Christoffel Pierson: Antwoorden der Griecksche Vorsten op twaelf van Ovidius Nazoos Treurbrieven der Blakende Vorstinnen. Ter Goude, [1658].
Gebruikte exemplaren: Gouda, Streekarchief Midden-Holland: 566 E 26 : 1; UBGent BL 2034 : 16 (b); UBL MC 1019 G 32 : 2 en 1201 G 17.

AchillesBriseïs HippolytusPhaedra JasonHypsipyle
AeneasDido OrestesHermione HerculesDeïanira
TheseusAriadne MacareusCanace JasonMedea
ProtesilausLaodamia LynceusHypermnestra PhaonSappho

In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.



[fol. a1r, p. I]

C. PIERSONS

ANTWOORDEN

DER

Griecksche Vorsten

OP TWAELF VAN

OVIDIUS NAZOOS

Treurbrieven der Blakende

Vorstinnen.

[Typografisch ornament].

TER GOUDE,
___________________

Gedruckt by Kornelis Dyvoort,
voor Jan Tielmans Boeckverkooper.



[fol. a1v, p. II: blanco]
[fol. a2r, p. III]

AEN

Den Edelen Hooghgeleerden Heer,

Mijn HEER

JACOB WESTERBAEN,

Ridder, Heer van Brandwijck
en Gyblant, &c.

ONtfang, begaefde Heer, mijn afgezonde brieven,
Die zich ten antwoort spoên aan treurende gelieven,
    Om vrouweharten, van het minnevier gezengt,
    Te troosten, zoo den troost in woorden is gemengt.

(5) Laet zich Achilles aan Hippodameij’ ontschulden
Met Agamemnons hoon, die zijnen moed most dulden,
    En geeft Hypolitus, om zijne kuyscheyt, d’ eer
    Dat hy, van u beschut, stut Phedra’s vuyl begeer.
Hoort Iazons swack verweer aan Lemnos Koninginne,

(10) Zoo ’t met een onvaste reên gebaert is uyt mijn zinnen;
    Eneas zoeckt het leet van Dido, en haer min,
    Te mind’ren met zijn schrift, en klaecht uw ooren in:
En Agamemnons zoon dien wreeden vaderwreker,
Troost Hermioon, en stelt den straf van Pijrrhus zeker.

[fol. a2v, p. IV]
    (15) Hier vloeckt en schelt en raest God Iovis bastertzoon
    Op Dianira’s gift en schriftelijck vertoon;
En Thezeus tracht zijn vlucht, uyt Ariadne’s ermen,
Op Bacchus wil te laên; verdient hy u beschermen,
    Zal Makareus, die voor zijn vader om de trouw

    (20) Zijn’s zusters vluchten most, oock openen zijn rouw.
De Vlieshelt, die wel eer Hijpziphijl’ had verlaten,
Veynst eerst maer toont in ’t laetst’ Medéas wraek te haten;
    Protezilaus schrijft zijn ongeveynsde troost
    Aen vrouw Laodameij die droeve zuchten loost;

(25) D’ onnoos’le Lijnceus, nu de mannemoort ontkomen,
Zoeckt Hypermnestra’s druck en wreeden vaêr te toomen:
    En Phaon, schoon van leên, van my te slecht bespraeckt,
    Voed Zappho maer met hoop, op datz’er klagen staeckt.
Ontfangh dees brieven dan, die onder uwe vleugels

(30) Op mijnen vedervlucht, met losgelate teugels,
    Heensweven om den kreyts van ’s werelts wentelkloot,
    Zoo vrees ick schimp noch smaet van Momus lasterstroot;
En daer mijn flauwe zangh te ned’righ klinckt van toonen
Zal elck, zo gy het doet, dien misslagh graegh verschoonen:

    (35) Mijn eer is in uw’ gunst, waer in ick zoo langh hoop
    Te blijven, als de tijt beheert mijn’s levens loop.


                                CHRISTOFFEL PIERSON.



[fol. a3r, p. V]

VOORREDE.

ZOo de geest zich van geen lichamelijke gebreken zo verre laet overheeren, dat die zelve haren vrydom niet in aertsche bekommeringen gevangen houd, zoo blinckt haer onbedwongen zinlijckheyt (gelijck de maen in het midden van alle nachtlichten) boven eenige anders genaemde nootzakelijcke bedrijven uyt; te meer, als dagelijx gebruyck van kunst of hantwerck daer by evenaart: dus gaet het my (mijn meestresse de schilderkunst aen de poëzy, die ick bemin, vermaegschapt ziende) het voetzel van mijn vernoegingh by de nutticheyt van mijn beroep kan zoecken: doch niemandt beschuldige my hier in van laetduckentheyt, want [fol. a3v, p. VI] ick gaerne wil bekennen de weynige volmaektheit van beyde. En, bescheyde lezer, stoot u daer niet aen dat ick met deze Brieven een schaduw van Ovidius deftigheydt heb afgemaelt; ick zegh een schaduw, maer ghy zult ’er nauwelijx een schemeringh van zien, hout hier in mijn zinlijckheyt hooger dan mijn moedt, want noyt trachte ick na meer eere dan my toequam: het is waer dat ick een groote zaeck schijn te willen doen, met op den zoetvloeyenden Ovidius te antwoorden; maer wie kan een valey, of hol, of weêrgalmende plaets beletten op voorgaenden klank te snateren, het zy dat zelve groot of kleyn, uyt heerlijcke of slechte plaetzen voortkomt? dit zal mijn teder geluyt voor u E. verschoonen. Men geooft dat Aulus Sabinus eertijts al de anwoorden op [fol. a4r, p. VII] Ovidius treurbrieven der grieksche vorstinnen heeft gemaeckt, maer dat deze door ongeluck verloren zijn (gelijck ick oock vertrouw waer te wezen) de overige zijn, nevens de treur- en minnebrieven nu onlangs geestigh vertaelt door de E: I. Kabeljau; ick, wel wetende dat deze mijne uyt Ovidius gronttext niet voortkomende, oock de deftigheyt van den stijl des overzetters niet halen zouden, heb daerom een weynigh ander slagh van rijm gemaeckt, op dat my niemant beschuldige dat ick mijn slecht werckje, het welck maer uyt een duytsche pen voortkomt, by voorlede en hedensdaeghsche geleerde schriften zoeck te gelijcken; neemt dit alleen maer aen als het beste vermaeck van mijnen ledigen tijdt; en houd mijne missalgen ten goede.



[fol. a4v, p. VIII]

OP DE

ANTWOORDEN

DER

GRIEKSCHE VORSTEN

(aen de Blakende Vorstinnnen)

Van den Konstrijcken

CHRISTOFFEL PIERSON,

Schilder.

INdien Pijthagoras versierlijck zielvervaren
Oyt waerheit worden kon, de prouf bleek aen
Pierson,
Daer Nazoos groote geest (wiens lof noyt tijt verslon)
Weêr in verresen schijnt, om met zijn kunst te paren:

(5) Doch ’t wonder van zijn pen kan bet dan ick verklaren
Wat ziel dien boesem bercht, die zullicx onderwon,
Waer door geen nortse nijdt hem houd van Helikon,
Nu Febus alziend’ oogh komt op zijn versen staren.
Elck Dichter houdt zijn eer, en gunt hem oock de zijne,

(10) Die uyt zijn duyts gedicht hem helder toe komt schijnen.
Indien ick kroonen kon ’k vlocht lauw’ren om zijn hooft,
Doch schoon mijn macht nu mist, om die bequaem te swieren,
Apollo zal hem zelf met zonnestralen çieren,
Zoo dat geen nijt noch tijt zijn zoet geluyt verdooft.


                                            B. Meyburgh.

[fol. A1r, p. 1]

C. PIERZONS

Antwoorden der Vorsten,

Op twaelf van

OVIDIUS NAZOOS

Treurbrieven der Grieksche

Vorstinnen.

**********************

Verklaringh van den eersten Brief.

NA dat AGAMEMNON ANSINOMÉ aen haren vader CHRISAS had weêrgezonden, heeft hy BRISEÏS, ACHILLES byslaep, tot hem genomen; waerom ACHILLES, toornigh zijnde, niet langer stryden maer vertrecken wou: de Griecksche Vorsten, hier door ontzet, bewoogen AGAMEMNON zoo verre om BRISEÏS wêer aen ACHILLES te zenden, ’t welck hy met veel geschencken deê. Maer [fol. A1v, p. 2] ACHILLES, om dien hoon, niet te verzetten, bleef by zijn voornemen; waer over BRISEÏS, die liever by ACHILLES dan by AGAMEMNON was, bedroeft zijnde, hem met een brief zocht te bewegen om haer weêr te nemen, doch vergeefs: derhalven heb ick zijne antwoordt hier zoodanigh gestelt. Hy neemt haer verwijten, en spijtigh schryven, ten goede, als komende uyt mistroostigheyt; vorder slaet hy haer wederkomst gantsch af: betuygende ondertusschen dit niet uyt haet, maer om dat zy van AGAMEMNON (was ’t niet inder daedt, evenwel met de naem van by hem te zijn) onteert was, te doen: besluytende met eenen, niet meer voor TROYE te vechten, maer, te vertrecken.


Achilles aen Briseïs.

ICk kon u voorstel voor het lezen wel bevroeden,
Maer maeck noch evenwel mijn oor met hooren moede;
En schoon ghy nauw’lijcks griecks kunt schrijven, (a) doet uw’ brief
De meyningh aen mijn oogh wel weten; hoe ’t u lief
(5) Zoud’ wesen, dat ick u (die ’k tegen danck most missen,
Om Agamemnons lust uw’ schoonheyt op te dissen)

(a) Op haer begin, daer zy zeyt: Het schrift is naulijx griecks.

[fol. A2r, p. 3]
Weêr tot my nam. Ghy klaecht, en schelt my voor ontrouw
Om dat ick u zoo licht liet volgen; maer een vrouw
,,Die van mistroosticheyt, en liefde wort gedreven,
(10) ,,Is in haer lasteren een weynich toe te geven,
,,Doch, als een minnaer, die ’t beminde derven moet
,,Noch hoort dat hy zulcks zoeckt, en met zijn wille doet,
,,Is ’t overdubb’le smart; en dat ick u beminde
Zach al het leger wel, toen ’t leet my zoo ontzinde
(15) Dat Agamemnons boos en boelbegerich hert
(Had Pallas ’t niet geschut) al veech was; maer het wert
,,Voor wijsheyt in een man geacht, dat hy zijn tooren
,,Kan toomen, en het eynd’ verzinnen van te vooren;
Want aller Grieken roem besturf dien dootsteeck oock.
(20) Maer dompelt daerom niet uw’ zinnen in den roock
Van ydel dencken, dat ick immer door u klagen
Tot Troyens nederlaech den degen zoude dragen;
Want ’k zal ’t Miceensche heyr (b) verlaten, en veel eer
Na Griecken keeren, dan dat ick u weêr begeer.
(25) Doch ’k ben geen hater van uw’ schoonheyt; mijn gedachten
Die mijm’ren elders op, ’k en wil u niet verachten;
Maer acht my niet zoo zot, dat ick der vrouwen spil
(Als Alkumana’s zoon (c) wel eer deed’) hasp’len wil,
O neen: ’k slacht Paris niet een’s anders vrouwen roover
(30) By ’t leven van de man. ’k Gaf u onwillich over,

(b) Hy noemt het zoo, om dat Agamemnon de Veltheer, een Vorst van Micenen was.
(c) Herkules spon by Omphale, en deê om haren wil alle vrouwewerck.

[fol. A2v, p. 4]
Maer na dat Atreus zoon (d) u keurde voor de zijn’
En zal ick nimmermeer u eygenen voor mijn.
Schoon Ayax mijnen neef met al de Griecksche Vorsten
Haer gaven zonder tal weêr op malkander torsten (e)
(35) Zoo wil ick, nu gy my (ô spijt!) zijt afgekust,
U noyt ontfangen; ’k wil die Agamemnons lust
Verzade, niet voor my; Achilles is te edel:
Mijn degen ciert zich niet met een verworpe schedel,
Zoo acht den meester oock geen anders moede vrouw;
(40) O neen, gelooft het niet dat Thetis zoon u zouw
Om schat of rijckdom (die alleen der dwazen oogen
Bekoren kan) by hem tot zijnen spot gedoogen:
Niet dat ick toornich ben, op u, die mijn vrindin
Geweest zijt, neen, ô neen! de moeder van de min
(45) Zy mijn getuyge, en ghy moocht vrijelijck gelooven
Dat min niet schielijck slijt; maer lichtsten last drijft boven,
Die keur ick uyt dit quaet ’t welck mijn ontzet gemoet
Aen Agamemnons trots te zeer gedencken doet;
Want schoon ghy vastelijck met eede wilt besweeren
(50) Dat u de Veltheer noyt verminderde in uwe eere,
’t Is niet waerschijnelijck; en ’k neem het was al waer,
Maeckt dat een yder diets: ’t gelooven is te svvaer
Van yets dat met den naem zoo schandigh is te smetten
Als zelver met de daedt; wie kan die vlack beletten?
(55) Houdt daerom niet voor vreemt dat gy mijn byzijn derft,
Want ick niet wil dat my die oneer aen besterft:

(d) Agamemnon.
(e) Dit slaet op’t gesantschap dat Ovidius uyt Homeer in Briseïs brief te pas brengt.

[fol. A3r, p. 5]
Dit is den hinderpael die u den wech kan sluyten,
Dus troost u, en besluyt om uwen druck te stuyten,
Gelijck ick oock nu doe. Het is een groote deuchd
(60) Als gy vergeten kunt dat gy niet hebben meucht;
Doet oock zoo nu ’t geval door noodt u sulcks zal leeren
Te volgen, want gy noyt weêr in mijn tent sult keeren;
En al u kussen kon niet helpen, ofmen u
In plaets van Ayax jont (f) ick bleef al even schuw.
(65) Den oorsprongh van u leet die straff der Gooden tooren.
Mijn ’s moeders godheyt, daer ick u by had ghezworen
Toen ghy my vielt ten buyt, versoeckt van God Jupijn
Vergeldingh voor u leet, de Hemelheeren zijn
In roeren op haer klaght (g); stelt vorder u te vreden,
(70) Want ick in mijn vertreck u niet wil voeren mede:
En ’t waer te wreeden stuck, dat ick, die ick wel eer
Beminde, mijn slavin zouw maken, daer gy meer
Van Agamemnons gunst geniet, en zijt zijn vrouwe.
Maer ick (die ghy vervvijt van weelde meer te houwen
(75) Als van ten strijt te gaen) leef anders als gy denckt;
En hoe waer ’t mogelijck, bedaert en ongekrenckt
Van droefheyt, mijnen lust te nemen in het minnen?
En zoo geswindelijck te wenden mijne zinnen?
De reden geeft gy dus: dat Venus minnestrijt
(80) By nacht veel zoeter valt, als dat men ’t paert beschrijt
Om in het vlacke velt op Hector aen te vallen,
Of Priams burgery te drijven van de wallen;

(f) Gelijck zy in haer brief voorgeeft, dat zy hem beter zelf verspreken zou.
(g) Hier meê zoeckt hy haer te paeyen, en zijn eedt goet te maken.

[fol. A3v, p. 6]
Doch daer en schort het niet, ’k ben beter opgebracht (h)
Als dat ick dartelheyt meer zoecken zou als acht
(85) Op nut, en eer te slaen; ick haet verwijfde lusten,
En heb meer lust ten strijd’ als in de tent te rusten,
Maer Agamemnon heeft mijn hulpe geen gebreck,
Gelijck hy voorgeeft aen de Grieken, daerom treck
Ick heen, op dat men zie de waerheyt van zijn zeggen;
(90) En hy, die my te spijt u op zijn koets deê leggen,
Zy voorts uw’ heer, uw’ man, uw’ broeder en u al,
Die ghy in uwen brief wilt dat ick wezen zal.

(h) Te weten by Chiron, gelijck hem Euripides in Iphigenius Treurspel zelver doet spreken. Dezen Chiron was om zijn oprechte deugt van de Goden onsterflijck gemaeckt.

[fol. A4r, p. 7]

**********************

Verklaringh van den II. Brief.

