D.A. Opmeer - Klucht van Tryn Ratels

D.A. Opmeer: Klucht van Tryn Ratels. Amsterdam, 1660.
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton069340 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[p. 1]

KLUCHT

Van

TRYN
RATELS,

DOOR
D. A. OPMEER

[Vignet: fleuron]

t’ AMSTERDAM,
___________________________________

Uyt de Boeckwinckel van SYMON OPMEER, op
’t Rockin, aen de Valbrugh. Anno 1660.

[p. 2: blanco]
[p. 3]

VOOR-REDEN.

LIchthert ende Kleynsorgh uytkomende, droncken zijnde, hebben eenige reden, ende beginnende de pijpen te stellen voor de deur van een quaet wijf, genaemt Trijn Ratels, die uyt komt, en vint niemant, maeckt groot gekijf. De Ratelwacht op ’t slach komende, krijgt met haer woorden, ende vertrecken, seggende niemant vernomen te hebben: Maer een van de Buerwijven, genaemt Gees Dollemoers, raet Trijn Ratels over de Pijpestelders te klagen, die sy niet en kan. Theodoor, een verlieft Vryer, na sijn Vryster gaende, hoort gerucht, verbaest zijnde, loopt schielick na sijn Liefs huys, die hy aen de deur vindt. De Pijpestelders weder komende, raeckt Theodoor gemackelick by de Vryster binnen ’s huys, sy bedrijven vreemde nieuwigheden, en vertrecken; Trijn Ratels kijft op haer; maer een Timmerman, genaemt Meester Clement, uitkomende, beklaeght hem over het slap werck, en de diere tijdt; siet Theodoor van sijn Vryster komen, die van Trijn Ratels aengerandt wordt, als schuldigh tot het quaet; hy ontschuldight hem, sy roept de Bueren, die geweldigh kijven op Theodoor; maer Clement spreeckt ten besten, seggende Theodoor onschuldigh te zijn, waerdoor sy op Clement toornigh worden, die wech gaet: maer eindelick door Theodoor beweeght, geven hem ghelijck, en gaen vredigh na binnen.

Liefde doet wercken.

[p. 4]

Personaadjes van de Klucht.

Lichthert
Kleynsorgh

}

twee Bootsgesellen.

Trijn Ratels
Gees Dollemoers

}

twee quae Wijven.

Heyndrick veel Bewint, een oudt Man.
Meester Clement, een Timmerman.
Theodoor, een Vryer.
Catrijn, een Vryster.
De Ratelwacht.
Een deel jonge Maets.
Scheele Helly.

[p. 5]

Klucht van Trijn Ratels.

Kleynsorgh. Lichthart.

HEy tsa koragie, ’k hebber de lieve tijt van,
’k Wil weer na de kroegh, om daer een volle kan, man
Soo lustich met een snirs, te veegen, dat het stae zeydt;
De kop is mijn op rul, want de kloot noch niet en leydt,
(5) Nu ick verhuert ben, en immers wech moet varen
Over Borias plas, en weilde woeste baren,
Soo veer de Oxceiaen haer loopt streckt, om ons baet
Nae d’Indiaense strandt, niet waer mijn duytse maet?
Daer sullen wy dit lant wel ses jaer moeten derven,
(10) Dus moet ick vrolijck sijn, noch eens eer ick sal sterven,
In spijt van die’t benijdt reys ick dan willich Ree;
Der Oxceiaen ten trots, ter spijt Nepthunis mee,
Hoe wel ’t mijn vrienden mijn met reden veel of stemmen,
Sal ick de breede rugh des woeste Zee gaen kemmen;
(15) Wy hebben maer respijt twee dagen, en niet meer,
Dan moetenw’immers voort; ’t gelt dat ons van den Heer
Gegeven is op handt, den penninck van ons trouwe,
Ginck ick soo vlijtich in dit schoon pampiertjen vouwen;
Maer nu moetser weer uyt, want sy moet zijn versmeert,
(20) Verslemt, verfoeyt, verbrast, en tot een duyt verteert:
Dit gelt sou ons den hals, de keel, de krop of bijten,
Verdrinck ick het dan niet, soo moet ick het versmijten;
’t Moet op, want ’t is verdoemt, het kost oock wat het mach,
Ick wil, ick sal, ick moet, want siet ick stae mee lach
(25) In ’t jonge Groene Woudt, daer sijn nobele baesen,
Ick, en dees mijn kompaen, gingen om wat te raesen
Stilswijgent deur, en ’t lach dat bleef noch onbetaelt,
Mijn dunckt de meulen van mijn zinnen lustich maelt,
En dwerrelt gins en weer, mijn dolle woeste lusten
(30) Porren mijn even staech, en laeten mijn niet rusten
Om ’t een of ’t ander quaet te doen, soo ben ick graech;
Mijn wil is willigh, soo ’t maer eenichsins quam staech,
Vindt ick maer yet, ick sweert, ick salt aen sticken smijten,
Wie daer wat tegen zeyt, sal de duyvel beschijten,
(35) Ick bruy hem op sijn vleys, dat sweer ick by gans doot.
Holla, treck of smijt neer, daer leyt’et, ’t mach geen noot;
Een rack, en stoep, een heck, al wat ick hier kan vinden
Dat bruy ick ginder heen, ick heb hem, zey de blinden,
Gevonden, ay ziet! Hier een braeve nieuw ghor,
(40) Dit is een fraey playsier; hoort hoe het gaet knor, knor,
Dees wil ick met der vaert gaen draegen na het kroechje
[p. 6]
En drincken lustich om, dan gaet de Waert sijn ploechje,
Ick weet voorseecker datmen nae ons al verlanght.
Lichthart. Jae soumen niet, nae jou, jy bent een braeve wanght,
(45) Jy weet van glaesen uyt te smijten, recht te seggen,
Niet isser op de straet datje sult laeten leggen
Als meulesteenen, want die sinne wat te swaer.
Kleynsorch. Komt macker gaewe voort, eer’t komt in ’t openbaer.
Lichthart. Wel hebje nu jou wil, alreman, laet ons loopen,
(50) Eer dat Trijn Raetels komt, dan mosten wy’t bekoopen,
Want ’t is, ick sweerje dat, een duyvel van een wijf,
Mijn dunckt, s’ is aen de deur, ick hoor wel haer gekijf.

De Ratelwacht.

Hoort lieber frunden, ich mos uch was saegen,
Der kloch heft tscheen geslaegen,
(55) Een yeder verwarn seyn vuer onde licht,
Op dat seyn nabur keyn schaedt on geschicht:
Theyn heyt de klock, ’t is hier al veylich werck,
Komt macker gaewe voort vast kuyeren om de kerck,
Want ’t maentjen schijnt nu klaer, ’t is recht een lust om waecken.

Zijn Macker.

(60) Dats waer, mar nu sou oock een roemer wijn wel smaken.

Trijn Ratels.

