Albert Frese en Christiaan Schaaf (Ars Superat Fortunam): Het belachgelyk concert, kluchtspel. Den Haag, J.S. Dornseiffen, 1762.
Naar het Franse Le concert ridicule door Jean de Palaprat, seigneur de Bigot, uitgegeven in 1694 in Den Haag door Jacob van Ellinkhuysen en door Abraham de Hondt
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton029550 — Ursicula — books.google
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. π1r]

HET

BELACHGELYK

CONCERT,

KLUCHTSPEL.

Gevolgt naer het Fransche van Mr. PALAPRAT.

[Vignet: Ars superat Fortunam]

IN ’sGRAVENHAGE,
_______________________________

Gedrukt, voor het KUNSTGENOOTSCHAP,
en, te bekoomen by J. S. DORNSEIFFEN,
Boekverkooper in de Gortstraet.
MDCCLXIX.


[fol. π1v]

VERTOONERS.

ADELGONDA.
JOSYNTJE, Meid
AMBROOS, Knecht   
SOFIA, Dochter		 }
} 		van Adelgonda.
QUINTYN, Knecht,   
OLFERT, Sergeant		 } van Clitander.
CLITANDER.
PLEITEKWAET, de Oude, Procureur.
PLEITEKWAET, de Jonge, Advocaet.
CLARINET, Musiekmeester.
LIKKEPEN, Notaris.
MUSICANTEN.

    Het Tooneel verbeeld een Kamer in het Huis
        van Adelgonda.

    De Geschiedenis van het Kluchtspel, begint in
        den achtermiddag en eindigt in den avond.
Continue
[p. 1]

HET

BELACHGELYK

CONCERT,

KLUCHTSPEL.

_______________________________

EERSTE TOONEEL.

ADELGONDA, JOZYNTJE, AMBROOS.

ADELGONDA.
Ambroos, het volk heeft lang gegeten.
’k Moet met de Koets eens, na den eeten,
My wat verluchten. Zeg aen Jan:
Dat hy de Paerden voort inspan.
(5) Josyntje! hoor.
JOSYNTJE.
                              Mevrou...
ADELGONDA.
                                              Gae heenen,

En roep myn Dochter, rep uw beenen
Wat vlug. Ze is op heur Kamer.
JOSYNTJE.
                                                  Goet,
Mevrou, zal zy meê ryden?
ADELGONDA.
                                            Moet
Je ’t weeten? Neen. Ik wil haer spreeken.
[p. 2]
JOSYNTJE.
(10) Daer is zy.


TWEEDE TOONEEL.

ADELGONDA, SOFIA, JOSYNTJE.

ADELGONDA.
                          ’t Zal hier niet ontbreeken
Aen Vrienden en Bekenden, die
Hier koomen zullen; Naer ’k voorzie,
Zal ’t wezen om my maer te plaegen,
Als ze om ’t gebruik der vengsters vraegen,
(15) Op dat zy ’t Vuurwerk kunnen zien,
Dat deezen avond zal geschiên.
’k Ga uit, wyl ik my wil ontlasten
Van al die ongenoode gasten;
Je weet voor wien ik plaets bewaer;
(20) En wat wy heden met malkaêr
Noch moeten teeknen. Pas op ’t sluiten,
Laet niemant in, zo lang ik buiten
De deur ben, als Heer Pleitekwaet
Den Procureur, met d’ Advocaet
(25) Zyn’ Zoon; ontfang ze met hoogächting:
Wild gy voldoen aen myn verwagting;
En voorts geen mensch. Verstaje ’t wel?
SOFIA.
Mama, ’k gehoorzaem uw bevel,
ADELGONDA.
Sofi! Sofi! gy antwoord traeglyk.
(30) Myn oogmerk schynt u onbehaeglyk;
Maer, ik bemerk reets waer ’t u scheeld,
En dat Clitanders min u streeld.
[p. 3]
SOFIA.
Hoe, kan ’t Mama dan niet vernoegen,
Dat ik my naer heur wil zal voegen?
ADELGONDA.
(35) Neen! zo myn oog zich niet misleid
Geschied zulks met halsterrigheit.
SOFIA.
’t Is zeker veel gevraegt, voor lieden
Daer ieder een voor schynt te vlieden.
De Pleitekwaeten, als men hoord,
(40) Zyn om een bagatel verstoord.
Wie hun eerbiedigt, moet verwagten,
Dat zy het aenzien met verächten.
Hoe dikmael hebt gy in krakkeel
Met hun geweest?
JOSYNTJE.
                              Meer als te veel!
(45) Mevrou, ik zal ’er niet om liegen:
’t Zyn Zotten die elk een bedriegen.
Zy brengen overäl hun klacht,
Dat gy, laetdunkend, hen verächt,
Om dat zy met de Pleitzak loopen;
(50) En dat ge uw gunst wild duur verkoopen,
Als Weduw van een Collonel.
ADELGONDA.
’k Zeg dat je zwygt... Jou snaversnel!
JOSYNTJE.
Mevrou, ik kan het niet verdragen,
Dat zulk gespuis vast, alle dagen,
(55) Uw goeden naem ontëerd.
ADELGONDA.
                                                  Jozyn...
JOSYNTJE.
Dat zulk een Procureur, een gryn,
Zyn mildheit wil quansuis vertoonen,
[p. 4]
Om dat hy dertig duizend kroonen,
Ten Huwlyk mee geeft aen Mynheer
(60) Den Advocaet; dat hy, noch meer,
Vol schimp en laster uit durft braeken
Dat ieder moet uw trotsheit wraeken;
En niemant in wraekgierigheit
U overtreft.
ADELGONDA.
                    Al weer... ’k zeg, Meid...
(65) Wie toch kan zulk een tael gedoogen?
Vertrek zo daedlyk uit myne oogen!
En schen voor al geen Procureur;
Noch Advocaet.
JOSYNTJE.
                          Mevrou, ’k betreur
Jou blindheit.
ADELGONDA.
                    Zulje, in ’t end, niet zwygen?
JOSYNTJE.
(70) Moet dan een Advocaet verkrygen
Tot zyn Partuer de Dochter van
Een Collonel?
ADELGONDA.
                        Zottin, hy kan,
Als Heer en Meester, ondertusschen
Noch eens geraeken op het kussen,
(75) En dertig duizend kroonen...
JOSYNTJE.
                                                      Goet,
Mevrou; ik weet wel, dat ’er moet,
By naem, geld en verdienste wezen,
Waer door men word by elk geprezen.
Die dit geluk bezit, geraekt
(80) Ras tot een eerämpt, dat hem maekt
Geächt by kleinen en by grooten;
[p. 5]
Maer, zo een ezel ’t hoofd zal stooten,
’t Zal Pleitekwaet zyn; die, gewis,
Met al zyn geld en tytels, is
(85) En blyft een domöor in de rechten;
Die zyn Party nooit zal bevegten,
Wanneer hy voor de Rechtbank staet,
Gelyk een luistrende Advokaet,
En laet aldaer een ander spreeken.
ADELGONDA.
(90) Beliefje nu eens af te breeken
Met dat verhael?
Tegens Sofia.
                          ’t Is waer, dat ik
Somtyds, zelfs in een ogenblik,
Met hun om kleine beuzelingen
Getwist heb; maer, die laege dingen
(95) Zyn afgedaen. Ik wil my spoên,
Om hun, als lieden van fatsoen,
Noch heden in myn huis te ontfangen.
Gy weet hoe onze zaeken hangen.
’k Weet dat Clitander zyn gedrag
(100) Gansch onberisplyk is; en mag,
Om zyn verdiensten, hem wel zetten.
Zo ’k was verplicht daer op te letten;
Dan kreeg hy, die nu achter staet,
Den voorrang van Heer Pleitekwaet.
(105) Hy ’s ryk; maer hoe? op hoop van te erven.
Zyn Oom, de Graef, wil noch niet sterven;
Die kan, hoe afgeleefd hy is,
Hem missen doen zyne erfenis.
Dat diend ons niet in onze zorgen.
(110) Gy weet, wat ik, noch deezen morgen,
U heb gezegd. Kortöm myn woord
Heeft Pleitekwaet. Nu zal ik voort,
[p. 6]
Dees’ avond, noch het Huwlyk sluiten.
Denk op ’t gezegde. Ik hoor daar buiten
(115) Myn Koets. ’k Ga onderwyl eens by
Notaris Likkepen, die my
’t Contract vooraf zal laeten leezen.
Voorts denk ik wederom te weezen
Ten zeven uuren.


DERDE TOONEEL.