ALS PHEDRA, HIPPOLITUS (de voorzoon van THEZEUS, haer man) gedurigh tot onkuyse min aenzoght en ’t elckenmael van hem straffelijck wierdt afgheslaghen, heeft zy (toen hy haer niet meer te spraeck wouw staen) hem een brief geschreven, waer in zy haer schandelijck verzoeck op het beste zoeckt te verbloemen; den Jongheling niet van de deugd wijckende, heeft zich des oock zoo luttel als te vooren bekreunt, en is volstandich in het afslaen gebleven, gelijck ick hier zijn antwoortbrief oock voortbrengh, waer in hy haer ondeugd lastert, zijn ’s vaders lof ophaelt, en van zijn wreetheyt, daer zy hem meê beschuldight, verschoont; en zoeckt haer ondertusschen tot het goede te raden.



Hippolitus aen Phedra.

GEen wonder kan het zijn, ô zuygeling van Kreten,
Dat ghy op ’t onbeschaemst, uw’ min aen my laet weten,
Want ghy na u geslacht in alle onkuysheyt aert:
Had u uw’ geyle moêr oock hallef beest gebaert
[fol. A4v, p. 8]
(5) Men mocht u wederom in Dedael’s doolhof sluyten,
Op datge uw’s broeders (a) plaets bekleede, en nimmer buyten
De Atheensche moortkuyl (b) quaemt; nu woontge in ’t wijs Atheen,
En schandvleckt Egeus huys met Minos vuyligheên;
En, dat noch arger is, zoeckt Thezeus dapperheden
(10) Waer meê hy ’t monsterdier, uw’ broeder, heeft bestreden,
T’ ont-eeren met den naem van wreetheyt; maer indien
Uw’ laster waerheyt was, zouw Epidaure, wien
Hy van Periphitus (c) verloste, noch Cephize
Hem voor Prokrustus (d) door geen eer en danck bewijzen.
(15) Megare roemt zijn lof voor Scirons (e) nutte doot;
En die hem daerom laeckt zijn deuchde meest vergroot
,,Al wie zich zelven waegt om ’t quade t’overwinnen,
,,Blijft eeuwigh in ’t gedacht van die het goe’ beminnen:
,,En of een lastermont haer gif op deughde spuwt,
(20) ,,Dat is de deughde maer op ’t heerelijckst’ vernuwt.

(a) Den Minotaurum die Pasifae haer moeder gebaert had.
(b) Hy noemt de Kretische doolhof zoo, om dat de kinderen der Atheners daer van den Minotaurum, eer hem Thezeus om hals holp, verslonden wierden.
(c) Dit was een roover, die zich ontrent de stadt Epidaure onthiel; hy droech een kopere knods, die Thezeus na zijn verwinning, gelijck Herkules de leeushuyt, gedragen heeft.
(d) Mede een wreed mensch.
(e) Oock een quant als de voorgaende.

[fol. A5r, p. 9]
Hoe kanmen al ’t bedrijf van Thezeus, mijnen vader,
Verhalen? Scijnis, die twee boomen booch te gader
En ’t vollick, dat hy vingh, daer tusschen beyden bond
Om die aen flenteren te scheuren, hy oock zond
(25) Na Plutoos pijnigpoel. de Cremijaense velden, (f)
Daer hy het swijn verwon, hem haer verlosser melden.
Door deeze en and’re daên, voltrocken door zijn macht,
Geniet de werelt rust. Uw’ broeder, omgebracht
(Licht met u vaders wil) verslond de Atheensche kind’ren,
(30) Zijn leven was niet goet, wat kon zijn doot dan hind’ren?
Noch spreeckt ghy spijtigh dat mijn vader zijnen vrint
Perithoüs, veel meer als u of my bemint,
Om dat hy verr’ van hier met hem is meêgetogen; (g)
,,Beloften maken schult, en ’t overgroot vermogen
(35) ,,Van vrintschap, is van outs voor Goddelijck geacht,
Dus is dit oock van u onnoodigh bygebracht
Tot Thezeus achterdeel. En dat hy uwe zuster (h)
Op Naxos oever liet was noodich, om geruster
Voor Bachus toren (die ’t hem ernstigh ha geboôn)
(40) Te varen over zee: het willen van de goôn
,,Daer zal een wijzen man zich zelfs niet tegen zetten,
,,Want niemant kan in ’t minst’ der Goden macht beletten.
Ghy die de vaêr veracht, en my zijn zoone prijst,
Oock al zoo onbeschoft in uwen brief bewijst
(45) Wat deugd of ondeugd is, en wat my niet of wel voegt
Als u, een ed’le vrouw, sulck onbeschaemt gerel voegt:

(f) Dit was by Corinthen.
(g) Om Proserpijn te schaken.
(h) Ariadne, die Thezeus al slapende verliet.

[fol. A5v, p. 10]
’t Geen dat een Jongelingh, wiens baert noch nauw’lijcks wast,
Betaemt, verachtge, en prijst dat billijck is noch past;
En noemt noch bovendien my bastert, en mijn moeder (i)
(50) Geen echte vrouw’, en seght, schoon dat ick de outste broeder
Van uwe zoons ben, ick noyt hebben kan ’t bewint
Der landen; maer ’t is vremt dat ghy niet eens verzint
Dat dit mijn eer niet is, (indien uw zeggen waer is)
Of maeckt gy dit den zoon tot vaders meer beswaernis
(55) Indachtich? Zijn mijn broêrs veel meer als ick, verblijt
U liever, als dat zulcks u wezen zou een spijt.
En denckt niet dat gy my aenhitzen zult met praten,
Om, door de nijt vervoert, bey vaêr en broers te haten.
Bedwingt uw’ razerny en dart’le min, versmijt
(60) Die krevelziecke koorts die door uw’ aders rijdt,
Want van Hippolitus en zult gy niet verkrijgen
U troetelziecke vleysch te strelen, of te stijgen
Op ’s vaders ledekant, in de armen van zijn vrouw
Die hy, zoo hy dit wist, daer voor niet houden zou.
(65) Betoomt uw’ dart’le lust, en denkt op Thezeus tooren,
Wanneer hy zulck een stuck eens komen mocht te hooren:
En schoon het niemant wist, d’ontzachgelijcke Goôn
Zien alles; en de straf is op de zond’ gewoon
Te volgen, ’t zy Jupijn u met zijn blixem plette,
(70) Of dat mijn vaders komst u uytdreef deze smette;
Want is mijn moeder (na u zeggen) buyten reên
Van hem gedoodt, waer wou’t met u, ô Phedra! heên
Als gy dit gruwelstuck op u en my woud laden?
Geen wreetheyt kon zijn wraeck tot walgens to verzaden.

(1) D’ Amazoonsche Hippolité.

[fol. A6r, p. 11]
(75) Bedenckt u wel wat ick schrijf, en overlegt alleen
Of gy een goede zaeck begeert, ick denck wel neen,
En dat gy beter weer bespeur ick uyt uw schrijven
Daer gy van schaemt’vermaent: yets eerlijx te bedrijven
Vereyscht geen schaemt’, en ’t is een overseker merck
(80) Dat een die ’t goede schaemt onwijs is. Als u ’t perck
Van eer omvangen kon, gelijck ’t een vrouw behoorde,
Gy schreeft met uwe pen aen my geen minnewoorden.
Noch wilt gy eerlijck zijn, ten minsten met de schijn,
Om dat de Goden oock het lieffelijck fenijn
(85) Van Venus vlugge zoon in dart’le liefde blussen,
En zoeckt mijn jockheyt zoo met u in slaep te zussen.
Maer, Phedre, indien ick u uw’ wil gewilligh gaf,
Gy, noch Cupidoos boogh, beschutten mijne straf.
De Goden, die de wet verschaffen aen de menschen,
(90) Doen wat haer welgevalt, en hebben wat zy wenschen:
En of Saturnus zoon zijn zuster Juno streelt,
Of zomtijts tot zijn lust met aerdsche meysjes speelt,
’t Zy in een boxvoet (k), in een stier (l) of een swaen (m) herschapen,
Wie zal hem straffen? En wil Venus vreughde rapen
(95) Van Mavors, schoon de zon het Mulciber ontdeckt,
Die met zijn yzer net haer leden overtreckt, (n)
Om al de Hemelgoôn dat spotlijck spel te toonen,
’t Gaet met een lagchen heên, haer almacht kan’t verschoonen;

(k) Met Antiopa.
(l) Met Europa, de moeder van Minos, Phedras vader.
(m) Met Leda, daer Castor en Pollux, met Helena en Clymnestra van gekomen zijn.
(n) Deze fabel wert van Homerus op ’t alderaerdichste beschreven in het achtste boek van Ulisses doling.

[fol. A6v. p. 12]
Want anders zou Merkuur niet wenschen, oock een reys
(100) Voor zoo ’n gevangenis, t’omarmen Venus vleysch.
Maer dus en ging ’t ons niet, indien men uwe lusten
Wou volgen, daerom swijgt, en wilt my niet ontrusten
Met uwe klachten. ’k wil de tranen van een vrouw
Niet achte, want ick weer dat een gemaeckte rouw
(105) Haer oogen, zulcx gewenst, heel licht’lijk kan doen schreyen,
En haer ootmoedigheyt gelijck Zyrenen* vleyen.
Verlaet u langer niet, om met aenlock’lijckheên
My aen te randen; al quam Venus zelf beneên
Van’t hoog’Idalie, om my aen u te kopp’len,
(110) En met een minnedrank mijn zinnen overdropp’len,
’t Was even veel, ick bleef (gelijck ik ben) te koel
Tot minnen, en voor al wiert ick geen stiefmoêrs boel,
Dien laster klinckt te grof in deugdbeminde ooren:
U vier ontsteeckt my niet, myn koelheyt kan ’t wel smoren.
(115) ’t Is waer, u schoonheyt was wel waerdigh om bemint
Te worden, maer ick ben zoo av’rechts niet gezint
Dat ick als Nizus kint (o), (die tot bederf haer’s vaders,
uw vader Minos wouw beminnen) oyt in de aders
Zou voeren zulk een een bloet tot Thezeus spijt en schand’:
(120) Diaen is meesteres, voor God Cupidoos brant,
In myn gezuyvert hart, kent gy u oock zoo eerlijck
Zoo volght my vry ter Jacht; maer blijft gy noch begeerlijck
Na uw’ verbode lust, zoo houdt u van my af,
Want ick, die ’t minnen haet, ontvlie de minnestraf

* Meerminnen die de schippers met zoet zingen tot haer lockten, en het volck verslonden.
(o) Scylla die uit liefde tot Minos, haer eygen vader Nisus, Koningh van Megare, verriet.

[fol. A7r, p. 13]
(125) Die uw’ oneerlijckheyt wel waerdigh was te voelen.
Bemint gy ’t overspel? Gaet heên zoeckt and’re boelen.
En zoo u Juno wou haer Jupiter op ’t bed
Verleenen (p), ’t was mijn wensch veel liever, dan besmet
Van zulck een zond’ te zijn: ick haet u dartel minnen,
(130) En d’aengename jacht verleyt alleen mijn zinnen.
’t Zy dat Aurora rijst, of Thetis Febus huyst,
’k Loop bosch en bergen langs, met schichten in de vuyst
En honden achter my, noch acht geen and’re lusten
Als zoo te woelen: ’k laet my door geen min ontrusten.
(135) Cupido slacht een bije die zoete honich geeft,
Maer wie die nemen wil zijn stekende angel heeft
Te vreezen, want op ’t lest verandert zoet in smarten:
Dus stelt dit vremt verzoeck, ô Phedra! Uyt u harte.
Schelt gy Hippolitus een hater van uw vreugd,
(140) Hy wenscht noch echter u t’ontfoncken tot de deugd.

(p) Op haer schrijven: Al wou vrouw Iuno my haer broeders trou bereyen, &c.


[fol. A7v, p. 14]

**********************

Verklaring van den III. Brief.

IAZON wil zich hier meê van ’t verlaten van de Lemnossche Koningin HYPSIPHYLé, en het trouwen van MEDEA, verschoonen, om de nootzakelijckheyt van haer hulp tot het verkrijghen van het gulde vlies; en spreeckt voor MEDéA die in HYPSIPHYLES brief gelastert wort; scheldende met een de Lemnossche vrouwen, om dat zy haer mannen zoo onbarmhartigh vermoordt hadden: eyndelijck soeckt hy haer te troosten, en schrijft om zijn kinderen by haer gewonnen.



Jason aen Hijpsipijlé.

ICk was uyt Colchos schier niet weder t’huysgekomen
Of heb op’t spoedighst’ hier uw’ boode en brief vernomen,
Daer ick uw’ welkomwensch, my aengenaem, uyt las,
En, hoe u mijn geluck volkomen vreugde was,
(5) Indien ick selver, in geschrift, of met mijn tonge
Vertelt had hoe ick ’t juck der stieren hals omdrongen,
En ’t lant heb omgeploecht, (daer draketanden, van
[fol. A8r, p. 15]
Mijn hant gezayt, terstont in menigh oorloghsman
Verkeerden) en ’t vervolgh van al mijn wedervaren
(10) Aen u eerst, als vrindin, had komen stracks verklaren:
’k Beken mijn misslach, en vind anders geen verschoon,
Voor ’t geen, waer van gy my al klagend’ u vertoon
Toeschickte, dan alleen, dat menschen wel besluyten
Tot yets , maer d’oppergoôn zijn machtigh zulcx te stuyten,
(15) Aen hun alleen hanght al’t volbrengen van onz’ wil.
’k Geloof, gelijck gy schrijft, dat het u droevigh vil,
Te horen, dat ick was uw’ kust voorby gevaren,
En met een and’re vrouw (a) my had bestaen te paren;
Maer, och! wat kon ick doen? ’k was wel tot u gezint,
(20) Dat weet God Hymen (b) wel, en Venus met haer kint,
Doch toen ick ’t groot gevaer om ’t gulde vlies (c) te winnen
Niet zonder hulp en kon ontkomen, en de minne,

(a) Medéa.
(b) De bruylofsgod werd hier van hem tot getuyge genomen van zyn goede wil om haer te trouwen, maer hy ontschuldicht* zich met het gulde vlies, dat hy licht anders niet zou gekregen hebben. Laet het dan tegenwoordich voor geen wonder geacht worden, dat het gout boven de liefde gestelt wordt, nademael zulx al van outs in swang gegaen heeft.
(c) Wat het gulde vlies is, zijn veel verzierde en historische vertellingen van; onder allen wort oock verhaelt, dat den grooten Pompejus (na dat by Mithridates verwonnen, en zyn Rijcken ingenomen had) in Colchos reyzende, aldaer verstont dat’er uyt het [fol. A8v, p. 16] geberghte Caucazus verscheyde wateren, en beken, vlieten, die zant en gout te zamen af doen dryven, om ’t welcke uyt den grondt te kijgen het volck schapsvachten in den loop des waters werpen, die doende ten gronde zincken, en wanneer dezelve weder boven gehaelt worden, schijnen zy gants vergult, door het gout dat’er in de wolle bijft hangen; daerom worden die gulde vliezen genaemt.
_________________________________________

Die my Medéa droegh, verschafte hulp en raedt
Tot zulck een groot bestaen, hoe kon ick haer met haet
(25) Beloonen, die mijn roem, ja zelfs mijn lijf en leven
Verheerlijckte en behielt? Ick moet haer d’eere geven
Dat ghy mijn schande noemt, doch daerom is mijn daed
Niet minder. Hy is wijs, die, als hy yets bestaet
Dat yemant hulp vereyscht, die hem wort aengeboden,
(30) Niet en verwareloost het geen hy heeft van noden;
Dit volgd’ ick; en ’t was reên dat ick Medéa, die
My zulck een gunst bewees, weêr eeren most: en wie
Zou zoo ondanckbaer zijn, dat hy voor eer en leven,
Een schoone en wijze vrouw zijn trouwe niet zou gheven?
(35) Gy noemt haer toverkol; die naem en dient zy niet
Daer niemant niet als gunst en goet van is geschiet
Mijn vader Eson (d) door haar kunst en ’t heylsaem lezen
Der kruyden, is gelijck als van de doot verrezen,

(d) Zommige schrijven dat Pelias (toen hy een verziert gerucht hoorde dat het schip Argo, met al die’er op waren, gebleven was) Ezon, met al die op de kroon eenig zeggen hadden, deê sterven; maer uyt Ovidius herschepping blijckt anders.

