Claude de Grieck: Don Japhet van Armenien. 1657.
Naar Dom Japhet d’Arménie van Paul Scarron
Uitgegeven door drs. J. Breunesse
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton031970 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[p. 1]

C. de GRIEKS

DON JAPHET

van

ARMENIEN.

Bly-Spel.

Uyt het Frans van den HEER

SCARRON.

Gespeelt op d’Amsterdamsche Schouwburg.

[Vignet: fleuron]

By Dirck Cornelisz. Houthaak, Boekverkoper op
de hoek van de Nieuwezijds Kolk. Anno 1617.


[p. 2: blanco]
[p. 3]

Aan de Konstvoedende Heeren,

            CORNELIS WITTENOOM.
            JAN VOS.
            TOBIAS VAN DOMSELER.
            PIETER VAN SCHOOREL.
            JOANNES SERWOUTERS.
            SYBRAND CAMAY.
Jegenwoordig Hoofden en Regenten van de
Schouburg t’Amsterdam.

MYN HEEREN,
    Ik kome aan U E. opofferen den heerlijken en kluchtigen Ridder Don Japhet van Armenien, welke my in Duytse Vaarzen van Monsr. Claude de Griek ter hand gestelt was, om U E. bescheydentheên aan te bieden of hy waardig was het Tooneel te betreden; maar daar verliep eenige tijdt dat hy tot mijnent onder andere papieren ongeroert bleef leggen; waar over den Vertaalder aan my, en Mr. Jillis Noozeman (die dit Spel mede bekent was) schreef, dat wy toch zouden bevorderen dat het in U E. handen wierd gestelt, en door den druk de Lief-hebbers mede gedeelt. Ik heb het doen Mr. Noozeman overgegeven, om tegen het Frans eens te laten overzien, vermits den Brabander en wy ook wat in de woorden verscheelen. Nu is ’t eyndelijk voor U E. bescheydentheên verscheenen, en hebt hem waardig gekent om ’t Tooneel te betreden, en eens bezocht of zijn Inkomen, ’t welk hy zeyt van Karel de V. genooten te hebben, hier enig profijt zou konnen doen aan den Armen, (daar U E. al t’zamen gedurig over bezig zijt, om diens welstant te bevorderen, als regtschape Regenten betaamt.) Nu heb ik, als eerste voogt daar over gemaakt zijnde, geen waardiger beschermers konnen uytvinden, als U E. dies ik ootmoedelijk aan U E. verzoek dit klein geschenk van uwen geringen Dienaar aan te nemen. Het zal (vertrou ik vastelijk) zommige wat vreemt dunken dat ik een ander mans werk zo wechschenk; maar ik doe niet zonder last, en offer het aan U E. in druk, [p. 4] zo als ’t mijn bevolen was in schrift te brengen. Beschermt dan dezen Japhet, om de Drukkers wil, van alle quaatspreekers, want hy is verzekert dat hy, in U E. bescherming zijnde, geen gevaar zal loopen. ’t Is het doen van groote Heeren treffelijke geschenken te geven voor genoten deugden; maar ik heb anders geen macht als blote letteren, op papieren gedrukt, U E. tot dankbaarheyt van veel genoten vriendtschappen, meê te deelen. Ziet dan, verzoek ik vriendelijk, dezen Japhet met U E. gunstige oogen aan, ten minsten om den Vertaalder daar door moed te geven, van hier na wat heerlijkers aan U E. over te zenden; en zijt, dit doende, alle schuldige dankbaarheit verwachtende van uwe E. alderdienstwilligste Dienaar,
TYMON HOUTHAAK.


d’Uitvoerders van ’t Spel zijn:

Don Japhet van Armenien, Nar van Keyzer Karel de V.
Foukaraal, Knecht van Don Japhet.
Don Alfons Euriques, ridder (bygenaamt Don Roc Surdicaci) verlieft op Leonoor.
Marc Anthoon, Knecht van Alfons Euriques, (bygenaamt Pascael Sapata).
Schout van Orgas.
Leonoor, Dochter van Don Pedro de Tolede.
Marine, Meyt van Leonoor.
Kommandeur van Consuegre, Oom van Leonoor.
Don Alvares, verlieft op Elvire.
Rodrigo, Edelman van den Kommandeur.
Ian Vincent, Voetster-vader van Leonoor.
Elvire, Zuster van Don Alfons Euriques.
Pedro, Redenaar.
Postillion.
Lorente Riberos.
Toribio Poncil.
Meyt van den Kommandeur.

                                        Het Spel speelt in Orgas, en Consuegre.

Continue
[p. 5]

DON JAPHET

VAN ARMENIEN.

Bly-Spel.

EERSTE BEDRYF.

Don Alfons Euriques. Marc Anthoon.

M. Ant. ’t Besluyt is vreemt mijn Heer, dat gy hebt voorgenomen.
Alfons. Indien gy mijn bemindt, ’t zal al ten besten komen.
M. Ant. O ik en vind’ niet goet dat nederig verzoek;
    Ook wagt ik niet veel goets uit dees verkleding. ’k vloek
    (5) Den dagh dat ik met u ben uyt Madril getreden,
    Wierdt alles door een brief uw moeder noch beleden,
    Zo waar z’om uwentwil in minder pijn. zy meynt
    Dat hare nicht nu is uw Bruydt, en dat ’er schijnt
    U over ’t hooft een Zon van voorspoet en gelukken,
    (10) Door haren Broêr Don Sanch’, dat gy zijn goude stukken,
    En dochter al bezit, en dat gy, kalen Heer,
    Door hem geworden zijt een Edelman van eer,
    Terwijlen blijft gy in dit heyloos dorp verstallen,
    Om dat ’er een jong dier u oog komt te bevallen,
    (15) Niet denkende dat u Sevilien verwacht,
    En dat dees blinde keur uw welvaart gantsch versmacht.
    ’t Boerinnetje is fray, en jong, ik moet het lijden,
    Men mag om hare min wel loopen wat bezijden,
    Wel jokken, en wel zoet verheffen haren glans;
    (20) Maar dat een blinde liefd’ u zo verrukt, dat gans
    U welvaart en geboort daar schipbreuk door moet lijden,
    Dat ’s voor een bottigheit geacht in alle tijden,
[p. 6]
    En kent gy nu ook wel dien Heer van zulken waard’
    Dat gy hem dienen wilt?
Alfons.                                Men heeft my daar verklaart
    (25) Dat hy heel machtig is, en goet heeft zonder enden.
M. Ant. Dat ’s waar; maar hy dient rechts tot gekspel zijn bekenden.
Alfons. Zo veel te beter.
M. Ant.                           En hy is ook gek.
Alfons.                                                        Dat ’s best.
    Zo weet ik noch met wie ik lacchen zal in ’t lest.
M. Ant. ’k Moet u d’histori van zijn leven laten weten:
    (30) Hy wert Don Japhet van Armenien geheeten,
    Gesprooten uyt de Stam van Noachs tweede Zoon,
    (Gy hebt u wel verhuurt, uw zaken die staan schoon)
    Als Karel, d’eer van Gendt, quam door zijn Dorp gereden,
    Zo wiert hem voor gebracht dit fraay gestel van leden,
    (35) ’t Geen hy zeer kluchtig vond, en wonder wel verzag;
    Ja volgen deed’ het Hof. min als in eenen dagh
    Wist hy zijn rol zo wel voor dezen Vorst te speelen,
    Dat hy hem goet gevolg van schijven deed meêdeelen.
    Maar mits den Keizer heeft verlaten ’t Spaans gewest,
    (40) Zo wou hy in zijn Dorp hem geven weêr te nest.
    Al waar hem zijn Marot zo deed’ den meester maken,
    Dat yder Patriot wierdt vyandt van zijn zaken;
    Dies hem de kinderen vast hielden tot een spot,
    En van hun allen wierdt gerekent voor een Zot.
    (45) Hy dan hier door getergt, is op het lest vertrokken,
    Ook zonder dat hy eens heeft luyen doen de klokken,
    En heeft, zints eenen week, in Orgas zich gedraayt,
    Daar geenen hen noch haan van zijnen handel kraayt,
    Dit is, in ’t kort, den aart van dezen Personagie.
Alfons. (50) Al ’t geen gy daar verhaalt is dienstig mijn vryagie.
M. Ant. Daar ginder komt hy met den Schout van dit vertrek,
    Die hem een Hoov’ling meynt, al is hy noch zo gek.
    Vertrekken wy.                                                 Binnen.


[p. 7]
Don Japhet. Schout van Orgas. Foukaraal.
Japhet.                  Heer Schout, hoe wel staan uwe zaken,
    Om dat gy mijn behaagt.
Schout.                               Noyt moet gy onheil smaken.
Japhet. (55) Misschien en weet gy noch te deeg niet wie ik ben.
    ’k Zal ’t u uytleggen is het immers moog’lijk, en
    Doen weten; want dees zaak al zwaar is te verhalen:
    Van vader Noë is ’t dat ik af kom te dalen,
    Van Noë die zich in een houten Ark behiel,
    (60) Als ’t menschelijk geslacht meer dronk als hem beviel.
    Ziet gy wel dat ’er niet zo net is als mijn oorspronk?
    En dat ’er noyt Kristal zo net aan iemants oor honk?
    Door zijnen tweeden zoon, Japhet, genoot ik ’t licht,
    Wiens edel bloet my loopt door ’t edele gewricht,
    (65) En in deez’ werelt my alleen aan hem gelijk maakt.
    De Vijfde Karel, die al zijne dienaars rijk maakt,
    Mijn Neef van ’t duyzenste en ’t negentiende lit,
    Zag dat mijn geestigheyt, en ’t zijn, voor hadt een wit,
    En heeft my, om dees reên, door al de Spaansche Steden
    (70) Met hem doen wandelen, en korteling gebeden
    Te scheyden, overmits twee Zonnen in den schijn
    Voor zulken nauwen plaats te hart en vinnig zijn.
    Maar mijne spraak die valt wat duyster voor dees luyden.
    Heer Schout, verstaat gy ook wat dat ik wil beduyden?
Schout. (75) Mijn Heer, ik ben niet vast in zulken hoofschen praat.
Japhet. ’k Bemin u des te meer, hoe gy my min verstaat;
    Want ik heel zelden kom mijn reên te degraderen:
    Doch nu zal ik z’om u demetaphoriseren,
    Dat is verlaegen, en min oppotzen, om fikx
    (80) U te doen vatten, ’t geen u voor komt zo als Grikx.
    ’k Begin dan daar ik het gelaten heb voor dezen:
    Den Keizer, daar ik kom het sweemzel van te wezen...
[p. 8]
    Verstaat gy mijn, Heer Schout?
Schout.                                          Neen ik.
Iaphet.                                                        Dat ’s Parangon.
Schout. En dat noch min.
Iaphet.                              Zou ik verzwakken mijn Jargon!
    (85) Dat waar de kracht ontkent van mijnen ouden adel;
    Maar trachten wy ons wat te zetten uyt den zadel,
    Op dat ik dezen bloedt ten naasten by gerief.
    Den Keyzer dan, die my was bloedtverwant, en lief,
    Heeft my tot Heer gemaakt, en Prince van Cockanje,
    (90) En straks doen sluyten uyt de gasthuyzen van Spanjen;
    Want ziet, Heer Schout, ik trots de wereldt met mijn geldt,
    Zes duizent kroonen ’s jaars heb ik in mijn gewelt.
    Den Cacik Urikis, en zijn kint Azateka,
    Gebooren alle bey van Chicuchikiseka,
    (95) Verbleven om den aart huns lants te leggen af
    (Verleden nu wat tijts) ten hoof, alwaar ik gaf
    Aen ’t kint zijn dochter my ten echt; maar op ’t begeeren
    Des Keysers, die zelfs quam ter feest tripudiëeren,
    Want hy als Neef daar aan verbonden was, en wou
    (100) Dat alle heerlijkheyt ons bruyloft çieren zou.
    Maar a propos, verstaat gy ’t woort tripudiëeren?
Schout. Neen Heer.
Iaphet.                    Dat ’s danssen: tracht ten eynd’ ook wat te leeren.
    ’k Heb my ten lest met eer tot mijn vertrek bereyt,
    En een gevolg gemaakt conform mijn edelheyt,
    (105) En ben met mijn gezin na het gewest getrokken,
    Daar ik gebooren ben t’Almodobar; wat jokken
    Had ik met Urikis, en zijnen Dochter daar,
    (Die toen mijn Vrouw was) ons genoegen was soo klaer
    Dat niet een wolxken onsen blijtschap quam ontstellen,
    (110) Doch mijn Schoon-vader kreeg smaak in onz’ Muskadellen,
    Zijn Dochter, die met haar Papa een graagten had,
    En kreeg niet min vermaak in ’t smakelijke nat,
    Zoo dat het hun een hit heeft in het lijf gezonden,
[p. 9]
    Dat zy ook beyde door de hitte zijn verslonden.
    (115) Dees Indiaansche vrou, en Indiaansche vaâr,
    En lieten niet een pluym my van haar schatten naar,
    ’t Welk de gemeente van Almodobar zo stoorden,
    Dat ik om deze zaak al dikwijls scheltreên hoorden,
    Hierom ben ik van daar vertrokken in der yl,
    (120) En heb in Orgas mijn gestelt tot Orgas stijl,
    Daar ik ook een gevolg naar mijn waardy wil maken.
    Heer Schout, zoekt my een hoop van dienaers, die hun zaken
    Verstaan, die edel, stil, en niet veel sprekent zijn.
Schout. Ik heb ’er vier gereedt.
Iaphet.                                      ’t Getal is noch te kleyn.
Fouk. (125) ’t Is groot genoech voor ons.
Iaphet.                                                ’k Behoef veel meer lakeyen,
    En zeven Pagiens, die te voet, die om te ryen.
Schout. ’k Zal s’u bestellen.
Iaphet.                                 Maar hoe heet gy?
Schout.                                                             Waarde Zon,
    Ik heet Alonso, Gil, Blas, Pedro de Ramon.
Iaphet. Al namen van den Doop?
Schout.                                        Ja Heer.
Iaphet.                                                     Bedenkt dit nader,
    (130) Men zou wel menen dat gy meer hadt als een vader.
Schout. ’t Is zo. maar zal ik doen uw knechten komen?
Iaphet.                                                                            Ja.
    Dien Schout, ô Foukaraal! komt my zeer wel te sta.
Schout. Ik breng u hier de bloem van het gewest.
Iaphet.                                                                  Hun namen
    Dien ik te weten, om een glos daar op te ramen.


Toribio Poncil. Lorente Riberos. Pascaal Sapatero (of Mark Anthoon.) Don Roc Surdicaci (ofte Alfons Euriques) uyt.