Ist altijt weer mijn beurt, hoe soudt een mens niet spijten,
Wist ick wie’t dee, ick soudt hem morgen vroech verwijten,
Dits wel een groote plaech dat ick dus wort gequelt,
’t Is alle nacht weer aen, hoe sou ick niet ontstelt
(65) En gram sijn van gemoet, gudts hondert duysent schanden,
Sal ick mijn leven niet verlost worden eens vanden
Moetwilligen boeven, die dus quellen staech een mensch,
Wist ick wie’t dee byget, ick dudem ins sen pens
Met dese ouwe poock, die mijn is aenbesturven
(70) Van mijn over Bestevaer, doch was soo niet bedurven
Als nu, dan een quae steeck is haest gegaen, dats waer,
Zijn sy de duyvel, ick sal zijn sijn Bestevaer,
Of immers sijn Out-oom, wie sal’t min dan beletten,
Dat ick met vreen mijn goet op ’sheeren straet sal setten?
(75) Wie staet’et in de weech? geen eenich eerlijck man;
Maer haer, die door moetwil, geen dinck kan kijcken an
Met goeden oogen, sijn’t niet seecker groote plaegen,
Ick wil, ick sal’t byget, ziet daer niet langh verdraegen,
Al sou de heele stadt eens waegen, ’t is gewelt,
(80) ’t Is dieft, ’t is straet-geschen, van ongeneucht ick smelt:
[p. 7]
’k Verteer mijn vleys en bloet, ’ken kent niet langer harden,
Al weer een gor e wech, dat’s immers nu de darden,
En elck kost mijn, ick sweert, vijf gulden ’t is te veel,
Behalven ’t arbeytsloon, dat ick’et in’t geheel
(85) Sou stellen op een som, ’t bedroech wel twintigh gulden,
Hadden sy’t een van al, sy raeckten uyt haer schulden,
Die kaelessen daer sy sijn, gaet arbeyt om de kost,
Als ick en mijns gelijck, soo wordt ick eens verlost
Van al dit groot gewelt, dat wordt aen mijn bedreven,
(90) Ick wordt schier uyt mijn zin, ’t sal kosten noch mijn leven,
Kan rusten nacht noch dach, ’t is nimmermeer geen endt,
Ick wordt schier desperaet om al dit rediemendt;
Wast eens, het was geen noodt, maer het is alle nachten,
Wie sal mijn geven raet om mijn hier voor te wachten?
(95) Hoe sal ick dit gespuys eens kennen? dits de maer,
Hoe raeckt’et, tot mijn lock, toch eens in ’t openbaer?
Wie mijn met dit verdriet dus daegelijcx komt beswaeren?
Wat heb ick haer misdaen, of yemant van de haeren?
Wie sal mijn dit verklaeren? dat weet ick seecker niet,
(100) Wist ick wie datse waeren, soo raeckt ick uyt verdriet;
Want ick souse, byget, soo lustich doen ofsmeeren,
Dat sy niet lichtelijck haer herwaerts souden keeren;
Ick souse by mijn doot, ziel de neck aen sticken slaen,
Of ten minsten arm en bien, soo konden zy niet gaen,
(105) En ’t was wel recht haer loon, die eer vergeeten guyten,
Nu ick wil gaen in huys, en mijn deurtjen toe sluyten,
En wachten met verdrach, licht ofse komen weer,
Gedts ele male menten, soo ickse niet ofsmeer,
’k Selder soo knelis duyvelen met dese Hellebaert,
(110) Datter de lenden nae sleepen, siet daer by gans paert,
Ick salder op wachten al was het noch soo langh.

Gees Dollemoers.