[fol. B1r, p. 17]
En zijnen ouderdom men heel verjongert ziet.
(40) En vorder, datze om my haer vaderlant verliet
Was door de liefde, die, met blintgebonden oogen,
Al wie bemint, verblint; had die u oock bewogen
Toen gy u vrouwvolck, zo verwoedelijck haer mans
Liet moorden, dat ’er geen ontsprong den dooden dans. (e) (†)
(45) En dat ick aen uw’ kust mijn schipper ’t schip deê varen
Was niet om ’t gulde vlies, maer om de bracke baren
(Die d’uytgelate wint ten hemel springen deê)
Haer woeden, voor die tijt, t’ontwijcken op uw’ ree.
Die zich op schip en zee begeeft moet tegen wille
(50) Dick in een ’s anders lant vergeefs zijn tijt verspillen;
Zoo beurden ’t my toen oock. Het was my wel bekent
Hoe datmen in u lant geen mannen was gewent
Zints dat de vrouwen die onmenschelijk vermoorden; (f)
Maer doe ’k van uwe gunst, met vrindelijcke woorden
(55) Onthaelt wiert, heb ick my en al mijn volck, zoo licht
In Lemnos u vertrouwt; gy door het minnewicht
Gequetst, beminde my, en ick uw’ schoonheyt weder.
Nu is ’t u, merck ick, leet om dat gy u niet wreeder
Aen my, die u altijt hebt liefd’ gedragen, droegh,
(60) ’k Omhelsde u twee jaer lang, was ’t noch niet lang genoegh

(e) Overmit dat Venus deze vrouwen met bockestanck een wijle tijts gestraft hadde, zo zijn zy van haer mans verlaten geweest, waer over zy met toorn ontsteken zijnde, hebben besloten al haer mans, wanneer die weder quamen, om te brengen, gelijk zy deden, behalven dat den ouden Thoas, de vader van Hypziphyle,* verschoont wiert.
(†) Deze reden is schielijck afgebroken, om dat hy maer ter loops en als half denckende dit zou schijnen aen te roeren.
(f) Hier boven in de aenteyckening gezeyt.

[fol. B1v, p. 18]
Tot boetingh van uw’ lust, van mijne reys gebleven?
’t Was immers eenmael tijt my orelof te geven.
Hoewel my zoo als u het scheyden droevigh viel,
’k Most echter Pontus plas bezeylen met mijn kiel.
(65) Dat g’ ondertusschen zijt bevallen van twee zoonen,
Beyd’ levende, en di u in all’s mijn wezen toonen,
Behaegt my wel, en ’k wou dat gy die met uw’ brief
Had meêgezonden; want het is een vader lief
Zijn eyge kroost te zien; en ’t maeckt mijn harte druckigh
(70) Dat Lemnos vrouwewet haer leven ongeluckigh
Zal maken na u doot; want ick uw’ goeden aert,
En onz’ verlede liefd’, waer door gy moeder waert,
Zoo veel wel toe vertrouw, en zulcx niet na wil geven,
Dat gy uw’ zoonen zoud doen sterven by u leven;
(75) Maer om ’t gevaer t’ontgaen, zoo zeytze liever mijn,
En toont daer door die gunst een moeder van te zijn.
Medéa (denckt dat vry) zal geen qua stiefmoêr wezen, (g)
Zy mint my en het mijn veel meerder; wilt niet vreezen
Voor uwe zoonen, die Medéa, om de schijn
(80) Van haren vader (h), niet als vrindelijck zal zijn.
De vloecken die gy my zoo toornich toe wilt wenschen
Verhoeden al de Goôn: ’t vermogen van de menschen
Bestaet in woorden’ maer God Jupiter kan daed
En dreygen beyde. ick hoop dat uw’ ontzinde haet
(85) Zal minderen, en oock dat gy u leet verdragen
En overwinnen zult. vergeet my en u klagen,
En leeft gerust. Dit wenscht u Jason die gy vloeckt,
Maer die u droevigh hart in all’s te troosten zoeckt.

(g) Op haer schrijven: Maer ’t treede stiefmoêrs hart, &c.
(h) Gelijck hem Hypziphylé geschreven had: Zy zyn u beyde gelijck.


[fol. B2r, p. 19]

**********************

Verklaringh van den IIII. Brief.

ENEAS Koningin DIDOOS droeven brief, in zijn vertreck van Carthago, ontfangen hebbende, verantwoort zich zoo veel hy mach met het besluyt van de Goden die hem na Italië stieren; en stelt haer eenigzins voor, wat plaetzen hy door der Goden ge- bod al heeft moeten ruymen; niettemin erkent hy de goetheyt van DIDO genoten, en raet haer het huwelijck, met HIARBAS den Koninck van Getulië, aen, om voor haer broeders macht, daer zy voor vreest, bevrijt te zijn; biddende met een dat zy haer droefheydt, om zyn vertreck, wil verzetten.



Eneas aen Dido.

TErwyl ick mijne vloot liet al haer ankers lichten,
Quam aen mijn boord een boot, waer uyt een boô berichte
Aen ’t scheepsvolck, dat hy my most geven eenen brief,
’k Ontfangze en ken ’t geschrift van u, Eliza lief,
(5) Wiens droefheyt my schier meer als Illions verbranden,
Aen ’t hert raeckt: was ick oock van Griekscher helden
[fol. B2v, p. 20]
Beneffens andere Trojanen omgebracht,
Zoo wiert ick zonder schult niet trouweloos geacht;
Of had de dood den draed mijn’s levens afgesneden,
(10) Terwijl ghy m’in u lant en in uw’ nieuwe stede (a)
Nach huysveste in u Hof en koningklijcke bed,
Zoo had het nootlot licht uw’ druck om my verzet:
Want na ’s mans sterven slijt de liefd’ in weduwvrouwen.
Doch ’t was u wel bewust dat ick u niet kon trouwen,
(15) Want ’k had u al verhaelt, Hoe dat der Goden raet
My na Italië deed zoecken; om den staet
Van Troye weêr aen mijne Iülus te herstellen
Wanneer ick u mijn reys tot hier toe gingh vertellen.
Toen ick het lant ontvoer, daer ’t bloet van Polidoor (b)
(20) My aenried in den Thrax (die hem vermoorde, voor
Den schat van Priam, die hy had dien boozen koning
Gegeven, met zijn zoon tot berging in zijn wooning)
T’ ontvliên en oock mijn stat (c); en in d’Egeesch zee
Op DeIphos, God Apol om raet bad, waer ’k in vreê
(25) My best onthouden mocht, zoo antwoorden ’t orakel;
,,Zoeckt waer uw’ stam uyt sproot en treckt met tou en takel
,,De zeylen in den top; vraecht na uw’ moeders lant,
,,Daar zal u huys en Rijck weêr worden heel herplant.
Toen was ick daed’lijck t’ zee om Delphos kerckgeboden (d)

(a) Carthago.
(b) Of de geest. Virgilius schrijft dat de tacken, die op Polidoors graf wiesschen, bloeden.
(c) Die hy in dit landt eerst nieu gebout, en met Troyanen bevolckt had.
(d) Op het eyland Delphos stont Apolloôs Tempel..

[fol. B3r, p. 21]
(30) Te volgen, schoon ick niet wist waer dien God ons nooden.
Mijn vader, wickkend’ wat Apollo had gezeyt,
Heeft dit, uyt misverstant, op Kreten uytgeleyt,
Daer Teuker eer zijn throon, en oock vrouw Cybel’s tempel
Had opgebouwt: dien dunck in ’t hart (als met een stempel)
(35) Van al ons volck gedruckt, maeckte yder graegh en reê
Tot varen, en men zeylt met spoet aen Kretens ree.
Maer dit en was ’t noch niet, gelijck ick u verhaelde
Hoe dat ick hier van daen door veel gevaren dwaelde,
Na dat mijn huysgoón my mijn landen wezen aen,
(40) Daer Helenus, (e) getrout met Hectors weeuw, (f) ’t vermaen
Van haer bevestighde uyt Apollo’s Prophecijnen,
En wat ick in die reys al ongeval most lijen.
Na veel verdriet en smart te hebben uytgestaen,
Zoo ben ick door de storm te land’ gedreven, aen
(45) Uw’ kust, en heb van u zoo grooten gunst genoten;
Gy bergde, ô koningin! beyd’ volcken ende vloten
Medogende in u rijck; en kende my zoo waert,
Dat gy u konings koets, noch u, niet hebt gespaert,
En my zoo vriendelijck in d’armen hebt ontfangen,
(50) Gelijck ick in uw’ liefd’ oock willigh was gevangen:
Maer ’t langbeslote lot, en ’t Goddelijck bevel
Benijden ons die vreugd; men wil dat ick herstell’
Het rijck van Illion in ’t lantschap der Latijnen:
Der Goden wil heeft meer vermogen dan de mijne,

(a) Een van Priams zonen, die van Pyrrhus, Achilles zoon, gevangen in Epiro gevoert was.
(f) Andromaché.

[fol. B3v, p. 22]
(55) Zy vinden ’t voor my goet, en willen dat ick vaer;
Ick ben gedwongen (laes) en bleef veel liever, maer
Hoe kon ick God Jupijn, en zijn gebodt, verachten,
Die door Merkurius my aenporde alle nachten?
’t Is uyt mijn zelven niet dat ick u dus verlaet,
(60) Want zoo ’k mijn zin kost doen, de Frijgiaensche staet,
Was lang herstelt, en ’t Rijck van Priam, stont in Troye
Heerlijcker als eer dat het Griecken uyt quam royen.
Dus troost u, zoo als ick oock den moet; en ick bid
Dat gy, die nu gerust in ’t nieu Carthago zit,
(65) My niet misgunnen wilt dat my de Goden geven:
’k Ben voor Iülus noch te langh by u gebleven,
Italië verwacht mijn komst en mijn gebiedt:
Maer, zeght gy: schoon gy ’t zoeckt g’en komt’ er noch zoo niet
Of zijt van zuckelingh en ouderdom versleten,
(70) En ’t volck dat gy niet kent zal oock van u niet weten:
Dat weet ick wel; en, of ick Simoïs (g) niet vind
Maer’s Tibers waterstroom, ’k moet evenwel mijn kint
(Hoewel niet zonder strijdt) die langbeloofde landen (h)
Doen hebben; en de macht van alle mijn vyanden
(75) Die hoop ick door de hulp der Goden, die my dit
Gebiên, ’t ontworstelen, en geven het bezit
Van ’t oude Auzonië aen al mijn nageslachten,
Al bulderde Eolus met uytgelate krachten;
Al sprong de zee zoo steyl en hoogh tot aen de lucht,
(80) Ick kan niet blijven, want de Goon verbien ’t. Ick zucht

(g) Een rivier by Troyen.
(h) Hy noemtze Lang belooft, om dat alle voorzeggers hem uyt last der Goden der waert weren, en om dat hy nergens (daer hy te voren uyt misverstant na toe gevaren was) gerust kon blyven.

[fol. B4r, p. 23]
Wanneer ick al het leet, dat my is wedervaren,
Bedenck, en ’t geen ick wacht brengt my noch meer beswaren.
En laet u mijn vertreckt niet leet zijn, ’t is genoech
Dat ick het uytstaen moet en lijden; ’k bid, ey voegh
(85) Mijn ziele door uw’ druck geen meerder druck toe; ’t leven
Dat uwe Eneas leeft, is zonder vreugd gebleven
Zints Troye lagh in d’asch, doch nimmermeer zoo wars
Als nu ick u verdriet noch hooren moet van varr’s.
De Goden geven dat, gy, ziende ’t zoo moet wezen,
(90) Vergeten meugt al ’t geen waer uyt uw’smarten rezen,
En my voornamelijck. Vreest nu Hiarbas (i) niet
(Die lichtlijck, zoo ’k my had noch langh in u gebied
Onthouden, uwe stadt verdelght, en mijne Frijgen
Ten tweedemael verjaegt zou hebben, om te krijgen
(95) U, met of tegen wil; zoo had Karthago ’t lot
Van Troye meê bezuurt, en ick wiert tot een spot
De tweede Paris toegemaemt) maer wilt de minne
Van dezen Koning niet versmaên, u schermgoddinne (k)
Zal zijne zinnen wel, door ’t huwelijck met u,
(100) Verzachten; en zijn macht zal uwen broeder (†) schuw
Daer worden om u rijck en schatten of te rooven;
Hiarbas naem alleen zal hem met schrick verdooven.
Gy die een wijze vrouw, en mann’lijck wort genaemt,
Gebruyckt u voordeel als ’t een Koningin betaemt;

(f) Koning van Getulië, die haer had gezocht te trouwen, en, om de gunst die zy naderhant Eneas bewees, vergramt op haer was.
(b) Iuno.
(†) Pigmalion die Zicheus, haer man, vermoort had.

[fol. B4v, p. 24]
(105) Gy die zoo veel verdriet en lijden zijt ontkomen,
En laet u van de min zoo schandelijck niet toomen,
Dat gy nu ’t nieuw gebouw van uwe heerschappy
Hiarbas tot een stut genieten kan, om my
Noch treuren zoud’; ey! wilt die ongeneugt versmijten,
(110) Uw’ min tot my sal door Hiarbas min wel slijten.
Laet u de wanthoop niet verwinnen, noch bewaert
Tot uwen doodsteeck niet mijn nagelate swaert; (l)
Gy doet, ô Koningin, door die bedroefde woorden,
Mijn rouw vernieuwen, âch! wout gy u zelfs vermoorden?
(115) Dat zocht uw’ broeder, om uw’ rijckdom aen te slaen:
Ey volgt de reden, en het geen ick u vermaen
Met desen brief, die ick nau sluyten kan; mijn oogen
Die schrey ick duyster, en mijn handen nu vast droogen
De tranendauw, die op mijn wangen zijgt. ô zon!
(120) Indien ick oyt een beê van u verkrijgen kon,
Zoo treckt dien droeven damp van my en vrouw Elize;
En, lijt niet dat u licht de werelt aen zouw wijzen,
Op ’t graf, den doodsteeck van Carthago’s Koningin,
Met eygen handen, door Eneas swaert en min.

(f) Gelyck zy zeyt: Gy schenckt my ’t moordgeweer tot korting van mijn pijn.


[fol. B5r, p. 25]

**********************

Verklaringh van den V. Brief.

NA ’t schrijven van zommige, most ORESTES om van zijn dolligheyt, (daer hy na het vermoorden van zijn moeder meê geplaecht was) verlost te zijn, na Tauriden reysen; en zich daer in een vliet, die zich in zevenen verspreyde, wasschen: dus is hy, met zijn getrouwe vrient PYLADES verzelt derwaert getogen, alwaer zy gevangen voor den Koning THOAS gebracht zijnde, wiert de geen die ORESTES was geëyscht, om na wijze van het lant geoffert te worden; PYLADES zeyde dat hy ’t was, maer ORESTES vertoonde daerenteghen datmen niemant dan hem met waerheydt daer voor houden mocht; derhalven wiert hy aen IPHIGENIA (die toen zy van de Griecken in Aulis aen DIANA geoffert zou worden, van de Goddin hier gevoert en over haer offer ghestelt was) overghelevert; deze wiert haer broeder kennende, en nam des nachts met hem en DIANAAS beelt de vlucht. Noch schrijftmen, dat ERIGONÉ, de dochter van EGYSTUS en KLYTEMNESTRA, ORESTES tot Athene voor ’t gerecht daechde, alwaer voorgestelt wiert dat een zoon die zijn moeder vermoort [fol. B5v, p. 26] had, het leven niet waert was; maer hy wiert door de wet, die toeliet dat een zoon zijn vaders moorders mocht vermoorden, vrygekent. Dus heb ick zijn antwoort op den brief van HERMIONE hier gestelt als wanneer dit alt’zaem geschiet, en hy weder by zijn zinnen was. Hy vermaent in dezen brief haer niet te haestich te zijn, maer gelegentheyt te verbeyden; en stelt haer der Griecken ongeval door ’t geweldich weêrhalen van HELENA voor: besluytende, met der Goden hulp, PYRRHUS op ’t onvoorzienste te verdelgen, en haer, na haer gewenscht verlangen, tot hem te nemen.



Orestes aen Hermione.