De vier knechten, waar van de twee qualijk gekleet zijn, zullen alle gelijk in eenen toon hunnen naam zeggen:

    Toribio Poncil. Lorente Riberos. Pascaal Sapatero. Don Roc Surdicacie.
[p. 10]
Iaphet. (135) Hoe schreeuwt gy zo al t’zaam? dat zeggen heeft geen klem.
    Spreekt een voor een, en zijt gematigt in de stem.
    Zegt gy eerst uwen naam, het huys zou daar van davren.
Torib. Toribio Poncil.
Iaphet.                       U lant?
Torib.                                    Mijn landt, Kalabren.
Iaphet. Miszegent lant. en gy?
Lor.                                           Lorente Riberos.
Iaphet. (140) U lant?
Lor.                           Is Portugal.
Iaphet.                                        Van wat plaats?
Lor.                                                                      Van Miros.
M. Ant. Pascael Zapatero.
Iaphet.                              Van waar?
M. Ant.                                              Van Allobrogen.
Iaphet. Gy spraakt eerst ongevraagt, u zeggen is half logen.
    De plaats van uw geboort’ welk is die?
M. Ant.                                                     Annecy.
Iaphet. Een plaats die ’k haat. en gy?
Alfons.                                                Don Roc Surdicaci.
Iaphet. (145) Zijt gy dan een Biscaïn?
Alfons.                                                  Neen, Heer, ’k ben uyt Galissen.
Iaphet. Uw ogen die staan slim.
Alfons.                                        Dat quaamt gy wel te gissen.
Iaphet. Toribio Poncil heet als een Apostaat,
    Keer dan Poncil in Pont, om mijn Matordomaat
    Te krijgen tot uw ampt; doch eer gy voort gaat treden,
    (150) Voeg Don noch by de naam van Pont, en dat om reden.
    Lorente Riberos zal heeten Ribera.
    Pascal Zapatero, Don Pascal Zapata.
    Zo! dat zijn namen om ten eynd vermaart te worden,
    En om zich in den riem des Edeldoms te gorden.
    (155) Voort den Gallicïer Don Roc Surdicacie,
    Behou zijn naam, want ik wat groots daar inne zie.
    Zoudt gy wel dienen tot het ampt mijns Sekretaris?
Alf. Dat moet ik zijn, mijn Heer, wilt gy dat alles klaar is.
[p. 11]
    Ik schrab de baart, ik wit, ik naay, ik laat het bloet,
    (160) Ik swart het hair, ik scheer ’t, ik maak het quaatste goet,
    Ik parfumeer heel wel, ik ken de medecijnen,
    ’k Versta my op het recht, op keuken, ziekt’, en pijnen:
    Ik handel het rapier, en gantsch ’t Herauten werk,
    ’k Ben een goet Hovenier, en tot de jacht heel sterk,
    (165) ’k Schrijf Gottis, Frans, en Spaans, en Duits, en andre talen,
    Ik rijm en ben Poët, ’k ben vol zinrijke stralen,
    Ik maak Rondelen en Klinkdichten zoet van aart,
    In ’t eynd, ik ben een geest de werelt door vermaart.
    Ziet of ik niet en mach met eer voor u verschijnen?
Iaph. (170) Met dubble eer; ’k zou licht al d’andre weêr verklijnen,
    Want ’k heb genoeg aan hem, en mijnen Foukaraal.
Alfons. Maar ik en dien niet als met mijnen vrint Paskaal.
Iaphet. Heer Schout, stelt hun te boek. waarom draagt gy dien tabbaart?
    Zijt gy in Sakris, dat ’s Antiprophaan? zeg babbaart?
    (175) Zijt gy een Medicijn, of eenen Advocaat?
Alf. Neen Heer, maar ’k ben verzien van een Kanonikaat.
Iaphet. Ik zal te Room wel door byzond’re gunst bekomen
    Verlof, om anders u te kleden doen, en tomen   
    Al d’opspraak; want mijn neef, den Paus, noyt af en sloeg
    (180) Mijn voorstel, laat dan vry den langen rok.
Alfons.                                                                    ’k Vernoeg
    Mijn Heer.
Iaphet.         Zurdicaci, terwijl gy nu zijt Secretaris,
    Is het zeer nodig dat den titel Don van daar is,
    En neem hem dan niet aan. Zurdicacî.
Alfons.                                                      Mijn Heer.
Iaphet. Pascaal Zapata zy mijn Controleur.
Alfons.                                                         Dat ’s eer.
Iaphet. (185) En gy Zurdicaci zult mijne Pagiens kiezen.
Alfons. Gy eert my al te veel.
Fouk.                                      Doch en verkies geen viezen,
    Noch schurfde, zoo als deez’.
Iaphet.                                         Dien schelmzen Foukaraal
    Heeft altijt op de tong dat schelden, en ’t gesmaal.
[p. 12]
    ’k Heb zedert eenen dag het hooft vol muysenesten,
    (190) En ga tot mijn vermaak wat wand’len langs de vesten
    En rondom dit gehucht. dat ik hier word verwacht.
    Kom Foukaraal.
Fouk.                    Ik kom.         Japhet en Foukaraal binnen.
M. Ant.                              ’t Is daar dan toe gebracht
    Dat wy te rolle staan by Don Japhet als knechten,
    Of wilt ghy ’t beter, dat wij ’t wijs zijn gaan bevechten:
    (195) Mevrou u moeder....
Alfons.                                   Ey en rep daer van niet meer,
    Want nu ik ’t lijden moet, gy klapt my wat te zeer.
    Gaat weder na Madrid, of laat my hier betijen,
    En zijt gezint u tong ten eynde te besnijen.
    Maar ’k werd het beelt gewaar dat mijn getroffen heeft,
    (200) Saegt gy oyt schoonder licht als in dat voorhooft sweeft;
    En waart dat ik u zeyd dat eenig God van boven
    Had woning in dat lijf, zoud gy het ook gelooven?
M. Ant. Och neen ik Heer, maar ’k bid gaan wy doch wat van hier,
    Want zoo gy haar maar ziet zijt gy geheel in ’t vier.
binnen.


Leonoor, Marine.

Leon. (205) ’k En ken ’t niet lochenen, ik min hem.
Marin.                                                                        Wel moet varen
    U liefd’, zoo hy u liefd’. Wil ik ’t hem gaen verklaren?
    Ik ben alreê gereet.
Leon.                          Gy weet het noch niet al.
Marin. Zou deze schoone liefd’ wel zijn vermengt met gal?
    Neen dat geloof ik niet. hy smeekt u met gebeden,
    (210) En klaagt gedurigh van u wreetheyt tegens reden.
    Waarom doch zoo beducht, heeft yemant anders van
    Dit dorp u lief ontrooft? zegt my de reden dan;
    Gy zijt heel schoon en rijk, en waardigh te beminnen,
    Gy moogt vry hoopen eens te werden borgerinne,
    (215) Was hy slechs eenen Heer, zoo wel als een Student.
[p. 13]
Leon. Of hy zoo gy hem ziet voor edel wiert bekent?
Marin. Zoo hy het zey ’k en sou het nimmermeer geloven,
    Een vremdeling kan ligt een* slegte Maegt verdooven.
Leon. U twijfeling zal haest vervliegen zoo ’k vertel
    (220) De middel waar door ik zijn afkomst ken, en wel,
    Denkt gy noch op dien dag, toen van de naeste vlecken
    Het vollek t’Orgas quam beevaerden? dat de hekken
    Toen ook ontslooten wierd’ voor een paer Hoofs gespan,
    ’t Geen onder ’t Boeren volk sig menglen quam, waar van
    (225) Den eenen was heel jong en wel gestelt van leeden?
Marin. ’t Heugt my zeer wel, ook had hy op de borst gesneeden
    Een kruys van roode stof, dat meer is, hy versogt
    U tweemael tot een dans, terwijl den andre dogt
    My te behaegen door een hoofsche praet, welk praeten
    (230) Ramerus zoon, die u lang vryden, scheen te haeten,
    En tot jaloersheyt brogt; waarom herhaelt gy dit?
    Terwijl het my noch niet voor ogen stelt u wit?
Leon. En vat gy ’t stuk noch niet, Marine, hebt gy oogen?
Marin. Ik heb ’er, maar ik kan niet toovren.
Leon.                                                            Dat vermoogen
    (235) En heb ik mee niet, doch dit sie ik evenwel
    Dat desen die gy ziet in een scholiers gestel
    En die my trof door zijn beleeftheyt en goe seeden
    Dien schoonen Hoofling is die sig aldus verkleeden.
    Van d’eerste dag dat hy in Orgas quam getreen
    (240) Wiert ik de saek gewaar, hoe wel het anders scheen.
    Maar op dit stuk alleen kom ik niet vast te bouwen
    De gantsche sekerheyt, ik mach veel meer betrouwen
    Den brief die voor mijn oog hem flus ontvallen is,
    Daar ik (hoewel gescheurt) het gans bescheyt uyt gis.
    (245) ’t Zy dat hy ’t niet en weet gelijk het kan geschieden,
    ’t Zy hy hier door sig wil ontdekken aan de lieden,
    Ik heb de stukken op geraept en t’saem gevoegt,
    En heb zoo zeer ik kon door ’t leesen mijn vernoegt,
    Niet dat ik zoo ben met nieusgierigheyt beseeten,
[p. 14]
    (250) Maar ’k heb hem lief Marin’, en trachte maar te weten
    Wie dat ik liefde draag; doch mijn nieusgierigheyt
    Heeft my, helaas! te veel ontdekt en voorgeleyt,
    Ik zie dat vogelen met diergelijke veeren
    Geen vogels zijn van ’t dorp, al zie ik het niet geeren.
    (255) Ik zie, ach! dat hy Don Alfons Euriques heet,
    Ik zie Marine noch al merk’lijker bescheet,
    Dat hy heel rijkelijk gaat trouwen te Sevilie,
    Daar hem een wederpaar verwacht van zijn Familie.
    Het is zijn moeder die hem schrijft, en haar beklaagt,
    (260) Dat hy in wederschrift geen meerder zorg en draagt,
    Dat zy geen brieven heeft zint zijn vertrek gekregen,
    En dat zy t’zedert heeft in pijn en angst gelegen;
    Denk, nu gy dit aanhoort, hoe dat ik ben gestelt,
    Ik zoek mijn liefde vast te dempen met gewelt;
    (265) Doch hoe ik haar meer zoek uyt mijne ziel te jagen,
    Hoe dat zy vaster haar houdt om mijn hart geslagen,
    Mijn reden evenwel zal houden d’overhandt.
    Hoe zou een Edelman, een hups en rustig quant,
    Op mijn verslingert zijn om wettelijk te trouwen?
    (270) Ik min hem, maar niet zoo om quaat daar door te brouwen,
    En schoon ik ben heel zwak in ’t matigen mijns min,
    ’k Wil anders zijn in ’t geen mijn eer betreft hier in.
    ’t Is waar, ik grouwel voor de liefd’ van buyten-lieden,
    En ik ben onbewust waar door dit mag geschieden.
Marin. (275) Gy loopt gevaar van lang te zijn in Maagdenstaat.
Leon. Wat let dat, nademaal my ’t lantvolk tegengaat.
Marin. Wat mag Ramirus zoon gaan hoopen doch voor vruchten?
Leon. De doot.
Marin.             En den Student?
Leon.                                          Mag wenen ende zuchten,
    Ik moet, zo wel als hy, in leet zijn van mijn zy.
Marin. (280) Zo hy u quam oprecht te minnen, zeg, zoudt gy
    Niet eens veranderen, en rechte lusten smaken?
Leon. Marine, en spreek niet van onmogelijke zaken.
[p. 15]
Marin. Wel waarom niet? terwijl hy u bemint; ey hoopt
    Doch alles van een man die zich om u zo noopt.
    (285) Hoe! meent gy dat hy zal gaan na Sivilien trouwen,
    En doen een daat de welk hem eeuwig zou berouwen?
    Dat ’s mis. maar evenwel sta ik al vast en peis
    Dat gy wel vreemt bemindt, hy is gantsch vuur, gy ys,
    Gy toont hem, schoon gy hem heel lief hebt, norsche zeden,
    (290) Dat ’s wel den weg om in den Echtenstaat te treden?
    O hadt mijn iemandt lief, en dat dien iemandt my
    Zo wonder wel beviel als u dien Jonker, hy
    En zou my niet zoo lank op eenen pijnbank houwen,
    Om mijnen laegen staat; maar ’k zou hem daat’lijk trouwen,
    (295) Want als men recht bemindt, waarom doch neen gezeyt?
    Gy brandt al levende, en zijt vol wrevelheyt.
    Bemindt, word gy bemindt, laat die gedwongen treken,
    Ik zou het zelven doen, waar my het hart ontsteeken.
    Betoon hem liefd’, op dat de zijn vermeerder, doe
    (300) Beloft’ zo hy begeert, doch en laat hem niet toe.
    Praamt hem uw liefd’, hy zal wel op uw nooten passen,
    Of zijne liefd’ en is op ’t hoogst noch niet gewassen.
    Bemindt hy u ter eer, zo offert hem de Trouw;
    Want trouwen op een woordt, of schrift, geeft naberou.
    (305) Ook zijn het treeken die ik noyt en kon beminnen.
Leon. Ik ben onlukkig, en Marin’ is een zottinne.


Alfons, en Mark Anthoon, uyt.
ZEg my, mijn Leonoor, wat gy ten eynd’ besloot,
    En of ik hoopen mag het leven of de doot.
    ’k Heb u gezeyt dat ik om uwentwil moet zuchten,
    (310) En gy en zegt niet als dees reden my ontvluchten;
    Dat stil gezwijg geeft aan mijn vlamme luttel hoop,
    Stelt, schoon ik hoopen mocht, mijn hoopen op de loop.
    Een ongemeene schoont’ kan alle-zints ontmoeten,
    En d’alderhoogste kans haar werpen onder voeten,
[p. 16]
    (315) En mach, al was ik rijk, en van hoedanigheyt,
    Mijn liefd’ aenzien, gelijk een wonder stout beleyt;
    ’k En wil u dan met geen beloft’ van rijkdom paijen,
    Noch al het geen eens kan verstuyven en verwaijen.
    Is ’t dat men langs dees baan u maar verhoopen mach,
    (320) Zoo mach een Konings zoon recht uytzien na dien dag.
    Mijn liefd’ die wil alleen u wederliefde winnen,
    ’k Meen ’t al te zeggen, als ik zeg dat ik u minne.
    ’k Meen dat een effen blijk van mijn genegentheyt
    Wel waart is dat my wert meêlijden toegeleyt.
    (325) Geef my de doot dan, of, laat my ten eynd’ verhopen.
Leon. Volherding kan alleen u doen die winst beloopen,
    Ik zeg het u recht uyt, alleen langs deze baan
    Kunt gy verzekert en den weg uws liefde gaan;
    Doch die verzekering kan u de tijt maar geven.
Alfons. (330) Mach ik dan hopen?
Leon.                                          Ja, begeert gy?
Alfons.                                                            Dat ’s mijn leven.
Leon. Marin’ vertrekken wy.
Leonoor en Marine binnen.
M. Ant.                                  Hoe fray speelt zy haar rol.
    Wel zijt gy nu voldaan, en van ’t genoegen vol?
Alfons. Ja, ’k zal haar lieven, zoo lang als ik ’t leven lieve.
M. Ant. Den Hemel geeft dat u die liefd’ niet en ontrieve.

Continue

TWEEDE BEDRYF.

Don Japhet. Foukaraal. Schout. Alfons. Mark Anthoon. Lorente Riberos. Toribio Poncil.

