Jan [of Jelis?] Noozeman: Getemde snorker. Amsterdam, 1649.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton067910 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een
asterisk. De fractuurletter is in een aparte kleur weergegeven.

Continue
[fol. A1r]

J. Noozemans

GETEMDE

SNORKER,

Kluchts-gewijs Gespeelt op d’ Amsterdamsche

SCHOUBURG.

[Vignet: fleuron]

t’ AMSTERDAM,
________________________________

By Gerrit van Goedesberg, Boeckverkoper op ’t Water, tegen over de Nieuwe-Brugh, in de Delfze Bybel. 1649.


[fol. A1v]

Vertoonders.

        ROMBOUT.
        WYBRANT.
        PRYN.
        JORDEN.
        FRANK.
        KOERT.

Continue
[fol. A2r]

J. Noozemans

GETEMDE

SNORKER.

Rombout uyt.
    DIe mindt, en krijght dat hem gelockjes-steenen geven
    Gewenschte oogen, magh met recht vol vreughde streven,
    ’t En sy de minne-tocht den Minnaer kiesen doet
    Iets lieflijcks, welckers na-smaeck uyt-valt als ien roet.
    (5) ’k Besocht dat iens, en ’t heught me noch hoe ’t deuntje smarte,
    Docht ick dat eenmael troef van Schoppen-heer de swarte
    Soo ’t steeck-bladt was, en ’t geldt dat geel en Silver was,
    Door suya, nou mijn kindt, sou locken uyt mijn tas.
    ’k Magh swijgen, want die klap vernieuwt mijn ouwe schaden.
    (10) Siet, daerom Vryers wil ick jou ten besten raden:
    Indien de malligheydt jou wat te seer bevalt,
    En datje noch gien block aen ’t bien en soeckt, soo malt
    Jou leven in gien ongebruyckte schuytjes, wiltse schouwen,
    Want ienmael kip op ’t ey, en de eer roept strack om trouwen:
    (15) Maer daer de stront-vaen of de pis-doeck haer vertoondt,
    En daer de Man niet sien kan hoe zijn Wijf hem kroondt,
    Peur daer te veldt, je sult ’er beter koop af koomen,
    Sey Jan, dan of je ginght in Machtelts maeghdom droomen:
    En deuse les denck ick te volgen, ’t gaet hoe ’t gaet;
    (20) Te meer, nou mijn geluck soo wel by Prijntje staet.
    Dit ’s ’t plaetsje, dit is t’hock daer ick mijn in moet krommen,
    Wil ick, gelaersden Haen, op ’t Paert en zadel kommen:
    Maer ’t loon versoet de last. Nu Swijns-hock, vergh mijn dan
    Tot ien bequame tijdt, en ’t slapen van ’er Man.

Wybrandt al singende.
   
(25)GEvulde Swijne-darrem,
Met vet en lever warrem,
Kon Elsjes kaecken,, soo vermaken,
Schoon al scheen sy arrem.		         Dat sy van last beslommert,
    (30) Het hemt droegh in de Lommert,
    En in twee tochte,, ’t geldtje brochte
    Aen mijn onbekommert.
   
Daer voor at sy te degen,
Van ’t hemt en Lommerts wegen,
(35) Mijn gare-spijsen,, en Sausijsen,
Als de vraten plegen.

