PETRUS SCRIVERIUS
Continue
Prosopopoeia Sylvae-Ducis. In: Petrus Scriverius: Opera. 1737. UBL 575 B 8. Ook bij books.google.com
[p. 99]

PETRI SCRIVERII

ELEGIARUM

LIBER PRIMUS.

I.

PROSOPOPOEIA

Sylvae-Ducis

Paulo antequam caperetur.

In honorem Illustrissimi Principis,

HENRICI NASSAVII
ARAUSINI.

URBS NOVA dicebar, tribus urbibus addita quarta,
    Nescia sed bello cedere SYLVA tribus.
Quin etiam canos mea dextera computat annos,
    ORTHUNUMQUE meum charta celebrat anus.
(5) Esto: LOVANIUM Normannica castra loquatur,
    Ac Dyla cantatis moenia findat aquis.
Archiducum BRUXELLA duplex pallatia jactet,
    Et Castellanos tollat in astra suos.
Imputet Antigoni domitori ANTWERPIA nomen,
    (10) Projectum Scaldis verset in amne manum.
Aut si conficti ridet commenta Brabonis,
    Eligat Eligium, quem studiosa colat;
Clementemve, ut agat clementius Orbis ocellus,
    Damnet et incertâ somnia sparsa fide.
(15) Advaticos frustra, haec Grudios volet altera frustra,
    Caesare non aures hîc adhibente suas.
[p. 100]
Ast ego, nec falsae jactem cunabula gentis,
    Prima Ducis volito SYLVA per ora virûm :
Illla ego SYLVA DUCIS, quanquam ultima Sylva quadrigae,
    (20) Quamquam impar annis, non pietate, feror.
Hic, hic triga meo fasces submisit honori,
    Ex quo Dommelias Oda frequenter aquas.
Romaque Taxandro crevi celeberrima pago;
    Impletur bellis pagina tota meis.

[...]


[p. 197]

STUDIUM AMSTELODAMENSE

erga bonas literas,

VIRIS CLARISSIMIS,

GERARDO VOSSIO ET CASPARO BARLAEO,

primis Professoribus,

Anno MDCXXXI.

VOSNE AD GRAMMATICAM, VOSSI et BARLEE, vocatos
        Rumor ait? Quid sit, discite, GRAMMATICA.
Prima rudimenta atque apices quicunque putabit,
        Fallitur: auspicium hinc (non nego,) GRAMMATICAE.
(5) Sed neque sunt Canones praeceptaque caetera tantum;
        Transcendunt vestrae munia GRAMMATICAE.
Aspernit ferulas, anguillas, taurea, virgas
        (Sceptra Magistellis debita) GRAMMATICA.
Altius insurgens Aulam haec nutricula curat:
        (10) Haec, haec digna viro principe GRAMMATICO.
Haec facit, ut quivis sic verba intelligat et res;
        Haec polit ingenium nobile GRAMMATICA.
Haec omnem Historiam, Leges, Edicta priorum
        Explicat, et condit nectare GRAMMATICA.
[p. 198]
(15) Praecidit haec si quid MasurI rubrica vetavit,
        Libat et è libris Aurea, GRAMMATICA.
Neve coronatus populo monstretur asellus,
        Publica laudavit sanctio GRAMMATICAM.
Dixit in Urbanum, (sed Iberus dixit Iberis,)
        (20) Vitandam Romam Praesule GRAMMATICO.
GRAMMATICUM merito talem Respublica quaerat,
        Et talem quaevis Patria GRAMMATICUM.

                        SAXO GRAMMATICUS.


 [p. 234]

Excusatio carminis rustici

Ad

CASPARUM BARLAEUM,

I. BODAEI hospitem.

AGRICOLAE versus, non (ut sunt tempora) vatis,
    Carminaque in media nata palude legis.
Aut haec tardipedi Veneris tradenda marito;
    Aut, BARLAEE, suis digna putabis aquis.
Sed genius lectis si forte videtur in urbe
    Deesse; placere queant, si quoque rure legas.


[p. 333]

IN
DESIDERII ERASMI,
Maximi Viri Vitam,
edente
PAULO MERULA.