Iaphet. (335) FOukaraal, Foukaraal.
Fouk.                                                  Geduchte Vorst en Heer.
Iaphet. Wilt gy niet komen?
Fouk.                                    ’k Kom.
Iaphet.                                              Dat ’s een gevolg van eer.
[p. 17]
    De Schout komt die niet met?
Fouk.                                           Hy komt.
Iaphet.                                                        Mach ik ’t betrouwen?
Fouk. O ja.
Iaphet.       Daar moet altijt my yemant onderhouwen;
    In dit rampzaligh dorp, vervult met lompe liên,
    (340) En kan my niemant als den Schout goed’ antwoort biên,
    Hy is wel rond, maer kan sich eenighsins noch dragen.
    Wel komt hy? vreest hy niet dat hy my zal mishagen
    Door deze dralingen? hola, hou Foukaraal,
    Don Roc Zurdikacij, Don Zapata Pascaal,
    (345) Of Pascaal Zapata, of ’t een of ’t ander voor gaat
    Daar kleeft zeer weynig aen, waer of de guyten ’t oor staet?
    Hola mijn volk, pas op; ha schelmen, boeven rot,
    Verraders, dat ghy al moet raken op ’t schavot.
    Weet dat ik niet en kan dien laster meer verdragen,
    (350) Dat ik rampzalige u t’zaem kom wegh te jagen:
    Maar ik zal schreeuwen tot het yemant hooren zal.
Fouk. Mijn Heer, en schreeut niet meer, ik zie ze ginder al,
    Zy passen op u woort.
Iaphet.                            Dat zou my weêr bedaren;
    Het vuur quam my alree ten oogen uyt te varen.
    (355) Don Pascal Zapata, Don Roc Zurdikacie
    Ik wil gedient zijn.
Alfons.                       Wel, wy dienen als een bie,
    En vliegen op u woort.
Iaphet.                             Heer Schout.
Schout.                                                 Wat ’s u begeeren?
Iaphet. Hebt gy hier vogelen in ’t dorp met edel veeren?
Schout. ’k En vat dees reên niet wel.
Iaphet.                                               Volk, happig na een kans?
Schout. (360) En dat noch min.
Iaphet.                                      Hebt gy hier gene Edelmans,
    Geen Schutters in de vlucht, die ’t Boeren volk hups krouwen?
Schout. O ja mijn Heer.
Iaphet.                         En die meer als een hoogt’ beschouwen?
[p. 18]
Schout. Ik en versta dat niet.
Iaphet.                                  ’k Wil zeggen eel, gelijk
    Den Koningh, of zijn zy slechts van ’t gemene rijck?
    (365) Die, zoomen ze maar ziet, een grouwel zijn aan d’oogen,
    En als men ’t ondersoekt voor Adel vinden logen.
Schout. Ja Heer.
Iaphet.                Een groot getal?
Schout.                                          Omtrent de acht, of tien.
Iaphet. Hun vangst is die uyt ’t oog of kan wen ze wel sien?
Schout. Ja Heer.
Iaphet.         En hebben zy een groot getal van kind’ren?
Schout. (370) Ja Heer.
Iaphet.                        En groot?
Schout.                                       Ja Heer.
Iaphet.                                                    Den henker moet hem hind’ren,
    Die my tot antwoort niet als ja, ja, ja en geeft.
Schout. Ja Heer.
Iaphet.               Verrader, ziet dat ghy hier anders leeft.
Schout. Ja Heer.
Iaphet.           Wilt g’aan een kromhout?
Schout.                                                Ja Heer.
Iaphet.                                                          ’k Mis mijn zinnen.
    Zegh neen, rampzaligen, en houdt dat jawoort binnen,
    (375) Eens ja gezeyt is al genoegh gejaat.
Schout.                            Maer heer,
    Ick en versta u niet.
Iaphet.                       Lacht ghy met dezen keer
    Don Roc Zurdikaci?
Alfons.                        Neen Heer.
Iaphet.                                          Dees zal ontkennen
    Al ’t geen den Schout beleed, ik mag den trant gewennen.
    Zegt mijn, Heer Schout, of datmen hier wel sprongen doet
    (380) Met een paar beenen in een ander man zijn goet?
    Hy antwoort weêrom ja.
Schout.                              Wat antwoort zal ick geven,
    Als ick u reden niet versta?
Iaphet.                                    Hoe zal ik leven
[p. 19]
    Met dezen lompen quant. zeg my, vierkant gestel
    Gebruykt men hier in ’t Dorp de kaart of teerling wel?
Schout. (385) Ja, alle daeg mijn Heer.
Iaphet.                                        Hebt gy ’er ook fray meysjens?
Schout. Ik heb ’er voor mijn deel twee na de beste wijfjens.
Iaphet. Hoe out?
Schout.               Het outste heeft by na al zeven jaar.
Iaphet. Fy! dat zijn noch bescheten wichters, zeg my klaar,
    Hebt gy ’er geen die wat gezetter zijn van dagen?
    (390) Ik haat die niet, doch kom de rijpheyt na te jagen.
Fouk. Mijn Meester heeft geen smaak....
Schout.                                                De spruyt van Jan Vincent,
    Den Kollecteur van ’t Dorp, voor rijp en schoon bekent,
    Waar goet, doch ginder praet zy met u Secretaris.
Fouk. Hy weet het wel.
Iaphet.                        Gaat in mijn naam, terwijl hy daar is,
    (395) Doet haar een komplement; zy wort my toegestiert,
    Want ik belust ben om te praten met ’t gediert.
    Leg haar mijn naam voor al van Don Japhet te vooren,
    Want zy na heusheyt min als mijnen naam zal hooren.
Alfons. Miszegent zy den gek, daar komt zijn knecht ons by.
Fouk. (400) Van wegen Don Japhet, in zotheyt boven my,
    Kom ik, veel zotter, om dat ik dien Zot dien, zeggen
    Dat hy u datelijk zijn diensten toe zal leggen.
Iaph. Ziet daar, zy potst haar op. by Noës Ark, deez meyt
    Is red’lijk zot, en schoon voor mijn Verheventheyt.
Leon. (405) Noemt gy my zot?
Iaphet.                           Mijn Schoon, dit woort by Hovelingen
    En heeft geen klem als by gemeene liên, dees dingen
    En vat ghy niet vermits u kleyn verstant.
Leon.                                                            Is ’t kleyn
    Voor u, het is voor my al groot genoeg.
Iaphet.                                                       Mijn pijn
    Spruyt uyt u kleynigheyt, waart gy een Hertoginne,
    (410) Of had den Hemel u gemaakt maar een Gravinne,
    Zo zouden wy te zaam in houwelijken staat
[p. 20]
    Nu kunnen treden, en bevrijd zijn van al ’t quaat.
    Maar ach! tot mijnen ramp zijt ghy te laeg geboren;
    Door zulk een echt liep al mijn Adeldom verloren;
    (415) Zoo dat ik zonder vrees, en knaging des gewis,
    U voor mijn by-zit maar gebruyken magh, en is
    U deze eer yet waart zoo gaan wy met malkander.
Leon. Mijn Heer, ik meen dat gy my aenziet voor een ander.
    Heeft u den Heml al te groot gemaakt voor my,
    (420) Den Hemel en heeft my ook niet gemaakt voor dy.
    Marine laet ons gaan.
Iaphet.                           Ha Schoont’, gy doet my zuchten!
    Wilt gy my zo, gelijk een wilt gediert, ontvluchten?
    Ha! gy en zult niet gaan, ten zy dat gy vergeeft
    Een feyl, dewelk de min alleen bedreven heeft.
    (425) En ghy ô Tygerin, niet om van haer te scheyden,
    Zult gy niet hebben met een minnaar medelijden.
Marin. En gy, mijn Heer Japhet, van Noës stam, zult gy
    U schoone redenen niet stellen aen d’een zy?
    Ons Leonoor en is geen wilt gediert, Marine
    (430) Geen Tygerin, wat zult ghy ons noch al voor dienen?
    Ik ben een Christen mens, zoo is mijn Juffer ook;
    Laet u zwart lijnwaet eerst doen wassen uyt den rook.
Japhet. Veracht ghy mijn gewaat, zeg oversnoode horzel,
    En maakt my, bid ik, door u smalen niet te korzel,
    (435) Nu dat my is ontrukt mijn trouwe bedgenoot,
    Most ik niet gants in ’t zwart betreuren haren doot?
    Zurdikaci.
Alfons.         Mijn Heer.
Japhet.                         Laet die onmenschelijke
    Stil henen gaen, wilt gy mijn toornigheyt ontwyken.
    Misachting meest dat volk tot ootmoet brengen kan.


Jan Vincent en Rodrigo uyt.

    (440) Maer wat wil dezen vrind, met zijnen Edelman?
Schout. ’k Geloof dat hy my zoekt.
Jan Vin.                                          Hoe kunt gy ’t zoo versinnen.
[p. 21]
    Dit is den Schout, mijn Heer.
Japhet.                                        Zy moet my wel beminnen.
Jan Vin. ’k Heb met dien Edelman u schier al-om gezocht.
Schout. ’k Geloof het wel, ’k snuif met den Koning eenen locht.
    (445) Men vint my daer ik ben.
Japhet.                                          Hy past hier op mijn zaken.
Rodr. Dien brief, mijn Heer, zal u de reden kenlijk maken
    Van mijne komst tot u.
Schout.                             Zeer wel. Aan Orgas Schout.
    Ik ben het immers, na mijn alderbest onthout.
BRIEF.
            Schout van Orgas,
EN laet niet na, (zoo dra u dit schrift behandigt is) dezen Edelman, die ik tot u schik, zekre Jongedochter (Leonoor geheten) van eenen Lantman van Orgas opgequeekt, ter hant te stellen; het is zijn kint niet, zo hy yeder gelooven doet; maar wel mijn nichte, dochter van Don Pedro van Toleden, Gezant tot Roomen.
                                    D. Ferdinand van Tolede, Kommandeur van
                                                Consuegren.
Marin. Wel Jan Vincent is ’t waar?
Jan Vin.                                          En twijfel niet Marine.
Japh. (450) Wel, nu het meysje met haar afkomst my kan dienen
    Weet ik ’t den Hemel dank, en mag ik sonder schroom
    Ons beyd verschaffen gaan den Huwelijkzen toom.
    Aenbiddens waardig beelt, die door ’t gegloey uws kaken
    Van een gezonden mens een zieken quamt te maken:
    (455) Nu dat den Kommandeur u zaak beschikken kan
    Zoo slaat het oog op my als op u echte man.
Leon. Daar hoed my d’Hemel voor.
Fouk.                                               En gy, ô schoon’ Marine,
    Zou Foukaraal u met zijn deugt wel kunnen diene,
    Zou hy wel kunnen met zijn geesten altemaal
    (460) Vermeerderen door u den naem van Foukaraal?
[p. 22]
Marin. Tot meerd’ring van ’t geslacht sou ik tot hulp verstrekken,
    Al zijn ’t geen Foukaraals, daar ’s slag genoeg van gekken.
Iaphet. Zeg, hebt ghy my ook lief?
Leon.                                              Maar waar ghy ook voor vreest?
Fouk. Gy hebt my ’t hert gewont.
Marin.                                          Maak dat men u geneest.
Schout. (465) Maar seg my, Jan Vincent, waer hebt ghy haer gevonden?
Jan Vin. Ik zal aan u de zaak, gelijk zy is, verkonden.
    Ik wiert beroepen in ’t Madridsche Hof, beswaart
    Door een proces, ontstaan uyt een gestoolen paart.
    Wanneer een oude Feekx my in een Kerck belaagden,
    (470) En met goe vryigheyt my mijnen naam afvraagden.
    ’k Zey haar recht uyt dat ik een Boer van Orgas was
    Geheten Jan Vincent. zy antwoorden wel ras,
    Doch laag van thoon, dat ik by duyster haar zou vinden
    Op zek’re plaats, daer zy yet batigs my versinden.
    (475) Op ’t woort van baat, denkt, of ik ook viel in gebrek,
    En of ik niet en quam ter plaats van ons besprek;
    Ik quam ’er dan in tijts, doch niet zoo vroeg of d’oude
    Was noch al naarstiger in haar beloft’ te houden;
    En heeft my datelijk daar in de hand gestelt
    (480) Een jong geboren kint, en neven dien veel gelt.
    ’t Kint was verçiert met een geslagen goude keten:
    ’k En weygerden haar niet; doch ik heb noyt geweten
    Wie dat zy wezen mocht, vermits zy mijn verliet;
    En ’t kint, mijn Heeren, is de Juffrou die gy ziet.
    (485) Door deze middel is mijn heyl in top gestegen.
    Het wijf,* zoo als zy had belooft, heeft stil gezwegen.
    De keten en was van geen slechte stof, maar heel
    Van goet Ducaten gout, en woeg een vierendeel.
    Mijn Wijf....
Iaphet.              Houd uwen bek, wat ’s ons daar aan gelegen
    (490) Hoe uwen keten was, of wat zy quam te wegen.
    Gaet Edelman, en aen den Commandeur flux zegt
    Dat d’Ed’le Don Japhet van herten is zijn knecht.
[p. 23]
    Dat hy verblijd is dat zijn toenaam is Tholede:
    Dat hy in Edeldom voor niemand moet vertreden:
    (495) Dat hy gesproten is uyt Noës tweeden Zoon:
    Dat hy Armenien tot by-naam heeft; een toon
    Van zijn Doorluchtigheyt, mits dezen Oude d’Aarde,
    Besloten in zijn Ark, eerst in dien oort aanvaarde.
    Zeg hem dat ick my mach uythouwen aan zijn bloet
    (500) Terwijl zijn Nicht zoo wel als ik eens trouwen moet;
    Dat my de rouw die ’k draag verbiet tot hem te komen;
    Dat ik de werelt moet den klap en opspraak toomen;
    Dat hy om beters wil my laat zijn Nichte dan,
    Op dat ik met gemak haar beter dienen kan;
    (505) En dat ik naderhand hem in perzoon zal vinden
    In Orgas; ongeluk, en alle mijne vrinden
    Hier mede gaet.
Rodr.                    Hoe gaet? wie is dan dezen Heer?
Schout. Den grooten Don Japhet.
M. Ant.                                        De gantsche werelts eer.
Schout. Den Keyser Carels Neef.
Alfons.                                          Den Man van Azateka,
    (510) Urikes schoon-Zoon, Heer van Chicuchikiseka.
Fouk. En ik ben Don Foukaraal.
Rodr.                                          Mijn Heer vergeeft het my,
    Want ick half doof ben door u tijtels heerschappy;
    ’k Omhels u waarde kniên.
Iaphet.                                    En ik vergeef de schennis
    Die ghy bedreven hebt om dat ghy komt tot kennis.
    (515) Pascaal, Roc, Foukaraal, en ghy Heer Schout van ’t durp
    Volg my all’ naar, neen blijf; kom volg my eenen wurp
    Van veer, sta stil. ga voort. en gy ô schoonst der Dieren
    Zult by u Oomken nu gaen leeren goe manieren,
    Hy weet hoe dat men kan door my veredelt zijn:
    (520) D’onheusheyt die gy hebt bedreven, heeft wel pijn
    En goede straf verdient. doch ’k spaar u om u jaren;
    De lucht van ’t Hof zal u haast maken wel ervaren.
    Wat zullen wy door d’Echt al Japhets brengen voort,
    Van geest en lichaam net gestelt als dat behoort.
[p. 24]
    (525) Maar ’k heb alree gezeyt aen u Heer Secretaris,
    Dat gy haar laten zout, maar ’k zie hoe ’t nog niet klaar is,
    Gy hebt my wel gezeyt dat ghy Factotum waart:
    Maar onder dezen rok besluyt ghy kleyne waard:
    En gy die hem aenhoort, Me Juffer Leonoore,
    (530) En deugt niet al te veel met hem dus aen te hooren.
    Noch gy mijn Heer, die nu most buyten zijn in ’t velt,
    En tijen vast na huys, en zijt niet waart een spelt.
Japhet, Schout, Foukaraal, Alfons, M. Anthoon binnen.
Rodr. Is dezen quant niet fray geraakt in ’t harssenbekken,
    Zoo ben ik ’t meer dan hy; doch laten wy vertrekken.
    (535) Me Vrouw, zijt gy gereet? de Koets is vaardig.
Leon.                                                                              Ja;
    Doch zonder u, Marine, en gaan ik niet zo dra,
    Verlaat gy my?
Marin.                 Hoe ik? gy moet my beter kennen,
    Ik zal u naar, al waar ’t tot in een Klooster, rennen.
Jan Vin. Gaan wy, voor ’t scheyden, ’t hart wat sterken aen den dis.
Rodr. (540) De weg is lang, zo dat ons ’t haesten noodig is.
    Wy zullen op den weg in eenig dorp verstallen,
    En krijgen ons behoeft’.
Leon.                                 Den staat van mijn gevallen
    Verbied my ’t eten wel.
Marin.                              ’k Gelijk u zeker heel,
    Want als ik ben vernoegt, en eet ik ook niet veel.


Don Alfons met Mark Anthoon uyt.