SOFIA, JOSYNTJE.

SOFIA.
                            Ach!
JOSYNTJE.
                                        Wat wil
(120) Dit zeggen?
SOFIA.
                              Ach!
JOSYNTJE.
                                    Hoe! gy zwygd stil?
En schreid.
SOFIA.
                  Kunt gy dan niet bespeuren,
Dat ik heb reeden om te treuren?
JOSYNTJE.
’k Begryp wel, dat dit dubbeld Ach!
Niet zonder reên koomt voor den dag.
SOFIA.
(125) Och! och! Josyntje, ik ben verlooren.
Myn ongeluk is thans gebooren,
Ik zal van daag my moeten zien
Gekoppeld aen een’ kaerel, dien
[p. 7]
Ik, haetende in myn hert, moet kiezen;
(130) En myn Clitander dan verliezen!
O bittre spyt!
JOSYNTJE.
                      Een schoone part,
Door uw Mama gespeeld.
SOFIA.
                                          Wat smart,
Zal hem die droeve tyding geeven?
JOSYNTJE.
Geen Juffers hondje zal zo beven
(135) Als hy.
SOFIA.
                      Waeröm of hy zo ras
Na ’t Guarnizoen vertrok?
JOSYNTJE.
                                          Dat was
Naerdien ’t geen uitstel kon gehengen:
Hy moest de Monstering volbrengen.
Geloof vry, dat je niet alleen
(140) Een Minnaer hebt in dienst! ô neen!
Ik ken ’er, hier om streeks, by hoopen,
Die ’s Minnaers afzyn duur bekoopen;
En ’t meer als zugt of traenen kost,
Als d’ Officieren na hun Post
(145) Vertrekken moeten, wat al Vrouwen
Beijvren zich, om te onderhouwen
De fraeije Uitrusting, zo vol zwiers,
Voor jonge en wakkere Officiers,
Die, als de Passen zyn verstreken,
(150) Heur jammerklachten doen uitbreeken.
’t Is waer, dat dit gerieflyk soort
Een’ naem geniet die heur bekoord.
[p. 8]
Men roemd ze, boven slegte Stoepen,
Als nutte Auxiliaire Troepen.
SOFIA.
(155) Eens anders leed vertroost my niet.
JOSYNTJE.
’k Heb meêly met uw zwaer verdriet;
En, wil ik zulks wat nau beseffen,
Zo merk ik, ’t zal my tevens treffen,
Meer als gy ooit gelooven zoud:
(160) Want, zo Clitander eens beschoud
’t Geluk, dat hy met u mag treden,
In d’ echtenstaet, ben ik te vreden:
Mits hy me dan heeft toegezegd,
Dat hy my aen Quintyn, zyn Knecht
(165) Uittrouwen zou: in die verwachting,
Zo hy... waeröm hebt ge uw kleinächting,
Die gy voed voor den Advocaet
Mama geheeld? waer uit ontstaet
Dien afkeer, zo ik zulks mag vragen,
(170) Voor lieden die de Pleitrok dragen;
En meest voor de Advocaeten?
SOFIA.
                                                  Zagt!
Josyntje, vraeg niet te onbedacht.
Nooit had ik afkeer voor die Heeren,
Die waerd zyn om hun deugden te eeren;
(175) Maer wel voor een’, als dien men my
Opdringen wil, wiens zotterny
In alles uitblinkt, dien ’k moet haten:
Om dat hy alle de Advocaeten
Verächt, wier luister hy beroofd,
(180) Als hy de kuuren krygt in ’t hoofd.
JOSYNTJE.
Hy is ’t alleen niet! zyn gebuuren
Zyn meê behebt met zulke kuuren.
[p. 9]
Noch onlangs joeg een van die maets
Zyn Huisklerk weg, in welkers plaets
(185) Hy een Trompetter nam. Een Tweede
Verruild zyn Wyf, en is te vrede
Dat hy... maer, ’k hoor daer word gebeld.
SOFIA.
Gae, zie wie ’t is.
JOSYNTJE.
                            Zyt niet ontstelt.
Schep moet! Jufvrou, ’t zal toch niet baten;
(190) En lach wat om die Pleitekwaeten.
SOFIA.
Wat ben ik ongelukkig! Ach!
Clitander! dat gy deezen dag
Afwezend zyt, wat moet ik hoopen?
JOSYNTJE roept:
Ambroos! Ambroos! maek haestig open!
(195) Maer sluit de deur ten eersten digt.
Zy luisterd aen de deur van ’t vertrek.
Wel Jufvrou, ’k wed, je raed niet licht,
Wie als een Afgezant gebeld heeft?
SOFIA.
Ik weet wel, dat het my ontsteld heeft.
Ik beef ’er van. Wie is ’t Josyn?
JOSYNTJE.
(200) Hou stil, Jufvrou... het is Quintyn!
SOFIA.
Je hebt verkeert. ’t Is wis een ander.
JOSYNTJE.
Neen: ’t is de Lyfknecht van Clitander;
Zyn stem is my te wel bekend:
Ik dacht niet dat hy hier omtrent
(205) Zou wezen: maer wel hondert uuren
Van hier. Nu zal ’t zo lang niet duuren
[p. 10]
Of ’t zal Ontzet van Leiden zyn.
Schep moed! tot mindring van uw pyn.


VIERDE TOONEEL.

QUINTYN,  SOFIA,  JOSYNTJE.