[fol. A2v]
    O eele smeerery! die Kokx en Gare-Braers
    Verstreckt van over oudt voor eyge Beste-vaers.
    Schijt Spit-uyls, die jou selve gaer braet, laet jou blaffen,
    (40) Want boven dien dat wy de Luy wat gaers beschaffen,
    Soo is de minst van ons oock Koopman, en daer by
    Oock Heere-slagers, ja die Mannen binnen wy.
    Al schijnt ons Rockje met en Reusel-korst door-droncken,
    Dats ’t Lieverey daer wy (van wegen ’t Ampt) mee proncken,
    (45) ’t Is Smout, ’t is Smeer, ’t is Speck, datje hier glimmen siet,
    Die hem sijn neeringh schaemt die bedijt selden yet,
    ’t Is seker! Wybrant schaft voor kleyn gelt braef, sey Weyntje.
    Ba s’jas se Sarke-moey, gebuurke Jakemeyntje,
    Kocht sulck’nen Kalfs-bout van vijf pont en een quart
    (50) Voor negen stuirs: mijn Ziel, se smaeckten my aen ’t hart,
    Se was soo jongh ghy saus rauw eten; sulcke dingen,
    En andre smullery vermaert my sonderlingen,
    En of ons Speck met spoelingh van ghebrande-Wijn
    Gemest is, ’t kan dan kost en drincken t’samen zijn,
    (55) Als slechts geen stijfsel-goet (dat by Zardam van daen,, komt,
    En roock en smaeck bederft) oyt by ons op de baen,, bromt,
    Soo kan ’t gien quaet, en is ’t maer hallef doodt, of sieck,
    Dat schrijftmen niet op ’t vlees, al valt het vry wat wieck.
    Maer holla! ’t word vast tijdt, mijn Swijn dat dient geslagen,
    (60) Een klopjen in de neck, op dat gien Buure vragen
    Waerom ick in de nacht ben Varrekens verdriet,
    ’t Kan dan niet schreeuwen, soo hoort het den Pachter niet.
    Kom hier mijn vette Bich, ghy moet mijn kunste weten;
    Kom hier, nu morgen moet ick van u Beulingh eten.
Wybrant mient het Varcken te krijgen, en haelt Rombout uyt het Hock.
    (65) Maer och! ’t is hier gien deegh, dit Varcken is verkeert,
    Sint Teunis Swijn heeft hem die wisse kunst gheleert.
Romb. Och lieve Slagertje verschoontme.
Sy vallen beyde op hun knien en bidden malkander.
Wyb. Lieve Biesje!
    Waerom verander jy van Varcken in een Giesje?
    Och! Tast mijn niet aen ’t lijf nu jy soo krachtigh bent.
Romb. (70) Mijn gouwe Slager, och! bedaertje, soo jy kent,
    Ick meenden seecker hier geen dievery te plegen,
    Werentelijck ick schuylden hier maer veur de regen.
Wyb. Och Varcken, soo jy jou in menschelijcke schijn
    Herscheppen kunt, bedaer, en steur jou niet aen mijn,
    (75) Ick sal om jouwent wil gien Varckens meerder sluycken.
Rom. Ick bidje wilt jou tooren niet op mijn ghebruycken.
Wyb. Ick bidje Biesje, och! vervaert mijn doch gien meer.
[fol. A3r]
Rom. Ick bidje Slager-Oom, vermoort mijn niet, mijn Heer.
Wyb. Ick bidje, Varcken seght, wats d’oorsaeck dat jou weesen
    (80) Van Swijn in het ghestalt is van een Mensch gereesen?
Rom. Ick sweerje Slager, soo jy mijn ghelooven kunt,
    ’k Was noyt gien Swijn, noch nu, ’k sla seker mensche munt.
Wybrant staet op.
Wyb. Dat geeft mijn moet: O guyt! wat hebje hier te waren?
    Hoe na is ’t om mijn Wijf? daer sulje over varen
    (85) Als ’t hontje van de Worst, dit is jou leste tijt.
Rom. O lieve Heer! wat raet. Och Slagertje, verbijt
    Jou boosheydt, en wilt gien onnosel bloedt vergieten.
Wyb. ’t Gaet met ien backen deur als d’Oven is aen ’t hieten:
    Sa Eyren in de pan, soo broet het gien quaet Hoen.
Rom. (90) Mijn dueghdelijcke Maet, o Heer! wat wilje doen?
Wyb. Jou bloedt, met gort en vet, doen in jou darmen stoppen;
   Maer ’k salje als een Os eerst met mijn Dissel kloppen.
Rom. O Heer! mijn lijfs-gena, conscienti sta my by:
    Mijn lijfs-gena, O bloedt! O Slager laet mijn vry,
    (95) Ick sel mijn leven hier ontrent jou huys niet komen.
Wyb. Hoe fijntjes singht hy nou, hy lijckt wel van de vromen:
    Maer platje ’k weet jou aerd, liet ick jou nou maer gaen,
    Dit selve deuntjen was toch morgen al weer aen.
Rom. O neen! gans kracht, O neen! ick wilje seker sweeren
    (100) Dat ick mijn leven noyt ontrent jou sal verkeeren.
Wyb. Je lijckt lofwaerdigh, ’t schijnt een Kerel van een eet;
    Wat, laet hem loopen, ja, nou kom, al waer ’t mijn leet,
    Steeck bey jou vingers op, en segh die selve woorden
    Die ick jou veur segh, of ick selje strack vermoorden.
    (105) Ick sweerje hier.
Rom. Ick sweerje hier.
Wyb. By ’t Licht.
Rom. By ’t Licht.
Wyb. Dat Heyntjes Falckel geeft.
Rom. Dat Heyntjes Falckel geeft.
Wyb. En by het grootste Dingh.
Rom. En by het grootste Dingh.
Wyb. Dat in de werelt leeft.
Rom. Dat in de werelt leeft.
Wyb. By Baertjes onder-ziel.
Rom. By Baertjes onder-ziel.
Wyb. Daer in sy vaeck loopt kollen.
Rom. Daer in sy vaeck loopt kollen.
Wyb. En by de Katten-rey die alle nachten krollen.
Rom. En by de Katten-rey die alle nachten krollen.
Wyb. By Pater-hul sijn mondt.
Rom. By Pater-hul sijn mondt.
Wyb. By Schraeltjes Vagevyer.
[fol. A3v]
Rom. By Schraeltjes Vagevyer.
Wyb. (110) By gras, by Kruydt, by hoy.
Rom. By gras, by Kruydt, by hoy.
Wyb. By ’t hooft van dikke Pier.
Rom. By ’t hooft van dikke Pier.
Wyb. Dat ick in ien hiel Jaer (drie straten in het ronde.)
Rom. Dat ick in ien hiel Jaer (drie straten in het ronde.)
Wyb. Jou huys niet naecken magh.
Rom. Jou huys niet naecken magh.
Wyb. En wordt ick vals bevonden.
Rom. En wordt ick vals bevonden.
Wyb. Soo hael mijn Hillebrandt.
Rom. Soo hael mijn Hillebrandt.
Wyb. En brengh mijn op een stee.
Rom. En brengh mijn op een stee.
Wyb. Daer niet te doen valt.
Rom. Daer niet te doen valt.
Wyb. Of verdoop mijn in de Zee.
Rom.Of verdoop mijn in de Zee.
Wyb. (115) Geef daer de hand op: loop nou dat jou de bienen kraecken.         Rombout bin.
    ’t Is tijdt om hier geen langh Prolooge meer te maecken,
    Doch is ’er iemandt die zijn Wijf wordt na-gegaen,
    Onthaelt de Vrienden dus, de tocht sal wel verslaen.
    Waer of het Swijn is dat ick eerst mienden te slachten?
    (120) ’k Denck achter in de stal sal het mijn vast verwachten.
    Dats gang, dat Biest esneen, en dan by Moer te koy.                         Binnen.
Rombout uyt, en daer na Prijntje.
Romb. Is dat uyt Kermis gaen! ja, ’t leeck niet al te moy,
    De bangigheydt vervulden haest mijn broeck en schoenen.
Prijn. Waer benje Rombout?
Romb. Ja, de drommel mocht so soenen,
    (125) ’k Sat liever een hiel jaer te water en te broodt.
Prijn. Hoe is ’t Vaer?
Romb. Hoe het is! een levendighe doodt.
    Gort Prijntje, sulcken buy beneemt mijn alle weelden.
Prijn. Ey! mallert niet een mijt, wat mooghje jou inbeelden,
    Al roept hy luyt sijn Schip en vaert voor morgen niet;
    (130) Kom binnen, en verdrijf jou malle-mans verdriet.
Romb. En dat ons Wybrant dan quam schielijck overvallen.
Prijn. Ick blijf jou borgh, gien noodt dat hy de Bot sal gallen,
    Hy het noch wel een uur te knoejen in de stal,
    Dus kom in huys; wel nou, is ’et hier al van ’t mal.
Romb. (135) Ja sulcke dreygement! wie picken sou niet schroomen?
Prijn. Neen, ’t is gien kind’re werck den boose droes te toomen,
   Je bent een kryghs-man om een torren uyt te staen.
Romb, Ey! praetje wat, ick was al vast al hiel belaen.
[fol. A4r]
Prijn. Ick dien wel duncktmen jou een hert in ’t lijf te spreecken.
Rom. (140) Als ’t sel en weesen moet soo is mijn vrees geweecken.
Prijn. Nou wacker, als een man: Koom volgh mijn, dat ’s jou veur.
Rom. Fris op mijn hertje, sie ’t geluck ontsluyt zen deur.                Binnen.
Wybrant roept van binnen.
    Prijn, Prijn, mijn Schrabber, ick en vindse hier niet leggen.
    Hoe! geefje geen gehoor? dat het al wat te seggen;
    (145) ’k Heb haest. Het lijckt dat ick de deur op-steecken moet.
Rombout uyt.
Rom. O elekaerten! O de duyventer! gans bloet,
    Hier rijt de Bock op zen gat, hier sel ’t seker honden.
    Best is het loopen.                                                                            Binnen.
Wybr. Ja, ’k heb nou het spoor gevonden,
    Kom hier jou sticke-diefs; sta, sta, ick tart jou uyt;
    (150) Sta vast, of by gans kracht ick hou jou veur een Guyt,
    Een Schrobber, voor een Bloedt, een Ezel sonder handen;
    Hoe, loopje, sta by gort, ick vreet jou met mijn tanden:
    Dit loof ick sloegh hy in, ick onderhael hem wel.                           Binnen.
Romb. Nou braet mijn Peper-worst: dat ’s toe-gang tot den Hel,
    (155) Hy sel mijn plucken als een Kermis-gans, mijn leven
    Noyt nader doodt, nu my mijn bienen gaen begheven:
    Maer sacht, van de noodt een deugdt, ’k blijf hier stock-stijf staen,
    Licht mist zyn haestigheyt door dienst der donck’re Maen.
Iorden Slick al singende.
            ALle daegh,, even graegh,, soeck ick het slicken,
            (160) Als ’t mijn niet,, door verdriet,, van ronde sticken
            Schort in den Buyly om Bier te betalen,
            Daer ick mijn adem te deegh in magh halen.
                2. Ben ick krom,, ben ick stom,, ben ick beschoncken,
            ’k Ga vol lust,, dan gerust,, weer leggen roncken,
            (165) Geen Koning leeft ’er soo vol van behagen,
            ’k Ruylden geen Scepter voor sulcke dagen.
                3. Al ’t gesucht,, weet de vrucht,, stracks te verheugen:
            Maeckt den dranck, ’t lichaem kranck, door groote teugen
            ’t Haer van dien Hondt sal tegen-gift deelen,
            (170) Heeft sy gequetst sy kan wederom heelen.