Buerwijf hoe dus versteurt?
Trijn Ratels. Sy maecken’t mijn te bangh,
’k Sou soo doende mijn middelen wel alle gaer quijt worden,
Jy sout oock wel versteurt wesen datmen jou soo porden,
(115) Ick hebber gelijck mee, kijnt, al ben ick wat versteurt,
Men doetme kracht en gewelt.
Gees Dollemoers. Wel wat is jou gebeurt?
Hoe benje dus ontstelt, over wie soo gaeje klaegen?
Trijn Ratels. Ick word’ dol, ick mis mijn sinnen, hoe meughje dit vragen,
Men ontsteeltmen mijn goedt, tusschen neus en lip,
(120) En hoe ick’er op wacht, altijt soo heb ik slip;
[p. 8]
Ick kan die schelmen niet bekomen, noch bevragen,
Die het mijn mijn ontsteelen, en by nacht ontdraegen.
Gees Doll. Hoe, hebje dieven gehadt, seght wat liepense heen,
Hoe staeje dus vebaest? Spreeckt op,
Trijn Raetels. Wel neen,
(125) Of jae, ick weet schier self niet voorwaer
Gees Dollemoers. Dats kluchtich,
Nochtans soo hoord’ ick stracx u baeren seer luytruchtich.
Trijn R. Dat was, door dat ’t geboeft mijn goet nam met gewelt,
Dat maeckten mijn verbaest, en uyt der maet ontstelt.
Gees Doll. Iae wel wat dat ick hoor, ’t is wel een vreemde saeck,
(130) Dat nu de jonge maets hier hebben in vermaeck,
’t Is alle nacht weer aen, wie sou ’t kunnen verdraegen?
Buerwijf, was ick als ghy, ick souder over klaegen,
Geeft’et de Schout in handt, doet wel, vollecht mijn raet,
Soo wordje eens bevrijt van al dees overdaet,
(135) ’t Is wel een groot verdriet, ’t valt lastich om te lyen,
De Ratelwacht die hoort de Heere straet de vryen,
Spant met dees boeven t’saem, en stijft haer in haer quaet,
Dat om een buyck vol bier, lijdtmen dees overdaet
Van’t moetwillich gespuys.
Trijn Raetels. Dat’s waer, ick sal ’t aen klagen,
(140) En haer oock doen met een gerechtelijck verdagen,
Soo drae als komt den dach van morgen, dat gaet vast,
Wat quelt mijn dat gesnor, komt hier jou hangebast,
Hebje ’t hert in je vleys dat ghy jou derft vertoonen,
Ick sweerje by mijn zy ick slaje niet verschoonen:
(145) Siet daer, met dit geweer stoot ickje in jou pens;
Y godt mocht ick mee leet eens wreecken, na mee wens,
Dan was het geen noot, maer nu ’ken kant niet veelen,
’k Wordt uyt mijn zinnen dol, sal jyse helpen steelen?
Dat ’s tegen recht en reen.
De Ratelwacht. Wie meenje, spreeckt jou baet,
(150) Ick heb als nu de wacht, met dees mijn kammeraet,
Wy gaene staech ront om, ’k heb niemant niet vernomen,
Wie maeckt die straet onvry, waer sijn sy uyt gekomen?
Seght op, spreeckt recht jou biecht, wy sullense bygedt
Ofsmeeren, nae den eys, wy sijnder toe gesedt
(155) Van d’hooge Overheyt, ick meen ons Magestraeten,
Al waerense bygedt Hoochduytse Potentaten,
Sy krijgen met dees pieck wel dapper op haer huyt.
Trijn Raetels. Van wie?
De Ratelwacht. Van ons.
[p. 9]
Gees Dollemoers. Iae, werme Broers,
Trijn Raetels. Jy rechte guyt,
Jy bent de rechte maets, aldaer je bent alleen,
(160) Datje waert met jou vyven, en d’ander was maer een,
Dan hadjet herdt, o vrient, ons Amsterdamsche borsten
Dat sijn geen loopers; maer de rechte die wel dorsten:
Sy zijn voor jou, of jous gelijck, in’t minste niet vervaert,
Al zijn’t niet van de pocchers, sy sijn te wel vermaert,
(165) Sy passen op geen Stoepschyters,
De Ratelwacht. Als jy’t sacht, most jy’t looven,
Trijn Raetels. ’k Looft wast met een half bier, om dat te klooven,
Of met een pijpjen Toeback, dan waerje recht een man;
Jy ofsmeeren, al saeghjet, jy treckt’et jou niet an;
Jy hebter de bruy of, jy dient om een Dach-huer;
(170) Jy bent met die boeven maets, jy drinckt een gelach bruer,
Sou jy’t haer beletten, jy bent die’t haer anraedt.
De Ratelwacht. Dat lieghje als een vodt, dats duyts, datjet wel verstaet,
Sou jy ons sulcx naegeven, dat waer bygedt schant.
Gees Dollemoers. Spreeckt niet al te stout, men ken u al te wel quant.
De Ratelwacht. (175) Dats goet, soo hebje een baet, verstaeje dat wel,
Ick ben een man met eeren, wat bruytme dat vel;
Sou jy seggen dat ick ’t geboeft liet gaen om drinckgeldt,
Dat selje mijn bewijsen.
Trijn Raetels. Ick segh datmen mijn quelt,
Tegen recht en reen, en jy hoordt’et te beletten,
(180) Jy bent toch sterck genoech om dees plaets te besetten;
Maer jy gaet in de kroech, of loopt op de wijnschuyten,
En daer past dat volck op die niet veel en stuyten,
En doen dan mijn, en mijns gelijcke, quaet by quaet,
En dat je sulcx beletten, dan waerje uyt den haet;
(185) Maer jy bent quaet ingeven, jy raet het haer self maet.
De Ratelwacht. Vrienden, sy is als de duyvel uyt de hel, soo quaet,
Jy doet seecker sondt die sulcken wijf goet doen sou,
Wy souwen onse tijt hier wel verpraten tegen jou,
En ’t is een stront te beduyen, wy moeten gaen roepen.
Trijn Raetels. (190) Dat kan ick wel dencken, gaen slaepen in de stoepen,
Iou lichtmis als ghy bent, jou rechte droncken bloet;
Komt hier, seght mijn een reys waer datje yemant goet
Gedaen hebt, ’k wod ick ’t wist; maer goet doen te beletten
Dat kanje al te wel, jy breeckers van de Wetten,
(195) Jy benter toe gestelt, tot Burgers voorstant, maer
Jy doet Burgers verdriet, en stoockter toe een aer
’t Geen datje self niet doet, dat gaeje andere leeren?
[p. 10]
Sinne dat vrome luy, ja ’t sinne luy met kleeren,
Maer d’eer daer hoort veel toe, dat weet Ian Alleman wel,
(200) Hoe wel men’t niet en acht, en loopt soo heen rebel:
De Wacht, ja schijt de Wacht, men laet geen pijpestellen,
Men mach nu vry en vranck de Burgery wel quellen,
Die maer een buyck vol biers wil geven aen die maets,
Die doet al wat jy wil, al maeckt hy ’t huysjen vaets,
(205) Al breeckt hy Stoepen af, als smijt hy uyt de Glasen,
Hy doet al wat hy wil, niemant belet sijn rasen;
Niemant seydt jy doet quaet, gaet vry in boosheyt voort,
Drinckt, klinckt, doet watje wilt, denckt vry dat ’et soo hoort;
Jy hebt nu katteruymt, jy meught wel domeneeren,
(210) Kruyst, krast, en stoot al om, wilt vry vloecken en sweeren,
Jy meught’et doen met eeren, de Wacht geeft u paspoort,
En sooder iemant klaeght, wy hebben’t niet gehoort;
Dat is dan het bescheyt, daer hebje jou verset al,
Daer staeje dan en kijckt, ofje waert half mal;
(215) Al segje ’k hebt gesien, jy moet’et lijckwel liegen,
En dat door toedoen van dees besuckte Bier-vliegen,
Souje niet dol worden, kijeren, ’k word’ uyt mijn sin.
Gees Dollemoers. Ai Buerwijf neemt de saeck, ick bid, soo swaer niet in,
Slaet’et aen jou hielen, soo raeckt’et jou hert niet,
(220) Settet sachjes heen datmen’t niet eens aen jou siet,
En leght op jou luympjes, jy sultse wel betrapen;
Sluyt u Deurtjen dicht toe als ofje wodt gaen slapen,
En loert met voordracht op ’t gespuys, jy krijghtse in de knel.
Trijn Raetels. Dat sal ick seecker doen, die raedt dunckt mijn is wel,
(225) Dats eerst een brave vondt, gedt kon ickse beknellen,
’k Sou haer knelisduyvelen, dat sy in ’t pijpestellen
Niet hebben souden lust, ja by mijn susters ziel,
Mijn dunckt ’ksie ginder al de een of d’aere Fiel,
Ick steeck mijn voort ter schuyl, adieu Buerwijf, goe nacht,
(230) En slaept gerustelick, ick geef mijn op de wacht.

Theordoor, een verlieft Vryer.