AURIS Batavae quisquis Hollandis notam
Inuris, Hospes, Celtiberiae memor
Dicacitatis; fige, nam sat est, modum,
Opprobriique desine; ac lubens vide
(5) Hoc aeviternum saeculi miraculum:
ERASMON, inquam, quem Dei benignitas
DESIDERATUM nubilo indulsit diem.
Qui conditores barbarae stribliginis
Abigeret hinc in maximam malam crucem.
(10) Qui vindicaret qua profanas, qua sacras,
A sorde & omni squalitate literas.
Hinc ille felix (sed Vacerrarum choro
Spissum gemente) per Tryphonum limina
Tot aureorum luce Scriptorum micat.
(15) Qua promicondus Sol dierum deficit,
Quaque ardifoetam rursus instaurat facem.
Hic ille fortis, ille mire pervicax
Phreneticorum despicator hostium.
Qui Termini instar risit iratum Jovem,
(20) Fretusque sancto conscientiae bono
Hispanienses Italasque naenias
Fringultientum praeterivit alitum.
Qui gracculorum, qui cachinnonum jocos
[p. 334]
Ciconiasque pectore invicto tulit.
(25) Nempe ille noster, Hybridarum plurium
Saepe impetitus mentis aegrae somniis,
Illustris heros major omni injuria
Stat expeditus, & procul molestiis
Caelo receptus splendet Indiges novus,
(30) Favente Christo, cui fatigatum probe
Nil tergiversans tradidit corpusculum.
Beatus ô cui sic abire contigit!
Beatus! inquam: namque nil moros moror.
Ille ille Semo, saeculi miraculum,
(35) Hollandus audit, natus Hollando patre.
Nec ille solus, annuentibus Deis,
Apud Batavos natus: Accedunt bona
Ingenia multa, quae recenserem libens,
Nisi illa nota Musinantium gregi
(40) Fore arbitrarer. Esse quem credam super,
Qui basiantem Juliam suam procum,
Qui Juniani daedalas stili notas,
Dousasque nostros, Grotiosque nesciat?
Namque hic latere Paullus haud umquam potest,
(45) Ingratus Orbis esse ni prius velit:
Quod non futurum. Merula Orbe clarus est,
Orbisque clarus Merula. Ergo, hospes, fave:
Veroque victus suspice ingentem virum.
Aures Batavas non habent ejusmodi
(50) Hae nationes quae Batavis invident.


[p. 387]

Kynotaphium Tityri Canis

BONTII,

Kyanche strangulati.

QUONDAM deliciae facetiaeque,
[...]
Continue

BREDAE URBIS PROSOPOPOEIA.

In: Petrus Scriverius: Breda vetus & nova, memorabili expugnatione Domino suo, Celsissimo Arausionensium Principi, Frederico Henrico a Nassau, &c. feliciter restituta aestate anni MDCXXXVII. Accedunt I. Foresti Epigrammata in eundem triumphum. Lugduni Batavorum, Typis Wilhelmi Christiani. Prostant apud Davidem Lopesium ab Haro, Bibliopolam Academiae vicinum. MDCXXXVII [1637].

KBH 765 A 4; UBL 1139 B 12 : 5.

VOTUM

 SAUCIA Libertas errare penatibus illis,
    Illis sub tectis Pax habitare solet.
Excidit attonito mox inclyta Breda Dynastae;
    Haud ferro, lentâ sed male fracta fame.
Vivitur hinc rapto, metuitque Batavus Iberum,
    Disjicit & Valachras vis inimica rates.
Non tulit Hollandus, Belgarum ductor, Achilles;
    Non tulit: at coecâ vulnera mente premit.
Moenibus accedit, sed inobservatus: in urbem,
    Vallaque Mauritias quae decüere manus,
Pugnat, & undecimo quae magnus Spinola mense
    Ceperat, undecimâ liberat hebdomadâ.
Excidit attonito nunc dedita Breda Philippo;
    Et simul exhausto deditur arca Tago.
Palabunda suâ Libertas aede recepta est:
    Redditur excusso libera Breda jugo.
Redduntur Belgae. quos si hîc Pax alma revisat,
    Pulchrior in toto non erit orbe locus.

                        P. SCRIVERIUS.

Bredae urbis

PROSOPOPOEIA.

