wel di u aanbidt, zoo zeer als ghy de u
    U vranghe Amaril. Laat u gezegghen nu:
Wat eene zaack vol-zout, zoo-veel oock te-verkryghen
Als-men daar oock begeert, en dat de min gaat nyghen
    (3205) Tot ’t gheene dat ghy wenscht; en horen dat u liif
    Op zuchten ’d u vol viir, zucht slechs om u gheriif.
Wanneer zy daar-naar zeet: Myn gout, en al myn leven!
Wat ben, en wat ick heb, dat ’s u, dat gaan u gheven,
    En zoo ick ben oock schoon, voor u ben schoon alleen,
    (3210) Om u versiir myn hooft, om u is dat ick ween,
En al dat in my is, dat is aan u ghegheven
Dees borst hiir in ghy woont, hiir schept, door u, myn leven:
    U lyden is-het myn, u pynen, myn verdriit,
    En zonder u alleen, ben ick veel-min als niit.
(3215) Maar dit allenelyck, klyn water dat gaat vliten
Bye ene wilde Zee van zouthyt, di gheniten
    De minnaars wel-bedacht, maar wi ’t niit heeft geprouft
    Di kan niit zegghen oock, het-geen dat hiir behouft.
Mirtil. Gheluckich duzent-maal, en duzent-maal daar-boven
(3220) Gheboren met dit gout, hou mout by Hemel loven.
    Koriska. Maar hoort Mirtill noch eens, schiir schoot my uyt den mont
    Myn Ziil; een Nimph zoo schoon, van leden zoo ghezont:
Zoo weerdt oock uwe min; als eene van hun-allen
Di lossen ’t vligent haer, en tuyten late-vallen,
    (3225) In zonnen-schyn en windt, hun blondt en gouwdt-geel haer:
    Zoo weerdich uwe min, als ghy wel zydt de haar:
De liifd’ van ider hart, de eer van deze bossen;
Om-niit zo langh ghevreên, di nimant wilt verlossen;
[fol. O3r, p. 109]
    Di u alleen aanbidt, en u alleen bemindt
    (3230) Meer als haar leven zelfs; alleen tot u ghezint
Als tot haar yghen hart: Zoo-ghy hebdt al u zinnen
Wel-dan misacht haar niit? maar gaat haar oock beminnen.
    Ghelyck de schaduw volcht, aan ’t lichaam zoo zal zy
    U steppen volghen na: Altyt een dinst-maaght bly
(3235) Aan ’t gheen dat ghy gebiit: wat uur oock van de nachten
Zal u gehoorzam zyn en altyt op u wachten;
    En den ghehelen dach, zoo zal zy by u zyn.
    Mirtill O! slaat doch gaa, zoo zouten zonne-schyn?
In ’s werelts-dal m’ en-vint, zoo zuyvere genuchten,
(3240) Als di di kosten noot, noch tranen, nochte zuchten
    Noch tydt oock noch ghevaar. Gemackelyke vreucht
    Een zouthyt altyt ree, en di ghy hebben meucht
Wanneer-het u oock haaght, ghereet aan uwe woorden,
Aan u wellusten al? dat u, haar oock bekoorden?
    (3245) O! daar is ghenen schat, te-achten by dit gout
    Di dit betalen kan. Mirtill laat nu den vout
Van di zoo vliden gaat; laat-varen deze sporen,
Waar niit als wan-hoop is, en vreucht altyt verloren:
    Maar di u zouken kompt onthelst di met gemack,
    (3250) En over-windt u zelf? en zyt niit meer zoo-swack.
Noch met een ydel hoop, Mirtill gaan ick u vouden
’T ghebiden staat u vry (kont ghy dit niit bevrouden)
    Noch is zy ver van hiir, de-geen di u begeert,
    Zoo-strax zoo strax, is hiir, den schat van zulck een weert.
Mirtil. (3255) Noch heb et hart zoo laf, noch hiir-om ick gaan zuchten
Het gheen-men wellust heet, om allen dees ghenuchten?
    Koriska. Maar prouft het maar een rys, en wyckt weer van de-vreucht
    Tot u ghewone pyn, op dat ghy zegghen meucht
Wat dan den wellust is? Mirtil. Den wellust zoo bedorven
(3260) , Kan noot in eenich deel, oprechte vreucht verworven.
[fol. O3v, p. 110]
    Koriska. ’t En minsten dout-het dan op dat ghy gheven mocht
    Het leven aan de-geen di ’t zoo op u verzocht?
En di alleen noch leeft, by ’t licht van u schoon oghen.
O! vreên ghy weet-het-wel, wat ’t is met geen medoghen
    (3265) Te leven hiir op ’d aardt, en wat dat armou is
    En bedelen te gaan? O! zoo ghy zoo ghewis
Dat voo u yghen zelfs, bermhertichyt gaat zouken
O! wyghert ’z ander niit? Mirtil. Maar in wat verre houken
    Gaat ghy dit zouken al? hou kan ick gheven dan
    (3270) Het-gheen ick niit en krygh? maar hiir niit-meer doch van.
Ick heb tot een besluyt, zoo langh ick ben in ’t leven,
Belooft van trouw te-zyn, aan di di my kan geven
    Allenelyck het licht: bermhertich wel of vreet
    Dat zy is, oft zal zyn. Koriska. O! slecht O! dom bescheet?
(3275) Bloyên blinden Mirtill? aan wi gaat ghy bewaren
U trouwe zoo getrouw? ’k en woud’, u niit vervaren,
    En aan u lyden groot, noch pynen voughen by:
    Verraden O! te-veel, maar nu wi is nu zy?
(Ick gaan het zegghen al, ’k en kan ’t niit langher lyden)
(3280) Ghelooft ghy Amarill zoo vreedt aan alle zyden!
    Myndt ghy door eerlyckhyt, door iver, of door deucht
    Dat zy van u is schouw, dat zy voor u zoo vlucht:
Ghy zyt een groten geck, zoo ghy dit gaat gheloven,
De plaats di is bezet, O! hou zyt ghy bedroghen?
    (3285) O! Arm! het kompt u tou, te kryten als-men lacht,
    Welhou ’g en spreeckt niit eens? wat is ’t dat ghy verwacht?
Mirtil. Ick ben den-geen nu staat, ’t mid leven ende sterven
Ter-wyl het hart noch dubdt, waar dat het heen zal swerven,
    Wat-het gheloven wilt; en daarom ben ick stom.
    Koriska. (3290) Ghelooft ghy’t dan noch niit? Mirtillo, maar waarom?
Mirtil. Zoo ick ’t geloven ginck? voor-waar ghy zaacht my sterven;
En zoo ’t de waarhyt is, gaan ick het leven derven.
[fol. O4r, p. 111]
    Koriska. O! Arm Mirtillo leeft, bewaart u voor de vraack.
    Mirtil. Noch ick gheloof hiir in, maar weet te-wel ’t is vaack.
Koriska. (3295) Hou! ghy ghelooft het-niit? en midlertyt gaat zouken
Om dit te horen al? beziit ’m aan alle-houcken,
    Om dat ick zegghen zou, waar van ’t ghehoor u smert;
    Wel, ziit ghy daar gheen hol: hiir-in bewaart oock wert,
En dit de trouwe wacht, van trouw oock ende deughden
(3300) Van uwe trouwe Nimph; en hiir, in groter vreughden
    Zoo lacht men met u smert, met u dan van-ghelyck;
    En met u zuchten, hiir, zoo zoutmen ’t huwelyck,
Dat den me-minnaar nu, zoo vrolyck gaat gheniten.
Hiir, om te zegghen al, (hou mout dit u verdriten)
    (3305) Komt dickmaal u zoo weerd’ en vrede Amarill,
    Met eenen herder loos, volbrenghen haren wil.
Wel-nu gaat heen en klaaght, en laat u ooghen wenen;
Want hiir is al den loon, den-geen u is verschenen.
    Mirtil. O! laas Koriska myn, zeght ghy my waarhyt dan:
    (3310) En mout ick ’t loven zoo; Korisk. hou meer ghy zouckt noch aan
Hou erger ghy voor-waar gestadich oock zult vinden
En erger horen zult. Mirtil. wat wolf gaat my verslinden!
    En dit hebt ghy geziin, Koriska warelyck?
    Koriska. Alleen hebd ’t niit geziin, maar ghy zult van-ghelyck;
(3315) Zoo ghy hiir-naar verlanght: ’t is nu dat is ghegheven
Iust nu den dach en uur. Zoo ghy u gaat begheven
    Ontrent gheen hegghen maar; zoo zult haar datelyck
    Zijn dalen naar het hol, waar hy dan van-ghelyck
Oock daatlyck volghen zal. Mirtil. zoo haast is’t ick mout sterven?
Koriska. (3320) Ziit ghy nu hou zy kompt, met hare steppen swerven
    By’t wegen van de Faan: Mirtillo ziit ghy haar:
    En dunckt u niit zy kyckt, al vrezende hiir naar,
Met ’t hart gevynst vol dift? wel-dan gaat hiir nu wachten:
Wy ziin elck-an ’d hiir naar, Mirtil. O! swaar en drouve klachten!
[fol. O4v, p. 112]
    (3325) Ben ick zoo na dan by de waarhyt van dees zaack
    Zoo zal ick wachten noch, eer ick myn leven staack.
Tot dat ick in ’t gheheel, hiir-van de daat gaan weten.*


VII. HANDELINGH.

Amarilli.

, NOot sterf-lyckhyt begint, oock immer wat-voor-zaken
, Dat zonder toustaan hooch. Van hiir wat doun of maken
    (3330) , Was ick vertrocken flus, met een onzeker hart,
    , ’t Gheen was genouch verstroot, gingh naar den Tempel-wart.
Van-waar nu wel-te-vrêen, en wel vernoucht gaan keren
Met hulpe van om-hooch; als deze my quam leren
    (Doun ick met iver groot, en puur ghebedt daar bat)
    (3335) Vernam ick eenen geest, di of in’t bryn my zat
En spraack als met de spraack: waar-om gaat ghy noch vrezen
Gaat Amarilli heen? noch wil my meer bepyzen,
    Maar dus zoo wil ick gaan; den Hemel my gely.
    Schoon Mouder van de min, O! laat dees aan u zy
(3340) Verwerven uwe gonst, di, di u hulp gaat wachten:
Vrouw van de derde rond’, zoo immer ghy ginckt achten
    Van uwen zoon het viir, bermharticht nu het-myn?
    Went gonstighe Goddin, van dezen herder syn
Den rappen erghen vout, aan wi ick heb gegheven
(3345) Myn trouw en oock myn woort: En ghy liif hol myn leven,
    Ontfanckt bedecktelyck in ’t binnenst van u borst
    Dees dinst-maaght van de liifd, di zoo naar minne dorst;
Om haar begeerte groot in u hiir te volbrenghen.
Maar waar-om wacht ghy noch waar-om dit noch verlenghen?
[fol. P1r, p. 113]
    (3350) Doch Amaril waar-om? hiir nimant hoort oft ziit,
    Gaat ghy maar stouwtlyck in; wi ist di ’t u verbiit?
Mirtillo, O! Mirtil, kont ghy dit eens bedenken
Dat ghy ’m hiir vinden zouwdt.


VIII. HANDELINGH.

Mirtillo.

        ACh! al te vinnich krenken?
    Te-zeer ben ick ontwaackt, te-veel oock gaan ick ziin!*
(3355) O! waar ick zinneloos, of zonder licht gheboren;
Of waar-om my ghebaart? of waar-om dit gheschoren?
    Waar-om hertneckich lot, waar-om houwdt ghy my hiir;
    Dat ick aanschouwen zouw, ’t wanschapich, los gheswiir?
O! meer, als eene Ziil, ghepynicht in-der-hellen,
(3360) Ghepynichden Mirtill! wat kompt, wat gaat u quellen.
    En twyffelt nu niit meer, schorst u gheloven niit
    Ghy hebt, gheziin, ghehoort, u Nimph O! laas verdriit!
Niit door een ander wet (de-geen di haar gaat trecken
En dat van ider een) maar liifde, dit verwecken,
    (3365) Door zyne wet, en lot, de-deze van u treckt.
    O! Amarilli vreet, waar ’t ghy dan zoo bedeckt,
En wast u niit ghenouch, de doodt aan my te gheven.
Als zonder dat ghy schiipt, hiir in een dubbel leven?
    En met den schonen mont, waar zoo veel Hemels woont,
    (3370) (Di’g aan een ander gaaft) zoo bitterlycken loont?
En den ghehaten naam, di ghy noch gaat ghedenken
(Misschiin ghelyck geel gal, zoo jmant di ziit schenken)
    En wouwdt niit menghlen oock, met deze zoutichydt
    Maar spouwt den-zelven uyt, en ver van u verschydt,
[fol. P1v, p. 114]
(3375) Om dat hy nimmer-meer u bouzem zou genaken.
O! vrede vrede Nimph: Mirtill wat gaat ghy ’t staken?
    Zy nempt u ’t leven af, de-gene di ’t u gheeft
    En ’t aan een ander schenckt; en ghy O! armen leeft,
En ghy en sterft noch niit? Mirtill Mirtill gaat sterven;
(3380) Van droufhyt naar de pyn, dat is t’ghy kont verwerven:
    ’t Gheniten van de vreucht, di is ghehelyck doodt;
    , Mirtill onthelst het graf in dezen lesten noot.
Zoo ’t leven is geyndt zoo yndicht oock u pynen?
Dout ermen minnaar trouw, dees drouve doodt hiir schynen;
    (3385) Daar ’t leven tot een straf u noch in ’t leven houwdt.
    Maar hou! is dan de vraak zoo zeer in my verflouwdt?
Dat ick oock zonder di, nu wil ter-hellen henen?
Eerst doden wil ick hem, di my het licht gaat nemen?
    Zoo langhe dezen wil in my noch zy gheschorst,
    (3390) Tot dat rechverdichlyck, dees vraack waar ick na dorst,
Tot ynden heb ghebrocht; en omghebrocht den-ghenen
Di onrechtverdich heeft myn hart van my gaan nemen:
    Dat droufhyt wyckt aan vraack, aan gramschap medelyn
    Het leven aan de doodt, niit anders kan verblyn,
(3395) Tot dat ick met het-zelf, dees myne doodt gaan wreken:
Noch uyt dees drouve zyd’, en lopen louwe beken,
    Noch oock dit yzer drinck het onghewrocken blout
    Van zynen Heer, aleer, ick kom tot dit myn gout;
En dat dees hant niit zy een Dinaar van mee-doghen
(3400) Voor eer zy ’t is van wraack, di ick heb aanghetoghen:
    Wel zult ghy voulen noch, wi dat ghy oock moocht zyn,
    Ghy di myn gout gheniit, in mynen val, u pyn.
In deze zelve hegh, daar gaan ick my weer berghen;
En als hem naken ziin, di my zoo zeer kompt terghen,
    (3405) Aan ’t hol aan my zoo diir, met dezen scherpen schicht
    Zal ick hem tasten aan, hy voulen het ghewicht.
[fol. P2r, p. 115]
Is ’t niit verworpenhyt, een ander gaan te wonden
Verraderlyck en vals? Ia: deze geen goude vonden:
    Verdaacht hem tot den kamp; in eenen zelven strydt?
    (3410) Waar uwen rechten druck, hem innerlyck verblydt,
Waar, van-ghelyck de deucht van deze uwe daden
Kan een ghetuyghen zyn. Maar noch mout my beraden:
    Neen dit mach oock niit zyn; zeer licht oock konden hiir
    De herders lopen-tou, dees plaats van groot gheswiir,
(3415) En hinderen den kamp? en ’d erghsten noch van-allen,
De oorzaack zouken uyt, van deze niuw-ghevallen
    Di my berouren gaan; de-welke zoo ick swygh
    Onaanghenaam te-zeer; noch hiir door betringh krygh;
En zoo ick ’t openbaar, voor eeuwich ’t allen-tyden
(3420) Zoo is van myne Nimph, en dat aan wyt en zyden
    Den gouwden naam gekrenckt: In-welke al-houwel
    Niit liif het-gheen ick ziin; noch zal ick evenwel
Noch liven ’t-geen ick wil, zoo lanck my duurt het leven;
En dat ick heb ghewilt, dit zal my noot begheven,
    (3425) En ’t gheen dat ick moust ziin, en ’t gheen ick heb gehoopt.
    Dat ’d overspelder vals in zyne doodt dan loopt,
Di aan haar heeft de eer, aan my het licht benomen.
Maar zoo ick hem hiir dood’? het bloudt zal zyn vernomen
    Welhou! vrees ick de pyn van doodt di ick maar zouck.
    (3430) Mans-slachtingh dan bekent, de reden zoo dan oock;
Waar-door in zelf-ghevaar, ’d ondanckbare zal vallen;
Maar nu gaat in het hol, gaat hem daar overvallen;
    Dit ’s gout dit haaght my wel; hiir zal ick zaacht ingaan
    Dat zy my niit verneem: ’k meen oock van-stonden-aan
(3435) Zy in ’t verholenste, haar zelven heeft versteken;
Zoo ick bemerken kon uyt dit haar nu kort spreken:
    Waar-om niit ver wil in. Hiir voren aan een spleet
    Di inden harden steen, met blader-tacken breet
[fol. P2v, p. 116]
Ter-slincker-zy bedeckt, by deze style trappen.
(3440) Zoo stil hiir als ick mach, zal ziin dan te-betrappen
    En vatten recht by tyts, het-gheen dat ick begheer:
    En mynen vyant doodt: oock zonder tegenweer
Voor myne vyandin, zoo zal ick hem gaan draghen:
En dus de vrake doun, van deze twee verslaghen.
    (3445) Gelyck myn zelven mee, met dit zelf yzer zal
    Doorsteken oock de borst: zoo dry in dezen val,
Twee door het vinnich staal, en een door droufhyt sneven.
Dees vrede zal dan ziin, des minnaar, nu haar leven,
    Niit minder als van hem, die zy zoo heeft verraân
    (3450) Het truurspel armelyck, met droufhyt opghelaân:
Zoo zal dit hol dan zyn (dar hiir-te-voor moust wezen
Vertreck van hare vreucht) aan minnaars ’d haar voor-dezen
    (En ’t gheen ick meer noch wensch) aan alle hare schandt
    Begrafenis, en graf, onkenlyck in het landt.
(3455) Maar ghy-li steppen mee, di ick om-niit ghinck volghen
Zoo langhen-tyt om niit; zyt ghy-li niit verbolghen,
    Dat ghy my wyzen gaat, een vout-pat zoo ghetrouw?
    Van een verbyden loof? maar doch ick volgh u nouw
En biid u eer noch aan. Koriska, O! Koriska
(3460) Ghy hebt my waar ghezydt ’k ghelove u, O! Ia.


IX. HANDELINGH.

Satir.

    KOriska hy ghelooft; in Ericinas hol
    Volcht daar haar steppen na: hy is wel zot en dol
Di ’t ander niit verstaat? Maar zeker om ’t betrouwen,
Daar dint zeer groten pant; of anders ’t zal u rouwen:
[fol. P3r, p. 117]
    (3465) En vaster oock als ick, haar hadde met den haer
    Maar genen betrên pant, als ghiften nimmer daar
By haar, of had ick oot. De des oock bove-maten
Versmaaster van al eer, heeft hiir met luttel praten
    Haar zelleven verkocht, naar dees haar ouw gewoont,
    (3470) Alhiir betaaltmen prys; en zy hiir schandlyck loont
De komenschaap haar waar. Misschiin oock van de Goden
Zyt ghy ghezonden hiir? tot straffe der gheboden,
    En tot u yghen vraack. Nu door zyn woorden blyckt
    Niit ydel hy ghelooft, en hy te virich wyckt
(3475) Naar ’t hol oock van-ghelyck. De-geen ick kan bemerken
Voutsteppen hiir geprent, zyn tekens van haar werken,
    En dat zy is in ’t hol. Nu dout een gouden slagh
    Van buyten sluyt-het-tou, en sluyter uyt den dach,
Met dezen groten steen, hiir boven opgheleghen;
(3480) En dat van allen vlucht aan hun-li het beweghen
    Alzoo ghenomen wort. En brenght daar langhs den wech,
    Des berghs dan oock bekent aan luttel, spoudich wech
Den grooten Prister zelfs, oft gaat zyn dinaars halen.
Als de beslotene, ter-Hellen mouten dalen
    (3485) Bezuren zoo de doodt, naar wetten datelyck.
    Want zy aan Koridon (dit weet ick van ghelyck)
Al trouw ghegeven heeft: het-geen hy noch gaat swyghen
Om dat hy vreest voor my; want ick hem ginck bekyven
    Hiir-over langh ghedryght: Maar nu zoo gheeft hem tydt
    (3490) Dat hy van twee als nu, eens vreken gaat den spydt.
Noch wil ick by den meer; van dezen yck gaan scheuren
De tackken om daar-me, den steen voor ’t hol te sleuren.
    Hou is hy machtich swaar! en hou houwdt hy zoo vast?
    Den struyck mout tasten-aan, en wagghelen den last
(3495) Tot dat hy neder valt; dit is het best bedencken;
En oock aan gene zy, den wortel dan te krenken.
[fol. P3v, p. 118]
    Hou houwdt dit al zoo sterck! ’t is swaarder oock voorwaar
    Als ick wel had gedocht; noch wilt hy niit van-daar
Met alle myne macht, met hurten, noch met trecken?
(3500) De werelt houwdt hiir aan O! wat gaan ick verwecken
    Myn kracht my nu begheeft, O! sterren zoo verdrayt!
    Ick zal hem ruren gaan, oock watter is bekayt;
En in Koriskas spyt, vervlouckte, ick ginck zegghen
Bekans van alle wyfs di wonen by dees hegghen,
    (3505) En op het aartryck groot. O! Liceisghen Pan
    O! Pan di alles weet, en di oock alles kan:
O! zydt beweeght noch eens, door deze myn gebeden,
Ghy di oock hebt gheweest, verliift niit langh gheleden,
    Als ick van een hert hart: vreckt aan dees ontrouw vrouw
    (3510) Koriska uwe smert, en uwe pynen nouw,
Di ghy gheleden hebdt, doun ghy wirt uytghestreken:
En dat door u groot gout den herden steen mach breken,
    En vallen door u kracht. Den vos is in het kot;
    Men zal hem roken gaan, dat is nu zyn gout lot.
(3515) En woud’ oock dat hiir in, al quade-wyve waren
Om hun zoo al-ghelyck met vlammen te vervaren.

RY.

        Hou hoogh zydy Liifd’ in wapen
        ’s Werelts wonder van den aart:
        Wat volck niit voult oock slecht bedaart,
        (3520) Deze kracht met u gheschapen?
        Wat verstant zyn ooghen went,
        Dat u macht ten rechten kent.

        Di den rechten brant gaat kennen
        Dat u viir ontsteken gaat,
        (3525) Moyelyck, en vol van quaat;
        Zal oock datelyck bekennen
[fol. P4r, p. 119]
        Dat een helschen geest hiir is
        Op het aartryck zonder mis.

        Maar di dan hiir naar gaat weten;
        (3530) Wat den minnaar om haar dout;
        Di hy acht zyn hoochste gout:
        Hou den vuylen lust vergheten
        Door een ryne zuyver min:
        Hiir is dan den Hemel in.

        (3535) O! Wanschapich op der aarden
        Met u Hemels schoon ghezicht:
        Blindt in wyshyt, zonder licht:
        Blindt van zin, blindt in u waarden,
        Blindt in reden en in wil:
        (3540) Schynt niit als een zotte gril.

        Evenwel zoo ga-dy herssen
        Over Hemel, en den aart
        (En met uwe vree, veel waart)
        Gheen zoo groot kompt ons verrassen
        (3545) Wonder als ghy zyt alleen.
        Wat al vlyt, en drouf ghesteen.

        Maar het wonder ghy gaat brouwen
        En dat hiir op d’aardt gheschiit,
        En dat nimmer van ons vliit;
        (3550) Dat besteckte door de vrouwen.
        En u macht ghehelyck vast,
        Aan den zouten Vrouwen last.

        Vrouwen O! vrolycke ghiften
        Van den Hemel; oft wel eer
[fol. P4v, p. 120]
        (3555) Van di gaf u schoonhyt kleer:
        Vader van dees dubbel lichten
        Beters iit ’t ghesternt en ziit,
        Dat gouwd daar-henen vliit.

        Wanschapich Ciklop zoo gaat komen;
        (3560) Zoo rondom de werelt vliit:
        En verblint di op hem ziit:
        Dus u schoonhyt wort vernomen:
        Zoo hy zught zyn zuchten zyn
        En zyn spraack vol vrees en pyn.

        (3565) Dus den leeuw huylt gaat vervaren:
        Ghenen Hemel meer daar is:
        Dicke wolken hiir ghewis,
        Vol van viir, en swarte baren,
        Vol van reghen en onweer:
        (3570) Maar dan schynt hy weder kleer,

        En twee zonnen di verklaren:
        Zinelyck en vol van zout
        Gheven weder al het gout:
        En den mout zoo gaan bedaren
        (3575) Dat het onweer heel verdwyndt;
        Zoo den Hemel klaar weer schyndt.

        Alles gaat u wel wel bekomen
        Schoonhydt, vlydt, en liiflyckhyt
        Komen daatlyck aangheglydt
        (3580) En zoo deze zyn vernomen,
        Mout den man dat machtich diir
        Staken al zyn heftich viir.
[fol. Q1r, p. 121]
        Wat mach doch den Aard al praten
        Van de schoonhyt di hy heeft;
        (3585) Luttel jmant dar-om gheeft:
        Want om u gaat m’ hem verlaten.
        En u schoonhyt is zoo groot
        Dat’s al ander schoonhyt doodt.

        Hy di alles dan dout boghen
        (3590) Watter sterfelyck oock is,
        Heeft hiir-in een groot vergis:
        Want als hy ziit u schoon ooghen,
        Is-het met zyn macht ghedaan,
        En mout zelver boghen gaan.

        (3595) Niit alleen ghy gaat verwinnen
        Di het al verwinnen gaat:
        Maar met meer als hoghe maat,
        Plante in Mirtillos zinnen,
        Eene trouw onbrekelyck;
        (3600) Di onsterflyck henen-glydt.

        Ghy-li zydt di liifd gaat maken
        Groter als zy immer was;
        Want nu ziitmen op dit pas
        Wonderbare grote zaken;
        (3605) Want de min oock zonder hoop,
        Ziitmen staken ghenen loop.
Continue
[fol. Q1v, p. 122]

IV. DEEL.

I. HANDELINGH.

Koriska.