Vrouw Luna zijt ghy daer, voorbode van de nacht,
Ick heb u komste met soo grooten smert verwacht,
Ghy zijt mijn wellekoom, Verlichster van de wegen,
Waer dat mijn ziel na haeckt, door u heb ick gekregen
(235) Eerst kennis aen die geen, die dees ziel houdt gevaen,
Als ick laetst wandelen gingh in ’t shijnen van de Maen,
Ghy sult mijn nu oock zijn een Leydster, en een Baecken,
Op dat ick luckigh magh hy dees mijn Lief geraecken;
By mijn Lief, by mijn Schoon, mijn overgoude Son,
[p. 11]
(240) Die dit bedroefde hert alleen vermaecken kon;
Die mijn alleen geneest, die mijn alleen kan heelen,
Want sonder haer ick moet van groote droefheyt queelen,
Sy kan alleen mijn pijn veranderen in vreucht,
Sy kan alleen mijn druck verkeeren in geneucht,
(245) Sy kan aleen dit hert verscheppen en verkeeren,
Sy kan alleen mijn doen veel nieuwe deuntjes leeren,
Sy doet dat ick alleen in’t singen heb vermaeck,
Om haer ick’t alleen leer, ick slaep, ick rust, ick waeck,
Ick dans, ick springh, ick speel op ’t instrement vol snaren,
(250) Om haerent wil ick heb de woeste Zee bevaeren,
Om haerent wil ick heb gedaen al wat ick mach,
Hoe dick heb ick om haer gaen wandelen dach op dach,
De straten op en neer, het leeck wel een verthooningh,
Gelijck den Sperwer doet, soo ginck ick om haer wooningh,
(255) Wanneer hy heeft bespiedt, in’t groen beboomde woudt,
Waer dat een Spreeu of Duyf, die jongen heeft, hem houdt,
Hy vlieght ront om dat nest, hy doet veel vreemde streecken,
Tot dat de Oude is, uyt vrees, van’t nest geweecken,
Op dat hy mackelijck mach doen al sijn herts begeer:
(260) Soo gaet’et oock met mijn, ick maeckte keer op keer
Voor by ’t huys van mijn lief, om haer voor deur te trecken,
Hoe welt de Bueren dick, mijn ziende, daer mee gecken;
’k* Heb om haer wil alleen gekoft een weeldich Paert,
Om haer heb ick gekoft een Schuyt daermen mee vaert,
(265) Om haer heb ick gemaeckt veel nieuw fatsoen van kleeren,
Om haerent wil heb ick mee schermen gaen leeren,
Om haerent wil schoot ick Endtvogel en Patrijs,
Om haerent wil ick kreech de Doelens hoochste prijs,
Om haerent wil ick hiel verschiet van Waterhonden,
(270) Om haerent wil ick heb mijn dickwijls onderwonden,
Wanneer sy mijn niet hadt gegeven goet bescheyt,
In’t Smockel-huys te gaen, daer was een moije meyt,
Om haer heb ick geleert Ticktacken en Verkeeren,
Om haerent wil heb ick dickwijls gaen Trossenteeren,
(275) Om haer speul ick Roemsteeck, of gestim om een Vaen,
Om haerent wil speel ick wel dickwijls negen blaen,
Om haerent wil ick Monck, ick dobbel met de Stienen,
Ick verspeel al mijn gelt, en gaet een aer of lienen,
Om haerent wil ick drinck mijn droncken als een beest,
(280) Om haerent wil heb ick voor Maskes wel geweest,
Om haer heb ick gegaen Hoofdeloos after straeten,
Om haer ist dat de Luy veel wonders van mijn praeten,
[p. 12]
’t Is van dit, en van dat, sommierom en sommaerom,
Heer waer haelt hy’t al van daen, ja wel wierom en waerom,
(285) Hoe gaet die knecht soo moy, hoe kan hy ’t al versieren;
’t Is alle daech weer aen, een vreemt fatsoen van klieren,
En dat doe ick al uyt liefde van dese moije meyt,
Daer ick soo geweldich mijn zin heb op eleyt,
Dat ick’et jou niet seggen en kan, en jy sout’et oock niet begrijpen,
(290) Soo geweldich als men de liefde om ’t hert gaet nijpen,
’k Loof niet, of Cupido moet voorseecker inmee pens
Hebben een vier gestoockt, om hem te wermen nae sijn wens,
Want het leyt mijn daer en kittelt, en prickelt, en woelt, en raest,
Dat ick mijn selven, uyt vrees, schier maeck verbaest,
(295) Want men uyt fantasy licht in een teertobben raeckt,
Daerom sey mijn besje, wast vryen voor mijn best estaeckt;
Dats waer, seyd’ ick, en ick ginck deur en liet haer praten,
Dat ick dat moije meysjen om haerent wil sou laten,
Dats niet meugelijck, ’ken kan niet, want mijn ingewant,
(300) Dats ront uyt eseyt, staet om haer in lichte brant,
Dat ick niet geloof, dat de groote Stadt van Troijen,
Sulck vier emaeckt heeft, kon ick ’t uytblussen met poijen,
Ick poyden nacht en dach, dan’t is verlooren praet,
Ick ben te seer verlieft, tot mijn en is geen raet,
(305) Als by de Liefste mijn te leggen sacht en warm;
Y godt hoe sou ick loeren, lach ick soo in haer narm,
’k Sou haer al dit loopen voorseecker soo betaelen,
En ’t Capitael met intrest wel dubbelt weer in haelen,
’k Souse bygudt wel geven hondert soenen, en noch meer.
(310) Wel wat gerucht is dat, wat hoor ick daer van veer?
’t Schijnt of daer een hachjen yemant de mantel heeft ontnomen,
Datse met hem gevangen alhier nae toe mee komen,
Of datter de pypestelders hebben bedreven eenich quaet,
Waer steeck ick mijn ter schuyl, ick weet mijn gans geen raet,
(315) Wat sal ick nu gaen doen, want sietmen mijn voorseecker,
Ick sal hebben die naem mee van een stoepe breecker,
Dus ist best dat ick loop recht nae mijn liefste ras.
Daer is sy aen de deur, dat komt mijn wel te pas;
Godt groet u waerde Lief, mijn Engel waerde beckje,
(320) Mijn troosjen, benje daer.

Catrijntjen.

Wel hoe, staet stil, wat geckje
Met de boter, hoe raesje dus, hoe is het hier gelegen,
Schaemje voor de luy, wilje praeten, staet stil, en praet te deegen,
’t Is hier een volle buert, wy sijn hier licht gehoort,
[p. 13]
Van d’eene labbekack of d’aer.
Theodoor. Ay lief zijt niet gestoort,
(325) Dat ick hier dus verbaest nae u toe quam getreeden,
Daer sal ick u in haest vertrecken, of de reeden,
Alsoo ick in de maen quam gaen, vol fantasy,
Om met mijn waerde lief, wat van ons vryery
Te spreecken met gemack, siet, soo docht mijn ick hoorden
(330) Daer ginder, dat was volck die t’samen hadde woorden,
Tot smijtens toe, en ’t ginck soo luyd’, dat ick verbaest
Niet wist waer dat ick mijn sou bergen met der haest,
Niet dat ick was verbaest, gelijck de bloode guylen;
Maer om mijn eer alleen, socht ick mijn te verschuylen,
(335) Want hadmen mijn gesien, hier twistich in der nacht,
Wat soud’ ghy, waerde lief, seght mijn, hebben gedacht?
Als dits mee van de maets, die ’s heeren straet onveylich
Snachts maecken, of hy schijnt te wesen noch soo heylich,
Want ’tspreeckwoort seyt, ’t is recht, waer datje mee verkeert,
(340) Al benje noch soo vroom, jy wordt daer mee ge-eert;
Daerom is dat ick mijn altijt hou by de vroomen,
Want ick ben te seer vervaert op ’t volck haer tongh te komen.
Catrijnten. Daer doeje wel an, is’t soo, soo hebje recht,
Want hadje blijven staen, licht wasser een gevecht,
(345) En ’t is met vechten niet te doen, ’t is beter bloo-jan als doo-jan,
En die’t wint die verliest het, dus ist best datjer komt noo an,
Want haddet met vechten te doen geweest, qhy quamt veel te laet.
Lichthart. Wel hey, kie vou lae, waer binje?
Theodoor. Daer is onraet,
Dat is het volck weer aen:
Catrijntjen. Komt Lief, treedt binnen’t dack,
(350) Op dat dit woest gespuys voort kuyert met gemack.

Hier komen een deel jonge maets uyt, al singende,
en Scheele Helly speelt op sijn Fyool.

Lichthert. Al weer aen wat nieus, hier heb ick hem gevonden,
En juyst soo is het mis, hy staet niet daer hy stonden,
Die gor die is al wech, nu moeten wy wat aers
Beginnen, tsa matroos, gaet sitten op u naers,
(355) Singht elck een lietjen om, wy moeten ’t wijf wat quellen,
Sae lustich, dats jou voor, wilt u in order stellen,
’k Begin.
Kleynsorgh. Alreman, dan wy sitten nu wel schrap,
Ick bender op belust als een Munnick op een kap.
[p. 14]
Lichthert. Wel hoort toe, ick begin een lietjen om playsier,
(360) Die mijn niet vollecht nae, kost het een half bier:

Guster avondt doen het Maentjen
Scheen, en doen het waeckent haentjen
Sat en droomden op sijn nest,
Ginck Goossen, met sinnen byster,
(365) Nae sijn soete lief, sijn Vryster,
Die daer woont gins aen de vest.