ZO rasch Dianáás beelt met mijn gewijde zuster (a)
My van de razerny en Thoas straff, geruster
Ontsloegen, doe de stroom, die zigh in zeven spreyt,
Mijn doodslach zuyverde, en ick door de Atheensche pleyt
(5) (Schoon my Erigoné om moedermoort na’t leven
Wouw dingen) wiert gelijck ick mijne daedt gegeven,
Ontfingh ick uwen brief, ô dochtter van Heleen!
Die my van Pijrrhus trots verwittigde, en ’t geween
Van u, om zijn gewelt aen u begaen, verhaelde;
(10) Hy denckt niet hoe Goôn zijn vaders roof betaelde
Aen mijnen vader, (die hy met Anzinomé (a)
Vereerde, en Brizas kint voor hem hiel) toen door beê

(a) Of Chriseïs.

[fol. B6r, p. 27]
Van Chrizas, God Apol dien vrouweroof bestrafte! (b)
Doch was hy zoo beleeft als Thetis zoon, hy schafte
(15) U dadelijck weêrom; en nu hy ’t niet en doet,
Zoo past gelegentheyt om zijn hoochmoedigh bloet
Te plengen, voor ’t bezit van vorst Orestes vrouwe.
Hy die Andromaché nu opschiet, en laet houwen
Aen Helenus, (c) wil weêr een ander’s bedgenoot,
(20) Maer zulck een leven leyt hem in zijn wisse doot.
Getroost u maer de tijt geduldigh af te wachten,
En vest Orestes trouw en liefde in uw gedachten.
Ick die mijn vaders moort aen Pelopïa’s zoon (d)
(Die grootvaêr Atreus eer van leven en van de kroon

(b) Om dat hy haer niet weêr gaf, bad haer Vader God Apollo, diens Priester hy was; en die zond de pest in Agamemnons leger: waer door hy, volgens ’t vermaen van Calchas, haer weder by haer vader most zenden.
(c) Pyrrhus had Andromaché tot zijn byzit meêgenomen, doch na dat de Griecken weêr in haer landt (van Troyens verwoesting) gekeert waren, nam hy Hermonie tot zich, die van haer vader Menelaüs aen hem belooft was; Andromaché hier door van Pyrrhus verloft zijnde, troude Helenus, de broeder van Hector haer overleden man.
(d) Na dat Thyestes van de wreede maeltijt (hem voorgezet door Atreus zijn broeder) gevlucht was, quam hy by den Koning Thesprotus, alwaer hy zijn dochter Pelopia, die haer in een vliet wies, onbekent verkracht heeft. Atreus naderhant genootzaeckt, om [fol. B6v, p. 28] de plaegh der dierte van Micenen te weren, wierd van de waerzeggers belast zijn broeder Thyestes weêr te zoecken, en zijn vaderlijck erfdeel uyt te reycken; hy trock derhalven by Thesprotus, op hoop dat zyn broeder daer zyn zou, doch hy vond’er hem niet maer Pelopia, die hy (meenende dat zy’s Konings dochter was) ten huwelick verzocht, dat hem, vermits zy haer swangerheydt dus zocht te bedecken, toegestaen wiert; naderhant baerde zy een zoon, die zy (wel wetende dat zy van haer vader (wiens swaert zy hem ontnomen had, en daer aen zulcx wist) verkracht was) in’t bosch voor de wilde beesten liet werpen, doch dit kint van eenige harders gevonden, wiert by een zoogende geyt opgevoed, en naderhant Egysthus genaemt. Atreus dit te weten komende, bestrafte Pelopia, die yets verzierde om haer zelven te verschoonen; en het kint wierd voort by zijn zonen Agamemnon en Menelaüs opgevoed.
_________________________________________

(25) Beroofde (e) wreken kon, sal Pijrrhus oock wel leeren
Hoe Agamemnons zoon herstellen kan zijn eere.

(e) Egysthus wierd van Atreus belast Thyestes te dooden, hy nam daer toe, onwetend, het swaert dat Pelopia in het verkrachten van Thyestes genomen had; Thyestes dit kennende, vraeghde van wien hy dit gekregen had? Egysthus zeyde, dat het hem van zijn moeder gegeven was. daer op bad hem Thyestes dat hy haer eens by hem wou brengen. hier door [fol. B7r, p. 29] verstont hy wat van de zaeck was. en Pelopia, na dat zy’t alles vertelt had, heeft haerzelven met ’et swaert doorsteken, het welck Egysthus zoo bebloet by Atreus gebracht heeft; deze meende nu dat hy van zijn broeder ontslagen was, waer over hy offerhand ging doen, en wierd doen omgebracht van Egysthus, die het Rijck van Micenen voor hem en zijn vader behiel, en naderhant Clytemnestra tot zijn wil kreegh, en Agamemnon op zyn t’huyskomst vermoorde.
_________________________________________

Dat Pijrrhus vry de glants van mijn beroemde daed (f)
Verduyster, ’k sal hem oock noch straffen van zijn quaet:
Maer laet uw’haestigheyt mijn yver niet vertragen.
(30) Men moet niet lichtelijck den lesten middel wagen
Of eerst bequame kans bevroeden, om het stuck
Wanneer ’t begonnen is, te eynden. ’t Ongeluck
Dat al de Grieken, om ’t weêrhalen van uw’moeder (g)
Getreft heeft, waerschout my, om my een weynig vroeder
(35) Hier in te dragen; want na zulck een langh belegh, (b)
En veeler helden door en doolingh, die, op wegh
Na t’vaderlant, in zee door Pallas tooren sterven,
(Behalven and’re die noch hier en daer gaen swerven)
Heeft Menelaüs eerst uw’ moeder meêegevoert;
(40) Ick swijgh hoe eenige haer rijcken omgeroert,

(f) Het ombrengen van zyn moeder met haer boel Egysthus.
(g) Heleen.
(h) ’t Belegh van Troye, daer de Griecken tien jaer meê versleten.

[fol. B7v, p. 30]
Haer vrouwen afgekust, en ’t huys vol vrijers vinden,
Mijn ’s vaders droeve doot in d’arm van zijn beminde, (*)
En onze elendicheyt; mijn zuster uytgehuwt
Aen een onedel man, (i) en ick nau wech gestuwt
(45) Terwijl m’een ander kint, in steê van my, ontzielde: (k)
Dit was het zegenmerck dat al de Griecken hielden
Van haer verwinningh. Maer die ’t rijpen van de tijt
Kan wachten, al dit quaet, en deze rampen mijt:
Dit zoeck ick oock, om tot onz’ meeste rust te paren.
(50) Neemt onderwijl gedult, en troost u in ’t beswaren:
Denckt dat Orestes, en de Goden die de straff’
Der zonden eygen is, u noch op Pijrrhus graff
(Tot teken van triomf voor mijn verkregen zege)
Doen voeren zullen. Blijft, gelijck gy zijt genegen
(55) Tot my: en, schoon dat gy Orestes niet en ziet,
Vermaeckt u door’t gedaght, en ’t geen ick weten liet
Aen u in dezen brief; ’t zal alles wel gelucken,
En Pijrrhus die u druckt, die zal ik weêr verdrucken.
Leef Hermióón, en wacht den blijden dagh, die an
(60) U, Tantaals dochter, oock geev’Tantaals zoon ten man.

(*) Kazandra.
(i) Egystbus deê Electra, de zuster van Orestes, met een boer trouwen, op dat hy het rijck te beter voor zyn zelven verzekeren mocht.
(k) Eenige schryven dat Laodama, Orestes voedster, hem weghstack, en haer eyge kint liet vermoorden.

[fol. B8r, p. 31]

**********************

Verklaringh van den VI. Brief.

OVermits Herkules den brief van Dianira niet eer gekregen heeft voor dat hy het vergiftigh kleet al aengetrocken had, gelijck zy haer in het eynde beklaeght, dat zy gehoort heeft, dat hy al quijnende zijn leven most verliezen; zoo heb ick zijn antwoort als korts voor zijn doot ingestelt: waer in hy haer lastert, en zijne liefde tot Omphale en Iölé voor spreeckt; weynig achtende dat Dianire haer zoeckt te ontschuldigen in het stieren van Nessus rock; en, yets van zijne daden ophalende, raeckt ten lesten door pijne half aen het razen: waer op zijn doot kort gevolght is.



Herkules aen Dianira.

IS uw’ vergifte gift (a) (vervloekte Dianire)
Die ghy met Lichas my voor het geluck ginght stieren,
Dat ick u weten liet van ’s vyants nederlaegh, (b)
Te weynich, moet uw’ brief verdubbelen mijn plaegh?

(a) Den rock van Nessus.
(b) ’t Veroveren van Echalien.

[fol. B8v, p. 32]
(5) Wat revelt gy noch meer van mijne minnerijen?
Benijde gy mijn vreugd, zoo wilt u nu verblijen,
Want Nessus bloedigh kleet is machtich om den brant
Van Venus, door ’t vergift dat nu mijn ingewant
Verbrant, te koelen; zijt gerust, ’k zal Ormeus dochter, (c)
(10) Noch ’t Thespisch zustertal (d) nu niet beslapen; mocht’er
Geen and’ren aenslagh zijn, waer door gy Iôlé (e)
En u van man, en my het leven roofde? deê
Ick sulck een leet aen u, dat dus most zijn gewroken?
Waer toe mijn vrouweliefd’ zoo av’rechts uytgesproken,
(15) En van mijn dienstbaerheyt by Koningin Omphael,
Weêr opgehaelt? ’tis elck bekent dat my mijn quael (f)
Verkocht, om met dien loon Eurytus leet te boeten:
Ick deed’ Omphales wil, en of zy ’t weêr verzoette

(c) Astydamia: haer vader was Koningh van Arkadiën.
(d) Vijftigh dochteren des konings van Thespiën, alt’ezaem van Herkules beswangert.
(e) Dochter van Eurytus, Koning van Echaliën.
(f) Om dat hy Iphitus, den zoon van Eurytus, omgebracht had, wierd hy van een sware zieckte aengetast; waer over aen ’t orakel raet vragende, wierd hem belast zich zelven drie jaer aen iemant dienstbaer te maken, en dien loon aen Iphitus kinderen te geven, tot verzoening van den doodslach; derhalven verkocht hy zich aen Omphale, koningin van Lydiën, by wien hy oock onder de Joffers zat en spon.

[fol. C1r, p. 33]
Met hare gunst tot my, benijtmen my ’t geluck
(20) Dat uyt mijn onluck sproot? Heb ick Euristeus juck, (g)
Met zoo veel jaren dienst, niet moeten zien t’ ontkomen?
Na dat mijn stiefmoêrs leeuw (h) het leven was benomen:
Heeft my mijn vader, en ’t orakel van Apol
Bevolen, zijn (i) gebiên, in twalef daden vol
(25) Gevaer en arrebeyt, gewilligh uyt te voeren?
Heb ick den hemelkloot niet op mijn starcke schoêren
Getorst, en ’t gulden ooft (k) uyt Atlas boomengaerd
Niet af gepluckt? en hem, die krachten kreech van de aerd’ (l)

(c) Astydamia: haer vader was Koningh van Arkadiën.
(d) Vijftigh dochteren des konings van Thespiën, alt’ezaem van Herkules beswangert.
(e) Dochter van Eurytus, Koning van Echaliën.
(f) Om dat hy Iphitus, den zoon van Eurytus, omgebracht had, wierd hy van een sware zieckte aengetast; waer over aen ’t orakel raet vragende, wierd hem belast zich zelven drie jaer aen iemant dienstbaer te maken, en dien loon aen Iphitus kinderen te geven, tot verzoening van den doodslach; derhalven verkocht hy zich aen Omphale, koningin van Lydiën, by wien hy oock onder de Joffers zat en spon.
(g) Hy most Euristeus, zijn halve broeder, door Jupiters gebodt, in verscheyde gevaerlijcke aenslagen ten dienste staen.
(h) Om datze Juno hem door haet had toegezonden; hy kon dezen leeuw, door dien de huyt zoo hart was, met geen schichten quetzen, maer sloegh die met met* zijn knods doot.
(i) Namelijck Euristeus.
(k) Deze gulde appelen beschikte hem Atlas voor dat hy den hemel zoo lang onderstutte; andere zeggen dat Prometheus, Atals broeder, hem raet gaf om den hondert hoofdigen draeck Ladon, die den boomgaert bewaerde, te doen sterven, en dat hy zoo de appelen kreegh.
(l) Anthéus, die gezeyt wert 64 ellebogen lang geweest te hebben.

[fol. C1v, p. 34]
In mijne arremen niet doot geduwt, en brocht ick
(30) Geen Libisch krijghsvolck (m) in mijn leeushuyt meê? bezocht ick
Buzir (n) en Diomeed’ (o) met geen verdiende straff?
De slangh van Lerne, die meer hoofden, als ick af
Kon hacken, weder kreech, wiert eyndelijck verwonnen.
(Is mijnen arrebeyt niet wat vermaeck te jonnen?
(35) Was ’t voor al ’t groot gevaer niet maer een kleyne lust,
Dat ick zoo nu en dan een meysjen heb gekust?
Wat heb ick uytgestaen in mijne kintsche dagen?
Wat heeft my Juno haet altijt en nu gedragen?

(m) Dit waren Pigmeens*, die de doot van Anthéus aen Herkules wouden wreken, en quamen, terwijl hy lagh en sliep, by menighten uyt de zantholen van Libië te voorschijn; Herkules, in ’t wacker worden zich ontzettende, greep, toen de slaep t’eenemael uyt zijn oogen was, een deel van die poppe krijghsluy, en knoopteze in zijn leeuwshuyt om Euristeus voor wat zonderlings t’huys te brengen.
(n) Dezen woonde in Egipten, en offerde zijn gasten aen zijn vader Neptunus, maer hy wierd van Herkules, zelver op zijn onmenschelijck altaer, met bey zijn zoonen gedoot.
(o) Een tyran van Traciën die zyn* paerden met menschevleys voede, maer ten lesten toen hy Abderus (een Jongeling die Herkules beminde) van zijne paerden liet verslinden, zoo wierd hy’er tot straffe zelver voor geworpen.

[fol. C2r, p. 35]
Mijn wiegh, van slangespogh bezevert, (p) is een Merck
(40) Van ’t overdroef begin mijns levens: en het werck
Dat my Euristeus deed volvoeren, kan doen blijcken
Dat elck, behalven ick, zou in dien last beswijcken.
,,Die overgroot gewelt en arbeyt uyt moet staen,
,,En zijn belaste geest niet wat vermaken aen
(45) ,,Mach doen, mocht liever doot als leven voor hem wenschen.
Indien ick dagelijcks (gelijck verachte menschen)
Maer luyelijck geleeft en wellust had gezocht,
Zoo had gy reên waerom gy zulcx verwijten mocht.
Gy slacht de boose spinn’ die quaet zuygt, uyt het gene
(50) Dat goet en heylsaem is; heeft u zulx* vremt geschenen
Dat Iolé bekleet was met mijn ruyge huyt?
Een krijgsman bergt zoo veel hy kan een goeden buyt:
’t Is waer, gelijck ghy schrijft, dat Iolé somwijlen
Mijn leeuwshuyt om haer leên gewonden heeft; de pijlen
(55) Van God Cupido, die my quetsten, kunnen weêr
Een ander raken; en mijn leeushuyt* heeft haer eer
Voor Faunus (q) eens behoet: wanneer wy in bosschaedje
T’ zaem rusten in een hol, God Faunus, op boelaedje
Verslingert, quam by nacht in onze legersteê,
(60) En voelend’ ’t ruyge vel om ’t lijf van Iolé,
Dacht hy dat ’s Herkules, en taste daedlijck over,
Daer ick, met zijd’ gedeckt, geweckt van dezen rover,
Zijn zatijrstrony by den grijzen geytenbaert
Wel vast hil, tot mijn volck met licht quam; hy vervaert

(p) Dit zeydt hy ten aenzien van de twee slangen, hem door Iunoos haet toegezonden, en in de wiegh van hem doodt* geduwt.
(q) Een boschgod.