Alfons. (545) MEvrou, Don Japhet, die ik dien, dien Heer der Heeren
    Begeert dat gy hem ziet den naesten dag verkeeren
    In ’t huys des Kommandeurs, ik wou wel dat ik wist
    Wat hoop hy doch in d’eer van u gezelschap vist.
    Zijn achterdeel is ’t mijn, om dat ik zelver hake
    (550) Meer als hy haken kan, u mijn meestres temaken:
    Doch Staats verandering verandert wel den geest.
Leon. Het voegt een knecht wel dat hy schoeyt zijn meesters leest.
[p. 25]
    Zeg ondertusschen dat hy mint, en mag verhoopen,
    Dat hy de gunst vry tracht mijns vaders te beloopen,
    (555) En dat hy, die zich heeft gewaardigt onze min,
    Zo arm als ik ook was, nu niet en hoope min,
    Is ’t dat hy immers blijft stantvastig in zijn zeden.
Alf. Mevrou, ’t zal al wel gaan, wilt gy maar eens besteden
    Een goet onthaal aan hem, ’t geen goede hoop verwekt.
    (560) ô Ja, wy draven voort, hoe wel uw noodlot trekt
    Een ander lot als ’t ons, gy kunt hem wel verhogen;
    Maar nimmer trekken ons uit ’t hert den trek uw’s ogen.
Leon. Vaar wel, tot dat wy u met Japhet weder zien.
Rodr. Dien quant zou voor dien gek wel dienen wijze liên.
    (565) Maar evenwel laat ons zijn kavelinge weeten,
    Dat hy den geest heeft met zijn meesters ziekt’ bezeten.
Leon. Hy spreekt by tijden dat genoech is om verstaan.
Rodr. Mevrou, het is hoog tijdt, laat ons dat overslaan,
    Op dat wy in der yl in de karrosse springen.
Leonoor, Rodrigo, Marine, binnen.
M. Ant. (570) Wy na Sivilien ons Bruyloft te voldingen.
Alfons. Daar meê en hou ik ’t niet, want Leonoor en is
    Niet die zy scheen, die zaak slaagt tot mijn heyl gewis,
    By de gevalligheyt is de geboort’ gekomen,
    ’k Mag dan met eeren doen ’t geen ik heb voorgenomen.
    (575) ’k Ga morgen vroeg haar met Japhet eens wel bezien;
    En gy, en wilt my doch geen wederstreving biên.

Continue

DARDE BEDRYF.

Kommandeur. Don Alvares.

MYn nicht, zegt gy, zal eer twee dagen hier verschijnen,
    Om haren lieven zoon in hondertduyzent pijnen,
    Hy brengt voorzeker wel zijn moeder in de klem.
    (580) Maar heeft men dan in ’t minst geen tijdinge van hem?
Alvar. Hy ’s uyt Sivilien vertrokken zint zes weeken,
    En zedert van geen mensch gesprooken, of bekeeken.
[p. 26]
    By zijnen Moeder te Madrid en is hy niet,
    Hy is gewis vermoort, of ergens in ’t verdriet,
    (585) Hy komt zijn kloekheyt wel wat dapper te betrouwen,
    En wort van yder voor de wijste niet gehouwen;
    Al heeft hy geest, en hart, en schoont, en wat beleyt,
    Hy loopt ook over van te veel vermetelheyt.
    ’t Is hartzweer aan te zien die Moeder in haar lijden,
    (590) De wanhoop komt haar schier elk uur en stont bestrijden,
    Zy vreest voor haren Zoon, al ’t leet, en ongeluk,
    Wanneer zy hoopten dat de trou hem holp uyt druk.
Kom. Ik zal haar troosten naar mijn uyterste vermogen.
    Wat my aangaat, gy ziet de blijdtschap in mijn oogen;
    (595) De dochter van mijn Broêr, een jonge schoont, wiens stam
    Om reden bleef bedekt, van Orgas tot my quam;
    De reden waarom zy verborgen is gebleven
    Daar zal den tijt eer lang u blijks genoeg van geven,
    Het zal u lief zijn, en den Boer haar Voedsterheer
    (600) Heeft haar gequeekt als een rechtschapen Man met eer.
    Maer wie mach dezen quant in vremt gewaat hier stieren?
Foukarael uyt.
    Mijn Heere Don Japhet, ’t zeltzaamste dier der dieren,
    En meesten gek, de welk de wijde werelt draagt,
    Zent my tot dy, en door my, aan u lieden vraagt
    (605) Of dat ghy goet vindt dat hy hier bedrijft zijn kuren,
    En door zijn zottigheyd bly maakt u droeve uren.
Kom. Wie is dien Japhet die mijn niet en staat te boek?
Alvar. Het is de zotheyd zelfs in wambuys en in broek.
    De Keyser quam uyt kracht van zijn verdrayde zinnen
    (610) Twee jaer hem als ’t bewerp zijns korswijl te beminnen,
    En heeft van beed’laar hem een rijken gek gemaakt.
Fouk. Zijn hart, mijn Heer, in een de heetste liefde blaakt,
    Om Juffrou Leonoor, van Orgas, uwe Nichte.
Alv. ’k Dacht dat hy by den Vorst zijn kuren noch verrichte.
Fouk. (615) Zijn goeden dag is door, den Keyser is in ’t ent
[p. 27]
    Hem moe geworden; en de reên dat hy my zent
    Voor uyt, is deez’: Hy hoopt van u en haren Vader
    Me Juffrouw Leonoor in Echt, komt hy niet nader
    En hier, eer dat ik ’t meen zoo gaat het wonderlijk,
    (620) Want hy gedurigh van laetdunkentheyt geeft blijk.
    Hy wort van deze waan elk ure voort gedreven
    Dat hy u daet’lijk daar een staeltje van zal geven,
    Zo hy maar opsnijdt van zijn Heerschap, en noch meer,
    Want dat is zijn Marot.
Kom.                                Hy doet my groote eer,
    (625) Mijn Nicht is t’ zijnen dienst.
Fouk.                                                    En twijfelt niet, de zaken
    Gaan zoo gelijk ik ’t zeg, hy kan zeer wel vermaken,
    En is noch zotter als hy eertijts was ten Hoof;
    Denkt wat hy zijn moet, nu hy liefden viel ten roof.
Kom. Ik zal mijn Nichte daer de droefheyt meê verdrijven.
Alv. (630) d’Afwezentheit haars zoons komt haar en my t’ontlijven.
    Waer hy getrout, ik trad van stonden aen in d’echt
    Met zijne zuster, die zy meê brengt, die ’k oprecht
    Bemin, gelijk ik u, mijn Heer, liet meermaals weten;
    Nu is de moeder op mijn heyl zoo ’t schijnt gebeten,
    (635) En van haar dochters ook, ja op haar eygen, schoon
    Ik dapper aenhou en geen wangunst en bethoon,
    En dat al t’zedert dat zy twijfelt aen het leven
    Van dezen zoon, die haar noit antwoort heeft geschreven;
    Doch gy mijn Heer kunt my, by haar, goe diensten doen.
Kom. (640) ’k Versta u, ’k zal al waar ik kan de zaken spoên
    En passen op het stuck.
Fouk.                                Met u verlof mijn Heeren,
    ’k Ga ordre geven om Don Japhet te vereeren
    En voort u huys bezien.
Kom.                                  Maar wanneer komt dien Heldt
    Die gy u meester noemt?
Fouk.                                   Den vluggen geest bestelt
    (645) Hem door zijn liefd, die hem al wakker praamt, twee vloglen,
    Hy is hier datelijk, zijn gauheyt tart de voglen.
Foukarael binnen.
[p. 28]
Kom. ’k Wil wel ontfangen gaan dien tweden Don Quichot,
    En geven aan mijn volk het woort tot leus des spot,
    Op dat ’er niet ontbreekt aan d’eer en Cermoniën,
    (650) Daar ’k meê t’ontfangen tracht Don Japhet d’Armenie.
Alvar. Hy is ’er toe gestelt, zijn wielen staan heel glat,
    Bekrozen heeft hy ’t breyn is ’t dat het iemandt hadt.
    En ’t is een gek als ’t hoort.
Foukaraal uyt.
                                                Don Japhet den Fantaske
    Komt aan getreên, als of hy ging een Bargomaske,
    (655) En is hier datelijk.
Kom.                                  Ik bid, mijn Heer, gaat heen,
    En onderhoudt hem doch een ogenblik alleen,
    Op dat ik onderwijl mijn volk mach onderrichten.
    En gy Rodrigo, brengt straks herrewaarts mijn nichte.
    Doch sta, ’t is niet van nood’, vermits zy ginder komt.
Leonoor, en Marine, uyt.
    (660) Mijn nicht, gy zult straks zien uw Bruidegom, genoemt
    Don Japhet, eenen man van goet, bloedt, en couragie.
Leon. Ik en verdiene niet zo grooten Parzonagie.
Kom. ’k Zal ordre geven dat elk een hem wel onthaalt,
    Gy-lieden pas wel op van uwe zijd’, en taalt
    (665) Naar al het geen hem mag naar zijn verdienst vereeren.
Kommandeur binnen.
Mar. Wie weet of den Scholier ook herrewaarts zal keeren.
Leon. Ik vrees ’er voor Marien, schoon ik van d’andre zy
    Vast hoop, dat hy ons met den Gek zal komen by.
    Ik quam te vooren voor mijn lagen stam te vrezen,
    (670) Nu stelt de hoogheyt my weêr in het zelfde wezen.
    Een vader die niet op mijn liefde letten zal,
    Heeft my misschien bereyt een ander trougeval,
    Met eenen die ik meer als doodelijk zal haten,
    Die rijk zal wezen, doch mijn onvernoegt zal laten,
    (675) ’k Verdien Alfons zo wel als hy my heeft verdient;
[p. 29]
    Doch by een vader werdt geen goeden dienst gemient,
    En of ik hem quam op ’t vrind’lijkst te begluuren,
    Wil het mijn vader niet, zeg eens, hoe lang kan ’t duren?
Marin. Gy waart voor dezen wel wat kloeker in uw min.
Leon. (680) Hoe kan ik keeren ’t geen een hoger heeft in ’t zin,
    Die my gelukkig kan, of ongelukkig maken?
    Doch daar komt onzen gek met opgeblazen kaken.


Kommandeur, met al zijn volk, uyt.
IS al mijn volk gereet, dat het terstont verschijn,
    ’k Wil tot Don Japhets kost nu eens gaan vrolijk zijn.
    (685) Heer Alvares, geef aan mijn nicht het woort.
Rodrigo uyt.                                                        ’t Za, ruym baan
    Voor den Heer Japhet.
Kom.                               Nu hier mede gaat ’t geluym aan.
    Een yder pas op ’t woord.


Don Iaphet, Foukaraal, Afons, Mark Anthoon, uyt.
Japhet.                                Pascaal, Roc, Foukaraal,
    Zegt dat ik bent te paart gekomen, altemaal.
    De schelmen zijn weêr wegh, ha guyten, ha kanalje,
    (690) Laat gy my enig gaan, door recht van represalje?
    Ha snode, dat gy al moet kray en ravens voên,
    En dat een beul aan u zijn meesterstuk moet doen.
Kom. Nu dat heer Japhet komt mijn slecht gezin bezoeken,
    Zo vind ik my vereert.
Japhet.                            Mijn Heer...
Alvar.                                                  Al ’s werelts hoeken
    (695) Zijn vol van zijnen lof.
Kom.                                          Zijn achtbaarheyt en waard
    Is zonder wedergâ.
Japhet.                      Ik...
Alvar.                              Zijt welkom op ons aard.
Japhet. Goê Heeren...
[p. 30]
Alvar.                        Onzen Heer en Vorst is opgetogen,
    Nu dat gy hem bezoekt.
Iaphet.                              Maar...
Kom.                                            Hadt ik het vermogen
    Om te vergelden d’eer die gy mijn huys bewijst,
    (700) Ik hadt u als een God met Godenlof gespijst.
Iaphet. In ’t eyndt....
Kom.                        Wy zullen zien met goet onthaal, te drijven
    U ’t hofs geheug uyt ’t hooft.
Marin.                                        En ik verhoop te blijven
    De dienstmeyt van Japhet.
Leon.                                    Wat aangaat my, ik geef
    Hem over ziel en lijf, den al daar ik door leef.
Iaphet. (705) Maar Heeren, laat ik u ten eynd’ eens antwoordt geven,
    Laat my ook spreeken, of den hencker schend’ u ’t leven.
    Pascal, Rok, Foukaraal, ’t zal onze beurt eens zijn.


Pedro de Redenaar, gedurig hoestende, niezende, en hemmende, begroet hem.
Pedro. MYn Heer...
Iaphet.                    ’k Zal spreeken, of de droes...
Pedro.                                                            De glans en schijn,
    Daar u het Hof meê zag als met een Hemel brallen,
    (710) En ’t welk gy quaamt gelijk een Konink te bevallen.
Iaphet. Dat ’s noch de slimste wel van al dat spreekers rot;
    Spreek zonder dat gehoest.
Pedro.                                      Ik pas op uw gebodt.
    Het Hof dan, daar gy quaamt de wellust van te wezen,
    Uit kracht van ’s Keyzers wil...
Iaphet.                                          Dat ’s ’t argste noch met dezen.
    (715) Wel hoe! waar kom ik hier?
Pedro.                                                Het Hof dan daar gy waart
    Als Amadis gezien, als Amadis in waart,
    Wanneer het...
Iaphet.                  Nu besluyt.
[p. 31]
Pedro.                                      Het Hof dan...
Iaphet.                                                            Hoe zal ’t enden
    Met ’t Hof, met ’t Hof, met ’t Hof?
Pedro.                                                  Daar ’s Keyzers eedle benden
    In heerlijkheyt verschijnt...
Iaphet.                                    Wel Hemel, wat voor strijt,
    (720) ’k En hoor niet als gehoest, gesnuyt, den gantschen tijdt.
    Wel zal ik dan niet eens een woortjen mogen spreeken?
    ’k Zal hondert kroonen u straks in de handen steeken,
    Goê Heeren, zo gy maar dien hoester zwijgen doet.
    Wat duyvel doet toch by den Commandeur dien bloet?
Alvar. (725) ’t Is zijnen Redenaar.
Iaphet.                                           Een ampt voor hem gebooren?
    En gy, die ’t my beduyt, waar toe zijt gy verkooren?
Alvar. Ik ben zijn Jager.
Iaphet.                           En dat hoopken gekken daar?
Alvar. Zijn al zijn Offeciers.
Iaphet.                                  Een schoon gevolg voorwaar,
    En uwen Kommandeur ontfankt dan zo de lieden,
    (730) En wil niet dat zy hem ooyt taal of antwoort bieden?
Alvar. Hy eert u zeer.
Iaphet.                        Dat ’s waar, ik merk het wonder wel,
    ’k Zal ’t aan den Keyzer doen verhalen, krank gestel
    Onthaalt gy zo een man van afkomst en van staten?
    Vereert gy hem, als gy hem komt alleen te laten,
    (735) En voor zijn oogen stelt een plompen Redenaar,
    Die hem schier ombrengt met zijn beestelijk gebaar?
    ’k Zal ’t in twee woortjens eens doen schrijven aan Duk d’Alve,
    Ons beyder bloedtvriendt.                  Daar wort neffens hem
                                                                    geschooten.
                                              Maar wat ’s dit, ô Goon!
Alvar.                                                                            Een zalve,
    Die u ter eer geschiet.
Iaphet.                            Voorzeker ik ben doof,
    (740) Een van mijn zinnen viel aan dat gerucht ten roof.
    Nicht van den Kommandeur, voor dezen een Boerinne,
[p. 32]
    Nu eenen Juffrou, doch niet al te heus, waar inne
    Heb ik u zo misdaan? is ’t u dan tot genucht
    Dat gy my helpt om ver door kracht van dit gerucht,
    (745) Wel duizent waan reên? ja ik stel noch d’uw bezijden,
    Mijn beyde ooren met een volle storm bestrijden,
    Was ’t niet genoeg om mijn gantsch razende te zien,
    Dat dezen Redenaar zijn kav’ling my quam biên
    Met hoesten, met gehem, met fluymen uyt te zond’ren,
    (750) Moest my nog boven dien, die scheut in d’oren dond’ren?
    Zeg engel, duyvel, zo gy wilt geheten zijn,
    Wat reden hebt gy om te leven dus met mijn?
Men veynst te spreken, doch men opent maar den mont zonder uytspraak.
    Spreek luy, spreek luyt, en spalk vry open bey de kaken.
    Hoe wonder qualijk komt de liefden my te maken?
    (755) Ik en versta u niet, spreekt gy mijn toe, of niet?
    Zy spreekt my toe, helaas! ’k ben doof tot mijn verdriet,
    Zy tracht te spreken, en ik ben ’t die niet en hoore.
    Des Keyzers neef die valt gebrekkelijk aan d’ooren.
    Is ’t niet een deerlijk stuk, dus, onder vrientschaps schijn
    (760) En jong, goê Heeren van ’t gehoor berooft te zijn?
    Mijn Heeren, spreekt dog luit, ik zal ’t u weêr vergelden,
    Helpt doch mijn dovigheit met luit geschreew, als helden.
    Men doet wat doend’lijk is, en ik en hoor niet meer
    Als eenen die men vast zijn beurze licht. ô Heer!
    (765) Miszegent zy mijn reys, en Orgas, en mijn liefde,
    Miszegent Leonoor, en ’t oog dat my doorgriefde.
    Vervloekten Commandeur, zijt gy daar wederom?
    Gaat het u beter nu ik doof ben? ach! hoe dom
    Lacht hy noch met mijn leet, komt het u zo vermaken?
    (770) ô Hemel! ziet dien zot eens openen de kaken!
    Hoe qualijk is ’t wanneer men niet en kan verstaan,
    En zo veel keelen ziet van honden open gaan.
    ’k Wou op mijn ziel ook wel terstont ’t gezicht verliezen,
    Om van die gekken niet te zien de achterkiezen.
[p. 33]
    (775) ’k Zag liever een getal diefleyers met hun dolk:
    Hoe werden groote liên gedient van ’t snootste volk.
    Pascal, Roc, Foukaraal, gaat onze dingen pakken,
    ’k Ben hier al weêr, mijn trouw droop onder deur mijn zakken,
    Den Hemel gaf ’t gehoor, hy nam het wederom.
    (780) Dat niemant my en spreekt van Leonoor, blijf stom
    Voor deze praat, zy kost my dier, en stopt mijn ooren,
    En alle mijn ontzet en kan haar niet eens stooren,
    Zo immer licht kooy...
Kom.                                Al zoetjes, Don Japhet,
    ’t Zal haast gedaan zijn.
Iaphet.                               ’k Hoor bescheyelijk en net,
    (785) Ach, op mijn ziel, ik hoor.
Leonoor schreeuwende.                  Mijn Heer.
Iaphet.                                                              Wel, is dat tieren?
Leon. Verstaat gy ons?
Iaphet.                        O ja! in allerley manieren,
    En schreeuwt niet meer.
Leon.                                  Mijn Heer, veroorzaakt ons bezoek
    Uw ongeval, zo slaat de wanhoop my.
Iaphet.                                                     Ach! kloek
    Gebiedster van mijn ziel, en laat u niet vervoeren,
    (790) ’k Herroep het woort, het welk u zieltje quam beroeren.
    Gy geeft my wederom de vryheyt van ’t gehoor.
    Ontslaat u dan van druk mijn waarde Leonoor.
    Mijn hart, het geen ik u flus over heb gegeven,
    Wordt meer door u bestiert, als d’oorzaak van zijn leven;
    (795) Mijn korselheyt is weg.
Alvares heel luyt.                        Mijn Heer, is ’t zeker dat
    Gy maar bevreest en waart?
Iaphet.                                      Spreekt zoeter, of ik vat
    Mijn dovigheydt weêr om; gants lijden, is dat schreeuwen,
    Gy toont u in ’t geroep als barelijke Leeuwen.
Roepen alle gelijk luyt. Gy hoort ons dan al wel?
Iaphet.                                                Ja, ja, gy schreeuwt al t’zaam.
[p. 34]
    (800) Ik hoorden liever zo veel wolven huylen. kraam
    Van hier.
Kom.          Wy zijn ’t gewent.
Iaphet.                                    Ontwent u deze treeken,
    En zijt gematigt, ey, wilt toch wat zachter spreeken.
Al t’zamen. Verstaat gy ons dan wel?
Iaphet.                                                ’k Zeg ja, en noch eens ja,
    En hondert reyzen ja, hoe baart gy dus? ontsla
    (805) My van de dommeling, die gy verschaft mijn ooren,
    Of ik zal datelijk dien beesten handel stooren.
    En zo gy my bemint, Heer Kommandeur, en staar
    My doch niet meer in ’t oog met uwen Redenaar.
    Is ’t dat hy hier noch eens komt hoesten, hemmen, sniezen,
    (810) ’k Zal andre middels, om hem quijt te zijn, verkiezen.
    Zien ik hem daar niet weêr?             Redenaar komt voor hem.
Alvar.                                        Hy gaat hier maar voorby.
Iaphet. Dat hy ’t voorby gaan staak, of ik verstoore my.
    Voor eenen grooten Heer hebt gy veel fraye knechten,
    Het zootjen is wel t’zaam, die ’t scheyden zoudt verslechten.
    (815) ’t Schijnt aan hun wezen dat het al deugnieten zijn,
    En ik en wouze niet verwisselen op mijn.
Kom. Door yver quamen zy alleen u te mishagen.
Iaphet. Door yver, of door drift, men most zich anders dragen;
    Maar ’k zal, om uwentwil, vergeeten hun bedrijf.
    (820) Nu dat ik hier kom, komt door eeene liefd’, die stijf
    Mijn in het harte wroet, door uwe Leonoore.
    Wat antwoordt geeft gy my?
Kom.                                         Dat wy uw liefd’ aanhooren.
Iaphet. Ja maar ik moet vergaan zo gy u niet en haast;
    Mits de nootzaak’lijkheyt mijn wonderlijk verbaast,
    (825) Wy heete geesten zijn heel driftig in onz’ zaken;
    Geef ordre dan om hier een eynde van te maken.
Kom. Verhaasten wy ons niet.
Iaphet.                                    Ik sterf, als man met eer.
Kom. ’k Kreeg daar een ordre van den Keizer onzen Heer,
[p. 35]
    Die meê brengt dat ik u zou eerelijk onthalen,
    (830) En met den tijtel van Marquis voortaan doen pralen.
Iaphet. Vereert den Vorst, mijn neef, my met een Markgraafschap?
    Een eerelijke gift, ’k ontfangze ook wel knap.
    Een Markgraafschap nochtans en biedt de meeste eer niet,
    De veelheyt van die naam en quelt my al te zeer niet.
    (835) Zints dat men in den staat zich heeft gemarquiseert,
    Zoo vindt men schier alom Marquisen waar men keert.
Kom. ’t Geen u den Keyzer geeft, genaemt wordt Rotsetongen.
Iaphet. Die naam en haagt my niet.
Fouk.                                               Waar toe deez’ vieze sprongen?
    De naam is eerelijk, en neemt zijn oorspronk van
    (840) Een rots, aan welk men steets veel tongen vangen kan.
    De tiend’ is u daar van.
Iaphet.                              Is ’t eenen haav’?
Fouk.                                                            Een waarde.
Iaphet. Is het Kasteel ook schoon?
Fouk.                                              Een Hemelrijk van d’aarde.
Iaphet. Is het ook sterk, en leeft ’er ’t volk in goede leer?
Fouk. ’t Volk leeft als wy, en dient met ons den zelfden Heer.
Iaphet. (845) De Joffers?
Fouk.                              Zijn zeer heus, en vol beleefde zeden.
Iaphet. Heel zoet?
Fouk.                    Zo zoet als melk.
Iaphet.                                              Ik min haar om uw reden.
    Hoe veele Kloosters?
Fouk.                             Tien.
Japhet.                                   En hooge Kerken?
Fouk.                                                                   Acht.
Japhet. En manteldieven?
Fouk.                                Hier en daar een rot by nacht.
Japh. Dat ’s quaat. en lytmender ook meisjes van goê dagen?
Fouk. (850) Naar dat...
Japhet.                          En wordt ’er door den Heer ook gelt geslagen?
Fouk. O ja.
[p. 36]
Iaphet.       En is ’er plaats voor speelders op ’t tooneel?
Fouk. Heel schoon.
Iaphet.                    Voorwaar, ik hou van d’Italjanen veel,
    ’k Wil haar ook hebben; en gy, die ik ’t kom te vragen,
    Zijt gy geboren van die plaats, dat gy met vlagen
    (855) Haar eere zo verbreydt?
Fouk.                                          Een meester, die ik had,
    Is daar eens levendig gehangen, rechts om dat
    Hy eenen Jood de neus van ’t aanzicht hadt gesneden.
    Den Rechter is zeer streng.
Iaphet.                                    Men rechter dan na reden?
Fouk. ô Ja, den beul is wel den gaausten beul van ’t landt.
Iaphet. (860) ’k Wil de Marquisen daar herstellen hunnen stant,
    Doet het my heugen vry. aanstaande Markgravinne,
    Gy ziet den Hemel volgt mijn wensching zeffens inne.
    Maar gy, ô Kommandeur! dat gy onz’ Echt besluit,
    De liefde martelt zo ellendig my de huyt,
    (865) Dat my ’t gewortelt vocht in ’t hart schijnt te begeven,
    De geesten staan verwart, en onderscheppen ’t leven.
Kom. Onthoudt u noch wat tijds.
Iaphet.                                         Wie zou het kunnen doen?
    Mijn liefd’ doet regelrecht my na mijn grafsteê spoên.
Kom. ’K moet zien dat ik hier met bescheyt en oordeel wandel.
    (870) Gy weet uw Bruyloft en is geen gemeenen handel,
    Daar hoeft doch danzery, gevecht, en stieren toe.
Iaphet. Gevecht, en stieren! wel, ik ben al op mijn hoê,
    ’k Wil zonder vrezen haar eens vatten by de hoornen,
    En my in ’t velt van eer gaan moediglijk vertoornen,
    (875) ’k Wil stieren slachten, maar met mijnen knecht verzelt.
Fouk. Slacht gy den stier alleen.
Rodrigo komt by den Kommandeur, en luystert dit
volgende hem in d’ooren.
Rodr.                                          Mevrou Euriques stelt
    Daar datelijk in ’t hof van het Kasteel haar voeten,
    En is zo ziek dat gy haar naau zult levend’ groeten.
[p. 37]
Kom. ’k Ga haar ontfangen. Heer, ik kom zo datelijk
    (880) Weêrom.
Iaphet.                 Gaat heen, ’t en let my niet, zo lang ik kijk
    Op mijne Zon, en dat haar Engels wezen daar is;
    Maar zie ik haar niet weêr by mijnen Secretaris?
    Dien schelm geeft zich alom in zijnen handel bloot;
    Hy vat haar witte handt met zijnen beeren poot,
    (885) ’k Wil (zingende quansuys) hem onvoorziens bevangen,
    Naar het bevangen slaan, en daat’lijk op doen hangen.
Don Iaphet zingt dit volgende Liedt.

TOON: Las qui hastera le temps.
        AL te wrede Zonnestraal,
                        Hart van staal.
            Ach! mijn ingewant
            (890) Bloedt, en is in brandt.
        De liefd’ heeft my betrapt,
        Gelijk de Kat de Muys opsnapt.

    Ik heb u snooden boef, ha schelm, ’k merk uw bedrijf,
    Dat kost u nu, of wel ten minsten morgen ’t lijf,
    (895) Durft dezen Toebaks-muyl met zijn bequylde knev’len
    Wel dees yvore handt beswalken en benev’len?
    Ha! stouten Ykarus, vermeet’len Ixion,
    ’k Wil dat gy wordt onthalst voor ’t ondergaan der zon.
    En gy, die ’k met de handt nu gantsch bezoedelt houwe,
    (900) Ik sluyt u heel uyt d’eer van mijn aanstaande trouwe.
Leon. Zo gy mijn hooren wilt...
Iaphet.                                       Zo waar ik wel een zot.
Alfons. Mijn Heer...
Iaphet.                    Houdt uwen bek, platvoet, en vreest het kot.
Leon. Voorzeker, zo mijn Heer mijn reden wil aanhooren,
    Hy haast zal zien dat hy zich t’onrecht komt te stooren.
Iaphet. (905) Wel nu, verdedigt u.
Leon.                                             Mit uwen knecht my deê
[p. 38]
    Vast blijken uwe liefd’, en hoe gegrondt zijn steê
    In uwen boezem wies, wierdt ik u zo genegen,
    Dat ik u (zonder dat ik dacht iets quaats te plegen)
    Van hem afvorderde de blijk van deze daadt;
    (910) Hier op kust hy mijn hand, en roodt maakt mijn gelaat.
    Ziet, zo is deze zaak met ons hier wedervaren.
Japhet. En is dat waar? dat zou mijn gramschap weêr bedaren.
    Geeft my uw handt, dat ik aan haar mijn hitte blus,
    ’k Wil haar opslikken door mijn zoenen en gekus.
    (915) Don Roc, ziet my doch met dees Schoonen wat vertreden,
    Zo waard’ als zy mijn is, zo waerd’ ben ik haar mede.
    Zult gy mijn ook heel sterk beminnen?
Leon.                                                     Twijffelt gy?
    ’k Zal doen het geen ik moet.
Japhet.                                Wel nu, vertrekken wy.
Continue

VIERDE BEDRYF.

Don Alfons. Marc Anthoon.

Alf. HOe vordert dezen nacht mijn droefheit en beswaar!
M.A. (920) ’k En zien uw liefd’ noch niet in rampspoet of gevaar.
Alfons. Noyt wasser in als nu.
M. Ant.                                    U moeder in haar zaken...
Alfons. Mijn moeder zien ik wat te veel den meester maken.
    Maar is zy hier?
M. Ant.                  O ja, en uwe zuster ook.
Alf. Hoe wort mijn schoonste dag beswallekt met een rook.
    (925) Maar zijt gy zeker dat zy ’t is?
M. Ant.                                                  Maar al te zeeker.
Alfons. Wat zal ik maken met dien ramp, en hartebreeker?
M. Ant. Gy kunt noch hopen.
Alfons.                                  Hoe! nu wanhoop my verwint?
[p. 39]
    Nu aard, en Hemel is tot mijn verderf gezint.
M. Ant. Beproeft al evenwel de goetheyt van u moeder.
Alf. (930) Nu ’k niet getrout en heb de dochter van haar broeder,
    Daar zy ’t met zulk een ernst my aangeraden heeft,
    En daar ik ’t noch met eed’ haar heb belooft. ey leeft
    Toch anders in deez’ zaak! wat zal ik haar gaan zeggen,
    Wanneer dat zy dit stuk my komt voor d’oogen leggen?
    (935) Gy kent haar zinlijkheydt, en haren straffen geest,
    Gy weet dat zy my niet eens zal aanhooren, vreest
    Met my dan eene zaak? laat ons van hier vertrekken,
    En laat mijn byzijn haar geen nieuwe ramp verwekken.
    Want is ’t dat zy my hier in deze kleding ziet,
    (940) Zo wordt zy razende, en dul door dit verdriet.
    Maar zal ik laten ook mijn lieve Leonoore,
    Den Engel dien ik min, en die ik toebehoore,
    Die nu haar hertjen heeft gewisselt op het mijn?
    Ach! Hemel, ’k vrees het al, ’t wil my al tegen zijn.
M. Ant. (945) Zacht, daar komt ymandt.


Marine met een waslicht uyt.
Marin.                                          Hoe! een dochter uyt te zenden
    Op zulk een uur! om den schoolier haar toe te wenden.
    ’t Gezantschap is zeer fray; hadt ik nu Mages konst,
    Zo vond’ ik hem daar ik de reys heb om begonst.
M. Ant. Wie daar?
Marin.                  Ay! ik.
M. Ant.                            Wie gy?
Marin.                                          Ik ben ’t, gy doet mijn beven.
M. Ant. (950) Zo ik mijn niet bedrieg, zo is ’t Marin’.
Marin.                                                                          Ja even.
Alfons. Marin’ hoe dwaalt gy hier zo laat gelijk een spook?
Marin. Ik kom u zoeken.
Alfons.                            Zo, en ik die zoek u ook.
Marin. Ik kom u evenwel een droeve máár ontvouwen.
    Mejuffrou Leonoor en kan haar woort niet houwen,
    (955) Mits Japhet dezen nacht moet aan haar venster zijn,
[p. 40]
    Op een beloft’ die hem gedaan is; doch met pijn;
    Haar Oom die heeft het zoo gewilt, en self geheeten,
    En dit heeft zy door my u willen laaten weeten.
Alfons. Het alderslimst belet van dezen grooten Sot,
    (960) Dat my vervremt juyst van mijn wenselijkste lot.
    Hoe zal dien Gecx genucht my kosten duysent tranen,
    Zal ik mijn moeten van haar zoete onthaaling spaanen?
    En wat heeft zy in ’t zin, met dezen Meester Nar?
Marin. Nu het haar Oom begeert, wie kan ’er tegen, ’k mar
    (965) Te lang, vaar wel, en wilt de zaak wel overleggen.
Alfons. Een slincxen toeval, die ’k haar zoude kunnen zeggen,
    Kost maken dat dien Prins der gekken wiert verhoedt,
    ’k Wil hem verwachten, en doen proeven wat hy doet,
    ’k Wil met een hagelbuy van steenen hem verrassen;
    (970) De nacht, heel duyster, schijnt op mijne wil te passen.
    Marine gaat dan deur, of zoo gy wilt, blijft staan,
    Om een verliefden Gek van vrees te zien vergaan.
Marin. Neen, Leonoor wagt my, en ’t was-ligt brant ten ende,
    Ik zou ligt aan een stoep of deur mijn aanzigt schenden,
    (975) De droes haal het gevry.                     Marine binnen.
Alfons.                                         Ons gekken zijn haast hier.
M. Ant. En ik zal Foukaraal roskammen met pleyzier.
Alfons. Daar zijn zy.


Foukaraal en Don Iaphet uyt.
Fouk.                      Deze nacht is als een hel zoo duyster.
Japh. Te meerder geeft hy aan mijn opzet glans en luyster.
Fouk. Te meerder zal hy mijn doen zukkelen in ’t gaan.
Japhet. (980) Als ik het zeggen moet, s’en staet my ook niet aan,
    Maar om zoo schoonen zaak mag yder wel wat wagen.
Fouk. Om zulk een schoonen zaak kreeg yder wel wat slagen,
    Had ik noch hoop, als gy, te zien het Sonne-ligt,
    Dan waar zoo eenigsints mijn swarigheyt verligt.
Japhet. (985) Gy vat dat wel, ik gae een Sonne-ligt begluuren,
[p. 41]
    Wiens overheldre glans den duyster kan verduuren.
Fouk. Den duyster zelf; wat zijt gy een gelukkig mens.
Japhet. Had my den Hemel niet gemaakt na volle wens,
    Zoo hadde Leonoor mijn kunnen wederstreeven,
    (990) Maar die my ziet moet strax die wapens overgeven,
    Zurdicaci boot haar quanzuys al zoet gezigt.
Fouk. Hy en zijn maat Pascaal zijn gasjens wonder ligt.
M. Ant. ’k Zal in der waarheyt u voor deezen lof betaalen.
Japhet. Wat zal ik al genucht by mijnen Engel haalen;
    (995) Met Caezar zaliger mag ik wel zeggen: ’k quam,
    Ik zag, ik won.
Fouk.                   Maar zoo den Commandeur, heel gram,
    U met den deegen eens de rug quam af te smeeren?
Japhet. Dan zou Pompeus lof my effen mogen scheeren.
Fouk. Wat wilt gy maken nu met deze Sangers hier?
Japhet. (1000) Door haar verzoeten wat de smarten van mijn vier.
Fouk. En zoo de Commandeur u Sangers komt te hooren?
Iaphet. U reden, Foukaraal, legt my goet stof te vooren.
    Maar ’k heb haar een dukaat gegeven op de handt.
Fouk. Stelt gy dat gelt voor arm of been gebragt tot schant?
Iaphet. (1005) Terwijl wy noch de plaets mijns vreugde niet genaken
    Mocht ik haar ’t gelt wel doen verdienen, ’k quam te maken
    Dees vaarzen lestmaal op de grootheyt van mijn vuur,
    En die wil ik dat zy eens geeven hun natuur,
    Wat my aan gaat, ik hou de Sangkunst hoog in waarden,
    (1010) En meen dat zonder haar geen digt en doogt op aarden.
    Nu Sangers, heft eens op; maar neen, en sing noch niet,
    Ik hou ’t met Foukaraal, keert dan te rug, want ziet
    Dat singen mogt hier ’t een of ’t ander doen vermoeden.
    Hoor Foukaraal, wat my uyt d’ader quam te vloeden.
              (1015) BEsukte Min
                    Die Japhet in
              Een ooven stelt
                    En smelt,
[p. 42]
              Wat zal my noch gewarden?
                    (1020) Helaas! helaas!
                    ’k Walg van dat aas
              En kan ’t niet langer harden.
                    Den Grieckschen brandt
                    Mijns ingewand
                    (1025) Stelt in mijn pis
                        Gewis
              Den gloet van heete koolen.
                    O minne Godt!
                    Verzoet mijn lot,
              (1030) Of gy jaagt my in doolen.

    Wat dunkt u Foukaraal, heb ik niet wel gerijmt?
Fouk. Gy hebt die woorden zo al geestig t’zaam gelijmt.
Japhet. ’k Mocht morgen ook, terwijl de Bruyloft zal geschieden,
    Een geestig Klinkdicht wel aen de genoode bieden.
Alfons en Mark Antoon slaan Japhet en Foukaraal.
Japh. (1035) Ay hontschen Foukaraal, waarom komt gy my slaan?
Fouk. Hoe ik? ’t is vals, men heeft my ’t zelfde ook gedaan.
Japhet. Daar krijg ik noch soo veel.
Fouk.                                                En ik ook van gelijken.
Japhet. De beul die my vast beukt laat my zijn krachten blijken.
Fouk. En die my slaat, slaat toe als met een kolf eens bus.
    (1040) Mijn Heer zo gy ’t begeert, ’k zal dieven roepen.
Japhet.                                                                                  Sus,
    Verderft de zaak doch niet.
Fouk.                                      Terwijl voel ik mijn schenden.
Japhet. De gauwert die my klopt en is noch niet ten enden,
    Hy klopt wel op zijn tijt.
Fouk.                                  Den mijnen haest hem zeer.
    Want hy wel hondert maal my heeft geklopt, en meer.
Japh. (1045) Ey Heeren slaanders, ik verbie het slaan in ’t aansicht.
Fouk. Voorwaar ’k zal schreeuwen.
Japhet.                                             Ey wacht toch tot dat de Maen licht.
[p. 43]
Fouk. Terwijl zy slaan kan ik wel roepen zonder licht.
Japhet. Laat ons ten kost’ van ’t been behoeden het gezicht
    En beyd’ ons tronien dicht aen malkander voegen.
Fouk. (1050) Waar drommel vind ik uw?
Japhet.                                                      Dat zy hun nu genoegen,
    En doen wat hun gelieft.
Alfons.                                Wie gaat daar?
Fouk.                                                          Niemant niet.
Alfons. Hoe dat?
Fouk.                 Wel wy staan stil.
Alfons.                                           Laat hun zoo in ’t verschiet,
    ’t Is dezen maal genoeg.
Alfons, Mark Anthoon, binnen.
Fouk.                                 Onz’ gasten zijn vertrokken.
    Hoe smart my mijnen rug.
Iaphet.                                  De mijnen zonder jokken
    (1055) Is gantsch gelijk gemaalt.
Fouk.                                               De mijnen had hy schoon.
Japhet. ’t Luk zy gedankt, ’t geval gebeurde zonder toon.
Fouk. Stelt gy die voorval by uw goede Avonturen,
    Zoo moet dien Hagelbuy u voor gaan alle uren.
    Wat my aan gaat, ik heb geen kittelachtig vel.
Japhet. (1060) Hier wand’len geesten.
Fouk.                                                    Ja ’t Konijntje met de bel,
    Dat hart van pooten is, en wakker toe kan tasten.
Japhet. Wel ik en geef noch niet na alle deze lasten,
    Het ende kroont het werk, en stelt dit al op zy.
Fouk. Het viel nochtans op u.
Japhet.                                   Daar van beklaag ik my.
Fouk. (1065) Dat is den besten raat.
Japhet.                                             ’t Balkon van mijne Schoone
    Moet hier dicht by zijn, fluyt.
Fouk.                                          Zal zy weêrtekens toonen?
Japhet. Zy zijn my toegezeyt.
Foukaraal fluyt, en Leonoor op het Balkon spreekt.
Leon.                                       Zijt gy het Don Japhet?   
[p. 44]
Iaphet. Ik ben ’t, mijn Engel, maar een weynigje ontzet
    Door eenen toeval, die ’k van goeder hart vergete,
    (1070) Nu dat ik d’eer heb van mijn liefjens stant te weten.
Leon. ’k En kan ’t niet loochenen, u wenschelijk gezicht
    Maakt my heel zorgeloos in ’t onderhoud mijns plicht.
Iaphet. Ach gy vermoort my door u overheusche zeden.
    De Malvazy by u, is zonder zoetigheden.
    (1075) Zal ik niet komen daar mijn Engeltjen u by?
Leon. Mijn lieve Don Japhet, het klimmen staet u vry.
    ’k Zal u de ladder flux afwerpen.
Iaphet.                                             Overschoone
    Hoe zal mijn reden-kunst dees gunst na waarde loonen.
    Hou Foukaraal.
Fouk.                    Mijn Heer.
                                              Zeg eens wat gy nu denkt?
    (1080) Ik quam, ik zag.
Fouk.                                Maar Heer, de huyt is u gekrenkt.
Iaphet. Zie Foukaraal.
Fouk.                           Wat Heer?
Iaphet.                                           Ziet gy my niet verhoogen?
Fouk. Ik zien het.
Iaphet.                  Het geluk is achter zonder oogen.
Fouk. Gy ook.
Iaphet.             Vertrekt gy nu.
Fouk.                                       Ik zal zoo gaeuw ik kan.
Iaphet. In minne-stof en zoek ik genen derde man.
Leon. (1085) Men moet de ladder nu intrekken.
Iaphet.                                                               Ja mijn waarde,
    Die Hemel-ladder zal ik trekken weêr van d’aarde
    Nu zy my heeft gebracht tot aan dit firmament.
Leon. Ik kom u strax weêr by, en ga nu eens ontrent
    De bedsteê van mijn oom, besien of hy magh slapen.
Iaphet. (1090) Ik vrees zo zeer als gy dien grijzert in de wapen;
    Gaat heen dan mijn Diaan, gaat zien wat hy al maakt,
    En komt dan Don Japhet weêr vinden daar hy waakt.
Leon. ’k En zal niet keeren voor ik zeker ben van alles,
    En dat het zeker is dat ’t muysjen in de val is;
[p. 45]
    (1095) Want zoo hy ’t minste wist het geen ik doe om dy
    Het waar met ons gedaan.
Leonoor binnen. Iaphet blijft.
Iaphet.                                   ’t Waar ook gedaan met my.
    Die ladder, dagvaarding, en dit Balkon daar neven
    Iet dood’lijkx meestendeel aen hunne meesters geven.
    Hier zit ik in de kouw, gelijk een Papegaey;
    (1100) En zeker ’k beef al wat, al is mijn opset fraey.
    O duystere Goddin, van de gestole vrijers,
    Hielpt ghy dat volkxken ooyt in ’t broeden van haar eijers
    Zoo weest my mede doch wat gunstig, en beslaat
    De lucht met meerder bruynt, en wat tot slapen raat,
    (1105) Op dat den grijzert rust, die wy met vrees verwachten.
    En zoo gy ’t doet ’k zal u noch hondert Uylen slachten,
    Begunstigt my dan in het geen dat ik bestaen:
    Want zonder uwe hulp het is met my gedaan.
    Ik hoor gerucht, ô nacht bestiert doch mijne zaken.

Alvares, Kommandeur, en Rodrigo uyt.
Alvar. (1110) Laed gy het roer.
Iaphet.                                  Hier moet ik nu mijn ziel uytbraken.
Alvar. Zo ’k niet bedrogen ben, zo zie ik eenen dief
    Op het Balkon des Kommandeurs, ey vrient gerief
    Hem met een kogel eens, dwers door het herssen-bekken.
Iaph. Ach! Heeren en wilt zo dat vonnis niet voltrekken,
    (1115) Want ik en ben geen dief, ik ben alleenelijk
    Een minnaar, die hier van mijn trouw gae geven blijk:
    Ik quam daar flusjens ’t lijf vol slagen te beërven,
    Zoo vers geslagen, is het reden dat ik sterve?
Alvar. Men werpt met steenen tot dat hy beneden kom.
Iaphet. (1120) Met steenen, och! dat zou my quetzen wederom;
    Een Heer als ik, gequetst, en is van genen waarden.
Alvar. Laet hem al praten, en dat wy de daat aanvaarden.
[p. 46]
Rodr. Wel, wil ik schieten?
Alvar.                                  Ja.
Japhet.                                     Soet, laat het schieten daar.
    ’k En deug geschoten niet.
Alvar.                                     Werpt u dan nederwaar.
Japhet. (1125) Gy weet wat recht men doet aen die hun zelven dooden.
    Zich zelf te dooden is een zaak al lang verboden.
Kom. Doen wy de kleeders hem uyttrekken, en ons hier
    Toewerpen.
Alvar.             Ridder, als een Amadis vol vier,
    De steenen zullen u strax op de ribben reg’nen,
    (1130) Of gy zult daet’lijk met een gift mijn volk bejeg’nen.
    Trekt dan u kleeders uyt, en werpt z’ons voor de voet.
Japhet. Mijn kleeders, Heeren, hoe? en gaet dit ook voor goet?
    Goe Heeren, ’k huyver al wat meer als aan mijn ving’ren.
Alvar. Wy zullen u wel haast verwarmen door ons sling’ren.
    (1135) t’Za slingert hem terstont, nu dat hy hem verweert.
Japh. Goe-lien en slingert niet, ’t goet wort u flux vereert.
    Daar ’s mijn rondas, om te beginnen, en den deegen.
’k Wou Caesar zijn, maar ’k heb Pompeus lot verkregen.
    Heer Caesar quam, zag, won. ik laas! ben hier geraakt
(1140) En zag niet, kreeg wat klop, en raakte moedernaakt.
    O zwarte liefd’.
Kom.                   Die gek die doet my lachen.
Japhet.                                                             Leggen
    U niertjes dan zoo zacht, Heer moorder?
Alvar.                                                           Wat ’s zijn zeggen?
    Hoort gy wel dat dien dief ons t’zaam voor moorders houdt.
    Doorschiet hem.
Japhet.                   Zoet mijn Heer, dat is verkeert ontfout.
    (1145) Ik laet van goeder hart my van u knecht doorschieten
    Is ’t dat mijn woorden u oyt dees blauschenen stieten.
Alvar. Terwijlen hout hy noch de kleeders al aen ’t lijf.
Japhet. Vergeef ’t my, ziet gy my niet doend’ en in bedrijf?
[p. 47]
Alvar. Gy dingt heel hart.
Japhet.                            O neen, men zal om wol of kleeren
    (1150) Een vel zo zacht als ’t mijn niet hinderen of deeren.
    Neemt daar mijn hoet die ik u ook ter handen stel.
    Maar goede Heeren, ’k mach wel blijven in mijn vel?
    Of wilt gy my dat ook van ’t vlees en lenden trekken.*
Alvar. Laat hem een hagel strax van steenen overdekken.
Japhet. (1155) Ey maakt my, bid ik, geen Stephanis, want ik zweer
    ’k Zal datelijk voldoen u wil, en u begeer.
    Maar zult gy ook het goet wel kunnen t’zamen pakken?
Alvar. Den schelm die lacht ons uyt, laat ons hem daet’lijk zwakken
    Van het Balkon om laeg, t’za geeft my hier den bus,
    (1160) Ik zal eens schieten.
Japhet.                                    Maer goe liên hoe staat gy dus?
    Is ’t niet genoeg dat gy my komt in ’t hemt te stellen,
    Moet ik mijn klachten noch inkroppen? is dat quellen!
    Van vrees, en koude doot, en voor een dief verdacht,
    Heb ik ook noot u veel te scheeren? ey verzacht
    (1165) Een weynig doch den brant van u ontsteken gallen,
    Op dat mijn kleederen u eenigsints bevallen.
    Zie daar, mijn wambuys, en mijn broek, wat zegt gy nu?
Alvar.’t Is al te veel. vaar wel mijn Heer, wy danken u.
Alle binnen behalven Iaphet.
Japhet. ’t Is al te veel! gy komt met my nu noch te gekken,
    (1170) Dat ’s fray, hier sta ik naakt, fy, dat zijn guytetrekken.
    O had ik niet geweest zoo hoog g’embalkonneert,
    Ik had met slagen hun voor kleederen vereert.
    Maar mijnen Engel wacht wel lang.
Een Meyt giet een pispot uyt.
Meyt.                                                   Heer, wat is ’t duyster.
    Van onder, water.
Japhet.                    Hoe van onder? zo, men gruyster.
    (1175) Dien lesten toe-val en belooft my ook geen goet.
    Ha Hondtsche Meyt, dat u de gantsche hel ontmoet.
[p. 48]
    ’k Ben gants in pis geweekt, vervloekte is dat pissen?
    Ha duyvels woonstee, wat doet u doch zo vergissen?
    Gepleystert backhuys van de nikkers moet gebaart,
    (1180) Ontleent gebit, en hair, waer of gy henen vaart?
Meyt. Van onder, water.
Iaphet.                          Hoe, noch eens? houd uwen snater
    Bezuckte toveres. was het noch roozenwater
    Zoo zou ik ’t herden uyt, hoe grooten kou ik ly;
    Nu ben ik geconfijt in uwe pis, ha! pry.
    (1185) Waar meê zal ik mijn Son, wanneer zy komt, onthalen?
    Met rotte stank en pis, en ’t geen gy neêr liet dalen?
    Ik zal geduldig zijn alleen voor deze keer,
    Het end viel qualik uyt, maar ’t gaat al wel, zoo ’k weer
    De ladder vind, en hier geen bluts en loop, of buylen,
    (1190) Wat komt ’er onder u, o liefd’, al leet te schuylen.
    Vervloekt zy al u doen, vervloekt is het Balkon,
    Daer ik niet als bepist, en zonder kleet af kon.
    O liefd’, u ambacht steekt vol rouwe oeffeninge.