Dats uyt, begint een aer, op dat hy boeten schut,
Wat kluchtichs uyt de geest, maer maeckt’et niet onnut.

In ’t Naejaer, eer Auroor brack uyt,
(370) Gingender vier uyt gorren,
De jonghste van al songh overluyt,
Maer sweech wel haest door ’t knorren;
Van ’t quaet wijf, dat dol en verwoedt,
Trock een verroeste sabel
(375) Tegen sestien jonghmans die seer wel gemoedt,
Te samen waeren abel,
Sy riep, jou schelm, en dieven,, en sy maeckten groot getier,
’t Was nae jonckmans believen,, sy verheuchden des te mier.

Trijn Raetels uytkomende met een Poock in de hant.

Dat jou sint Velten schen, dat sel ick jou verleeren,
(380) Doeje dan dit ten trots aen mijn, een Vrouw met eeren,
Salje dan alle nacht dees pijpesteldery
Bedrijven, ick en sal ’t lijden, dat men my
By gedt doet dese hoon, ick stootje inje dermen,
Siet daer, ick sal mijn hant noch inje bloet verwermen,
(385) Al sou ick, tot mijn schant, mijn hooft op het schavodt
Verliesen, door de Beul, soo sal ick het by godt
Niet meer verdraegen, jae al sou ick het verloopen,
Of dat men mijn van lidt tot lidt sou ’t Vel of stroopen,
Ick ly het nimmermeer van jou, of niemant niet.
Lichthart. (390) Hy geeft jou recht jou naem die jou Trijn Raetels hiet.
Trijn Raetels. Trijn Raetels, Trijn Raetels, hoe souje het versieren,
De duyvel loof ick niet, of moet jou tongh regieren,
Geeft men mijn sulcken naem, ick soo deeghlijcken Vrou,
Dat selje je beklaegen, dat sweer ickje, siet nou,
(395) Ick selje by den elementen soo ofsmeeren,
Dat jy geen lust sult hebben om weer te keeren;
Hebjet hert inje vleys, jou besuckte bloo guyl,
[p. 15]
Stae een reys voor een man, wat bruytmen dien vuyl,
Selje mee dus quellen, daer selje geen ien voor haelen,
(400) Nu ickje heb betrapt selje de bal betaelen;
Iou sel ick het verleeren, dat daer een aer voor beeft,
Seght mijn hoe is jou naem die mijn die toenaem geeft,
Trijn Ratels, de Duyvel en hieten soo noyt sijn Moer,
Komme reys voor den dach, mijn dunckt jy lijckt sijn Broer,
(405) Maer neen, jy hebt geen hert, jy schijt al inje broeck maet.
Kleynsorch. Die’t ontloopt die is vry, dat is altijt ien baet,
Ick mach met geen wijven gebruyt sijn, dat is altijt recht uyt.
Trijn Ratels. Soo laet mijn dan met vreen, jou overdadige guyt;
Seght hebje nou jou wil als jy een mens versteurt:
(410) Ay sietse nou iens loopen, ’t is sen leven niet ebeurt
Dat men alsulck geraes moet nacht op nacht gedoogen,
Gedt wist ick wie hy was, of quam hy inme oogen,
Ick sou het jou uytdroogen, jae hy sou worden waer
Dat hy om niet, niet hadt gemaeckt alsulck misbaer,
(415) Dat voor een goet mans deur, ’t is seecker al te spijtich,
Ick kan’t niet kauwen, datmen mijn dan is verwijtich
Dat met een toenaem quaet, Trijn Raetels, ’k wort wel dol,
Waer halenset van daen die bloets, s’ hebbent gadt vol,
En dan soo komt men mijn mijn grootste leet verwijten
(420) Met pypesteldery, hoe soudt een mens niet spijten,
Mocht ick mijn grootste leet eens wreecken, ’t was geen noot,
Maer hoe ick’er op loer, dats immers al te snoot,
Sy weetent mijn met list behendich te ontleggen,
’k Loof niet of de nicker moet’et haer staech seggen
(425) Als dat ick op haer waeck, wat list, of wat bedroch
Ick heb gepracteseert, ontloopense mijn noch,
’k Loof niet of Heyntje Pick dat is haer eygen macker,
Waer dat ick hoor gerucht, terstont soo ben ick wacker,
En heb dan by der hant een sabel, of een poock;
(430) Maer open ick mijn deur, sy sijn wech als de roock,
Dit is geen degelijck spel, ist toovery, wat ist?
’k Wodt om een houte koe, dat ick den inhout wist,
Dan sou ick sijn gerust, ’k sou soo niet fantaseeren,
’k Sou haer doen setten stracx, dat wod ick haer wel sweeren,
(435) De Schout verdiende gelt, sy raeckten in het gat,
Ick sprongh van vreught recht op, dat ick haer sach gevat
Van twee Apostels, die het Heerschop mach gebien,
En dat sy kreegen voort twee of twee an met ien;
Wat, praet ick hier allien, sy sijn mijn al ontsloopen,
(440) Wie seyt men doch in wat gadt dat sy sijn gekroopen,
[p. 16]
Dan veugels siet wel toe, jy gaet waer datje gaet,
Ick krijghje noch wel eens alhier, of op de straet;
Iou, of jou kammeraet, wie ’t is, hy sal ’t ontgelden,
Voor datje voor mijn deur aldus de pijpen stelden.

Meester Clement een Timmerman, hem beklagende over de slappe neeringh, en de diere tijdt, uytkomende seyt:

(445) Gemargen moer, gemargen kijnt, ick gae soo recht na werck,
’k Mach langer wachten niet, de Baes neemt te nau merck
Op ’t geen daer wort gedaen, in dees bedroefde daegen,
Doetmen niet even veel, die heerschoppen die klagen;
Meester die knecht is luy, altijt komt hy te laet,
(450) Versiet men met een aer, dat ’t werck wat bet voort gaet,
Stracx hebje dan de sack, de Baes vreest voor’t versetten,
Daer is niet veel te doen, dus moetmer oock op letten,
En doene ’t Heerschaps wil, wil d’een niet d’aer wil graech,
Want veel van onse maets leech loopen alle daech,
(455) En even wel soo moeter sijn gegeten waerelijck,
En kaes en broodt is duer, al bruycktment noch soo spaerlijck,
Daerom die dan met eer wil komen voor den dach,
Die moet by dese tijt al doen wat dat hy mach;
De leegheyt heeft geen plaets by Ambachts-luyden eerlijck,
(460) Of by die van een aer in’t minst niet sijn begeerlijck,
Die eer kost veel, dat seyt de meyt, en zy was blijt
In heur zin, had sy recht dat sy haer eer was quijt,
’t Was foey frey wel geseyt, sey onse alder braeckel,
Wel wat gerucht is dat, wat is daer voor gekakel,
(465) ’t Schijnen schier wilde lien, hoe raest dat Vrouwvolck soo,
Ist Bachus-feest, wat ist? mijn dunckt dat sy by loo
Krackeelen met malkaer, het lijckt daer vry een quaetjen,
Of datse sijn besielt van ’t Rotterdammer vaetjen,
Of hebbense een Tabackjen op enomen, datter de kop is op rul,
(470) Of een Brandemorisje, want sy schijnen schier dul,
Soo vreesselijck gaense aen, ’t lijckt volckjen van de Vesten,
Die geen manieren hebben als’er wat is ten besten;
Sy haelent by drooch weer in, een half bier is de leus,
En dan sijnse uyt elaten, want ’t komt haer selden voor de neus:
(475) Trouwe se meugen geen bier alst gelt kost, maer als is donne,
Lappesent soo ongeschickt in, datmer t’huys brenght op een slee;
Dats nu al even veel, ’k hadt laest een doodt edragen,
Daer kreegen wy wat gelt, wy reeden met een Wagen
Nae Amsterveen, om de zoo, want ’t gelt most door de keel,
(480) Trouwen wy waeren vrolijck, wy haddender geen scheel;
[p. 17]
Wy droncken lustich om, wy songen en wy sprongen
Tot dat den avont viel, wy nae de wagen gongen
Om we’er na de Stadt te rijen, want het was laet,
Wy loven jou een broodt is ’t datje lustigh anslaet,
(485) Seyd’ mijn Confrater tegen die Man die ons voerden.
Hy sloegh de Paerden dat de Wagen heen en we’er roerden,
’t Ging slinger binger tot wy quamen voor de Poort,
Doe saghmen waer ’t Bier bleef, ’t was smackt hem over boort,
Slaet Dirck om sijn ooren, geef eens vuyr Bosschieter,
(490) Wie soud’ hem vertrouwen, die slechte sinte Pieter,
Sey Gerritjen Goorgat, men soud’er een Kerck op bouwen,
Kunnen de luy soo veinsen, jemeny in trouwen,
Hy leek soo slecht als sinte Pieters Veurbroeck,
En mach hy so kitten als hy is om een hoeck,
(495) Ick niet, al hadmen’t mijn by dieren eedt geswooren,
Ick docht dieder stilst me’e deurgaen zijn’t die ’t meest booren,
Sy slingerent in heur gat of ’t Maes-water was,
Al soud’ men daer na met haer speulen de Vuile Bras;
En als sy nuchtere zijn soo weetmen elck te scheeren,
(500) D’een is een droncken bloet, dat moet sijn wijf en kindt ontbeeren,
Die staet sijn goedt tot Ian-ooms, dees brenght het de Waerdin,
Soo geeftmen elck het zijn, d’een wat meer en d’aer wat min;
Maer die haer op haer zeer tast, siense soo vriendelick an
Als een Oorwurm, en springen op als een Luis in een heete pan,
(505) Of sy grijnsen als de Duivel doet tegen de Dageraet.
Nu ick gae kuijeren voort, ’k sou mijn tijdt vergissen met mijn praet,
Want de klock dunckt mijn die gaet al dicht na hallef vijven.

Theodoor met sijn Lief uyt.

Ai hertjen ’t is te vroegh, ach laet mijn noch wat blijven,
Of geeftme voor het minst een soentjen drie of vier,
(510) Dat smaeckt als suicker soet, beter als Wijn of Bier.
Adieu mijn waertste Lief, mijn Troosjen, hebt goe morgen,
En slaept gerustelick, want tavont, sonder sorgen,
Koom ick u weder by.
Katrijntjen. Als een man, houdt u woort,
Gaet regel recht na huys, eer dat u yemant hoort
(515) Van de bueren, want ick ben vervaert voor prateracy,
Want licht men wort geacht nu van de lichte nacy,
Princepael een Vryster, die alleen woont, ’t is jonck of oudt,
Sietmer een knecht wat laet, ’t is waerom of s’hem aenhoudt,
Sy moet wel lichthertich wesen, seecker ’t en past niet,
(520) ’t Is niet wel van heur edaen, jae wel wat soo siet,
[p. 18]
Dats een Ammeraeltjen, kanse de knechts soo laet aenhouwen,
Sy moet seecker wel geyl sijn, en begeerich om te trouwen,
Isse dus rijp, waer komtse van daen? Wat hetse geleert?
Ick loof niet datse te deegen by menschen het verkeert;
(525) Isse in’t wilde Woudt opgevoedt, wel hetse geen manieren,
Laetse by mijn komen, kijnt, ick salt’er noch wel lieren
Hoeser by de Luy hoort te hebben.
Theodoor. Ay lief zijt wel te vreen,
En sluyt u deurtjen toe, ick gae oock stillekens heen.
Catrijntjen. Doet soo.
Theodoor. Een soen.
Catrijntjen. Ay stil, maeckt geen gewach,
(530) Op dat ons niemant siet, het wort al heel schoon dach.
Theodoor. Adieu mijn lief, ick gae.
Catrijntjen. Goe morgen.
Theodoor. Dat was een Maeght,
Die van al datter leeft de hoochste prijs wech draecht;
s’ Het al de negen schoonheden, dat segh ick goet rondt,
Dat Pares nu noch leefde hy geen schoonder en vondt,
(535) Al socht hy Sperten meede, en al de werelt deur,
Leefde Pighmaliom, hy namse voor de keur
Van sijn Ivoore Beelt, Danae was niet met allen
By mijn lieft, daer mijn oogh uyt liefd’ is op gevallen,
s’ Het twee Bruyne Oogen, met een gekloofde Kin,
(540) Haer Neus is soo besneen dat ick heurs gelijcken niet e vin;
Haer Tanden als Yvoor, haer Wangen met roo steetjes,
Daer by soo fijn volmaeckt al haer andere Leetjes;
Ia soo volmaeckt, dat ick met recht mach seggen, en ’tis waer,
Sy braveert de Mensen, en Goddinnen allegaer;
(545) Iae soo veer gaetser te boven, dat Iupijn haer sach,
Hy verliet den Hemel, en verschiep hem als hy plach
In een Swan, in een Stier, in een Mens, of in wat aers,
En als hy dan by haer quam, wort hy uyt liefd’ wel paers,
En hy sou besterven als een Baxstien soo hert.

Trijn Raetels uyt.

(550) Binje daer Schellem, Dief, doe je mee dese smert,
Bin jy het Vaertjen, die mijn staech dus komt beswaeren,
Theodoor. Wat schortje, seght, wat heb ickje daen?
Trijn Raetels. Wijstme d’aeren,
Iou maets mien ick, die jy fluys by jou hebt gehadt.
Theodoor. Wat duyvel wilje, seght hoe hebjet inje gadt,
(555) Laetme los, je hebt een onrecht, siet watje doet.
Trijn Raetels. Ick wil niet.
[p. 19]
Theodoor. Jy selt, by Godt, al waerje noch soo goet.
Trijn Raetels. Help, help Bueren, help, mijn schiet kracht en gewelt.

Hier komen de Bueren t’samen uyt met gedruys.