    Die speulen wil moet kans verwachten, maer de Droes,
    ’t Ging uyt de kerf, O lord! de Duycker hael avoes,
    ’t Hooft kranck, de Buyly leegh, stroo-bienen die mijn dragen;
    Maer ’t miesten is mijn Wijf: O pestilenti! slagen
    (175) Sal troef zijn, ’k wed zy met haer nagels mijn eerst groet,
    En drooght mijn oogen met haer vuysten uyt. O bloet!
    En ’t Heerschip sal verwis oock morgen doen de ronde,
    En wort ’er nieuwers sijn geplakt Biljet gevonden,
[fol. A4v]
    Soo is Plackaris hiel in onghenaden, kom
    (180) De noodt een deught, de Quast en ’t Stijfsel sijn niet krom,
    Die selle morgen vroegh niet klappen dat sy byme
    Te Bier gheweest zijn. Hey! nou lustigh sonder lyme.
    Die kleeft ’er al. ’k Sie daer de steene Roelant staen,
    Die mee een voor sijn kop, en dan al voort gegaen.
Hy plackt Rombout een Biljet voor zijn kop.
    (185) Daer ’s onraet: lieve Heer, wat sal dit langer worden.
Wybrant uyt.
Wybr. Daar is hy: sticke-diefs, het gelt jou.
Jord. Ick hiet Jorden.
    ’k Ben eerelijck, O ja. Daer, neemt mijn Slonsjen. Och!
    ’k Was by mijn soolen vroom, werentigh, ’k ben het noch.
Wybr. ’k Heb een verkeerde veur.
Jord. Dat dunckt mijn oock dat waer is,
    (190) Ik ben by elk bekent, ’k ben Domine Plackaris,
    En sie die Brieven heb ick stracx geplackt, ey lees,
    En laet mijn loopen eer ick noch al langer vrees.
Wybr. Brengh hier jou Slonsje, laet eens sien, wat ’s hier geschreven,
    Licht mooytjes toe, ick sel jou dan jou paspoort gheven.
Hy leest het Biljet dat voor Rombouts hooft staet.
(195) MEn doet met vlijd, als nu ter tijd, breed ende wijd, een yeder mensch verstaan:
Zoo wie daer zy, ik zegt u vry, verstaat doch my, die daer nu is begaan,
Om van een Heingst, ’k spreek ongeveinst, hier wel op peynst, zijn Paart te laten springen;
Die werd gerieft, ook zeer ondieft, als ’t hem gelieft, zijn Ros of Paart te bringen,
Al tot Oestgeest, daar staat het Beest, voor minst en meest, en wilt het doch niet swijgen,
(200) Daar tot de Bood, die ’t heeft van nood, ’t zy klein of groot, kan sijn gerijf daar krijgen.
’t Zal werden oud, ’t werd u ontfout, dit wel onthoud, te Mayen-dagh twee jaar.
’t Is schoon en vet, oock goelik met, hier doch op let, en het is swart van haar;
Ook hups en rat, ’t heeft gal noch spat, ik weet niet wat, gy aan het Beest zoud merken,
Als goel’ke leên, verstaat mijn reên, dus komt getreên, ende aanziet zijn werken.
(205) Mijn ook gelooft, ’t was schier verdooft, ’t heeft voor zijn hooft, een kol die is seer schoon.
Komt vreemd of vriend, men ieder miend, gy word gediend, om een redelik loon.
In Oestgeest vreugd, ’t zy oud of jeugd, in eer en deugd, zal de Bood’ u verbeiden:
Hy woond aldaar, ik zegt u klaar, digt ende naar, aan ’s Heeren wegh van Leiden,
Zijn naam die is, het is gewis, want ick niet mis, Arent van Omme-dijk:
(210) Hy is Barbier, in ’t Dorp alhier, het werd u fier, gezeid tot meerder blijk:
Daarom met spoet, uit liefde zoet, en gunste goet, wilt u doch derwaarts keeren
Al met u Paard, hoe ’t is gehaart, vry onbeswaart, ’t is zijn hartig begeeren;
Ook niet veracht, met u gedacht, dees Heingst sijn kracht, eer gy hem ziet of hoord,
Maar zyt te vreên, onthoud het geen, daar staat voor heen, en wilt het
Zeggen voort.