 ILLA ego Principibus quondam dilecta duobus,
    Dignaque quam peteret praeda Brabantus eram.
Breda vetus (memini) gaudebam Hollandica dici:
    Scilicet ambigui juris in Historiâ.
(5) Hinc irae, insidiaeque Ducis, cui proxima Sylva,
    Et simul Orteni paruit ora soli.
Iam cum pro Breda staret Theodorus in armis,
    Provolat Henrico miles in arma Duce.
Et, quia Gradivi fortuna volubilis errat,
    (10) Ac permutatas gaudet habere vires.
Hollandus capitur. qui tunc jus omne remisit:
    Et lutrum tanti Principis ipsa feror.
Quid loquar hîc notam Godefridi tempore Bredam?
    Obsita quid foedo nomina prisca situ?
(15) Quid Grimbergano morientia pectora bello;
    Quid Ianos geminos Sigeriosque crepem?
Arclae & Iselstenae dominos, duo fulmina Martis,
    Miserat illustri terra Batava domo.
Ignorant monumenta meo genus unde Dynastae,
    (20) Caraque sub densâ pignora nocte latent.
Et latet Henricus, qui Lidekerkia Bredae
    Nomina subjunxit. Tu quoque Raso lates.
Quisquis es, ô, tantis immerse Philippe tenebris,
    Nobile declaret qui genus, ecquis erit?
(25) Eruta fumosis quid curem nomina chartis,
    Sidera Leccanae sunt potiora domus.
Splendidius micat hoc productum nomen ab astro.
    Quò Nomenclator? certior ista fides.
Vendidit Hollando, Polanâ gente, Brabantus:
    (30) Agnoscit Dominos sic quoque Breda suos.
Et regina meis Hollandia fascibus aucta est.
    Inde genus nostrum, non aliunde sumus.
Incertum quo jure licet Divae negabis,
    Ex isto Dominus stemmate Ianus erat.
(35) Unica Nassavios admirans nata triumphos,
    Innexa est thalamis Engeleberte tuis.
Dotalem tenuit gens illustrissima Bredam;
    Haec aditum, ad Belgas haec patefecit iter.
Hinc etiam titulis accessit Arausio tantis;
    (40) Inde Cabillonum nomina nota mihi.
Quid! Philibertéae Chalonia munera cerae
    Votaque summa ducis dememinisse potes?
Ille reluctantes Italos ad frena coëgit:
    Pontificum tutas reddidit ille dapes.
(45) Dumque triumphatum pro Caesare pugnat in hostem,
    Et tibi Parthenope jam vice Regis erat,
Occidit, aeternam nactus per vulnera vitam:
    Ossa Cabillones, viscera Tuscus habet.
Audierat, numerans partas Proserpina palmas,
    (50) Haud juvenem credit, sed putat esse senem.
At cur sparsa locis est Principis umbra duobus?
    Uno non poterat tanta ruina capi.
Ille juventutis princeps, ille alter Achilles
    Gallicus, ad Stygias (heu!) citò missus aquas.
(55) At benè, Nassavio quod Claudia juncta marito;
    Quod soror insigni non sine prole parens.
Hac ego crediderim Philibertum matre renatum.
    En tibi Nassaviâ stirpe Renatus adest;
Primus Arausionum Princeps, Chalonia gestans
    (60) Fercula; vix fatis interitura meis.
Henricum sileam? an structâ me mirer in Arce?
    Quàm formidandum tunc mihi crevit opus!
Vixerat improlis: sed te Gulielme salutat
    Heredem. quid ni, digne vir, arma geras?
(65) Defendasque tuae surgentia moenia Bredae:
    Nullus & in totâ sit Ditione malus.
Et te vicinis veneretur Avenio terris,
    Pontifices timido pòst habitura sinu.
Liberaque Heroëm nunc jactet Arausio tantum;
    (70) Et tibi, vel soli serviat illa Deo.
Interea Belgas turbat civilis Enyo,
    Et furit admisso Mars cataphractus equo.
Mittitur Hispanis atrox Albanus ab oris,
    Nescius in corio se retinere suo.
(75) Egmondae atque Hornae Comites capite, ecce, minores;
    Tanquam hîc Servilî sit lacus: ite foras,
Ite mei cives: & tu Gulielme cavebis,
    Aut eadem, trunco corpore, fata manent.
Excidi ego stanti pro libertate Camillo:
    (80) Metata est patrios pertica Regis agros.
Infandus raptor tot aënea sustulit arma:
    Hei, tot Caesareae pignora amicitiae!
Cetera quid memorem scelera, atque indigna relatu?
    Luctifer, ah! verè Lucifer ille fuit.
(85) Quidve meos casus, quid moenia capta retexam?
    Haec brevis in magnum pagina crescat opus.
Intercepta dolo nunc has nunc labor in illas
    Aut Domini, aut hostis (signa notate) manus.
Mauritio tandem (niveo res digna lapillo)
    (90) Auspicium famae Breda recepta dedi.
Non oppressa fame, non expugnata frequenti
    Fulmine, mortiferos aut malè passa globos.
Restituor Domino, tantillo sanguine fuso;
    Astu, non armis, & patefacta via est.
(95) Ilia foeta feri Trojani, credite cives:
    En simile. accepit fabula prisca fidem.
Nulla Poëtarum culpa est, rem credite gestam:
    Historia Iliaci nunc renovatur Equi.
Attrahitur navi solito pro cespite miles,
    (100) Ne male praesidium frigus in Arce necet.
Sic Hispane dabis calido mihi sanguine poenas;
    Sic fiam excusso libera Breda jugo.
Cive quater senos requiem numerante per annos,
    A Viduâ tandem, (proh mea fata!) petor.
(105) Vellet Arausinum cum perdere femina, parcit:
    Et lentâ cives obsidione premit.
Nimirum multo staturum sanguine Martem
    Damnat, & aurifero ventilat arma Tago.
Protinus immensâ cingor diu virgo coronâ;
    (110) Nec nisi devictâ, Spinola castra moves.
Non horres hiemem, non longi incommoda tractûs:
    Nassavias horres nec Ligurine manus.
Pila vides Domini cunctator, & irrita rides:
    Haud ita de manibus praeda ruenda tuis.
(115) Non ferro, sed victa fame (nec machina pulsat)
    Undecimo dedor Spinola mense tibi.
Urbs vetus exhausto Tartessi Rege redempta;
    Cur nova (pace tuâ) Breda minoris ero?
Firma age me vallis, & acuta cuspide palis;
    (120) Milite, tormentis: denique mitte Tagum.
A sumptu potero sic verè Regia dici;
    Sarta Philippéo tectaque tota pecu
Debet Iäsonio vestiri vellere Princeps:
    Non patre, non proavis ille minora facit.
(125) Ille suae Bredae celso Celsissimus instat
    Vectus equo. sequitur cetera turba ducem.
Ut Domino reddar, pia vota Batavica solvit
    Non longum obsidium, sed violenta manus.
Major uter? toto se Spinola jactet in anno;
    (130) Henricus paucis ista diebus agit.
Si nunc Andinus calamos inflaret Apollo,
    Henrico ferrent saecula nulla parem.