Heyn Veelbewint. Wat isser Trijntjen Buer, dat jou dus ontstelt
Isser weer iet edaen, wat maeckt u dus verslaegen?
Trijn R. (560) Dat meught ghy Heyndrick buer met recht noch wel eens vragen,
’t Is immers alle daech mijn beurt, dat weet ghy wel,
En nu heb ick’er een evonden, die meester is van’t spel,
Dus komt mijn toch te hulp.
Theodoor. Dat lieghje als een Hoer.
Trijn R. Een Hoer, jou sno Rabaut, dat was jou eigen Moer,
(565) Ick ben een Vrou met eer, daer ben ick voor befaemt,
Theodoor. ’k Verwonder mijn dat ghy u loogens niet en schaemt,
Siet tegen wie ghy spreeckt, ick ben een knecht met eeren.
Heyn Veelb. Gelijck als jous gelijck, men* ziet jou wel verkeeren
Met hack en sijns gemack, men ken jou wel, jou gast,
(570) Schaemje jou niet dat ghy de Luy doet overlast?
Iou pijpestelder, jou lichtmis, men hoort jou op de Kaeck
Te setten Vodde-vaer, hebje in’t pijpestellen vermaeck?
Jy meucht’et jou inje hert en inje bloet wel schaemen.
Theodoor. Waerom, ick ben soo goet als jy, of je erfgenamen,
(575) Wasser arger Roch in Zee, hy quam mijn wel aenboort.
Gees Doll. Ioo, by mainder ziel en salcheyt men het u wel gehoort,
Waerlijck ick kenje wel,
Theodoor. Wat rijdt mijn dees Knoettin,
Bruyt nae jou lant toe, waerom steeck jyer jou in,
’t Roert jou niet, hout jou beck, jy hebt op mijn niet te smalen,
(580) Gaet nae die Kamer-steyger, wilt eerst jou tol betaelen,
En leert dan te deech noch eerst de Hollantse Tael,
Trijn R. Iou eereloose fiel, dat jou de duyvel hael,
Ick bruyje in jou Backhuys, ’k haelje ’t licht uyt jou oogen,
Flucx geeftme mee goet weer, of ’k selt jou soo uytdroogen
(585) Dat het jou heugen sel.
Theodoor. Doet ghy vry al jou best.
Trijn Raetels. Ick selt jou nu betaelen.
Theodoor. Dats wel, ick swijch de rest,
’k Meen u, en uws gelijck, sulcken spul te bereyen,
Dat ghy niet weten sult hoe ghy mijn weer sult peyen;
'k Heb niemant niet gedaen, wat duyvel ist niet schant,
(590) Dat men een vroom gesel op ’s heere straet aenrant,
En hem met dievery beticht, ick word’ uytsinnich,
Ick selje dat betaelen,’k sweertje.
[p. 20]
Meester Clement. Niet soo vinnich,
Specejael bedaert, je vecht tegens een Oudt man,
Theodoor. Waerom niet, ’t is een eerdief, hy spreeckt mijn te stout an,
(595) ’k heb niemant misdaen, en’k wordt voor een dief geacht,
Meester Clement. Hoe dat, ’t en kan niet zijn;
Theodoor. Hy seyt dat ick te nacht,
Uyt pijpesteldery, hier heb een gor gestoolen,
En ick weet nergens van:
Meester Clement. Mijn vrient, elck een kan doolen,
Twee hou ick altijt vry, dats dees en d’oude Kerck,
(600) Dese man het geen schult, dat is geen Vryers werck,
Die eer het in sijn lijf sal sulck spul niet bedrijvven,
Vroutjes swijcht mee vry stil, jy hebt geen reen om te kijven,
Jy hebt hier de rechte man niet, je doolt inje meenen,
Daerom zijt wel te vreen.
Trijn Raetel. Wat roert’et jou, bruyt heenen,
(605) Wie het jou hier ontboon; seght doch Ian Kurckevaer?
Meester Clement. Mach ick op ’s heeren straet niet staen, gelijck een aer,
Ick segh de waerheyt, en ghy en wilt’er niet nae hooren.
Heyn Veelbewindt. Dat lieghje.
Meester Clement. Jy lieght’et.
Theodoor. Ick slaeje om jou ooren,
Iou verbrande Ian Drasbroeck, jou rechte woeckenaer,
(610) Dat ghy mijn dit opseght, sult ghy mijn maecken waer,
Mijn eer dat is mijn goet, ’k house waerder als mijn leven,
Dat jy die mijn beneemt, jy sultse mijn weer geven,
Al waerje noch soo oudt, ick koomje op de vacht.
Heyn Veelb. Jy Godts wonje, had ick siet daer mijn ouwe kracht,
(615) Ick souje opje beurs komen, jou rechte lichte vinck,
Theodoor. Iae wel ick segh, ’t is veel, hy siet of hy al hinck,
Bestevaer denckt om een dootkist, en niet om te vechten,
Wilje mee als de luy, alle kromhouten rechten,
En dat met misverstant, dat kan toch niet bestaen.
Trijn Raetels. (620) Jy hebt’er by geweest, waer koomje aers van daen.
Theodoor. Binje mijn Biechtvaer Moer?
Gees Dollemoers. ’t Is nu geen tijt van scheeren,
Geckje noch met de luy?
Theodoor. Iou ackermentse Meeren,
Mocht ick mijn leet eens wreecken aen jou, of aen jou man,
Trijn Raetels. Iae wel, kijeren ziet, hier wat raet gaet mijn noch an,
(625) Dit opsnappertje wil mijn man noch met een deegen te lijf,
Komt hebjet hert inje vleys soo vecht tegen een wijf,
Ick saljet hert inje hant geven, jae by gans bloet.
[p. 21]
Meester Cl. Ick mach gaen loopen voort, dunckt mijn ’t is wel soo goet,
Want hoe ick het hier praet, sy sijn even ongaelijck.
Gees Doll. (630) Ionckman soo ghy hebt schult soo ist lijckwel heel qualijck.
Theodoor. Moer gaet na huys en spint jou rocken, dats wel soo goet,
En moeyt u met u self, of met u Lantsman, de Knoet,
Daerje laest mee ginckt tot onse Alder Knaptendeun,
En laet mijn inme wesen, ick ben een eerlijck mans seun,
(635) Die niemant van sijn leven hedt een stroo in de weegh eleyt.
Heyn Veelbewint. Hoorjet wel vrienden, dats nu al moy uytgeseyt,
Maer die’t niet en gelooft die doet daer aen geen sondt.
Trijn Raetels. Hy liecht, hoorjet wel, Vrijer gaet en spoelt jou mont,
Hy stinckt van de loogens, men kan niet by u weesen.
Theodoor. (640) Dats langh genoech, dats na de Schout, nu meughje vreesen,
’k Sal eerst, en voor al gaen, en beleggen een safricasy,
En jou dan doen verdaegen, met al jou lichte nacy,
Kanje dan wat bewijsen, ziet datje gau bent;
Ick heb tuygen genoech, dat jou sint velten schent,
(645) Daer ick nu kom van daen souje die oock blameeren,
Iou ackermentse vodt, dat sinne luy met eeren,
Die sullen mijn in mijn gerechticheyt veurstaen wel,
Al waerje noch soo dol, jae de Duivel uyt den Hel;