JOSYNTJE.
Quintyn! hoe, zien wy weer malkander?
SOFIA.
(210) Wat tyding brengt gy van Clitander?
QUINTYN.
Heel goed, Mejufvrou. Ja Josyn.
SOFIA.
Hoe vaerd uw Meester?
JOSYNTJE.
                                      En hoe myn
Quintyn?
QUINTYN tegens Sofia..
                Fris
Tegens Josyntje.
                      Tot uw dienst. ô plaegen!
Dat seldrements te post te jaegen,
(215) Gevoel ik noch ten minste een dag
Drie vier, indien ’t niet beetren mag.
JOSYNTJE.
Hoe zyt gy dan te post gekomen?
QUINTYN.
Wat vraeg? waer heeft men ooit vernomen,
Dat Minnaers anders reizen, dan
(220) Te post? zy zyn de Uitvinders van
Te post te reizen
[p. 11]
JOSYNTJE.
                            Arme jongen!
Waeröm zo haest te rug gesprongen?
Of was ’t om ’t Vuurwerk, dat van daeg
Word afgestoken in den Haeg,
(225) In onze buurt te komen kyken?
QUINTYN.
De droes dat zou my niet gelyken.
Sints dat ik eenmael, hier omtrent,
Heb in een zeker Logement,
Hoe wel myns ondanks, thuis gelegen,
(230) Heb, ik daer van de walg gekregen.
Dus denk ik om geen Vuurwerk meer.
Maer doe de boodschap van myn Heer.
SOFIA.
Brengt gy geen Brief?
JOSYNTJE.
                                    Ben ik gebleven
In uw gedachten?
QUINTYN.
                            Ja, myn Leven
(235) En tweede Zieltje! Neen, Jufvrou.
SOFIA.
Wat tyding brengt gy dan? ’k vertrou
Uw komst is toch niet zonder reden.
QUINTYN.
Mejufvrou...
JOSYNTJE.
                    Wat ben ik te vreden
Door uwe komst!
QUINTYN.
                            ’k Ben u verpligt.
[p. 12]
SOFIA.
(240) Wat moet...
JOSYNTJE.
                          Wat hebt gy toch verricht
In myn afwezenheit? laet hooren!
SOFIA.
Spreek! hebt ge uw Meester ook verlooren?
Gy maekt my heel en al bevreest.
JOSYNTJE.
Zyt gy me steeds getrou geweest?
SOFIA.
(245) Gy zwygt...
JOSYNTJE.
                        Wat ’s dit?
QUINTYN.
                                          Hoor, d’een na d’ander,
Als ’t u belieft! dat wy malkander,
Zo als ’t behoort, ten antwoord staen;
Want twee gelyk kan nimmer gaen.
Josyntje, ik zal straks met je praten.
SOFIA.
(250) Waer hebt ge uw Meester toch gelaten?
QUINTYN.
Mejufvrou, hier omtrent.
SOFIA.
                                        Was hy
Dan onderweg?
QUINTYN.
                            Neen.
SOFIA.
                                      Waer?
QUINTYN.
                                                Naeby;
[p. 13]
En nader als je wel zoud droomen.
Wy zyn hier t’ zaemen aengekoomen.
SOFIA.
(255) Gy beide?
QUINTYN.
                          ô Ja, met een Sergeant
Van zyne Compagnie; een kwant
Die klaer is voor myn’s Meesters zaeken,
En ons heel lustig kan vermaeken.
SOFIA.
Maer wat is de oirzaek van zyn Reis?
QUINTYN.
(260) Mejufvrou! naer ik ’t wel bepeis,
Voor eerst: om u te zien; ten tweeden
Zo heeft zyn beurs vry veel geleeden;
Als zyn Solliciteur nu weer
Een hondert Ryders, min of meer,
(265) Vooraf, by ’t andre, wil verschieten,
Ik denk, dat zal hem niet verdrieten;
Ten derden: komt hy, met Verlof,
Zyn plicht afleggen aen het Hof.
Hy heeft een Regiment gekreegen.
SOFIA.
(270) Nu onderregt my eens ter deegen,
Waer dat hy tegenwoordig is.
QUINTYN.
Een huis of drie, van hier, naer ’k gis,
By Jufvrou... ’k heb haer naem vergeeten;
Maer, die zel jy, te beter weeten:
(275) Om dat ge uw Brieven steeds aen haer
Bestelde en weer ontfing van daer.
JOSYNTJE.
Waer blyft hy nu?
[p. 14]
QUINTYN.
                            Onze afspraek, t’ zaemen,
Verbleef: zo wy niet wederkwamen,
Dan was ’t een teeken, dat Mevrou
(280) Zich buiten ’s huis bevinden zou;
En dat hy, zonder iets te schroomen,
Mogt herwaerd by Mejufvrou koomen.
Ik zou vooruit gaen, om te zien
Hoe ’t hier gesteld zou zyn.
JOSYNTJE.
                                              Indien
(285) Wy hadden geen ontzet gekreegen,
Zo had het hier maer slecht gelegen:
’t Stond zo op ’t punt van overgaef;
Maer nu verhouden wy ons braef.
QUINTYN.
Zo, hoor ik, is Allarm geslagen
(290) In dit Quartier! wie durft zulks wagen?
Dat zullen, naer all’ oogenschyn,
Al weer de Pleitekwaeten zyn,
Die, in ons afzyn, met hun grillen
Ons meer als lydlyk plagen willen.
JOSYNTJE.
(295) Gy raed het.
QUINTYN.
                            Neen ik raed het niet;
Maer weet al ’t geen hier is geschied
Die Koopvrou, daer we straks van praeten,
By wie ’k myn Meester heb gelaten,
Heeft, in vertrouwen, ons gemeld:
(300) Hoe, van ter zy, haer is verteld:
Dat hier een fraai Concert zal wezen,
Gezamentlyk van uitgelezen
[p. 15]
En eersten Virtuosen; dan
Een groot Soupé, ter eere van
(305) De beide Heeren Pleitekwaeten.
SOFIA.
Hoe weet zy zulks?
QUINTYN.
                              Wel, door het praeten
En kallen van de Dienstboôn; maer
Vooral van Meiden. Zeg eens, waer
Blyft toch het Huisgeheim verhoolen,
(310) Al word het strenglyk aenbevoolen
Te zwygen, daer men zelve niet
Zich voor het Volk in Huis ontziet,
Om al zyn zaeken t’ openbaeren;
Hoe kunnen zy de tong bewaeren,
(315) In ’t geen myn Heer, of wel Mevrou,
Wil hebben dat men weeten zou.
Wat my betreft, ik stop geene ooren,
Josyntje meê, om straks te hooren
Dat onze oplettenheit verdiend,
(320) ’t Geen wy dan d’een of d’and’ren vriend
Weer, in ’t vertrouwen, mededeelen.
JOSYNTJE.
Koom voor geen Zeedemeester speelen.
Beraedslaeg, nevens ons, veel eêr,
Hoe dat men best het Spel verkeer,
(325) Voor dat de Pleitekwaeten komen.
QUINTYN.
Zy zullen van den nikker droomen.
Gansch bloed’! dat is het rechte slag
Waer op de rotting passen mag,
Op zyn Dragonders! zoo veel slagen.
(330) Als zy behoorlyk kunnen dragen.
[p. 16]
JOSYNTJE.
Je bent niet in jou Guarnizoen,
Daer moog je die kastyding doen.
Wy zyn zoo niet gewoon te leven.
QUINTYN.
Ik meen hun geen Quartier te geeven.
SOFIA.
(335) Quintyn! maer, ’t is wel een quartier
Bykans geleden, dat gy hier
Gekomen zyt; en wy verneemen
Clitander niet!
QUINTYN.
                        Ja, lang te teemen
Is hier niet raedzaem. Vliegend snel
(340) Ik heên. Halt! daer word aen de bel
Getrokken. ’k Wed, daer is Clitander.
SOFIA.
Josyntje, zie eens, of ’t geen ander
Mag zyn. is hy ’t, zo laet Ambroos,
Op schildwagt, voor de deur een poos
(345) Staen kyken, of Mama mogt koomen;
En als hy heeft van verr’ vernomen
Heur Koets, dat hy ons waerschou.
JOSYNTJE.
                                                        ’k Zal.


VYFDE TOONEEL.

SOFIA, QUINTYN.

SOFIA.
Maer was uw Meester niet door al
De toebereidzels, die wy maeken
(350) Omtrent de voorgenomen zaken,
[p. 17]
Die hier noch deezen avond staen
Verricht te worden, aengedaen?
Zeg, hoe gedraeg hy zich?
QUINTYN.
                                          Verslagen!
Nau konden hem zyn beenen draegen,
(355) Wanneer hy deeze maer verstond
Hy had in katzwym* op de grond
Gewis gevallen; doch herstelde,
Juist, toen men hem uw droefheid melde.


ZESDE TOONEEL.

CLITANDER, SOFIA, JOSYNTJE, QUINTYN.