[fol. C2v, p. 36]
(65) Voor mijne vuysten, teegh aen ’t loopen toen hy dapper
Was afgerost, en was in ’t wederkeeren rapper
Als in het komen: had mijn huyt haer niet bedeckt,
Haer naem zou door ’t gevoel van Faunus zijn bevlekt.
Dit wiert*. Wat zech ick? Ach! onsterffelijcke Goden
(70) Help, Herkules die brant. Maer waerom niet gevloden
Na de onderaertsche vlam, om dat vervloeckte vier
Tot lijckvier van den zoon des Dondergods, alhier
Uyt het afgrijslijck diep van Dis te laten brengen?
Ga Duyvels doet mijn wil, of vreest gy u te zengen
(75) Wanneer gy Herkules van verr’ maer aen en ziet?
’k Zal Cerberus terstont doen zidderen. Wie liet
Zich van mijn stercke vuyst, en mijn gebodt, niet dwingen?
Ick, die in Kakus (r) hol door vier en vlam dorst springen,
En Gerion (s) met zijn drie lijven overwon,
(80) En ’t wachtbeest (t) van de hel ter werelt slepen kon,
Ben nu verwonnen; maer van geen vergifte dieren,
Noch van gedrochten, of Centauren (v); Dianire

(r) Hy was Vulkanus zoon, zijn hol was in Italiën onder den Bergh Aventinus.
(s) Een spaenschen roover.
(t) Cerberus.
(v) Toen Herkules den Beyr (die Diana in Arkadiën gezonden had, en zich op den Bergh Erimanthus onthielt) ging bestrijden, wierd hy onderweegh van den Centaurus Pholus (zoon van Ixion) wel onthaelt, en met goeden wijn beschonken; hier waren veel Centauren by, die, wanneerze de kracht [fol. C3r, p. 37] in ’t hooft begonnen te krygen, den wijn zochten te rooven, en wapenden zich ontzinnigh met allerhande geweer, om Herkules te bevechten, maer hy sloegh’er menigh met vuysten doot, en dreef de rest op de vlucht.

Dat overfelle dier, kan zich van mijne doot
Beroemen: zal een vrouw my sterven doen? o snood
(85) En eerloos eynd’, my oock in uwen brief geschreven;
O Dianier! ’t is waer, mijn overloff’lijck leven
Raeckt schandelijck ten eynd’, door my niet maer door u;
Al deed me Omphale ’t geen zy wou, ’k was noyt (als nu
Van u, o Dianier!) van haer zoo uytgestreken.
(90) Kom vader Jupiter, nu ick my niet kan wreken,
Kom uyt uw’ Hemel, van mijn schouders eer geschoort,
Helpt met een donderslach de heele werelt voort,
Mengt aerde en water weêr met vier en lucht te zamen;
Op dat, gelijck mijn kracht nu sterven moet, mijn name,
(95) Met alles wat’er is, mach eynden; zoo en zal
Het geen verwonderingh aen yemant zijn, dat al
Mijn vromicheyt nu is verwonnen van een vrouwe.
Stort wolcken al u nat als tranen neêr van rouwe.
En gy, o stiefmoêr (w) laet nu my te plagen af:
(100) Het vier helpt Herkules om hals, en ’t wort zijn graf.

(w) Iuno.


[fol. C3v, p. 38]

**********************

Verklaringh van den VII. Brief.

THEZEUS maeckt het begin van zijn antwoort aen ARIADNE als of zy nu al aen BACCHUS gehuwt was, met wiens gebodt hy hem van haer verlaten ontschuldight: verhalende wat droefheyt hy had in zijn vluchten, en schier in zee gesprongen was, maer door haer zuster PHEDRA weêrhouden wiert. Hy beklaeght de doot van zijn vader, en wenscht daerom (gelijk zy in den brief aen hem wenscht) dat hy noyt na Kreten, om den Minotaurum te verwinnen, gevaren was; bedanckende haer echter voor haer getrouwe hulp; en roerende haer geluckige vergodingh, door Bacchus, aen, wil hy zich altijt aen haer, als aen zijn goddin, danckbaer toonen.



Thezeus aen Ariadne.

O Bacchus Egemael, dien eerst waert Thezeus vrouwe,
Uw klacht, die nu misschien van u niet is onthouwen,
[fol. C4r, p. 39]
Doordrong mijn hart, en trock my tranen uyt ’t gezicht,
Als schuldich aen uw’ druck door ’t breecken van mijn plicht:
(5) ’k Ly willich u verwijt al ben ik weynigh schuldich;
Uw’ liefde is my niet leet: ick leed (doch ongeduldich)
Dat zulck een snoode vlucht, door Bacchus groot gebod
Mijn trouw gingh breken, en ’t verkiezen van dien Godt
My, u, die ick verkoor, met voordracht deed verlaten:
(10) Maer och, wat kon my doch mijn tegenstribb’len baten?
Gedwongen dreef mijn schip, in uwen morgeslaep,
In zee, en zeylde voort; u latende als een schaep,
Dat zonder harders hulp den wolf niet kan ontkomen,
Op’t eenzaem eylant (a) staan, bezet met bergh en boomen,
(15) Daer niet als wilt gediert zijn hoolen heeft, en leeft.
D’inbeeldingh van uw’ angst my weêr vernieuwingh geeft
Van droefheyt: en ick kan my nauwelijcks bedaren,
Wanneer ick denck hoe ’k voer, en liet in veel gevaren
Die heel Athene en my verloste, en het bederf
(20) Haer’s broeders, door de liefd’, bevordert had (b); ick sterf
Indien my dit vertoon terwijl ick u ontvluchte
Niet schier het schip uyt joegh, my docht ick hoorden zuchten,

(a) Naxus.
(b) Den Minotaurum, die hy (mits dat Ariadne hem ’t kluwen gaf, om weêr uyt den doolhof te raken) versloegh, daer door d’ Atheners geen kinderen meer gehouden waren te zenden, om van dit monster verslonden te worden.

[fol. C4v, p. 40]
En u bestorve tongh een klagelijck geluyt
Uyt jammeren, te droef voor Bacchus blyde bruyt;
(25) Dit brachtme in meer gevaer als’t zingen der Sirenen; (c)
Mijn oogen zagen toe, mijn ooren deên mijn beenen
Verroeren om in zee te springen; maer ick wert
Van al mijn volck gestut: uw zuster (d) vol van smert,
Die vloogh my om den hals; ô Thezeus sprackze, laet u
(30) Bewegen, matigt uwe ontzintheyt, want wat baet u
Of gy al weder na mijn zuster wilt? gy zeght
Dat u een god beval haer daer te laten: leght
Eens over of gy wel by haer zoud kunnen swemmen?
Ey wilt uw’ druck, gelijck ’t uw’ kloeckheyt past, betemmen;
(35) Wilt gy moetwilliglijck verdrencken, en my meê
(Gelijck mijn zus op ’t lant) verlaten in de zee?
Haer most gy wel, en my behoeft gy niet t’ ontvlieden
Om Bacchus; Godt Cupid’ wil ’t blijven u gebieden.
Dit overrede my; ick dacht, het eerste quaet
(40) Kan door het tweede niet genezen, en, verlaet
Ick deze zonder reên, men mocht, tot mijn beswaren,
Noch zeggen dat ick u als willend’ was ontvaren.

(c) Dit waren drie zusters, gezellinnen van Prozerpina, die na deszelfs schaking zich in zee wierpen, en in Meerminnen veranderden, van boven schoone maeghden wezende, en van de navel voort gevederde visschen; Zy hadden een bevallijcke stem, en dorsten eens om prijs zingen tegen de Muzen, die haer na de verwinning de veders uytpluckten, en daer van kransjes op hare hoofden maeckten. Deze drie zusters lockten de schepen tot haer, en aten de menschen.
(d) Phedra.

[fol. C5r, p. 41]
Nu weet gy beter, schoon ge in’t eerst wel anders docht,
Noch tracht na Minos rijk, noch Thezeus, die niet zocht
(45) Om u zoo listelijck t’ ontzeylen, zoo ’t vermogen
Van Bacchus zelver niet het zeyl had opgetogen.
En ick die u beklaegde, eylaes! ben nu berooft
Van vader (e), die mijn doot te licht’lijck heeft gelooft,
Om datmen ’t witte zeyl niet in de steê van ’t swarte
(50) Had opgezet (f); die doot zal Thezeus eeuwig smarten.
Och of, gelijck gy wenscht, Androgeos (†) uw’ broer
Noch leefde, en dit ick noyt na Minos landen voer,
Zoo had ick niet behoeft d’Atheners te bevrijden
Van zijn half stiers gedroght (g); zoo leefde nu ten tijde

(e) Egeus.
(f) Egeus had, toen zijn zoon na Kreten voer, de schipper een Swart en een wit zeyl meêgegeven, waer van hy het witte (indien Thezeus behouden bleef) in ’t wederkomen opgezet wou hebben; doch toen zy Attica begonnen te naderen, en ydereen verblijdt was, heeft de schipper door verzuym het swarte zeyl laten staen: Egeus, die dit van verre zagh, denckende dat Thezeus van Minotaurum verslonden was, heeft zich uyt mistroostigheyt van een klip te bersten geworpen.
(†) Dit was oock een zoon van Minos, die van d’ Atheners uyt nijt (om dat hy den worstelprijs gewonnen had) vermoort was; daer uyt sproot den oorloch van Minos tegen d’ Atheners, die hem, om vreê te hebben, jaerlijx een getal maeghden en jongelingen mosten zenden.
(g) Minotaurus.

[fol. C5v, p. 42]
(55) Den ouden Egeus noch: maer klagen helpt my niet,
Het geen my dus verdriet is (leyder) al geschiet.
’k Ben zoo veel swarigheên en ongeval ontkomen,
’k Heb zoo veel monsteren en beesten kunnen toomen,
En elck een goet gedaen, ja zellef nu op ’t lest
(60) Mijn lijf gegeven voor ’t Atheensch gemeene best,
Doch tot mijn achterdeel en vaders droevigh sterven:
En moet u, die ick minde, om Bacchus minne derven.
O Ariadne! ’k moet u voor uw’ trouwe raet,
En ’t kluwen dat gy gaeft, bedancken; maer wat baet
(65) My mijn verwinningh nu ick vader heb verloren?
Noch weet ick niet wat leet my vorder is beschoren:
Maer gy, ô Minos kint, hebt nu een godt ten man,
En rijdt ten hemel, met twee tijgers in ’t gespan
Van uwen wagen (h), daer een kroon van held’re sterren
(70) Uw’ koninklijcke kruyn verciert; en ons van verre
Aen ’t blauw gewelfzel toont een heerelijcken glans
Van uw’ vergode pruyck en nieugekrege krans.
Nu wenschtge om Thezeus niet noch u verlede leven,
En zult my zoo ick hoop mijn vluchten wel vergeven,
(75) Want Bacchus pleyt voor my, en denckt aen zijn bevel. (i)
Zoo langh ick aen uw kroon de zilv’re starren tel,
Zoo langh de goden my vergunnen om te leven
Zal ick uw’ goedheyt danck voor mijn behoudingh geven.
Ick minde u eerst als vrouw, en nu als mijn goddin;
(80) Zoo blijf ick eeuwiglijck gebonden aen uw’ min.

(h) Bacchus wagen wiert van Tygers voortgetrocken.
(i) Om dat hy hem belast had haer te verlaten.

[fol. C6r, p. 43]

**********************

Verklaringh van den VIII Brief.

NA dat MAKAREUS verstaen heeft den ellendigen staet van zijn zuster, uyt haren brief, beklaeght hy haer en zijn ongeval, en mijmert op zijns vaders onbarmhertigheydt, nadien zijn andere zusters en broeders aan malkander getrouwt zijn: daer na stemt hy zijn zusters wil toe om de vestroyde gebeenten van haer beyder kint te vergaderen; en wil na KANACES doodt niet langer leven, maer wanneer zy om hals is, met haer en het kint in een graf leggen waer toe hy een grafschrift instelt.



Makareus aen Kanace.

WAt woorden helpen nu mijn zusters leet beklagen?
Wat troost doe my ’t verdriet mijn’s droeve vrouw verdragen?
Wat hulp doe ick, als broêr, mijn zuster (†) en als man
Mijn half ontzielde vrouw? Ach! wat beschutzel kan

(†) Kanace.

[fol. C6v, p. 44]
(5) Hy geven, die zich zelfs niet zeker kan bewaren!
Mijn zuster, die nu vrouw, en moeder zijt door’t baren.
Zijt gy gedwongen dan te streven door het stael,
Na vaders wreet bevel; en is (ô droef verhael)
U kint in ’t bosch gebracht, tot aes van grage wolven.
(10) En in de holle buyck van zulck een beest bedolven.
Mijn vader (a)! deed gy’t om dat ick de vader was?
Bracht gy de kinderzond’ d’onnoosle neef te pas?
O onbarmhartig hart! te wreed voor uw’ twee kind’ren,
Kost gy ons onbedrijf door ’t kint zijn doot vermind’ren?
(15) Lucijn (b) behoet gy dan gy niet helpen moet,
Zoo is’t u godheyts schult dat Eolus dus woet.
Is’t onbehoorelijck, ô Venus! dat den broeder
Zijn zusters byslaep is, en draegtge u dan niet vroeder;
En is uw’ zoon zoo blint, dat hy, in plaets van eer
(20) Zoo grooten schand begaet; wil u verkeert begeer
Gedient zijn van de geen die zullix niet vermogen?
Dat’s geen goddinnewerk: den Dardaner (c), bewogen
Van uwe schoonheyt, gaf den appel van de twist
Aen u, die Pallas deugt en Junoos rijckdom mist;
(25) door uwe aenlockzelen vervalt’er veel in zonden:
,,Hy is niet schoon die vuyl van wercken wort bevonden.
Maer, och! wat mijmer ick, en laster Venus daet,
Want, of haer godheyt oit veroorsaekt heeft veel quaet,
Dat schoont mijn vader niet in ’t onbarmhartig straffen;
(30) Wil hy d’onnoozele zoo droeven doot verschaffen,
Beweeght onz’ jeught hem niet! Wat reden heeft zijn haet.
Daer hy de Zustertrouw mijn andere broeders laet

(a) Eolus.
(b) Dees was een Goddin die hulp in’t kinderbaren deê.
(c) Paris.

[fol. C7r, p. 45]
Volvoeren, dat hy’t ons belet, en wil doen sterven?
Moet ’t een paer kind’ren straf en d’and’re gunst verwerven?
(35) Van zeven broêrs, en zoo vel zusters, mach alleen
Kanace en Makareus geen bruylofsbed betreên:
Is Hijmen (d) dan geen God van d’een zoo wel als d’ander?
Zijn zes paer kinderen gekoppelt aen malkander
Met Junoós wil en hulp, wat schort’er aen het paer
(40) Dat nu noch overschiet; is vader moordenaer
Van ons, en heeft hy aen mijn broeders toegelaten
Daer ick om sterven moet, zoo moet hy my wel haten.
Verbolge wintvoocht, die de bulderaers ontsluyt
Van ’t nachtnaer noorden, en het wat’righ west; en stuyt
(45) ’t Lichtbrengende oost, en ’t bol geblaes van ’s swoele zuyen;
Die ’t wajen, als gy wilt, van d’uytgelate buyen
Beletten kunt; zijt gy een dwingen van ’t gewelt
Der winden (daer Neptuyn zich zelver voor ontstelt)
En kunt gy uwen toorn en gramschap niet bedwingen?
(50) Laet gy d’onstuymigheyt dus uyt haer palen springen?
Maer, och, waer mael ick van! zijn overstraffen aert,
Daer hy de wint meê temt, ons deze ellende baert:
Hy slacht een quaden boom, die steech van stam en tacken,
Geen voedtzel voor zijn vrucht en geeft, maer die laet zacken
(55) Van hare stelen neêr, voor ’t rijpen van den tijt:
Zoo wort ons’ jeught verstickt, en wij zijn ’t leven quijt
Eer onzen ouderdom schier goet uyt quaet kan scheyen:
Mijn kint is al om hals, mijn vrouw moet haer bereyen
Om van haer eyge hant, en zijn gezonden stael
(60) Te sterven; en ick leef als leveloos, en dwael

(d) Bruylofsgod.