Ick schijt opje, jy en sult mijn niet een haer vanme hooft nemen,
(650) Al waerje Luicefer self, soo acht ick niet jou teemen,
Ick sal jou op ’t Purgatoriom roepen maet;
Jy sult mijn niet ontwroeten al hadjen Abbercaet,
Of twie van de labbekacken, of eenige andere leurs,
Ick acht het even veel, jae al namje twee schreurs,
(655) Of twee andere scheytbienen, ’t en sal u niet verschoonen,
Ick ben te wel bekent by de luiden die hier woonen,
En sult ghy mijn gaen beliegen, ’t wodt liever datje waer
t’Hoboocken op Rocksent, of op de Noortse klippen vaer,
Soo staelje niemants eer.
Heyn Veelbewint. Vrient laet u niet ontslippen
(660) U wijsheyt, gram gemoedt, maer spreeckt met reen bedaert,
En hebje dan geen schult, dat opentlijck verklaert,
Men sal u geven recht, indien ghy ’t kundt bewijsen
Dat ghy strijdt voor u eer, dat isje ver te prijsen,
Ghy doet in mijn zin recht, dat jy’t wat breet uytlecht,
(665) Ghy krijcht van ons gehoor, luistert wel toe, ick seght
Dat men u sonder schult beschuldicht, ’t was te schandich
En eerloos gedaen.
Trijn Ratels. Wel nu spreeckt uyt knaphandich,
Weet ghy wie’t heeft geweest ick schenck jou wel een vaen.
[p. 22]
Theodoor. U Susters binne bef, die duycker mocht dat raen;
(670) Was ick Docter Faustus, of Waegenaer, of een aer,
Of Aecht sonder Ziel of Ianneken Kreupels, of haer Kaer,
Of yemant die by nacht soo wat rijen op Kol,
Of een Hant-sietster, Planeetleester, die met gelol
De Luy soo wat wijs maecken, ’k soutje wel uytleggen;
(675) Maer datje mee nu vraecht dat kan ickje niet seggen,
’t Is mijn niet meugelijck, ick hebbet niet gesien,
En dat ick’et al sach, ’k sou loopen of vlien,
Ick kroop uyt vrees, siet daer voorseecker, in een Paerts kop,
Of inme klomp, of hier of daer wel in een aer glop,
(680) ’k Heb met dat volck niet uytstaen, ’k hou daer mee mijn geck.
Gees Doll. Nochtans de jonge maets hebben veel dat gebreck,
Als de Wijn is in ’t hooft, datse moetwillich raesen,
Hier haeltmen om een stoep, daer smijtmen uyt de glasen,
Soojer wat tegen seght, jy krijchtse aen u hals;
Theodoor. (685) Dats daer, ick heb voor vrees, dus schuick* mijn van als,
Hy doet mijn ongelijck, die sulcx mijn gaet vertrouwen.
Heyn Veelb. Vrient, heb ick yet geseyt, wilt mijn ten besten houwen,
’t Is door een haesticheyt gekomen.
Trijn Raetels. Iae wel by gedt
Dat spijtme inme hert, ’k hadt recht mijn zin gesedt,
(690) Siet daer, om een plockhaertjen te leggen voor de vuyst,
En nu ick ’t recht verstae, soo heb ick immer juyst
Een onrecht man geraeckt, soo’t schijnt aen dees sijn woorden,
Hadt ick de rechte man ’k sou hem by gudt vermoorden.
Theodoor. Iae jy sou’t hem met een Pecckelhaeringh* ’t hert of steken,
(695) Of met een werme Beulingh sou jy jou leet wel wreecken,
Of jy sout hem by de naers de keel of stooten met een half blancx koeck,
’k Wed’ jy beet hem wel ’t hooft of, hadjem maer om een hoeck,
Soo vinnich soujer op aen duwen, jy lijckter wel ien,
Die’n roof voor de Hel haelt, jebt de Nicker wel ezien,
(700) En alsje begint te bulderen met jou scheve beck,
Soo beeltje nae’t leven uyt als Oostendes beleck,
Sulck gebulder, sulck gestamp maeckje met jou bienen,
Aers noch aers of je waert metje twaelf of dertienen,
En je set jou Trony in sijn derde ploy, datjet wel verstaet,
(705) Datse grijnst als de Duyvel tegen de Daegeraet,
Dat Pollesemes noch leefde, hy verliet sijn Boomrijck dal,
En quam alhier woonen, en dat deed’ hy jou te geval;
Want je bent uyt der maten schoon, je hebt geen gelijck,
Schijt Trijn Aerdaeckers, jae al wasse noch soo rijck,
(710) De Keyserin, noch malle Meycken, of Lysje waer is Ian,
[p. 23]
En hebben by u niet, jy bent’er ’t puyckjen van,
Sulcken Keuningin, men kan op u niet quaet zijn,
Ick vergeeftje allegaer datje geseyt hebt tegens mijn,
En jy bent’et oock waerdich datmen’t van u verdragen sou,
(715) En ’t is wel recht en reen datmen oock sou beklaegen jou,
Sy doen jou groot gewelt, binje quaet, je hebt wel re’en,
Want niemant heeft als jy alsulck verdriet gele’en,
Dat op jou eygen seggen, sonder schult, in trouwen,
Als ’t spul op sen best is soo hoortmen op te houwen;
(720) Jy behoort de goe luy niet te quellen, ’t is schant,
Laet elck haer goet met vreen, en houdt jou rust, want
’t Mocht u namaels rouwen, maeckt geen goe luy quaet
Wilje wel doen, op dat ’t berouw niet komt te laet,
Komt het Graeu op de straet, je bent evangen of eslagen,
(725) Daerom soo houdt u rust, of men sal jou beklagen,
En daer oock by verdaegen voor onse alder Schout,
Dus laet het quaet op dat te laet jou niet berouwt.
Trijn Raetels. Heb ick jou wat misseyt, ay wilt het mijn vergeven,
Ick sal u nimmer weer beschuldigen van mijn leven.
Theodoor. (730) ’k Vergeeft jou allegaer, mijn oploopent gemoet
Dat is al ne’er geset, Want liefde wercken doet.

Liefde doet wercken.

EYNDE.

[p. 24: blanco]

Tekstkritiek:

vs. 263 ’k er staat: ’t
vs. 568 men er staat: met
vs. 285 schrick er staat: schuick
vs. 694 Pecckelhaeringh > Peeckelhaeringh

KLUCHTVanTRYNRATELS,DOORD. A. OPMEER[Vignet: fleuron]t’ AMSTERDAM,___________________________________Uyt de Boeckwinckel van SYMON OPMEER, op’t Rockin, aen de Valbrugh. Anno 1660.

VOOR-REDEN.

Personaadjes van de Klucht.

Klucht van Trijn Ratels.Kleynsorgh. Lichthart.

Tekstkritiek:

KLUCHT

Van

TRYN
RATELS,

DOOR
D. A. OPMEER

[Vignet: fleuron]

t’ AMSTERDAM,
___________________________________

Uyt de Boeckwinckel van SYMON OPMEER, op
’t Rockin, aen de Valbrugh. Anno 1660.

Klucht van Trijn Ratels.

Kleynsorgh. Lichthart.