CLITANDER.
Wat vreugd voor my! Mejufvrou, van
(360) U wederöm te zien.
SOFIA.
                                          Ik kan
’t U niet verbergen: ’k was in vreezen,
Dat ge elders zoud verhindert wezen.
Gy koomt dees’ avond recht van pas.
CLITANDER.
Hoe, als ’t een Dag slechts later was
(365) Geweest, had ik dan, naer myn gissen,
Sofia altoos moeten missen?
SOFIA.
Clitander, Ach! ik weet niet, of
Uw tegenwoordigheit my stof
Verschaffen zal, om thans te duchten
(370) Noch grooter ramp.
[p. 18]
JOSYNTJE.
                                          Schei uit met zuchten;
En overleg te zaem veel eêr
Hoe dat men best ’t gevaer af keer.
CLITANDER.
Quintyn, ’k weet waerlyk niets t’ ontdekken,
’t Geen ons tot redding mag verstrekken:
(375) Beraem hoe gy ons by moogt staen,
En wat hier dient te zyn gedaen.
Uw geest is vindingryk in zaeken
Te redden, die veel moeite maeken
QUINTYN.
’t Is waer Mynheer, dat ik veel al
(380) In ’t een of ander slinks geval
My heb onstrikt uit angst en schroomen;
Maer sedert ik heb Dienst genoomen
Behaegde my dat Ambacht niet,
’t Geen ik den Steêliên overliet,
(385) Thans wagt ik niet tot op het lesten;
Maer neem den korsten weg den besten.
CLITANDER.
Wat wild gy daer mee zeggen?
QUINTYN.
                                                ’k Meen
Het yzer hier noch warm te smeên;
En, als de Heeren Pleitekwaeten
(390) Zich hier van avond vinden laeten,
Het heel Concert eens over hoop
Te smyten; en hun dan, goedkoop,
Zoo zy niet springen van de trappen
Te laten door het vengster stappen.
(395) Om spoediglyk op straet te zyn.
CLITANDER.
Zo haestig niet, zacht! zacht! Quintyn.
[p. 19]
QUINTYN.
Waeröm? ’t kan vaerdiglyk geschieden,
Hy die ons graeg de hand zal bieden
Is Olfert, die ’s hier dichte by
(400) Een’ goeden Vriend van hem en my,
Daer hy dees’ middag heeft gegeeten.
En, wilje deezen Vriend eens weeten,
Dien wy thans hebben op de hand?
’t Is Clarinet, de Musikant;
(405) Daer zal hy wel een flesje kraeken,
En klinken op zyn vaerzen maeken.
Niet stouter is hy, dan wanneer
Hy word geroemd; en hy iets meêr,
Als naer gewoonte, heeft een glaesje
(410) Gestort. sta vast! dit is een baesje,
Dat voor zyn man durft staen, gewis!
Zo ras hy half beschonken is,
Moet gy u niet met onze zaeken
Bemoeijen; want wy zullen maken
(415) Dat alles richtig zy gedaen;
Laet ons slechts met dat werk begaen.
JOSYNTJE.
Vergeet niet in wat buurt wy woonen:
Of anders mogt men u eens toonen,
Wanneer gy ’t maekte veel te grof,
(420) ’t Provoostepoortje, op ’t Buitenhof.
QUINTYN.
Dat zou ons niet veel goeds voorspellen!
Maer, evenwel, ’k zal ’t zo bestellen.
CLITANDER.
Met geen geweld, is ’t naer myn zin;
Wy zyn thans in een’ tyd, waer in
(425) Bezadigheit word, allentwegen,
Zo wel by lieden van den degen
[p. 20]
Als andren menschen, nau in acht
Genomen, en alöm betracht;
Maer, toon u in den Oorlog dapper.
JOSYNTJE.
(430) Mynheer, wat wil hy doen? Die Snapper!
Hy is noch blooder als een haes.
QUINTYN.
Och! Meisje, wistje wat een Baes
Ik ben... Maer, ik wil nedrig spreken.
JOSYNTJE.
Laet nou die zotte praet hier steeken,
(435) Waer meê wy noodeloos den tyd
Verliezen.
QUINTYN.
                  Goet. ’k Zal, dan met vlyt,
Een veiliger ontwerp verzinnen,
Waer by wy moogen overwinnen.
Sa lustig! wat is ’t van de zaek?
JOSYNTJE.
(440) Hoor, dat men op het spoedigst maek
Dat alles werde omvergestooten,
’t Geen deezen avond werd beslooten.
QUINTYN.
Wagt... dat men eens een brief vooräf
Vervaerdigde; en Mevrou die gaf,
(445) Waer by heur kennis wierd gegeven,
Hoe dat uw Oom was uit het leven
Gescheiden: zo zy dit verstaet,
’k Wed dat gy, voor den Advocaet,
Hoe zeer hy schynt te zegepraelen,
(450) Den voorrang aenstonds zult behaelen.
CLITANDER.
’t Zal niet geschiên: Myn Oom woond hier
Van daen, omtrent een uur of vier:
[p. 21]
En kwam hem dit bedryf ter ooren,
Ik had zyn gunst gewis verlooren;
(455) Behalven dat, zo kan ik niet
Besluiten, om myn hertsverdriet
Door zulk een logen af te keeren.
QUINTYN.
Wat of men dan zal practiseeren?
Het Huwlyk gaet dees’ avond voort.
JOSYNTJE.
(460) Gewis! al wat daer toe behoort
Is klaer, de Maeltyd aengenomen;
Hier zullen Musicanten koomen,
En maken eerst een fraei Consert,
Eer ’t Huwlyk noch geslooten werd
QUINTYN.
(465) Wie is die Held, die dus onëdel
Misbruikt den Strykstok en den Vedel,
Op ’t Voorspel van dat trouwverbond?
JOSYNTJE.
De Held daer toe, door Adelgond
Verzogt, alhier te koomen speelen,
(470) Die Held, wiens kunst in allen deelen
Vermaerd is, is Sieur Clarinet;
Die woond hier naest.
QUINTYN.
                                    Mynheer, dat ’s net
Dezelve, daer wy straks van spraeken,
Die bezig was de fles te kraeken
(475) Met Olfert. Clarinet, myn Vriend!
Hy is de rechte die ons diend.
Wy hebben ’t saem verkeerd veel jaeren.
Ha! als ik zou ons wedervaeren
[p. 22]
En daeden, al zo ongehoord
(480) Als onbegryplyk, met een woord
Aenroeren! Waer zou ik beginnen?
Waer eindigen?
CLITANDER.
                          Hou op! wy winnen
Niets met die ongehoorde daên.
En laet eens uw gedachten gaen,
(485) Op ’t geen ons mag te passe koomen.
QUINTYN.
’k Denk meer als gy zoud durven droomen,
Of denken. Stil! daer schiet me iets in
Myn breinkas, ’t geen recht naer myn zin
Gelukken zal. Hoor... ’t Kan niet missen...
(490) Ja... Neen... Zoo... ’k Moest my niet vergissen.
Geenzins... ’t Musiek van Clarinet...
Speeltuigen... Stemmen... Een Motet
Van Olfert... Goed... Gewis,.. ’t Zal lukken,
Wanneer wy dus in ’t slagveld rukken,
(495) Verkiezen zy het haezenpad.
JOSYNTJE.
Wat meenje dan te doen?
QUINTYN.
                                        ’k Denk, dat
Men moet op ’t allerspoedigst maeken
Dat zy te zaem’ in rusie raeken.
SOFIA.
’k Hoop dat het niet mislukken zal.
(500) Maer, zyn ze noch zo spoorloos mal,
Als toen wy laest van hier vertrokken?
JOSYNTJE.
Voor ’t minst.
QUINTYN.
                      Goed. Ik zal ’t zo berokken
[p. 23]
Dat zy, in een paer uuren tyds,
Gescheiden zyn van wederzyds.
SOFIA.
(505) ’k Beloof u, kund gy dit bewerken...
QUINTYN.
Mejufvrou, gy zult straks bemerken
Dat ik voor u, in dit geval,
Noch vlyt noch moeite spaeren zal;
Mits dat je my tot loon wilt geven
(510) Dit lievertje.
JOSYNTJE.
                              Wie heeft zyn leven!
Wat keuveld toch die snapperd niet?
SOFIA.
’k Beloofze u, zo ’t naer wensch geschied.
CLITANDER.
Maer, laet ons voor het minste eens hooren...
QUINTYN.
’k Wil my verzekeren te vooren
(515) Van Olfert, uw Sergeant, een man
Die ons in deezen helpen kan;
’k Gae hem by Clarinet eens haelen
Eer dat hy elders heên mogt dwaelen;
Wagt maer een ogenblik, Mynheer!
(520) Zo aenstonts koom ik met hem weêr;
Je moet hem maer alleen verplichten,
Dat hy getroulyk moet verrichten,
’t Geen ik belasten zal aen hem.
Maer, zacht! my dunkt ik hoor zyn stem.
OLFERT van binnen.
(525) Nu, nochmaels moet ik u bedanken!
Vaer wel! Grootmeester van de klanken.
QUINTYN.
Hy is ’t.
[p. 24]
CLITANDER.
                Schuif op de raem, en roep
Hem hier.
QUINTYN uit het vengster roepende.
                Hey! hier! op deeze stoep.
Bel daer maer aen. Zo! laet je hooren.
SOFIA.
(530) ’k Hoop dat Mama ons niet mag stooren.


ZEVENDE TOONEEL.

CLITANDER, SOFIA, OLFERT, QUINTYN, JOSYNTJE.