[fol. C7v, p. 46]
Om zijnen grim ’t ontgaen, in vergelege landen,
Of blijf hier bezich met Appoloós offerhanden. (e)
O droeve zuster, zoo gy noch in ’t leven zijt
En deze letteren kunt lezen, eer uw’ tijt
(65) Door ’t swaert is afgekort, ick zulx noch troost’lijck reeken
Dat mijnen brief, hoewel geen troost, u toe kan spreken;
’kZal ’t afgeknaeght gebeent’ van u verscheurde vrucht
By een vergaderen, en niet in d’open lucht,
Maer met uwe asch vermenght, en by u laten rusten;
(70) En met den eygen dolck, die uwe ziel uytbluschte,
My by u in het graf doen dalen; en nadien
Gy om mijn liefde sterft, zal onzen vader zien
Dat ick om uwe liefd’ oock langer niet wil leven:
Want achtmen dat Kanace in ’t minste iets heeft misdreven.
(75) Heb ick de halve schult; derhalven past het my
Dat ick de zelve straf, die gy geleed hebt, lij:
Wanneer mijn vader dan zijn wille ziet volbrengen,
Zal zijn verbolgentheyt ten minsten wel gehengen
(Indien zijn straff in ’t graf niet over ons en streckt)
(80) Dat eene steen, het lijf van u en my bedeckt,
Met deze vaersen die ons droevigh eynd besluyten;
De zuster en de broêr gingh vaders wil te buyten
Door liefd’, maer, man en vrouw geworden, doen het geen
Hy wilde; en rusten met haer kint hier nu by een.

(e) Hy was zijn vader op Delphos in Apolloós tempel ontvlucht.


[fol. C8r, p. 47]

**********************

Verklaringh van den IX. Brief.

IAZON zich zelven, aen alles wat MEDéA hem in haer brief te last leydt, schuldich voelende, hout zich quanzuis heel beteutert, niet wetende wat hy haer antwoorden zal; en wil zich noch eenichzins dankbaer voor haer hulp (daer hy een kort verhael of doet) met woorden toonen. Daer na leydt hy de schult van zijn hertrouwen, op de staetgiericheyt, waer door hy zijn kinderen (by MEDéA gewonnen) in Kreons Hof groot zocht te maken; maer MEDéA zijn scheydingh niet toestaende, bekent hy evenwel zijn trouw met KREÜZE volvoert te hebben, op hoop dat zy het met der tyt goetvinden zou. Voort verhaelt hy hem leet te zijn, dat zy (overmits haer te boos aenstellende) uyt KREONS hof vertrecken most, en hoopt haer weêrkomst van KREON te verkrijgen. Betuygende hoe aengenaem hem haer brief was, zeyt hy voorts deernis met hare droefheyt te hebben; en vermaent haer, haer zelven te betoomen in haer gedreygde wraek. Midlerwijl hoort hy het ongeluck aen KREON en zijn dochter door MEDéAS gift, en de wreetheyt aen haer eygen kinderen (die zy verscheurde) [fol. C8v. p. 48] gewrocht, hier over valt hy aen ’t verwijten, en eyndight zijn brief met vertooningh van haer straf, die hy om dat zy hem eer goet gedaen hadt, haer niet aen wil doen, maer laet die anderen voor eenige andere misdaet over.



Jazon aen Medéa.

’t HErdencken van de deugd die ’k van u heb genoten
Komt, nu ’k mijn onschult doe, mijn schulden meer vergrooten;
De kennis van mijn quaet maeckt mijne pen beschaemt
Om dat mijn antwoort geen bequame reên beraemt
(5) Waar meê ick u Medé, ten vollen kan vernoegen,
Vermits dat ick de daed niet by mijn woordt kan voegen.
Zoo ick uw’ weldaed swijgh zoo toon ick my onwaert,
Om immer yemants gunst te krijgen; en verklaert
Mijn brief, tot danckbaerheyt, den lof die gy verdiende,
(10) Zo word ick weêr geacht verachter van mijn vrienden,
Door dien ick voor uw’ hulp u achteloos verlaet:
Hoe dat ick ’t overlegh, en, wat ick doe, ’t is quaet.
Maer om het minste quaet uyt deze twee te kiezen,
Wil ick van mijne plicht eer trouw als danck verliezen:
(15) Dit geeft mijn schrijven stof om alles wat ick deê
U toe te eigenen. Gy holpt my op mijn beê,
Het kopervoetich paert, harthoorenige stieren,
Bedwingen in het juck, en voor den ploegh bestieren,
[fol. D1r, p. 49]
Om de omgeploechde aerd te zajen met het zaedt
(20) Daer Kadmus eer zijn deel af had gezayt (a), en staet
Uw’ Jason trouw’lijck by in ’t krijgsvolck t’ overwinnen;
U tooverkrachtich kruyt, doet slaep in ’t ooch beginnen
Van d’ altijt wack’re draek, en helpt my aen de vacht (b)
Die ’k door uw’ min met u uyt Kolchos herwaert bracht.
(25) Mijn vader (c) is verjonght; mijn hater (d) deed gy sterven,
Om dat ick rust, en gy mijn liefde zoudt verwerven.
Dus levend’ hebt gy my twee kinderen gebaert,
’k Was blijde, en gy met my, om dat gy moeder waert:
Toen zocht ick middel tot grootmaking van uw’ vruchten,
(30) En mijn staetgierigheyt die wrocht uwe ongenuchten:
’k Verkreegh van Kreons gunst zijn dochters huwelijck, (e)
En trachte door de trouw na het Korintisch rijck;
Mijn meening deed ick u oock dadelijck weten,
En bad u om verlof: dit heeft u strax gespeten,

(a) Dit waren draketanden. Mars had eertijts een deel daer af aen Kadmus gegeven, die hy zayde; en de rest bleef in bewaring van Aetus, Koning van Kolchos, Medeas vader.
(b) ’t Gulde vlies.
(c) Ezon.
(d) Pelias, zijn oom, die door Medeas list van zijn eyge dochters vermoort wierd.
(e) Kreon, Koning van Korinthen, gaf Iazon zijn dochter Kreüza ten huwelijck.

[fol. D1v, p. 50]
(35) En wat ick zeggen mocht gy woud my niet ontslaen;
’k Verhaelde wat my drongh om zullix aen te gaen,
En mijne kinderen in Koninghs hof te voeren,
Maer alles was vergeefs; gy stelden ’t al in roeren,
Toen zach ick uwe liefd’, die om uw’ kinders luck
(40) My niet verlaten woud, hoe zeer dat ich het stuck
Van mijne scheydingh in uwe ooren zocht te praten,
’t Was al om niet gezeyt; noch gingh ick u verlaten,
En vorderden de vrucht van mijn verkrege kans:
Gy, door de liefd ontzint, vervloeckten alle mans
(45) Om Jazons trouwloosheydt, die’k niet en kan ontkennen:
Ick dacht, de tijt die zal Medéa wel gewennen
’t Geen daer zy nu om treurt; zoo ras haer gramschap stilt
Zal dit haer wijsheyt wel bevallen; en, men spilt
Hier zijne reên vergeefs; wanneer vergramde zinnen
(50) Den teugel zijn ontglipt, en, heel op hol beginnen
Te steyg’ren, in den top van ’t omgeroert verstant,
En kan ’t vermanen haer niet houden in den bant
Van reden, om een zaeck ten goede te bevroeden,
Best laet ick deze buy eerst heel ten eynde woeden.
(55) Dus voerde ick u met my in het Korintisch hof,
Daer ghy het tot mijn leet oock maeckten veel te grof,
Gy waert ’er anders niet zoo haestich uyt gedreven,
Maer had met Jason meê in Kreons huys gebleven;
Doch, schoon gy vluchten most, mijn hart dat liep u na,
(60) En smeeckten d’ oude man (f) voor u weêr om gena,
Vermits dat u de liefd tot zullix had gedreven:
Terwijl ick voor u spraek wiert my uw’ brief gegeven,
Die ’k minlijck heb gekust, en met medoogen las,
En wederom de vreugd aen my vernieuwend was

(f) Kreon

[fol. D2r, p. 51]
(65) Die ’k in u min genoot : en ’t overwaer verhalen
Van al ’t genote goet deed mijn gedachte verdwalen,
Bedenckend’ dat’er noyt van ’t geen ick u verzocht
Iets was, hoe grooten zaeck, of’t wiert door u volbrocht,
Behalven dit alleen, dat u wel droef moest wezen
(70) Toen ’t u ons zoontje zey, en toen de klancken rezen
Van ’s volleks huwlijxwensch; ô al te droef geluyt
Voor die, die in haer plaets nu zach een and’re bruyt:
Uw’ Jazon voelt het leet dat gy doe most verdragen,
En zijn medoogentheyt doet hem uw’ klacht beklagen.
(75) Maer gy die zoo veel deugd’ aen Jazon hebt gedaen,
Laet uwe toornicheyt niet boven reden gaen;
Denckt, als ick heb gezeyt, dat ick deez’ echt tot voordeel
Van onze zoonen heb begonnen: laet u oordeel
Zoo ver niet zijn verruckt door mijn begane schult,
(80) Dat gy d’ onnoosle vrouw, en ’s vaders huys vervult
Met droefheyt, of met haet tot u, door het besluvten
Van een verwoede wraek; wilt die gedachten stuyten.
Maer hoe? terwijl ick schrijf zoo steent het heele hof,
Men komt my zeggen dat Medéa, (die ick ’t lof
(85) Van al mijn vromicheyt gegeven heb, en eerde
Nu noch in dezen brief) hier vreugde in rouw verkeerde,
En dat uw houwlijcks gift (g) die gy Kreüza schonckt,
De bruylofszael en ’t huys met vierigh gif ontvonckt;
Ick hoor de doot van vaêr en dochter: wort u dreygen
(90) Zoo ras van doen gevolcht? is u de wreetheyt eygen?
Ick meende ’t was om my dat gy uw’ broeder (h) eer
Verscheurde, och,maer ’t is waen, mijn kinders doet gy ’t weer.

(g) Dit was een betooverde kroon.
(h) Absyrtus.

[fol. D2v, p. 52]
O overgeve vrouw’, kunt gy uwe eyge zonen
(Die noyt aen u misdeên) niet voor u zelfs verschoonen?
(95) O tijgeraerdich hart, maer boozer dan dat beest,
Wat leeuw of beereklauw is ooyt zoo wreet geweest
Dat zy haer eyge jongh niet voor de doot zou hoeden!
Hoe kon uw’ dolle wraeck zoo op d’ onnoosle woeden,
Was u het moorden lust, waerom zulx niet geboet
(100) Aen my, die u alleen misdaen heb? moet het bloet
Van uwe kinderen des vaders quaet misgelden?
Gy zijt om deze daet meer lasterlijck te schelden
Als gy wel roem verdient van uw’ verlede deugdt:
Moort my zoo moort gy ’t al, ick deed’ u ongeneugdt;
(105) Doet gy verkeerde wraeck, of is dit noch uyt minne?
Of wilt gy ’t eerst aen ’t mijn’, en dan aen my beginnen?
Nu zie ick uwen haet; en ’t geeft my nu niet vremt
Dat gy zoo lichtelijck den waker (i) heb getemt,
Want gy hebt boozer hart als draken en gedrochten,
(110) Gy slingert om u proy gelijck met slange bochten,
Gy braeckt door uwe keel onheb’lijck hees geluyt,
En schiet al piepend’ u vergiften azem uyt,
En gaet tot bergingh, ’s nachts in duyster henevegen,
Nu zult gy my (niet waer?) wel tot uw’ liefd’ bewegen;
(115) ’k Zal nu wel meer op u vertrouwen zoo ick plach,
Op u die zelfs u zaedt verscheurd: u wreetheyt mach
My wel verzekeren om quaet van u te duchten.
Eerst had gy noch wat hoop, nu slijt uw’ hoop met vlughten;
En waer gy komen zult ’t gerucht zal u bedrijf
(120) Al hebben uytgekrayt: waer vint gy u verblijf,
Nu dat u yders haet een geessel zal verstrecken
Om rusteloos van ’t een in ’t ander lant te trecken?

(i) Den draeck die ’t gulde vlies bewaerde.

[fol. D3r, p. 53]
De straff’ ontloopt gy niet; is ’t niet om deze daet
(Daer ick uyt medelij u niet om volgen laet)
(125) Gy krijgtze om ander quaet, indien uw’ quade nucken
Niet overgaen, en, zoo gy zulcke wreede stucken
Met goede daden niet verbetert, volght u druck.
Dit schreef ick toen uw’ haet my holp aen ’t ongeluck.

[fol. D3v, p. 54]

**********************

Verklaringh van den X. Brief.

ICk heb de antwoort van PROTÉZILAUS hier ghestelt na dat de storm in Aulis, daer de Grieken om mosten blijven leggen, door KALCHAS raet met het offeren van IPHIGENIA, AGAMEMNONS dochter, gestilt was. Hy zoekt zijn LAODAMEYA te vertroosten, en vermaentze goetsmoets te zijn, en geen noodelooze droefheyt te stellen, maer haer te vercieren gelijk zy gewent was; zeggende dat zy geen vrees behoort te hebhen voor PARIS; die hy niet hooger acht dan een venusjancker, in weelde opgevoet, daer in tegendeel oorlogh en weelde niet overeenkomen; en met eenen verheft hy de dapperheyt der Griecken; bevestigende Troyens toekomenden val, uyt KALCHAS woorden en de voorzeggiingh van PARIS geboorte; (te weten dat de zelvegespelt wiert een oorzaeck van Troyens verderf te zijn, toen HECUBA, terwijl zy van hem swanger was, droomde een Fackel te baren, die de stat in brant stack) vorder vermaent hy haer niet te vreezen voor d’ orakelspreuck van den eersten Griek zijn doot in het landen van de vloot; en stelt haer de vreugde voor, die zy na zijn weder- [fol. D5r, p. 55] komst in ’t hooren van de daden voor Troye gedaen, uyt zijn mont, hebben zal; betuygende alzoo zeer als zy daer na te verlangen. Doch de historien melden dat hy in het begin des oorloghs gebleven is.



Protézilaus aen Laodameija.

DAt zulck een groetenis als gy my toe liet zenden,
Laodameija lief, mach al uw’ zorgen enden;
Dat ick gelijck ick lest zoo schielijck van u voer,
Met zulck een voorspoet weêr mach wenden schip en roer,
(5) Om u de kusjes die ik schuldich bleef te geven;
En als verwinner deel mijn wapen en mijn leven
Aen Jupiter en u: dat zoo u wil geschied
En Griecken d’ ondergangh van ’t welich Troye ziet.
Schep moed mijn lief, gy zult Protézilaus weder
(10) Genieten (wil ’t Jupijn) zet uwen rouw ter neder;
En zijt u teeder hart niet straffer dan de Goôn,
Door noodelooze zorgh. Ciert, zoo gy zijt gewoon,
Uw’ schoone leden met uw’ vorstelijcke kleeren,
Laet uwe albaste borst geen toyzel meer ontbeeren,
(15) En vlecht met peirels u van gout gesponnen hayr:
Denckt om de zegevreughd, maer niet aen ’t krijghsgevaer.
Neptunes tooren hout ons niet van Troyens vesten
Schoon hy den bouwer was; want Kalchas heeft ten lesten,
Tot welvaert van de vloot, bevonden dat de wint
(20) Most met Diana’s eysch, voor ’t schieten van haer hind’.
[fol. D5v, p. 56]
(Door Iphigenia ten offerhand te slachten)
Gestilt zijn: Atreus zoon (a) die zich zulx schuldich achte,
Betoonde met der daet zijn yver voor ’t gemeen,
En gaf Diaen ten zoen zijn dochter Iphigeén,
(25) Die van den Outer af ten hemel is gevaren:
Hier over liet de wint haer buld’ren, en de baren
Betemden haer gewelt. Nu zeylen wy met spoet:
’t Gerucht voert onze komst den roover (b) al te moet,
Wiens swackheyt niet verdient met vrees te voên uw’ zinnen.
(30) Doet Paris, niet bequaem als tot het dartel minnen,
U duchten voor u man? dien opgesmockten gast,
Diens hooft geen hellem maer Meoonsch gekeuvel past.
Meent gy dat overdaed en rjjckdom, in het strijden,
Hem zullen voor onz’macht, en voor de doot bevrijden?
(35) O neen: daer ’t oorlogsvolck in alle weelde leeft
,,Zijn zy tot vechten leuy, en haren moet begeeft
,,Wanneer haer d’ oorlogsramp met arremoe komt plagen.
Wy Griecken kunnen bet zulck lief en leet verdragen,
Dat tuygt Alcides (c), en de vinder van de vacht, (d)
(40) En Thezeus die zijn lijf uyt veel gevaren bracht:
Dat tuygen groot getal van wijtberoemde helden.
Wat deugden hoortmen doch van Dardaens (e) afkomst melden?