ZOo had ick ’t hart ghezedt myn zinnen aan-gheslaghen,
Om dees onnozele, te brenghen in dees laghen,
    Dat ick niit-eens en denck, op ’t hulsel van myn haer;
    (3610) Dat diën leelken Guyt, my trock van ’t hooft aldaar.
Maar-hou bekom ick dat? O! wat voor rouwe zaken
Heb ick daar uyt-ghestaan, wat kon ick anders maken,
    Om te kryghen los, al wast’ met dezen prys?
    Maar hem bedroghen heb noch meer als deze-rys.
(3615) Dit is ghewelt gheweest te raken uyt de handen
Der onbeleefde beest, den-welken ’t allen stonden
    Meer blo als een konyn; noch had my aanghedaan
    Wel duzent schanden daar, eer ick had wech-gegaan.
Zoo-langh hem eenich bloudt in ’d aders was gezeten
(3620) Hebt als een eeghel vast, het nimmer oock vergheten
    Te-zuyghen uyt het lyf. En nu hy hem beklaaght
    Dat alle liifd’ en gunst, van my heb wech-ghejaaght
, Di hem te draghen plach. Van hem oock te-beklaghen
Zoo had hy reden wel, had ick ’s hem oot ghedraghen?
    (3625) Maar dat onminlyck is, en kan ick minnen niit.
    En als een hylzaam kruyt, het-gheen hy noot verliit
Den-genen di het zap, gout, dinstich, heeft bevonden;
Als dat is uyt-gheperst, en heelt daar-naar geen wonden:
    Maar als een zaack onnut, verworpt hy dat zoo-strack.
    (3630) Zoo heb met hem ghedaan, zoo-langh ick had ghemack
[fol. Q2r, p. 123]
En dat ick eenich gout by hem zach, of ginck weten;
Maar nu, waar-tou doch nut, als by het mis ghesmeten.
    Wel-dan laat ons gaan ziin of Koridon noch niit
    Omleegh ghekomen is naar ’t hol. Maar doch! maar ziit!
(3635) Wat niuwichyt is dit? ben ick wel wacker heden
Of droom ick, drounken me? voor-waar niit langh gheleden
    Wast dat den mont van ’t hol, ghehelyck open was!
    Hou-kompt dit heden dan? hou-kompt dit doch te-pas?
Hou! dezen groten steen, en van zoo vele jaren,
(3640) Is hy om-leegh gherackt, en komt het hol bewaren!
    Aardt-bevingh geen daar was! Maar hiir is luttel aan;
    Wist ick of Koridon, hiir binnen waar ghegaan,
En Amarilli oock? voorts, zouwder niit omgheven.
Het is alrede langh, hy was op deze weghen;
    (3645) Naar ick uyt Lisbets’ woordt ten-besten kon verstaan.
    Maar doch laat ons dit wel, en wyslyck pynzen gaan.
Wi weet of hy alree, hiir niit en is ghekomen,
En dat Mirtillo doun, dit hebbende vernomen,
    Haar by-de hiir in sloot? De liifd’ met smaat gherackt
    (3650) , Verzet de werelt wel, als ’t al op hoop oock rackt,
, ’k Laat-staan van eenen steen. O! zoo dit waar kan wezen
Mirtill heeft naar myn hart, heeft in myn bryn ghelezen
    Al wat hy heeft ghedaan. Maar ’t best van-allen is
    Dat ick gaan langhs den berch, en weet alzoo ’t ghewis.


[fol. Q2v, p. 124]

II. HANDELINGH.

Dorinda. Linko.

(3655) ’g EN hadt my niit gekent, Linko? Linko. wi zouw u kennen
Voor ons Donrind’ zoo Eel, nu in dees rouwe vellen?
    Waar ick een vreden hont, gelyck ick Linko ben
    Wel tegen uwen danck, ick quaam tot deze ken.
Wat ziin ick, wat is dit? Dorinda. Ghy ziit hiir liifdes zaken
(3660) Een kracht van grote min, O! Linko kompt dit maken.
    Linko. Een Maaghdeken alhiir, zoo tender, en zoo teer,
    Ghelyck ghy korts noch waart? en om te spreken kleer,
Een kint; en oock my dunckt, het gisteren gheleden
Dat ick u klyntien heb, met uwe tere leden
    (3665) Ghedraghen in het huys, op mynen arm ontfaan;
    En uwe steppen teer, bericht om voor te-gaan;
En leerden u Papa, Mama, voor’t eerste zegghen,
Als in u Vaders dinst, myn zelven had begheven.
    En ghy, di als een dyn, waart vrezende (aleer
    (3670) De liifd’ ghy had ghevoult) van alles evenzeer?
Als maar den wint en quam, en voor een vooghels vlighen,
Voor’t beven van een tack, een riit, en loofs beweghen?
    Dit mackten u vervaart; en eenich nu alleen
    Door’t rouw gheberght ghy gaat, door bossen met ghesteen;
(3675) Noch oock voor dyn, voor diir, gaat ghy u niit vervaren.
Dorinda. Di van den minnen-schicht, de sware wond’ gaat draghen
    En vreest gheen ander meer. Linko. Dorind’ in u de min
    Altydt heeft veel ghekost, want zy heeft in ’t beghin
Van Vrouw u man ghemackt! en nu zoo gaat zy maken
(3680) Van Vrouw u eenen wolf, O! wat al vremde zaken,
[fol. Q3r, p. 125]
    Dorinda. O! Linko kont ghy ziin, van-binnen in myn hart,
    Hou dit van eenen wolf; als ’t Lam verslonden wart.
Linko. Maar wi is dezen wolf, Silvio? Dorind. ghy gaat het zeggen.
Linko. Om dat hy is den wolf, wilt ghy dit niit weer-legghen
    (3685) Maar u vertonen zoo? Om dat ’g in menschen schyn
    Hem niit beweghen kont, wilt ghy een wolf nu zyn?
En ziin of hy aldus, u zoude konne minnen.
Maar wi heeft u dit kleet ghebrocht in uwe zinnen?
    En oock waar had’t ghy dat? Dorinda. Ick zal ’t u zegghen gaan.
    (3690) Ick ginck he-morghen vrouch, eer dat den dach quam aan,
Ter plaatsen waar ick wist, dat Silvio had besteken
Een alder-eelste jacht (niit ver, aan gene beken
    En vout van Erimant) aan ’t grouzaam vinnich swyn;
    End’ oock niit ver van-daar, waar Eliceten klyn
(3695) Kompt voort, aldaar-ontrent Melampo heb ghevonden;
Den-hont van Silvio schoon, den welken niit ghebonden,
    Al-hiir zoo ick gheloof, naar ’t becxken quam gegaan,
    ’t Gheen van den heuvel daalt, om ’t dorstich te verslaan;
Den hont in ’t naaste velt, in-rusten ginck staan-kyken.
(3700) En ick di allen dingh, van Silvio zoo gaan-lyden,
    Dat, tot de schaduw mee, van ’t Lichaam over-schoon,
    De spoor van zynen vout, tot ’t lopen zoo ghewoon;
Wat zouw ick niit den hont. Waar voor ick my ginck boghen
Van Silvio zoo bemint: den-welken, met ghedoghen,
    (3705) Als ick hem seffens greep met my quam als een lam.
    En zoo ick my bedocht, hem doun te-brenghen aan
Schoon Silvio zynen Heer, en mynen van-ghelycken;
Hiir-door dan, met zyn gunst, myn zelven te-berycken
    Met dees, hem live gift; ziit, zoo kompt hy daar-aan,
    (3710) Rechts naar my, en het spoor des hondts ghinck gade-slaan.
Als hy hiir bleef een wyl. Hiir wil ick niit verslyten
Beminden Linko myn, den tyt in bitter kryten;
[fol. Q3v, p. 126]
    Noch watter is gheschiit vertrecken u ’t gheheel.
    Ick zal om kort te-zyn, hiir ’t zegghen maar ten-deel.
(3715) Als naar een langh ghespreeck, belooften ooch verlaten,
Den vreden van my vloogh, met gramschap naar de straten
    Met trouw Melampo heen, en mynen zouten loon.
    Linko. O! vreden Silvio dom O! jounghen hert en schoon!
Maar ghy Dorinda doch! wat ginckt ghy doun oock maken?
(3720) Verachten ghy hem niit? ginckt ghy u liifd’ niit staken?
    Door deze trouwlooshyt? Dorinda. Neen, dan oft had gheweest
    Zyn gramschap in myn hart, als een verliifden gheest;
Zoo, door den grammen mout, myn viir wirt meer ontsteken:
En volghden hem noch staach, al-waar hy was gheweken
    (3725) Dat naar de jacht hiir-by; en den gestackten wech
    Vervolghden op de spoor, waar ick Lupino kreegh;
Den-welcken naar my quam (ghegaan van my te-voren)
En hiir quam my den zin, het-geen my docht doun hoorden;
    Van my ’t herkleden zoo, aan-nemen ’t dinent kleet:
    (3730) Zoo wel te berghen my, voor herder-lyck gheweet,
Dat ick voor eenen oock, van hun mocht zyn ghenomen;
Om zoo het schoon ghezicht, van Silvio te bekomen,
    Met groot ghemack en staa. Linko. in eenen wolfschen schyn
    Zydt naar de jacht gegaan, en noch bevrydt te zyn
(3735) Van honden oock gheziin, ghezont dan weder-keren!
Ghy hebt ghenouch ghedaan, Dorinde, dit zal sweren.
    Dorinda. Linko verwondert niit, de honden nimmermeer
    Beschadichden het wilt, ghelot voor hunnen Heer.
Hiir onder ’t groot gewoul van herders tou-ghelopen
(3740) Tot dees vermaarde iacht; by deze grote hopen
    Ick buyten ’t hangsel stont, dat by een grote schaar
    Een zeer niuwsghirich veel volck, verliifd aanschouwster daar;
Van Silvio schoon veel-meer, als wel van al het jaghen.
Aan elck bewegen oock, ’k laat-staan de grote slaghen
[fol. Q4r, p. 127]
    (3745) Di gaf ’t Alpissche wildt; zoo klopten my het hart,
    Als-oock tot elken step, ick voort-ghedraghen wert
Di schonen Silvio de. Maar hiir myn grooste vreughden
Di wirden zeer ghestort, als myn ghedachten heughden
    De grouzaamhyt van ’t swyn; in grote en in kracht,
    (3750) In felhyt, en ghezicht, onwinnelyck geacht.
Ghelyck den dwerrel-windt door ’d onweer aanghedreven
En waar hy over-rolt, dat mout onweerbaar sneven;
    En bomen wortels oock, het dack en stenen groot
    Vat hy met eenen ringh, en brenght-het al in noot,
(3755) Verstroot-het al ter-aard’: zoo quam het aan-ghestoten.
Een wilinghe alleen (met blout al overgoten
    En tandt en muyl vol schuym) zoo zachmen over-hoop
    Veel pyken overmits, veel honden ligghen doodt,
Veel menschen in gevaar, en oock met grote wonden;
(3760) Met dit een groot geianck, van veel ghequetste honden.
    Hou-dickmaal wensten ick, met het verwoude diir
    Te wisselen myn blout, voor Silvios leven hiir.
Hou-dickmaal daar te-gaan, met’t myn oock te bewaren,
En schudden als een schilt, het zyn in dees ghevaren?
    (3765) Hou-dick zynd’ in myn zelf, vergheven wilt vreet swyn,
    Vergheten wilt de borst, van schonen Silvio myn.
Zoo wast’ ick biddende, en zuchtende ginck spreken:
Als hy (met schubben dicht, en hert, di niit en weken
    En met een grove schoors-ghewapent en bedeckt)
    (3770) Melamp heeft aangevourt, en teghen ’t wilt verweckt;
’T gheen tallen uren meer hoverdigher gheworden
Door veel aldaar ghequets, en door zyn stadich moorden
    Van vele honden oock, mackt grouzaam slachter daar,
    Als alles was in rour, een jder in ghevaar.
(3775) Maar Linko niit te-recht, en kan ick u gaan uytten
De deucht van dezen hont, hou dat hy’t wilt ginck sluyten
[fol. Q4v, p. 128]
    En grote reden heeft, den Ioungh-lingh hy hem mint.
    Als een vergramden Leuw, met snel en rap bewint
Van eenen wilden stiir, den horen fel gaat myden
(3780) En weder teghen-aan, met luttel oock te byden
    Tot dat ten-langhen-lest nu op den rugh ghezet
    Door zyne grote macht zyn machten zyn verplet;
Zoo oock Melampo sterck, al draeyende ginck wyken
Aan’t dodelyck gedray, behendicht van ghelycken
    (3785) Van dit wanschaapich wilt. Ten lasten byt het door,
    En houwdt met-eenen vast tot ’t ynde-tou de oor,
Hebben’d het langh geschut; met-eenen tyt gegeven
Al-wast alree ghequets, te-brenghen om het leven
    Door een veel groter wondt. Doun schonen Silvio myn
    (3790) Di badt in-haast Diaan, en zeedt, dit ’d u zal zyn
Hiir doun belooften van: wilt mynen schicht ghelyden
O! hylighe Goddin, aan u zoo gaat’m het wyden.
    Dit zegghen zoo treckt uyt ’t pyl-gewaat van gouwdt
    Een snorrent scherpe schicht, di hy het best betrouwdt:
(3795) En heeft de sterke pees tot aan zyn oor ghekreghen
Van zynen sterken boogh; dus seffens ginck zoo geven
    Een wondt ter slinker zy, waar dat den hals hem gaart
    Ontrent het schouwderblat, aan’t swyn zoo wilt van aart
Het-gheen dus seffens viil. ’K verquickten, ziinde komen
(3800) Myn Slvio uyt ghevaar. En ghy di hebt bekomen
    Gheluckich grouwzaam diir, de doodt van di schoon handt
    Di zoo veel bouzems bindt, met liifd’ door al het landt:
Linko. Maar wat zal nu gaan zyn van dit wilt-diir verslagen?
Dorinda. ’K en weet het zeker niit, noch oock en ginck dit vragen;
    (3805) Maar quam zoo wech in haast, om niit bekent te-zyn
    Van jmanden gheziin, dan ick gheloof het swyn
Zal strax met groten staat naar Silvios daar beloven
Naar’d Ouwtaar zyn ghebracht. Linko. En ghy gaat my gheloven
[fol. R1r, p. 129]
    Dout deze kledingh af. Dorinda. Zoo wil ick; maar Lupiin?
    (3810) Di heeft myn ander kleet, heb-hem noch niit gheziin,
Ick zyd’-hem aan de bron, my zouwde kome vinden
Al-waar hem heb ghezocht. zoo ghy my Linko minden
    Gaat door gheen bossen eens, zouckt hem daar op den wech;
    Hy kan niit ver noch zyn; en ick in deze hegh
(3815) Daar gaan ick rusten wat: hebdt ghy my wel begrepen?
Van moute en van vaack, gaan my de benen slepen;
    En met dit kleet en wil nochtans naar huys niit-gaan.
    Linko. Ick loop, tot dat ick keer, en wilt van-hiir niit dan.


III. HANDELINGH.

Ry. Ergasto.

HEbt ghy-li Herders ’g hoort wi ’t is ons gaat bevryden,
(3820) Den-onzen halven Godt, hy di verdryft ons lyden;
Zoon weerdich van Montaan, af-kompst van Herkules,
Di het vervaarlyck swyn, ten-vollen meester is?
Het-gheen het hele landt, van ons Arkadia terghden;
Dat noot voor wat oock macht, of krachten hem en-berghden.
(3825) En nu hy maackt hem ree, om naar den Tempel heên
Zyn plichte te-vouldoun, al-ist met moude leên.
Zoo voor dit weldaat groot, wy gunstich wille-wezen
Gaan wy hem vinden al, en hy van ons gheprezen,
Verlosser onzer vrout, met toungh oock met het hart.
(3830) Hou-wel dat oock den lof, en eer van-hiir op ’d aart
Voor wel-gheborene, is van zeer klyne weerden,
, Noch is het even-wel, al ’t gheen zy hiir begheerden;
, Iit groters kanmen oock, aan deucht hiir gheven niit
Ergasto. O! alderdroufste lot, O! zaak zoo vol verdriit!
[fol. R1v, p. 130]
(3835) Wondt ongheneselyck, en dodelyck met-eenen,
O altyt bittren dach van tranen en van stenen.
    Ry Wat stem hoor ick van smert, en vol van grouzaam druck?
    Ergast. O! sterren vyanden, dat van ons grootste luck;
Zoo-dan de trouw misacht! verhefte zoo ons hopen!
(3840) Om met veel-groter kracht, naar hunnen val te-lopen!
    Ry. Dit dunckt my ’t is Ergast; en zekerlyck hiir is.
    Ergast. Waar-om beschuldighen, den Hemel zoo ghewis?
Ergast beschuldicht u! Ghy hebdt het vounck ghenaardert
Aan ’t viirslach van de-min, en allen dit ghevoordert,
    (3845) Gheblazen hebdt de vlam, waar-door den groten brandt,
    Onblusbaar, dodelyck, onsteeckt het gansche landt.
Maar doch den Hemel weet, dat ick ter-gouden enden
En door bermhertichyt dees zaken heb gaan wenden.
    Ramp-zalich minnaar vroom, O! drouve Amarill!
    (3850) O! Titir van-ghelyck, O! Vader sonder wil!
Montano zoo bedruckt! Arkadien oock verworpen
Verdruckte menschen al, O! ghy verlate dorpen
    Ramp-zalich wat daar is, ramp-zalich wat bekyck
    En wat ick heb gheziin, ramp-zalich alghelyck:
(3855) En wat ick zegghen kan, en wat ick gaan bedencken,
En wat ick hoor of weet, dat nu aan ons gaat krencken.
    Ry. O! laas wat mach dit zyn voor een zoo swaar gheval?
    Waar-in begrepen wort, oock al wat ’s ongheval?
Kompt herders laat ons gaan, dat wy hem gaan ontmouten;
(3860) En oock het schynt hy kompt, ons zelver oock begrouten.
    O! eeuwghe Godthyt groot, en ist dan noch geen tydt.
    Dat onze quellingh endt? en vreucht met ons verblydt:
Ergast zeght beleeft, wat zaack zoo drouf gaat dringhen
Dees klachten uyt u borst, wat kompt hiir traan-vlout bringhen?
    Ergast. (3865) Myn vrinden ick bekryt ghelyckelyck het u,
    En al het gans bederf van heel Arkadien nu.
[fol. R2r, p. 131]
Ry. O! laas wat zeght ghy daar? Ergast. O! heên zoo is ghevallen
Het steunsel van ons hoop, ’t gheluck oock van ons allen.
Ry. Maar spreckt doch klaarder uyt. Ergast. O! Titers dochter heden
(3870) De eenighe zyns’ stamps, di vallende (ghemeden,
Van haren Vader oock en vallendt van-ghelycken)
De-dees alleen de hoop, waar dat wy al naar wyken:
    Di aan Montanos zoon, van Hemel was ghelot,
    Belooft oock op der-aardt, en di door hooch ghebot
(3875) Gheschickt was met haar trouw, het landt heel te-beschermen;
Di Goddelycke Nimph, di gaat ons nu be-ërmen;
    Di wyze Amarill! dat staal van eerlyckhyt!
    O! deze zelver oock, dees blom van zuyverhyt;
Het hart dat breckt noch eer, als ick ’t u zal gaan zegghen.
Ry. (3880) Is doodt? Ergast. O! neen, maar staat om nu als doot te-legghen.
    Ry. O! laas wat hoor ick daar. Ergast. En noch en hoort ghy niit,
    Dat zy oneerlyck sterft, dit is het groot verdriit.
Ry. Oneerlyck Amaril? Ergast hou kan dit wezen?
Ergast. Met ’d overspelder zy ghevonden en gekreghen;
    (3885) En zoo wanneer van hiir ghy nu niit wyken gaat,
    Zult ghy haar lyden ziin, ghevanghen langhs dees straat,
Dat naar den tempel heen, Ry. O! schoon maar uytermaten
Te moyelyke deucht, waar menschen zoo van praten.
    O! eerbaarhyt hou nu, zoo eenich hedens-daghs!
    (3890) Zoo machmen zegghen dan, en dat voor-waar volslaghs,
Gheen eerbaar hart daar is, dan dat m’ het noot ginck vraghen.
Onzaalghe drouve Eeuw. Ergast. voor-waar (met u behaghen)
    Van alle andre nu, kont ghy wantrouwich zyn,
    Zoo nu de eerlyckhyt, oneerlyck oock kan zyn.
Ry. (3895) Maar Herder doch beleeft, zouwd’ u niit pynich wezen
Aan ons te-zegghen al, wat hiir aan vast voor-dezen?
    Ergast. Ick gaan ’t vertellen dan. He-morghen, heel by-tydts,
    Zoo quam Montaan gegaan, den Vader oock ghelyts,
[fol. R2v, p. 132]
(Ramp-zalich Vader zeer, van deze Nimph vol drucken)
(3900) Dat met een-zelf ghepyns, Den Tempel te-bezucken:
    Om met ghebeden hoogh, te vorderen de zaack
    Van ’t huwelyck zoo groot, waar ’t al in nam vermaack
Van hunne Kinders byd’, ’t geen hy zoo zeer gaat draghen.
En hiir in eenen tydt, het offer op-ghedraghen,
    (3905) Het-welck nu was ghedaan;
    En alles wel vergaan.
Met zulck een blyde hoop; als daar nu was bekeken
Het inghewant zoo heel, waar aan niit ginck ontbreken,
    Of oock meer zuyver vlam, en minder oot berourt
    (3910) Waar door den blinden nu, waar-zeggher heel gherourt.
Zoo zeer hy aan Montaan. O! heên zoo zal noch wezen
U Silvio minnaar trouw; u dochter hooch gheprezen
    O! Titer zyn de bruyt; gaat ghy-li in al haast
    (En wat hiir-toubehoort) de bruyloft reden vast.
(3915) O! dwaas en ydel bryn, en zin van dit waar-zegghen
En van waar-zegghers al, niit minder te-weerlegghen;
    Van binnen alzoo blindt, als dees van buyten zyn:
    Had hy haar doodt ghezeet, en dat in bruylofs schyn,
Zoo zouw voorzekerlyck waar-zeggher moghen heten.
(3920) Nu al ’t onstande volck, ’d ouw Vaders oock bekreten,
    Van vreughden vol en hoop, en Titir wech-ghegaan.
    Wanneer-men wonders hoort, en dat ontrent de faan,
Ziin vremde dinghen daar, en dwersche veel voor-spoken
Van gramschap boden hooch. Aan jder is ontloken
    (3925) De vreze in’t ghezicht; het stonter al onstelt
    Naar een zoo gout begin, zy ziin het hoogh ghewelt:
(O! Herders denckt dit eens) en midlertyt ghesloten
De Vaders diper-in, met anghst al overgoten:
    Als wyli al-ghelyck van buyten waren daar,
    (3930) En virich biddende, by ’t hylich groot gevaar.
[fol. R3r, p. 133]
Ziit-daar den Satir quaat, di kompt gehoor verzouken
Dat aan den Prister daar: de zaack oock niit kon brouken
    Een langer uytstel nu: en oock (zoo ghy-li weet)
    Dat dit is daar myn ampt, en ick al-daar ghezet;
(3935) Zoo was ick zelver oock, hy, di hem moust inbrenghen
En dezen di niit kan als quade tydingh brenghen
    (Hiir naar staat zynen beck) zeedt; Vaders zoo niit zyn
    Ghelyck den offer is, u wenschen alghemyn,
En dat op’d Ouwtaar hooch, het viir daar niit gaat schynen
(3940) Zoo zuyver als het hoort; zyt niit in voorder pynen
    Onzuyver van-ghelyck, het-gheen dat hiir gaat-om
    Van-daach (dit teghen wet) in Ericinas hol.
Daar, een ontrouwe Nimph, met overspelders treken
Hiir overtreet de wet, aan’d anderen gaat breken
    (3945) Haar trouw met-een haar woort. Dat nu met my maar gaan
    De dinaars van de Kerck, ick zal’t hun wyzen aan,
En hou zy op het stuck bevonden zulle worden.
Hiir-door de Vaders al (en dees het scheen, men porden)
    (O! menschelyck verstant hou zyt ghy blindt en bot)
    (3950) Verquickten in haar hart, en gaven strax ghebot
(Voorzeker meenden oock, nu openbaar te-wezen
Waar-om de Offer-hand zoo onghehyldt voor dezen)
    Aan’d opper-dinaar eerst Nikander hy zouw gaan
    Met dezen Bouck in-haast, ghevanghen brenghen aan
(3955) De Minnars alle-by, zoo naar den Tempel henen.
En zy-li nu ghevolght, van al di daar verschenen
    Van onderdinaars oock, door dien duystren wech
    Den-welken ommegaat, ghelyck als naar’t ghezegh
Van dezen Satir quaat, aan hunli nu ghewezen,
(3960) Di quamen voor het hol. De Nimphe als verwezen
    Zoo ongheluckich nu, in hasten zoo verrast;
    En van dit torts-ghelicht, haar zinnen zoo verbaast,
[fol. R3v, p. 134]
Het-geen uyt ’t diipst van ’t hol daar onverwacht quam schynen;
Di ginck, zoo ick geloof, met ’t hart nu vol van pynen,
    (3965) En vloot naar ’d ander zy, het-geen doun op dat pas,
    Van dezen lozen bock te-voor ghesloten was;
Zoo als hy zelver zydt. Ry. En hy wat ginck hy maken?
Ergast. Di weeck strax van den pat, di hy ter-dezer-zaken
    Nikandro had ghetoont. Ick kan dit zegghen niit
    (3970) Hou jder stont verbaast, te-ziin dit groot verdriit,
En Titers dochter zelf! en zy, zoo-haast ghevanghen
Of daar oock (weet niit hou) Mirtillo met verlanghen
    Quam vlighent moudich aan, om met den schicht (waar me
    Hy doun ghewapent was) te-doden daar ter-stee
(3975) (En zoo hy waar gegaan, waar door de hand ghedreven)
Nikander, heden oock, en waar niit meer in ’t leven.
    Maar in den zelfsten-tyt, dat ’d een den schicht aan-dreef
    Den andren weeck zoo strax, di onghequets zoo bleef.
Of’t zelve door gheluck, dit zoo ghewenst een wycken,
(3980) Oft door voorzichtichyt, dat staat noch te-bekycken:
    (Doch dit het-geen hiir van) den schicht maar vezens quam
    Aan schouwders slinghs ghedrayt, en yndlyck werden aan
En in het vellen-kleet, dat hy had omghehanghen;
Wanneer Mirtillo bleef dus met den schicht gevanghen,
    (3985) Di hy niit lossen kon. Ry. En wat bequam van hem.
    Ergast. Doun langhs den andren wech, oock naar den Tempel heen
Zoo wirt hy daar ghebrocht. Ry. waarom zoo. Ergast. om te-kryghen
Alzoo de waarhydt best, door spreken ende swyghen.
    En wi weet? of hiir-om hy niit ghestraft zal zyn?
    (3990) Om dat hy teghen hun, heeft dorven, fray, en fyn,
De grote overmacht van ’t Pristerdom gaan krenken.
O! had ick konnen doun, met woorden oft met wenken
    Troost geven naar myn wensch. Ry. Waarom en kondt ghy niit
    Ergast. Ter-reden dat de wet aan allen dit verbiit
[fol. R4r, p. 135]
(3995) Dinars di onder zyn, aan schuldighe te-spreken;
En daar-om van-de rest, zoo ben ick af-gheweken;
    Om langhs den andren wech, te-komen naar de faan;
    Waar ick met brackich duw, den Hemel vraghen gaan,
Om met een zouter lucht, dit onweer te-verdryven.
(4000) Nu herders liif vaart-wel, wilt al in vrede blyven.
    En oock tot gout ghebet,
    Nu al de zinnen zet.
Ry. Zoo willen wy oock doun, zoo haast wy gaan volbrenghen
Den dinst di wy nu doun, aan Silvio met ghehenghen.
    (4005) O! Goden van om-hoogh, thoont u bermhertichlyck
    Maar gene eeuwge vraak, aan menschen virichlyck.


IV. HANDELINGH.

Koriska.

ZEeg-haftich louwer-loof, kompt om myn tempels garen
Bekroont ’t verwinnent hooft, dees loftighe myn haeren.
    Oock hêen met groot geluck, heb ick in ’t minnen-velt
    (4010) Ghevochten, van-ghelyck den vyant daar ghevelt.
Heên Hemel en het Aardt, den aart oock en de konsten
De luck-Vrouw en het lot, di komen my bejonsten;
    Voor my oock, was ten stryt, myn vyandt, ende vrindt:
    Den Quaden Satir zelf, di rackt tot dit bewindt,
(4015) Di my zoo haten gaat, ghelyck of hy moust delen
Ooch in myn yghen gout: ’t gheen-hem niit zal vervelen.
    Maar boven allen dit, wat een zoo groot ghemis
    Dat oock Martill hiir zelf in ’t hol ghekomen is
Meer nut als Koridon, om Amarillis zaken
(4020) Noch swaarder van-ghelyck, en schuldigher te-maken:
[fol. R4v, p. 136]
    Hou-wel oock dat Mirtill met haar ghevanghen is,
    Hiir leedt zeer luttel aan, dit is een klyn vergis,
De straf is voor de Vrouw, hy zal wel los-gheraken.
Verwinningh lofttich groot, van deze myne zaken:
    (4025) Kompt recht my eenen Roof, bedroch, en erge min,
    In deze toungh, en borst, daar woont ghy binnen-in;
Daar wort u kracht ghebaart, oock boven aart verheven.
Maar waar-naar hiir ghewacht, Koriska gaat u geven
    Dat op een andre plaats; ’t is hiir geen tyt van staan;
    (4030) Maar vliit, tot dat de wet nu altemaal voldaan;
Ghy, der meminsters oock, ten-vollen zyt ghevroken.
Ghelyck oock van haar schult, (de waarhydt hiir ontloken)
    U niit beschuldicht me; te-wassen-af de haar;
    En oock niit dit alleen, maar ’t Pristerdom voorwaar
(4035) Eer met-haar vort-te-gaan, mocht van u wille weten
(Dat van u yghen toungh) wat waarhyt hiir ghezeten.
    O! vliit Koriska dan, de longhen vol ghevaar
    ,, Di met een louchten vout, niit rap en vliit van-daar.
In deze bossen dicht, zoo wil ick my gaan berghen,
(4040) Tot dat het tyt zal zyn, myn vreughden te-verwerven.
    Koriska vol van hyll, wi heeft daar oot gheziin,
    Een aanslach zoo vol luck, waar wynich mouyten in.