Wybr. (215) Wat duller Haen heeft dit Ghedicht gemaeckt, ick gis
    Dat hy het Brackje van de Giesten-kamer is,
[fol. B1r]
    Waer ’s Fobert nou die van zijn Rijm laet Brieven placken,
    Om elck te dienen na hy milt wil over-smacken.
Jor. Nou sieje wel dat ick ben vromer alsje mient,
    (220) Genacht jy speciael.                            Jorde binnen.
Wybr. Genacht mijn groote Vrient.
    Foey dat ick hem nu niet kan vinden; dat ’s de drommel,
    Get had ick hem, sijn kop verstreckte mijn een Trommel,
    ’k Sou hem soo haev’ne, dat zijn tocht wel dooven sou,
    ’t Sel morgen locke; sie dat kostje na mijn Vrouw,
    (225) Daer ick van weten wil hoe hy haer durft genaecken,
    Ick sel by ’t ent wel voort tot aen de kluwen raecken:
    Sta vast dan Buur-kerck, ’t sel soo machtigh kluysen, get,
    Hy raeckt dan in gien maent daer na weer uyt zijn bet,
    Wil ’t Wijf niet klappen soo sel ’t honden, ’k selse raecken,
    (230) Haer kop sel honck zijn: Bloedt hoe wil die Stockvis smaecken.
Wybrant binnen.