(a) Agamemnon.
(b) Paris.
(c) Herkules.
(d) Iazon.
(e) Daer de Troyanen haer herkoomst af rekenden.

[fol. D6r, p. 57]
Heeft Herkules, mijn oom (f), den valschen Koningh (g) niet
Verwonnen en gedoot, om dat hy achterliet
(45) ’t Vergelden van zijn hulp? is Troyens eens voor dezen
Ten gronde toe verdelght, ’t zal ’t nu noch eenmael wezen:
Want Kalchas (h) die den raet der Goden is bewust,
Zeyt ons den zege toe. Priaem, in slaep gezust
Door Paris, wist wel eer dat dezen zoon d’ onsteker
(50) Van Troyens brant zou zijn; der Goôn besluyt gaet zeker
Indien de vader hem hanthavent in zijn quaet.
,,Die geen waerschouwingh acht ’t verderf te wachten staet.
Dus vreest, ô halve ziel, geen Aziaensche machten,
Noch Hector, noch zijn broêrs: wilt Zimoïs (i) niet achten.
(55) Vervaert u zelven niet om ’t landen van de vloot,
Noch om d’ orakelspreuck van d’ eersten Grieck zijn doot,
Uyt zulck een groot getal zal ’t lot juyst my niet meenen:
Verwint uw’vrees met hoop, en staeckt u droevich weenen.

(f) Protezilaus wert gehouden voor de zoon van Iphiklus, Herkules broeder.
(g) Laomedon, te voren Koningh van Troyen, Priams vader.
(h) Dit was een Troyaensche Paep, die, door Apollo van Troyens ondergang gewaerschout, zich by de Griecken had begeven.
(i) Een rivier van Troyen.

[fol. D6v, p. 58]
Zijt niet bekommert voor toekomend ongeval,
(60) Mits niemant zeker is wat hem geschieden zal,
En ’s werelts wijser gaet op evenradde raders,
Is ’t zotheyt onwis luck te wachten, of yets quaders
Als tegenwoordigh is te vreezen: waengeloof
Vervoert de zinnen vaeck tot beuzelen, maer, doof
(65) Moet hy voor zullix zijn, die zich gerust wil stellen;
Mijn onluck kanmen uyt geen struykelvoeten spellen;
De schrick verschijnt alleen in u verzaeght gemoet
Met mijne afbeeltenis, verbleeckt en zonder moet;
Veracht uw’zorgen, en gelooft dat Goôn en menschen
(70) Ons meê zijn, en ’t verderf van ’t dartel Troye wenschen.
Heeft Paris Venus hulp in ’t schaken (k) meê gehadt.
Zy niet, maer Mavors hulp is machtich, om, de stat
Te hoeden, of, aen ons verwinningh te verschaffen:
,,De goden helpen hem die ’t quade komt bestraffen;
(75) Zoo doen wy; ’t ongelijck dat dreef ons op de zee,
En ’t recht, vol waerdicheyt, brenght ons de zege meê.
Wat vreugde zal ’t u zijn, wanneer ick al ’t bedrijven
Na ’t eynd van dezen tocht verhalen zal, en schrijven
Met mijne klingh in ’t zant van onze wandelsteê,
(80) Hoedanigh Tenedos (l) zich opdoet uyt der zee,
Waer Xantus waterloop (m) al heen swiert, en wat steden
Wy wonnen, hoe van slach; en, hoemen heeft gestreden:
Waer Agamemnons tent wiert eerstmael opgerecht,
En waer de plaetze was van ’t hevigste gevecht;

(k) In ’t schaken van Helena.
(l) Een zeestat om jet Troysche landt.
(m) Een rivier.

[fol. D6r, p. 59]
(85) Hoe dat zich Illion (n) vertoonde, en aen wat zijden
Men op de muuren klom, of in de stat quam rijden.
Wat vreugde zal ’t u zijn wanneer ick u vertel
Hoe Hector quam om hals, waer Paris was in ’t spel
En sneuvelden door ’t stael, hoe zich Achiles weerde,
(90) En hoe de Griecksche macht des vyant lagen keerden;
Wat dat de schranderen Ulisses dorst bestaen,
En wat dat yder helt voor Troye heeft gedaen.
Maer wat voorname vreugd wil ’t wezen, als gy hooren
Zult uyt zijn eyge mont ’t bedrijf uws uytverkoren?
(95) Verwacht dien blijden dach en neemt een kleyn gedult,
Daer voor gy langen tijt met vreugd zult zijn vervult.
Dan zal een nieuwe liefd’ ons eerste doen vermeeren
Met dubb’le zoeticheyt; en mijn verkregen eere
Zal ons bekleeden met een heerelijcken glans.
(100) Staeckt uwe omhelzingen aen ’t wassche beeldt uw’s mans, (o)
En spaertze tot zijn komst, die mooglijck eer zal wezen
Als gy verhopen durft. Verbant het ydel vreezen,
En, doet uw’ zinnen niet ontrusten zonder noot.
Dit schreef ick in den tijt die my noch overschoot
(105) Toen ick uyt Aulis (p) most vertrecken, om u harte,
Dat om het mijne wenscht, te ontslaen van zorgh en smarte
Zoo veel ick hier meê kan. Ick vaer, gelijck gy blijft,
Verlangend’ na de wint die my weêr herwaerts drijft.

(n) Of Troye.
(o) Zy schrijft in haer brief, dat zij zijn wassche beeltenis geduyrigh by haer heeft, en liefkoost.
(p) Een Griecksche zeehaven.


[fol. D6v, p. 60]

**********************

Verklaringh van den XI. Brief.

NAdemael LYNCEUS des nachts (toen de dochters van DANAUS hare mannen op het bruylofsbed vermoorden) door HYPERMNESTRA (die alleen van vijftigen, haren bruydegom trouwelijck voor de doot behoede) zoo schielijck gewaerschout wiert om te vertrecken, schier niet wetende wat het beduyde; zoo heeft zy hem een brief nagezonden, die het hem van alles verhaelde; en hoe zy hierom van haer vader gevangen wiert gehouden. Ick begin zijn antwoort daer op als volght: hy verwondert zich van DANAUS wreetheydt, en het ombrengen van al EGIPTUS zonen, zijne broeders; belovende HYPERMNESTRA voor de deucht aen hem gedaen te verlossen, haer biddende om geen verlede druck te dencken, maer vast betrouwen te stellen dat hy in kort, eer DANAUS op zulx verdocht is, haer, als zijn vrouw, van dien wreeden vader ontslaen zal. Het welck hy oock ten lesten gedaen heeft, zoo dat de orakelspreuck daer DANAUS voor vreesde, (te weten dat hy van swagers handen sterven zou) waer geworden is.



[fol. D7r, p. 61]

Lijnceus aen Hijpermnestra.

TErwijl ick mijne vlucht vervolgh met eenzaem dwalen,
O Hypermnestra, komt uw’ brief my ’t leet verhalen
Dat uyt uw’ deugde sproot; en gaf my vol bescheyt
Waerom ik zoo verbaest wiert van u uytgeleyt:
(5) Ick schrick van ’t geen ick lees en uwe deugd wou hind’ren
Door uw’ stantvaste trouw: zijn al Egyptus kind’ren
Behalven ick vermoort? ô onverwachten slach!
En al te droeven nacht na d’ eerste bruylofsdach.
Zijt gy alleenich trouw, en ick alleen in ’t leven
(10) Van zusters en van broêrs te wederzijds gebleven?
O booze stucken; zijn de broeders door de hant
Der zusters omgebracht op ’t hu’lijck ledekant?
Was Danaüs zoo fel, zoo bits op ons gebeten,
Kon hy ’t voorgaende niet met deze trouw vergeten;
(15) Gaf vader (a) hier meê niet de kind’ren ’t rijck gemeen,
Waar was’er beter vont tot vrede voor haer tweên!
Of had hy vrees voor ons, dorst hy ons niet vertrouwen
Als zoonen, of voor mans van zijne dochters houwen?
Maer neen, daer schorten ’t niet, hy heeft bedeckt getracht
(20) Verradelijck te doôn Egyptus gantsch geslacht,
Om ’t erfbetoyde rijck van Belus (b) af te loopen;
’t Gehoorzaem dochtertal, met mannebloet bedropen,
Vertoont zijn wreet besluyt, dat zonder u verschoon
O Hypermnestra, hem geluckt was: maar de Goôn

(a) Egyptus.
(b) Vader van Egyptus en Danaus.

[fol. D7v, p. 62]
(25) Die haten ’t quaet, en zijn ’t oock machtich te bestraffen,
Haer gramschap wil die moort rechtvaerde loon verschaffen;
Zy zullen, zoo ik hoop, my voor ’t vervolgen van
Dien wreeden schoonvaêr wel behoeden, tot ick kan,
Met vaders volck gesterckt, u uyt zijn handen rucken,
(30) Wilt maer een weynich tijts voor zijne gramschap bucken,
En vreest niet voor uw’ doot, Jupijn zal zulx verhoên,
En ick in aller ijl tot uw’ verlossingh spoên,
Mijn edel hart zal deugd met dubb’le deugd beloonen
Voor uw’ barmhartigheyt die gy my ginght betoonen:
(35) ,,Want van die goet genoot, en hulp verkreech in noot
,,En na zijn macht, die ’t hem eerst deed geen bystant bood,
,,Is trouweloos, en wort gehaet van Goôn en menschen.
En laet u schoon gezicht van wanhoop niet verslenssen;
’k Bemin u voor uw’ zorch en zusterlijcke trouw,
(40) Waer door gy blijcken liet het harte van een vrouw:
’k Zal oock gelijck ’t een man betaemt u weêr bevrijden,
Van ’t geen u Danaus voor uwe trouw laet lijden;
En eer ick u verlaet, verlaet ick eer mijn lijf
Dat gy bevrijde van uw’ zusters onbedrijf.
(45) Laet langverlede smart, noch al het wedervaren
Van ’s ouders broedertwist, uw’ zinnen niet beswaren:
Noch denckt niet om de vlucht (c) na ’t Griecks gewonne lant;
En ’t ander dat u nu beswaert, is mijne hant
Gereet om van u af met boey en bant te breken:
(50) Indien ick ’t raetzaem vond ick zond u wel een teeken

(c) Egyptus had zijn broeder Danaus uyt Egypten verdreven.

[fol. D8r, p. 63]
Wanneer, en hoe ick ’t meen te doen, maer laet het om
Dat Danaus dees brief mocht lezen; docht ik kom
Licht eerder als hy denckt om u verdriet te korten.
’k En meen geen tranen op uw’ grafsteê neêr te storten,
(55) Want gy en zijt de doot noch nergens na zoo na
Of Danaus ziet my al meester, en te spa
Zijn overboos bedrijf, en ’t eynde van zijn dagen:
Gy zult noch zien het eynd van al uw’ onlucks plagen;
Leef onderwijl getroost, en denckt dat ick, uw’ man,
(60) Zal doen om uwen wil al wat ick weet of kan.


[fol. D8v, p. 64]

**********************

Verklaringh van den XII. Brief.

PHAON vermaent SAPPHO haer droefheyt om zijn afzijn te matigen, en haer zelven bezich te houden in haer roemwaerde poëzy, om haer broeders verwijt en haer ongeldult te verwinnen; betuygende dat wanneermen de zinnen bezigh hout, KUPIDOOS brant verdraeghzamer wort: voort bidt zy haer de gedachten van dat by andere meer als haer beminnen zou, te verwerpen; verhalende hoe dat haer geleertheyt en uytgenomen lusjes hem alleen bekoort hebben; en ontschuldigt zijn bedeckt vertrecken om de groote droefheydt die hy in ’t afscheytnemen gehadt zou hebben; belovende korts weder te keeren: biddende dat zy uyt mistroostigheydt haer leven niet zou verkorten, maer na zijn wederkomst verwachten.



Phaon aen Sappho.

GEleerde Sappho, die met u treurtoonich dichten
De Goden zelver zoud tot derenis verplichten,
[fol. E1r, p. 65]
O zangster die met u het negentaI (a) vermeert,
Hoe is u blijden toon in zulck een rouw verkeert
(5) Dat gy dus droevich dicht van uwe minnesmarten?
Gy, die Apollo (b) zelf met uwe lier zoud tarten,
Verlaet dat lief geluyr en klaeght u vaersen uyt,
Doch uwen stijl genoegh aen Phaons oor beduyt
Dat uw’ begaefde hant die letters heeft geschreven,
(10) Die uw’ verborge vlam zoo klaer te kennen geven.
Zoo ick uw’ droeve ziel kan streelen met mijn veêr,
Zoo bid ick om onz’ min herneemt u vreugde weêr,
En staeckt dat swaer gesnick van uwe treurgezangen;
Laer u w’ ontstelde lier niet langer ledigh hangen,
(15) Maer laet uw’ ving’redans de zoete snaren slaen,
En vangt tot tijtverdrijf u kunstich quelen aen
Dat u de Muzen maeckt in alles te gelijcken:
Schoon Febus fier gehoor zou zelver ’t vonnis strijcken,
Men telde u in ’t getal van ’t rot van Helikon;
(20) En stelde u in ’t gestoelt van d’ aldoorziende zon.
Het goddelijck geluyt der zusterlijcke (e) zangen
Heeft uwe groote geest geheel end’ al omvangen.
Verlaet de ledigheyt, die uwe pen niet past,
Op dat u groot gemoedt van ongeneugde ontlast.
(25) Uw’ wijsbegaefde breyn is machtich om te mind’ren,
En (zoo gy ledigheyt uw’ lust niet laet verhind’ren)
Te blussen Venus vier: Kupidoos kleyne kracht
Zal swacken, zoo gy wilt u wonderlick gedacht
Vermaken in ’t gemaeck van kunstgevlochte versen,
(30) En uyt u herssenvocht het puyck van rymen perssen.

(a) De Negen Muzen.
(b) Zanggod.
(c) Hy meent de Muzen.

[fol. E1v, p. 66]
Verdooft u broêrs (d) verwijt door ’t klincken van uw’ keel
En door het snarespel van uw’ doorluchte veel.
Het spijten van ’t verwijt maeckt botte zinnen schrander,
En weckt een weetniet op (’k laet u staen en een ander
(35) Vol kennis en vol kunst) tot vord’ring van zijn eer;
En leert ’t vervaerde volck zich stellen strax ter weêr;
En ’t kan een trage geest wel lcihtlijk velijtigh maken;
Een sloffen weckt het op te letten op zijn zaken:
Zou uw’ begaefde breyn dan lijden zulck verwijt?
(40) Toont dat gy uwen roem noch neit ontwaerdigt zijt.
Maer gy meugt wederom op mijne reden zeggen
,,Die verst is van ’t gevaer wilt ’t altijt best beleggen;
En, kaeck’len koelt geen smart die in ’t gebeetne brand,
Maer min wil weêrmin, en een wond des meesters hand.
(45) ’k Beken ’t die pijn gevolet kan woorden weynigh baten,
En ’t valt gesonde icht die ziecken toe te praten;
Maer die verlichting zoeckt, of ’t eynde van zijn quael,
Beveelt zich aen den arts, en vollegt t’eenemael
Het geen die best bevalt: gewonde of ziecke lieden,
(50) En leven neit na lust maer na des arts gebieden.
Laet ick den arts dan zijn en stellen mijn besluyt
Tot uw’ gesontheyt voor; dat ’s: laet u nimmer uyt
Mistroostigheyt, terwijl ick van u ben, verwinnen;
Verbant Leukades hulp uyt uw’ verliefde zinnen;
(55) En denckt niet dat ick u verlaten heb, om dat
Ick mijn Sicijlsche reys bedeckt heb aengevat:
Acht oock de meysjes van Sycilie soo aerdigh
Noch schoon niet, dat mijn min, die ’t u alleen acht waerdigh,
(d) Charanus.