Den Kommandeur, Alvares, Rodrigo, Foukaraal uyt.
Kom. Wie daar?
Iaphet.             Wie vraegt dat?
Kom.                                        ’t Recht.
Iaphet.                                                 Heer Recht, en Ouderlingen,
    (1195) ’t Wilt dat gy ziet, en is voor zulke jagers niet.
Kom. Men vat hem aan.
Iaphet.                           Hoe aan! al wederom verdriet?
    Ik zal nu quader zijn. hy die my eerst zal raken,
    Zal ik door mijnen bus tot stof en assche maken.
Alvar. Leg af de wapenen uyt ’s Konings last.
Iaphet.                                                             De wet
    (1200) Mijns neefs zal ik voldoen.
Kom.                                                Zijt gy het Don Japhet?
Iaphet. Zijt gy het Kommandeur?
Kom.                                             Wel hoe dus naakt by nachten?
[p. 49]
Japhet. ’k Ging bayen.
Kom.                          Hoe, nu ’t vriest?
Japhet.                                                  Ja, om wat te verzachten
    Den brandt, daar liefde my gedurig meê benout,
    Ik kan dat doen, en zelf en wordt ik niet verkout.
    (1205) O liefd’! en brengt hen doch de ladder niet in d’oogen.
Kom. Uw liefd’zou tegen ’t weer, dat stuur is, wel op mogen,
    Voorwaar uw minnevuur is zonder wedergâ,
    Nu gy ’er ’t baden deur kunt uytstaan zonder schâ.
Iaphet. En ’t zweet dat komt my noch by druppels afgezegen.

Rodrigo uyt.
(1210) EEn man, met klederen geladen, quam ons tegen,
    En mits hy vluchten wou ontvielenze hem al,
    Ik hebze opgeraapt, goê vrinden te geval.
Kom. Wiens mogen ’t zijn?
Fouk.                         Wiens! ’t zijn mijn meesters; hoe, zijn dezen
    U niet genoeg bekent?
Japhet.                            Het zou wel kunnen wezen.
    (1215) ’k Hadt aan de zorg mijns volks dit goetjen toegeleyt,
    Dat hun ontstoolen is door hun onachtzaamheyt.
Kom. Mijn Heer Japhet, wel aan, verwarm eens wat uw leden,
    Trekt al uw kleêren aan, en draagt uw wolle mede.
Japhet. Om u te wil te zijn volvoer ik u bevel.
Alle binnen.

Alfons, en Marc Anthoon, uyt.
(1220) DE lukvrou, en de min, staan my hier schoon in ’t spel,
    De ladder, die dien gek niet weg en wist te wenden,
    Bereyt den ingank my des Hemels.
M. Ant.                                               ’k Vrees het ende.
[p. 50]
Alfons. Hoe nu! den Kommandeur in ’t diepst’ zijns slapen is.
M. Ant. Komt hy zijn nicht eens by, zo vindt hy u gewis.
Alfons. (1225) Ja, zo den Hemel valt, men zal wel scherven vinden;
    De liefd’ en ’t lot zijn den vermeetelen tot vrinden.
    Volgt my op het balkon, gy moet ’er schiltwacht staan.
M. Ant. ’t Luk gunt dat het ons niet als Japhet mach vergaan.
    Die jonge lieden dient, hoe luttel kan hy rusten,
    (1230) Terwijl het woelen hun verschaft de meeste lusten.

Continue

VYFDE BEDRYF.

Don Alvares. Don Iaphet.

Alvares. DE Tel trat noch al wat.
Iaphet.                                            z’En staat my dan niet aan.
Alvares. Gy moet een paartjen dat een zoeten pas kan gaan.
Iaphet. Ja, en dat tusschen bey ook kan een sprongsken springen,
    Ik haat de paarden die geheuvelt zijn, en dringen
    (1235) Hun meesters na het zandt; mijn vriendt, ik zoek een paart
    Dat naar den muyl, en niet na Bayaarts treken aart.
Alvar. Ik zal u een zo zacht als eenen Rosbaar vinden.
Iaphet. Dat opzet zeker heeft mijn dootkist al te vrinden;
    Maar zeg eens, mach ik my met ’t harnas niet beslaan?
Alvar. (1240) Dat zou wel zeker, maar de mode tegengaan.
Iaphet. Gaat dan de mode voor? wel dat zijn gekke treken,
    Terwijl men weet de zaak zo vol gevaar te steeken,
    Neen, daar het ongeval ons dreygt van alle kant,
    En strekt een borstgeweer dog genen mensch tot schant.
    (1245) Hoe zal een stier, naar my, gelijk een blixem draaijen?
    (Want eenen stier die kan een man de broek ontnaijen)
[p. 51]
    En zal ik my niet zien te redden, zo ik kan?
Alvar. Neen, ’t is een daadt van een lafhartig Edelman.
Iaphet. Het is een daat van een die wijs is en bedreven.
Alvar. (1250) Laat uwe wijsheyt daar, en laat de moed eens leven.
Iaphet. Hy leeft genoeg; maar zeg, wat wapens krijg ik t’hans?
    Zullen zy fikx zijn?
Alvar.                          Ja, een gantsch vergulde lans.
Iaphet. ’k Wil met een Hellebaard gaan in het vechtperk treden.
Alvar. Hoe, tegen eenen stier? mijn Heer behoê die zeden.
Iaphet. (1255) Wat zou men zeggen?
Alvar.                                               Men zou lacchen om ’t bedrijf.
Iaphet. Zou ’t lacchen minder zijn sloop my de ziel uyt ’t lijf.
Alvar. Nu laat dat daar, en wilt u schouderblat beschermen,
    Als gy de lans gebruykt.
Iaphet.                               En waarom niet de dermen?
    Men raakt doch eer den buyk die zacht en breder is,
    (1260) Van hondert slagen slaat men daar niet eenen mis.
Alvar. Maar het is geen manier...
Iaphet.                                         Wel dat zijn schelmsche treeken.
Alvar. Mijn Heer, ’k zeg andermaal, wilt eens den moet opsteeken,
    De rest zal al wel gaan.
Iaphet.                             ’k Vrees zeer voor qualijk gaan.
    Den stier en is geen dier om handen aan te slaan.
Alvar. (1265) In luttel woorden hoort het geen gy dient te weten,
    Gy moet in ’t perrek treên, wel stout, maar niet vermeten,
    Sluyt uwen lans vast in den Sadelboom, en groet
    De Juffers met een heuschen groet, dien groet geeft moet.
Iaphet. En dan moet ik dat beest het hoorenen verwachten?
    (1270) Mijn narrig opzet maakt mijn geesten zonder krachten.
    ’k Wou dat het Markgraafschap voor elementen waar,
    En dat ik waar bevrijt van zulk een wis gevaar.
    Ik ga mijn wapenen; maar kan ik het ontsnappen,
    Ik wil gebeukt zijn zo men mijn noch sal betrappen.
Don Iaphet binnen.


[p. 52]
Elvire, uyt.
Alvar. (1275) WEl lieve Elvier’, moet ik noch langer queelen dan?
Elv. Zo lang mijn moeders geest niet weder komen kan,
    Zo lang zy van mijn broêr geen tijding komt te krijgen,
    Zo lang moet ik van dees gewenste zaken zwijgen,
    Zo hy niet wederkeert wy blijven in misnoeg.
Alvar. (1280) ’k Wil hem gaan zoeken, en vertrekken morgen vroeg,
    Is ’t dat hem ’s Hemels kap komt ergens te bedekken,
    ’k Zal hem, hoe vast hy zit, zien van de plaats te trekken,
    Maar is hy doodt, Elvir’?
Elv.                                       Ik ben ’er voor beducht,
    En moeder sterft, is ’t zo, gewis van ongenucht.
Alvar. (1285) Gebiedt gy dan dat ik uw broeder gâ ontmoeten?
Elv. Het is de middel die ons qualen kan verzoeten.
Alvar. Moet ik u laten dan?
Elv.                                     Vindt gy ’t niet nodig? gaat,
    Zijn doot of wederkomst stelt u weêrom in staat.
Alvar. Wel, om haast weêr te zijn, zal ik terstont vertrekken.
Elv. (1290) Dees’ daat en kan u niet als goeden spoet verwekken.
    Zo gy den broeder vindt, hebt gy de zuster vast.


Pedro de Redenaar, verbaast uyt.
HEer Alvares, wat ramp heeft ons daar aan getast?
    O Goôn! hoe treurig loopt deez’ zake noch ten enden?
Alvar. Heer Pedro, hoe, wat ’s dit?
Pedro.                                             Dien zot had in zijn benden
    (1295) Een Sekretaris, zo gekleet als een Student,
    En dien is daat’lijk voor een Edelman bekent,
    Ten uyttersten verlieft op Juffrou Leonore.
[p. 53]
Alvar. Hy mint haar?
Pedro.                       Ja, en zy komt na zijn liefd’ te hooren;
    Hy is in haar vertrek gesloopen dezen nacht,
    (1300) En heeft daar stil den tijdt in ’t vrijen doorgebracht.
    Denkt of die blijken niet het gantsche huys verdroten.
Alvar. Hoe heeft men ’t achterhaalt?   
Pedro.                                               De deur, niet wel gesloten,
    Gaf vryen toegank aan den Kommandeur, die haar
    Verrast heeft, of hy nu hadt kundschap van dees máár,
    (1305) Of dat het by geval geschiet is, onzen Minnaar
    Verschoot ’er niet eens van, maar volgden zijnen zin naar.
    ’t Geroep des Kommandeurs, mits hy dit schelmstuk zag,
    Bracht al ’t gezin ter been, schoon ’t al te bedde lag.
    Den tweden knecht des geks, zo ’k merken kon, zijn makker,
    (1310) Verweerde fluks de zy van zijnen maat, die wakker
    Quam, trots den kloeksten man, ons wederstant te biên,
    Ook zonder op ’t getal, zo ongelijk, te zien.
    Noyt mannelijker kon een man zijn zelven quijten,
    Al wie hem voor quam, quam hy onder voet te smijten,
    (1315) ’t Is eenen Roeland, ja een Cid in zijn bedrijf,
    Al d’onze zijn gequetst in arm, in been, of ’t lijf,
    Den Kommandeur heeft zelf in ’t schouderbladt een wonde,
    Ten eynd zonk evenwel dien Amadis te gronde,
    En onder ’t swarte kleedt, dat ons beguyghelt heeft,
    (1320) Had hy zo frayen aan als ymandt die ’er leeft.
    Een kleedt heel ongemeen, en zo als Princen dragen,
    Een kleedt zo kostelijk als eenig in ons dagen;
    Maar hy, hoewel nu vast, behiel zijn fierigheyt,
    Gelijk een jongen Leeu in banden vast geleyt,
    (1325) En Leonoor is in haar kamer flaau geworden,
    Die wel bezet is door den Kommandeur zijn orden.
Elv. Wat vreemder ongeval?
Pedro.                                   Daar komen zy al aan.