Romb. Dats uyt het Vagevyer weer in de werelt, bloedt!
    Het kouwe swiet brack uyt en nam mijn al de moet.
    Hier niet te kijken, of het weer op ’t landt wou waeyen,
    Ick kuyjer heen en hoop mijn duym hier uyt te draeyen,
    (235) Ick schuw het Verckens-hock als oorsaeck van ’t verdriet,
    Soo veer gelijck men een wit Paert of-schijnen siet.                        Binnen.
Wybrant, Prijntje.
Wyb. Hier Prijn, hier vuyle Hoer, ick sal jou leeren polle,
    Je had die wegh niet wis, jy moest me soo niet hollen,
    Of wagen, Paerden, ja de Voerman van jou loop,
    (240) Sou ick in yser slaen; voort segh my al den hoop,
    Wat schort mijn meer als hem, of ruyckt sijn vijste soeter?
Prijn. Och man! ey hoor me, ’k ben onschuldigh, seecker.
Wyb. Doet’er
    Geen leugens onder, wijl ick jou ghehoor verleen.
Prijn. Ick lagh en droomde dat die dicke domme Deen
    (245) Mijn Borst-lap voerde met twee sachte bonte velle,
    Toen kneep hy in mijn hals, die stracks begon te swelle,
    Niet anders of een Bye of Wesp gesteecken hadt,
    Ick schreeuwde dat het klonck, hy koos het hase-padt;
    ’k Vreef slaep uyt d’ooge. Mit begon jy hier te roepe,
    (250) Ick wist niet waer ick was; nou seghje loop ick snoepe,
    Maer dats aen elck geklaeght, ick ben onnoosel Man:
    Waer liep jy flus na toe; ick weet noch nergens van.
Wyb. Jy weet noch nergens van? dat lieghje, en dat voelje,
    Flucx segh mijn meer bescheydt.
Prijn. O Heer, och! och! verkoelje
    (255) Jou boose sinnen op een weereloose Vrouw.
Wybr. Segh mijn de waerheydt.
Prijn. Wel, wat wilje.
[fol. B1v]
Wybr. Datje nou
    Bekennen selt wie meer als ick jou Brief komt leesen.
Prijn. Zo wilje dan met kracht dat ick een Hoer moet weesen.
Wybr. Recht averechts; ick wil mijn scha verhalen, soo
    (260) Ick weet wie voor mijn Palm mijn levert kaf en stroo.
Prijn. Vraegh Dibbrigh, Fokel, Griet, Trijn, Lobberigh, en Breghje,
    Of ick in Vrijsters staet oyt malden met een Knechje,
    Als juyst met jou; en sint wy t’samen zijn ghetrout
    Sijn wy ien vleys en bloedt, hoe bijster jy jou houdt,
    (265) Jy weet dat noyt de bandt van Liefde brack aen sticken;
    Ick minje: ’k sou het snot haest uyt jou neus wel licken.
Wybr. Dat blijckt hiel anders, want als ick mijn hiele licht
    Soo is ’t gelijck of jy een By-korf waert, soo dicht
    Swieren de Pollen om mijn deur om jou te spreecken,
    (270) ’k Verjoegh ’er flus noch een, ick had hem doodt gesteecken
    Had ick die Doffer in mijn slagh eens vast ghehadt.
Prijn. Myn gouwe Wybrant, jy bint al mijn lust en schat.
    Ick ken niet beet’ren dat een ander mijn komt soecken,
    Jy hebt een goet verstandt, jy leest in alle Boecken,
    (275) Daer vindje immer van Lucretia, die deur
    De schoonheyt wiert verkracht, en noch al meer met heur.        Frank uyt, luysterende.
Wybr. Een schoon ghelijckenis: magh ick jou dan ghelooven?
Prijn. Ja, op mijn vroulijckheydt; ey! wilt die sinnen doove.
Wybr. ’t Is wel, maer Rombout sel dan lijde, ’k sal voor dagh,
    (280) Hem gaen bestormen, en hem leev’ren open slagh.
    Gae klopt mijn Buur-man op, hier, onze Harnas-maecker,
    ’k Moet puyck van goet Geweer; ick speel dees nacht de waecker,
    Soo sal ick morgen vroegh ghewapent dond’ren op.
Prijn. Mijn Man het rechte-voort bykans een ys’ren kop,
    (285) Je pleecht wel deur jou neus wat kaytjes uyt te snuyten,
    Maer’t hiele beckeneel is nou van stien.
Wybr. Jou tuyten
    Sal ick stracks vatten en jou sleepen langhs de vloer,
    Indien jy met mijn geckt; wat rijt mijn deuse Hoer.
Prijn. Neen Liefste, ’k segh het by gelijckenis van prijse,
    (290) En om jou kloecken aert noch meer eer te bewijse.
Frank. Mooy ghekalt.
Wybr. Ga dan voort, op dat ick flusjes geef
    Dien Rombout over aen de Grave-maeker. Beef,
    Jy sneuckelaer, ick kom, ick selt jou nou uyt-kornen,
    ’k Sal jou aen riemen, ja, aen kleyne stucke tornen.        Wybrant, en Prijn bin.
Fran. (295) Hier leyt een drommels huys, dit siet ’er doncker uyt,
    Het is een Bulleback een Krijghs-man in zijn huyt:
    Hoe sel ick nou op ’t best dit vuyle Varcken wassen,
    Dit moet ghemiddelt zijn, hier dien ick op te passen,
    Daer moet een smeeringh of soo ick de vreede maeck:
    (300) ’t Sal wel te doen staen; nou, hier niet langh morgen-spraeck,
    ’k Moet Rombout daetlijck gaen een lout’re vrees aen-jagen,
[fol. B2r]
    En dan van dezen Uyl hem maecken weer ontslagen,
    ’t Is volck van eender aert, twee snoevers zonder hert.
Hy klopt.
Rom. Wie klopt daer?
Fran. Ick, doe op.
Rom. Hoe doolje nou dus vert?
    (305) Wel Franckje, beste maet, wou Neel aen d’Angel bijten?
Fran. Dat sel wel gaen: maer jy, en vreesje niet voor smijten?
Rom. Van wie?
Fran. Wel vraeghje dat? van Wybrant, groote Maet,
    Daer brout soo wat, hy sweert jou sulcken dagheraet,