V. HANDELINGH.

Nikandro. Amarilli.

    WEl hert had hy het hart, of eer had hy geen hart
    Noch oock gheen menschlyckhyt, den-welken met u smert
(4045) Gheen medelyden had O! Nimphe vol van lyden;
Den-genen niit gevoult, dit u zoo bitter schyden,
[fol. S1r, p. 137]
    Dat zoo-veel groter is, als’t minder wirt bedacht.
    Een weerde Nimph te-ziin gevanghen hiir ghebracht!
Van Hemels zout ghezicht! oock weerdich van-ghelyken,
(4050) Dat hiir het aartryck groot, met offer kompt naar wyken,
    En sticht haar Fanen hooch; ter-Fanen wordt ghebrocht!
    Om ’t offer daar te-zyn? wi had dit oot bedocht!
Zaack, di met droghe oogh, oock niit en is’t aanschouwen.
Maar di hiir noch by weet (al zyn dit sware rouwen)
    (4055) Hou ghy gheboren zyt! en wat een zaack hiir aan!
    Een dochter Titiri, schoon-dochter van Montaan:
De-welke alle-by, voor wyste hiir ghenomen;
Weet niit of herderlyck, als Vaders hiir ghekomen.
    Dat nu dit Vrouwlyn schoon, zoo groot, oock zoo vermaart,
    (4060) Nimph werdich, en zoo ver van lenghde di den aart
De menschen heeft gezet, te-derven hiir het leven;
Haar nu in twyffel stelt, om ’t sterven te-bekleven?
    Di weet dit en niit weent, hiir-om niit rouwich is;
    Gheen mensch is maar een beest, in menschen schyn ghewis.
Amarilli. (4065) Zoo dees ellende myn, tot schult my konde strecken
Nikander, ende waar (zoo ghy looft) een verwecken
    Van een onkuys ghedacht, ghelyck in schyn dit schynt
    Een zaak alzoo ghestelt: veel lichter zouwdt ’t my zyn
Dees een zoo sware fyl te-bouten met het sterven;
(4070) En redelyck het waar, dat ick myn bloudt moust derven,
    Tot ’t wassen vande Ziil, verzounen wat ghy zeght,
    En gheven ’t geen tou-kompt, het werelycke recht:
En hiir-mee zouwd’ick dan, myn zinnen konne stillen,
En anders dan niit wouwd’, als doodt s’ghevoulen willen;
    (4075) Met een verdinde doodt, verpletten quaden zin,
    Tot sterven dan ghewoon, door ’t quaat hiir-binnen in;
Door eenen stillen wech, zoo mocht ick dan verrysen
Tot een gheruster end’, het-gheen, de doodt zouwd’ wysen.
[fol. S1v, p. 138]
    Maar lazen! veel-te-zeer, Nikander weecht my swaar
    (4080) In zulck een iounghe-ieucht, te-staan in doodt ’s ghevaar
By zulck een loftich lot! zoo nade by het sterven
En dan onnozelyck, myn leven zoo te-derven.
    Nikander. O! dat den Hemel wouwd’, dat menschen oock veeleer
    U hadden al misdaan, als ghy wel Nimphe teer
(4085) Den Hemel hebdt vergramt; hou-veel te-lichter heden
Wy zouwden datelyck, met luttel kleen ghebeden
    Herstellen uwen naam; eer Godhyt nu ghekrenckt,
    Di tot een drouve straf, dit uyt den Tempel wenckt.
Maar hiir en ziin ick niit, wi hinder u gaat brenghen
(4090) Als ghy u yghen zelf, O! Nimphe (met gehenghen)
    Zeght eens en zyt ghy niit, in een gheslote plaats,
    Met ’d overspelder daar, ghevonden samen raats,
En alle-by alleen? ginck ’m en u niit beloven
Aan Silvio hiir-te-voor? Montans zoon daar-en-boven
    (4095) En hiir-door hebdt ghy niit, gegeven trouw gheschendt?
    Hou-dan onschuldich doch? Amaril. waar henen ghy dit wendt,
Hou-groot oock deze fyl, van ’t breken dezer wetten;
Dit heb ick niit gedaan, hiir wil my teghe-zetten,
    Want ick onnozel ben. Nikandro. ghezondicht hebt-ghy niit
    (4100) Dat teghen aart zyn wet, want dit alzoo gheschiit,
Bemindt wanneer ’t u haaght; Maar tegen di der menschen
Den Hemel van-gelyck (dit gaat niit naar het wenschen)
    Bemindt wanneer ghy moocht. Amarilli. ghezondicht tegen my
    Heeft Hemel en den mensch; dit anders niit en-zy,
(4105) Zoo ’t waar is dat ons luck; van hoogh hiir kompt ghezeghen.
Niit anders als myn lot, heeft my dit quaat ghekreghen,
    Dat ander-liden zondt, is myne drouve pyn.
    Nikander. O? Nimph wat zeght ghy daar, de toungh mout zyn getoompt
Di door haar lyden groot, haar zelven niit kan temmen;
(4110) Te-spreken van omhoogh, al-waar noch heen gaat wennen
[fol. S2r, p. 139]
    Ter-nouwer-noot den zin, di heel Godtvruchtich is.
    Beschuldicht niit ’t ghesternt; beschuldicht (dat s’ ghewis)
U zelven nu veel-eer; wy zelver zyn di maken,
, Dat ons het onhyl kompt zoo vinnichlyck genaken.
Amaril. (4115) Wat in den Hemel is, gaan ick de schult niit gheven;
Alleen myn vinnich lot, maar hiir noch meer beneven
    Di my bedroghen heeft. Nikandro. u zelven dan alleen
    Beschuldicht schone Nimph, met trurich drouf gheween
Di u bedroghen hebt. Amarilli. Myn zelven heb bedroghen
(4120) Ia, Maar door ’t bedroch, van ander-lide loghen.
    Nikander. Noot oot bedroch geschiit, aan di ’t bedroch behaaght.
    Amarilli. Zoo houwdt ghy my onkuys, Nikander. het aan de werken vraaght,
Niit meer ick zegghen kan. Amaril. de werken di bedrighen
Zeer dickmaal ’t zuyver hart. Nikander. Geen werken konne lighen
    (4125) Maar ’t hart en zii-men niit. Amaril. met ooghen van den zin
    Zoo wort het hart gheziin. Nikandro. Hiir uyterlyck niit in,
Zoo dit den zin niit wyst. Amaril. zoo Reden niit gaat hersen
De onrechtverdichyt, di kompt het al behersen.
    Nikander. De rêen onredelyck, waar zaak in twyffel is.
    Amaril. (4130) Hou dat ’t oock wezen mach, dit weet ick wel ghewis
Dat ick het hart heb recht. Nikandro. Maar wi heeft u gekregen
In ’t hol als ghy u zelf. Amaril. Een-vouwdichlyck beweghen
    En oock te-veel ghelooft. Nikandro. In eenen minnaar dan
    Ghy eerlyckhyt ghelooft? Amaril. O! neen hiir ver oock van;
(4135) In de vrindin ontrouw. Nikandro. wat kan dit voor een wezen
Als den verliifden lust. Amaril. di myn was langh voor-dezen
    De Zuster van Ormin, di my verraden heeft.
    Nikandro. Voor-zeker zout verraat, oock al wat hiir aen-kleeft
Dat met den minnaar kompt, niit teghen-danck, verraden.
Amaril. (4140) Mirillo quam in ’t hol, en dit kon ick niit raden.
[fol. S2v, p. 140]
    Nikandro. Hou quamt ghy dan daar in, en oock noch tot wat endt?
    Amaril. Genouch dat voor Mirtill, my daar niit heb ghewent.
Nikandro. Verwonnen Nimph ghy zyt, zoo ’g anders niit kont zegghen.
Amarilli. Datmen hem ondervraaght, ziit of hy ’t zal weerlegghen
    (4145) Dees myn onnozelhyt. Nikandro. aan hem di van u fyl
De oorzaack is geweest? Amaril. Maar doch wacht noch een wyl;
Dat zy het dan verklaart, di nu my heeft verraden.
Nikandro. Di gene trouw en heeft, slaat ghy di hiir in-gade?
    Amaril. In namen van Diaan. Zoo zal ick sweren gaan.
    Nikander. (4150) Door deze daadt te-zeer zydt ghy hiir qualyck-aan;
O! Nimph bedright u niit, maar wilt het recht vertellen:
Dat ghy niit steken blyft, wanneer ghy ’t al mout mellen
    Van deze uwe daadt; dit al maar dromen zyn.
    , Het water van den vlout en kan niit zuyver zyn
(4155) , Den-welken is berourt, noch kan niit rynd’lyck wassen;
En oock een hart verdrayt, zich-zelven gaat verrassen,
    , Noch kan het spreken recht; en waar ons yghen daat
    , Beschuldicht onze zaak, ons spreken kompt te-laat.
Ghy had u eerlyckhyt, zoo mouten recht bewaren
(4160) Als lichten van u oogh; al dit kan u niit klaren:
    Ghy strydt hiir met den tyt, u zelven maar bedriight
    En dit maar uwe pyn in sluymeren ghewiight.
Amaril. Zoo-dan Nikander dan, zoo mout ick dan gaan sterven
En dat nu ongehoort; oft dat ick mach verwerven
    (4165) Een spraack di voor my spreeckt, oft di my horen gaat?
    Zoo-dan van ider-een verlaten, en in haat:
Een megezel alleen, dit uyterste melyden
Zoo ongheluckich oock, in dit nu bitter schyden,
    Dat my niit helpen kan. Nikandro. O! Nimph u toch bedaart:
    (4170) Zoo ghy in ’t zondighen, zoo onvoorzichtich waart,
[fol. S3r, p. 141]
Ghebruyckt nu doch verstant, in ’t lyden van dees smerten:
U oghen keert om-hoogh, en dat van gouder-herten,
    Zoo ghy van-daar oock kompt. Al wat ons oock ontmout
    , Dat kompt uyt deze bron (zoo een waarachtigh gout)
(4175) , Als uyt den wortel ’t kruyt. En ’t gheen hiir wort ghenomen
, Voor quaat (’t gheen onghemenght hiir niit is te-bekomen)
    , Dat is hiir-boven gout, waar ’t gout ghenestelt is.
    Den groten Iupiter, di weet van myn ghewis,
Aan wiens oock grote macht, gheen denken is verholen,
(4180) Oock deze Godlyckhyt, di ons niit wil doun dolen,
    Van wi ick dinaar ben, hou swaar aan my u pyn.
    En zoo dit myn ghespreeck u swarelyck gaat zyn,
Ick heb ghedaan hiir in, als meestrende rouw handen,
De-dees bermertich vreet, al pyn, al straffe banden;
    (4185) Met yzer en het staal, gaan tintelen de wondt
    Tot datze zyn aan ’t vlees, noch heel en wel-ghezont,
En waar de wondt oock schynt het dodelyckx te-wezen.
Stildt u dan nu oft noot, u zelven gaat ghenezen:
    En wilt niit stryden meer, met Hemel zoo ghewis
    (4190) Of teghen ’t gheen aldaar, van u gheschreven is.
Amaril. O! vonnis vreet, vol pyn, waar dat ’t oock is gheschreven
In Hemel of op ’d Aard’:Maar dit is niit gegheven
    Noot in den Hemel niit; want daar is wel bekent
    Dees myn onnozelhyt, O! dyne waarhyt zendt.
(4195) Maar hiir en helpt my niit, zoo ick nu mout gaan sterven!
O! dit ’s den herden wech, di dezen mout be-erven
    Nikander herden kelck. O! door de-gheen ghy toont
    Aan my bermhertichyt, niit zoo ghy zyt ghewoont
Wilt niit in allerhaast, my naar den Tempel brenghen;
(4200) O! wacht wat, wacht noch wat. Nikander. O! Nimphe (met gehenghen)
    , Aan wi het sterven swaar, elck oogen-blick is doodt;
    , Waar-tou verlenght ’g u pyn, dees uwe pyn zoo groot?
[fol. S3v, p. 142]
, De doodt en heeft geen quaat, als end’lyck het bedenken:
En di di sterven mout, te-minder hem gaat krenken,
    (4205) Te-eer hy sterven gaat, ’t eer van zyn sterven vliight.
    Amarilli. Hiir in u zelf en my, Nikander niit bedriight,
Misschiin kan met den tyt, de hulpe mede-komen.
O! Vader Vader myn, u heb ick niit vernomen;
    En ghy verlaat my oock? O! Vader ’d een ’d ralleen
    (4210) U dochter u veel weert; in dit myn drouf ghesteen
Verlaat ghy my dan oock? ten-minsten voor het lesten
Den lasten kus staat-tou; al spreekt ghy niit ten-besten.
    Een sweert zal hiir alleen, twee borsten geven pyn,
    En in u dochters borst, daar zal u blout oock zyn;
(4215) O! Vader eenen tyt, di ick noot placht’t aanroupen
Noot ydel, zouten naam, gaat ghy nu van my lopen?
    Gheeft ghy de bruyloft dus, us’ dochters s’ u zoo weert
    Di smorghens was de Bruyt, en nu gheslachtert wert?
Nikandro. Nimph pynicht u niit meer, u en ander mede;
(4220) ’t Is tydt, en langher niit, mach laten u ter-stede.
    Amarilli. Vaart-wel dan bossen myn, O! bossen liif vaart-wel;
    Ontfanckt dees zuchten lest, myn tranen myn ghequel;
Tot-dat door’t vrede sweert (gevat met luttel reden)
Ick zal onbonden zyn; en kere weer ter-steden
    (4225) Myn drouve kouwde schim, by schaden’d u bemint.
    Want in de vrede Hel, onnozele men-vint;
Noch onder’t zalich oock, en kanze niit gaan sweven
Di drouvich vol van druck, gherackten uyt het leven.
    Mirtillo O! Mirtill. wel arm was oock den dach
    (4230) Dat ick u zo beviil; dat ick u eerstmaal zach:
Den dach den vreden dach, doun ick u eerst behaaghden
Waar oock myn leven was, waar ghy oock meer naar-vraaghden
    Als naar u leven zelfs, u aangenamer ver.
    Zoo moust ick dan niit zyn, in dit zoo-los ghewer,
[fol. S4r, p. 143]
(4235) U leven O! Mirtill dan om dat ghy zouwdt wezen
De oorzaak van myn doodt? O! liifd’, met nydich wezen.
    Zoo dan (wi dit ghelooft) door u wort di verdoumpt,
    Di u was altyt vreet, en van u dus ghenoumpt,
Om dat zy altyt kuys, en eerelyck zouw leven.
(4240) O! dach waar in ick my, zoo haastich ginck begeven
    En ghy zoo langhzaam waart, gheweest had dan het-best
    De fyl, en zonde mee: wat oock is van de rest
In al-gheval ick sterf, en sterf hiir zonder vruchten,
Onschuldich, met veel schant, en met onyndlyck duchten
    (4245) En zonder u myn hart, Mirtillo myn ick sterf.
    Nikandro. O! Herders al zy sterft. O! Herders anderwerf
Komt by, O! erreme, kompt hiir kompt haar wat houwen
O! bitter drouve zaack, den naam gaat haar zoo rouwen
    Van haar Mirtill, dat zy daar me ge-yndicht heeft:
    (4250) De droufhyt en de min, haar hebben overleeft,
Veel rapper als het sweert. O! vrouwlyn vol van lyden.
Maar doch zoo leeft zy noch, hiir-in gaan my verblyden:
    Het kloppen van het hart, van leven teken is
    Kom, drag-we-ze hiir by, het water dat ’s ghewis
(4255) Van deze bron zoo kouwdt, her-zetten zal de geesten,
Di zoo verdwelmpt nu zyn. Maar doch laat ’t ziin voor ’d eersten,
    Of dit geen vreetheyt is, bermhertich hiir te-zyn
    Aan di nu sterft door druck, en met dees zoute pyn,
En zoo gheluckelyck, door doodt het staal ’t onvliden?
(4260) Maar watter oock van-is, hiir aan-my gheen ghebiden,
    Laat ons doun, wat ons dunckt, te-weren hare doodt,
    En wat melyden wyst, in dezen haren noot:
’t Toukomende dat kan alleen den Hemel weten:
En hy alleen voorzeedt, waar ’t al is af-ghemeten.


[fol. S4v, p. 144]

VI. HANDELINGH.

Ry van Iaghers, Ry van Herders.

MET SILVIO.

Ry. van Iaghers. (4265) ZEeg-haftich kint,
            Van Herkules gheslacht
            Di overwint,
            ’t Wanschapich door u macht.
Ry. van Herders. Zeeg-haftich kint, door wi dat leet verslaghen
            (4270) Het Erimansche diir, aan deze groune haghen;
            Dat scheen een spokich swyn
            Onwinnelyck te-zyn.
            Ziit-daar het hooft zoo vreet,
            Het-geen zoo doodt nu is, als-het aan vele leet
            (4275) En doodt heeft aanghedaan;
            Ziit hiir den roof nu aan:
            Zoo eel van groter weerdt aan onsen halven Godt;
            Viirt zynen groten naam, O! herders dit ’s gebot:
            Ghelyker-wys gheviirt, tot inder-eeuwichyt.
            (4280) Want hy is di verwint.
Ry. van Iaghers. Zeeg-haftich kint,
            Van Herkules gheslacht:
            Di overwint
            ’t Wanschapich door u macht.
Ry. van Herders. (4285) Zeeg-haftich kint,
            Di voor een ander gaat zyn leven zelfs mispryzen,
            Dit is dat dint
            Om naar de deucht te-ryzen.
[fol. T1r, p. 145]
            Voor haar de Goden gaan veel sweet en erbydt stellen
            (4290) De-dees zyn haar ghezellen:
            Hy di met-luck wilt zyn,
            Mout kryghen-het door pyn.
            De rust, onvruchtbaar, kleen van weert,
            Degeen den erbydt vreest:
            (4295) Maar pyn, en mouyt, altydt te-peert,
            Loopt met het deuchtzaam meest.
            , In erbydt lust
            , En ware rust.
            Di niit verblindt.
Ry van Iaghers. (4300) Zeeg-haftich kint,
            Van Herkules gheslacht,
            Di overwint
            ’t Wanschapich door u macht.
Ry van Herders. Zeeg-haftich kint,
            (4305) Door wi de ryke velden,
(Di langh berooft, verdruckt van ’t bouwen en van Bouwers)
Nu zyn weer als te-voor, ghelyck by ons voor-Ouwers.
            Gaat nu in rusten wenden
Of noot het bouwent jock, en langh vergheten plouch;
            (4310) Zayt vrughbaar draghent zaat,
Dat aanghename vrucht op zynen tydt zal zenden.
            Den tandt ’t zoo vreet ghelaat,
            En zyn niit meer ter-stee; dat ’t al zoo doodlyck slouch,
            Van meer bewint.
Ry van Iaghers. (4315) Zeeg-haftich kint,
            Van Herkules gheslacht,
            Di overwint
            ’t Wanschapich door u macht.
Ry van Herders. Zeeg-haftich kint!
(4320) Hou gaat van uwen lof den Hemel oock voor-zegghen.
[fol. T1v, p. 146]
Lacht-tou den lof, en eer, di zyn niit te-weerlegghen.
            Het zoo beroumde swyn
Dat Herkles overwon, kon van gheen groter zyn
            Noch kracht, noch macht, ghelyck
(4325) U machten zulle-zyn, als di van Herkles Ryck.
U derden Vader groot, di alles overwon,
            ’t Gheen hy alleen maar kon.
            Maar als u kracht is daar,
            En ryper dan van jaar,
            (4330) Ziin zalmen u bewint.
Ry van Iaghers. Zeeg-haftich kint,
            Van Herkules gheslacht,
            Di overwint
            ’t Wanschapich door u macht.
Ry van Herders. (4335) Zeeg-haftich kint,
            Hou uwen mout gemenghelt met de deught!
            Ziit hiir met vreucht
            U Silvio Cintia aan;
            Di kompt met Roof ghelaân, brengt u zyn opdracht aan.
(4340) Ziit het hoof-aardich hooft, het-geen van by-de-zyden
Met kromme tanden wit, gewapent gaat verbyden.
            In spyt van’t wassent licht
            U’s maaghdelyckx ghezicht.
Zoo-dan Goddin vol macht, ’t was uws den schicht te-richten
(4345) Van onzen Iounghlinck vroom, zoo kompt hy met dees plichten
            Erkennen u bewint,
Ry van Iaghers. Zeeg-haftich kint,
            Van Herkules gheslacht,
            Di overwint
            (4350) ’t Wanschapich door u macht.


[fol. T2r, p. 147]

VII. HANDELINGH.

Koridon.

WEl langh heb ick geweest, oock eer ick kon gheloven,
Wat my den Satir zydt (het achtent’ maar een loghen
    En di tot myn bederf, zeer valschelyck verziirt)
    Van’t geen Koriska rackt, di ick zoo heb gheviirt.
(4355) Want ver van waarhyt ’t scheen aan-my vervrempt te-wezen.
Dat op de zelfste plaats (zoo waarhyt ’t gheen voor-dezen
    Van haren-’tweghen hiir, Lizet my zegghen quam)
    Waar zy met my zou zyn; (zy onversins vernam)
Met’d overspelder nu zoo seffens is ghekreghen!
(4360) Maar warelyck dit gaat ten-hoochsten my beweghen
    Geziin den mont van’t hol op dezer-wys ghestelt,
    (Zoo als my is ghezeedt) met dit zoo-groot ghewelt,
Met dezen groten steen, bevanghen en besloten.
Koriska, O! doortrapt, met listen overgoten,
    (4365) ’k Heb langhen-tyt gheziin voor-handt, den groten val
    Door dit u strunklen staach, di nu in dit gheval
Nu zonder hulp, oft hoop, u op den gront gaat legghen.
, Zoo veel verraat, bedroch, en ’t geen niit is te-zegghen
    , In overvlout geliigh! dit al kan kenlyck zyn,
    (4370) , Als wichelaars zeer waar, van u toukomde pyn,
Aan dit niit blindt door min in ’t bryn en-was gheworden.
Voor my gout di niit quam; en naar myn vader hoorden.
    En (dwazen als ick was) dat my doun mouylyck viil;
    Maar had ick naar den tyt (di my Lizette hiil)
(4375) Ghekomen daar ter stee; een onhyl van-ghelyken
Dat had my vanghelyck, wel vinnich gaan bekyken,
[fol. T2v, p. 148]
    Maar wat zal ick hiir doun? zal ick ghewapent gaan
    Met nydichydt en spyt, en ranzen ontrouw aan?
Ghedreven door de vraak? O! neen ick zal haar eeren
(4380) Zoo langh ick leven zal: Want kan ick niit vermeren
    Myn liifde door de min, zoo zal bermhertichyt
    Staan hogher als den haat, als slechte vraak of spyt.
Hebt ghy bermhertichyt, met di u gaat bedrigen?
Maar zy bedroogh haar zelfs, O! dit en kan niit ligen;
    (4385) Wanneer zy-diin verliit, di trouwlyck minnen kan,
    En geeft haar zelf ten-roof, aan di daar eerst quam aan,
Een slechten herder hiir, een doler, niit ghezeten!
Zoo trouweloos als zy, haar morghen al vergheten.
    Wil ick my vreken dan, van’t leedt, dat baart zyn straf?
    (4390) En spannen-aan met vraack, de-geen haar pordt tot ’t graf.
Maar zy bespot u nu? O! neen veel-eer u eerden,
Ick my bedancken mach, dat my de valshydt leerden
    Betrouwen niit in di, di gene trouw en heeft;
    Den weerdichsten misacht, en in haar hart daar sweeft
(4395) Den slechtsten van ons al. Maar Koridon, voor ’t lesten,
Zoo u geen spyt en rourt, en alles schickt ten-besten,
    Hou kan het wezen doch, dat u geen droufhydt praampt
    Door het verliis van haar? en zy-dy niit beschaampt?
De-geen aan my noot was, heb ick di dan verloren?
(4400) Maar krych myn zelven weer, di was door haar bekoren.
Want alsmen haar verliist, di zoo verloren is,
    Vervalst zoo, en zoo blindt, is niit als winst ghewis.
    Maar nu tot ’t sluyten dan, wat heb ick doch verloren?
Een aanschyn zonder schaampt, een schoonhydt ver ghevlogen,
    (4405) Een wezen zonder zin, een bouzem zonder hart,
    Een hart oock zonder Ziil, een Ziil oock di zoo wert
Bezeten van ontrouw! zoo vol van quade lusten!
Een ydel scha alleen, di alles gaat ontrusten,
[fol. T3r, p. 149]
    Een romp in min ontrouw, dat morgen stinken zal;
    (4410) En dat maar stof en is, in zynen besten al.
En dit ghy naampt verliis? veel-eer zoo mooght ghy ’t heten
Een grote winst en luck, dit mooght ghy vrylyck weten.
    Zyn daar geen Vrouwen meer, zoo dees Koriska wech!
    Maar wat een erm ghespreeck, maar wat een slecht ghezegh;
(4415) Wat! zouwden Nimphen oot, aan Koridon ghebreken?
Veel schoonder Eelder mee? aan haar zal wel ontbreken
    Een herder zoo vol trouw, als Koridon wel-is
    Di haar zoo heeft bemindt, di zy niit weerdich is.
Maar zoo ick nu ginck doun, met haar ’t gheen my gheraden
(4420) Oock vanden Satir wort, hou waar zy nu beladen!
    Want ick voorzeker ben, dat haar gegeven trouw
    Aan my, haar tot de doodt, ontwyflyck brenghen zouw.
Maar ’t hart heb niit zoo leegh, dat wispelturghe zinnen
Van Vrouwen dit berour. ,, Te-groot waar dit beminnen
    (4425) ,, De onstantvastichyt, van’t Vrouwelyck gheslacht,
    ,, Dat hiir een manlyck hart, ten-vollen wirt veracht?
,, Der-wel-gheborne Ziil, ’t gheluck hiir moust aan-wagen?
,, En hiir hem vreken moust. Dat dan met hare plagen
    Koriska heden leeft; en dat door my zy is
    (4430) Beschermpt oock vande doodt, een anders leven is.
Dat dit haar leven zy, door my haar vraak gheschoren,
Zy leve tot haar schandt, aan haren Pol verloren.
    Doch ik hem niit en-haat. Want eer (dit ick beken)
    Heb medelyn met haar, als liift-zucht teghen hem.


[fol. T3v, p. 150]

VIII. HANDELINGH.

Silvio.