OLFERT.
Hoe! vind ik hier myn Kapitein,
Dien ik wou zoeken op het Plein,
Of daer omstreeks? wie zou dat droomen?
Wat eer of my mag overkomen?
(535) Zie daer een schoonheit, die meer brand
Ontsteeken kan in Nederland
Als Helena, oudtyds, gedaen heeft,
Toen Troje in vuur en vlam gestaen heeft!
’t Verwondert my niet meêr, hoe dat
(540) Gy onderweg uw reis zo rat
Voortzette, nu ’k de waere reeden
Daer van hier duidlyk kan ontleden.
JOSYNTJE.
Hy schynt zo mal niet, die Sergeant.
QUINTYN.
O! ’t Is een kaerel vol verstant.
(545) Hy ’s een der eerste puikpoeëten,
Dien ’s Gravenhage dank moet weten,
[p. 25]
Dat hy zyn Vaersen hooren laet
Voor groot en klein, op ’s heerenstraet!
Daer hoort men eerst, hoe dat ze klemmen:
(550) Het zy door Mans of Vrouwe stemmen
Voor al in Treur-tooneel-stof; daer
Voorzeggingskracht in steekt zo klaer!
En, raekt hy aen het Minnedichten,
Ovidius moet voor hem zwichten.
(555) Anakreon is, op het stuk
Van kuisheit, slechts by hem een kruk.
OLFERT.
Ik wil my aen geen spotten stooren.
Maer, hebje lust iets nieuws te hooren?
Vraeg Clarinet eens na ’t gedicht,
(560) Het geen ik onlangs gaf in ’t licht:
’t Was op ’t vertrek der Officieren
Na ’t Veld...
QUINTYN.
                    In geenerlei manieren
Besta ik uw kunstkundigheit
Te kwetzen.
CLITANDER.
                      Maer, zyt ge ook bereid
(565) Heer Olfert, om uw’ dienst te bieden
Aen deeze Jufvrou?
OLFERT.
                                Zulke lieden,
Heer Kapitein, ben ik ten dienst;
Zy heeft, al was ’t op ’t onvoorsienst,
Myn pen te vragen of myn degen.
(570) Is ze ook om een van twee verlegen?
QUINTYN.
’k Denk de eerste aen ons meest nodig is.
[p. 26]
CLITANDER.
My dunkt hy heeft de hoogte.
QUINTYN.
                                                Wis,
Dan is hy ’t beste in staet zyn zaeken*
Te doen.
JOSYNTJE.
                Om van de weg te raeken.
(575) Nou jy lust mee wel van de lik.
OLFERT.
Myn Kapitein gelooft, dat ik
Misschien wat heb te veel gedronken.
Dat ’s waer; toch ben ik niet beschonken.
Sints dat ik heb in Sas van Gent
(580) De koorts gehad, daer ik omtrent
Een rond jaer lang aen laboreerde,
En alle middlen toen probeerde,
Vond ik geen beter raed voor my
Als Drank, die is myne artzeny.
CLITANDER.
(585) Een Drank misschien op bittre kruiden.
OLFERT.
Hoor toe, Mynheer, ’k zal ’t u beduiden.
Je kent dien Engelschen Doctoor:
Die schreef my zulk een middel voor
Te weten: daegs een pint Genever,
(590) Zeer goed voor een verdroogde lever;
En wyl my thans de koorts niet bruit
Zo laet ik ’er de Kina uit.
QUINTYN.
Die kunje laten of verkiezen,
Dat wy hier maer geen tyd verliezen:
(595) Hier is wat anders noch te doen;
Waer mede wy ons moeten spoên.
[p. 27]
Wy hebben noch het een’ en ander’
Van nooden, om ons met malkander
Regt op te toojen, als ’t behoord.
(600) Kan Jufvrou Clarinet nu voort
Ons helpen, dan zal ’t wel gelukken
Tegens Josyntje.
Of anders moet je aen ons die stukken,
Bezorgen met ’er spoed.
OLFERT.
                                      Ik meen
Dat Jufvrou Clarinet, van ’t een
(605) En ’t ander niets zal doen ontbeeren:
Terwyl thans aen haer huis logeeren
Verscheide Juffertjes.
QUINTYN.
                                  Zie daer!
Dan is onze Equipagie klaer.
OLFERT.
Waer toe?...


ACHSTE TOONEEL.

CLITANDER, SOFIA, QUINTYN, OLFERT, JOZYNTJE, AMBROOS.

AMBROOS.
Mevrou zal aenstonds koomen,
(610) ’k Heb reets van verr’ de Koets vernoomen.
SOFIA, tegens Clitander.
Mynheer, vertrek! eer dat Mama
U hier ontmoet.
[p. 28]
QUINTYN.
                          Voort, vliegend, na
Heer Clarinet! maek geen gestommel,
En trek maer af met stillen trommel.
CLITANDER tegens Sofia.
(615) Het geen ik in dees’ omstand wraek,
Is, dat wy moeten onze zaek,
Die anders was by ons gebleven,
Door nood geperst, thans overgeven
Aen ’t los bedryf van een Sergeant,
(620) Lakeî, en vreemden Musikant.
SOFIA.
Dewyl ’t toch anders niet kan weezen,
Zo neem geduld.
OLFERT.
                            Nu wil niet vreezen,
Mejufvrou, weest gerust op my.
JOSYNTJE.
Koom voort! ik hoor een Koets naby.
(625) Ambroos, laet dit Gezelschap buiten,
Verzuim niet om de deur te sluiten.


NEGENDE TOONEEL.

SOFIA, JOSYNTJE.

SOFIA.
Dat ’s net by tyds! daer is de Koets.
Had ons Mama eens onverhoets
Betrapt, ’t had leelyk afgeloopen.
JOSYNTJE.
(630) Daer doet, Ambroos de deur al open.
My dunkt, naer ’k merk aen al ’t gepraet,
[p. 29]
Zyn daer de Heeren Pleitekwaet
Met uw Mama! vertrekt Clitander,
Zo maekt hy ruimte voor een’ ander’.
(635) De lieden daer men in ’t geheel
Niet nae verlangt, zyn altoos veel
Te vroeg in komst, te laet in ’t scheiden.
Daer hoor ik ze al na boven leiden.


TIENDE TOONEEL.

PLEITEKWAET, de Oude, PLEITEKWAET, de Jonge, ADELGONDA, JOSYNTJE, SOFIA, AMBROOS.

PLEIKEKWAET, de Oude.
Mevrou, wy hebben, in der daet,
(640) Veel tegenspoed gehad op straet,
Eer dat wy herwaerd zyn gekoomen.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
Mejufvrou, ’k heb dat ook vernoomen;
Want om uw byzyn was ’t alleen
Dat ik drong door ’t Canaille heên,
(645) Het geen hier straet en stoep bezet had,
En ons den ingang haest belet had.
SOFIA.
Wat ben ik uw verpligt, Mynheer.
ADELGONDA, tegens Josyntje.
Geef stoelen!
Tegens de Pleitekwaeten.
                      Vrienden, zet u neer.
Ambroos, gae Clarinet waerschouwen;
(650) Dat hy zich straks gereet moet houwen.
[p. 30]
Loop voorts dan na de Kok. Je weet
De boodschap.


ELFDE TOONEEL.

PLEITEKWAET, de Oude, PLEITEKWAET, de Jonge, ADELGONDA, JOSYNTJE, SOFIA.

ADELGONDA, tegens Pleitekwaet, de Jonge.
                        Wel, Mynheer, gy deed
Ons grooten dienst, van onderwegen
Te stappen uit de Koets: dus kreegen
(655) Wy ruimte, en raekten spoedig door
’t Gedrang van ’t volk, het geen zich voor
Ons huis geplaest had.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
                                    ’t Was maer plichtlyk!
Ook deed ik zulks, Mevrou, opzichtlyk:
Het ongeduld, om hier, by myn
(660) Aenstaende Bruid met spoed te zyn,
Deed my ’t portier opdoen en springen,
Ter Koetze uit, om door ’t volt te dringen,
En voor de Paerden braef ruim baen
Te maeken, als ik heb gedaen,
(665) Door linksche en rechtse rottingslaegen;
Die ’k onbeschaemden heb doen draegen,
Ten straf van ’t onbeleefd gedrag,
Voor Liên van aenzien en gezag
Als wy, betoond op ’s heerenstraeten.
[p. 31]
JOSYNTJE.
(670) Had gy de Pleitrok t’huis gelaten,
En u eens, als een Cavalier
Gekleed, gy waerd, misschien, alhier
Met meêr ontzag en minder schroomen,
Zo kael niet van de reis gekomen.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
(675) Ik was ’t van zins; maer Vader wou
Niet dat ik my dus kleeden zou.
PLEIKEKWAET, de Oude.
Men kan zich nooit te zedig kleeden,
Wanneer me in ’t Huw’lyk staet te treden.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
’k Lach, met de Zedigheit! ho! ho!
(680) Ga ik te Bal in Domino.
PLEIKEKWAET, de Oude.
’t Is waer, Mevrou, dat deeze Kleeren,
Hem minder aen het lyf pareeren,
Als dat hy, op zyn Jonkheers, gaet
Spanseeren over markt en straet.
(685) Gy zoud, quaemt gy hem dus te ontmoeten,
Hem voor een Generael begroeten.
JOSYNTJE.
,, Of Dezerteur!
PLEIKEKWAET, de Jonge.
                          ’t Is waer, ’k beken,
Dat ik niet wel te vreden ben,
Wanneer ik moet den Mantel dragen;
(690) Maer, dat gebeurd niet allen dagen,
’t Is slechts wanneer ik pleiten moet;
Dan is ’t dat ieder een my groet,
Niet als een Advokaet, wel hou eens!
Maer als een Raedsheer.
JOSYNTJE.
                                        ,, Ei beschou me eens,
[p. 32]
,, (695) Dien Raedsheer in de maneschyn!
,, Straks wil hy noch wel Praeses zyn!
PLEIKEKWAET, tegens Sofia.
Mejufvrou, hoe, dus vol gedachten?
SOFIA.
Gy raed het niet.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
                          ’k Begryp, het wagten
Verveeld u; maer wy zyn bereit
(700) Om straks uw onverduldigheid
Door middel van ’t Contract te stuiten,
Het geen wy aenstonds zullen sluiten
Met uw Mama: dat zal u klaer,
Omtrent ons Huw’lyk, met malkaer,
(705) Doen zien, met wat voor tedre woorden,
Als zo veel sterke minnekoorden,
Uw voordeel recht behartigt is;
En uw stilzwygendheit zal wis
Verdwynen, als gy komt te hooren,
(710) ’t Geen u zal ongemeen bekooren;
De fraeje styl van Likkepen,
Waer van ik naeulyks weêrgâ ken;
Zal u de liefde klaer vertoonen,
Die gy doet in myn boezem woonen.
JOSYNTJE.
,, (715) Die Minverklaring is vol zwier!
,, ’t Contract zal wis op postpapier,
,, Met goude randjes, zyn geschreven.
SOFIA.
Wat dank, Mynheer, zal ik u geven?
PLEIKEKWAET, de Jonge.
Mejufvrou, dat is niet met al!
(720) Maer, als wy zyn getroud, dan zal
[p. 33]
Ik u doen zien heele and’re zaeken,
Die zullen u niet min vermaeken.
ADELGONDA.
Daer is Heer Clarinet.