    Hy sel jou kerven als een Brasem: wel gans kruycken
    (310) Hoe hebje ’t soo verkerft? ’t is sulcken dollen Kuycken.
Rom. Hoe weetje ’t?
Fran. ’k Hebt ghehoort, hy sweert jou wis de doodt.
    Wat hebje uyt-gherecht?
Rom. Maer isser seecker noodt?
Fran. ’t Gaet vast. Wat is ’t verschil?
Rom. Ja groote boeve-sticken.
Fran. Hoe, hebje hem dan verraen met sluycken te verklicken?
Rom. (315) De drommel, neen: O bloedt! de droely, och! wat raet?
Fran. Nou grijn niet sottebol: wech met dat mal ghelaet.
Rom. Ick socht sen Wijf niet, neen, sy was selfs d’oorsaeck Franckje.
Fran. Sijn Wijf! ick loof het is een regte Boeve-ranckje;
    Hoe na was Prijn gheriet als jy aen ’t mallen wou?
Rom. (320) ’t Is juyst geraen.
Frank. Wel Vent, ’t is een ghetroude Vrouw.
Rom. Ick ken het.
Fran. Wel wat raet, de man die wil hem wreecken.
Rom. Zo raeck ick eer om siep als ick een woordt magh spreecken.
Fran. Hy daeghtje lijf om lijf te vechten voor jou loon.
Rom. Myn gouwe Franckje, och! hy sel my seecker doon:
    (325) Bloedt Macker, sta my by, soo doen wy hem weer loopen.
Fran. Dat sou wat lijcken.
Rom. ’k Sel jou voor jou moeyten koopen
    Stof tot een Mantel: get ick bin soo in de ly,
    Ey lieve Franckje maeckt my van zijn handen vry.
Fran. Je seght het maer, ick weet niet of jou woordt soo klaer leydt.
Rom. (330) Ick sweert jou by mijn hals; ja op mijn manne-waerheydt.
Fran. Kom gaen wy dan in huys, en mijden ’t quaet vermoen,
    Ick sel jou seggen wat jou hier in staet te doen,
    De Huysen mochten aers tot Wybrants voordeel spreecken,
    En segghen dat ick jou die treck had in ghesteecken.                    Binnen.
[fol. B2v]
Wybrandt ghewapent in ’t Harnas, met Schilt en Swaert,
Pistolen, en ander Tuygh.
Wyb. (335) Dat kost dan mannen bloedt, al was ’er Heyntje-man,
    Of Belsebuyck, gien Droes en houdt men daer nu van;
    Al kroop hy in een gat tien mijlen diep, mijn wincken,
    ’k Laet staen mijn vuysten, dat sal hem in d’aerd’ doen sincken
    Ses vaem, drie ellen, en vier spannen op het naust,
    (340) Dan noch twie handen breet, en een vinger; ’k ben de gaust
    Van heel Europe, ja van al de Werelt, kander
    Wel kloecker sijn als ick, ick ben een Alexander,
    Die soo net kappen sal van boven deur zijn hert,
    Op dat hy met een slagh, een dubb’len Arendt werdt.
    (345) Had Mars soo een Soldaet hy sou de Goon bevechten,
    En setten mijn gelijck een Meester van zijn Knechten:
    Die Borst-plaet is gehart, dit Slagh-swaert als een vlim,
    Hackt hondert Helmen deur, dit Schildt houdt onder sim
    Meer Legers als het Hooft Medusa, ’k sel nou viske
    (350) Met sulken stalen Aes, ick ben een Basiliske,
    Hy doodt met sijn ghesicht maer een die hem besiet:
    Maer ick ben anders wat; want soo het stracks gheschiet
    Dat ick mijn gramschap door mijn oogen kom te toonen,
    Al waert’er duysent ’k sal de minste niet verschoonen,
    (355) Zy zullen tuymlen als van ’t schieten van ’t Canon;
    ’k Ben quaet* als Rodomont, ja duller als Bieron.
Rombout en Franck sien Wybrant.
Fran. Daer is hy, houdtje stil.
Rom. O Heertje, O de Nicker!
Fran. Swijgh, segh ick, wees nou van jou selven gien verklicker,
    Doet als ick heb geseydt, en als ick fluyt of klop
    (360) Soo voeghje na mijn les en dondert daetlijck op.
Wyb. Daer komt ’er ien: sta ruym, op dat de windt van ’t rase
    Hier niemandt sestigh roe doet buyten Roome blase.
Fran. Wel Fijn-man.
Wyb. Houdt jou beck, eer dat mijn voet jou raeckt,
    Dat jy aen ’t Haentje van de Wester-Tooren haeckt:
    (365) Weet jy wel wie ick ben?
Fran. Een Hercules, een Ajax,
    Soo bars als Schoppe-knecht.
Wyb. Ick geef jou wel een draay stracx
    Dat neus en ooren op jou schouders komen leggen.
Fran. ’t Schijnt een mirakel.
Wyb. Heb jy niet hooren segghen
    Dat als ick hier maer brom, de Boeren in het Veen
    (370) Die kruypen in de Turf, voor duysent Turcken heen.
Fran. Se gecke metje: maer wie soeck jy van de Basen?
Wyb. ’k Wil Rombout, haelt hem hier, ick wil mijn honger asen,
[fol. B3r]
    ’k Wil vreeten ’t hart met sout, en suypen ’t bloedt voor wijn.
Fran. Maer segh iens, groote maet, wat hebje van ’t dosijn?
Wyb. (375) Ick wil die Fielt zijn hondt en kat, ja, vloon en luysen,
    Gaen helpen aen ien kant,* en doense stracks verhuysen.
Fran. Met drooge vuysten, of met nagels-hulp? Dat goet
    Valt scherp.
Wyb. Swijgh, ’k geefje stracks, goe koop, een neusje-bloedt.
    Maer soo ick Rombout krijgh, ’k sal hem aen vincken kappen;
    (380) ’k Maeck Frickedelle van zijn vellen en van lappen.
Fran. Maer degelijcke deegh, ken jy die Rombout wel?
Wyb. Ja, ’k heb hem al reet gemaeckt een ingangh van den Hel.
Fran. Maer vrintje, heb jy selfs jou doodt-kist al besproocken?
    Hy het ’er wel soo veul, voor dees, de neck gebroocken.
Wyb. (385) Dat jock jy loof ick.