[fol. E2r, p. 67]
Op haar zou vallen; neen, gy Zappho hebt mijn hart
(60) Door uw’ geleerde geest bekoort; ick ben verwart
In ’t welgh dartelen van uw’ gestreckte leden;
Uw’ kittellusjes, die my oyt vermaeck aendeden,
Waer in gy yder gaet te boven, zijn te zoet;
Geen ander heeft mijn lust met zulck een smaeck geboet.
(65) En schelt uw’ schooneydt niet, ick hefze in mijn gedachten
Soo hoogh gy wenschen kunt, wilt gy ze dan verachten?
De leifd’ maeckt lieffelijck aen liever oogh al ’t geen
Dat in ’t geliefde huyst, of uyt liefs oogen scheen.
Laet uwe droefheyt om mijn haestelijck vertrecken;
(70) Dat zal mijn liefde niet verdooven, maer meer wecken.
’k Ben zonder afscheyt t’scheep en onder zeyl gegaen,
Maer heb ’t om beters wil van u en my gedaen,
Want als twee harten, door de min gekoppelt, scheyen
Is ’t wederzijds verzelt met zuchten en met schreyen.
(75) En al en heb ick oock geen gifte noch geschenck
Waer by ick u hier in Sycilië gedenck,
Zijt daerom niet bedroeft; want dat zou my bedroeven
Wanneer ick die bezagh, en u niet zagh: ’k behoeve
Terwijl ick van u ben geen teken, want de min
(80) Brengt my zoo dickwils uwe aenlockzels in den zin
Als ick in d’uwe speel; ’s nacht zie ’k u in mijn droomen
Niet minder, als ick u daer in te voor kan komen:
Ick hoop in korten tijdt weêrom te keren, en
Zoo blijde in daedt te zijn als ick in droomen ben.
(85) Laet onertusschen uw’ gedachten noch uw’ zinnen
Van ongeneugde en druck niet noodeloos verwinnen.
Kranst om u schrander hooft Apoloops lauwerier,
En, scheyt zoo licht’lijck niet van zanglust en van lier.
[fol. E2v, p. 68] Verciert u op het schoonst’ en gaet niet langer quynen,
(90) Uw’ droefheyt quelt my meer als immermeer de mijne.
Verdrenckt u zoo niet in de Leukadijsche zee,
Of wacht u Phaon, en neemt hem als d’uwe meê,
Want zoo gy sterven wilt weil ick niet langer leven:
Ey laet de wanhoop u zoo veegen spoor niet geven.
(95) ’k Zal keeren; keert uw’ druck, wilt wat geduldigh zijn;
Bewaert u leven, lief, want anders mis ick ’t mijn’.

                        EYNDE.

[fol. E3r, p. 69]

OP

De Vriendtschap.

    DE vriendschap wert van wijze luy
By Echoós weêrklanck vergeleken
Die antwoort op ’t voorgaende spreken,
    (Doch veeltijs flau, maer noyt zo luy)
(5) Dit zoude ick swaerlijck zoo gelooven,
    Want ondervindigh wijst my aen,
    Dat zulck besluyt niet vast kan gaen;
(’k Zie ware vrintschap schier verschoven,

    En krachteloos om yemants hart
(10) Tot gunst en wederliefd’ te wecken,
Hoe kan zy dan ene Echo strecken
    Indienze niet gehoort en wert?
Maer wederstpeelt my in gedachten
    Dat echter zulx wel wezen kan,
    (15) De plaetzen zijn verscheyden van
Geluyt, en ingeslote krachten;

[fol. E3v, p. 70]
    Daer zijn’er daer geem weêrklanck is,
Daer zijn’er die men flau kan hooren;
Daer zijn’er als met av’rechtze ooren
    (20) (Dit maeckt haer antwoort ongewis)
Die kunnen fel op wel uytspreken,
    Of, niet op yet, of; praet op raet:
    Die dan zich zelven horen laet
Op zulcke plaetzen, vint gebreken

    (25) Gelijck hier even is gezeyt.
Zoo is ’t met vrintschap oock gelegen,
Hoe weynigh wert die recht verkregen,
    Hoe menigmael vergeefs gebeyt!
Wat zeytmen dat verwoede dieren,
    (30) Aen die haer vrientschap doen, niet fel
    Noch brullend’ zijn, maer goet en wel,
En voor een weldaet yemant vieren!

    Wat zeytmen dat bewezen Jonst
Kan booze en botte menschen streelen
(35) Om yemant vrientschap meê te deelen;
    ’t Gebeurt maer ’t is onzeek’re konst,
Want qualijck is ’er yet te hopen
    Van volck dat redelijck wil zijn,
    Of immers zijn het in in de schijn.
(40) Is dan de liefde zoo verloopen?

[fol. E4r, p. 71]
    O neen, maer ze is verhuyst van d’ een’,
In d’ and’re plaets, eerst hadze ’t hart in,
Daer was zy al te nauw benart in,
    Doe spreydenz’er door al de leên;
(45) Dat heeft in ’t eerste wat geschenen,
    Maer, alsmen ’t wel heeft overleyt,
    Een dingh, aen veelen wijt verspreyt,
En zoo verdeelt door vleysch en beenen,

    Heeft geen vereenigigh van kracht;
(50) Dus kroopze weêr een weynigh ’t zamen
En hil dien vriendelijcken name,
    En gaf de tongh haer groote macht,
Daer klinkt haer Echto van met woorden,
    Daer vintmen niet als vriend’lijckheyt,
    (55) Daer is ’t al vrientschap wat men zeyt,
Maer z’ is alleen met gallemkoorden

    Gebonden, want wanneer de stem
Die eerst dit lustigh toontje neurden,.
Weêr swijgt, (gelijck wel dikwils beurden)
    (60) Dan heeft die vrientschap voorts geen klem:
De daed ontbreckt in alle zaken,
    Het zeggen valt veel lichter als
    Het doen, den aertscn mensch is vals,
Hy wil geveynsde vrinschap maken.

[fol. E4v, p. 72]
    Doch hier en daer in ’t menschen tal
Loopt, zomtijt wel ene goeden onder,
Mer ’t is zoo zelden als een wonder
    En kunst voor die ze zoecken zal.
Die dan een waren vrient kan vinden
    (70) Is d’ alderrijckste die ’er leeft,
    Want hem geen hulp nocht troost begeeft
In ’t ongeval: dus kennen vrinden.

[fol. E5r, p. 73]

HORATIUS

Vierde Gezangh van zijn
derde Boeck.


Hy, door der Zanggodinnen hoede, groote perikulen
ontkomen, hoopt door haer hulp altijt
veyligh te leven.

    KOningin Kalliopé
Dael toch van den hemel neder,
    Zinght een langh zoet liedjen uyt
    Onder ’t spelen van uw’ fluyt;
(5) Of is uwe lust gereeder
Om uw’ schelle keel te paren
Met god Febus cijtersnaren,
    Hoe gy ’t maeckt wy luyst’ren meê.

    Hoort, ey stil, hoort gy haer niet?
(10) Of beguyg’len mijmerkluchjes
[fol. E5v, p. 74]
    Mijn verstant? ’k denck ick ’er door
    Heyl’ge wouden dwalen hoor,
Waer in waterloop en luchjes
Lieflijck ruyschen op haer zingen.
(15) Ringelduyven, daer veel dingen
    Ons met praet van wort bediet,

    Hebben (toe ’k noch was een kint,
En, vermoeyt van slaep en spelen,
    Langhs den vultur lagh gestreckt)
    (20) My met jeugdigh loof bedeckt,
Langs den vultur in de deelen
Van Apuli’, daer ick onder
Ben gevoet. het scheen een wonder
    By een yder, woonende in ’t

    (25) Steyl en hooggelege gat
Acheronti, en de bosschen
    Der Batinos, en die van ’t
    Vette Ferentijnsche lant;
Alle menschen was ’t een wonder
[fol. E6r, p. 75]
(30) Hoe ick lach te slapen, zonder
Dat geen swarte adders losschen
    Quamen haer fenijn, of dat

    My geen beeren leet en deên;
Hoe ick, moedigh kint, van Goden
    (35) Dus beschut en bygestaen
    Met gewijde laureblaên
En verzaemde mijrte telgen,
Wiert bestommelt voor ’t verdelgen.
Zanggodinnen, die my nooden
    (40) Tot uw’ dienst, het zy ick heén

    Na het hoogh Zabijnen tij,
’t Zy ick keer na ’t koel Preneste,
    Of, het steyle Tibur my
    Tot zich lockt, of dat het zy
(45) Ick na ’t wat’rich Bayen neyge;
Waer ick ben ick blijf u eygen.
’t Strijden voor Filippes vesten
    Met verlies van Brutus zy,

[fol. E6v, p. 76]
    Nochte den vervloeckten boom,
(50)Noch de Ciciljaensche baren,
    Hebben my, die lust en zin
    In u rey en bronnen vin,
Niet geholpen om het leven;
Waer gy my niet wilt begeven
(55) Vrees ick oock voor geen beswaren.
    ’k Zal den barren bosforstroom,

    Als een willigh zeeman, graegh
Overvaren, en te lande
    Het onreysbaer dorre zant
    (60) Van d’ Assiriaensche strant
Oock bezoecken. zonder schennis
Zal ick in ’t bezighten, kennis
Nemen van de Britsche stranden,
    En ’t ongastvrijvolck, dat staegh

    (65) Valt aen ’t muyten; en Konkaen’,
Die met paerdebloet vermaeckt is;
    Oock van de Gelonen, vlugh,
[fol. E7r, p. 77]
    Met pijlkokers op den rugh,
En den vliet van ’t noortse Scijten
(70) Gy die Cesars zorgh doet slijten
Als dien grooten vorst geraeckt is
    In Piërus welfde paên.

    Om te rusten van zijn last,
Wen zijn afgestrede benden
    (75) In bezettingh zijn gebracht.
    Zanggoddinnen, zoet geslacht,
Koestervoedsters van ons leven,
Ey wilt goede raden geven
En met blijdschap tot ons wenden
    (80) Wy bevroên en weten vast

    Hoe hy, die logge aerd’
En de ongestuyme baren,
    Lant en rijcken door den druck
    Toomen kan met ongeluck;
(85) Die alleen kan evenaren
Zij bestieringh, heel rechtvaerdigh
[fol. E7v, p. 78]
Over Goden groot en waerdigh
    En den mensch van sterfflijcke aert;

    Oock ’t bloetdorstige geslacht,
(90) En de godvergete reuzen,
    Met zijn snelle blixemstrael
    Uytgeroeyt heeft altemael;
Deze gruwelijcke gasten
Torsten op haer armen lasten
(95) Om den hemel heel te kneuzen;
    Die gebroeders groot van kracht,

    Poogend’ Pelion op ’t spits
Van Olijmpus top te zetten,
    Hadden Jovis door dat stick
    (100) Aengejaeght en groote schrick
Maer, schoon zy haer moedwil wetten
Wat kon Tifus stout vermeten
En ’s ontzigb’ren Mimas sweten,
    Of Porfirion, heel bits

[fol. E8r, p. 79]
    (105) En verschricklijck groot, vol waen,
Retus met verscheurde stroncken
    Of Enceladus, vermaert
    Voor een schutter stout van aert,
Tegen ’t rammelen van Pallas
(110) Beuckelaer, die haer ten val was
Toenze ’t zaem ter neder zoncken?
    De alverterende Vulkaen

    En Vrouw Juno de goddin;
Hy die alle tijt zijn boge
    (115) Op zijn schouders houd, en klaer,
    (Die zijn ongebonden hair
In het zuyver nat komt doopen
Van Kastalis waterloopen,
Die, met al bekijkende oogen,
    (120) Kreupelbosch en woudt, waer in

    Hy te Licie is gebaert,
In bezit heeft die van Delfis
    En Patare voert den naem)
[fol. E8v, p. 80]
    ’k Meen Apollo; hielden ’t zaaem
(125) Met Jupijn. Raloze machten
Vaeck van eygen last versmachten
Maer der goden zegen zelf is
    Over macht van matige aert,

    En zy haten het gewelt
(130) Dat, van boosheyt overgoten,
    Allerleye schelmery
    Vint en brout aen allen zy.
Gijas met zijn hondert handen;
En hy (a) die Diaen’ tot schanden
(135) Zocht te brengen, neêrgeschoten
    En van haren schicht gevelt;

    Nu voorneme aenwijzers zijn
Van mijn waer en zeker zeggen.
    De Aerde ’t monsterlijck geslacht,
    (140) Van haer boezem voortgebracht,
Weêr bedolven ziende leggen

(a) Orion.

[fol. F1r, p. 81] In haer schoot, die hoortmen huylen
Dat haer broetzels in de kuylen
    Zijn van ’s afgronts diepe mijn:

    (145) ’t Snelle vier kan Etnás top,
Daer de reuzen onder sticken,
    Niet doorbraên: de gauwe gier,
    Uytgestelt ten wachter fier
Over boosheyt, laet geen picken
(150) Van des geylen Titi’s lever:
Piritous dien snoepreysswever
    Sluytmen voor verwaent getier
    Met drie hondert ketens op.




[fol. F1v, p. 82]

HORATIUS

Zesentwintighste Gezangh
des eersten boecks,


Elius Lamia ter eeren.

    ICk, der zanggodinnen vrint,
    Zal de ongstuyme wint,
Laten vrees en droef beswaren,
Storten inde Kreetse baren,
    (5) En bekommeren my niet
    Welcken Koning zijn gebiet
Vreezen doet aen d’uyterste oorden
Onder d’ As van ’t kille noorden;
    Of wat Tiridaet vervaert.
    (10) Zanggodesse, zoet van aert,
[fol. F2r, p. 83]
Die vermaeck vint in ’t geklater
Van het zuyver bronnewater,
    Swiert beschene bloempjes reê
    Tot een kransjen, om daer meê
(15) Mijnen Lamia te kroonen;
Wilt u hier in gunstich toonen.
    Zonder u is eer en faem
    My niet nut noch aangenaem.
’t Past u en uw’ zusterrijen
    (20) Dezen op nieu snaer geklangk,
    Dees met Lesbisch liergezanck,
T’zamen waerdigh in te wijen.



[fol. F2v, p. 84]

ZANG.

            ELlendigh lot
Hoe valt ghy my zoo vinnigh in ’t beginnen
                Van mijn minne?
            Kan Paphos God
        (5) En groote Koninginne
                Niet verwinnen
            U al te straf bestier,
                Dat ghy hier
        Over alle zaken stelt?
            (10) Laet u groot gewelt
                Wat dalen,
En wilt Kupidoos krachten niet bepalen.

            Vliegh vlugge vorst
Van ’t aengenaemste zoet dat Goón en menschen
                (15) Kunnen wenschen,
            Blaeckt in de borst
        Mijn’s liev’ Erastimene,
                Haest u, heene
            Druckt deerenis en min
                (20) Mijn Goddin
        In haer zin en zoet gezicht,
            Dat mijn leet verlicht
                En ’t quijnen
Van hopeloos beswaren mach verdwijnen.

[fol. F3r, p. 85]
            (25) Erastimeen’,
Die blinckt als Sol in’t oost’ uyt goddelijk’ oogen,
                Wort bewogen
            Door mijn gebeên,
        Wat blooheyt doet u blozen
                (30) Als de rozen
            Of Tijrisch purpurkleur?
                Ach waer deur
        Kan mijn klacht u fiere zin
            Niet wat meucken in
                (35) Mededoogen?
Beheerst my vry, maer matight u vermogen;

            Of stemt mijn doot,
Want walgend levern smart veel meer, door ’t moorden
                Van wree woorden,
            (40) Als, meegenoot
        Van Charons veege vrachten,
                Te versmachten
            In den vergetelvloet;
                Of bevroet
        (45) Gy wel dat ik na mijn doot,
            Met de helsche boot
                niet varen
En zou, maer met mijn ziel steeds in u waren?

                                EYNDE.



[fol. F3v, p. 86]
                    Druckfauten.

BladRegelvoorleest.
5.8.jont,zont.
12.15deugdbeminde,deugdbeminnend’.
16.13.en dient,verdient.
20.14.in,om.
22.9.den,doen.
4315.doe,doet.

            Enige kleyne letterfautjes gelieve den lezer
                                    te rechten.




[fol. F4r, p. 87]


********************************

TER GOUDE,
_____________

Gedruckt by Kornelis Dyvoort,
Boeckverkooper, woonende in de
Kortegroenendal, in ’t ver-
gulde A B C.  1658.

********************************

[fol. F4v, p. 88: blanco]

Tekstkritiek: