Jan Wissingh - De bedroge dromer

Jan Wissingh: Klucht van de bedroge dromer. Amsterdam, 1656
Ceneton099510 — Ursicula
Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Tekst in fraktuur is in een aparte kleur weergegeven.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[fol. A1r]

KLUCHT

Van de

Bedroge Dromer,

Gerijmt door

JAN WISSINGH.

[Vignet: Noch tyt noch rust].

t’AMSTERDAM,
_____________________

Voor Jacob Vinckel, Boeckverkooper, woonende in de Lange
brugh-steegh, in de History-schrijver, 1656.

Personages.

[fol. A1v]

PERSONAGIEN.

Joncker Nicodemus.
Gijs, de knecht van Nicodemus.
Rijcke Floris, de Pol.
Rens, de Coppelaerster.
Jutje, een Snol.
Lucretie, vrou van Nicodemus.

Kittige Steven,
Natgierige Gerrit,

{

twee optreckers.

[fol. A2r]

KLUCHT

Van de

Bedroge Dromer,

EERSTE UYTKOMST.

Nicodemus en Gijs.

Nicod. VOort jongen, pas op steek, mijn gramschap.
Gijs. Wat is die?
Nicod. Die siet, mijn bloedt dat koockt.
Gijs. Ay heerschap segh op wie.
Nicod. Op wie, is dat een vraegh?
Gijs. Wel jae. Hoe soud ick ’t weeten?
Nicod. Op wie? maer op die schelm, die kaelst der kaele neeten,
(5) Die babock, dat hem ’t hout en harman slae.
Gijs. Wel baes, recht uyt ekalt, ick ben noch even na;
Ick bidje segh op wie.
Nicod. Op wie? maer op die schellem,
Die my, u meester, kroont met een getackte Hellem.
Mijn elementse Krees, die seer slaet achter uyt,
(10) En danst een hoeren trant; is dat niet wel ebruyt?
Gijs. Niet hoger man te roer; gans elemente heerschop,
Dat klinckme in men oor. Wat segje, set de Meer op
Een ander springh henghst? jae.
Nicod. So doetse; maer ik sweer!
Nou, dat ’s tot daer en toe. Och! Gijs, mijn eer, mijn eer
(15) Die brilt vast aen de wint: docht ick dat Crees sou vallen,
En sy niet poortvast was.
Gijs. Ey heerschop, malle ballen
Wanneer jy ’t wel doorsiet, wat ist, ey lieve seght,
Een groote niet met al.
Nicod. Schavuyt ben jy mijn knecht,
En gaet mijn ramp en schand uw noch niet meer ter harten?
(20) Och hy is om-ekocht. hoort jouw dat niet te smarten,
En sier te doen, dat jy mijn treuren siet, en rouw
Bewijsen om de snoor en valscheyt van mijn vrouw?
Gijs. Het smartme jae bijget. och joncker Nicodemis,
Ick weet een nooble raedt, een middel die extreem is.
Nicod. (25) Spreeckt op. Ick luyster toe.
Gijs. Die fiel die moet van kant
Die u gekroont heeft, dus neemt Buyskens Luytenant,
[fol. A2v]
En koopt hem om met gelt, die sal u wil volvoeren,
Gans menten ’t is een vent so dol als Gooyse Boeren,
Dat bleeck nou lestent wel.
Nicod. Wegh met die schijtebroeck,
(30) Mijn dunckt hy doet als ick die nimmer smijte soeck,
De proppen op ’t geschut, en buiten schoots te blijven,
Dat is gien kunst, wegh, wegh, laet sullick vuylus drijven.
Indien ick landtvooght waer by gort het was niet goet,
Ick ruste niet, ô neen, voor ’t storte van haer bloedt,
(35) O ’k souw de bocken uyt de schaepen soo wel boenen?
Men vond niet in mijn Vloot een Ariaen van Moenen,
En andren sijns gelijck.
Gijs. Gans vygen dats een tast.
Nicod. Nu set dit aen een zy, ’t is best mijn eygen last
Weer op te tellen, och wat sou mijn lust niet willen
(40) Indien ick mocht ick sou de middelmoot uyt villen,
En smijtense voor Schut, dat danckbre beest.
Gijs. Ja wel,
Dit hooft dat raeckt noch in drie dagen niet op stel;
Ey Joncker segh me doch hoe is de vrint geheeten,
Ick mien jou Luytenant.
Nicod. Die vrint. Ick ben gebeeten
(45) Op dien vervloeckte, hoe, noem ghy hem noch dien vrindt?
Gijs. Vergeef me dat mijn Heer, ’k beken het was versint,
Ick mien die Visser die in jou rivier......
Nicod. Swijgh vlegel.
Gijs. Die woorden staecken als de pennen van een Egel
Mijn Cabricornus.
Nicod. Hoort, nou gister avond’ had
(50) Mijn soete slaep de sorrigh t’eenemael omvat,
Ick, nae een lief gewoel, nam Creesje in mijn arremen
En sloot mijn oogen toe, voorts quam Godt Morphuys swermen
En treden voor mijn bedt, mijn docht ick sagh mijn wijf
Gantsch willigh met een aer in Venus tijt verdrijf,
(55) Sy boerten met malkaer, sy hossebosten t’samen,
En schenen hun voor my noch voor de Goon te schamen;
Ick riep vast, Crees, jou pry, en dan weer vagebont
Verlaet dat mijn is; ja sy bleven mont aen mont.
Ick op, en struyckelde, van struyckelen quam vallen,
(60) En sy luy bleven in dat vuyl oneerlijck mallen,
En deelden elleckaer veel kusjens sonder tal;
Ick rees, maer Crees die riep, blijf vaer het heeft het al.
Met wiert ick wacker.
Gijs. Hoe mijn heerschip, bennent dromen?
Nicod. Wel ja.
Gijs. Wel ja noch oock, nou is het omgekomen.
(65) Wel maeckje om een droom dan al dit water vuyl?
Nicod. Wel ja.
[fol. A3r]
Gijs. Wel brilt den bock, wat rijt me desen uyl.
Soo steelje om een droom de eer van die ghy lief hebt.
Nicod. Wel buffel nae mijn dunckt jy bent wat langh gesnebt,
Ick ben de Heer, jy knecht, voort wilt jou backhuys snoeren,
(70) Daer, daer, spreeckt efter weer voor elementse hoeren.

Gijs al slagen krijgende binnen.

Nicodemus blijft alleen.

Ick stel de dromen vast, een waerschuw van de Goon,
Die my, om my te hoen, toe stieren sulcke boon.
Den droom God komt noyt self, of sal de waerheyt toonen.
Ick ben wat meer als mient, hy mach ’t gemeen som hoonen,
(75) En deelen loogens mee, maer lien als ick van staet
Die fopt hy niet, dies ick vast stel, en ick laet
Niet nae of sal mijn Crees op dese daet betrappen,
Wat aenslagh best? ’t is nu voor eerst nae huys te stappen,
En overleggen daer wat dienstigh is. ô trouw
(80) Wat teelt ghy vroege vrucht en laete na berouw.

binnen.

Rijcke Floris voor het huys
van Rens de Koppelaerster.*

HIer woontse (die ick hoop) dat my sal helpen. ’k weet
Ick tre van deughdens spoor, maer wat dats niet een beet,
Wie dat na schoonheyt tracht moet niet swaerhoofdigh wesen.
Lucrees heeft my doorwont, Lucrees moet my genesen,
(85) En evenwel soo hout de vrees my in den ban.
Sy hold’ noyt buyten spoor van eer, sy lieft haer man
En sluyt de geyle min uyt hare boesem. Goden
Wat middel, hier dient gelt met hopen aengeboden,
Gout glijt door tichels heen, en of de achterdocht
(90) De schoonheyt kerkert. ach, ’t is al om niet gewrocht;
Jupijn die kreegh sijn wil, ick laet de moet niet glyen,
Maer sal met Rens haer tongh, die vol vergeift is, stryen.
Hy klopt Hier woontse.
Rens. Wel wie daer.
Floor. Doe op. hoe salmen vragen
Bij lichten dagh? doe op.
Rens. Wat wil de weyman jagen?
Floor. (95) Het geen hy garen hadt.
Rens. Jy hebt het woort niet vrindt.
Gaet heen, en siet waer dat ghy andre stallingh vint,
De Henghste zijn te wilt.
Floor. Hoe drommel sel het wesen?
Ick segje Rens doe op, soo niet so meughje vresen.
Rens. Wie vreest?
[fol. A3v]
Floor. Die angh is. nou ay Rensje maet doet op.
Rens. (100) Wat soeckje.
Floor. Lamre vleys, of een beperlde pop.
Rens. Die leus en is niet goet, verwis ’t moet onraet wesen,
Hoe, isser aen de lucht een duyster wolck geresen?
Vertreckt of geeft het woort.
Floor. Wat is me dit een kruys!
Ey lieve Rens doet op, * ick heb gien broot in huys. * de gemeene leus.
Rens. (105) Dat was hem, brave borst; maer Floris welgekomen. doet de deur op.
Floor. Wel seker dats gien slagh, ’k heb dat niet welgenomen
Soo langh te moeten staen. Ick ben niet in jouw schult,
Of pijpestelden oyt tot uwent.
Rens. Neem gedult,
Jy weet dit is de wijs, men moet het woort hier geven.
Floor. (110) Hoe wist ik van het woort? wel wie heeft van sijn leven!
Dat ’k laest tot uwent was, is ruym een hallif jaer.
Rens. Wel waerom doe jyt, komt voorts alle dagh mijn vaer,
Ik sal als dan jou stem, en jy ons leus bet kennen,
Hoe meerder by malkaer, hoe beter dat wy wennen.
(115) Wat soeckje nu voor vleys? ik heb verschiet.
Floor. Laet sien.
Rens. E Jutje kom eens hier.
Jutje. Ick gae eens om te lien
Een hembt, want datelijk soo sel Francisco komen.
Rens. Ras kom hier byme.
Jutje. Wel maet Floris bennent dromen?
’k Heb jouw in langen tijt niet eens vernomen, nu
(120) Spendeer een roemer wijn. hoe Floris benje schuw?
Ey tap eens Rensje, ras; voorwaer ick schijn te sticken.
Rens. Wat wilje Franse vocht, of Rense druppels slicken?
Floor. Tap van het beste vry.
Jutje. Mijn schellem daerje bent,
Het schijnt, ô soete mont, ghy Jutje niet meer kent. al strelende.
(125) Wel eer soo preesje mijn, en quamt me wel versoeken,
Omhels mijn eens, ey, wilt het lompe suffen vloecken.
Rens. Dat is een frisse dronck; mijn dienst mijn heer en vrint,
Op de gesontheyt van de geen die ghy bemint.
Floor. Dat is mijn wellekom, ey Jutje wilt vertrecken,
(130) Vermits u compagnie my tot geen nut kan strecken,
U rock, mijn lieve kint, die is de voeringh quijt;
Ick soeck een ander pronck, een schoonheyt die de tijt
Ons als een wonder toont.
Jutje. Men sout van jouw niet seggen
Verweende Floris: heer hoe wijs is hy, laet leggen
(135) Den dreck soo s’ u niet dient. wil jy niet, andre wel.
Rens. Swijgh stil en snoert den bek, vertreck jou spijtig vel. Iutje binnen.
Floor. Hoort Rensje, weetje waerom dat ick quam?
Rens Laet hooren.
[fol. A4r]
Floor. Nu onderdaeghs quam my een groote schoont’ te vooren,
Een beelt in als volmaeckt, een hemelse Goddin,
(140) Dees weckte brant in my, dees draegh ick groote min,
Om dese wil ick al mijn gelt en goet verliesen,
Indien sy my maer wouw tot haren dienaer kiesen,
De roem van Venus duyckt, als dees volmaeckte vrouw
Haer suyvre glans vertoont. Nu, weet ghy tot mijn rouw
(145) En lijden raet? ick sweer, ick sal ’t u soo beloonen
Dat ghy vernoeght sult zijn, ey wilt u vlytigh toonen,
En red my uyt ’t gevaer van sterven. want de doodt
Of hare min kan mijn bevryden uyt mijn noodt,
En anders niet.
Rens. Ick sal, indien het maer kan wesen,
(150) U nieuw gekregen wont op ’t spoedighste genesen,
Maer eerst is ’t noodigh heer dat ghy aen my verklaer
Of ’t vrouw of maeght is?
Floor. Ach dat ’s een maget waer!
Rens. Is sy getrouwt?
Floor. Ja.
Rens. Aen wie doch?
Floor. ’k Sal dat swijgen.
Rens. Ick kon uyt dese daet wel groote moeyte krijgen,
(155) Een echte vrouw mijn heer? my speelt noch in ’t gedacht
Hoe dat sulck werrick my in ’t spinhuys heeft gebracht,
Alleenigh om dat ik een Doctors dochter leerde
Het venus-spel. En schoon dat haer ’t geluck vereerde,
En dat sy wiert bemint van Poolse hoogheyt, ’t was
(160) Noch al gien deegh. ick weet, men komt daer niet soo ras
Weer uyt. ten is geen saeck of ’t doetme dapper vresen.
Floor. Daer, dese kronen sullen uwe vrees genesen:
En soo de aenslagh luckt, vertrouw my dat, ik sal
U heerlijck loonen. nu tast toe, wat benje mal,
(165) Tre in, ick sl aen u haer woonplaets voorts ontdecken.
Rens. Ick waeght, en sal met schroom u tot een hulp verstrecken. binnen.

Joncker Nicodemus, Lucrees sijn vrouw,
Gijs de knecht.

Nicod. O Crees ’t is sulcken spijt, gants menten! duysentmael
Vervloeck ick my, ô Crees!
Crees. De Coeckoeck singht sijn tael,
En ’t afterst is als ’t voorst. geloofje dan aen dromen?
Nicod. (170) En souw ick niet? segh Gijs, en souje me niet schromen
Alst jouw gebeurde? spreeck.
Gijs. Ay heerschop wat een vraegh,
En souw ick niet. Loop geck, ick wens jouw hals en kraegh,
Gemaeckt van Meester Hans.
Nicod. Ick wil en dat om reden,
[fol. A4v]
Dat jy mijn niet een voet van mijn Lucrees sult treeden,
(175) Pas op, by get pas op.
Crees. Maer man, indien ick wouw
Het hoere-pat betreen, en breken onse trouw,
Ick had met al u wacht en sorrig niet te schaffen,
Een dief die weet wel raet om ’t knorren en het blaffen
Van honden te verbien, en dat alleen niet, maer
(180) Indien ick malle wouw, ghy wiert wel haest gewaer
Dat men een loose vrouw haer list niet kan beletten,
U eyge wachter soud u hoorens konnen setten.
Nicod. Wat, hebje sin in Gijs? jou dras broeck, jou scharluyn,
Ick bind jou daetelijck vast, en maeckje een kapuijn,
(185) Jou schobbejack, jou fiel, jou elementse grimmer,
Jy selt heur waerder zijn, hoorje esel, van ’t vrouwe timmer,
Kapado sulje zijn, en Creesje ick sel jou
Soo sluyten, datje niet sult breken onse trouw.
Gijs. Jy meught de duyvel doen jy mijn men beste vrinden
(190) Ontnemen? dat was mis.

Rens met een kaffajack te koop,
roept over de deur.

Rens. Sel ick hier koopluy vinden?
Hou sich: waer benje hier?
Nicod. Wie is daer aen de deur,
Segh wat begeerje? he.
Rens. ’k Had garen koopluy veur.
Crees. Wat hebje vrouwtje?
Rens. Maer een Kaffa Jack.
Crees. Laet kijcken.
Rens. Ock die het eertijts droegh die gingh soo kostelijck stijcken,
(195) Jae trots een Coningin, of Burgemeesters vrouw,
Maer lieve juffer siet, de armoed’ teelt vaeck rouw,
Soo gaet het hier, de noot die doet het haer verkoopen.
Crees. Hoe hoogh sou doch dit Jack in de prijs wel beloopen?
Rens. Thien gulden, en het is wel vijftich gulden waert.

Lucreesje, by Nicodmus alleen gaende, seyt.

(200) Ay Nicodemus lief, ick bidje doch bedaert,
’k Heb niet misdaen, ey koop dit Jack, ick sel so vlijtigh
Jou altijt staen ten dienst.
Nicod. Wel binje jou niet spijtigh,
Of gnorrigh? ay kijck erays goe mannen,
Den Adel moet een boogh hebben, al sou de Duyvel de pees spannen,
(205) Nou je most niet buyten de pot pissen, en selje altemet,
Als ick het hebben wil, een Engel zijn in ’t bedt?
Crees. Och ja mijn lieve man, hoe meughje mijn dit vragen,
Wie heb ick anders dan mijn soetert te behagen?
[fol. B1r]
Nicod. Wel nou ick geef consent. gaet koop het, als het tijt
(210) Van eeten is soo roep.

Nicodemus met Gijs binnen.

Crees. Wel liefste wat een strijt
Heb ick staegh met dien man. Hoor vrouwtje, kan het wesen
Soo noemt een laeger prijs.
Rens. Mijn komst is niet geresen
Volmaeckte Juffrouw, om dit te veylen, neen,
U groote schoonheyt wert gants yvrigh aengebeen
(215) Van een fris jeughdigh Heer, en soo hy magh ontfangen
U lieve wedermin, hy sal u datelijk langen
Twee hondert ponden vlaems, en buyten dat een snoer
Van fijne peerlen!
Crees. Hoe soeckt ghy my tot een hoer
En eereloose vrouw te maken? wilt vertrecken.
Rens. (220) Ey wilt de naem van hoer maer met gerieflijck decken,
Gebruyckt u jonge jeught. hy mint u als sijn ziel,
En van dat hy u sagh sijn keure op u viel.
Crees. En dat dit uytquame, Och! hoe soud’ men my begroeten.
Rens. Die u sijn liefde biet, en werpt sich voor de voeten
(225) Van u uytmuntendheyt, besit een groote schat,
En wenst hy soo een buyt als eygenaer besat;
Ick neemt’ het quam al uyt, hy souw u eeuwigh trouw zijn,
Dan men sal ’t ongeluck (geloof ick) wel te gouw zijn.
Crees. Hier dient geveynst: wat vastigheyt voor ’t gelt?
Rens. (230) Soo drae dien Heer verschijnt soo wert het u getelt,
Geef my het ja woort maer.
Crees. Wel ’k sal my eens beraden.
Kom binnent uur weer om, ghy most my niet verraden.
Wanneer ick dit bestont, noch meldent niemant.
Rens.*Neen
Mijn lieve Juffrouw, ey stel u doch te vreen
(235) En sijt gerust, indien ick dit doe yemant blijcken,
Ick sou daer hinder, en doch geen profijt uyt strijcken,
Van dusck een maecklaerdy daer leef ick van.
Crees. ’t Is wel,
En kom terwijl ick my hier op beraden sel.

Rens binnen.

Hoe wort de mensch bestreen, hoe wort hy aengevochten,
(240) Wat levert loose list niet hard en wreede tochten,
Maer neen ick lief mijn eer, ’t is best ick dit ontdeck,
En speel dien loose boef den een of andre treck.
Gijs, Gijs.
Gijs. Wat geerje vrouw?
Crees. Gae roep u meester binnen.
Gijs. Mijn meester, vrouw, die siet of hy sou kunnen vinnen,
(245) Door Nigromancy of ghy eerlijck sijt of niet,
[fol. B1v]
Hy snuffelt in een boeck, ick weet niet hoe het hiet,
Het gaet op dese wijs, eerst werpt hy met drie stenen
Dat wijst het hem tot sulck een steecken, en met eenen
Tot soo een Coningh, of een wonder wijs Propheet,
(250) En die ontdeckt het al, het sy hem lief of leet:
Ick loof niet dat sijn E soo drae noch sal verschijnen,
Vermits hy noch moet sien in strepen en in lijnen,
Die in de handen staen, als mee aen neus en haer,
Als volgens de Figuer, en van gelijcke ’t jaer
(255) En maent en dagh en uur, ja sellefs de minuyten,
Doen ghy geboren wiert, de kunst die het viertuyten,
Ick weet het, want nu laest las ymant mijn planeet.
Crees. Voort segh ick, roep hem, ach wat ist mijn harte leet
Dat hy door achterdocht geheel is opgenomen.
Nicod. uyt. (260) Wel Creesje wats jou wil.
Crees. Die vrouw hier flus gekomen
Die trachte na mijn val die wilde dat mijn eer
Sou duycken; maer vermits ghy sijt mijn man en Heer,
Soo let op mijn verhael, sy heeft my aengeboden
Twee hondert ponden vlaems, om een vervloeckt’ en snoode
(265) Ja goddeloose daet van avondt te bestaen.
En dat ick (die u van harte ben toegedaen)
My op een geyle Pol oneerelijck souw voegen.
Nicod. De Duyvel.
Crees. Vloeck niet vaer.
Nicod. Wel souw ick niet misnoegen?
O droom, ô droom, ô droom.
Crees Indien ick socht u hoon,
(270) ’k En souw u dese daet niet stellen klaer ten toon,
Nu soeck ick raet om dese lincker uyt te strijcken;
Ey help my, staet mijn by, en wilt my niet beswijcken.
Hebt ghy nu eenigh hart, soo wint van avont gelt.
Nicod. Laet ooren eens hoe dat ghy desen aenslagh stelt.
Crees. (275) De Coppelaerster die mijn eer soeckt ’t ondergraven
Komt dadelijck om bescheyt.
Nicod. Dat benne Duyvels slaven.
Crees. Nu moestmen seggen dat hy komen souw, en ghy,
Met Gijs, versteeckt u hier, met degens aen u sy,
En als de wulpse fiel in ’t hempt dan staet te proncken,
(280) Vertoont uw, dan soo moet hy dapper doorgekoncken,
Smeert hem de lendenen.
Nicod. De aenslagh duncktme goet,
Wat seghje Gijs, hoe is, wat dunckje hebje moet?
Gijs. Wel baes en souw ick niet, twie tegen ien dat mien ick.
Nicod. Maer Creesje ’t ongeval, het ongeval ontsien ick.
Crees. (285) Weg met dien angst. hy kan niet komen tot sijn wil
Soo ick het tegenstae.
Nicod. Wel nu ick staeck ’t geschil.
[fol. B2r]
En stae de aenslagh toe, ick ga my weer vervoegen
Nae mijn kantoor, en heb een wonder goet genoegen. binnen.
Crees. Daer wort geklopt, ay gae; wel Rensje benje daer?
Rens. (290) Hoe vaert het Juffrouw.
Crees. Ick wick de saeck vry swaer,
Niet om mijn eer soo seer, maer ’k twijffel aen het geven
Van het beloofde gelt.
Rens. ’k Verbeur soo stracx mijn leven
Soo hy sijn woort niet houwt. besluyt soo lang de poort
Met grendelen van vleys, tot dat de munt komt voort,
(295) Voorsichtigheydt is goet, ’k wil jou niet anders leeren,
Doch als hy heeft betaelt, soo laet de vrunt passeeren.
Crees. ’k Verstae jouw meeningh wel: mijn man is uyt de stadt
Soo dadelijck gegaen, nu is het tijd, ick had
In lange tijt soo goeden kans niet, wiltje spoeden
(300) En haelt den Joncker hier. ick wil mijn graeghte voeden
Met wat veranderingh. maer melt hem van het gelt.

Rens uyt, de deur toe.

Hier heeft de gierigheyt de kuysheyt in gewelt.
O mijn doorslepe tongh en sal geen aenslag missen,
Hoe laet ist wel? laet sien, acht uren nae mijn gissen,
(305) Daer is noch tijts genoegh, nu Floris die verlanght
En mijne moeyt (eer dat hy gaet) haer loon ontfanght. binnen.

Kittige Steven, en natgierige Gerrit.

TOON: Den Huwelijcken-staet.

Steven. Is Kaetje ront van muyl, sy kan mijn niet behagen,
En Jetje is een sletje, de fleur die isser af.
Lamotje heeft voor langh quae lemmede eslagen,
(310) En swarte May haer buyck is ’t Jeude Kerrickhof,
Maer Lantje is een quantje, wonder teer en net,
Schoon dat sy de naem heeft dat sy haer blancket,
Noch sal ick haer beminnen
Met mijn hart en al mijn sinnen,
(315) En sal die pronck ontginnen met een duyts stilet.

Gerrit.

Ey swijgh van ’t lebbigh goet, of seker ick moet spuwen,
Praet van een frissen dronck, een sallif in de maegh,
En wilt (:gelijck als ick:) voor ’t snottigh lopen gruwen,
En draeght om kleen plaisier doch nimmer France kraegh,
(320) Of pijn in arm of been, en datje gaet en quijnt,
Want ’t Morbum lieve maet gesontheyt ondermijnt,
Maer lustigh eens te rasen,
Met de kannen ende glasen,
Hy by sulcke baesen men steets vreughde vynt,
[fol. B2v]
Stev. (325) Gut maet ick wouw datje dan de kan om de hals hadt,
Ick magh om mijn doot niet lyen datje een moye meyt vals schat.
Och dat getureluer dat is mijn lust en leven,
’k Wil liever voor iens (jy siet mijn wel) een Pontvlaems, als
voor een Oxhooft wijn een duyt geven;
De Werelt staeter by, sieje niet dat den Oorloogs man
(330) In ien slagh meer volcx verslint, alsmen in een hiel jaer maken kan,
Jy bent gien goet Patriot van ’t Lant, jy moet den acker bouwen,
Die de vruchten geeft daermen d’oorlogh mee kan houwen.
Gerr. Jy selter noch Gout uyt pueren, neen hout die voet
Jy selt wel leeren danssen, och mijn onnoosle bloet,
(335) Hoe selje noch komen daer jijt vint, gants vygen
Hoe onverwacht selmen ’t hooy noch t’ huys krygen!
Stev. Segh Gerrit kanje dicke Anne wel?
Gerr. Segh Steven meughje wel Rotterdammer bier?
Stev. Kenje de haeghse Oester meyt?
Gerr. Meughje wel een pijp Toeback by ’t vier?
Stev. O wat een kittig dier is Overseeuwse Styntje.
Gerr. (340) O wat een lieven smaeck soo heeft het Franse wijntje.
Stev. De groote Monsieur dat is een out soldaet.
Gerr. En Rense Moeselaer hem mee wel drincken laet.
Stev. En Kaet de Bray.
Gerr. En Dortse Mom.
Stev. Hoe drommel gaet de geck an,
Fopje de Goden, he?
Gerr. Wel Joncker houtje beck dan.
Stev. (345) Hoor Gerrit wilje mee soo spreeck?
Gerr. Maer waer na toe?
Stev. Daer wat te lachen valt, ick ben het wand’len moe,
Hier dichte by woont Fy, ô sy kon soo krioelen!
Je soutse een gat in ’t lijf pissen en se sou ’t niet eens voelen,
Soo murruw en wieck isse.
Gerr. De duycker moet je willen;
(350) Maer heerschop datje mient dat ick veel wil verspillen,
Dat is de meningh niet, een glaesje Brandewijn,
En daer me op de ende wegh, mijn beurs en mach ’t niet lijn.
Stev. Wel wort het lagh te groot, mijn penningh salder klincken.
Gerr. En soo jijt niet en doet soo schijt ick inde vincken. binnen.

Nicodemus, Gijs, en Creesje.

Nicod.* (355) De sabel Gijs, ’t wort tijt, het Hackmes, puyck van snee,
Want Adam dooden ’er scheep wel eertijts rotten mee,
In ien hack kon hyder ien de hiele start af kappen,
Haelt ’t Braetspit, ’k sal ’et hum dwars door sijn darmen lappen.
Gijs. Hier isset rietschap baes.
Nicod. Wat rietschap, segh geweer.
(360) Hael Jantjes Kermis-boogh soo schiet ick hem omveer.
Soo siet, nouw Creesje segh waer selle wy ons steken?
[fol. B3r]
Crees. In dese kist mijn vaer.
Nicod. ’k Sal hem het ribstuck breken.
Hier Gijs kom doeje Eet, het is hier tijt van noot.
Steeck duympje op en sweer mijn trouw tot inder doot.
Gijs. (365) Ick sweer bij Kaetjes dubble trouw,
En by de suyvere Heleen,
Dat ick jou niet verlaten sou,
Al wou je nae Broekhovens treen.
Nicod. Nouw ben ick dan gemoet.
Gijs. Ick mee.
Nicod. Gut hoe wil hy singen.
(370) Vagebont ick selje leeren een ander mans vrouw te bespringen.

Kruypen in de kist.

Floris klopt aen de deur, en wert
door Lucreesje ingelaten.

Lucreesia ick sien dat mijn de Goon verhoorde,
Mits ghy my geeft gehoor.
Lucrees. Mijn Heer, ay weinigh woorden,
Ick lil van vrees, ay my, ach wat heb ick bestaen?
Floor. Mijn soete Engelin.
Lucrees. Ay my wat gaet my aen.
Floor. (375) Volmaeckte, ban de schroom uyt uwe lieve leeden,
En laet ons dese nacht in soete min besteeden,
Mijn lieve Engel-beelt, laet ick de soete mont
Genaecken, die my ’t hart soo deerlijck heeft doorwont.
Gijs. Gort baes hy soentje wijf.
Nicod. Wacht laet het gelt daer wesen,
(380) Dan onse beurt.
Floor. Mijn lief wat isser vreucht geresen
In dit mijn hart, vooghdes, ick blijf u altoos trouw.
En voegh u watter neer, sie hier roemwaerde vrouw
Het geen ick heb belooft, daer ’s twaellef-hondert gulden
En ’t perel snoer, nu sal mijn Engeltje gedulden
(385) Dat ick mijn heete brant mach blussen in u schoot.
Crees. Ick sal u wil voldoen, hoe wel ick vrees.
Floor. Geen noot,
U man trock uyt de stadt soo Rensje my verklaerde,
En stelde niemant niet die u mijn lief bewaerde,
Wees niet beschroomt, nu kom ontkleet u, tree in ’t bedt,
(390) Laet ick wat helpen, soo.

Sy treedt in ’t bedt. hy schiet een Pistool los;
toont ’er noch drie, en treckt zijn degen.

Lucrees. Wat ’s dat.
Floor. Dat niemant let
[fol. B3v]
Of hem vervorder om my in myn lust te steuren,
En die het doet die moet hier een van dryen keuren.
Of liever alle drie, sy zijn gelaen. ick sweer,
Soo ghy my valscheyt toont, sal ick met dit geweer
(395) Het snoot bedrogh in haest uyt uwe boesem stoten,
Dan lief Lucreesje, en belght u niet, de groote
En noyt geleden pijn die komt my dit gebien,
En kan ick (schoone vrouw) oprechtheyt in u sien,
Soo sal ick (soete dier) u al mijn leven minnen.
Gijs. (400) Gants menten baes hy stormt, hy sal ’t Casteel haest winnen.
Gauw doene wy ontset.
Nicod. De Duyvel doe ontset.
Luc. O Hemel wat een schant, een ander op mijn bedt!
Nicod. Dat ’s waer doorslepe pry.
Gijs. Get baes sie de gardijnen!
Luc. Nu sal mijn goede naem soo schandelijck verdwijnen!
Gijs. (405) Hoe kraeckt het ledecant!
Nicod. Ick vreet mijn eygen hart.
O droom! ô Gijs maet! denck of my die niet en smart.

Floris van achter de gordijnen.

Nu swem ik in een zee van opgehoopte lusjes.
Kom suykre mont, ey kom, en deelt my lieve kusjes,
Omerm my.
Luc. Ach! ay my!
Floor. Waer toe dient dit gesucht?
(410) Den tijt laet nu niet toe als weelde, stier op vlucht
De sware achterdocht.
Gijs. Segh baes wille wy singen,
Vrouwtjen is jouw man niet ’t huys?
Nicod. Ick moet mijn wel bedwingen,
Ick vrees de doot, doch leef veel liever in de schant,
Dan dat ick lijfloos ben.
Gijs. Een brave Luytenant.
Nicod. (415) Moort by den accrementen, sie de bruy weer lillen.
Gijs. Jae baes, hy speelt een liedtjen op je wijfs portefles, en billen.
Nicod. Ick selder gien deegh me hebben nouw sy die smaeck ewegh het.
Gijs. Segh dat hy ’t noch eens doet, ey lieve baes, ey segh het.

Floris uyt het bet springende, seydt.

Ick hoor gerucht, ’t is best my schielijck aen te kleden;
(420) Daer ’s ymant in dien kist: kan by* soo schoone leden
Noch valsheyt zijn? hier steed de slutel in ’t tresoor,
Ick neem den bruy weerom.
Nicod. Wat klinckme daer in ’t oor.
Floor. Lucreesid vaert wel, ick heb mijn wil gekregen,
[fol. B4r]
Lief noyt het snoot bedrogh, ghy waert u sellif tegen,
(425) Gy socht mijn val, maer mijn voorsichtigheyt die heeft
U dat belet.

binnen lost driemael sijn Pistool.

Nicod. Och Crees is doot, want sy dien fiel geen antwoort geeft.
Wegh is hy, hoor die guyt eens met sijn tuyghje raesen.

koomen uyt de kist.

Gijs. Bergh hoofden baes, hy gooyt stracx stienen door de glasen.
Nicod. Daer rijst die ritse meer, wel Venus benje daer?
(430) Waer is u Mars, he?
Gijs. Die drilt daer heen mijn vaer.
Luc. Nu leyt mijn eer door u bloodthertigheyt gevallen,
Jou lomp, zijt ghy een man en lijt dat men komt mallen
En plegen geyle lust, dat met u echte vrouw,
Self dat ghy voort en siet.
Nicod. Wel ik wou datje de Duyvel wouw.
(435) Se kijft noch; ja bijget, se het gelijck, ja trouwe,
Hoe nae soo jeucktent jou, daer jy het niet kost klouwe,
Jou eereloose pant.
Luc. Jou eereloose fiel,
’k Waer liever een vod, eer ick jou langer voor mijn man hiel.
Gijs. Jy bent een voet korter.
Luc. Jou drasbroeck, leeft voortaen alleen.
Nicod. Ick selje smijten,
(440) Of swijght.
Luc. ’k sweer je seltme dit niet langer verwijten,
Ick gae voor ien en thien, en schuw met recht een loer,
Die willigh lijt datmen sijn vrouw maeckt tot een hoer.
Het gelt, waer door mijn eer onnosel is vervlogen,
Sal ick verteeren, doch met tranen in mijn oogen.
Nicod. (445) De picke opje vleis, Gijs helptme, sluit het troor,
Dat souw de droes doen dat ick nu den Aep verloor.
Gijs. Ick stelme niet tusschen man en vrouw.
Nicod. Gans felten
Hier ’s niet een bruy.
Gijs. daer rijt de bock noch lelicker op stelten.
Luc. Och het dien loosen boef sijn gelt en snoer weerom?
(450) Wee mijn onnosle mensch! hoe waer ick doch soo dom?
Ick sal mijn selfs verdoen, ick wil niet langer leven.
Vaer Nicodemus wel, ick gae u nu begeven.
Nicod. Maer mien jijt?
Luc. Ja ick mient.
Nicod. Help Gijs help groote maet,
Och moort, och brand, och help, ô lieve Gijs wat raet?
(455) Ay Creesje maer bedaer, leef, leef mijn lieve wijfje,
Mijn potje rijs met bry, mijn suicker tijt verdrijfje.
Ick hebje even lief.
Luc. Neen sterven is mijn lust.
[fol. B4v]
Nicod. Mijn diamante Krees ick bidje wees gerust,
Myn gouwe susje och!
Gijs. Hoor beyd eens nae mijn reden,
(460) Baas dat ghy sweere sout dat ju sout zijn te vreeden,
En nimmermeer verwijten datter is geschiet,
Dan sou ick vrouw wel bepreten dat sy haer niet
Misdoen souw, en dat sy by u souw leven
Gelijck voor heen.
Nicod. Kenje dat maecken ick selje een nieuwe hoedt geven.
Gijs. (465) En jy vrouw, most van gelijcke doen een Eet
Dat jy van dese aenslagh niet wist, oock noch niet weet,
En datje nimmermeer een ander sult beminnen.
Lucrees. Dat wil ick gaeren doen.
Gijs Nouw baes wilt met jouw Eet beginnen.

Eet van Nicodemus.

Ick wouw dat droge lever en warrim varckens bloet,
(470) Met sout vermenght, in een darm gestopt met roet,
Mijn after barsten deedt, soo veel dat selfs de sticken,
Een lompe boer uyt ’t been souw wond’ren doen en schricken
Dit val my voort te beurt soo ick mijn woort niet houw,
En mijn Lucrees niet lief gelijck mijn echte vrouw.
Gijs. (475) Een gruwelijcke Eet, nouw vrouw nouw most jy sweren,
Soo is mijn baes gerust, soo benje weer met eeren,
Soo leefje dan,
Als vrouw en man.

Eet van Lucrees.

Dat honich bitter wort, dat gal in stroop moet dwijnen,
(480) Dat dagh in nacht verkeert en ’s nachts de Zon moet schijnen,
Dat ick mijn doeckenhuyf mijn leven niet opset,
Soo ick ooyt droefheyt vin dan in mijn eygen beth.
Gijs. Wel nou ist wel, geef mekaer een soen, vergeeten en vergeven,
Nou iens gehollebost, en dan de pays beschreven.

FINIS.

JAN WISSINGH.

Tekstkritiek:

voor vs. 81: Rijcke [...] van Rens er staat: van Rijcke [...] Rens
voor vs. 233b Rens. er staat: Rens
voor vs. 355: Nicod. er staat: Necod.
vs. 420 by er staat: hy

KLUCHTVan de Bedroge Dromer,Gerijmt doorJAN WISSINGH.

t’AMSTERDAM, _____________________ Voor Jacob Vinckel, Boeckverkooper, woonende in de Lange brugh-steegh, in de History-schrijver, 1656.