Fran. Ja, ’t is seecker; weet je niet,
    Hy is een Schermer. Get, zijn Degen is zo hiet.
    Hy nam te Meppen lest een Noorman op zijn tanden,
    Daer hy om vluchten most, de Raedt hem doen verbande.
    ’t Is sulcken wilden droes, hy stack nou lest een Vent
    (390) Van boven in zijn mondt, tot deur zijn after-endt.
Wyb. Ja, is hy sulken haen! soo wil ick palmenteeren.
Fran. Neen, dat is nou te laet, die slagh is niet te keeren,
    Hy wil nou vegten, en jy hebt hem uyt-getart.
Wyb. Soo kies ick ’t hase-pat.
Fran. Hoe! hebje nou gien hart?
    (395) Het harnas is te swaer, hy sal jou onder-halen;
    Je moet ’er aen, hy wil ’t jou soo betalen,
    ’k Wou om gien duysent pondt, staen in de plaets van jou.
Wyb. Voor mijn en is gien noodt, de drommel! maer men Vrouw,
    Waer sal dat arme schaep belanden? o gans lijden!
    (400) Had ick heur toch noch iens gesproocken. Heer, wat tijden
    Beleeft ien Mensch! De droes! is nergens hier gien hoeck
    Daer ick mijn in versteeck, en maeck mijn voor hem t’soeck?
Fran. Daer is gien kans toe, hoo! jy keunt hem niet ontduyken,
    Al kroopje in ien schulp, hy zouje keunen ruycken.
Wyb. (405) Get speciael, wat raedt? ick swiet van angst, o Heer!
    Ey! sta mijn by: sie daer, daer is noch goet geweer.
Fran. Soo geck niet dat ick my om jou in noodt zou geven;
    Heb jy ’t gerockent, siet dan wat jy hebt misdreven.
Wyb. Heb deernis met mijn ramp daer ’k tot de keel in steeck.
Fran. (410) Wast mit ien woordt te doen ick deed’ het datelijck.
Wyb. Spreeck
    Ten besten, lieve vriendt, jy selt hem wel vermurven.
Fran. Ick weet niet, want het is hier al te seer verkurven.
Wyb. Och! soo jy vreede maeckt, daer ’s ien gelagh te goet.
Fran. Waer, op de Doele?
Wyb. Ja.
Fran. Maer dat je ’t dan oock doet:
[fol. B3v]
    (415) Kom schuyl hier achter mijn. Daer komt hy. Rep gien leden,
    Of ’t geldt jou hals. Sie daer, hoe vinnigh komt hy treden.
Wybrant schuyldt achter Franck.     Ondertusschen komt Rombout met
Scherm-meesters gereedschap, en raept het een voor het ander met
die grimmassen op, en spreeckt de gewoonlijcke intreê:
Durch kracht ont macht, &c.
Rom. Waer ’s Wybrant nou? Kom hier: waer schuylje voor een Man?
    Sie daer, in d’ierste torn soo raeckje in de Pan;
    Die steeck sel deur gaen, want die kunje niet parreeren.
    (420) Dat ’s juyst het hart eraeckt. Waer binje? ’t lijckt wel scheeren:
    Eysch jy mijn uyt, en blijfje selver in gebreck?
    Kom voor den dagh. Sie daer, ick veeghje stracks de beck.
    Kies wat Geweer je wilt, ’t sy Slagh-swaert, Tas-haeck, Stange,
    Rampier en Ponjaert, of Stekade, ’k salse lange’;
    (425) Of wil jy ’t Mesje? ’k Legh ien sneetje op sijn Boers.
    Wel schijtje nou? dat ’s vuns, al waren wy twee Broers.
    Hoo! Franck-oom, hebje hier geen Krijghsman stracks vernomen?
Wyb. Segh neen. Fran. Ik sie ’er gien als jou. Wel sinnen ’t droomen!
    Jy meester Rombout, soo by nacht jou kunst getoondt?
Rom. (430) ’k Ben hiel gheaffronteert, dat dient hem weer beloondt;
    Is hy hier niet, soo sal ick hem tot zijnent soecken.
Wyb. Seght dat ick nergens ben.
Rom. My dunkt het wil hier spoecken,
    Jy praet van onder en van boven.
Fran. Swijgh, jou Sot.
Rom. Is ’t hier al deeg’lijck werck? Beleesje Drommels?
Fran. ’t Slot
    (435) Van d’achter-poort raeckt los door jou twee Krijghsmans oogen.
    Wat is ’t verscheel?
Wyb. Gants niet.
Rom. Hy het mijn soo bedroogen,
    Dat ick ien eedt doe by de Helhondts grootste tandt,
    Dat ick hem dooden wil, hy moet terstondt van kant.
Fran. Hoor, kom wat by me.
Wyb. Och! het hart wil mijn ontzygen;
    (440) Segh dat hy van ons blijft.
Fran. Spreeck jy soo sal ick swijgen.
Wyb. Och stilstandt! ’k hou mijn stil.
Rom. Wel is de schroef ontsteldt?
    Jy raeskalt by jou selfs.
Fran. Soo ben ick nou ontsteld
    Van Wybrants wegen: en jy bent twee beste vrinden.
Rom. Gelijck de Kat en Muys; ick sal hem flus wel vinden,
    (445) Ick sal hem breecken, als een Hoep-stock, voor mijn knie,
    En smijten hem om hoogh, veel hooger als ick sie.
Fran. Is deuse twist dan door geen middelaer te stillen?
[fol. B4r]
Wyb. Biedt hem het een of ’t aer. Rom. Ick wil hem levent ville.
    En vrijven hem in ’t Zout, en zenden hem by ’t Wijf.
Wyb. (450) Soo was ick liever doodt. Fran. Hoor Rombout, spaer hem ’t lijf.
Rom. Dat sal ick doen, maer hy sal neus en ooren missen.
Fran. Die eys is veel te swaer. Wyb. Dat zou de Drommel gissen.
Fran. Hoor, of jy ’t of-dronck, en dat hy een goet ghelagh
    Ten besten gaf. Wyb. Dat ’s goet, al wou hy d’eerste dagh.
Rom. (455) Neen, neen, ick wil sijn Wijf hier voor sijn oogen houwen,
    En hy sal desen nacht haer aen mijn zy vertrouwen;
    Voorts sal ick met hem doen na ick het goet bevind.
Wyb. Behoudens lijf en goet soo staet het toe. Fran. Men Vrindt,
    ’k Segh Heerschop. Hem. Wel sta. Ey hoor! ’k sal bot gaen bieden.