TWAELFDE TOONEEL.

CLARINET, PLEITEKWAET, de Oude, PLEITEKWAET, de Jonge, ADELGONDA, SOFIA, JOSYNTJE.

CLARINET.
                                        Mevrou,
Zo ’t u gelegen komen zou,
(725) En gy hier niemant hebt te wachten,
Dan zal ik dit Gezelschap tragten,
Door een voortreffelyk Concert,
Van Zang- en Speeltuig, ’t oor en hart
Te streelen. Alles is reeds vaerdig.
PLEIKEKWAET, de Oude.
(730) Hoe! een Concert, Mevrou, dat ’s aerdig!
Dat gy daer mede ons hier verrast.
Wel! Wel! ’t gehoor gaet ook te gast!
ADELGONDA.
Verwacht niets ongemeens, Mynheeren,
Schoon Clarinet in ’t Musiceeren
(735) Een Virtuoos is, heeft hy maer
Een klein Concertje voor ons klaer;
Eer dat wy ’t Vuurwerk af zien steeken,
En Likkepen ons hier komt spreeken,
Is ’t ons een vrolyk tydverdryf.
[p. 34]
CLARINET.
(740) Myn Kunst is van een groot geryf
Omtrent zwaermoedigheit te dwingen.
Gy weet, het geen ik meest laet zingen
Is nooit door my gecomponeerd.
PLEIKEKWAET, de Oude.
Dat ’s slecht genoeg. Hoe, gy waerdeerd
(745) Eens anders Compositie, boven
Uw eigen Werk?
CLARINET.
                            Wil vry gelooven,
Mynheer, dat niets daer aen ontbreekt;
Maer, ’k zoek het geen daer pit in steekt,
Dat zulje ook aen myn keus wel hooren,
(750) Door Repetitie van te vooren,
Uit d’Opera van Rommelskerk.
ô! Dat is een uitmuntend werk,
PLEIKEKWAET, de Oude.
’t Moet ongemeen zyn!
CLARINET.
                                      Wel ter degen
Zal ’t ongemeen zyn: allentwegen
(755) Is myn manier gansch ongemeen!
’t Is waer dat ik somtyds het een
En ’t ander, naer den aerd der dingen,
Genoodzaekt ben te laeten zingen,
Met andre woorden; maer, ik hou
(760) My by de Vois, gelyk ik trou
Bewyzen zal, door die Cantaten,
Die ’k zal acompagneeren laten.
PLEIKEKWAET, de Oude.
Gy zyt beroemd in Nederland
Voor d’allergrootsten Musicant.
[p. 35]
CLARINET.
(765) Gelieft Mevrou dat wy beginnen?
ADELGONDA.
Ja.
Tegens Ambroos.
      Laet de Musicanten binnen.
AMBROOS.
Zy staen in ’t Voorhuis reeds, Mevrou.
ADELGONDA.
Gae roep ze hier.


DERTIENDE TOONEEL.

ADELGONDA, PLEITEKWAET, de Oude, PLEITEKWAET, de Jonge, CLARINET, SOFIA, JOSYNTJE.

PLEIKEKWAET, de Jonge.
                                Mejuffer, ’k zou,
Indien ik moest noch langer wachten,
(770) Wel haest zien myn geduld verkrachten;
Wie weet hoe lang ’t Concert noch duurt;
Zo Likkepen zyn piek niet schuurt;
Maer, ’k hoop niet, dat hy weg zal blyven,
Wat zouden wy toch onderschryven?
CLARINET.
(775) Daer is myn Volk.


[p. 36]

VEERTIENDE TOONEEL.

ADELGONDA, PLEITEKWAET, de Oude, PLEITEKWAET, de Jonge, CLARINET, SOFIA, JOSYNTJE, OLFERT, en QUINTYN, gekleet als Jufvrouwen;
Eenige MUSICANTEN.

CLARINET.
                                  Mevrou, zie hier
Twee Zangeressen, even fier
Op haere Kunst; die heurs gelyken
Niet hebben, noch voor iemant wyken,
In ’t zingen zonder wedergaê;
(780) Die, om alhier in de Opera
Haer stem en kunst te laten hooren,
Aen d’allerfynste en keurigste ooren,
Van Brussel, laetst gekoomen zyn;
Hoewel haer uiterlyke schyn
(785) Verëischte een meerder aengenaemheit,
Nochtans bezitten zy bequaemheit
En moed; het geen hoognodig werd
Geächt, voor al op myn Concert.
ADELGONDA.
My dunkt zy zyn juist niet lieftallig
(790) Van wezen, en, vry onbevallig,
Om zich voor ’t algemeen ten toon
Te stellen.
PLEIKEKWAET, de Oude.
                Zo men slechts het schoon
Van kuif en veêren wil beöogen,
Wie zal den Nachtegael dan poogen
[p. 37]
(795) Te roemen. Haer onthael alleen
Is bloot afhanklyk, van den geen’
Die zy als heur’ beschermer achten;
Waer van zy altoos roem verwagten.
ADELGONDA.
Mejuffers, zet u hier ter neêr.
PLEIKEKWAET, de Oude.
(800) Maer, zyt gy niet ontstelt, wanneer
Gy moet voor zo veel Menschen zingen?
Voor my, wanneer ik Pleitgedingen
Uitvoeren moet, in ’t openbaer,
Dan word ik somtyds wel gewaer
(805) Een soort van trilling door myn leden.
QUINTYN.
’t Is de eerstemael niet, dat wy heden
Ons laeten hooren van ’t gemeen;
Ook is ’t zo lang noch niet geleên
Dat wy te Brussel ’t samen zongen
(810) In de Opera, en daer ontfongen,
Van groot- en klein’, dien hogen Lof:
Dat de eerste Zangsters van het Hof,
By ons gehoord, maer prullen waeren;
En niemant ons kon evenäeren,
(815) Noch toonen onze wedergaê.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
Waerom verliet gy de Opera?
QUINTYN.
Men moet zich aen geen plaets gewennen,
En elders ook zich laten kennen.
Wy zoeken overäl, Mynheer,
(820) Bekroond te zyn met Roem en Eer,
En daeröm zyn wy thans gekoomen
In ’s Gravenhaeg’.
[p. 38]
PLEIKEKWAET, de Jonge.
Hebt ge ook vernoomen
Dat gy Kunstminnaers, naer uw slag,
Zult vinden?
QUINTYN.
                    Zo ik ’t zeggen mag,
(825) Kwest gy myn zedigheit.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
                                                  Het vragen
Staet vry: kunt gy u niet gedragen
Als zulke Zangsters, door wiers stem
Men licht kan raken in de klem?
QUINTYN.
Als ’t daer op aenkoomt, zal ik even
(830) Dezelve Lessen kunnen geven,
Gelyk te Brussel; het Tooneel
Doen davren, als ik zing of speel,
Van al ’t gejuich en handen klappen;
En, als ik voor den dag koom stappen,
(835) Zal ik myn Compliment, heel fier,
Afleggen met een nieuwen zwier
Van Neigen; ’k zal myn stem doen hooren,
Dat zy manhaftig klink in de ooren;
’k Zal Bak en Loosjes over zien,
(840) En na de Staenplaets, of de Liên
Wel op my letten en my pryzen,
Door my met vingers toe te wyzen,
En braef te lachgen; als wanneer
Aen my, zulk een uitmuntende eer
(845) Een zekre soort van blos zal maken:
Dan zal ik, met beschaemde kaeken,
Quanswys, my wat omdraejen, en,
Als of ik wat verlegen ben,
[p. 39]
Met een gelaet, wat ingetoogen,
(850) De Wajer houden voor myne oogen.
PLEIKEKWAET, de Oude.
Het blykt aen haer gedrag, vooral,
Dat zy haer woord wel houden zal.
PLEIKEKWAET, de Jonge, tegens Olfert.
En gy Mejufvrou durf ge ook ’t wagen,
Hebt gy ook moed?
OLFERT.
                                Wel dat is vragen!
(855) Potstausend! Moed! voor een als ik
Waer ik begin, daer roep ik schrik!
QUINTYN.
Hoe, word je mal?
ADELGONDA.
                              Zy spreekt heel aerdig.
OLFERT.
Mynheer ik zing niet dan heel vaerdig
In ’t Corpus.
QUINTYN.
                    Let, daer door verstaet
(860) Zy recht te zingen op de Maet,
In Chorus.
OLFERT.
                  Ja in ’t Corpus, meen ik,
Een volle maet, daer van ontleen ik
Couragie! ’k ben ook meest verzeld,
Als ik word op myn Post gesteld.
QUINTYN.
(865) Zy meend van nodige partyen.
Die zy onmooglyk kan vermyên.
ADELGONDA.
Heer Clarinet, eer ’t later werd,
Begin dan maer met uw Concert.
[p. 40]
    Hier word een Musiek-lessenaer op een Tafel gesteld, waer aen zich de Musicanten rontsom plaetzen, hunne Speeltuigen voor den dag halen, en daar op te gelyk beginnen een Symphonie te speelen; na dat zy daer mede opgehouden hebben,
Zingt
OLFERT.
Aria, Op de Wys: wilje meê na Rommelskerke?

        ’t Jufferschap kan ras verbleeken,
        (870) Door ’t gebrek aen Hoeden;
        Officieren zyn versteken,
        Die te ras zich spoeden
        Na hun Guarnisoen te trekken,
        Van het geen hun mag verstrekken
        (875) Om de Min te voeden.

        Phillis! wil toch weêr aenvaerden
        Wat uw Min kan hoeden;
        Laet de Tabbaerts, kies Standaerden,
        Wilt gy ’t wel bevroeden;
        (880) Mars, zou ’t best met Venus spreeken.
        ’t Jufferschap kan ras verbleeken,
        Door ’t gebrek aen Hoeden.
PLEIKEKWAET, de Oude.
Mevrou!
ADELGONDA.
                Heer Clarinet!
PLEIKEKWAET, de Jonge.
                                      Mejuffer,
[p. 41]
Nu gy.
QUINTYN.
          Zo gy een, overbluffer
(885) In ’t zingen hebt gehoord, hoor eens
Na my, hier heb je iets ongemeens!
Aria.
        Halfgebakken Advocaeten,
        Kunnen ons vermoejen,
        Door hun lastig beuselpraeten,
        (890) ’t Geen elk moet verfoejen.
        Zyn zy Ryk, zy zyn ook zotlyk
        Van gedrag, en gansch bespotlyk,
        Daer zy ’t Recht verknoejen.
Alle te gelyk:
        Phillis! wil toch weêr aenvaerden
        (895) Wat uw Min kan hoeden;
        Laet de Tabbaerts, kies Standaerden,
        Wilt gy ’t wel bevroeden:
        Mars zou ’t best met Venus spreeken,
        ’t Jufferschap kan ras verbleeken,
        (900) Door ’t gebrek aen Hoeden.
PLEIKEKWAET, de Oude.
Wel hoe... wat of dit zeggen wil?
OLFERT.
Stil! Heeren! Dames! houje stil.
Hy zingt:
        Schynt dees Plaets geen Dorp te weezen,
        Als Bellonaes knechten
        (905) Zyn na elders heên gereezen,
[p. 42]
        Om, of niet, te vechten?
        Mist men dan geene Overwinnaers,
        En de bloem van onze Minnaers?
        Wie zal ons berechten?
Alle te gelyk:
        (910) Procureurs en Advocaeten,
        Door hun lastig beuzelpraeten,
        Zullen ons vermoejen.
PLEIKEKWAET, de Oude.
Mevrou, hoe ook de Procureuren?
ADELGONDA.
Wat zal hier langer noch gebeuren?
OLFERT, zingt op de Wys: Daer was een Meisje jong van jaeren.
        (915) Voor my, ik mag ’er niet om denken,
        De droefheid zou my t’ eenmael krenken!
        Wat doen wy nu in dit geval?
        Wat helpt het ons, of schoon wy morden?
        Och! Fillis, ’t is om dol te worden,
(920) Indien ’t noch langer duuren zal.
QUINTYN, zingt op de Wys: Ha, Ha, zie, zo.
        Gewis, dit ongeval,
        Ons voortaen leeren zal.
[p. 43]
OLFERT, zingt:
        Om ons te wreeken met fatzoen,
        Daer is geen uitstel toe van doen
                    (925) Alarm! Alarm!
        Hou warm de baen! hou warm!
Alle te gelyk:
        Om ons te wreeken met fatzoen,
        Daer is geen uitstel toe van doen
                    Alarm! Alarm!
        (930) Hou warm de baen! hou warm!
PLEIKEKWAET, de Oude.
Myn Zoon, men speeld ons hier een trek.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
Dat ’s raer! men houd ons voor de gek.
QUINTYN.
Hoe! Heeren, ’t moest u niet verdrieten.
’t Is waer los kruid, waer meê wy schieten
(935) Op zekre Practizyns.
PLEIKEKWAET, de Oude.
                                          Dat gaet
Te wyd.
Hier word wederöm gespeeld.
ADELGONDA, tegens Clarinet.
              Houd op! Houd op! ei laet
’t Muziek toch eens tot stilstand raeken,
Of ’t zal my noch onzinnig maken.
Mynheeren, ’k bid u neem gedult!
(940) Verëxcuseerme! ik heb geen schuld.
[p. 44]
PLEIKEKWAET, de Oude.
By u Mevrou affront te lyden!
ADELGONDA.
Mynheer, ik kan het niet vermyden,
Dat...
PLEIKEKWAET, de Jonge.
          Dat men hier gezigten trekt,
En ons van allenkant begekt!
ADELGONDA.
(945) Men koomt ons wis een pots te speelen!
PLEIKEKWAET, de Oude.
Die zou men dan voor u verheelen?
’t Was staeg da Capo! Ons gezicht
En ons gehoor zal ons niet licht*
Bedriegen.
ADELGONDA.
                  Gy moogt vry vertrouwen,
(950) Dat ik...
PLEIKEKWAET, de Oude.
                      Dat jy ons ons uit laet jouwen.
QUINTYN.
Is ’t uw behagen dat wy weer
Beginnen?
PLEIKEKWAET, de Oude.
                  Gaen wy, Zoon, alëer.
Zy ons noch langer hier als zotten.
Uitguichlen.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
                    Dat ze my bespotten
(955) Heb ik verdient: dewyl ik dwaes
Genoeg geweest ben, hier aen ’t aes
Te ruiken. Koom gaen wy maer heenen.
ADELGONDA.
Zo gy me wild gehoor verleenen,
[p. 45]
’k Zal toonen, dat ik deel noch schuld
(960) Heb aen de zaek. ei! hebt geduld!
PLEIKEKWAET, de Oude.
Met u, die wy, voorlang, reets kenden,
Bequaem, om iederéén te schenden!
’t Is de eerste reis niet, dat gy hier
Ons beide onthaeld, op een manier
(965) Waer voor men wel te recht mag vreezen.
JOSYNTJE.
,, ’k Hoop dat het zal de laetste wezen,
,, Dat wy van u hier zyn geplaegd.
ADELGONDA, verstoord.
Mynheeren, denkt wat u behaegd.
PLEIKEKWAET, de Oude.
Heel goed, Mevrou, dat zal geschieden.
Tegens Pleitekwaet, de Jonge.
(970) Koom voort, ontwyken wy dees lieden.
Kap voor altoos de Vriendschap af,
Die ons maer schande en nadeel gaf.
ADELGONDA.
Dus doende zult gy my vermaeken.
JOSYNTJE, tegens Clarinet die heên gaet.
,, Zeg aen Clitander, hoe de zaken
,, (975) Verkeerd zyn.
PLEIKEKWAET, de Jonge.
                                  Hoor eens hier, Mevrou
De Collonelse, ’k heb van jou
Den brui en al de Complimenten;
Gae, loop die aen een’ ander’ venten.


[p. 46]

VYFTIENDE TOONEEL.

ADELGONDA, CLARINET, SOFIA, JOSYNTJE, OLFERT, QUINTYN.

JOSYNTJE.
Zy gaen Mevrou!
ADELGONDA.
                              Dat ’s goed. laet zy
(980) Vertrekken; maer, ik wil voor my
Volstrekt bewust zyn, wat de reeden
Mag zyn, van de ongeregeldheeden,
Die hier, dees’ avond, zyn geschied.
Dees beide Vrouwlui zullen niet
(985) Van hier gaen, voor dat ik met klaerheit
Ben onderricht omtrent de waerheit.
QUINTYN.
Mevrou, hou ons niet op! men wagt
Ons op een Repetitie.
ADELGONDA.
                                  Zacht!
Jy lui zoekt my daer door te ontslippen;
(990) Maer, ’k laet het hagje zo niet glippen.
Hoe... Waer is Monsieur Clarinet?
OLFERT.
Indien men in Arrest ons zet,
Mevrou, het zal u zeker spyten:
De schuld daer van is u te wyten.
ADELGONDA.
(995) Ambroos! pas wel op deeze twee.


[p. 47]

ZESTIENDE TOONEEL.

ADELGONDA, LIKKEPEN, SOFIA, JOSYNTJE, OLFERT, QUINTYN, AMBROOS.

LIKKEPEN.
Zie hier, Mevrou, ’t Contract is reê.
Waer zyn de Heeren Pleitekwaeten?
ADELGONDA.
Mynheer, och! die zyn, uitermaeten
Verstoord, zo aenstonds, heengegaen.
(1000) Ik ben ontsteld! wat gaet my aen!
Och! wat is my hier overkoomen.
Hier diend eens onderzoek genoomen
Te zyn, van ’t geen ’er wierd gebroud.
Josyntje! loop eens na...


ZEVENTIENDE en laetste TOONEEL.

CLITANDER, ADELGONDA, LIKKEPEN, SOFIA, OLFERT, JOSYNTJE, QUINTYN, AMBROOS.

CLITANDER.
                                      Gy zoud
(1005) Mevrou, vergeefsche moeiten maeken:
Zie hier den geen’, die van die zaeken.
Het beste u onderrichten mag.
ADELGONDA.
Hoe gy? Mynheer...
SOFIA.
                                Clitander...
[p. 48]
CLITANDER.
                                                  Ach...
Mevrou, gy weet, wat teedre liefde
(1010) My ’t hart voor uwe Dochter griefde.
Zal ik u meerder zeggen?
ADELGONDA.
                                        ’k Ben
Verwondert.
LIKKEPEN.
                    Hoe, Mynheer, dan ken
Ik u by Naem! Zyt gy Clitander?
CLITANDER.
Dezelve ben ik, en geen ander.
Tegens Adelgonda.
(1015) Van daeg hier komende, Mevrou,
Verstond ik, dat gy geven zou
Uw Dochter, aen een’ gansch afschuwlyk’,
Doch ryken Practizyn, ten Huwlyk;
My dunkt zyn naem is Pleitekwaet,
(1020) Een zotskaep van een Advocaet.
LIKKEPEN.
Clitander, Neef van den Hoog Edlen
En Hooggebooren Graef van Vedlen.
CLITANDER.
ô Ja, Mynheer.
Tegens Adelgonda.
                        Die tyding bragt
My schier tot wanhoop, en ik dagt...
LIKKEPEN, tegens Clitander.
(1025) Hebt gy geen brieven dan gekreegen?
CLITANDER, tegens Likkepen.
Neen.
Tegens Adelgonda.
            ’k Dagt, hoe ik my best daer tegen
[p. 49]
Mogt waepnen, om het voorwerp van
Myn min te redden.
LIKKEPEN, tegens Clitander.
                                Weet gy dan
Niets van de zaek? die brieven zouden,
(1030) Door ’t geen zy al te zaem inhouden,
U melden van zulk een geval,
Dat u niet schadlyk wezen zal.
CLITANDER, tegens Likkepen.
’t Kan zyn.
Tegens Adelgonda.
                  ,, ’k Hoop dat myn volk geslaegd heeft,
,, In ’t geen het thans voor my gewaegd heeft.
LIKKEPEN.
(1035) ’t Was even voor de Graef ontsliep,
Wanneer hy voor zyn Bed my riep,
En my beval aen u te schryven,
Dat gy zyn Erfgenaem zoud blyven:
Gelyk ik deed; en, naer vermoên,
(1040) Dat gy waerd in uw Guarnisoen,
Heb ik myn brieven daer gezonden.
CLITANDER.
Ik heb geen brief van u gevonden,
Zints ik eergisteren ben van daer,
Vertrokken, Hemel! is het waer?
(1045) Myn Oom is dood!
ADELGONDA.
                                          Wat hoor ik!
LIKKEPEN.
                                                            Nevens
Notificatie, heb ik tevens
Aen u ’t Gros van het Testament
Terstond bezorgt.
[p. 50]
CLITANDER.
                            Hoe lang omtrent
Is ’t wel geleên, dat Oom zyn leven
(1050) Heeft afgelegt?
LIKKEPEN.
                                  ’k Heb ’t u geschreven;
Voor gistren avond.
CLITANDER.
                              Welk een slag!
LIKKEPEN.
Mynheer, ei! matig uw geklag.
Die droefheit zal wel haest bedaeren,
Wanneer ge aen Renten, alle jaeren,
(1055) Vyfduizend Guldens trekken zult.
QUINTYN.
,, Een Pleister op onze oude schuld.
CLITANDER, tegens Adelgonda.
Mevrou, zo ’k iets voor troost moet agten,
’t Is, dat ik zal van u verwagten,
Dat gy myn hoop en wensch vervult,
(1060) En my uw Dochter schenken zult.
ADELGONDA.
Mynheer, gy kunt nu, zonder vreezen,
Van myne gunst, verzekert weezen.
’k Schenk u myn Kind; het welk een ras,
Als dat der Pleitekwaeten was,
(1065) Van ouds, zich heeft gemaekt onwaerdig,
Door een gedrag, ruim zo vuiläerdig
Als zot, by Lieden van fatzoen,
Die ’t zo veel eer kwam aen te doen.
Maer, zo gy op myn raed wilt letten,
(1070) Zo wagt u voor die twee Portretten,
En maek daer geen gemeenschap by.
[p. 51]
QUINTYN.
Zo myn Lakeischap raekt aen zy,
Wie zal hem dienen in ’t Coeffeeren,
In ’t Laerzen-poetsen en ’t Raseeren?
OLFERT.
(1075) Wie zal voor hem in ’t Werfhuis gaen,
En neemen daer Recruten aen?
JOSYNTJE.
Mevrou, gy moet dees twee verschoonen,
Zy zyn geenzins die zy vertoonen
Te weezen: de een, die ginter staet,
(1080) Dat is de Knecht; en hier, zyn Maet,
Is een Sergeant van Heer Clitander.
OLFERT.
Mevrou, nu geef den een’ en d’ander’,
Hier generael Pardon.
QUINTYN.
                                  Mevrou,
Wat zyt ge aen ons verplicht, die trou
(1085) Geholpen hebben, om te maken
Dat gy met spoed bevryd mogt raken
Van een vileinen Advocaet,
’t Afzetzel van een Pleitekwaet.
ADELGONDA.
’k Vergeef al wat hier is bedreven.
QUINTYN.
(1090) Dat ’s niet genoeg, gy moet my geven,
Mevrou, belooning van myn werk.
Naer dat ik met een opslag merk,
Zo wil Josyn de prys wel weezen,
Die ik voor my heb uitgeleezen.
ADELGONDA.
(1095) Ik zal ze u ook niet weigren, daer
Gy ’t nu reeds eens zyt met malkaêr.
[p. 52]
Tegens Clitander en Sofia.
Koom gaen wy in myn Kamer teeknen
’t Contract.
OLFERT.
En ik, wat zal ik reeknen
Dat ik verdient heb op myn Post?
JOSYNTJE.
(1100) Sergeant, hoor, gy zyt afgelost.
Koom, gae met ons om wat te smullen,
Wy zullen eerst het lyf wat vullen;
En dan gaen wy het Vuurwerk zien.
OLFERT.
Ik slae Tap-toe, en volg u liên.

EINDE.
Continue

Tekstkritiek:

vs. 356: katzwym er staat: kwatzwym
vs. 573: zaeken er staat: zaeken.
vs. 948: licht er staat: licht.