(4435) GOddin O! geen Goddin, ten-zy van ydel menschen,
Zeer ledich en verblindt, di met onryne wenschen,
    En met een zot gheloof u Tempels stichten gaan
    En brengen op ’t Ouwtaar, haar noo-loos offer aan.
Wat Tempels zegh ick doch veel-eer maar ballinschappen
(4440) Om haar onkuyshyt vuyl, kuyslyck-schyns te-betrappen
    Met tittel (zoo beroumpt) van uwe Godlyckhyt.
    En ghy O! vuyl Goddin, om dat u vuylichyt
Min zinnelyck zouw zyn, gaat ghy tot alle lusten
Haar geven vollen-toom, di oot de liifde blusten:
    (4445) Van alle reedlyckhydt, ghy bitter vyandt zyt,
    Beworpster van veel diift der minnen wulpzichyt;
Verderfster vande Ziil, bederf van alle menschen,
En vande werelt heel, wi dat naar u gaat wenschen:
    Een dochter recht van ’t Zee, en weerdich van-ghelyck
    (4450) Van dat wanschapich-diir, ontrouw, en gruwelyck,
Dat met een zouten windt van hoop, het-al kompt strelen.
En daar-naar zoo berourt, met buyen di vervelen
    De borsten van den mensch. Zoo veel onweder groot
    En wolken swert van lust, daar ’t al door kompt in noot;
(4455) Gesteen, getraan, ghekerm; Eer dint ghy zyn geheten
Een Mouder van onweer, in borsten hiir gezeten
    Daar u onhyll raackt in,
    Als mouder vande min.
Ziit nu in hou-veel druck, dees minnaars by verslonden,
(4460) Door u nu zyn gebrocht, zoo derelyck ghebonden?
[fol. T4r, p. 151]
    Gaat nu en stouft nu noch, van u almachtichydt,
    Gaat trouweloze heen, het leven nu brvrydt
Van deze Nimph, ghy hebt door u vergif bedroghen
Ghebrocht oock tot de doodt. O! allen myn vermoghen
    (4465) O! Cintia myn Goddin, O! Hylghe Godthyt myn,
    Waar licht oock op het aard’, als ghy ghewis gaat zyn
In Hemel, ende schynt klaar boven klyne lichten:
Zoo mout op ’d aartryck oock al groothydt voor u swichten.
    Ghelyck meer pryzelyck, en meer verzekert zyn,
    (4470) De werken en ’t ghepleech van uwe dinaars ryn,
Zyn di in teghendeel, altydt vol ramp bevonden
Van liifdes sleep geheel, verzelt met zelzaam wonden.
    , U volghers gaan ter-jacht, en doden menich swyn,
    , Maar di van swynen zelfs, altyt verwonnen zyn.
(4475) O! mynen booch myn macht, myn vreucht, al myn ghenuchten
Onwinbaar schichten me, waar ’t alles gaat voor vluchten;
    Komt ydel minne-schim, met uwe Vrouwe-macht
    Komt verghelyckt nu eens, de u by myne kracht!
Ick kom u in ’t gemout ghy di zoo quets; maar wonder!
(4480) U doun ick te-veel eer, O! wicht slecht in ’t bezonder
    Bloyaart, dat ghy ’t verstaat, zoo roup, met luyder taal,
    Dat rouden dinen u, en dit oock altemaal
Voor u dit ’s my ghenouch. Eccho. Ghenouch. Silvio. Maar doch wi mach dit wezen?
Een Eccho antwoort hiir oft Liifde, in zyn wezen,
    (4485) Di zynen klanck naar-slaat? Eccho. Iaat. Silvio. U wast oock di ick wouw:
    Maar zeght my zekerlyck, zyt ghy-het zelver nouw? Ecch. nouw.
Silv. Zoon, van di voor Adoon, O! arme was vervlogen. Eccho. logen.
Silvio. O! ghy stouft maar met windt, geen ander u vermogen;
Doch kompt te-baan maar eens, O! zoo ghy maar en derft.
    Eccho en derf.
    Silvio. (4490) Ick heb u voor een guyt, en nu en ander werf.
[fol. T4v, p. 152]
Niit voor Vulkanus zoon. Eccho. zoon. Silv. waat! gaat u doch ontbreken
Zoon van een hart onryn, met veel-derley ghebreken,
    Ghedurichlyck oock zot. Eccho. Godt. Silvio. Maar over wi u macht?
    U krachten al bedaart. Eccho. ’D aardt. Silvio. en ick u nu veracht,
(4495) Vervarelycken Godt! wat zult ghy nu gaan-maken?
Eccho. Maken. Silvio. wat; minnaar my, wat redeloze zaken?
    Wanneer ick doch aan u? Eccho. nu. Silv. terstont zoo-dan verliift?
    Eccho. Verliift. Silv. Maar wi toch zal dit zyn, di my het hartte kliift
En waar ick brande door? Eccho. Door. Sil. O! ’t is dat ghy wilt zeggen
(4500) Dorinde moghelyck, di ick gaan wederlegghen
    Meer als het schaap den wolf. Maar deze macht versma ick.
    Eccho. Ja ick. Silv. Maar lasen doch hou dit, dit is my eenen schrick.
En met wat wapens doch? met du? Eccho. met du. Silv. met myne?
Maar doch hou dit misschiin? als ick naar liifdens pyne
    (4505) De-deesgebroken heb. Eccho. Heb. Silv. en-dan, de-dees onver,
    My ’d oorlogh zullen doun? Eccho. Doun. Silv. O! wat een dweers gewer!
Maar waar doch dit gheswiir. Eccho.hiir. Silvio. hou hiir? en hiir ter steden?
O! dwaas, en ziit ick gaan, ghezont en wel te-vreden
    Nu datelyken wech; ziit hou ghy zyt van-daagh
    (4510) Een waarhydt vol van wyn, dat by een groune haagh,
Vol van bothyt. Eccho. Godthyt. Silvio. Maar ziin ick of is ’t dunken,
By ghene rouwichyt, iit grys in-een gaan schrunken.
    En is een wolf ghelyck? zoo dunckt my dat het is
    En zeker zoo ick ziin, het is een wolf ghewis;
(4515) Maar-hou is dezen dach gheluckich bove-maten
Voor my nu voor de-Jacht; het wilt leedt by de straten!
    O! gonstighe Goddin, wat gonsten zyn dit dan!
    Op eenen dach met twee zeeg-haftich wech-te-gaan?
[fol. V1r, p. 153]
Maar Cintia myn Goddin, wat gaan ick langher wachten!
(4520) Ick gaan u dezen schicht (den-welken ick gaan achten
    Den rechsten, snelsten me, di mynen koker heeft,
    En dat in uwen naam, waar alle macht voor beeft)
Bevelen; dryft hem aan; O! schutster best van-allen
In allen eeuwichyt, laat dit u wel bevallen,
    (4525) En slaat hem in het wilt, en dit ’t er uwer eer.
    O! alderschoonsten slach, zoo recht als immer-meer
Een handt oock of de oogh, met met groot vernouch oot gisten.
Maar had ick hiir myn pyck, en dat ick hem beklisten
    Al-noch eer hy hem bost. Doch hebbend’ niit waar-me
    (4530) Nempt wapens hiir van ’d aart, di ligghen hiir ter-ste:
Hou schaars hiir in dit block, bekompt-men grote stenen,
En noch ter-nouwer-noot, bekom ick hiir maar eenen.
    Doch wat! naar wapens zouck, daar ick ghewapent ben!
    Met dezen schicht is doodt. Maar O! O! laas wat ken
(4535) O! Silvio zoo vol-ramp, wat hebdt ghy gaan beginnen
Waar u voorzichtichyt! waar waren uwe zinnen!
    Ghy hebdt, in wolfs-ghewaat, een Herder hiir ghewondt!
    O! swaar onhyll! onhyll tot in myn ’s hartsen grondt!
Om ermelyck altyt, en vol van druck te-leven
(4540) En noch my dunckt ick ken den ermen hiir ghebleven;
    En Linko by hem is, di handelt hem en houwdt.
    O! schicht, beloften oock! zoo onghehyldt benouwdt!
En ghy oock di-ze de, en oock di di verhoorden
Noch veel Ramp-zaliger, dan dien di hiir moorden.
    (4545) Ick zal dan schuldich zyn, aan ander-liden bloudt?
    En ick di hiir te-voor, zoo ginck met allen spout,
Mispryzen myn altydt, voor ander-lide leven!
Myn bloudt zoo dick ghestort O! gaat u nu begheven
    Te-leven zonder roum; en smyt u wapens wech
    (4550) O! Iagher onghewyt, en gaat van dezen wech
[fol. V1v, p. 154]
O! schutter onghewyt. Maar hiir! ziit nu aankomen
Den ongheluckighen! maar doch niit zoo bekomen
    Ramp-zalich als ghy zydt, veel min zyn onhyll is.


IX. HANDELINGH.

Linko. Silvio. Dorinda.

    STeunt hiir, myn dochter steunt, hiir op diin arm ghewis
(4555) Dorind’ ramp-zalighe. Silvio. Dorinde ick gaan sterven.
Dorinde. O! Linko Linko myn, u di ick gaan be-erven,
    Als tweden Vader nu; dit ampt u lottich was
    Ghy hoorden ’d eerst geween, zoo ick gheboren was;
Aanhoort het lest nu oock, nu Linko, ick gaan sterven:
(4560) En deze, myne wiigh, medooghende u ermen,
    Zoo ick ontfingh het licht; dat di dan nu oock zyn
    Myn lyck-baar op dit pas. Linko. O! live dochter myn
En liver van-ghelyck, als dochter my gheboren;
Myn spraack verdrounken leedt, in tranen is verloren
    (4565) Van mynen bittren rouw. Silvio. Aardt hou en scheurt ghy niit!
    Swalght, helpt my doch van-hiir, en yndicht myn verdriit!
Dorinde. O! Linko stackt u klacht, en stackt u gangen mede,
Het een vermeerdert rouw, en ’t ander hiir ter-stede
    Zoo smerten dout de wondt. Silvio. O! wat een herden loon
    (4570) Ontfanckt ghy voor u liifd’ O! Nimphe trouw en schoon.
Linko. Hebdt dochter gouden mout, dees wond’ en zal niit wezen
Zoo doodlyck. Dorinde. Maar als doodt, Dorind’ kan niit genezen.
    Dat ick ten-minsten wist, wi dat my heeft ghewond’?
    Linko. Gaan helen wy de smert. En noot en-wiirt ghezond’
(4575) Door vrake oot de wond’. Silvio. Maar wat komt ghy hiir maken?
Lydt ghy dat zy u ziit, waar-om de vlucht te-staken?
[fol. V2r, p. 155]
    Hebdt ghy dit hart, gheen schaampt? vliit de verdinde pyn
    Van ’t vrekende ghezicht, O! Silvio gaat niit zyn
By dit een snydendt mes, van hare stem en woorden.
(4580) ’k En kan niit dat ick wil, noch doun het-gheen hiir hoorden!
    Noch weet ick oock wat macht, dit is, di my weer-houwdt,
    En di my naar-haar treckt, en maackt my bloy en stouwdt.
Zy wilt my sturen gaan, naar di, di ick moust vliden.
Dorinde. Zoo mout ick sterven dan, oock zonder ’t kan geschiden
    (4585) Te-weten wi my doodt. Linko. ’t is Silvio do u doodt.
    Dorind. Wat! Silvio? hou doch dit Link. O! dit is nackt en bloot
Ick kenne zynen schicht. Dorinde. zout schyden uyt het leven
Zoo Linko dit oock waar, dat Silvio doodt kompt gheven.
    Linko. Ziit hem in zelfsten-staat, met zulk een drouf ghezicht
    (4590) Dat klaar (hou-wel het swycht) zyn zelven noch beticht.
Ghelooft zy Hemel nu, O! Silvio di deet swichten
(En swiirden met den boogh met allen uwe schichten
    Door bossen heen) het wildt; ’g hebt nu voor ’t lest gedaan
    Een meester-stuck voor-waar? maar zeght my nu eens-aan
(4595) Ghy di als Silvio leeft, als Linko niit ginckt willen?
Wi heeft den slach ghedaan. en wiins’ dees zotte grillen,
    Wi was dit Linko nu, of Silvio zelfs’ gheweest?
    O! kint dat niit en-kent, de wyshydt, als op ’t lest,
En di doun waart zoo wys, O! hadt ghy gaan gheloven
(4600) Aan dezen ouwden geck, zoo waart ghy niit bedroghen;
    Ramp-zalich antwoort my, wat zal u leven zyn,
    Zoo dees verliist het licht, door dees gegeven pyn?
Ick weet ghy zegghen zult. Als dat ghy waart bedroghen,
    En dat ghy hebdt ghedaan, dit met een kranck vermoghen,
    (4605) En docht een wolf het-was. Al oft niit had’ gheweest
    Het schiten uwe schult; en als een wilde beest
Niit zelver waart vervrempt, van zinnen en van reden;
En dit niit uwe schult, di zaaght geen menschen-leden,
[fol. V2v, p. 156]
    Wat scheper, plouchman me, zaaght ghy oot in het velt
    (4610) Als met zulck vel bekleet, gedurich dus ghestelt?
, O! Silvi Silvio myn, di ’t onryp wilt gaan plucken
, Zyn wyshydt raack-te-haast in groter onghelucken,
    , Vergaart ontwetenheydt. En meent ghy u dit lot,
    O! Iounglinck wulps en rouw, u kompt, als ghy zoo bot
(4615) En zonder voorders’ meer? zo zyt ghy wel bedroghen.
, Niit zonder wil van hoogh; en kompt hiir noot ghevloghen
    ’t Wanschapich ongheval, met een zeer vrempt ghezicht.
    Wat! meent ghy dat de Liifd’ oock zelver voor u swicht?
Ghy di zoo jounck mispryst, wat dat de menschen maken
(4620) Di in de wereldt zyn, de-geen de liifd’ niit staken?
    ’T en-haaght de Goden niit, te-ziin hiir op het aardt
    , Di hun in macht ghelyckt, dit is van ghene waardt,
, Noch nimmer oot by deucht, de hooverdy ginck haghen.
En nu zoo zydy stom, di nivers-naar ginckt vraghen,
(4625) Di waart onlydelyck, en ’t al ghinckt wederlegghen.
                                        Dorinda. Laat, Silvio, Linko zegghen
    Hy weet niit door wat macht (di u de liifde geeft)
    Wat heerlyckhyt ghy hebt, op ’d uwe di noch leeft,
Van leven en van doodt, Dorinde ’d u gheboren.
(4630) Zoo ghy my wonden quampt, en ick door u verloren.
    , Dat, dat ghy hebdt ghewondt, di borst di ’d u doun was;
    En uwen schicht di ginck, maar naar zyn woonplats ras.
Di handen oock waar-door, den-dezen quam ghevloghen
Di hebben maar ghevolcht den streeck van u schoon ooghen.
    (4635) Ziit Silvio hiir de-geen, di ghy zoo haten gaat;
    Ziit haar op deze wys, met een al-zulck ghelaat,
Ghelyck ghy’t hebben wouwdt. Ghy wouwdt haar wonden geven?
Dit hebt ghy nu gedaan? gheruckt oock uyt het leven.
    Ghy hebdt het wilt begeert? hiir wort-het u ghebrocht?
    (4640) Ghy wouwdt het doodt gaan slaan, en dat wast dat ghy zocht?
[fol. V3r, p. 157]
En nu oock zoo ’t u haaght, zo zal Dorinde sterven.
Wat wildt ghy meer van haar, wat kont ghy meer verwerven
    O! vreden Iounghlinck, schoon, O! hart zoo vroom, maar hert.
    De wond’ di ghy niit zaaght, di my gegeven wert
(4645) Van Liifde wouwdt-ghy doun of nimmermeer gheloven;
Kont ghy nu loochnen dees, di nu is voor u ooghen,
    En di u handt my gaf? noch oock gheloofden niit
    Dat uyt myn ooghen leeckt, myn bloudt met groot verdriit,
Zult ghy gheloven dit, dat uyt myn zy gaat leken?
(4650) Zoo met bermhertichydt, di u zoo gaat onbreken,
    Den Eeldom en den mout, met u ghebrocht op ’d aardt
    Niit seffens zyn vergaan; niit wygert vreden aart,
O! straffe Ziil maar schoon, aan myne leste zuchten
Hiir eenen by van ’d u; als wel-te-vreen zal vluchten
    (4655) Den gheest uyt dees zyn woon, zoo dit u daar by lust
    Te-zegghen voor het lest, myn Zile gaat in rust.
Silvio. Dorind ’k wouwd zegghen myn, di myne niit gaat wezen
Voor dat ick u verliis, en nu van my gheprezen
    Nu ghy de doodt ontfanckt; en niit en waart de-myn
    (4660) Doun ick u helpen kon, en dat uyt sware pyn.
Maar doch ick zegghen zal, de myne ghy zult wezen
In spyt van ’t quade lot, en watter was voor-dezen:
    En zoo ghy myn niit waart, in dit u leven ryn,
    Te-minsten in u doodt, zult ghy de myn nu zyn.
(4665) Al-wat ghy in my ziit, is ree om u te-vreken;
Door deze wapens vreet, zoo quamen u ghebreken:
    Met deze van-ghelyck, zoo ’t u lust, doodt my nu.
    Aan u heb vreedt gheweest, vreethyt verzouck van u:
U, met een hoghen-mout, di heb ick gaan mispryzen;
(4670) Met kniên ziit nu ghebroocht op ’d aart kom u bewyzen
    Al ootmout, met al eer, kom u aanbidden staagh;
    Bid maar vergiffenis, naar ’t leven niit en-vraagh.
[fol. V3v, p. 158]
Ziit pylen hiir en boogh; maar doch en gaat niit wonden
Een oogh oft handen oock, onnozele bevonden
    (4675) Dinaars van quaden wil: Maar in dees borst slaat in
    Wanschaapich zoo aan liifd’, zoo vyandt aan de min.
Doorschit dit spytich hart, aan u zoo vreet voor-dezen,
Ziit-daar de borst is bloot, gaat daar myn rouw in lezen.
    Dorinde. Ick wonden deze borst? had ghy di niit ontdeckt
    (4680) En tot dit schoon ghezicht, myn ooghen niit verweckt;
Wanneer ghy hebben wouwdt, dat ick di zouw gaan wonden?
O! alderschoonste klip, waar-naar ick heb ghezonden
    Zoo menich baar van nat, zoo menich zucht van windt:
    Met alles zoo bestrompt waar-me-men recht bemindt;
(4685) Maar doun dit al om niit. is ’t waar oock ghy gaat zuchten?
Dat ghy bermhertich zyt? oft zyn dit ydel luchten,
    En ick bedroghen wort? wat is dit voor een borst
    Is ’t eenen mermer-steen, oft zacht, naar liifde dorst?
Maar doch ’k en wil niit meer, my langher gaat bedrighen
(4690) Den schyn van wit albast, ghelyck van-daach ginck lighen
    Den-welken zoo bedroogh oock uwen mynen Heer.
    Zouwd ’d ick u quetzen gaan? O! dat de min veel-eer
U quets en my dus vreeck; geen groter vraack kan vraghen
Als minnaar u te-ziin. Ghezeghent zyn de daghen
    (4695) Wanneer ick branden eerst, en tranen van-ghelyck
    En al myn lyden mee, en nu oock opentlyck
Van u my niit en-vreeck, maar ’t uytersten gaan pryzen.
Maar Silvio doch beleeft, wat gaat ghy eer bewyzen
    En zit voor-haar en knilt, waar-over Heer ghy zyt:
    (4700) O! zyt niit op di-wys, van eenen di noch vryt.
Oft zoo ghy dinaar wilt van u Dorinde wezen,
Zoo zyt, om haren ’t wil, van ’d aard’ eens op-gherezen.
    Dat dit van uwen dinst den eersten pant mach zyn;
    Den tweden dat ghy leeft: en dat van my gaat zyn
[fol. V4r, p. 159]
(4705) Wat in den Hemel oock hiir-boven is gheschreven.
In u O! Silvio schoon, myn hart zal altydt leven;
    Want als ghy maar en-leeft, O! sterven kan ick niit.
    En zoo ’t u reedlyck dunckt, dat van myn wond’ ’t verdriit
Niit onghevroken blyft; zoo gaat dat yndlyck vreken
(4710) Op dien di-ze gaf, wilt dezen booch dan breken:
    Op dezen moordenaar, valt heden al de straf,
    En eenich hy alleen, hiir voult de pynen af.
Linko. O! vonnis vol van recht, beleefthydt hooch gheprezen.
Silvio. En dat-het dan zoo zy, u zal de pyn dan wezen,
    (4715) Di ghy betalen zult, O! loftich houwt zo vreet;
    Op dat ghy nimmer dout, aan jmant eenich leet,
Zoo gaan ick hiir ter-stee, u datelyck oock breken;
En als ghy waart in ’t bos, gaat vliten by de beken;
    Zyt daar een noo-loos houwt. Ghy schichten van-ghelyck
    (4720) Di moghelyck van hem (en di zoo naar een lyck
Myn vrouw hiir hebdt ghemackt) de brouders wel kont wezen,
Ghy zult niit heel meer zyn, gheen schichten meer naar dezen,
    Noch pyl-gewaat hiir-naar: ghy wiskens wel gherecht,
    En vederkens gelympt, met wapen-staal-gehecht,
(4725) En kerfkens net ghevylt. Wel-ginckt ghy ’t liifde zegghen,
In-schyn van eenen klanck, aan gene groune hegghen;
    Daar ghy waar-zeggher waart, met Eccho nackt bekleet.
    O! Godthyt grote macht van alles wat-men weet,
Van al wat menslyck is, en Goden van-ghelycken;
(4730) Myn vyandt korts ghy waart, nu Heer, waar-voor gaan wyken;
    Heer van al myn ghepyns; zoo ghy oock pryslyck acht,
    Van een hoof-aardich hart te-dempen door u macht;
Zoo bid ick my beschermpt, voor vrede bleke schichten
Van ’d onbeweeghbaar doodt: want zoo hiir voor mout swichten
    (4735) Dorinde, van-ghelyck met eenen selfsten slach
Is Silvio dan niit meer, is Silvio uyt den dach.
[fol. V4v, p. 160]
En ghy O! vrede doodt, zoo deze dan gaat sterven,
Gaat ghy zeeg-haftich zelfs, den roof der liifden terghen.
    Linko. O! wonden vol van hyll, aan alleby ghelyck
    (4740) Zyt ghy-li byd’ ghequets? maar zoo dees wort een lyck
Wat bitterwonden dan? kom gaan wy dan niit byden
Om haar, waar zy krycht rust, en helingh, te-ghelyden.
    Dorinde. O! Linko brenckt my niit, tot-huys in dit ghewaat.
    Silvio. Dorinde nu voor-daan, oock nergers meer en gaat,
(4745) Dan waar dat Silvio woont. Voor-waar ghy zult oock wezen
Oft levendich oft doodt, van-daach myn Bruyt geprezen.
    En Silvio oock aan u, oft levendich oft doodt.
    Linko. En nu, nu Amarill, kompt just in dezen noot?
Gaat bruyloft door de doodt, en eerbaarhydt verlizen?
(4750) O! Goden alderhoochst*, wilt deze-twee verkizen
    En gheeft aan twee het licht door een ghenezingh nu.
    Dorinde. O: Silvio wat is dit, hou ben ick dan zoo mu!
Ick kan ter-nouwernoot aan deze zyde treden,
De-geen di is ghewondt. Silvio. zyt wel-gemout oock heden
    (4755) Aan ons zult ghy, myn Ziil, oock wezen zoute pandt,
    En wy u steunsel zyn. gheeft Linko my de handt.
Linko. Ziit daar, daar isse ree. Silvio. wel gaat di nu dicht sluyten
Met armen zoo ghelyck, en houwden di van-buyten
    Styf teghen haren rugh: en dit dan voor haar leên
    (4760) Waar ’m haar in draghen zal, een stoul oock met een leen.
Dorinde, met den arm, zal Linkos hals onthelzen,
En hiir met ’d andren me; dus kanmen u behelzen:
    En zit nu zacht-jens neer: op-dat niit zeer-en-dout
    De wondt weer door den ganck, en opent zoo met blout.
Dorinde. (4765) O! vree wondt di my steckt. Silvio. myn gout gaat u wat rusten.
Dorinde. Nu dunckt ’m ick beter voul, Linko. ’tzyn kuskens di u mousten.
[fol. X1r, p. 161]
    Silvio. Vast Linko met den vout, met-eenen niit-te-ras.
Linko. En ghy zoo met den arm, en wagghelt slap noch los.
Weet ghy dat dit behoort? zyn dit niit ander zaken,
(4770) Als met een verkens-hooft, zoo-veel beschickx te-maken?
    Silvio. Hou voult ghy u myn hart, Dorinde. de wondt di dout my pyn;
    Maar dit myn leet verzout, wanneer ’t mach by u zyn.


RY.

          O gouwde Euw, O! zouten tydt
          Als ’t al met melck oock was verblydt
          (4775) Voor ’t onghespende volck gheriif,
                        Het bos de wiigh.
          De oyen waren noot bedrouft,
          Dat’t zoute joungh niit voort en-zooch;
          Doun oock, de wereldt vreesden niit,
          (4780) Vergif, of staal, vol van verdriit.
          Gheen swert gepyns klom staach om-hoogh
          Voor euwghe zon, met wolken vloogh;
          Noch ’t quaat en quam (O! groot verdriit)
                        Ons porren niit.
          (4785) ’t Verstant was vry van haat-en-nydt;
          Elck-een in Liifde wirt verblydt;
          Noot pyn en rees van heuvlen af,
          Noch vont in ’t Zee een ziltich graf.
          Gheen ydlen klanck, van lof of faam,
          (4790) Nocht tittel-roum quam hiir gegaan,
          Eer van het slechte volck genaampt,
                        Was niit befaampt.
          Gheen beulen daar van Zilen oot,
          Di bonden trouw in ontrouw groot;
          (4795) Maar in het bos en ’t rouwe loof,
          Man, Minnaar oock, van een gheloof.
[fol. X1v, p. 162]
          Maar nimant nu recht meer bemindt;
          In gouwdt, en pracht, hy liifde vindt:
          Oock eer hy kent het recht ghewis,
                        (4800) Ghebonden is.
          De rechte liifd’ in zuyverhyt,
          Di eerst ons naar den schepper lydt:
          Di dan naar langhen zuyvren tydt,
          In ’t huwelyck ryn, dan luckt en glydt.
          (4805) Het hart doun op de lippen zat:
          Gheen kromme weghen rechten pat;
          Een ider zach een-zelfs bewindt,
                        Was niit verblindt:
          De liifde van-ghelycken me
          (4810) Was niit door-trapt, door deucht men-vre,
          Noch iverzucht quam daar gegaan,
          Noch dees de imant pynen aan.
          Maar ghy O! eer O! groot verdriit,
          Di kent, de eer, in ’d eere niit:
          (4815) Al-eer men wist wat dat ghy waart,
                        Waart ghy veel waart.
          Alleenlyck ghy in deucht bestaat;
          Den rechten Eeldom u gewaat:
          Ghy uyt de lucht ghezonden wert,
          (4820) En bercht u in ’t eenvouwdich hart.
Continue
[fol. X2r, p. 163]

V. DEEL.

I. HANDELINGH.

uranio. Karino.

OVral is ’t wel te zyn, men vrolyck oock kan leven,
Ovral den wyzen man, kan-hem wel gaan-begeven:
    En ’t gansche aartryck groot, is hem een Vaderlant.
    Karino. Uranio dat ’s wel waar; en ick van-mynen-kant
(4825) Di wete dit door prouf; noch zynde joungh-van-Iaren,
Het Vaders-huys verliit, tot-noch-tou heb gaan varen,
    En wenschen meer als plough te-dryven door het velt,
    En meer als met een koy van schaap te-zyn verzelt:
Van-waar blondt ben gegaan, daar kom ick grys weer keren.
(4830) , Maar di gheheel van zin, niit is berooft, mach leren
    , Dat eenen zouten nest, is ’t live Vaderlant;
    , En dat den Pelgrim wyckt met vlyt, naar dezen kant:
, Hiir naar m’en altydt hackt, met wenschen di noot sterven
, Hiir-in, al weet niit wat genucht, men gaat verwerven.
    (4835) , Den zylsteen dus gevourt van schipper wel bewoust,
    , Al-vaart hy door de Zee, van ’t westen naar het oost,
, Dees zyn verholen kracht, en gaat daar-door niit wyken;
, Maar gaat oock even-staach zyn liven noort bekyken:
    , Dees zelve kracht geloof, woont in oprechte min,
    (4840) , Hiir-door in ’t hart geluck, of vele quellingh in.
En zoo nu oock aan my het-gheen ick gaan betreden
Arkadia Vaderlandt, tot u zyn myn ghebeden:
    Al treedt u met den vout, aanbid u met-het hart;
    U dat ick nu geniit, dat langh ghewenst oock wert.
[fol. X2v, p. 164]
(4845) Al had ick blindt gheweest, noch had ick u gaan kennen;
Zoo-haast naar dezen kant, ons wegen ginge-wennen:
    Een zeker vrindlyckhyt door al myn adren liip,
    Di met een stomme stem, in my Arkadien riip.
O! myn Uranio dan, zoo ghy op alle wegen
(4850) Hebdt ’m een ghezel geweest, waar quellingh was ghelegen;
    Zoo is ’t nu reedlyck oock, dat zoo als van de pyn,
    Ghelykelyck in vreucht, ’m hiir een ghezel zult zyn.
Uranio. In ’t onghemack heb u, tot-noch-tou, gaan verzellen;
Doch weten van dees vreucht, en zal u niit vertellen:
    (4855) Ghy in u Vaderlandt, waar leden ende zin,
    De u wel rusten nu, en hiir veel zouthyt in;
Maar meerder ghy kompt ’t huys, te-verder ick gaan wycken,
Onrust en verren wech, di komen my bekyken:
    Het arme-huys dat kompt, bedruckt my kyken aan
    (4860) Ick di met stramme leen, zoo-ver ben wech-gegaan,
Met u hiir kan ick wel wat rusten swacke koten,
Maar doch den ouwden zin, met zorgh, blyft overgoten;
    Oock van den scherpen wech, en langh eer ick weer byd’
    Waar dat ick rusten zal. Oock nimandt weet als ghy
(4865) Wi my van Elide, oock zouwde konne trecken,
’k Laat-staan de grote reên, de-geen my quam verwecken,
    Van-daar, met u te-gaan, in dit zoo-ver een landt.
    Karino. Uranio ghy oock weet, en dat aan ’d ander-kant
Mirtillo my zoo zout, van Hemel my gegeven
(4870) Aan my als eenen zoon, quam ras naar deze wegen
    Om weer gezont te-zyn: twee maanden ende meer
    Dat hy (naar mynen raat behulpzaam oock en kleer
Om klaarder noch te-zyn, en ’t beter oock te zegghen,
Van wichlery geport) hem hiir quam neder-legghen,
    (4875) De-welck’ hem spelden doun. Dat ’d Arkadissche lucht
    Alleen genezen kon, zyn zikelyke zucht.
[fol. X3r, p. 165]
En ick di, langhen-tyt, van my doch niit kan lyden
Dit een zoo weerde pant, het-welck is myn verblyden;
    Ben zelver doun oock naar dit lottich doum gegaan,
    (4880) Om van zyn weder-kompst, de woorden ga-te-slaan;
Dat my op-dezer-wys, zyn antwoort heeft gegeven.
, Naar ’d ouwde Vaderlant; zoo zult ghy weer gaan leven:
    , En daar zult ghy vol hyl, met u Mirtillo zyn,
    , Tot grote zaken oock; en al uyt drouve pyn;
(4885) , Maar uyt Arkadien niit en machmen dit vertellen.
Ghy alderliifsten dan, van allen myn ghezellen,
    Uranio, my zeer liif, in alles wat ’m ontmiit
    Altydt hebt me-gedeelt; laat ’t u verdriten niit;
Rust uwe mouwde leên; hiir reên zal niit ontbreken
(4890) Tot ’t rusten van-den geest: en hiir gaat vreucht in-steken;
    En di is onder-ons, ghelyck ghy weet, ghemeen,
    En ghene vreucht waar myn, wanneer aan u waar geen.
Uranio. de pyn, om uwen ’t wil, wanneer ’s u gaat behaghen,
Is zeker my geen pack, maar liiflyck om-te-draghen.
    (4895) Maar wat heeft u geport ’t verlaten van dees strandt,
    De-geen ghy zoo bemindt, van ’t zoute Vaderlandt?
Karino. De liifde vanden zanck, dat in een jounghlings swiren,
Te-raken tot veel eer, dit ’t was my gingh vervuren;
    Want di van ’t Vaderlant, van heel Arkadia,
    (4900) En scheen my niit genouch, dat di my volghden na.
Met ’t grouyen mynder konst, zoo scheen my nouw te-worden
De grensen van dit landt; en dit was dat my porden
    Naar Piis, en Elide, wins’ namen zoo vermaart,
    Oock maken andren lof, met hunnen lof daar gaart.
(4905) Hiir Egon wyt-befaampt, di ’t louwer-loof versiirden,
Het purperen ghewaat, maar meer ontrent hem swiirden
    Lucht van een grote deucht: zoo-dat een-ighelyck
    Hem aan het helder licht, van Phoebus vergheleeck:
[fol. X3v, p. 166]
Waar-door, met drift, myn herp, myn hart oock ginck op-draghen
(4910) Aan zyne gouthyt groot. Hiir, dinden te-verslaghen,
    (Waar alle eer oock woont, en waar myn wit zeer gout)
    Den drift van onrust joungh, en stillen mynen vout;
En zoo den Hemel my gheluckich had gaan maken
Op ’d aard’ zoo dinden ick, al voordren drift te-staken,
    (4915) En had my laten-ziin, ghemackt oock yghen wacht
    Van myn zoo groot gheluck. Maar ick den dwazen pracht
(En Piis en Elide, waar-van te-voor ginck wyken)
Van Argos en Miceen, di moust ick gaan bekyken;
    En wirt aanbider hiir, van Aartsche Godlyckhydt;
    (4920) Van al wat dinstich is, had ich gheen onderschydt.
Aan u, hiir van ’t verhaal, dat zouw te-moylyck wezen,
Aan my oock veel-te-drouf; genouch dat hiir voor dezen
    Myn werck en vrucht verloor. Ick schreef, ick kreet, ick zach,
    Ick zoungh, ick stont, ick gounck, nu hooch nu nederlach;
(4925) Ick branden, en vervroos, nu drouf, nu wel-te-vreden,
Nu weder slecht-geacht, en dan weer hooch verheven;
    Zoo ’m oock met ’t yzer dout, het gheen van Delphen kompt;
    Dan recht, dan schoon gheboocht, dan weder slecht ghekrompt.
’k En vreesden geen onhyll, noch spaarden gene mouten;
(4930) Ick de al wat ick kon; maar noot quam my begrouten
    Hiir eenich recht gheluck: ver van myn ouwde woon,
    En van-ghelycken oock, van deuchdelyken loon.
’k Veranderden oock me, myn leven, myn ghedachten:
Maar hiir en heb ick niit tot-noch-tou gaan verwachten,
    (4935) Als eenen gryzen kop, en een gherimpelt vel;
    En noot was my het lot, hiir gonstighen ghezel.
Ten-lesten zuchten ick voor vryhyt myn verloren*
Di door myn landt zoo vry, my vry was aangheboren.
    Nu, naar zoo veel ghewoul, naar menich groot verdriit,
    (4940) Het Rokent’ Argos hooch, ten-lesten ick verliit,
[fol. X4r, p. 167]
En deze grootzichyt, zoo vol van alle lyden,
Tot Pize in myn woon, daar quam ick weer verbyden:
    Wat ick door hoghen loon, van Hemel doun ontfinck,
    Mirtillo my zoo liif, myn zoon, myn vondelinck,
(4945) En allen mynen troost, van myn voor-lede pynen
Di, voor zyn Ziil vol deucht, als wolken gaan verdwynen.
    Uranio. Gheluckich dusent-maal di in dit dweers gewer
    (, Hou-wel oock zyn verstant, oock rackt wel uyt-de-her)
, Oock op den rechten wech dan weder weet te-keren.
(4950) , En oock het machtich gout, met maten kan begeren.
    Karino. Maar wi gheloven zouw, oock dat-men minder wort
    By groothyt, en oock arm, waar ’t gouwdt zoo wort ghestort?
En ick my voor-liit-staan, dat by de Koninckx wonen
Het volck was vol van deucht, de deucht, de deucht quam lonen.
    (4955) En zoo ghelyck als-daar, van-alles overvlout,
    Dat ider onghevynst, daar vont het hoochste gout.
Maar hiir, Uranio vrout, recht anders ginckt men ’t vinden.
Een volck in schyn beleeft? zoo gaan de verse winden
    U strelen rondom ’t hooft, eer ’d onweer groot begint,
    (4960) Het-gheen op ’t lest u brenckt een kouwden quaden wint,
Een volck van wercken schaars; zoo verren oock geweken
Van al godtvruchtichyt; een volck dat schoon kan spreken,
    Zeer zout oock van ghezicht, en liiflyck in den schyn,
    Maar opgheblazen meer, en opgheswollen zyn,
(4965) Als in de holle Zee, wel ’d aldervreetste baren:
Een volck rechs maar in schyn, want zy in ’t hart vergaren
    Den haat-en-nyt, al-tydt; alleenlyck in ’t ghezicht
    Is eenen valschen schyn, en hiir een licht-worm licht.
Al schynt het aanschyn recht, het hart heeft slimme weghen;
(4970) En minder hiir is trouw, te-meer ’t gezicht ghenegen
    Tot vrindelyck ghelaat. Dat op een ander is
    Al eer, en hoge deucht, is hiir een fyl ghewis.
[fol. X4v, p. 168]
Te-spreken hiir recht-uyt, met genen treck te-minnen,
Te-hebben het ghepyns, op toungh, als in de zinnen:
    (4975) En een oprechte trouw, bermhertichyt oprecht,
    Van hant, en hart alzoo eenvouwdich ende recht:
Zyn hiir van kleen verstant, dees hebben vele vleckken,
Dat is maar ydel volck, maar slechs om me te-gecken.
    ’t Bedroch, de logentaal, ’t ghevyns, en divery,
    (4980) Noch met de deucht bekleet, di staan hiir op een ry;
Zyn neven-naastens schaa, met grote vlyt gaan zouken,
Dit hoortmen geren hiir, dat kanmen daar wel brouken.
    En door een anders schant, vermeerdren ygen eer,
    Is van dit volck haar deucht, dit doutmen even-zeer.
(4985) Verdinsten geen, geen waardt, eerbidingh geen zy geven
Of aan het Godlyck oock, of wat op d’aart gaat leven;
    Gheen wetten zyn hiir geen; noch brydel aan de schaampt.
    Gheen liifd, erkentenis, en zyn hiir oot befaampt.
En tot het sluyten dan, niit kan zoo hylich wezen
(4990) Van zulck een grote waardt, oft boven-al gheprezen
    Dat hiir niit wort beschimpt, bespot en kleen gheacht.
    Nu ick, di heb gheleeft, onnozel: onverwacht
Was my hun leven snoo: di ginck op ’t voor-hooft draghen
Geschreven myn ghepyns, en zach niit deze vlaghen;
    (4995) Denckt hou dees schichten my, ick di hun was een doul,
    My brochten, onverwacht, in dit zoo hels ghewoul.
Uranio. Wat hyll Karino dan, wat luck oock hiir-beneden?
, Zoo hiir met schyn van deucht, de deucht zoo wort bestreden?
    Karino. Uranio my zeer weert, zoo doun oock dien dach
    (5000) Dat ick van Pise quam, en dat ick Argos zach
Had mynen roup gheweest, den zanck, in-stee van zuchten
Hem in den rym besteet, in plaats van drouvich duchten.
    Door eenen hogren stiil, ick had aan mynen Godt
    De zonden myn beklaaght, ghevolghet zyn ghebot;
[fol. Y1r, p. 169]
(5005) Als oot Homerus groot, de daden heeft beschreven
Van menich vromen helt, di door hem euwich leven;
    Noch oot Achilles graf, en hadde meerder kracht
    Ghetrocken uyt zyn pen, of hogher oot ghedacht.
Myn Vaderlant zoo vry, een Min van drouve swanen,
(5010) Had mooghlyck door myn rym, veel louwers gaan verzamen.
    Maar Eeuw O! vol onhyl, voor al wat is oock konst,
    Alleen hiir ledichyt, en pracht heeft Eele ionst;
, Di pralent’ even prat, gaat pouffen dan weer swyghen,
, Di weet hiir gonst, en lof, en eere, te-verkryghen.
    (5015) Gou spys, en blyden nest, en lifelycke lucht
    Hiir swanen, zingen maar, daar nemen zy haar vlucht.
Maar ’t hart ’t geen is vol pyn, is niit bequaam tot zinghen
En noot en was Parnas met zorghen te-beklimmen.
    Met ’t quade lot altyt, te-ligghen over-hoop
    (5020) Dit stackten myn ghepyns, en stutten mynen loop.
Niit eer en kon myn pen begeven haar tot schryven
Voor eer ick heb veracht, al wat om-leegh mout blyven.


II. HANDELINGH.

Titir. Bode.

    WAt zal ick dochter eerst, in u bekryten gaan
    Het leven, of u eer? eerst wil myn ooghen slaan
(5025) Dat op u eerlyckhyt. Van Vader wel gheboren
Den-genen sterflyck is, maar had geen eer verloren:
    Instede van het u, zal ick bewenen gaan
    Myn leven, noch bewaart, tot dat (O! drouve praam)
Ghy nu zult zonder eer, het leven gaan verlizen.
(5030) Montano O! Montaan, wat’s dit voor een verkizen?
[fol. Y1v, p. 170]
    Ghy met ’t Orakel vals van u zoo slecht verstaan,
    (Mispryzer van-de liifd’, der dochter myn) quampt aan,
Gheblazen op met pracht; waar hebdt ghy haar gaan brenghen?
Tot wat Ramp-zalich end’, moust strecken dit ghehenghen?
    (5035) Hou twyfelbaar heeft ’t u, als ’t myn oock hiir gheweest,
    O! lazen tot dees pyn, waar-zegghen alderbest!
, De eerlyckhyt voor liifd’, en kan haar niit verweren.
, Liifd’ in een ieuchdich hart, veel krachten kan vergeren.
    , Een Vrouw di oock alleen, in geen gheselschap is,
    (5040) , En is noot wel bewaart, dit’s zeker en ghewis.
Boode. Zoo hy niit doodt en is, oft door de lucht gezonden
Met eenen snellen windt, ick had hem al ghevonden;
    Maar ziit waar dat hy is, als ick het-minsten denck?
    Van my O! veel te-laat, niuw-tyngh waar u me krenck,
(5045) Aan u O! veel-te-vrouch, de-welck’ ick u mout brenghen
Ramp-zalich Vader ouwdt, en dit wilt my ghehenghen.
    Wat tydingh brengh ick u? Titir. Wat brenckt ghy? op u toungh
    Het mes, en dochters smert, de-gene niit zeer langh
Door een vrede doodt ghekomen is om ’t leven?
Boode. (5050) Niit minder veel voorwaar, maar dees kom nu niit geven
    Maar doch by andren wech hou quaampt ’g het te-verstaan?
    Titir. Leeft zy dan noch? Boode. zy leeft, en oock zal voorder gaan
In hare handt alzoo haar leven is ghebleven.
Titir. Ghebenedyde tyngh, di weder-geeft het leven.
    (5055) Maar zoo wanneer dit is, waar-om zy dan niit vry?
    Boode. Dat zy niit leven wil. Titir. Maar wat! wat zotterny
Van op alzulker wys het leven te-mispryzen?
Boode. Dat om een anders doodt, niit willende verwyzen;
    En zoo ghy haar niit dwinckt, zoo-vast heeft zy ghestelt
    (5060) Al haar ghedachten hiir, dat oock wat-zy ghewelt,
Wat worden, bidden me, dit al om-niit zal wezen.
Titir. Wat byden wy dan noch? hou kan dit mooghlyck wezen.
[fol. Y2r, p. 171]
    Boode. Blyft hiir want van de faan de doren zyn noch tou,
    Dit lopen waar om niit, mackt ouwde leden mou;
(5065) Wat! weet ghy niit, niit mach, den dorpel zyn betreden
Van Pristerlyken vout, voor-dat met zangh-ghebeden,
    Het offer daar gheschickt, uyt hylghe-stee ghebrocht
    Van ’d andre dan daar-naar zoo daatlyck wort verzocht,
En zoo tot offer-hand weer voorder wort gegeven?
Titir. (5070) En zoo zy midlertyt, haar op-zet oock gingh geven
    Het ynde dat zy wenst! Boode. zy kan niit, ’z is bewaart.
    Titir. Vertreckt my dan ’t gheheel, en nivers niit en spaart
Maar zonder iits behanghs het-alles klaar vertellen.
Boode. Als voor den Prister nu; (O! smert di gaat verzellen,
    (5075) Myn dit zoo drouf verhaal) u dochter vol van druck
    (De-geen trock niit alleen in dit zoo groot onluck
Van al ’t omstande volck maar warelyck oock mede
Dat uyt kolommen hert, en stenen daar ter-stede
    Van de genoumde faan, al scheen te-brenghen voort
    (5080) Een bitter traan-ghedrup, beweenden deze moort)
Wirt als op eenen tyt, beschuldicht overwonnen
Verwezen oock ter-doodt. Wanneer dat daar begonnen
    Titir. (O! erme dochter myn, maar doch waar-om dees haast?
    Boode. Om dat ’t waarschynlyck brocht, een overgrote laast
(5085) Aan-de verweringh flouw; en oock wanneer m’en dinden
Ter-onschult eene Nimph, was nivers niit te-vinden)
    Zoo vele tekens swert, wanschapich voor ’t ghezicht,
    En duystren dublen schyn, bekleet met vlam-ghelicht,
Zoo schrickelyck vol vrees; dit al scheen niit te-brouken
(5090) Een langer uyt-stel oock, of meer verby gaan zouken:
    En tekens, uyt de faan, aan ons zoo-veel-te-meer
    Vol vrees als vremder daar, di blaackten even-zeer;
Gheziin noot van-te-voor, sint dat-daar in-de dagen,
Amintas Prister vrout, zyn zelven had verslagen;
[fol. Y2v, p. 172]
    (5095) De vrake van ’d ontrouw, bevonden in de min,
    En ’d oorzaack waar den druck quam nemen zyn begin.
Het hylich sweten bloudt, de aard begon te-beven,
’t Ghewyde hol dat loyt, met ongewoon beweghen
    En wederklanck het gheeft, als by een luyck-gheschry
    (5100) Het adempt dodelyck; dit mackten een ghespry
Met diirghelyken stanck, dat uyt Avernus kolken
Een onghezonder lucht, vliicht noot met dicke wolken.
    Alree quam met de Ry van al ’t ghewyd’ daar-aan,
    Om naar de vrede doodt zoo met u kint te-gaan,
(5105) Den hooghen Prister zelfs: wanneer Mirtil ghekomen
(Wat vrems ghy horen zult) en biit hem zonder schromen
    Voor deze Nimph ter-doodt; en roupt met luyder stem
    Onbindt di handen schoon, dees bouy onweerdighe,
En sleurt my in-de-plaats, om ’t slachter hiir te-wezen,
(5110) Ter-fanen van Diaan, voor Amaril gheprezen.
    Titir. O! minnaar zoo vol trouw, van een klouck-moudich hart
    En zoo beleefde zaack. Boode. Hoort wonders nu terstrack.
Zy di te-voren ginck zoo voor het sterven beven,
Di schept door deze daadt, in doodt als een niuw leven;
    (5115) Met een klouck-moudich hart, zoo gaat-hem spreken aan.
    Mynt ghy Mirtillo dan, dat ick kan leven gaan
En dat door uwe doodt, wins leven geeft my ’t leven?
O! wonder boven recht! niit dinaars meer ghebleven
    Sa, naar ’d Ouwtaren heen, zoo veel bermhertichyt
    (5120) En wouwd ick nimmer-meer, de-dees is my een sweert.
Doun zeedt Mirtillo weer, vreed’ Amaril gaat keren
Dees u bermhertighyt di gaat niit als vermeren
    U onbermhertichyt, di my benouwdt nu zoo
    Het-beste deel van my; het sterven kompt my tou.
(5125) Neen dit aan my belanght (ginck Amarilli zegghen)
Di ben door wet verdoumpt, dit niit is te-weerlegghen.
[fol. Y3r, p. 173]
    Wanneer hiir onder hun, aldus ghestreden wort;
    Of doodt het leven waar, en leven doodt begort.
O! Zilen groot in deucht, oock euwighe ghedachten
(5130) Di zydt ghy euwich weert, zeegh-haftich by ’d in ’t slachten
    Of levendich alzoo, zeegh-haftich eeuwelyck.
    Had ick zoo veel gheklanck, en zoo veel tounghen ryck
Als daar aan ’t hoogh ghewelf, oock sterren kome-schynen
En zanden in het diip; zoo kon di noch al pynen,
    (5135) Eer ick vertellen zouw den loof, ghy weerdich zyt.
    Ghy dochter vande lucht, Goddin in euwlyckhyt,
Di met den tydt vourt-wech, de daden van de menschen
Grypt dees gheschidenis, en dout hiir naar myn wenschen;
    Schrijft dees met gouwd-ghespel, in herden diamandt
    (5140) Zendt haar de wereldt door, alzoo van landt tot landt.
Titir. Maar zeght my wat voor end’, had dit zoo doodlyck stryden?
Boode. Mirtillo overwon, hiir, hy hem in verblyden,
    O! wonderbaren stryt, waar dat verlizer won!
    En waar de winst alleen, met drouve doodt begon.
(5145) Wanneer den Prister quam u dochter zelf doun spreken.
O! Nimph stelt u gherust; want zy di is gheweken
    Wanneer een ander hem ghereet mackt tot de doodt;
    En dus schryft ons de wet, wanneer hiir is den noot.
Hiir naar gaf hy bevel, van dat m’en zouw bewaren
(5150) Het vrouwelyn wel nouw, van voordere ghevaren;
    Dat ’t medelyden groot, haar oock niit trecken mocht
    Door droufhyt tot de doodt, di zy zoo virich zocht.
In dezen staat zoo stont, de zaack doun ick quam wenden
Myn schreden naar u tou, en my Montaan ginck zenden.
    Titir. (5155) ’t besluyt is dan oock waar. Eer zonder blommen gaan
    , En reuck de velden groun, wanneer den lendt kompt aan:
, Eer eene schone maaght, ghekomen tot haar jaren
, In ’t stille branden ’t hart, de liifd’ niit gaat vergaren.
[fol. Y3v, p. 174]
    Maar zoo wy blyven hiir, hou dan verwitticht wy,
    (5160) Om naar de Faan te-gaan, wanneer den tyt daar zy?
Boode. O! nergers meer als hiir, want hiir de plaats gegeven;
Waar dat den herder gout, zal raken om-het-leven,
    Tot offer zy ghebrocht. Titir. wat! in den Tempel niit?
    Boode. Om dat-men brenckt ter-doot waar dat de daadt geschiit.
Titir. (5165) Waarom dan niit in ’t hol dees zake gaan berichten
Wanneer oock daar de fyl, waar ieder mout voor-swichten?
    Boode. Om dat-men noot en weet dat als in open-lucht
    Oot eenich offerhandt gherackten tot de vlucht.
Titir. Waar wist ghy doch al dit, al dees verholentheden?
Boode. (5170) Van ’d opper dinaar dit, den-welken door ghebeden.
    Dit van Tirenio had, den overouwden man;
    Wanneer Amint, Lukriin, tot sterven zyn gegaan.
Maar nu ’t is tydt blyft-staan, ziit ghy den sleep niit komen
En dalen naar de leeght, myn hart begint te-schromen.
    (5175) Zy komen naar dit veldt. Maar nu zoo laat ons gaan
    Langhs eenen andren wech, en dat zoo naar de Faan
Waar dat u dochter is.


III. HANDELINGH.

Ry van Herders. Ry van Pristers. Montaan. Mirtill.

        VAn groten Iupiter
        Dochter, Zuster van Zon
        Diaan de eerste spheer
    (5180) Licht aan de werelt blindt, di nacht oock overwon.
Ry van Herders.*Ghy di met u kouwde stralen
    Brouders branden maat’ghen gaat;
    Waar-door wast het vruchtbaar zaat,
[fol. Y4r, p. 175]
        ’t Gheen den aart eerst heeft ghebaart:
        (5185) Vrucht van hogher handt ginckt halen.
    Aard, lucht, Zee, het virich wezen
    Heeft door u in’t zyn zyn wezen
        Zoo ghy ’t maticht al tot gout,
        Maticht oock u grammen mout.
Ry van Pristers. (5190) Van groten Iupiter
        Dochter, Zuster van Zon;
        Di aan de eerste spheer*
    Licht aan de werelt blindt, di nacht oock overwon.
Montan. Ghewyde dinaars al, gaat nu ’d Ouwtaren richten
(5195) En ghy-li herders oock met u ghewone plichten.
    Hervat u zanghen weer, haar hylghen naam roupt aan.
Ry van Herders. Van groten Iupiter
        Dochter, Zuster van Zon
        Di aan de eerste spheer
    (5200) Licht aan de wereldt blindt, di nacht oock overwon.
Montan. Gaat schickt u aan een zy, O! herders, van-ghelyken
Myn dinaars alghelyck, hiir nimant naar kompt kyken
    Ten-zy dat ick hem roup. Klouck-moudich jounghelinck
    Di om een anders licht, het leven laten ginckt.
(5205) O! sterft doch wel ghetroost, ghy nu, door een kort zuchten
(Voor slechte menschen doodt) zuldt van de doodt gaan vluchten
    En leven eeuwelyck: want als den tydt vol nydt
    Van vele daden vroom ’t ghedencken oock af-snydt,
Naar duzent jaren noch, u daden zulle leven
(5210) U liifde en u trouw; en hou ghy quampt om ’t leven.
    Maar nu om dat de wet, oock wilt ghy stom zouwdt zyn
    Wanneer gheslachtet wort; zoo spreeckt wat in u bryn
U hart ghezonden heeft, al-eer-ghy noch gaat knilen;
Dat als ghy swyghen mout, dit niit en-gaat vervelen.
    Mirtil. (5215) O! Vader, di zoo noum; en dat my helpen gaat,
[fol. Y4v, p. 176]
    Houwel ick oock door u, het-leven nu verlaat;
Myn Lichaam zy aan ’d aard’; en mynen geest wilt geven
Aan di, di op het aart, alleenlyck was myn leven.
    Maar lasen! zoo zy sterft, ghelyck de daat zy drycht;
    (5220) Wat deel van my hiir doch, beneên in ’t licht noch blyft?
Hou waar de doodt my zout, dan anders niit ginck sterven
Als ’t gheen dat sterfelyck is, wat hyll zouw ick dan erven:
    En dat myn Ziil niit zocht, met my de doodt ’t ontfaan;
    Want ick niit wensch myn Ziil, zou zyn met doodt ghelaan.
(5225) Maar zoo hy weerdich is, bermhertichyt ’t ontfanghen
Di ’z overvloudichlyck aan andre zoo gaat langhen;
    Beleefden Vader myn, mackt dat zy nit en-sterf:
    Dat stervende dit doch ick nu van u verwerf?
Tot beter leven gaan nu met dees hoop gheladen?
(5230) Dat ’t loot oock met myn doodt, zich-zelven mach verzaden,
    En door myn pyn versmacht. Maar als ick doodt zal zyn
    Myn Vader zy laat tou, O! Vader dit mach zyn,
Ick leve met de Ziil, in haar, waar van gheschyden
Voor euwich met het lyf, het-geen doun het verbyden
    (5235) In ’t leven, noot en mocht aan haar gegeven zyn.
    Mont. Ick houwd’ myn tranen op, maar doch met grote pyn.
O! broze menschlyckhyt! zoon steunt op myn vermoghen
En al wat ghy begeert, dat gaan ick u beloven;
    En sweert ’t u by dit hooft, ghetuyghen hiir dees handt:
    Mirtil. (5240) Nu sterf ick vol van troost, aan u heb my verpandt,
Maar nu, schoon Amarill, kom naar u tou ghevloghen,
Ontfanckt hiir u Mirtill, al heeft hy kleen vermoghen;
    Van uwen Herder trouw, ontfanckt zyn Ziil hy zendt,
    Di met beminden naam van Amarilli endt
(5245) Het leven, en de spraack, swyght, kniilt hiir om-te-sterven.
Montaan. Kompt-voort myn dinaars al, noch gaat u langher bergen
[fol. Z1r, p. 177]
    En kindelt nu de vlam, den vlouyenden bituym,
    Lecht daar-op mir vol reuck, niit langher hiir versuym,
Daar-me maackt eenen roock, di zoo ter-wolcken gaat.*
Ry van Pristers. (5250) Van groten Iupiter
    Dochter, Zuster van Zon
    Di aan de eerste spheer
Licht aan de wereldt blindt, di nacht oock overwon.


IV. HANDELINGH.

Karino. Montano. Nikandro. Mirtillo. Ry van Herders.

WI heeft-t’er oot gheziin, oock minder ergers menschen;
(5255) En meerder huyzen staan? hou gaat dit landt verslensen?
    Maar zoo wanneer niit mis, ziit hiir oock ’d oorzaack van;
    En ginder ’t altemaal, in eenen hoop gegaan!
O! wat een grote schaar, hou wyt! en van-ghelyken:
Hiir grote offer-handt, waar ’t allen ginck naar kyken.
    Montaan. (5260) Ryckt my het gouwden vat, Nikander waar in rust
    Het hylich Bachus nat. Nikander. daar ist’, dat droufhyt blust.
Montaan. Zoo dit onnozel blout, u borst oock kan vermorwen
O! hylighe Goddin, en staackt ons drouve zorghen,
    Ghelyck als blussen gaat dit hylich suyver nat
    (5265) De kolen in het asch, in deze ruymte plat.
Daar, nempt het gouwden vat, wilt datelyck tourijcken
Den kop van zilver wit. Nikander. daar is hy van-ghelyken.
    Mont. Zoo gramschap mout vergaan ’d ontrouwe Nimph onstack,
    Ghelyck dit water valt, en deze vlam nu brack.
Karino. (5270) Dit ’s wel een offerhandt, maar ’t offer kan niit vinden.
Montaan. Wel nu is alles ree, het mes dat gaat verslinden?
[fol. Z1v, p. 178]
    Karino. Is ’t dunck of ziin ick wel, iit met den ruch naar-hensch
    Met kniin al-hiir gheboocht, ghelyckt aan eenen mensch?
Misschiin hy ’d offer is O! armen mensch voor-waar!
(5275) En zekerlyck hy is ’t, en nu alrede daar
    Den Prister houwdt het hooft? O! Vaderlandt vol qualen,
    Kont ghy naar zoo veel tyt, dit onhyl niit betalen?
Ry van Pristers. Van groten Iupiter
        Dochter, Zuster van Zon
        (5280) Di aan de eerste spheer
    Licht aan de wereldt blindt, di nacht oock overwon.
Montaan. O! vrekende Goddin, di met ghemene rouden
Om schult van een alleen, ons lecht al in de bouden,
    (Maar dit misschiin u haacht, en leedt in ’t duyster diip
    (5285) Van ’t euwich hyll voor-ziin, het-gene noot en-sliip)
En zoo ’t onzuyver blout, Lukrines niit kan bouten,
U levendighe vlam, het recht dan wy begrouten,
    ’t Geen dorst zoo naar ons hyll; drinckt dit onnozel dan
    Niit minder als Amints’, dit u vermorwen kan
(5290) Zoo groot oock in al trouw, di hiir voor Ouwtaren
Tot uwe vraak m’en-brenght met deze drouve scharen.
Ry van Pristers. Van groten Iupiter
        Dochter, Zuster van Zon
        Di aan de eerste spheer,
    (5295) Licht aan de wereldt blindt, di nacht oock overwon.
Montaan. Maar hou voul ick myn borst, medoghentlyck bevangen
Myn zelven oock zoo weeck? myn zinnen blyven hanghen
    Met ongewonen schrick! om dat myn hart is wech,
    Myn handen onbequaam te-vatten ’t scherpe mes.
Karin. (5300) In’t aangezicht wouwd’ick den mensch maar eens bekyken,
En dan zoo wouwd ’ick gaan, al-eer hy kompt ter-lyken;
    Want ick niit ziin en kan zoo vreden drouven slach.
    Montaan. Wi weet, of dit is quaat dat hy ter-zonnen lagh,
[fol. Z2r, p. 179]
Hou-wel zy ondergaat, en dat daar-om beswyken
(5305) Myn krachten al-temaal, en geesten van-ghelyken.
    Keert hiir een wynich om, het stervende ghezicht
    Houwdt dat wat naar den bergh; ’t is wel, zoo ghy nu licht.
Karino. O! ermen wat ick ziin, wat kom ick hiir bekyken!
Wat! mynen Zoon dit niit? oft gaat hy hem ghelyken?
    (5310) Is dit Mirtillo niit? Montaan. wel nu. Karino. het is hem zelf.
    Montaan. Den slach heb vry; O! zoo. Karino. wat dout ghy (zonder belgh)
O! hylich Prister houwdt? Montaan. En ghy O! onghewyden,
Wat houwdt ghy ’t hylich mes, wat gaat ghy hiir verbyden?
    Met u lichtveerdighe en onbedachte handt.
    Karino. (5315) Mirtillo O! myn gout, aan wat een vreden kant,
En in alzulker wys, mout ck u hiir omhelzen.
Nikander. Gaat naar veel ongheluck, en onhyll van dees grenzen;
    Ghy ouwden gryzen geck. Karino. noch dit had oot ghelooft.
    Nikander. Wyckt zegh ick gaat van hiir, van zinnen zoo berooft;
(5320) ’t En is gheoorloft niit, met handen aan-te-raken
De-geen onzuyver zyn, al-dees ghewyde zaken
    Want dees aan Goden zyn. Karino. Aan Goden van-ghelyck
    Zoo ben ick liif-ghetal, en ick van hiir niit wyck;
Beschut met dezen schilt, zoo ben ick hiir ghekomen.
Mont. (5325) Nikander houwdt houwdt-op, dit dint oock eer vernomen,
    Daar-naar dan dout hem gaan. Karin. door gonst Prister beleeft,
    Eer ’g aan dit jounglings hooft, den slach, en doodt oock gheeft;
Zeght my waarom aldus ’d ellendighen mout sterven?
In naam van dees Goddin, dit bid, ick mach ’t verwerven?
    Mont. (5330) Door zulck een Godlyckhyt, zoo is ’t ghy my besweert,
    Dat ick ongodlyck waar, zoo dit aan my niit weert.
Maar doch wat dit aan u? Karino. meer als ghy kont bekleven.
Montaan. Om dat hy willichlyck, zich zelven heeft begeven
    Voor anderliden doodt. Karino. Voor ander dan hy lydt?
[fol. Z2v, p. 180]
    (5335) Dit ick voor hem wil doun; dan door bermhertichyt.
Onthalst dit vallent hooft, in-stee van dezen haeren
Di noch zoo jeughdich zyn, laat daar geen doodt me-garen.
    Mont. O! mynen vrindt ghy suft. Karino. waar-om gewygert my
    Het-geen ’m en hem tou-staat. Montaan. De reden is dat ghy
(5340) Al-hiir een vremden zyt. Karino. of’t anders oock ginck wezen?
Montaan. Noch zouw dit helpen oock, want vry kan hy niit wezen
    Di voor een ander heeft het sterven al aanveert.
    Maar zecht wi dat ghy zyt (hou-wel van geender weert)
Zoo ’g eenen vremden zyt, oock ’t kleet gaat niit ghelyken
(5345) Aan eenen van dit landt. Karino. Dit houft-er niit te-blyken;
    Arkader even-wel. Montaan. dat ick u heb gheziin
    Te-land’ hiir heucht my niit. Karino. hiir ick gheboren in
En ick Karino ben, en Vader van-ghelyken
Van dezen ermen mensch, di ’t sterven gaat bekyken.
    Montaan. (5350) Ghy Vader van Mirtil? hou kompt ghy wel by-tydt
    U zelven oock aan ons mouylyck, di mouylyck zydt.
Staat af, dat daatlyck oock, door Vaderlyck beweghen
Kont ghy aan ’d offerhand, hiir wel beletsel gheven.
    Karino. O! of ghy Vader waart. Mont. Een Vader hiir ter-stee
    (5355) Dat van eenich zoon, en oock teer Vader mee.
Waar ’t zaken dat dit waar, het hooft van Silvio mede
Noch minder ras zou zyn te-doun met dat oock mede
    Het-gheen met ’d u gaan doun. Want hy onweerdichlyck
    , Met dit ghewaat bekleet, den-genen van-ghelyck
(5360) , Gaat wyken van het-zyn, dat, ter-ghemene besten.
Karino. Dat ick hem kussen mach, ten-minsten dan voor’t lesten.
    Montaan. O! dat het-minst van-al. Karino. O! Zoon hou-dan zoo vreet
    Dat ghy niit eens en spreckt? aan dit myn inner-leet
Een minste antwoort gheeft? Mirtill. O! Vader stilt u heden.
Montaan. (5365) Het offer is besmet, wat zyn nu dees ghebeden?
[fol. Z3r, p. 181]
    Mirtil. Want beter kan ick oot, het leven late-gaan
    ’t Gheen my gegeven hebdt. Montaan. voor-zeker’t kon niit staan
Dat hy voor ’t Vaders’ hart zyn toungh zouw konnen dwinghen.
Mirtil. O! ermen wat een fyl, zy schoot my uyt de zinnen
    (5370) ’t Stilzwygen van de wet. Montaan. maar wat hiir noch gewacht,
    Weer dinaars naar de Faan, hy weder zy ghebracht;
En daar tot andermaal, hem oock wort afghenomen
Ghewillighe zyn doodt, daar in ’t gewydt ghekomen.
    En als ghy wederkeert, brenckt eens-gelyken dan
    (5375) Niuw water ende wyn, niuw viir; wat hiir kleeft aan,
En haast u al’t en hoochts, de zon di is aan ’t dalen.*


V. HANDELINGH.

Montano. Karino.

MAar ouwden onbeleeft den Hemel gaat bedancken
Ghy zynen Vader zyt; ick zouwde deze rancken
    (Dat sweer u by dit hooft) aan u wel diir doun staan;
    (5380) Van-daach zouwdt ghy oock ziin, hou ver myn spyt kan gaan.
Weet ghy wi dat ick ben? dat ick met een roude,
Al wat hiir Godlyck is, en ’t menschelyck behoude?
    Karin. Wanneer-men ootmout vraacht, geen Prinslyckhyt hem stoort.
    Montaan. Wy hebben u al-hiir oock langer als ’t behoort
(5385) Geleden, en hiir door onlydelyck bekomen.
Hou! weet ghy niit wanneer, in ’t rechte hart vernomen
    , De gramschap langer wacht, hou dat zy meerder deert?
    , Karino. Noot gramschap buyen had, di wirden noot vergeert
, Dat in een hoge borst; maar endlyck vrome luchten
(5390) , Beweghende de Ziil, waar voor het quaat mout vluchten,
[fol. Z3v, p. 182]
    En dees hou langer zyn, met reden daar vergaart,
    , Te-meer wast hunne macht, di gene mouyt en spaart.
Zoo dan, hiir ick van u, medoghen niit gaan vraghen,
(Want hiir versouck maar recht) en dit mout u behaghen.
    (5395) Want di een ander leest een wet, of wetten geeft,
    Is zelver niit bevrydt, van ’t geen dat daar-aan kleeft;
Te-meerder hem oock is, het hersen en ’t gebiden,
, Te-zorrighvuldiger, mout hy aan alle liden
    , Het recht gegeven ziin, het-geen u vraghen gaan;
    (5400) Zoo ghy ’t my niit en geeft, zoo geeft ’t u zelven dan:
Want zoo ghy dezen doodt, zult onrechtveerdich wezen.
Montaan. Hou onrechtverdich doch, gaat my dit eens voorlezen?
    Karino. Hou! hebt ghy niit gezeet, dat ’m hiir niit offren mach
    Het bloudt der vremdelinck? Montaan. Ick zyd’ dat ick vermach;
(5405) En ’t gheen den Hemel wilt. Karino. wanneer wilt ondervraghen,
Een vremdelingh hy is, noch laat-het u mishaghen.
    Montaan. Een vremdelingh wat hy? is ’t uwen zoon dan niit?
    Karino. Dat u dit zy genouch, dit is het recht geweet,
En wilt niit voorder gaan. Montaan. Om dat hy is gewonnen
(5410) Misschiin niit onder ons. Karino. dit ’t al meent ’t over-komen
    , Door zyn diipzinnich bryn, hem wel bedroghen vindt.
    Mont. Het bloudt’m en hiir verstaat, de plaatsen zyn maar windt.
Karino. Ick hem uytlander heet, om dat hem niit ginck winnen.
Montaan. En is ’t dan uwen zoon, en hebt ’g hem niit gaan winnen?
    (5415) Karino. Of ick hem niit en wan, is ’t mynen zoon dan niit?
    Montaan.! Wat hebdt ghy niit gezeet, dat dit zoo is geschiit.
Karino. Ick zyde mynen zoon, maar niit uyt my gewonnen.
Montano. De droufhyt, heeft geheel ’t verstant al overwonnen.
    Karino. Zoo zinneloos door druck, geen droufhyt voulen kon.
    Montano. (5420) Noch kon-dy dit ontgaan, hiir me ick u verwon.
Of zot, of quaden wil. Karino. geen quaden wil kan garen
Noch zinnelooshyt oock, met waarhyt oock hun paren.
[fol. Z4r, p. 183]
    Montaan. Hou is hy uwen zoon, en uwen zoon weer niit?
    Karino. Door liifde mynen zoon, dat niit door aart geschiit.
Montaan. (5425) Zoo dezen uwen zoon? hou kan hy vremdlingh wezen?
En zoo hy ’t niit en is, wat u belanght den dezen?
    Zoo dan verwonnen zyt, oft Vader, ofte niit.
    Karino. Di met een woort verwint, wint dick met waarhyt niit.
Montaan. Van hem altyt de trouw, di blyft oock overwonnen,
(5430) Di ’t zegghen zelf weerleet, het-geen hy had begonnen.
    Karino. En ick zegh u noch eens, dat ’g onrechtveerdich dout.
    Montaan. Op ’t hooft hiir en myns zoons, valt dit onnozel blout.
Karino. Ghy dit beklagen zult. Montaan. ’t Is ghy di ’t zult beklagen
Zoo ghy niit offren laat en naar myn woort gaat vraghen.
    Karino. (5435) Ghetuyghen hiir zoo roup den mensch en Hemel mee.
    Montaan. Di ghy misachten ginckt, roupt ghy di hiir ter-stee?
Karino. Zoo ghy niit horen wilt, den Hemel zal my horen;
En deze Godthydt groot di zal u daden storen
    De-geen-m’en hiir aanbidt; oock dit dat is gewis,
    (5440) Dat eenen vremdelinck alhiir Mirtillo is
En mynen zoon hy niit; en dat ghy gaat misbruyken
Al-hiir het hylich me, en wat hiir oock gaat luyken.
    Montaan. Den Hemel help my eens van dezen mensch: verdriit!
    Wi is zyn Vader dan, zoo ghy zyn Vader niit?
Karino. (5445) Noch kan ick zeggen dit, maar dit gaan ick wel weten
Dat ick hem niit en ben. Montaan. gesuf heeft u bezeten.
    Hy is dan van u bloudt? Karino. noch van-gelyken dat.
    Mont. Waarom hiit ghy hem zoon? Karin. dat ick hem heb gehadt
En heb als eenen zoon, tot mynen ’t huys gaan vouden
(5450) Tot dezen jaren tou, bewaren, ende houden,
    En als een Zoon bemindt. Montaan. gestolen, of gekocht
    Waar quampt ghy dan aan hem? wi heeft hem u gebrocht.
Karino. Tot Elide hem had en daar wirt my gegeven
Dees aangename gift, zoo liif oock als het leven,
[fol. Z4v, p. 184]
    (5455) Van eenen vremdelingh. Montan. En dezen vremdelingh,
    Van wi had hy het kint. Karino. Wanneer ick van ’t begin
Het hem gegeven had. Montaan. Ghy gaat in my verwecken
En’t lachen gramschap saam, met dees u dweerse trecken;
    Zoo nampt ghy dan in gift, ’t gheen ghy gegeven hadt!
    Karino. (5460) Het-geen dat ’t zyne was dat gaf hem, waar hy zat;
Wanneer hy weer aan my, het zelve heeft gegeven
Als een beleefde gift, en ’t kindt aan my gebleven.
    Mont. En ghy (nu ghy my treckt, van-daach tot dwazen praat)
    En waar hadt ghy dat kint. Karino. aan ’d ende van de straat,
(5465) Waar vlout Alfeo snel, zoo machtich quam aan-vallen,
Een luttel van-te-voor, daar had ick ’t by gevallen;
    Ghedoken onder ’t loof van een welrikent mirt;
    Daarom doun oock Mirtil, van my geheten wirt.
Montaan. Hou voucht ghy ’t al by een, wat logentaal verziren;
(5470) En heeft tot uwent ’t wouwdt, dan geene wilde diren?
    Karin. Doch hou verstaat ghy dat? Montano. dat ’t kint niit is verscheurt?
    Karino. Den swillend’ hoghen vlout, di had het daar gesleurt,
Op tacken ende Lis, waar ’t kint zoo was gekomen
Dit aan een Ylandt klyn, waar dat ick ’t heb vernomen,
    (5475) Waar ’t zelve van-de baar, op dezer wys bevrydt.
    Montaan. Van waarhyt, ende praat, ghy maackt geen onderschydt
Wirt dezen overvlout, bermhertich zoo bevonden,
Dat hy in genen-deel, dit kint en heeft geschonden?
    Zyn dan tot uwent’ oock, de vlouden zoo beleeft?
    (5480) Di kinders vouden gaan? Karino. O! dit het noot-lot geeft,
Hiir was-het in een wiigh, en dees aan ’t kint geworden
Een schipken kleen beleeft, al-waar oock quam omgorden
    Veel stof van varick drooch den-welken met-hem vourt
    Althenen dezen vlout, wanneer hy is berourt;
(5485) En ’t kint zoo by geluck op ’t dylandt heeft gaan brenghen.
Mont. En lach-het in een wiigh? Karino. in wighen by de strenghen
[fol. Aa1r, p. 185]
    Montaan. In windels ’t klene kint? Karino. en wel bevallyck me.
    Montaan. Hou-lang is ’t dat dit was? Karino. dit is nu oock geleen
Gaat telt eens achtiin jaar, dat ons zoo quam verrassen
(5490) Den groten overvlout; dees met zyne jare passen.
    Montaan. Wat vrees kompt myn gevricht bevangen op dit pas.
    Karino. Nu weet hy niit wat doun. O! groten hoochmout dwaas
, Aan grote zoo gemeen, di noch hou-wel zy’t weten,
Hiir-om niit wyken gaan; in hunne borst gezeten
    (5495) Een dom en boos verstant, verblindt, ree tot bedroch,
    Het-geen ’m uyt grote pracht, en vele wulpshydt zoogh.
Verwonnen hy nu is, en dit dat gaat hem rouwen?
En zoo ick wel bemerck, het-gene hy gaat brouwen
    Hees, tussen tanden in, met onverstaanbaar taal:
    (5500) Ziit, hou hy deze fyll, wel wouwd’ bedecken al
Dees zyn hertneckichyt. Montaan. wat recht doch had den dien
Waar ghy my flus van sprackt, of over ’t kint gebien?
    Karino. Dit kan u zeggen niit. Montaan. Noch had’ ghy immer oot
    Meer kennis met den man? Karino. waar-tou dit vragen groot,
(5505) Gestadich weer wat niuws. Mont. En zouwd’ ghy hem niit kennen?
Karino. O! Ia, zoo ick hem zaach; ick ziin hy gaat daar hennen
    Den Herder rouw van kleet, en ’d oock zoo van-ghezicht
    (Ghelyck ick heugen kan) had eenen groven schicht
Wel vinnich inde hand, en middelbaar van leden
(5510) En een swerten baart, maar grof, zoo oock de leden
    De wyn-bouw van-gelyck. Montaan, kompt hiir op myn gebiit
    Myn volck en dinaars al. Dametes. hiir zyn wy ree. Mont. nu ziit
Aan wiin hy vande-dees, het-meeste gaat ghelyken
Den man van wi ghy spreckt. Karino. Hem di u gaat bekyken
    (5515) Den-welken met u spreckt, hem niit alleen gelyckt
    Maar dezen is den man, di deze zaack bekyckt:
En zoo ick kan bevroûn, in geender-hander wyzen
Verandert (noch zyn haer, op zynen kop gaat gryzen,
[fol. Aa1v, p. 186]
    Ghelyck het myn nu dout, het-geen is wit alree)
    (5520) Doun over twintich jaar, hem zach tot Elide.
Montaan. Vertreckt u altemaal, Dametes blyft ter-stede,
En zeght my kent ghy hem? Dame my-dunckt ick ken hem mede
    En heb hem noch geziin, maar kan niit zeggen waar.
    Karino. Van alles wil ick u gaan heugen doun voorwaar.
Montaan. (5525) Maar eersten laat my nu, wat voorder met hem spreken
(En ’t u niit moylyck is, te-zyn wat afgeweken)
    Karino. Al’t geen dat ghy gebiit, dat gaan ick geren doun.
    Montaan. Dameet nu antwoort my, wacht u te-zyn zoo koun
Met logens om-te-gaan. Dametes. O! Goôn wat zal dit wezen?
Montaan. (5530) Gekomen weder-om (een langen tyt voor-dezen,
    Ontrent nu twintich jaar) van ’t zouken van myn kint;
    Het-geen den vlout met wiigh, me-sleept in dien windt.
In dien nacht zoo swert; wat! quaampt ghy my niit zegghen
Dat ghy aan alle-kant, aan bemden, en aan hegghen,
    (5535) Waar Alfeo den vlout, met snelte henen-vliit
    Gezocht had, met veel mout, en al-gezocht om niit?
Damet. Waar-om vraaght ghy my dit? Mon. (gaat my maar antwoort geven?)
Dat ghy’t niit vinden kost, daar zyt ghy by-gebleven.
    Damet. Zoo zyd’d ick. Montaan. Wel dan nu, wat kindt is dat gheweest
    (5540) Dat ghy aan dezen gaaft, tot Elide voor’t lest.
Dametes. En twintich jaren ’t is, wilt ghy dat gaat gedenken
Nu eenen ouwden man, wat hy als-doun ginck schenken?
    Mont. En hy? is hy niit ouwdt, en dit gedenckt hem noch.
    Dametes. Misschiin den ouwden suft, oft wel het is bedroch.
Montaan. (5545) Wel nu wy zullent ziin, laat ons eens gaan bekyken;
Waar zyt ghy vremdelingh. Dam. Ick wouwdt ghy waart ter-lyken.
    Karino, Hiir ben ick. Mont. Zeght my nu, was dat den herder niit
    Di u de gifte gaf, di doun ghy brocht uyt’t riit?
Karin. Dat is hy zekerlyck. Dametes. wat gift waar-van hiir spreken?
Karino. (5550) En heucht u dan niit meer (dit zyn gemackte treken)
[fol. Aa2r, p. 187]
    Alrede nu ontfaan, de antwoort van den Godt
    (Den Iupin Olimpiick) ’t Orakel heel het slot,
En ghy alree gereet, om daatlyck te-vertrecken
Dat ick u tegen quam, en’d ick u quam verwecken,
    (5555) En vraaghden u van’t geen, het-geen ghy zouken quampt,
    Waar op ghy antwoort gaaft; de tekens al genampt;
Heb ick u datelyck, tot mynen ’t huys gaan brenghen:
Waar dat ghy vont een kint in windels (met gehengen)
    In wigen, ’t gheen ghy my tot eene gift doun gaaft?
    Dam. (5560) Wat meent ghy doch met dit? Kar. dat kint nu zoo verslaaft,
Het-geen van u doun kreegh, en dat ick heb gaan vouden,
Gehouwden mynen zoon, voor allen quaat behouden,
    Js dezen jounglinck arm, di hiir gelot nu is
    Te-sterven aan’t Ouwtaar; dat’s zeker en gewis.
Dam. (5565) O! kracht van’t noot-lot groot. Kar. en noch zoo gaat ghy vynzen?
Dat ick u heb gezeed, daar-voor mout loghen dynzen,
    Is dit de waarhyt niit? Dametes. O! of ick waar zoo doodt
    Als dit de waarhyt is. Montano. hiir voren heb-dy noot,
Zoo’g hiir al wat ontbreckt, door logen-taal dout sneven.
(5570) Maar wat beweeghden u, aan ander-li te-geven
    ’t Geen ’t uwe niit en was? Dametes. O! Meester voorder niit
    Om Godts wil voorder niit, en vraaght naar dit verdriit.
Mont. Hiir naar ick nu meer dorst, en noch houwdt ghy my dralen?
Ghy zydt voorzeker doodt, zoo’g ons niit gaat verhalen
    (5575) Het-geen dat hiir-van is, en zoo ’t noch vraghen mout.
    Dametes. Om dat ’t Orakel my voorzy alhiir geen gout,
Zoo oot ’t gevonden kint, quam’t vaders huys te-naken
Dat dan den vader zelfs, zyn leven zouwde staken.
    Karino Dit oock de waarhyt is, en oock hiir by ick was.
    (5580) Montaan. O! laas dit’s al te-klaar, gekomen nu te-pas,
Ick heb te-veel gehoort, ’m en ginck te-veel my zegghen
Met tekens, en door’t lot, dit niit te-wederleggen,
[fol. Aa2v, p. 188]
    Het kompt al overeen. Karino. wel wat gebreckter noch?
    Wilt ghy noch klaarhyt meer? dat dit is geen bedroch?
Mont. (5585) Te-zeer te-zeer dit klaar, te-veel hebt ghy gaan zegghen,
Te-veel heb ick verstaan, om dit te-wederlegghen.
    O! had ick min gezocht, ghy minder oock geziin,
    Ghekomen oock te-laat Karino O! Kariin!
Hou gaan ick nu met u, ver-wisselen dees drucken,
(5590) Hou zyn in stee van’d uw, nu dees myn ongelucken!
    En dit dan mynen zoon, O! zoon nu zoo vol ramp,
    Den Vader oock vol rouw! den zoon aan water-kant
Door het ghevaar gebrocht, bewaart van vrede baren,
Om voor een vreder doodt, zyn leven te-bewaren!
    (5595) Zoo ghy van Vaders-handt ontfanghen mout den val,
    En in u Vader-landt, besprinkelen het dal
Dat met u yghen bloudt, op hylige Ouwtaren.
Karino. Ghy Vader van Mirtil O! wondere gevaren!
    En hou verloort ghy hem? Montaan. van-den onstuymen vlout*
    (5600) Is hy gesleurt geweest, dit, dit myn eenich gout,
Waar van ghy zelver spraackt, O! gout wanneer verloren,
Gheberget hebdt geweest, zoo-haast ghy waart geboren;
    En nu verloren zyt, zoo-haast als ick u vindt.
    Karino. Euwghe voorzichtichyt, di alles overwindt,
(5605) Met wat een hooch gehym, al dees voorvallentheden
Gaat du besluyten dicht, en zendt het hiir beneden
    Zoo seffens seffens nu. Veel zaken groot te-saam
    Di worden hiir gebaart, wanschaapich in gepraam,
Van gout, oft wel van quaat. Montaan. Dit was dat quam voorzegghen
(5610) Den droom, droom vol bedroch, di’t quaat niit gaat weerleggen.
    Dit was dit ongewoon, melyden ick vernam
    Doun ick aanveerden ’t mes, door myn gevrichten quam
Waar van den aart had schroom, van zulken vrede zaken,
Dat door de Vaders handt, den Zoon zouwdt ’t leve staken.
[fol. Aa3r, p. 189]
    Kar. (5615) Maar wat? wilt ghy noch voort met zulck een vreet, hert, stuck?
    En maken offerhandt, van een zoo groot onluck?
Montaan. O! door geen ander handt, en mach-er hooft oot vallen
Aan dees Ouwtaren ryn. Karino. wat drouve ongevallen;
    Zal Vader dan den zoon, gaan brenghen dus ter-doodt?
    Montaan. (5620) Zoo hiir ons wet gebiit, aan ons in dezen noot.
En wat bermhertichyt, kan daar zoo machtich wezen
Di ander-li vergeeft; geziin oock dat voor-dezen,
    Amintas zoo ghetrouw, zyn zelfs niit quyt en-schol?
    Karino. Rampzalich treurich lot, met uwe Kelders hol
(5625) Waar hebdt ghy my gebrocht. Mont. zyn dees twee Vaders heden
Door een melyden groot, om niit te-zyn ghemeden,
    Van hunnen liven Zoon de doders nu ghemackt.
    ’d U ’t gheen Mirtill gaat aan, en’t myn de Goden rackt.
Ghy, met het loochnen hooch (zoo docht-ge hem te-berghen)
(5630) Van Vader hiir te-zyn; en dit dat ginckt ’t vererghen.
    En ick di vraaghden voort, en meenden uwen Zoon
    Te-doden hiir-terstee, di vont voor mynen loon
Den mynen in-de-plaats, den-welken ick mout doden.
Karino. Hiir is het gruwlyck groot ’t wanschapich van de Goden,
    (5635) Door ’t noot-lot nu gebaart, O! herde zaack, Mirtil
    Is’t dit ’t Orakel sprack, was dit dan zynen wil?
Is’t dit hou in myn landt, geluckich ick zou wezen!
Mirtillo O! myn gout, O! ghy di waart voor-dezen
    Al myne hoop en hulp, van dezen ouwden man
    (5640) En nu zyn doodt en druck, zoo ver als ’t wezen kan.
Montaan. O! Laat my doun dees klacht, Karino en dees tranen;
Dat ick myn bloudt beween O! wat een drouf vermanen?
    Maar wat zegh ick myn blout,
    Zoo ick ’t vergiten mout.
(5645) O! mynen armen zoon, waar-tou ghy my gegeven
Waar-tou zyt ghy gebaart. Aan u zoo liit het leven
[fol. Aa3v, p. 190]
    Bermhertichlyck de baar, dat uwen Vader vreet
    Aan u het nemen zouw O! wat een harten-leet.
Ontsterfelycke me, O! grote Godlyckheden
(5650) En zonder wins oock macht, gheen machten hiir beneden
    En hersten op-der Aardt; oock zonder wins verstandt
    En hooch ghehymden raat, geen blat en valt op ’t landt.
Gheen baar beweecht in ’t Zee. Met wat zoo sware zonden
Heb ick u doch vergrampt, aan my zoo sware wonden,
    (5655) Waar door ick schuldich ben, te-voulen met myn zaat,
    De gramschap gruwelyck, dynder euwighen raat?
Maar zoo ick zondighden, en ick gestraft mout worden
Wat heeft hy doch ghedaan? di doodt zoo komt begorden,
    Dat ghy hem niit vergeeft? waarom met ’t fel geweer
    (5660) Van uwen adem gram, O! groten Iupiter
En doodt ghy my zoo strax. Doch zoo hiir niit bekyken
U schichten myne borst, dit yzer zal niit wyken;
    Het-geen noch evenwel van-daagh verniuwen zal,
    Amintas trouwe liifd’, de doodt en drouven val:
(5665) Maar doch door droufhyt groot, den Vader eerst zal vallen,
Eer zynen valt door’t sweert, in deze ongevallen.
    Sterft dan Montaan van-daagh: en dit den drouven keer
    Maar dit u helpen kan; O! Godthyt (’k weet niit meer
Of zegghen wil uyt hel, oft wel oock van hiir boven)
(5670) Di my dees wanhoop zendt, O! quampt ghy dit beloven?
    Wel zoo het u dan haaght, ziit hiir u gramschap aan,
    ’k En denck oock anders niit, als naar myn endt’ te-gaan.
,, In droufhyt vind ick vreucht, te-trecken uyt dit wezen,
,, Dat is een waarlyck zyn, dit kan my maar genezen,
    (5675) ,, My helpen uyt verdriit, uyt pynen, en uyt noot.
    , Met schone deucht verzelt, naar doodt, O! naar de doodt.
Karino. O! ouwden vol onhyl, zoo als gaat overwinnen
Het groot het minste licht; de droufhyt in myn zinnen
[fol. Aa4r, p. 191]
    Oock van-ghelyck hiir dout; door ’d uwe daar gebrocht
    (5680) Verduysterden de myn, als naar de-dees ick zocht
Voorwaar ghy weerdich zyt, van alle medelyden.


VI. HANDELINGH.

Tirenio. Montano. Karino.

ZOon haast wat, haast wat aan, gaat doch niit langher byden
    U steppen zet di vast, dat ick u volghen kan
    Niit strunkelen en mach, op dees oneffen baan
(5685) Met dezen slappen vout, en blindt zoo van-gelyken,
Waar van ghy’d ooghen zyt, ghelyck ick gaan beryken
    U bryn met ’t hoochste licht, het-geen vlouyt in het myn.
    Zoo voor den Prister, wy om-leegh ghekomen zyn,
Daar zult ghy blyven staan. Montaan. Maar di ick daar ziin komen
(5690) Is dat den onzen niit, Tirenio vernomen?
    Di blindt is op het aard, maar ziit in Hemel klaar?
    Een grote zaack hem rourt, hy nu eens kompt van-daar
Van-waar hy noot en quam, van hylighe Ouwtaren
En de gewyde sel, in menichte van jaren.
    Karino. (5695) ’t Beliift aan ’t hooghste gout, der aldergoden Godt,
    Dat hiir hy kompt by u, tot een geluckich lot.
Montaan. Wat niuwichyt ziin ick, Tirenio nu heden;
Ghy uyt den Tempel gaan? en staken u gebeden?
    Waar gaat ghy heen? wat nieuws? Tirenio. Tot u kom ick alleen;
    (5700) Ick brengh een niuwe tyngh, en zeker niit ghemeen.
Montaan. Waarom de schaar gewydt, niit zelver me-gekomen?
Wat wacht zy, waarom oock, en wort hiir niit vernomen
    ’T ghesuyvert offerhandt, en wat-er toubehoort?
    Tiren.,, Hou dick-maal helpen gaat, ’t gezicht dat is verstoort
[fol. Aa4v, p. 192]
(5705) ,, Van ’d ooghen, om te-ziin, meer als men kan met ooghen;
,, Als-dan de Ziil verquickt en hoger op-getoghen
    ,, Di gadert al in haar, dout-open blinden zin
    ,, En met een linckxen oogh, ziit in ’t verholen in.
,, M’en mout zoo lichtelyck, Montaan niit overglyden
(5710) De zaken van gewicht, di ysschen het verbyden,
    ,, En niit gewoon en zyn; en met de menschlyckhyt,
    ,, Wat Godlyckx hebben in. Want, hou nu niit den tyt
,, Dat hoge Goden meer met menschen op-der-aarden
,, Noch spreken wandlen-gaan; het is van groter waarden
    (5715) ,, Als eenen blinden zin, aan’t blinde volck getoont
    ,, Van imanden, waar-in, iit zinelyckers woont.
,, Zoo kompt het Godlyck oock, in onze zinne spreken
,, Het-welck is doof in d’oor, spelt ’t hart al zyn ghebreken
    ,, Aan menschen di’t verstaan: hou! hy geluckich is
    (5720) Den-geen het wel verstaat. Zoo, als oock u vergis,
Nikander di was ree, met de ghewyde scharen
Te-volghen u ghebot, te-brenghen aan ’d Ouwtaren
    De offerhand alhiir; wanneer ick hem weer-hiil;
    Dat om wat nieuws aldaar ’t geen in de faan voor-viil:
(5725) Het-welck oock is wel zulckx, wanneer gaan verghelyken
Dees, met wat nu geschiit, zoo schynt ons komt bekyken
    Iit (weet niit wat) voor hoop, di in my noch ghemenckt
    Met vrees en hoop te-zaam, aldus myn ruste krenckt;
En minder ick ’t verstaan, te-meer gaan ick begrypen
(5730) Van gout of oock van quaat, het-geen is op het nypen.
    Montaan. Het-geen-ge niit verstaat, dat voul ick armelyck;
    Verstaan het al-te-wel. Maar zeght my van-ghelyck
Is hiir vermorghen iit, ghy di verhole zaken
In ’t noot-lot zoo voorziit? wat kont ghy hiir van maken.
    Tiren. (5735) ,, ’t Waarzegghen zoon zoo’t waar een kracht van onze macht
[fol. Bb1r, p. 193]
    ,, Zoo quaam dit uyt den aart, noch ’t wirt van-hooch verwacht.
Doch voul ick inden zin, en dit wel ryp, iit woulen
Het-gheen het noot-lot deckt, hou-wel ’t niit kan geveulen.
    Maar dit de oorzaack was, ick kom naar u gegaan
    (5740) Te-weten oock wi is (alzoo ick kon verstaan
En my Nikander zydt) den Vader hiir gekomen
Van dezen drouven mensch, den-geen ’g hiir hebdt vernomen.
    Montaan. Ghy kent hem O! te-wel, en wat een swaar geval,
    Niit kennen di ghy kent, aan u zoo liif-ghetal.
Tirenio. (5745) ,, Ick prys bermhartichyt, het-zyn oock goude zaken
,, Melyden in den mensch, voor’t gheen dat menschen maken;
    Maar Zone niit-te-min mackt doch ick met hem spreeck.
    Mont. Hebdt ghy noot spraack gehoort, di dezen mensch geleeck?
Nu ziin ick al-te-klaar dat Hemel oock gaat schorsen
(5750) Den geest der wichlery, di placht in u te-hersen.
    Den Vader di ghy vraaght, waar ghy de spraack van zouckt
    Di ben ick zelver hiir, den Vader zoo vervlouckt.
Tirenio. Ghy Vader! ghy Montaan? ghy Vader van den-dezen
Di hiir aan dees Goddin tot offer is verwezen!
    Montaan. (5755) Van dezen Herder trouw, di zelfs hem brenght ter doodt
    Om dat een ander licht, zou blyven uyt den noot.
Tirenio. Is ’t waar? Montaan. Getuyghen hiir. Karino. Het-geen hy hiir gaat zegghen
Dat is de waarhyt al, en niit te-wederlegghen.
    Tirenio. En wi doch ghy di spreckt. Karino. Karino en tot noch
    (5760) Den Vader trouw ghelooft, dat zonder quaat bedroch,
Van dezen jounghlinck vrout. Tirenio. zouw dit niit konne wezen
Al-hiir u ygen kindt, uyt ’t water eens verrezen,
    Dat ’t water mede-nam? Montaan. Tirenio voor-waar
    Ghy raat-het zoo-het is, ghy zecht de waarhyt daar.
Tirenio. (5765) Hiir-om dan gaat ghy u onzalich Vader heten?
,, O! blindthydt in den zin, der werelsche gezeten!
[fol. Bb1v, p. 194]
    ,, In welken dipen nacht,
    ,, In wat een vuyle gracht,
,, Vol etter ende blout, de Zilen zyn verdrounken,
(5770) ,, Als ghy-ze niit verlicht, met uwe betre vounken
    ,, O! alderhochste Zon. O! domme sterflychydt
    ,, Wat verhoveerdicht u, met schyn van wetenthydt?
,, Dat deel dat van ons ziit, en’t geen dat iit kan weten
,, Heeft niit van onze deucht, maar hiir om-hoogh gezeten,
    (5775) ,, Di geeft en neempt dan weer, alzoo het hem behaagt.
    Montaan oock blinder ver, in’t geen dat u mishaacht,
In zinnen en verstandt, als ick ben in myn oogen;
Wat eenen quaden Geest, heeft u zoo wech-getogen.
    Want zoo dees frissche jeucht van u geboren is;
    (5780) Wi u het ziin belet, dat ghy oock zyt gewis
Nu datelyck te-zyn, gheluckichsten van allen
De Vaders di daar zyn, in grote werels dallen.
    Hiir is het groot gehym, dat ons het noot-lot birch;
    Zoo langhen-tyt geweest, van alle vreughden girgh.
(5785) Ziit hiir nu vol van hyll, al de gehylde dagen!
Met tranen, en met bloudt, verwacht aan deze hagen;
    Ziit ’t geluckich endt van allen onzen druck.
    Montano komt aanschouwdt, aanschouwdt dit groot geluck,
Keert in u ygen zelfs, hou uyt den zin geschoten
(5790) Is u ’t Orakel oock! al-waar geen bont-genoten
    In heel Arkadien zyn, of dit Orakel wert
    En dat met grote vlydt, verhoopt al-tydt in ’t hart.
Hou! wort u niit met ’t licht waar-me-’m en u gaat toghen
Hiir uwen yghen zoon, voor uwe duystre ooghen
    (5795) Het wichel-waar getoont. ,, Niit eer zal komen ’t endt
    ,, Van ’t gheen dat hinder dout; voor datter zyn bekendt
(Daar klimmen van myn hart, zoo vele vreuchde-tranen
Dat nouwlyck myn gespreeck ick hechten kan te-zamen)
[fol. Bb2r, p. 195]
    ,, O! niit zal eer het endt. Niit eer zal komen ’d endt
    (5800) ,, Van’t gheen dat hinder dout, voor datter zyn bekendt
,, Twee zaden van om-hoogh; di dan uyt liifden garen
,, Van’d ongetrouwe Vrouw, de ouwde fyl gaan klaren
    ,, Door hooch verheven deucht, van eenen herder trouw.
    Wel zecht my eens Montaan, is dezen Herder nouw
(5805) Van wi ’m spreken gaat, den-welken nu moust sterven,
Niit van het Hemels zaat, mout hy van u niit erven?
    Niit dezen uwen zoon? is Amarill oock niit
    Als hy van Hemels zaat? en wi (wat een verdriit)
Dit huwlyck heeft gemackt? te-zamen oock gebonden?
(5810) Als liifde maar alleen? met andre Silvio gronden
    Van Ouwders wirt gepraampt, met Amaril tot trouw
    En dezen huwlyckx knoop, in-stee hy haghen zouw.
Zoo baarden hy meer haat, als liifd’ hiir wirt bevonden;
Want zoo-men opentlyck doorzouckt oock deze gronden:
    (5815) Zoo zal-men klaarlyck ziin, dat niit als van Mirtill
    Dees stem noot-lottich spreckt, en dit maar haren wil.
En waar (sins van Amint) ginck daar oot doch geschiden
Een zaack van zoo veel trouw, by allen deze liden
    Di verghelyckt aan dees? wi wasser oot bereet
    (5820) Te-sterven voor zyn liifd’, gelyck Mirtil nu deedt.
Hiir is de hoghe deucht, bermtichyt geprezen,
Van eenen herder trouw, hiir wort zy klaar bewezen!
    En weert te-blussen-uyt de overouwde fyl
    Van een Lukrin ontrouw, van een Lukrin ongyl:
(5825) Met deze daadt vol hyll, vol van verwonderingh heden,
Meer als met menschlyck blout, den Hemel is verbeden;
    En hiir gegeven wort aan ’t eeuwelyke recht
    ’T gheen hem ontnomen was, door een Lukrina slecht.
Dit ’d oorzaak is geweest, hy niit en kon geraken
(5830) Zoo veerdich naar de faan, om niuw belooft te-maken:
[fol. Bb2v, p. 196]
    Want al’t wanschapich spoock, en tekens gruwelyck
    En zyn oock sins geziin; noch doun oock van-gelyck
Het beldt in eeuwlyckhyt, en ginck geen blout meer sweten,
Den vlour en beefden niit, noch daar quam meer gesmeten
    (5835) Het stinkich vuyl gedamp, ter-hylger keldren uyt:
    Maar hiir in-tegendeel, een Hemels zout geluyt
En eenen zouten geur, als daar omhooch kan wezen
Zoo geur, reuck ofte stem, in Heem’len woort bewezen.
    Voorziinlyckhyt zoo groot, O! Goden hooch in al
    (5840) Zoo elken klanck myns toungh, een Ziil waar in dit dal,
En dat ick dees van-daagh; al ’t uwer eer ginck wyden
Niit machtich waren zy u daden te-verbryden:
    Maar hiir doun wat ick kan, met kniin nu weeck op ’d aardt.
    Uyt Hemel Godthyt groot, ghy meer al alles waart:
(5845) Wat ick u schuldich ben, met ootmout hiir beneden.
Het is nu langher noch als hondert Iaar gheleden,
    Dat ick op ’d Aartryck ben; maar heb daar noot gheleeft
    Dan dezen dach. alleen, di ’t leven niuw my gheeft
Van-daagh her-boren wordt’, van-daagh beghin te-leven.
(5850) Maar, wat verliis ick tydt, di hiir niit dint gebleven
    Maar in het werck besteet. Myn Zone op, en licht,
    ’t Gheen ick niit doun en kan, dit vallende gevricht.
Montaan. Verheugen heb in ’t hart Tirenio gekreghen,
Het-geen zoo wonder groot, daar mackt een zulck beweghen
    (5855) Niit schynlyck, zonder kracht verblydt en niit verblydt,
    En over-al in my, oock zonder wezen glydt;
Als de verbaasde Ziil, noch niit en kan uyt-belden
De opghehouwde vreucht, de-geen u niit kan melden.
    O! wonder noot geziin, gebrocht noot van om-hoogh,
    (5860) O! weldaat noot geschiit, noot uyt den Hemel vloogh,
Dat noot van Goden quam; gheluckich bove-maten
Luck-vol Arkadien nu gelukighe O! straten
[fol. Bb3r, p. 197]
    Als oot de Zon bescheen; O! aardt vol hyl, uyt druck,
    O! aard begunsticht zoo; zoo liif is my u luck,
(5865) Dat ick ’t myn niit gevoul, het-geen my kompt begrouten
Met mynen liven Zoon, di ick in vele mouten
    Verloren tweemaal heb, gekregen tweemaal weer
    Myn zelven van-ghelyck, di nu naar vreuchden keer
Uyt eenen afgront diip waar in ick lach verdrounken
(5870) Met grote pyn en druck; maar nu myn vreucht gezounken,
    Ghemengelt oock veel-eer in dit ghemyne gout;
    Gelyck een druppel valt in eenen groten vlout,
En dus niit wykend’ vliit, wanneer ick gaan bedenken
Dit best zoo al-gemeen, dat Hemel ons gaat schenken.
    (5875) Ghebenedyden droom, geen dromen maar zeer waar;
    Als den Anhorren strounck, aan ’t water de verklaar:
Montaan schept mout u Landt, dat zal noch lustich wezen.
Tirenio. Maar hiir waar-om Montaan, gestaan noch in dit wezen?
    Den Hemel meer en wacht, het menschen offerhandt,
    (5880) Hiir genen tydt nu meer, van vraack of offerbrandt;
Maar vele gonst, en min. En heden gaat ghebiden
De Godt-hydt bruylofs-vreucht, in-stee van meer de liden
    Te-brenghen naar ’d Ouwtaar, met vreslyck offerhandt.
    Maar zecht hou hooch de Zon aan onze rond’ gekant?
Mont. (5885) Een uur noch oft wat meer. Tire. zoo-dan laat ons gaan keren
Weer naar den Tempel hooch; en hiir de vreucht vermeren
    Dat datelycken daar, de dochter Titers schoon,
    Gegheven wort in trouw, Montaan aan uwen zoon;
En dan van minnars trouw, gehouwde trouw bekomen
(5890) Oock eer den daagh-raat noch, of zonne-schyn vernomen;
    In ’t Vaderlycke huys, zoo mouten dees uyt pyn,
    Dees harten byd’ zoo vroom, te-zaam gebonden zyn.
(Den Hemel dit gebiit) nu zoon gaat my weer brenghen
Waar ghy my hebt gehaalt; Montaan, oock met gehenghen,
[fol. Bb3v, p. 198]
    (5895) Zoo volcht my van-gelyck. Montaan. Tirenio slaat-ga,
    Dat van-gelyck alhiir, met niit te-komen na
Aan deze hylghe wet, Amarilli gaat gegeven
Mirtillo deze trouw di Silvios is gebleven.
    Karino. Aan Silvio was di maar! aan hem gegeven is
    (5900) Ghelykerwys de trouw. want hiir Mirtill ghewis
Zoo hy geboren was, ginck dezen naam verzellen
Zoo ’t oock de waarhyt is, den dinaar, quam vertellen;
    En dezen doun vont-gout, den naam hem van Mirtill
    En geensins Silvio gaf, was helyck zynen will.
Mont. (5905) Dit ’s waar, en dit my heucht, hiir-me ginck ick vertroosten
Met dezen zelfsten naam, ’t verlizen van den eersten.
    Tirenio. De zaack gewichtich was. Nu komt, en volght my na.
    Montaan. Karino laat ons gaan, naar ’t Kercklyck en hiir-na
Mirtillo zal altyt, twee Vader mogen noumen.
(5910) En heden heeft Montaan, ’t verloren kindt bekomen,
    En eenen brouder liif, Karino kryghen mach.
    Karino. Een hart zoo Vaderlyck Mirtillo altyt zach,
Aan my noch hebben zal, aan u eerbiidlyck heden
Als brouder ick, aan byd’ oock dinaar met gebeden.
    (5915) En aangheziin ghy nu, zoo liiflyck aan my zyt;
    Zoo neem ick boven dit, noch deze vryichyt:
Dat ick u bidden gaan, dat heden oock mach wezen
Hiir willekom den vrindt, ick heb zoo uyt-ghelezen;
    En zonder wiîn ick niit, myn zelven liif kan zyn.
    Montaan. (5920) Het is al-zoo ghy wenst. Karino. O! grote Goden myn
,, Wat isser onderschydt, dat tusschen zuyvre wegen
,, En eene slimme baan, waar menschlyckhyt gaat wegen;
    ,, U wegen zyn vol deucht, waar-door kompt allen gout;
    ,, Waar ’t wegen van den mensch, ons altydt dolen dout.


[fol. Bb4r, p. 199]

VII. HANDELINGH.

Koriska. Linko.

    (5925) ZIit Linko, Silvio daar, den onbermhertighen
    Wanneermen ’t minste looft, di kompt tot liifdens ken.
Maar wat’s ghevolght van haar? Linko. wy hebben haar gedragen
In ’t huys van Silvio vreet; de mouder daar verslaghen
    Met tranen haar ontfingh; en weet te-zegghen niit
    (5930) Of dit door gouden aart, oft anders door verdriit
Bekrytende van twee schoon-dochters de gevallen;
Oft wel dat haren Zoon (het vremste noch van allen)
    Nu minnaar was gemackt; ’k geloof bekreet de doodt,
    En oock de wondt met een, en Silvios liifde groot.
Koriska. (5935) Is Amarill dan doodt? Linko. ’t was zy di mouste sterven
Zoo als de faam ons brocht, zy moust het leven derven,
    Oft imandt wel voor haar: en dit de oorzaack was
    Ghy ziit my naar de faan nu spouden-aan zoo ras,
Ten-enden ick Montaan nu zouwde moge troosten;
(5940) De-geen een dochter mist, en krygen zoo ten-eersten
    Een ander datelyck, Koriska. Dorind’ is dan niit doodt?
    Linko. Dorinde doodt hou dat? waart ’g in geen groter noot.
Waart ghy van-daach zoo bly. Koriska. Niit dodelyck bevonden
En wort dan hare wond’? Linko. O! deze hare wonden,
    (5945) Door de bermhertichyt di Silvio daar bewees,
    Zoo deze dodelyck en zorchghelyck gheweest,
Zoo moust-daar datelyck, al pynen gaan voor-swichten.
Koriska. Maar zecht my met wat konst, dees pyn oock ginck verlichten?
    Linko. Ghelyck van ’t begin wil geven u ’t verhaal,
    (5950) En wonder horen zult. Het stonter altemaal,
[fol. Bb4v, p. 200]
Met een gerede handt, om zoo de Nimph te-helpen:
Maar met een bevent hart, hiir, om het bloudt te-stelpen,
    De Vrouwen ende Mans; doch zy gedoghden niit
    Dat imandt aan haar quam, in dit haar liif verdriit;
(5955) Maar zyde, dat de handt di my de wondt ginck geven,
My oock genezen kompt: Dus nu alleen gebleven
    De Mouder Silvi’ en ick, twee om te-geven raat
    En eenen met de handt, aan ’t werck nu inder-daat.
Diîn joungelinck zoo stouwdt, naar dat hy ginck oplichten
(5960) Aan het ivoren bloot ’t geronnen blout (de swichten
    Een deel van hare pyn, om dat hy ’t zelver de)
    Zoo prouft hy, om den schicht alzoo te-krygen me;
Den-welken in de wondt, zeer vast en diip bleef steken;
De pen (houwel oock volght) kompt by het staal te-breken;
    (5965) Het-welck dus in de wondt verholen duyster bleef.
    Hiir ’t was, wanneer de pyn, noch gaf een meer beweegh;
Niit mooghlyck van-ghelyck, met tanghen of met handen
Met meester-lyke konst, of wat zoo vaste banden
    Het staal te-kryghen uyt; aldus oock doun wel waar,
    (5970) Dat met een groter wondt, het yzer wel van-daar
Met eenich yzer noch, met grote smert te-kryghen;
Maar medelynd’ te-zeer, in dit nu pynlyck hyghen,
    Was Silvio’s handt en hart (houwel dat oock wel scheen
    Niit vinnich door dees handt, het vrouwelyns gesteen)
(5975) Doch hy niit eens verbaast, op-staande-vout ginck zegghen.
Nochtans ghy swichten mout, houwel met andre weghen,
    Quaat yzer dat zoo pynt, en ’d oock met minder pyn,
    Als ghy wel denken zult, zal u vertrecken zyn:
Den-genen u hiir dreef, di heeft oock van-ghelyken
(5980) Nu kracht en macht ghenouch u daatlyck te-doun wyken;
    En dat op Iagers wys, de schad’ vergelden gaan
    De-geen di my de Iacht, heeft heden aan-ghedaan.
[fol. Cc1r, p. 201]
My kompt nu inden zin, een kruyt het-welck ghebruyken
De gyten als een lit oft zenuw, zy verstuyken;
    (5985) Oft als een vluggen schicht, hun in de leden zit;
    Alleen dit al den raat, dit is hun eenich wit;
Ons ’t wyzen stomling aan, den aart, aan deze ’t leerden.
In haast hy wech-gegaan, en weder ’t daatlyck keerden
    Di brenckt een handt-vol mee, het-geen hy had gepluckt
    (5990) By ’t schraal en brandent zandt, by ’t stylich uytgeruckt;
Het zap doun uytgheperst, met ’t zaat van yzer-kruyden
Van groten aardt-gal ’t zap, gemenght (welck veel beduyden)
    En kneedt dit tot een pap, heeft ’t op de wondt-gheleet
    En dit Dorinde maackt tot alles strax bereet.
Koriska. (5995) Wat wondre dingen groot hoor Linko u vertellen.
Gaat Linko heen in-vree, al luck wilt u verzellen.
    Nu Amaril is doodt, nu mout ick gaan beziin
    Of noch Mirtill is vreet, en my noch staach zal vliin.


VIII. HANDELINGH.

Ergasto. Koriska.

O! Dach van wonders groot, vol liifde, vrolyckheden
(6000) Vol gunst en al vol gout, verhoort zoo ons gebeden!
    Gheluckige vry aardt O! Hemel zoo beleeft.
    Koriska. Maar ziit hiir kompt Ergast, en hy my tyding geeft.
Hou kompt hy hiir te-pas, Ergast. den al gaat hem verblyden
Lucht, Hemel, aard en Zee; de-werelt is uyt lyden.
    Koriska. (6005) Hou dezen is verblydt. Ergast. O! hyl-vol wouwden al,
    Zoo zuchtende ghy stont, en weenden in het dal
Met dit u blaar-ghedruys. waar-van u trane quamen,
En quampt met u ghesteen, ons klachten al verzamen;
    Verblydt u van-ghelyck, zoo meênge toungh dout los,
    (6010) Als bladers hiir wel zyn, in ider jeughdich bos,
[fol. Cc1v, p. 202]
Verklaart oock onze vreucht, met zoute lucht kompt zingen,
Het luck, de zoutichyt van twee verliifdelingen.
    Koriska. Voor-zeker ’t is hy spreckt van Silvio vreet van-daach
    En van Dorinde mee, hiir schept hy in behaach.
(6015) Oock als ’t men al bedenckt, het-best is vrolyck leven;
,, De bron di tranen brenght, di gaat ons haast begeven,
    Maar vlouden van de vreucht, di zyn in overvlout;
    Van Amarillis doodt, niit-meer ’m en spreken mout:
’M en heeft alleenlyck zorgh, dat, tot het vrolyck leven;
(6020) En ’t is zeer wel gedaan, want dit ons kan bekleven.
    Waar-heen Ergasto nu, waar-heen zoo rap gereet?
    Misschiin naar bruylofs-feest? Ergast. ghy hebt het recht ghezeet
Hebdt ghy alree verstaan; de uyt-kompst vol van vreughden?
Van dees geliven by, gelaân met zoo veel deughden?
    (6025) Hebdt ghy wel oot verstaan; de uyt-kompst zoo vol hyll?
    Koriska zecht my eens. Koriska. neen, in een goude-wyll,
Maar ick’t van Linko heb; en dat met blyder harten
Gehoort, en dit doun de verschuyven myne smerten
    Al deze ick ontfinck, uyt Amarillis doodt,
    Ergast. (6030) Uyt Amarillis doodt! en hou? dit hoorden noot,
Wel waar van spreckt ghy dan, oft oock wat gaat ghy menen
Waar van dat ick nu spreeck? Koriska. van Silvio vreet, met eenen
    Oock van Dorinde me. Ergast. van Silvio vreet wat dit!
    En van Dorind alzoo. Zoo weet ghy dan noch niit?
(6035) Van hogheren voor-waar, en eelderen geboren
Schoon spruyt zoo wort myn vreucht, en wonderbaar geschoren,
    Van Amarill, Mirtill, daar is’t dat ick van spreeck
    Gheluckichste gespan, dat oot de liifd’ bekeeck,
Zoo vrolyck wel-te-vreen. Koriska. wel hou is dan niit heden
(6040) Gedoot ons Amaril? Ergast. maar wat een simpel reden,
    Hou doodt! zy leeft, en bly, en schoon gelyck gewent
    En noch de bruyt daar-by. Koriska. wat reden ghy hiir went
[fol. Cc2r, p. 203]
Ergast. Ghy zult-het daat-lyck ziin, of ick met u gâ jocken.
Koriska. Was zy niit naar de doodt van’t hol alzoo getrocken?
    Ergast. (6045) Verwezen van-gelyck, maar weder al uyt schrick?
    Koriska. Vertelt ghy dromen hiir, of horende droom ick.
Ergast. Ghy zult het daat-lyck ziin, zoo ghy noch hiir gaat blyven;
Mirtillo oock vol vreucht, wi trouw zoo gaat beklyven
    Gekomen uyt de faan, waar zy-li met al vlyt
    (6050) Elckanderen belooft; en nu hiir-naar ghelydt
’T en huyse van Montaan, waar nu in veel ghenuchten
Zy zullen uyt veel druck, gaan plucken zoute vruchten.
    O! Had ghy eens geziin, de vreucht onsprekelyck,
    De stam van het volck, zoo volyck al-ghelyck,
(6055) Koriska deze schaar, ontallyck groot van menschen,
Den tempel zoo vervult, vol klanck van goude wenschen!
    Van vrouwen ende mans, hiir zaacht ghy al-te-zaam,
    De Pristers ouwdt en joung, met vreuchden op-gelaan,
Al onder-een verbaast van al dees niuwicheden,
(6060) En schiir berooft van zin, verwonderen hun heden,
    En lipen algelyck ziin het geluckich paar;
    En ider dout hun eer, elck-een kompt stuyken daar,
Onthelzen-ze om’t zeerst, hiir ’d een de trouw gaat pryzen,
Hiir de bermhertichyt de-geen hy ginck bewyzen;
    (6065) Hiir wort de grote jonst van hemel hooch gelooft,
    En hiir di van den aart, zyn gaven al verhoocht.
Den berch di galmpt en klinckt, de bergen, bossen dalen
Van dezen herder trouw, de daden gaan verhalen,
    O! minnaar vol van luck, te-worden door dit lot
    (6070) Van eenen herder erm, als een halven Godt
In eenen oogen-blick, van doodt oock naar het leven;
Van’d uytvaart’t geen zoo naar, na’t huwlyck zich begeven.
    Houwel dit oock veel is, het-geen dat ick hiir zech:
    Koriska, is noch niit, wanneer ick overlech
[fol. Cc2v, p. 204]
(6075) ’t Geniten nu van hem, van haar, waar voor het sterven
Hem zelver was een vreucht, di zelver wouwde derven
    Het leven oock voor hem, ghelyck hy de voor haar,
    En lopen tot de doodt om’t zeersten zoo te-gaar
In stee tot zoute vreucht; en byde in dit stryden
(6080) Te-ziin hun van het graf, naar’t hulyckx bed gelyden?
    Dit is zoo vremden zaak, en zoo vol zoutichydt
    Waar al gepyns voor wyckt: noch weet hiir van beschydt.
En ghy verblydt u niit? en ghy en gaat niit voulen
Voor Amaril di vreucht, de-welke my gaat woulen
    (6085) Om’t harte voor Mirtill? Koriska. Ick doun, ziit my eens aan
    Hou dat ick ben verblydt. Ergast. O! had ghy daar gestaan
By deze schone Nimph, als zy de handt ginck geven
Voor pandt van hare trouw (Mirtilloos daar gebleven)
    Als hy oock gaf aan haar, een zouten oock (wel waar)
    (6090) Maar noot door-gronden kus; ontmoutende aldaar
Den hemel op het aard, dat nimandt wist te-zeggen
Zy nam of dat zy gaf, met een zoo hooch bewegen;
    Van zoo veel zoutichydt, ghy waart voorzeker doodt.
    Wat schoonhydt zachmen daar, wat purper oock wat root!
(6095) De konsten, of den aart, zyn niit te-vergelyken
By deze wanghen schoon, het mouter al voor wyken,
    Als schampt bedeckten dees, met eenen schilt van blout,
    Den wondenden hy gaf noch meerder kracht en spout
Tot wonden eeven-staach. En zy nu oock bevonden
(6100) Als in een vlident zyn, was oorzaack van haar wonden,
    Om dezen zouten slach, noch zouter dan’t ontfaan;
    En dus liit al het volck, aldaar in twyffel staan,
Of dezen kus recht was gegeven of ghenomen;
Met zulck een grote konst, wirt hy aldaar bekomen:
    (6105) Met zoo een zout gezicht, scheen zy vergrampt te-zyn
    Als ’t scheen zy’t geven zocht, met gramschap doun in pyn:
[fol. Cc3r, p. 205]
Gewillige een vlucht, di ongewillyck vluchten,
En stelen zoo gewenschts dat om het stelen zuchten.
,, O! aldersoutsten kus, di kussen moocht altyt
(6110) ,, En di niit sterven gaat, maar blyft in eeuwichyt.
Koriska. Zoo hy de waarhyt zeedt, zoo is’t van-daagh gheschapen
Dat ick myn zinnen mis, of wel di weer gaan rapen.


IX. HANDELINGH.

Ry van Herders. Koriska. Amarill. Mirtill.

        VErtoont u hylich Huwlyck nu,
        Naar ons beloften en ghebeên,
        (6115) Kompt met u macht gheheel beneên
        En zuyver viir dat recht is’d u:
        Dees half-ve Goden wyst di aan,
        Den wech om naar hun woon te-gaan.
        Sluyt nu het lottich knoop voordaan:
Koriska. (6120) O Laas dit’s veel te-waar; O laas! hou gaat ghy plucken,
Van al u ydelhyt, de vruchten di mislucken.
    Ghewensch en ook ghedacht, niit minder tegen-reên.
    Als ydel, vol onhyll. Zoo heb ick hiir ter-steên
Van een onnozel duyf, de doodt zoo gaan begeren!
(6125) Ick toom-loos in-den lust, di my altydt gaat deren!
    Verwout oock! en zoo blindt! wi dout my’d oghen op
    Wat ziin ick voor my staan, den gruwel in het zop
Van myne grote zondt, di’d aanschyn had bekomen
Van veel geluck en vreucht, nu al van my genomen.
Ry.
        (6130) Vertoont u Hylich Huwlyck nu,
        Naar ons beloften en gebeên,
[fol. Cc3v, p. 206]
        Kompt met u macht geheel beneên,
        En ’t zuyver viir dat recht is’d u,
        Dees Halve Goden wyst di aan
        (6135) Den wech om naar hun woon te-gaan
        Sluyt nu het lottich knoop voordaan.*

        Trouwen herder ziit naar veel
        Tranen zuchten en gesteen
        Waar ghy nu ghekomen zyt.
(6140) Is’t zy niit di de aard, en Hemel vreet ginck nemen?
En van u lot zoo dwers, zoo verren was verschenen?
        Is’t zy niit di u hart verblydt?
        Ziit hiir Mirtill di ooghen schoon,
        Dees handen wit, zyn uwen loon,
(6145) En al dat ghy hiir ziit, en al dat ghy kont dencken
Dat lacht u vrindlyck aan, niit meer zal dit u krencken.
        Mirtill ghy zyt nu uyt verdriit,
        En waar-om dan en spreeckt-ge niit?
Mirtil. Hou kan ick spreken doch, ick di niit kan bedenken
(6150) Of ick noch levent ben, wi gaat my’t leven schenken
Is’t waar het-geen ick ziin? maar zoo dit waar oock is
Dat Amarilli schoon, (zy di is myn gewis,
Ick di ben heel aan haar) nu spreekt in deze zaken.
Ry.
        Vertoont u hylich huwlyck nu,
        (6155) Naar ons beloften en gebeên
        Kompt met u macht geheel beneên.
        En zuyver viir dat recht is’d u;
        Dees halve-Goden wyst di aan
        Den wech om naar hun woon te-gaan,
        (6160) Sluyt nu het lottich knoop voordaan.*
Koriska. Verbydt ghy met my nu, wat kompt ghy hiir noch maken
[fol. Cc4r, p. 207]
    Bedrichelycke schoont, verraderlyck smaat,
    Bedrighters van de ziil, met u zoo vals ghelaat:
Gaat wech van my, te-langh, ben ick met u bedrogen;
(6165) Om dat ghy aarde zyt, gaat weer de aard aantogen.
    Ghy langen-tydt gheweest, geweer van lust-vol min,
    De tekens ghy-li nu, van dit myn gout begin.
Ry.
        Vertoont u hylich huwlyck nu,
        Naar ons beloften en gebeên
        (6170) Kompt met u macht geheel beneên
        En zuyver viir dat recht is’d u;
        Dees halve Goden wyst di aan
        Den wech om naar hun woon te-gaan;
        Sluyt nu het lottich knoop voordaan.*
Koriska. (6175) Koriska doch wat nu? waarom blyft ghy noch hangen?
Hiir is den rechten tydt, dat ghy noch moocht ontfangen
    Vergiffenis van hun? wat wacht-ghy? vreest ghy straf?
    Gaat stouwtelyken heen, meer pynen als het graf
Is’t rouwen van u fyl. Ver boven trouw geprezen
(6180) O! schoon geluckich paar, O! ghy di wort bewezen
    Van Hemel en het aard, de vrinden hiir beneên:
    Ghelyck u vinnich lot boocht voor u; ick met leên
Zoo doun nu van-gelyck: di alle aartsche machten
In’t werck oock heb gestelt, u machten ’t overmachten
    (6185) Nu loochen ick oock niit. ’k Heb Amarill getracht
    Waar-naar ghy trachten ginckt, met allen myne kracht.
Maar ghy’t gheniten gaat, ’t gheen weerdich ghy ginck t’wezen.
Den trouwsten ghy geniit oock herder di voor-dezen
    Op’t aartryck heeft geweest. Mirtill ghy hebt ontfaan
    (6190) De aldertrouwste Nimph, di oot op vout ginck staan.
Gelooft vry wat ick zech, ick ginck de trouw beprouven
Van’d een en dander me; meer als my ginck vernougen.
[fol. Cc4v, p. 208]
    Maar ghy beleefde Nimph, eer u verbolghenthyt
    Kompt vallen op my aan, bemerckt de oogh vol-vlyt
(6195) Van uwen liven man, daar zult ghy ziin de krachten
Van myne fyl, nu’t zou het-geen ick gaan verwachten
    Wanneer’g het my vergeeft. Door dezen minnen pandt
    Aan u zoo liif en weert, aan wi ghy gaaft u handt
Vergeeft dees minne fyl, beminde Amarilli.*
    (6200) Want recht het is dat ghy vergeeft,
    Di aan de min zoo minnent kleeft.
Amaril. Vergeef ’t u niit alleen, Koriska, maar hiir boven
Ghy zyt my liifgetal. want’d uytkompst ick gaan loven,
En niit de daat bedenck, ,, hou ’t yzer en het viir
(6205) ,, Ons pynen brenghen aan, dees zyn te-loven weer
,, Wanneer een rapper hart, gezonthyt wy bekomen.
Oft vyant, ofte vrindt, in u oot heb vernomen,
, T is kenlyck ghy door’t lot, my eenen middel waart
Tot een gheluckich hyll, zoo langh ick ben op’d aardt.
(6210) Geluckich zout bedroch, verradery vol hylen
En zoo het u oock haacht, vergetend’ alle fylen,
Met ons komt vrolyck zyn. Koriska. vernoucht ben ick genouch
Van dees ontfangen deucht, van yghen recht vernouch
Het-geen vind’ in berouw. Mirtil. En ick gaan u vergeven
(6215) Al deze fylen oock; maar dat ghy zyt gebleven
Zoo langh op deze plaats vergeet, vergeef noch niit.
Koriska. Leeft vrolyck minnaars trouw, en ver van al verdriit
Vaart wel voor eeuwelyck.
Ry.
    Vertoont u hylich huwlyck nu,
    (6220) Naar ons geloften en gebeên
    Kompt met u macht geheel beneên,
    En zuyver viir dat recht is’d u;
    Dees halve-Goden wyst di aan
[fol. Dd1r, p. 209]
    Den wech om naar hun woon te-gaan,
    (6225) Sluyt nu het lottich knoop voordaan.*


X. HANDELINGH.

ZOo ben ick dan gewoon tot zuchten ende lyden,
Dat midden inde vreucht, noch niit en mach verblyden!
    Den ganck van dezen sleep en ginck niit traach genouch
    Dat niit Koriska quam, alhiir beletten noch?
Amar. (6230) Wel zyt ghy haastich oock! Mirt. O! schat en al myn leven
Noch ben ick zeker niit, en noch zoo gaan ick beven;
    Oock niit verzekert zyn, voor dat ick aan u ben*
Gegeven tot myn Vrouw. Dit gaan my dromen schynen
Om ’t u te zegghen al, en dat di gaan verdwynen
    (6235) Is staach al myne vrees, of dat ghy van my vliicht
    Myn Ziil dat van-ghelyck; mackt dat aan u maar liicht
Dat ’t waken oock gewis,
En genen droom en is.
        Ry van Herders.
    Vertoont u hylich huwlyck nu,
    (6240) Naar ons beloften en gebêen,
    Kompt met u macht geheel beneen,
    En zuyver viir dat recht is ’d u;
    Dees halve-Goden wyst di aan
    Den wech om naar hun woon te-gaan,
    (6245) Sluyt nu het lottich knoop voordaan.*

        Ry van Pristers.

O! wel geluckich paar, di tranen quaampt te-zayen.
In eenen schonen ooft, vol vreuchden kompt bemayen;
[fol. Dd1v, p. 210]
                Met hou-veel wanhoop groot,
                Waart ghy altyt benoot.
(6250) ,, Hiir uyt ghy leren moocht O! blinde sterflyckhyt,
,, Het-geen dat recht verheucht, is ’t gheen van quaat bevryt.
                ,, De rechte vreucht,
                ,, Gebaart uyt deucht.
YNDE
Continue
    Met Privilegie ende Octroy van niit nagedruckt te mogen worden ofte de nagedruckte (uyt andere Landen komende) niit te mogen verkopen onder het gebiit des Koninckx van Spanien als breder in-de Octroyen gemelt. Zo wanneer jmand tot de deze niuwschirch is, addressere hem, aan den Procureur Goubau. Tot Brussel.

Continue
[fol. Dd2r, p. 211]
Odit verus Amor nec patitur moras,
Munus dum peterat cernere perdidit.		        Senec. Her
Fur.
l’Amour haït delay. Orphee son present;
Voulant le regarder perdit dans un moment.
IAy ovy (dit Lactantius) une fable tirante sur celle cy, si l’on peut appaller une fable, ce que plusieurs temoins affirment d’estre veritable. Un Gentilhome en Baviere de famille noble, estoit si triste pour la mort de sa femme, qu’il abondonoit touts les reconfors de la vie; nourissant sa constante douleur dan la solitude, jusq’a ce qu’il la recouvrit: laquelle disoit avoir fini son temps prescrit: mais par ses prieres retournée en vie; ayant receu commandement de Dieu de l’accompagner encores. A condition que le Mariage par la mort dissolus, seroit derechef solemnizé: aussi qu’il s’ abstiendroit de des execrables blasphemes, pour lesquelles il l’avoit perdue & la perdroit derechef. La revivante (soingneuse pour les affaires de la maison comme auparavant) ayant euë quelques enfans depuis; touiours pensive & d’une complexion pale. Quelques annees passees le Gentilhome enflammée du vin, & de la colere; poussoit des sermens horribles contre ses domistiques. quant sa femme se retirant dans une autre chambre na esté veue depuis. Son habit privé du corps encores de bout. C’est ce que j’ay ouy; (dit il) de plusieurs personnes croyables; lesquelles affirment que le Duc de Baviere l’avoit dit pour une verité au Duc de Saxe.


[fol. Dd2v, p. 212]

Sa Plainte Poetique.

PAr un arrest fatal ma triste destinée
Qui voit en ces desers mon ame delaissée
    Du plus aymable obiect qui vit desoubs le Cieux,
    Presente incessament Silvie devant mes yeux,
(5) Pour me combler d’envies. veu que sans esperance
Ie vois durer mon mal dans la perseverance.
    Combien de fois Phebus remene icy l’Esté,
    Depuis l’esloignement, de lieu de sa clairté;
Et touttefois jamais esloignent de mon ame
(10) Attraits, regars, douceurs, de c’ette belle Dame.
    Attraits fatal Attraits, qui logent dans mon coeur,
    Regars adoucissans paupieres par les leurs;
Douceurs, aymables feus, qui tirent milles ames,
Qui milles font brusler, de leur bruslantes flames.
    (15) Si tost que l’Obe point, a qui l’Aurore suict
    Ny songe, ny someil, me tienent plus au lict:
Revant trainant mes pas ainsi que la rosée
Si froides; foibles pas! je vois la matiné;
    Muette comme moy: dont peu a peu s’ensuict
    (20) C’est oeil de l’univers, avecq un peu de bruict.
Ici un beuf mugant, & moit, dans la prerie,
Par une triste voix, depeint ma triste vie:
    Et Phebus rougissant, mes yeux il voit ainsi
    Mais luy luisant & clair, & moy tout plein d’envy;
[fol. Dd3r, p. 213]
    (25) Et quant le Rosignol, qui laisse asteur son chant
    Privé de la frescheur de moderé printemps
Ainsi j acheveray: car rien ne me console
Et comme il pert son chant j’acheve la parole.
    L’esprit qui plainct tousiours courtise le cerceuil
    (30) Et morné, comme luy, il prens son propre dueil.
Seigneur en c’est Estat, escoute ma priere;
Exauce la mon Dieu, O! Pere de lumiere.
    Illume mes esprits, ton feu soit dans mon coeur,
    Et tout erreur bien loing, le vice mon horreur.
(35) Exauçe la Seigneur, O! Pere debonaire,
Oste moy le pouvoir, de te pouvoir deplaire.


Les Alpes de-nuict dans la Tempeste.

ROchers pontues, desers affreux,
    Echos plaintifs, voutours hydeux,
Toneres qui roulez dans une longue course;
    Obscures nuicts, esclairs brillans:
    (5) Estourdissans les yeux & sens,
        Simbole des enfers,
        Seiours d’esprits pervers,
        Et lieux de vostre sourse.

    Simbole aussi d’un Courtisan;
    (10) Qui voit flestrir ses sens, son temps,
Qui dans la vanité à consumé sa vie:
[fol. Dd3v, p. 214]
    Qui voit les spectres du peché.
    Quand il se voit desabusé.
    Son sang gelé de peur,
    (15) Si-tost qu’il voit l’horreur,
    Les faux appas servies

    Charmant seiour à ma douleur,
    Ou vens cislans a ma langueur:
Des languissantes voix accordent a ma plainte.
    (20) Si mes souhaits son criminels
    Le sombre voile de mon dueil:
    En c’ette solitude,
    Par mon inquietude,
    Les tient dans la contrainte.

    (25) Sans le soucy pour les douceurs,
    O! toy mon coeur, par-mi les pleurs,
Poura tu te resoudre de vivre icy en Ange?
    Mais las! l’ Iberien n’est point,
    Tant eloigné, dedans son coing,
    (30) Par une mer profonde,
    Et les hazars de l’onde,
    Du Tage, ny du Gange.

FIN.


[fol. Dd4r, p. 215]

Aan den onverdeelden Leser.

Hiir wort u. E. gebeden te-wegen met ryp ordeel de redenen di my bewegen te-letten op mynder Mouder-taal de spellingh of Ortografie. De eerste di my (over eenige jaren komende van uythymsche Landen waar-’m en den Latynschen. A.B. volght) porden te misachten (dat is het neder-duyts) het-geen nu niit alleen my wel bevalt, maar het zelve acht boven alle andere talen by geval op gestaan. Dit dan rypelyck ende langh overdenckende, bevonde dat de grootste fyl bestont inde uytspraack der letteren; nu op het latyns dan weder op het hooch-duytsch oft ouwdt quaat neder-duyts treckende (den klanck eender taals liiflyckhyt, bestaat in gewoonte; zoo verren hersende in de zinnen van den mensch, dat het zelfs dunckt in reden te-bestaan, het-geen van de-zelve verschyden) zoo heeft my gout gedocht den galm van den Hooch-duytschen. A.B. gehelyck te verlaten ter-oorzaken wy overlangen verlaten hebbe de ouwde spraack (’t en zy de Kempen, den Bos, Toungeren, S. Truyen ende andere dewelke noch spreken naar de ouwde spellingh) oock om dat alle Landen di den Latynschen A.B. volgen als Italien, Spanien, Vranckryck, de-zelve te-lichter leerden: ende wy (O! of.) niit genootzackt meer en wirden, in ons yghen landt vremde taal te-spreken, met het [fol. Dd4v, p. 216] onsprekelyck achter-deel dat wy lyden, met woorden overwonnen te-worden (want ter-wylen wy, om zoo te-zeggen, naar de-zelve ter-jacht gaan) zoo vanckt den vremdelingh (wiens taal wy, naar-boutsen het wilt). Zoo dunckt my billich den Latynschen. A.B. aante-nemen zoo veel-te-meer, dat in Hollandt, dat tot noch-tou de eer heeft van het best duyts te-spreken, den zelven in deel aangenomen wort (te-verwonderen, dat in Vrankeryck ende meer andere Koningryken; hou-wel ider Stadt wel zyn verschyden gewoonten heeft, nochtans den Eeldom ende ’t beter volck over-al een ghebruyck hebben, het-geen in Nederlandt zo niit en is. in Luyck de gemeente wonderlyck spreeckt ende den Eeldom zeer gout Frans) hou-wel het Hollans met vele woorden spreeckt al of eenen Waal Duyts spraack; van de-welke over hondert-jaren dat landt swanger ginck. Want my dunckt het beter is gezeet. Den Donder, de doodt, den hont, dien man, als de Donder, den doodt, de hont, di man, ende menichvuldige diirgelycke. Om voort te-gaan zoo diint-’m en te bemerken datter ses galmende letteren zyn. Want waarom de Y daar voren niit gehelyck aan-te-nemen aangeziin’m en daar mede galmpt als hy, zy, ys, bly, ende veel meer andere. Nu alle de andere, neme dubbel, aan-geziin, in het woort voor, het-zelve overlangen gedaan is, waar-om in daar niit van gelyken ende zoo voort. Imanden mocht zeggen [fol. Dd5r, p. 217] het woort is niit Daar maar het is Daër, als de andere, Briëf, Siëckte, &c. zeer wel maar laat ons dan weer op zyn Kempens, of ouwde wyse spreken, welken galm wy overlangen verlaten hebben. Ten is niit lang geleden dat ick hoorden zeggen van luy uyt de Kempen. Tegen eenen dinaar, kompt eenen Briëf halen voor myn Hiër, ick docht wat het gezeet mocht wezen, niit denckende op eenen Briif. Wat het woort Briëf, komt uyt ’t Frans, willende zoo veel als een verkortingh wezen. Aangande de. O. en. U.* de welke som-wylen oock genomen worden (maar zeer onredelyck) al of het een. A, ende u. waar. gelyck au-liden, instee van. u. L. want dit is tegenstrydende. Oock’m en nemt de o. ende e voor o. ende u. goet Hout, bonum lignum, ’t k zouw der eer eenen goten hout, concavum pileum uyt verstaan. my dunckt het beter is de u met een u te-galmen als voor een au ende te-spellen, gouwdt, aurum, gout, bonus, en eenen bouck, unus liber en laten de .o. ende e. om het vlas te-boeken; De zielen voor de ossen heffende onse Zilen, bevryt van hert-neckichyt ende nydt, hoger.

    Bindt als met zielen vast, myn Ziil in dyn gedacht,
Dat noot een broos gepyns, myn bryn kompt overwinnen,
    Iaacht’t Helsche spoock van-daar, naar duyster Tarters nacht,
Leert my door dyne vrees, in vreden Dy te-minnen:
    (5) Dryft onrust uyt myn hart, di daar gedurich knaacht;
Waar wanhoop dickmaal woont, in rouw en druck verslonden:
    Door dynen rynen geest, dees valsche vrees verjaacht;
En dat myn bryn tot vreucht, door deucht doch wort ontbonden.


[fol. Dd5v, p. 218]: blanco
Continue

Tekstkritiek:

Van vs. 34 tot vs. 51 is de regelmatig afwisselende inspringing van staand- en slependrijmende verzen door de zetter onderbroken. Vs. 129 tot 132 en vs. 199-202 hebben twee maal achter elkaar staand rijm. Dergelijke onregelmatigheden komen geregeld voor. Wij nemen aan dat de auteur onregelmatigheden zoals in vs. 34 niet bedoeld heeft, en zich van onderbreking van de afwisseling van staand en slepend zoals in vs. 201 niet bewust is geweest. Dan is het te wijten aan onervarenheid van de zetter. Daarom hebben wij het inspringen aangepast naar wat waarschijnlijk de intentie van de auteur is geweest, met als regel: staand rijmende verzen springen in.
Weesrijmen: vs. 1087, 1442, 1519, 1864, 2169, 2357, 2373, 2399, 3327, 3354, 5249, 5376, 6199, 6218, 6232.
Dubbelrijm: vs. 2362, 2378, 6119, 6136, 6160, 6174, 6225, 6245.
vs. 432 on-bevreest er staat: om-bevreest
vs. 446 anghst er staat: anghts
vs. 1321 gaan er staat: gaat
vs. 1336 Di delen er staat: Didelen
vs. 1816 haar in het ex. KBB met de hand gewijzigd in hun
vs. 1817 En met de hand gewijzigd in Zy
vs. 1821 woud met de hand gewijzigd in wouwd
vs. 2147 levent er staat: leven met de hand gewijzigd in levent
vs. 2799 alleen er staat: allen
vs. 2806 schoonhyt er staat: schoonyt
vs. 4750 alderhoochst er staat: alderhoochts
vs. 4937 verloren er staat: verloreu
vs. 5181 Herders. er staat: Herder.
vs. 5192 spheer er staat: speer
vs. 5599 Montaan. er staat: Montaan!
p. 217 U. er staat: N.