Rom. (460) ’k Wil anders niet verstaen. Wyb. Wel, laet het dan geschieden.
Fran. Maer nou, behoudens ’t lyf. Rom. ’t Is al te veel gena.
Fran. De rest gaet na jou sin; wat seghj’er dan toe. Rom. Ja.
Fran. Soo magh hy op jou woordt wel voor jou oogen komen.
Rom. Ick geef hem vryigheydt. Fran. Nu kom, niet langh te droomen.
Rom. (465) Ha! Bulleback. Fran. Al sacht, hy wort aers as een stock.
Wyb. Genaden en gien recht. Rom. Denck nou om ’t Varckens-hock.
Wyb. Ick bid vergiffenis. Rom. Nou ’t Wijf.
Wyb. Ick selse halen.
Rom. Blijf jy soo langh te pant, tot dat sy komt betalen
    De onrust die jy selfs hebt op jou hals ghelaen,
    (470) Ick heb een andren Boo, mijn Hospes sal wel gaen.
    Hou Koert-oom.                                                             Koert uyt.
Koert. Wel men Vriendt: wat isser weer te quicken.
Fran. Je moest ons datelijck een boodtschap gaen beschicken,
    Je weet waer Wybrant woont.
Koert. Heel wel. Rom. Gaet by zijn Wijf,
    Segh dat ick heur ontbie; haer man sit op zijn lijf,
    (475) Sijn kost is al ghekoft wil sy niet daetlijck komen.
Koert. Dat kost ’er heen.                                                    Koert binnen.
Rom. Wel bloedt! wie deed jou dit toch droomen,
    Jeuckten jou de huyt, of was jy ’t jonge leven sat?
Wyb. Och Heer! ick docht...
Fran. Nou nou, men kaer de vuyst ghevat,
    De peys is vast. Sie daer, dat zijn twie wackre helden,
    (480) Den een beeft meer als d’aer. Rom. Maer jy selt immer gelden
    Het Bier-ghelagh. Wyb. Och jae! van herte garen Maet.
Fran. Je siet ’er schricklijck uyt, van buyten lijck jy quaet.
Wyb. Ick ben ghelijck een Lam, ick sal geen Mensch vertoornen.
Rom.* Ja, ’k denck ghelijck een Ram. Wyb. Neen seker ’k heb gien hoornen.
Fran. (485) Soo seghje, maer ick wed als men jou recht besiet,
    Of ’t hert of bockeschilt, soo seghje dat dan niet.
Wyb. ’k Heb sukken soeten Wijf, de Luy die my ontmoeten
    Die komen met de hoet mijn tot de aerde groeten,
    Se praet zo vriendlijck, dat hier Jan en Alle-man,
    (490) Sinjeurs en Ambachts-volck heur daeghlijks spreken an.         Koert, en Prijntje uyt.
[fol. B4v]
    Daer komtse. Och mijn Moer! nou moet ick van jou scheyen.
Rom. Wat huylebalck is dat, begin jy nu te schreyen?
    Soo vecht ick metje. Wyb. Neen: tsa Huysvrouw maeck jou reet,
    Ick heb jou dese nacht by deuse Vriendt besteet.
Prijn. (495) Jy raest, gort betert. Wyb. ’k Segh jy selt hier niet veel snappen,
    Of ’k smijt jou doodt, jy siet hy wil my stickent kappen.
Prijn. Myn kostelicke eer, och Wybrant! ’t magh niet zijn,
    Myn eer loopt in ghevaer. Wyb. Mijn deughdelijcke Prijn,
    Men moet om beters wil het quaet om quader lije.
Rom. (500) Hoe is ’t hier, sel dit spul ten lesten eens gedije?
Wyb. Ja seker. Prijn, ga voort. Prijn. Mijn Man verkracht mijn, och!
    Och Heer! ick word verkracht. Wyb. Get Varcken, spreeckje noch?
    Daer isse, houdtse vast, ick stel heur in jou handen. Prijn. Hoe is ’t gegaen?
Rom. Heel puyck, ick sal by hem jou schanden
    (505) Noch meer verbloemen. Hoor, ick geef jou hem weerom,
    En spaer die deun tot dat ick morgen by jou kom:
    Want soo ’k hem jou nou geef soo sel hy wis verbannen
    Sijn eerste jalouzy, ’t is toch een rechte Hanne.
Prijn. Dats na mijn sin, en komt daer na op ’t ouwe uur,
    (510) Soo sal die ouwe Min ons lev’ren nieuwer vuur.
Rom. Nou is jou Wijf voor mijn, is ’t nou niet wel gequeten?
Wyb. Ja lieve Lanst, ick kon dit niet te veuren weten,
    Ick ben heur vast al quijt en erf een schoone Kroon.
Rom. Dat is gemeenelijck die Henne-tasters loon:
    (515) Maer dat ick wist dat jy die buyen voort soudt laten,
    En niet jaloers meer sijn, ick liet my licht bepraten
    Dat ickse jou weer gaf. Wyb. Och vriendtje! by men keel
    Ick sel ’t niet meer doen. Fran. Ey! kom middelt het verscheel.
Rom. Beloofje dan met heur heel vriendelijck te leven.
Wyb. (520) Ja lieve Heertje, ja, wou jyse mijn maer geven:
    Get sacker, magh het zijn; de Drommel, ’t was soo goet.
Prijn. Ey Heerschip, geef my aen mijn Man. Rom. Wel nou, ick doe ’t,
    Maer wordje meer jaloers van mijn, ick sel jou klouwen
    Dat jy sult leeren om jou backus toe te houwen.
Fran. (525) Wat seghje daer van, hee! Wyb. Danck heb mijn lieve Heer,
    Ick weet niet wat ick doe, mijn Wijf noch in ’er eer:
    Kom jy vry alle daegh, jy hoeft gants niet te vreesen
    Dat ick mijn leven meer op jou jaloers sal wesen.
Rom. Peur dan na huys, en doet gelijck ’er is geseyt.
Wyb. (530) Hiel wel, wy doen men kaer dan morgen eens bescheyt.
    Genacht mijn trouwe Maets. Koert. Genacht jy Varcken-slager.
Rom. Genacht mijn speciael. Fran. Ja segh genacht vry Swager.
Koert. Nou kom in huys, na bedt, de klock slaet weer begin.
Fran. Dus toom ick al de anghst van twee bevreesden in.

UYT.

Continue