Notae in margine:

Vs. 1: Controversa inter Hollandos ac Brabantos Bredae possessio.
Vs. 7, cum: Anno 1203.
Vs. 7, Theodorus: Hollandiae Comes.
Vs. 8, Henrico: Henricus I, Brab. Dux.
Vs. 13, Godefridi, Barbati, Brab. Duc.
Vs. 15: Anno 1244.
Vs. 19, Dynastae: Ioanni Bred. Domin. cujus filii Ioannes & Sigerius.
Vs. 21, Henricus: Ante annum 1300. Raso successit Henrico, obiitque anno 1311. Likerka prope Bruxellam. Post Rasonem nominatur Philippus Bredae Dominus.
Vs. 29, Brabantus: Ioannes III, Brab. Dux, anno 1351.
Vs. 34, Ianus: Nominatur in antiquis Tabulis Ioannes Luccae & Bredae Dominus, anno 1372.
Vs. 36, Innexa: Anno 1404.
Vs. 39: Oranges.
Vs. 40: Chalon.
Vs. 41: Periit Philibertus de Chalon, Arausionum Princeps, Prorex Neapolis Caroli V. nomine, in obsidione urbis Florentiae anno 1510, aetatis 28.
Vs. 55: Claudia de Chalon, Araus. Pr. omnium fortunarum fratris Philiberti heres, nupsit Henrico Nassavio, Dom. Br. Eq. aur. vell. & Caroli V. cubiculario; obiit anno 1536.
Vs. 58: Renatus Nassavius Araus. Pr. dictus Renatus de Chalon, Eq. aur. vell. &c.
Vs. 62: Anno 1533.
Vs. 66: De Baronye van Breda.
Vs. 74, corio: Allusio.
Vs. 84, Lucifer: Allusio.
Vs. 89: Anno 1596.
Vs. 104: Anno 1625.