[p. 54]
Don Alfons als een Edelman gekleet, en gebonden,
den Kommandeur met zijn volk, t’samen uyt.
Alfons. AL most ik sterven.
Kom.                                       Ja ’t zal u ook zoo vergaan.
Alfons. Waar ik door ’t groot gewelt, van d’uwe niet verwonnen,
    (1330) ’k Had u een gaaren, dat veel starker was, gesponnen.
Kom. Vervloekten Schelm.
Alfons.                               Ik quam door Liefd’ alleen in schult,
    En om de liefd’ sterf ik vernoegt en met gedult.
    Ja ’k ben d’ellendt getroost.
Kom.                                        Ha, afgerechten Bengel,
    En al te snoode Nicht.
Alfons.                           U Nicht dat is een Engel.
Kom. (1335) ’k Zal haar wel straffen nu ik moet, en nu ik kan.
Alfons. Derft gy zoo snoot voor my van haar wel spreken dan?
    Besnoeyt u lastertong, of kom ik los te raaken
    Ik zal dien wilden zang wel haast gematigt maken.
Kom. Ha Booswigt, gy hebt haar verleyt door valsen schijn,
    (1340) Maar deze schijn zal u haast wel gevoelijk zijn.
Alfons. Heer Commandeur, ’t is waar dat ik u Nicht verleyden,
    Wy zouden morgen vroeg gaan vlugten met ons beyden,
    Zy lieft my, ik lief haar, zy bood mijn haare handt,
    Wat biet u vonnis nu noch weer- of tegenstant;
    (1345) Haar mondt sal door een zugt mijn stervend’ levend’ maken;
    Naar dees’ eergierigheyt kom ik alleen te haken,
    En is ’t dat zy maa laat om mijne doot een traen,
    Zoo moet ik zeker in de liefdens Hemel gaan.
Kom. ’k Zal u doen sterven door de meeste straff en pijnen.
Alfons. (1350) Het wreetste wreet zal als een wellust my verschijnen,
    Mits ik daar door by haar te meer verdienen zal.
Kom. Ha booswicht, segt terstont hier uwen naam, of ’k val
[p. 55]
    U met dees pook in ’t lijf.
Alfons.                                  Wilt my den dootsteek geven,
    Nu ’k Leonoor verlies zoo walg ik van het leven.
    (1355) Laet gy mijn armen los, zoo vat ik zelf het staal
    En ’k scheur mijn hart terstont an flarden ’t eenemaal.
    Gy vraagt mijn naam, die ’k u wel kunnen zou verswijgen
    Waart dat gy enigsins mijn liefde quamt te drygen,
    Al sach ik duysentmaal de doot, hy bleef bedekt.
    (1360) Een Minnaar, zoo als ik, met alle rampen gekt:
    Maar ’k wil hem zeggen, om te sterven wat geruster,
    Ik heet Euriques, dees’ Elvire is mijn Suster,
    Mijn Moeder is hier ziek, ik als een eerlijk Man
    Staen zoo gereet tot u voldoening als ik kan,
    (1365) En zoo u ’t geen ik seg u meerder komt verstooren,
    Gebruyk u raserny, en wilt mijn ’t hart doorbooren.
Elv. Ach Broeder!
Alfons.                   Suster, laat een weynig my begâan.
    Wat wilmen dat ik doe? ik vat het willig aan,
    ’k Zal Leonoor (om mijne feyl te bet’ren) trouwen,
    (1370) Want zonder haar en wil ik niet den dagh aanschouwen,
    En ’k zeg hier andermaal ’k wil uytstaan alle noot,
    Zoo mijnen Engel maar een zucht laat om mijn doot.
Kom. Is Japhets Knecht den Heer Alfons, wat zal ik zeggen?
    ’k Wil self de boeye ontdoen, en voor zijn voeten leggen.
    (1375) Vergeef my doch al ’t geen u heden is geschiet.
Alfons. Gy moet vergeven, want ik heb misdaan, gy niet.
Kom. Ik hoop dat gy met my in genen twist sult leeven,
    Als ik u Leonoor, en al mijn goet, zal geven.
Alfons. ’t Is vande hechtenis my op den troon gestelt,
    (1380) ’t Is vande naare Hel ten Hemel my verselt.
Kom. Gaat haalt mijn Nichte hier.
Elv.                                                Helaas! mijn lieve Broeder;
    Wat hebt gy niet al leets gekost aen onze Moeder.
Alfons. ’k Vrees, mits zy machtig staat op ’t geen zy heeft gewilt,
[p. 56]
    Dat zy zoo lichtelijk niet worden zal gestilt.
Kom. (1385) Wy sullen wel met goê gebeden hier toe steygren,
    Want eerelijke liên nooyt regt verzoek en weygren.
Alfons.. ’t En zy ’t zoo waar gelukt z’had te beklagen haar,
    Ik most haar nicht, ik kent, wel trouwen, het is waar,
    ’k Had kunnen maghtig goet door hare trou bekomen,
    (1390) ’k Had moeten doen het geen zy hadde voorgenomen;
    Maar wie kan tegen ’t geen den Hemel heeft geschikt?
    En tegen sulken zon als uyt haar voorhooft blikt?
    Wat kon ik weten dat ik, naar Sevieljen gaande,
    Eens sulken waarden beelt zou vinden voor my staende,
    (1395) En is mijn vrijigheyt my door die schoone ontrooft,
    Zeg of ik houden kon het geen ik had belooft?
Foukaraal verbaast uyt.
Foul. Mijn Heeren, luystert na de schrikkelijke rampen,
    Die Don Japhet in ’t perk strax quamen aan te klampen.
Com. Hoe, heeft den stier hem dan mishandelt?
Fouk.                                                                  Op u woort
    (1400) Quam hy ten strijt, gelijk een Roelant van geboort,
    Den ongeleerden Stier, hem ziende in ’t staketsel,
    Vont in de seltzaamheyt zijns trony wat beletsel,
    En heeft al lang hem met zijn hoorens nagevolgt,
    Den Helt vergetende zijn handen, en verbolgt
    (1405) Door dezen noot, mits hem den stier alom ontmoeten,
    Heeft uyt den zadel zich geworpen op zijn voeten.
    Het onbeleefde dier, hem ziende zoo ontstelt,
    Is hem recht toe gegaan, verachtende ’t gewelt
    Zijn’s stok; maar Japhet, zoo hy zagh zijn groote hoornen,
    (1410) Wou uyt het perk, om hem niet langer te vertoornen.
    Het volk, gants onbeleeft, riep al: Nescio Vos.
    Hier mede maektent dier den man van acht’ren los,
    Het greep hem op, en deed hem fraye sprongen springen,
[p. 57]
    En inde lucht ’k en weet al wat voor deuntes zingen.
    (1415) Naar hy hem zonder leet (dank heb den Hemel) had
    Nu langgenoeg gesolt, wierp hy hem buyten ’t pat,
    Alwaar hy van het volk, het geen ’er stont met hoopen,
    Ellendig wiert belagt, en deerlijk overloopen.
    Vier Mannen brengen hem mishandelt herwaarts aan;
    (1420) Ik quam voor uyt, om u dien ramp te doen verstaan.
    Maar hoe gaat het hier dus, met onzen Secretaris?
    Hy is als eenen Prins, waar of zijn oude waar is?
Alvar. Don Rok Surdicaci en is geen schryver meer,
    Hy trout met Leonoor, ’t is, als gy ziet, een Heer.
Fouk. (1425) En nou, mijn Meester?
M. Ant.                                         Wel, die moet geduldig wezen.
Fouk. Voor zeker dat geval en zal hem niet geneezen.
    Ik ga hem onvoorziens ontdekken dit verdriet,
    Een Knecht moet doch altijt verkonden ’t geen hy ziet.
Foukaraal binnen.


Leonoor en Marine uyt.
Kom. Mijn Nicht, komt herrewaart wat sneller dogh te wand’len.
    (1430) Ik quam u datelijk wat hart en rou te hand’len,
    Maar ’k meen dat ik u zal verzoeten het geval,
    Als ik u Bruydegom u weder geven zal.
Leon. U goetheydt maakt my stom, en daar toe roode kaken.
    Mijn feyl is doch zoo groot...
Kom.                                          Den keur kan wettig maken
    (1435) Al ’t geen gy deed, mijn Heer, ontfangt haar.
Alfons.                                                                         Ik aanvaard’
    Dit pant, het welk mijn maakt een Konink hier op aardt.
Kom. Men moet u Moeder nu gaan spreken, en ik hoope
    Dat alles ook met haar ten besten af zal loopen.
Elv. Dees’ echt zal haar als vande doot weêr op doen staen.
Kom. (1440) ’t Zal u, en Alvares ten ende meê wel gaan.
[p. 58]
Alvar. Zoo gy ’er u meê moeyt de zaak zal licht geschieden.
Kom. De zaak is recht, waarom zou ik de moeyt’ ontvlieden?


Foukaraal uyt.
Fouk. PLaats Heeren, plaats, ik ben voor-looper van de doodt,
    Die vier of vijf van u gezelschap hier doorstoot;
    (1445) Want Japhets ziel die is in razerny geslagen,
    En hy komt datelijk u allen uyt te dagen.
Don Iaphet, gewapent met alderley geweer,
en een Lans.
Iaphet. Vervloekte Kommandeur, met u vervloekt beleyt,
    Die in een zelfden dag geseyt hebt, en herzeyt.
    Daar staet den ouden Nar, trekt gy u woort dan inne,
    (1450) Zeg gekken Meester? oom van eenen fray zottinne.
    Hoe, lacht gy grooten boef, nu gy my hebt verleyt,
    En slaen u knechten in de zelfde vryigheyt?
    Terwijl ik in ’t gevaar van wreede hoorenbeesten
    Uytsta al wat ik kan, en schrap maak al mijn geesten,
    (1455) Ontrukt gy my u Nicht, onwetent hooner, en
    Ten opsicht van een knecht wiens listen ik nu ken?
    Zy had de plaets geërft mijns eerste vrou, mijns waarde,
    Mijns Azatheka, Ja mijns Koningin van d’aarde,
    En gy, verrader, maakt haar nu een Schryvers vrou,
    (1460) Een Arrebeyders troost en bengels sonder trouw;
    Den listigsten die in Castilien mag leeven.
    Is om u schoon gezicht dat schelmstuk hier bedreven?
    Acht gy mijn komste dan van Orgas, zoo als niet?
    Weet gy wel wie gy scheert, en dees misachting biet?
    (1465) Waar ik geen Christen mens (maar ’t Christendom, ha snoden,
    En wil niet dat ik doe een opset zoo verboden)
[p. 59]
    Waar ik geen Christen mensch, vervloeckten Kommandeur,
    ’k Verminkten u, ja ’k gaf u huys een krak, en scheur,
    ’k Deed u kasteel, gelijk een Samson, zamen vallen,
    (1470) Had ik geen vrees dat ik vergaan zou met hun allen.
    ’k Deed uwen Redenaar, u Nicht, en haren Man
    Eens tuym’len onder een, en zacht met vreugden an.
    In tegendeel, had gy my u beloft’ gehouden,
    U Nicht was Markgravin zo dra als mijn getroude.
    (1475) Ik Caesars neef, ik Heer Marquies, ik Don Japhet,
    Had my als eenen slaef in haren dienst gezet;
    Maar dat ik weet waarom met eenen Secretaris
    Deez’ echt zoo wort verhaast, en in een omsien klaer is,
    Is ’t om de vruchten van den Secretariaat?
    (1480) Die jaarlijx niet en sal uytbrengen een ducaat.
Alfons. Mijn Heer Japhet...
Iaphet.                             Men ruk den schellem uyt mijn oogen,
    Dat ik hem niet meer sie.
Alfons.                               ’t Is waar, ’k heb u bedrogen;
    Maar als gy weten sult dat ik een Eelman ben,
    Dat ik het heb gedaan om Leonoore, en
    (1485) Dat ik bemint wiert van die ’k liefde quam te dragen,
    Zoo zal u lichtelijk mijn opzet noch behagen
    Tot mijn behoudenis.

Een Postillion uyt, blazende op een Kornet
aan Iaphets ooren.
Iaphet.                           Mis-zegende Kornet,
    Dat is noch arger als den scheut van het musket,
    Wie duyvel zijt gy?
Postil.                        Ik ben ordinaris Bode
    (1490) Van uwen Caesar.
Iaphet.                              En wat wil hy?
Postil.                                                ’t Geen van nooden,
[p. 60]
    En u ten besten is.
Japhet.                      Spreek, maar en blaas niet meer,
    Of ik verworg uw.
Postil.                       Zal ik spreken dan heel neêr?
Iaphet. Waarom?
Postil.                 Om dat ik u het hooft niet en zou breken.
Iaphet. Ha beest! dat deed’ gy al door u vervloekte treeken.
    (1495) Spreek op.
Postil.                      ’k En heb u niet te zeggen.*
Iaphet.                                                                Waarom dat?
    Ha beul! wilt gy dat ik u by de strot eens vat?
Postil. Neen, maar om dat dit pak u wil zal doen in dezen.
Iaphet. Ontdoet het strax, en lees.
Postil.                                         Ik heb noyt kunnen lezen.
Iaphet. Een ander lees het dan.
Postil.                                      Ik kan ’t van buyten al.
Iaphet. (1500) Wel doet ons dan ’t verhaal.
Postil.                                        Uyt ’s Keysers naam, ik zal.
Iaphet. ’t Schijnt dat ik ergens noch die troni heb gekeken,
    Daar komt my iet van dat gelaat in ’t hooft te steken.
Postil. De Sonnens erfgenaam, den Heer Mango Capac,
    Geduchte Vorst van ’t lant dat ons zend den Tabac,
    (1505) Quam Coïä Mama zijn zuster eer te trouwen,
    Den wijsten Maeght van gans Peru, en zijn Landtsdouwen,
    En uyt die moedige Mango en Coïä,
    Quam in ons dagen voort d’Infant Ahihuä,
    Dees komt nu te Madrid om haren doop te krijgen,
    (1510) ’k Wil dat mijn Neef Japhet haar zijne trouw toeëygen,
    ’k Geef hun ten Houwelijk den Chijns die ’k heb gezet
    Op elke Papegay van rode verv’, en met
    Dees gift het visschers recht op den vliet Orillane,
    En alles wat ik heb te trekken op Gojane.
Japhet. (1515) Dien schelmschen boô gelijkt zeer wel den Redenaar,
[p. 61]
    Laat my het zegel van den Keyser zien.
Postil.                                                         Zie daar,
    Ziet vry of ik u niet des Keysers hand en offer.
Kom. ’t Is zonder twijffel ’t zijn’.
Postil.                                           Deez’ Indiaanse Joffer
    Brengt schepen vol gelaên met alle kostlijkheyt,
    (1520) Griffoenen-halzen, Weerwolfs vellen net bereyt,
    En vaten balzem, en oprechte Muskus-ballen,
    En rouwe stukken Gout, zoo groot wel als wy allen.
Japhet. Dat ’s goet.
Postil.                    Voort Simmekens, die spreken Portugies,
    En Diamanten schoon, en wat daer zeltzaem wies.
Japhet. (1525) Is ’t all’?
Postil.                            O neen, noch ook het tiende deel, maar heden
    Wil mijne heusheyt aan u heusheyts zijde treden.
Japhet. Maar zoud ghy ook wel zijn dien botten Redenaar
    Die my zoo tergden met zijn beestelijk gebaar?
    Quam dien rampzaligen dees boodschap my aanbieden,
    (1530) Ik zou om zijnent wil het Houwelijk ontvlieden;
    Al zou het mijnen Neef den Keyzer maken gram.
    Wel schoone Iris, dacht gy niet wanneer ik quam
    Dat eenen man als ik geen vrou en kost ontbreken?
    Gy hebt door my zoo wat de hoorens opgesteken;
    (1535) Nu ga ik trouwen mijn Infant Ahihua,
    Die my verblijden gaat als den Allelua.
    En gy haar vrijer, die korts waart mijn Secretaris,
    Ziet hoe mijn heyl, dat gy benijde, uyt gevaar is;
    Ik weet u dank dat gy my tegen zijt geweest,
    (1540) Want gy zijt volxken dat juyst schoeyt den selfden leest.
    ’k En zou mijn rekening niet hebben kunnen maken,
    In ’t voordeel waart gy meer als ’t tegendeel mijns zaken,
    Zurdicaci, gy hebt u rol zeer wel gespeelt,
    Gy zijt vernoegt, en ik en ben niet misgedeelt.
    (1545) En gy Heer Kommandeur, met u beloft’ te breken,
[p. 62]
    Hebt in u hembd’ gewis een fray bedrieger steeken.
    Veel kleyne redenen, die my zijn aangebracht,
    En maken u by mijn voorwaar niet veel geacht.
    U dagelijx gevley, dat hoesten, niesen, hemmen,
    (1550) Dien handel van ’t balkon, dien scheut, die stomme stemmen,
    Dit al maakt tegen u flucx een Proces Verbaal,
    En stelt u als een dier met ooren in de schaal.
    Soo Japhet hem niet most geheel sachtzinnig toonen,
    Het is den Keysers Neef, wee alle die hem hoonen.
    (1555) Ik ga, op dat ik in mijn Engels oogen staar.
Kom. Wel gy en moogt niet gaan ’t en zy gy weet langs waar,
    Volght d’ordre die ik van den Keyser heb ontfangen,
    Men zal my korteling vierduysent kroonen langen
    Die gy verspillen moet aan u gevolg.
Iaphet.                                                    Gewis?
Kom. (1560) Gy selfs sult d’ordre zien die noch gezegelt is.
    Terwijl mijn Heer zal u Perzoon de feest vereeren,
    Daar al dit stribbelen in blytschap zal verkeeren.
Iaphet. Op u verzoek zal ik dan blyven, en niet gaan.
    Stier Foukaraal ons goet van Orgas herwaart aan.
Fouk. (1565) ’t Is zonder muyl of kar al herrewaarts gestreeken,
    ’k Hebt in een oude kous hier in mijn diefssack steeken.
Kom. U Moeder wert begroet, wy krijgen dan van haar
    Het woortje, dat u t’zaam moet helpen uyt beswaar.
    Heer Japhet zal met zijn Persoon u Bruyloft eeren,
    (1570) En met een groot getal Carrossen weder keeren,
    Ontfangen te Madrid d’Infant Ahihuä,
    Uyt het geslacht van den Capac en Coiä.
Iaphet. Ik ben te vreen, soo keer ik weder naar behooren.
    Maar geenen Redenaar, of ’k zal de Bruyloft stooren.

U Y T.

[p. 63 en 64: blanco]
Continue
vs. 218 een er staat: en
vs. 486 wijf, er staat: wjjf,
vs. 1153 trekken. er staat: trekken;
vs. 1495 zeggen. er staat: zeggen,